nieuwsbrief - Ruurd Wiersma

NIEUWSBRIEF
museum Ruurd Wiersma Hus
Burdaard
januari 2014
Museum ‘Ruurd Wiersma Hûs’
Mounewei 6/7
9111 HB BURDAARD
tel: 0519-332334
mail: [email protected]
web: www.ruurdwiersma.nl
Burdaard, januari 2014
NIEUWSBRIEF
Beste liefhebbers van ons museum,
De laatste nieuwsbrief die u van ons gekregen hebt dateert van bijna
twee jaar geleden: tijd dus voor een nieuwe editie!
Nieuws is er genoeg, want nog steeds blijft er af en toe nieuwe
informatie opduiken over de bijzondere man aan wiens schilderkunst en
bijzondere leven ons museum is gewijd: de naïeve schilder Ruurd
Wiersma. Maar er is ook ander nieuws.
Bestuurswisseling en een stukje historie
Officieel behoort ons bestuur uit vijf personen te bestaan, maar lange
tijd hebben we het met vier mensen gedaan. We meenden indertijd dat
dit wel kon… maar in de praktijk is er zóveel te doen dat we bijzonder blij
zijn nu weer op volle sterkte te zijn! Vanaf medio 2013 is Inge van Berkel
uit Burdaard tot het bestuur toegetreden. Zij heeft de afgelopen
maanden geleidelijk de taken van Gerard van Nimwegen overgenomen,
die dit najaar is afgetreden na vele jaren de PR en fondswerving te
hebben verzorgd. Het was Gerards tweede bestuursperiode: hij
behoorde namelijk indertijd ook tot het oprichtingsbestuur dat in 1981
het museum feitelijk van de grond heeft getrokken. In dat eerste bestuur
1
zat indertijd ook mevrouw Addy van Oort-Mader. Gerard heeft nog
geregeld contact met haar, dus door opnieuw in het bestuur te gaan
vormde hij ook een ‘link’ naar deze voor het ontstaan van het museum
zo belangrijke vrouw. Haar man was Henk van Oort, de oud-uroloog van
wie Ruurd stellig meende dat deze zijn leven heeft gered door een
geslaagde prostaatoperatie.
Voor wie niet bekend is met dit stukje historie: Ruurd wilde na die
operatie zijn dank aan dokter van Oort uiten door hem in zijn testament
op te nemen. Henk van Oort heeft Ruurd er echter van kunnen
overtuigen dat het niet zo’n goed idee is je eigen arts deze status te
geven, en daarop werd het ziekenhuis waar van Oort werkte, het
toenmalige Diakonessenhuis, door Ruurd als erfgenaam aangewezen. Na
Ruurds dood was dit ziekenhuis dus opeens de bezitter van Ruurds
bijzondere huisje! Voor het symbolisch bedrag van één gulden is het
vervolgens verkocht aan de in 1981 opgerichte Stichting Ruurd Wiersma.
Addy van Oort trad toe tot het bestuur.
Deze gang van zaken zal Ruurd (op zijn wolkje hierboven) groot plezier
hebben gedaan: hij was stevig bevriend geraakt met het echtpaar van
Oort.
Henk van Oort is op 83-jarige leeftijd helaas onlangs overleden. Wij
wensen Addy veel sterkte met dit grote verlies. Tegelijk zijn wij trots op
Addy’s blijvende warme band met ons museum. In het verzorgingshuis
waar zij woont deelt zij nog geregeld onze folders uit, en afgelopen
zomer bezocht zij, inmiddels rolstoelgebonden, nog ons museum, samen
met twee vrienden.
U bent inmiddels misschien aan het rekenen geslagen: vier
bestuursleden plus één min één is toch weer vier, en geen vijf? Dat
klopt, maar deze maand mochten wij gelukkig opnieuw een bestuurslid
verwelkomen: Ulke Wiersma uit Leeuwarden! Het is niet toevallig dat hij
dezelfde naam als onze schilderende held draagt: hij is een achterneef
van Ruurd. Zijn jeugd heeft hij doorgebracht in Burdaard, op het adres
Hellingpad 24. Ulke had als opgroeiend jochie een goede band met zijn
oudoom Ruurd en wist ons daardoor reeds diverse anekdotes uit die tijd
2
te vertellen. U zult erover kunnen lezen in onze nieuwsbrieven:
hieronder de eerste aflevering van ‘Ulke Wiersma vertelt’!
