Creativiteitsontwikkeling in de hele school

Doorgaande leerlijnen
cultuureducatie, hoe
werkt dat in de praktijk?
www.kunstedu.nl [email protected] 06 11322235
www.kunstedu.nl
Cultuureducatie denkkader:
ring
veranke
enu
cultuurm
ing u
er
nk en
ra rm
ve ltuu
cu
VISIE
VERTICALE
LEERLIJNEN
HORIZONTAAL
ONDERWIJS
met kwaliteit
met kwaliteit
3
www.kunstedu.nl
VISIE
Doen is de beste manier van denken
http://www.youtube.com/watch?v=GUTM8xnh7DM
h
ttp://www.youtube.com/watc
ch?v=GUTM8xnh7DM
al
ta
reke
ets
o
t
o
cit
inspecti
e
ken
nis
5
nen
lezen
passi l
e ef
sociaal drijfveren
en denken
w
u
o
r
t
r
zelfve
ief
t
a
i
c
asso
eld
n
r
e
e
f
w
tie
deze
intuï
n
i
n ik
e
b
wie
oen
d
en
n
n
ku
s
t
ie
BREDE
ONTWIKKELING
ie
t
i
keling
n
k
i
g
w
t
co emene on
alg
kken
u
ng
r
d
i
t
i
r
u
nde jezelf
o
w
ver
teit
creativi anders durven kijken
autonomie
jezelf p
resenter
en
iet
s ku
muz
nnen
iek,
hand
teke
mak
n
mak vaardig en, dr
en
a
h
en,
poëz eid, we ma, da
n
b
ie v
oord site bo s,
u
rage
n.... wen, ga
.
mes
6
www.kunstedu.nl
CULTUUREDUCATIE IS IN TE ZETTEN:
• om de brede ontwikkeling van kinderen te bevorderen;
• bij het versterken van de leeromgeving;
• om de kinderen enthousiast te maken voor deelname
aan de culturele wereld.
7
VERSTERKEN LEEROMGEVING
Erfgoed uitstapjes in het
kader van de leerlijn
geschiedenis.
ets
o
t
o
cit
inspecti
e
ken
nis
Afrikaanse hutten en
maskers maken na een
onderzoekje in het kader
van wereldoriëntatie.
Cultuureducatie wordt
ingezet als middel om doelen
uit leerlijnen te halen.
al
Heelal maken en erop
reflecteren na een
theatervoorstelling
Einstein die door het
heelal reist.
reke
ta
L e e r l ij n e n
nen
lezen
ie
t
i
keling
n
k
i
g
w
t
co emene on
alg
De kunstenaar een
monument voor
verzetstrijders laten
ontwerpen bij blok over
WO2.
8
www.kunstedu.nl
,
CULTUURPARTICIPATIE
ans
d
EN
.
l,
c
e
t
T
e
IL
on iek e
t
W
op list
JE
n
a
e
T
n
r
WA
cte , jour
e
l
EN
ef nst
r
K
K
E
en e ku
D
n
T
n
d
en.
l
Ku lden
ON T
e
sp
N
n
e
U
e
b
l
bee
K
pe
nt
s
e
n
m
e
tru
s
unn
n
k
i
l
n
e
.
e
e
u
E
Ton nivea
op
es
c
o
r
p
...
r
d
e
:
n
st eat
de
l
n
e
u
h
e
k , t
b
n
n.
n
a
a
e
e
e
v
p
E
s
u
n
rlo
m
e
o
t
o
,
d
ie
s
Gen ositie
exp
9
www.kunstedu.nl
Cultuureducatie denkkader:
ring
veranke
nu
kunstme
ing
er
nk enu
ra
ve nstm
ku
VISIE
VERTICALE
LEERLIJNEN
HORIZONTAAL
ONDERWIJS
met kwaliteit
met kwaliteit
www.kunstedu.nl
10
VERTICALE
LEERLIJNEN
HORIZONTAAL
ONDERWIJS
met kwaliteit
met kwaliteit
VERTICALE LEERLIJNEN & HORIZONTAAL
ONDERWIJS
VERTICAAL: ‘continuïteit in programmatische
aspecten van het onderwijs (kennis en
vaardigheden) en pedagogiek en
didactiek’ (Scholtens, 2007)
HORIZONTAAL: de samenhang en samenwerking
tussen verschillende vakken, een zogenaamde
vakoverstijgende benadering.
