29-10-2014Agendapunt 6.1_Telcijfers HTM Rail

Memo
Schedeldoekshaven 101
Postbus 66
2501 CB Den Haag
Telefoon 070 750 1500
Telefax 070 750 1501
Aan
Van
Commissie VVEZ
De heer De Bruijn,
portefeuillehouder Verkeer en
Vervoer
Datum
Betreft
28 oktober 2014
Telcijfers HTM Rail periode juni
2013 – juli 2014
Cc
Inleiding
Enkele jaren kon HTM geen betrouwbare telcijfers van het gebruik van de tramlijnen leveren. De
laatste gegevens dateren van 2006, en enkele ad hoc gegevens uit 2008. Door het Stadsgewest
Haaglanden en door de commissie VVEZ, Rocov en andere belanghebbenden is steeds dringend
verzocht om weer over betrouwbare telgegevens van de tramlijnen te kunnen beschikken. Deze
notitie is reeds besproken met de Amtelijke Coördinatie Commissie, het Bestuurlijk Overleg Verkeer
en Vervoer, het dagelijks bestuur en het Rocov.
Sinds juni 2013 kunnen betrouwbare cijfers uit de chipkaartapparatuur worden uitgelezen. Deze
cijfers worden gecorrigeerd voor abonnementen, verstoringen, missing check-outs en andere
afwijkingen. De uitkomsten verschillen met het beeld van voorgaande jaren; er lijken nu per
gemiddelde werkdag minder reizigers te worden vervoerd dan voorheen.
Er is aansluitend een grondige analyse uitgevoerd om hiervoor een redelijke verklaring te vinden; dat
is voor een belangrijk deel gelukt. Vastgesteld wordt dat de huidige chipkaartbasisgegevens meer
betrouwbaar zijn dan de gegevens van de vroegere reizigerstellingen op basis van handtellingen,
steekproeven, teltredes en sensoren. HTM en het Stadsgewest Haaglanden tellen in het vervolg op
basis van de chipkaartgegevens.
Conclusies
 De telmethoden van voorgaande jaren wordt verlaten. HTM en het Stadsgewest Haaglanden
zijn m.i.v. juni 2013 een nieuwe reeks gestart op basis van gegevens die door de
chipkaartapparatuur worden geproduceerd.
 HTM en het Stadsgewest Haaglanden hebben regelmatig overleg over de juistheid van de
toegepaste ophoogfactoren om op basis van de chipkaartbasisgegevens betrouwbare
telgegevens te kunnen produceren.
 De telgegevens over de periode juni 2013 t/m juli 2014 geven een betrouwbaar beeld van het
aantal instappers per lijn per gemiddelde werkdag (twee richtingen samengenomen).
 Telcijfers HTM Rail zullen per kwartaal worden verspreid.
_________________________________________________________________________
Toelichting
Chipkaartgegevens versus oude telmethode
De introductie van de Chipkaart is moeizaam verlopen. Het is nu pas mogelijk om betrouwbare
telcijfers op basis van de OV-chipkaart te verkrijgen. In overleg met HTM is in eerste instantie ingezet
op het verkrijgen van telgegevens per lijn per gemiddelde werkdag per maand. De aantallen weken
af van de laatste tellingen met de oude methodes, in die zin dat ze (veel) lager waren. Daarom heeft
HTM een uitgebreide analyse op het nieuwe telmateriaal uitgevoerd. Verder zijn er ook visuele
tellingen gehouden om de uitkomsten van de chipkaartapparatuur aan de praktijk te toetsen.
Ook na een statistische analyse is de conclusie dat de tellingen die uit de OV-chipkaartgegevens
rollen na correctie ca. 6% lager zijn dan de telgegevens van 2006/2008. Een mogelijke verklaring
hiervoor is het gewijzigde gedrag van reizigers als gevolg van wijzigingen in ruimtelijke
ontwikkelingen (bijvoorbeeld de verplaatsing van diverse scholen in de periferie naar de Haagse
Hogeschool nabij station HS), de komst van internetwinkels en de gevolgen van de crisis met
gevolgen voor de werkgelegenheid (o.a. minder rijksambtenaren).
Een andere verklaring kan zijn dat er in 2013 sprake was van grote werkzaamheden op en langs het
tramspoor en tramlijnen langdurig een afwijkende route hebben gereden. Zo werd in 2013 vooral
gewerkt aan de Bosbrug, de Conradkade, de VAB Noordwal, de Hobbemastraat, de Melis Stokelaan
(omgeving Anna Bijnslaan), tramlijn 19 en in de Spoorzone Delft. In het voorjaar van 2014 vallen
vooral de werken op rondom de brug Valkenboskade, langs de Parallelweg en rondom station HS.
