Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
Museum De Cruquius
Historisch Museum
Haarlemmermeer
Meer – Historie
SAMEN MEER
Jaarverslag 2014
1
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
Museum De Cruquius
SAMEN MEER IN 2013
Algemeen
Dit jaaroverzicht geeft een overzicht van de activiteiten van Museum De Cruquius in 2013.
We gaan onder meer in op de fusie met Meer-Historie/Historisch Museum Haarlemmermeer, het
publiek, educatieve activiteiten, de evenementen en bijzondere projecten. De jaarverslagen van
Cruquius Concerten en Living History Kennemerland zijn in een bijlage toegevoegd.
Het jaar 2013 stond in het teken van de fusie met de historische vereniging Meer-Historie en Historisch
Museum Haarlemmermeer, samen meer. Per 1 maart is de staf van de beide musea samengevoegd en
werkte men samen met zo’n 250 vrijwilligers in de twee musea en depots aan onder meer de collectie,
de tentoonstellingen, de educatie en het ontvangen van gasten.
De musea willen op termijn samen gehuisvest zijn bij het stoomgemaal De Cruquius. Architectenbureau
Braaksma & Roos (Den Haag) heeft een eerste studie gepresenteerd van de nieuwbouwplannen.
Samen met Meer-Historie en Historisch Museum Haarlemmermeer
In 2013 werkten het bestuur en de staf van Meer-Historie, Historisch Museum Haarlemmermeer met
Museum De Cruquius gezamenlijk aan een drietal doelstellingen:
1. een haalbaarheidsstudie voor de gezamenlijke huisvesting op de Cruquius-locatie;
2. aansturing van beide musea door één personeelsteam per 1 maart 2013;
3. bestuurlijk consensus die moet leiden tot fusie en een ander bestuursmodel met een raad van
toezicht voor Haarlemmermeermuseum De Cruquius.
Ad 1. De studie uitgevoerd door architectenbureau Braaksma & Roos is in het begin van 2013 afgerond
en positief omarmd door de beide besturen. In vele sessies hebben we gezamenlijk de plannen gedeeld
met publiek en gepresenteerd aan de vrijwilligers, de gemeente (wethouder, stadsarchitect,
ambtenaren) Rijnland, Hendrick de Keyser, de vrienden, Sein, de omwonenden en politieke partijen. Aan
deze studie is door de staf een aantal inhoudelijke uitgangspunten gevoegd voor een concept voor de
inrichting en daarmee ook het gezicht van het museum.
Ad 2. Per 1 maart is de staf al als één team aan de slag gegaan, werkend op de diverse locaties van twee
musea en twee depots met nog twee besturen.
Ad 3. Er is bij de fusie gekozen voor een ander bestuursmodel waarin gewerkt wordt met een directeurbestuurder en een raad van toezicht. De statuten van Museum De Cruquius (de ontvangende stichting)
zijn hiervoor gewijzigd. Vanuit de voormalige besturen werden Anna Paternotte en Johan Slinger
gevraagd om toe te treden tot de raad van toezicht. Tot voorzitter werd Pieter van de Stadt benoemd.
Bezoekers
Museum De Cruquius heeft in het jaar 2013 26.305 bezoekers mogen ontvangen voor individueel
bezoek, een groepsbezoek of een evenement. Het inzetten van marketing en publiciteit was van belang
om het publiek te kunnen informeren en betrekken bij de activiteiten. Het museum heeft daarnaast ook
digitale volgers en bezoekers van de concerten, vergaderingen, trouwpartijen of andere gebeurtenissen
in het museum ontvangen. Deze zijn niet meegeteld.
2
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
We hebben circa 5000 leerlingen van scholen ontvangen en er zijn 25 verhuringen geweest, waarnaar
zo’n 1800 bezoekers zijn gekomen.
Ook heeft het museum een belangrijke informatieve functie. Regelmatig wordt het museum benaderd
voor informatie, bruiklenen, afbeeldingen, en andere verzoeken die over het algemeen welwillend
worden beantwoord.
Bestuur, staf en vrijwilligers
De samenstelling van het bestuur in 2013 was als volgt:
Voorzitter
: Tineke Netelenbos
Secretaris
: Anna Paternotte
Penningmeester
: Henk Kool
Overige leden
: Lieuwe Zoodsma en Ton Nieuwenhuizen Segaar.
De staf bestaat sinds 1 maart uit Justa van Bergen (PR/ marketing) Janneke Oldenbeuving (educatie),
Birgitte Commissaris (zaalverhuur), Hans Dolman (tentoonstellingen), Anneloes Bakker (per 1 juni
coördinator vrijwilligers) en Elise van Melis (directeur). Tot 1 januari 2014 werkte de staf met twee
besturen.
Frits Ferres (adviseur fusie en nieuwbouw) en Elise van Melis onderhielden contact met de gemeente
Haarlemmermeer en derden en werkten eraan de beide musea als ‘Haarlemmermeermuseum De
Cruquius’ per 1 maart 2013 door één staf aan te laten sturen.