12
beeldend
dans/drama
muziek
taal
mediaeducatie
lezen
rekenen
natuur en milieu
aardrijkskunde
SEO
v e r t i c a l e l e e r l i j n e n , g r. 1 t / m 8
www.kunstedu.nl
beeldend
dans/drama
muziek
lezen
mediaeducatie
taal
rekenen
natuur en milieu
aardrijkskunde
geschiedenis
v e r t i c a l e l e e r l i j n e n , g r. 1 t / m 8
cultuurmenu =
buitenschools
13
GR. 5
Peter Pan was hier
horizontaal onderwijs, integratie vakken
14
“Want wat is er nog aan het leven als je niet meer mag spelen, niet meer
ongehoorzaam mag zijn. Niet meer mag vliegen en dromen.” (Theatergroep Max)
cultuurmenu =
buitenschools
erfgoed
literatuur
mediaeducatie
dans & drama
muziek
beeldend onderwijs
verticale leerlijnen
cultuureducatie
VERTICALE
LEERLIJNEN
met kwaliteit
deze
Wanneer hebben
it?
leerlijnen kwalite
16
beeldend onderwijs
verticale leerlijn
Wanneer heeft
ldend
bijvoorbeeld bee
it?
onderwijs kwalite
17
PROCESGERICHTE
DIDACTIEK
VERTICALE: ‘continuïteit in programmatische
aspecten van het onderwijs (kennis en
vaardigheden) en pedagogiek en didactiek’
18
leerkracht
Ambachtelijke
didactiek
Wie bepaalt hoe het werkstuk eruit ziet?
Procesgerichte didactiek
leerling
Vrije expressie
UI T D A G IN G ( B E E L D E N D E P R O B L E E M S T E L L I N G )
Procescomponenten
- beschouwing
innerlijke of uiterlijke wereld;
kunst of de werkelijkheid;
live, afbeelding, youtube, cd...
- onderzoek
brainstormen, schetsen,
experimenteren, improviseren,
uitproberen, proefjes etc.....
- werkwijze
- reflecteren
a. uitleg over kennis of vaardigheden
b. hoe stap voor stap te werk gaan in dit
proces
voor, tijdens en na het
20
werkproces, over het product
én
het proces
PROCES HELPEN DOORLOPEN
reflecteren
PRODUCT kenmerken
e
ijz
w
er
kw
materiaal
houw
besc
reflecteren
vorm
PROCES kenmerken
reflecteren
onde
rzoe
ing
betekenis
Toeval
gezocht
k
reflecteren
Cirkelmodel van de procesgerichte didactiek, Jos van Onna
GROEP 1/2 ‘t Kofschip in Volendam
Welke procesactiviteiten zorgen
voor dit resultaat?
Beeldende
probleem
stelling
23
2
3
Basisplan &
lesomschrijvin
g
beschouwen
Werkwijze
digitale methode
beeldend
onderwijs:
24
laatmaarzien.com
25
21
http://www.youtube.com/watch?v=zDZFcDGpL4U (Ken Robinson)
http://www.youtube.com/watch?v=phQZ5J-lhTQ (Mark Mieras)
http://www.youtube.com/watch?v=XUA8sdZ2SuY (beleidsplan cultuureducatie)
http://www.youtube.com/watch?v=nG5rL8arBmw (juf Mirjam en Ali B)
http://www.youtube.com/watch?v=ApsLIrjRhCU (Jeroen Busscher over het nieuwe leren)
http://www.youtube.com/watch?v=bqlW3aLIQ_Y (Man bijt hond, over kunstbeschouwen)
http://www.youtube.com/watch?v=GUTM8xnh7DM&feature=youtu.be (Doen is de beste manier van van denken)
Mooi filmpje over procesgericht werken. Ook interessant voor reflecteren, samenwerkend leren en onderzoekend leren.
http://www.youtube.com/watch?v=hqh1MRWZjms
Een link naar een prachtig filmpje uit een programma van Giel Beelen. Deze jongenhad als opdracht om een nummer te
schrijven over een herinnering.(thema was melancholie) Elke vrijdag hadden ze op zijn basisschool een open podium
waar hij graag gebruik van maakte en waar hij helemaal opbloeide... Mooi voorbeeld van wat kunsteducatie kan
betekenen voor kinderen.
http://www.youtube.com/watch?v=92Xq17vPgf4
LITERATUUR
1. schrijf een verhaal over wat je
hebt meegemaakt op de schoolreis.
denk even na: wat vond je leuk en
wat niet. Ga je gang. Minstens een
blaadje vol.
1
schoolreisje
OPSTEL schrijven. Vrije expressie.
“Juf, ik weet niets...”
Juf: “Maar je weet toch wel wat je
allemaal gedaan hebt? Daar kun je
toch iets over opschrijven? Nou, doe
dat maar.”
27
(Voorbeeld uit: ICQ, verbindt cultuur en onderwijs)
1. contact maken met innerlijke
beelden en emoties van kinderen:
in de kring gesprek over het
schoolreisje. open vragen, kinderen
vertellen. ruimte voor gevoelens,
feiten en fantasie. doorvragen op
beeldende details.
“we gaan een
kwartiertje schrijven
over het
schoolreisje”.
5. in de loop van
de week werken
de kinderen
verder aan hun
teksten. en maken
er tekeningen bij.
5
3
1
schoolreisje
3. opdracht geven:
2.
mindmap
4
2
OPSTEL schrijven. Procesgerichte aanpak.
4. na een kwartier vraagt
de juf of iemand al iets
wil voorlezen. voorlezers
krijgen tips en tops van
de klas.