Hier zijn veel tramlijnen bij betrokken geweest.
Deze ontwikkelingen kunnen een reden zijn dat het aantal reizigers achterblijft bij het wensbeeld voor
die betrokken lijnen en het totaal van alle lijnen tezamen. Het verklaart wellicht deels het verschil
t.o.v. de jaren 2006/2008 en eerder.
De analyse die dit jaar op de chipkaartgegevens is uitgevoerd, gaat veel verder dan wat er in het
verleden aan ‘harding’ van de tellingen is gedaan. We concluderen daarom dat de diverse tellingen
met de verschillende technieken van toen in het verleden steeds een iets te optimistisch beeld van de
reizigersomvang hebben gegeven. De oude telgegevens waren wel consistent, maar het is niet
gewenst en ook niet mogelijk om de reeks uit het verleden door te trekken naar het heden. HTM stelt
daarom voor om een nieuwe reeks te starten per juni 2013. Haaglanden ondersteunt dit voorstel.
Gebruik van chipkaartgegevens
De nieuwe reeks wordt opgebouwd uit de ov-chipkaartgegevens per maand, opgehoogd met enkele
factoren die hun oorzaak vinden in het onjuist gebruik van de kaart door de reiziger of in technische
redenen. Deze factoren betreffen reizen met abonnementen, verkeerd of niet in- of uitchecken,
kaartverkoop via automaat of door bestuurder/controleur en technische storingen aan de
chipkaartapparatuur.
Deze zaken zijn per lijn te kwantificeren op basis van de OV-chipkaartbestanden en de gegevens van
de losse verkoop. De verschillen wisselen per maand (bijv. ’s zomers veel toeristen, dus meer fouten
door passagiers). Het bestand aan tellingen wordt per lijn per oorzaak met een vast gemiddeld
percentage opgehoogd.
Daarnaast blijkt er een behoorlijke afwijking te zijn tussen wat de apparaten tellen en wat er
werkelijk gebeurt, geregistreerd door ervaren tellers. Statistische analyse toont aan dat de apparaten
systematisch te weinig passagiers tellen. Reizigers worden echter wel vervoerd. De registratie wijkt af
aldus van de werkelijkheid. De telgegevens van de chikkaartapparaten worden ook hiervoor per lijn
gecorrigeerd.
De basis telgegevens zijn aldus gecorrigeerd met een per lijn vastgestelde ophoogfactor. Het
resultaat van deze bewerkingen geeft de beste benadering van het aantal reizigers dat er nu per lijn
vervoerd wordt. In de bijlage is dit in grafiek en tabel weergegeven.
In een volgende fase gaat HTM na hoe ook meer gedetailleerde tellingen (bijv. instappers per lijn, per
uur of per halte) kunnen worden samengesteld. Haaglanden zal samen met HTM bepalen aan welke
cijfers het meest behoefte is, zodat daarmee een prioritering in het werk kan worden aangebracht.
De telcijfers zullen per kwartaal worden verspreid. Gemeenten kunnen ook bepaalde cijfers bij de
HTM opvragen. Dit vergt overigens wel een zekere inspanning van de vervoerder. Nut en noodzaak
van het verzoek moet duidelijk zijn.
HTM herhaalt in november 2014 het onderzoek naar de ophoogfactoren om meer inzicht te krijgen in
de juistheid van de toegepaste ophoogfactoren. In samenspraak met het Stadsgewest worden de
gegevens verder uitgewerkt. Doel is om meer inzicht te krijgen in het verloop van de bezettingen per
lijn.
Cijfers bus (stad en streek)
Separaat aan het verstrekken van telgegevens van HTM Rail zullen we ook de gegevens van HTMbuzz
en Veolia opvragen. Deze gegevens zullen u t.z.t. toekomen.
Voorgesteld besluit
Kennis te nemen van:
1) De telcijfers van HTM Rail van de periode juni 2013 t/m juli 2014.
2) De (vervolg)aanpak omtrent de telcijfers van HTM Rail op basis van de OV-chipkaartgegevens.
Bijlage
Ontwikkeling instappers per lijn/gemiddelde werkdag HTM Rail juni 2013 t/m juli 2014.

Download Report