Vanaf 1 maart vertelden twee musea op twee locatie met twee depots een verhaal over
Haarlemmermeer, land, water en lucht. Educatieve activiteiten werden samengevoegd,
tentoonstellingen op twee locaties gemaakt, collectie als een geheel beschreven en vrijwilligers werden
gezamenlijk in werkgroepen aangestuurd om de bezoekers op meerdere locaties hartelijk te kunnen
ontvangen. Tot 1 januari 2014 werkten de musea nog met twee besturen.
Per 1 juni trad Anneloes Bakker als Coördinator Vrijwilligers aan. Het gezamenlijk aansturen van alle
vrijwilligers van het Historisch Museum Haarlemmermeer en Museum De Cruquius werd daarmee verder
geprofessionaliseerd.
Vrijwilligers zijn voor Museum De Cruquius onontbeerlijk, ook in 2013 is de vrijwilligersgroep de spil van
de organisatie. We kunnen en willen niet zonder hen, want het gaat niet alleen om de taken die zij voor
het museum verrichten maar ook – en vooral – om de kennis en ervaring die zij inbrengen. Daarbij zetten
zij de gastvrije toon voor onze bezoekers en zijn de vrijwilligers zeer gewaardeerde collega’s van de staf en
werken we met plezier samen.
Het vrijwilligersbestand bleef nagenoeg stabiel. Het aantal (+/- 90) bleef op peil, mensen vertrokken om
begrijpelijke redenen (leeftijd, gezondheid, verhuizing). Via de vrijwilligersvacturebank bleven
geïnteresseerden zich melden. Men kwam ad hoc en werkgroepgewijs bij elkaar voor werkoverleg en
voortgangsbesprekingen. Zo zijn er ploegen voor receptie, educatie, (stoompracticum), registratie in
ADLIB en collectie, tuin- en stoommachineonderhoud, secretariaat, rondleidingen en financiën. Dit jaar is
er begonnen met het werken in kortdurende project- en werkgroepen. Voorbeeld daarvan is de werkgroep
internationalisering.
Er zijn voor de vrijwilligers diverse bijeenkomsten georganiseerd, zowel inhoudelijk als voor de
gezelligheid. Een jaarlijks zeer gewaardeerd evenement is bijvoorbeeld het symposium (voor en door
vrijwilligers).
De nieuwjaarsreceptie en de zomerborrel organiseren we speciaal voor alle vrijwilligers om elkaar beter
te leren kennen en kennis en ervaring uit te kunnen wisselen.
3
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
We verzorgden regelmatig trainingen, onder andere voor de rondleiders, bijeenkomsten voor de
receptiemedewerk(st)ers, lezingen, recepties, koffieochtenden (elke eind van de maand in een van de
musea Meerkoffie of Gemalen koffie) of bezoeken met groepen van vrijwilligers aan collega-musea.
De regelmatig verschijnende Nieuwsbrief verschafte de medewerk(st)ers de nodige informatie over de
gang van zaken in het museum. Vrijwilligers en medewerkers van het museum waarderen het door de
directie verzorgde aanbod van workshops voor verdere professionalisering. Deze verhogen het
enthousiasme en de motivatie van beide groepen.
Educatie
Educatie is een belangrijke taak van het museum. Het museum maakt bezoekers bewust van de enorme
inspanningen die in de 19e eeuw zijn geleverd om ‘de Waterwolf’ het gevaarlijke Haarlemmermeer, leeg
te pompen. Voor zowel bezoekers in groepsverband (zoals scholen) als voor individuele bezoekers biedt
het museum voor elke leeftijdscategorie een ander programma.
In 2013 zijn vele groepen uit zowel binnen- als buitenland in het museum geweest.
Volwassen educatie/groepsbezoek
Het museum wordt veel bezocht door bedrijven, families, vriendenclubs en verenigingen. In 2013 zijn er
306 rondleidingen aangevraagd. De gratis voorstellingen Sabotage op De Cruquius op de zondagen van
Living History worden druk bezocht. Ook is de voorstelling 11 keer voor een groepsbezoek gespeeld.
Kinderfeestje
Het kinderfeestje is 8 keer aangevraagd. Doordat de website een tijdje uit de running is geweest, is dit
programma niet vaker geboekt. In 2014 willen we met de mooie nieuwe website en een folder dit
vrolijke programma weer meer onder de aandacht brengen van ouders en kinderen.
BO
Het basisonderwijs (de groepen 4 – 8) weet het museum goed te vinden. In 2013 zijn 57 basisscholen
naar ons museum gekomen met in totaal 1091 leerlingen. De klassen komen voor rondleidingen, het
stoompracticum, de speurtocht en de ontdekkingstocht en programma’s met Living History.
Samen met Living History biedt het museum het programma ‘Van Rattenvanger tot dijkgraaf’ aan dat
wordt afgenomen door scholen die hun kinderen via drama willen laten kennis maken met de
geschiedenis van Haarlemmermeer. Dit jaar hebben 248 leerlingen dit programma met veel plezier
gevolgd.