‘Een heel aparte man’ – Ulke Wiersma vertelt
Ruurd mocht de kleine Ulke graag. Zo graag zelfs dat hij hem, toen de
jongen nog slechts vier jaar oud was, eens een stapeltje bankbiljetten
liet zien met de opmerking dat het om wel tienduizend gulden ging…
‘maar dat mag je aan niemand vertellen hoor!’ Over naïef gesproken…
dit moest wel haast mis gaan. De kleine Ulke vertelde niet veel later aan
de mannen op het leugenbankje bij de brug dat hij een heel rijke oom
had: ‘hij heeft wel tienduizend gulden!’ Zodat Ruurd bij het passeren van
dezelfde plek te horen kreeg van de bankzitters ‘zo Ruurd, wat horen
we, je bent een rijk man!’ Ruurd ontstak in grote woede: ‘wie heeft dat
verteld, verd…?’ ‘Nou, die kleine jongen van Klaas Wiersma! was het
antwoord. Ruurd op hoge poten naar Ulke’s ouders waar hij zijn beklag
deed. Waarop die hem te verstaan gaven dat het toch wel heel dom was
een kind zoiets toe te vertrouwen…
Ulke vertelde ons ook dat Ruurd in de woonkamer van de
benedenwoning aan Mounewei 1 die hij huurde een kamerbrede hoge
volière had gemaakt waarin kanaries en andere vogels huisden. ‘Het lag
er vol vogelstront’. Dit, plus het gegeven dat Ruurd de achterwand van
die voliëre, de kamerwand dus, geheel beschilderd had met kleurige
taferelen, maakt het weinig verwonderlijk dat Ruurd door zijn huisbaas
stevig werd toegesproken en bovendien een fikse huurverhoging voor
zijn kiezen kreeg.
We weten nog niet wat er op die muur stond afgebeeld, misschien
natuurtaferelen? Wie van de lezers weet dat (eventueel) nog?
Dat Ruurd ook de schoorsteenmantel en de haardplaat had beschilderd
wisten we al langer: die hebben we immers in de jaren tachtig, mede
dankzij een restauratiesubsidie van een fonds, in hun geheel over
kunnen brengen naar ons museum.
Volgende keer vertellen we meer over Ulke’s herinneringen aan zijn
bijzondere oudoom. Wij zijn blij met de komst van dit bestuurslid dat
Ruurd goed heeft gekend!
3
Nieuw werk van Ruurd – op een bijzondere vindplaats…
Met trots maken wij de ontdekking van twee onbekende werken van
onze eigen Ruurd bekend! Het was Ulke Wiersma die ons erop
attendeerde dat twee schilderijtjes op hardboard, die omke Ruurd lang
geleden als cadeau aan familieleden heeft gegeven, nog steeds in hun
bezit waren, zij het op een bijzondere plaats: ze waren namelijk
vastgetimmerd tegen het dakbeschot van hun huis, en wel om een
plaatselijke zwakke plek te versterken! Het was vér voor de tijd dat
Ruurd bekendheid begon te genieten, en de familie had weinig op met
zijn in hun ogen kinderlijke schilderkunst. Vandaar de nieuwe functie die
zij er aan gaven. Ruurds ‘fietsenlak’ was overigens prima van kwaliteit:
de afbeeldingen hebben nauwelijks geleden! Wel zitten er wat
spijkergaatjes in, maar dat vinden wij alleen maar een leuke illustratie
van de geschiedenis van deze twee werkjes. We hebben ze dan ook,
toen we ze van de familie in bruikleen konden krijgen (dank!), eenvoudig
op een spijkertje in ons museum opgehangen, zonder lijst. Hieronder
ziet u ze beide weergegeven.
4
Hoe het met het museum gaat
Met de kwaliteit van Ruurds verf was dus niets mis. Die heeft
haast het eeuwige leven, zou je kunnen zeggen, althans op het
hardboard of triplex dat hij voor zijn losse schilderijen gebruikte.
Maar de wandschilderingen in de huiskamer en keuken, dat is een
ander verhaal: de instabiele ondergrond zorgt daar voor het
afbrokkelen van de verf. Dank zij diverse restauraties (mogelijk
door uw donaties en bijdragen van diverse fondsen) is de schade
steeds weer hersteld, en door het opvolgen van adviezen van de
deskundigen over onder andere het constant houden van het
binnenklimaat gaat de achteruitgang sindsdien ook veel minder
snel. Stoppen doet het echter nooit, dus sparen we al weer voor
de volgende restauratie. Met name de Herfstwand is kwetsbaar,
en dat is toch echt de mooiste, vinden wij.
5
Om u een idee te geven van de kosten van zo’n restauratie: alleen
al het herstellen van het in Ruurds keukentje geschilderde tafereel
‘Jungle van Afrika’, toch niet al te groot van formaat, kostte €
6.000,-!
Ruurds proza
In eerdere nieuwsbrieven hebben wij u al eens kennis laten maken
met de bijzondere schrijfstijl en spellingswijze van onze schilder.
Hij had alleen lagere school en zal zelden iets op papier gezet
hebben, maar beschikte toch over een mooi handschrift.
Hieronder weer een nieuw stukje van zijn proza: twee bladzijden
uit een brief die hij schreef aan twee van zijn bewonderaars, te
weten Wietse Monna en diens vrouw, wonende te Groningen.
