Geestelijke gezondheid in de 21ste eeuw Stand van zaken en uitdagingen voor de toekomst Prof. Dr. Ronny Bruffaerts Universitair Psychiatrisch Centrum Katholieke Universiteit Leuven Onze GGZ anno 2014 Graduele deïnstitutionalisering / shift in locus of treatment Gezondheidseconomisch gezichtspunt Paradigma-shift Gerson & Bassuk, 1980; Burns et al., 2001; Kesteloot, 2001 Onze GGZ anno 2014 België hinkt achterop mbt vermaatschappelijking Teveel psychiatrische bedden (1989 vs. 2014) Behandeling > preventie Idée fixe mbt behandeling : behandeling = opname Institutionele ggz ingebakken in curricula opleidingen Vermaatschappelijking … Psychische stoornissen in de Belgische algemene bevolking 12 m lifetime prevalentie lifetime risico Minstens één stoornis 11% 28% 37% Depressie Angststoornis Alcoholgerelateerde stoornis Impulscontrolestoornis 5% 6% 2% 2% 15% 13% 8% 5% 23% 16% 11% 5% Comorbiditeit 7% 13% 18% Baruffol & Thilmany, 1993; Ansseau et al., 1999; Bruffaerts et al., 2004; 2008; Demyttenaere et al., 2004; Kittel et al., 1997; Bietlot et al., 2000; Bonnewyn et al., 2007; Van de Heyden et al., 2010 Niet alle stoornissen zijn ernstig ^ 12-month % N (Belgium) 5.34% 420.000 Mild (5-6 DSM-IV criteria) 1.41% 110,000 Moderate (7 DSM-IV criteria) 1.14% 90,000 Severe (8-9 DSM-IV criteria) 2.79% 220,000 Major Depressive Episode 52% van de depressies is ernstig … en ze ontstaan op jonge leeftijd … Stoornis Impulscontrolestoornissen Angststoornissen Middelgebonden stoornissen Depressie Gemiddelde aanvangsleeftijd Kritische periode 9 jaar 14 jaar 23 jaar 38 jaar 7-15 jaar 7-34 jaar 20-31 jaar 26-49 jaar Een psychische stoornis begint gemiddeld omstreeks de leeftijd van 19 en meestal tussen 14 en 32 Vlaanderen Suïcidaliteit in de algemene Belgische bevolking Conceptueel onderscheid (Idee, plan, poging, suïcide) 12-maanden prevalentie van suïcides in België : 0,019 0,018 0,013 0,013 0,012 0,011 0,01 Italië 0,007 Spanje Nederland N-Ierland 0,008 Portugal Roemenië Bulgarije Duitsland Frankrijk België 0,009 WHO, 2012; 2013; Reynders et al., 2009 Voorkomen van suïcidaliteit in de Belgische bevolking Gedachten ooit / 12m: 8.4 / 0.9% Plannen ooit / 12m: 2.7 / 0.6% Pogingen ooit / 12m: 2.5 / 0.4% binnen Europese gemiddelde Bernal et al., 2006; Van Rijsselberghe et al. 2011 Risicogroepen Vrouw : Gescheiden : Jonge leeftijd : Werkloos : x 2 à 2.6 x2à4 x 4 à 23 x 2 à 3,5 Bruffaerts et al., 2011; Van Rijsselberghe et al., 2011 Risicogroepen Angststoornissen: Depressie: Alcoholstoornis: Impulscontrolestoornis: x4 x 11 x5 x5 Bruffaerts et al., 2011; Van Rijsselberghe et al., 2011 Associaties tussen depressie en chronische somatische aandoeningen hoofdpijn Odds Ratio 3,0 2,5 rugpijn hartaandoening gewrichtspijn 2,0 asthma diabetes 1,5 1,0 OR 1.0 = geen verband 0,5 0,0 Scott et al., 2007; Demyttenaere et al., 2006; Bertrem et al., 2006 Risicogroepen Intrusief vroegkinderlijk trauma Seksueel misbruik Fysieke mishandeling gemiddeld 3 x méér kans Intrafamiliaal geweld … Parentale psychopathologie Psychische stoornis Middelenmisbruik gemiddeld 3 x