28
(Deels uit: ICQ, verbindt cultuur en onderwijs)
1. contact maken met innerlijke
beelden en emoties van kinderen:
in de kring gesprek over het
schoolreisje. open vragen, kinderen
vertellen. ruimte voor gevoelens,
feiten en fantasie. doorvragen op
beeldende details.
schoolreisje
kwartiertje schrijven
over het
schoolreisje”.
de week werken
de kinderen
verder aan hun
teksten. en maken
tekeningen erbij.
experimenteren
5
(innerlijke wereld)
5. in de loop van
3
1
beschouwen
3. “we gaan een
2
2. mindmap
4
OPSTEL schrijven. Procesgerichte aanpak.
brainstormen
4. na een kwartier vraagt
de juf of iemand al iets
wil voorlezen. voorlezers
krijgen tips en tops van
de klas.
informeren/
reflecteren
29
(Deels uit: ICQ, verbindt cultuur en onderwijs)
leerkracht
Wie bepaalt wat er aan muziek te horen is?
AMBACHTELIJKE
DIDACTIEK
PROCESGERICHTE DIDACTIEK
“bekijk ter inspiratie voor
‘geluiden uit de omgeving’ dit
filmpje”
(beschouwing)
(www.demuziekbus.nl)
leerling
VRIJE
EXPRESSIE
“beeld het begin en het eind
uit van een regelbui”
(zonder de interventies die
omschreven worden bij tule
is dit vrije expressie)
tule.slo.nl
leerkracht
Wie bepaalt hoe het dans/ drama product eruit ziet?
AMBACHTELIJKE
DIDACTIEK
PROCESGERICHTE DIDACTIEK
leerling
VRIJE
EXPRESSIE
www.bplusc.nl
www.bplusc.nl
Juf: “Nog iets meer
naar achteren
leunen... je blik is nu
goed.”
“bedenk 4 verschillende
houdingen om dat gevoel met
je lichaam en je mimiek uit te
drukken”
(onderzoek)
“ga een toneelstukje
maken over deze
situatie”
Voedselbonnen
gestolen… WO2
of volksdans...
UI T DA G IN G ( B E E L D E N D E P R O B L E E M S T E L L I N G )
Procescomponenten
- beschouwing
innerlijke of uiterlijke wereld; kunst
of de werkelijkheid;
live, afbeelding, youtube, cd...
- onderzoek
brainstormen, mindmappen,
schetsen, experimenteren,
improviseren, uitproberen, proefjes
etc.....
- werkwijze
- reflecteren
a. uitleg over kennis of vaardigheden
b. hoe stap voor stap te werk gaan in dit
proces
voor, tijdens en na het werkproces,
over het product én het proces
32
leerkracht
Ambachtelijke
didactiek
Wie bepaalt hoe het werkstuk eruit ziet?
leerling
Vrije expressie
Procesgerichte didactiek
HORIZONTALE
LEERLIJNEN
met kwaliteit
horizontale leerlijnen, integratie vakken
36
beeldend
dans/drama
muziek
lezen
mediaeducatie
taal
rekenen
natuur en milieu
aardrijkskunde
geschiedenis
v e r t i c a l e l e e r l i j n e n , g r. 1 t / m 8
Over kunstbeschouwen....
http://www.youtube.com/watch?v=bqlW3aLIQ_Y
PROJECT GR. 4/5
met kunstenaar
ht
ic
r
e
g
es
roc
p
,
vak
st
onderzoek
of
beschouwing
kun
wer
e
ldo
riën
tati
e , ta
al e
.a.
37
38
www.laatmaarzien.com
39
39
extern aanbod
extern aanbod
or WO
o
v
e
d
o
h
t
Me
drachten
procesgerichte beeldende op
Eén schooljaar, willekeurige groep.
www.kunstedu.nl
40
thema 2
thema 1
met extern
aanbod
met extern
aanbod
geschiedenis
extern
aanbod
natuur
hten
procesgerichte drama opdrac
41
Eén schooljaar, willekeurige groep.
extern aanbod
extern aanbod
Beeldend onderwijs
Taal
Muziek
www.kunstedu.nl
42
extern aanbod
kunstenaar
Museum/
extern aanbod
Beeldend en drama
gr. 1/2
gr. 3/4
Erfgoed uit omgeving
gr. 7/8
gr. 5/6
.
molen - watertoren - boerderij - etc
Wereldoriëntatie
43
www.kunstedu.nl
Cultuur in de
spiegel
Leerplankader
onderzoekend leren en
talentontwikkeling
kunstzinnige
oriëntatie
ek
cti
a
d
i
ed
t
onderzoek of
beschouwing
ich
r
e
g
s
ce
pro
verbinding van
de vakken
44
Cultuureducatie denkkader:
ring
veranke
enu
cultuurm
ing u
er
nk en
ra rm
ve ltuu
cu
VISIE
VERTICALE
LEERLIJNEN
HORIZONTAAL
ONDERWIJS
met kwaliteit
met kwaliteit
45