Hier zien we Ruurd als koopman en onderhandelaar aan het werk!
Citaat: “En Monna die Elfstedentocht is nog te koop hoor, ik loop
niet met mijn spullen te koop”. Hij probeert de Monna’s
vervolgens te overtuigen dat ze het beoogde schilderij echt voor
een koopje kunnen krijgen, dat hij dit doet omdat hij het hen écht
gunt en dat kunstkenner Peter Karstkarel of ‘de Hollanders’ er
waarschijnlijk meer voor zouden betalen. Maar zijn genereuze bod
aan de Monna’s moet kennelijk geheim blijven, want hij schrijft:
“nooit erover spreken tegen Karstkarel of zoo”.
Iets later verhoogt hij de druk nog eens door te vermelden dat ‘de
Hollanders’ binnenkort weer langs gaan komen, en ja ‘dan vraag ik
meer, dat begrijpt u”. De Monna’s kunnen er nu nog hartelijk om
lachen. Dank dat u deze brieven hebt willen afstaan!
6
7
8
Onze collectie opnieuw uitgebreid
Ons museum is blij een uniek document uit het leven van Ruurd
Wiersma in handen te hebben gekregen. Eind augustus 2013
kregen wij van Tjeerd Visser, een nazaat van een broer van Ruurd,
het trouwboekje van Ruurds ouders. Het was voorheen in het
bezit van Folkje Visser – Wiersma uit Damwoude.
Het trouwboekje is op 4 november 1886 voor het eerst ingevuld
op het gemeentehuis van Dantumadeel en vermeldt dat op die
datum de vader van Ruurd, Klaas Wiersma, geboren op 13
October 1862, in het huwelijk trad met Folkje Dijkstra, geboren 23
Februari 1865.
Het is voor ons een bijzonder document waaruit blijkt dat er uit
het huwelijk 9 kinderen zijn geboren. Die werden vroeger allemaal
bijgeschreven in het trouwboekje. Maar wat een tragiek. de
levenskansen van kinderen waren toen blijkbaar van een andere
orde dan nu. Het oudste kind van het echtpaar is slechts 10 jaar
geworden en de meeste andere broers en zussen zijn zelfs al bij de
geboorte overleden of leefden maar enkele jaren. Ruurd was het
achtste kind en alleen hij en zijn broer Hendrik hebben een
“normale” leeftijd bereikt. En over tragiek gesproken: Ruurd
verloor zijn moeder reeds toen hij nog maar een tiener was.
Het trouwboekje heeft een plaats gekregen in de vitrine van het
museum.
Videoproject
Wanneer u behalve deze nieuwsbrief ook de donateursbrief hebt
gekregen vindt u daarbij informatie over de financiën van ons
museum. We zijn een financieel gezonde stichting, met reserves
die overigens maar al te nodig zijn. Allereerst voor de restauraties
die periodiek moeten plaatsvinden. Weliswaar krijgen wij daarbij
vaak financiële hulp van fondsen voor goede doelen, maar die
stellen doorgaans een substantiële eigen bijdrage van het museum
9
verplicht. Maar we sparen ook nog voor een ander project: het
maken van een documentaire over Ruurd waarin we mensen aan
het woord laten die de schilder persoonlijk hebben gekend, zoals
de al genoemde Peter Karstkarel, Addy van Oort-Mader, onze
eerste conservator/rondleidster Hennie Middelkamp-Vellinga en
haar buurman Rein Hoekstra (de laatste is vorig jaar overleden).
En verder interviewden we nog vijf anderen die eveneens op
uiteenlopende wijzen met Ruurd te maken hebben gehad. Het
heeft kostelijke verhalen opgeleverd! Deze waardevolle opnamen
zijn al geruime tijd geleden gemaakt en liggen sindsdien ‘op de
plank’, in afwachting van voldoende middelen om er een
professionele productie van te kunnen laten maken. We hopen er
ook nog een fonds voor te kunnen interesseren.
U kunt, als u wilt, op voorhand al uw belangstelling voor deze
productie kenbaar maken via een mail aan het adres
[email protected]. Hoe snel dit voornemen kan worden
uitgevoerd hangt mede van onze donateurs af. Wij hopen dat ook
in deze economisch minder goede tijd uw bijdrage mogelijk blijft!
Rest ons nog te zeggen dat dit de laatste nieuwsbrief is die door
Gerard van Nimwegen is opgesteld. Gerard bedankt voor je inzet
in de afgelopen jaren! Inge van Berkel neemt het stokje over.
Met vriendelijke groeten,
het bestuur van Stichting Ruurd Wiersma
Ernest Bakker, voorzitter
Jaaike Velthuijsen, secretaris
Ton Verkerk, penningmeester/conservator
Inge van Berkel, public relations en fondswerving
Ulke Wiersma, algemene ondersteuning
10
Donateur worden?
[email protected]
NL86 RABO 0320 2054 01
11