méér kans Criminaliteit … Gureje et al., 2010; Bruffaerts et al., 2014; Luyten et al., 2011 Sociodemografische profielen Stressoren laatste jaar Psychische stoornis Vroegkinderlijk trauma Suïcidaliteit Parentale psychopathologie Somatische pathologie Gemiddelde Work Loss Days in Vlaanderen (per maand) 10 8,93 9 8 7 5,55 6 5 4,58 4 3 2 1 0 Mild MDE Moderate MDE Severe MDE Tussen 60 en 108 dagen per jaar De invloed van vroege psychische stoornissen op schoolprestaties Depressie Voortijdig beëindigen secundair onderwijs Angststoornis Middelenmisbruik Niet aanvangen hoger onderwijs Middelenafhankelijkheid Bruffaerts et al., 2010 Onze gezondheidszorg Prima systeem van ziekteverzekering Hoge densiteit van ambulante en residentiële zorg Grote toegankelijkheid van de zorg Hoog kwalitatief Zorggebruik voor psychische stoornissen en suïcidaliteit in België afgelopen jaar ooit uitstel Minstens één stoornis 33% 80% 12 jaren Depressie Angststoornis Alcoholgerelateerde stoornis Impulscontrolestoornis 43% 38% 17% 22% 94% 85% 61% -- 1 jaar 16 jaren 18 jaren -- Suïcidepoging Suïcidegedachten/-plannen 50% 86% --- --- Geen stoornis noch emotioneel probleem 11% -- -- Demyttenaere et al., 2004; Bruffaerts et al., 2008; 2010; Wang et al., 2007; Ansseau et al., 1999 Dropout na gekregen follow-up .08 (1) (2) (3) .06 14-22% stopt behandeling snel 39-63% stopt behandeling binnen 3-4m hoogste kans op snelle dropout ~ huisarts .04 .02 0 0 5 10 Psychiatrist Primary Care Physician visits 15 20 25 Psychologist Pinto-Meza et al., 2011 … vaak voorkomend … beginnen op jonge leeftijd …hebben (te)veel risicofactoren … hebben chronisch verloop … werken inhiberend op KT/LT … worden niet tijdig behandeld … hebben een hoge dropout … kunnen niet ten volle worden behandeld Vanuit een beleidsmatig perspectief PREVENTIE Lage incidentie van stoornissen Maar: effectieve reductie van incidentie door preventie is erg beperkt BEHANDELING Vroegbehandelde angststoornissen verlaagt kans op depressie later met 51-78% Uitsteltermijn verkorten Voorwaarden : Toegankelijke laagdrempelige zorgvoorzieningen (cf. treatment gap) Eerste-tweede-derde-lijn link Mrazek & Haggerty, 1994; Smit et al., 2008; Buist-Bouwman et al., 2004; Andrews et al., 2004; Russo et al., 2002 Vanuit een beleidsmatig perspectief PREVENTIE Lage incidentie van stoornissen Maar: effectieve reductie van incidentie door preventie is erg beperkt BEHANDELING Vroegbehandelde angststoornissen verlaagt kans op depressie later met 51-78% Uitsteltermijn verkorten Voorwaarden : Toegankelijke laagdrempelige zorgvoorzieningen Eerste-tweede-derde-lijn link Mrazek & Haggerty, 1994; Smit et al., 2008; Buist-Bouwman et al., 2004; Andrews et al., 2004; Russo et al., 2002 Moeilijke oefeningen Psychische gezondheid is erg complexe materie Inwerken op één risicogroep zal wellicht geen resultaat hebben… Duidelijk onderscheid maken tussen Wat willen we bereiken? Hoe zullen we dit bereiken? Welke zijn de effecten? Pleit voor helder, rationeel, duurzaam, op cijfers gebaseerd en niet- emotioneel debat…
© Copyright 2024 ExpyDoc