De jaarlijks terugkerende Waterweek in maart met een speciaal waterprogramma voor groep 7 en 8
heeft ook weer enkele klassen het belang van waterbeheer bijgebracht.
VO
Hoewel er voor het voortgezet onderwijs nog geen speciaal lesprogramma is ontwikkeld komen deze
leerlingen toch naar De Cruquius. Over het algemeen volgen deze leerlingen een rondleiding. Vorig jaar
hebben 1250 leerlingen uit het voortgezet onderwijs een rondleiding in het museum gevolgd. Ook uit het
buitenland komen scholen ons bezoeken, in 2013 waren dat 5 scholen. Dit zijn jaarlijks terugkerende
scholen welke wij een warm hart toedragen.
Incidenteel wordt er op maat een programma voor het voortgezet onderwijs gemaakt. Zo kwam het
Eerste Christelijke Lyceum uit Haarlem met 110 leerlingen de schrijfster Anne-Gine Goemans interviewen
in onze Waterschapszaal.
4
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
Contacten en processen
We houden contact met de scholen en docenten om de behoefte bij de scholen te peilen en waar nodig
verbetering aan te brengen in ons aanbod. Ook de door gemeente Haarlemmermeer en Haarlem als
door Pier K en Hart georganiseerde informatiedagen zijn voor de musea een goede gelegenheid zich te
presenteren. Dit jaar is er een gezamenlijke folder met het educatieve aanbod van de twee musea aan
362 basisscholen in de regio (Haarlemmermeer, Kennemerland, Amsterdam) gestuurd.
Er is wederom een aantal processen in gang gezet. Ook wordt gewerkt aan een aanbod voor voortgezet
onderwijs. Dit doen we samen met de erfgoedinstellingen en Pier K. Belangrijkste hiervan is de
samenwerking met Brigitte Elders (projectleider cultuurparcours), het gemeentearchief en Kunstfort bij
Vijfhuizen.
Voor het ‘Kunst in Leren’ project, geïnitieerd door Pier K worden programma’s ontwikkeld rondom
muziek en beweging in De Cruquius voor de jongste groepen uit het basisonderwijs. Dit is een doelgroep
waarvoor er tot nu toe nog geen aanbod beschikbaar was.
Ook de samenwerking met het Hoogheemraadschap Rijnland en het Natuur- en Milieucentrum
Haarlemmermeer (gestart in het kader van De Dag van de Dijk in september) biedt mogelijkheden voor
lesprogramma’s rondom de thema’s duurzaamheid en waterbeheer voor zowel het basis- als het
voortgezet onderwijs.
Evenementen
Er zijn talloze thema evenementen geweest waar het museum een bijdrage aan leverde, zoals
Museumweekend, Molen- en gemalendag, Week van de Geschiedenis, Oktober Kennismaand, Open
Monumentenweekend en een lezingreeks. Met laatstgenoemde activiteit haakten we telkens in op een
actualiteit en weten we telkens een iets groter publiek aan ons te binden.
In de vakanties organiseerden we diverse workshops en kinderactiviteiten als stoomdemonstraties tot
knutselactiviteiten.
Door lid te worden van de VSC, het samenwerkingsverband van wetenschapsmusea en science centra, is
het voor het museum mogelijk om aan meer evenementen deel te nemen en een groter publiek te
bereiken. Zo nam Museum De Cruquius ook deel aan het Weekend van de Wetenschap, het landelijke
wetenschapsfestival voor alle leeftijden. Jong en oud konden in De Cruquius de wereld van de
stoomtechniek ontdekken en hoe deze werd toegepast om het Haarlemmermeer leeg te pompen. Ook
was er een Pop-Up wetenschapper via VSC die vertelde over het ontstaan van water.
Met I-Tour 360 beleeft het publiek bezienswaardigheden op een unieke manier. In Haarlemmermeer
kan men kiezen voor een speciale fietstour. Van water naar polderland. Van akkerbouw naar stedelijk
gebied. Een mooie reis van het verleden naar het heden. Men komt langs verschillende historische
iconen zoals stoomgemaal De Cruquius en Fort bij Vijfhuizen, maar ook moderne architectuur ontbreekt
niet. De HollandRoute brengt bezoekers naar erfgoedlocaties van handel, nijverheid, techniek, industrie,
waterbeheersing, infrastructuur, sociale geschiedenis en landschap, in de Metropoolregio Amsterdam.
De HollandRoute is deel van het Europese netwerk "European Route of Industrial Heritage (ERIH)". Als
rode draad verbindt een bewegwijzerde hoofdroute van het HollandRoute erfgoednetwerk vele
fascinerende erfgoedattracties. De HollandRoute telt vijf Europese ERIH-Ankerpunten. Dat zijn
internationaal toonaangevende locaties, zoals Heineken Experience, de Zaanse Schans én De Cruquius.
Living History en Cruquius Concerten
Beide organisaties kunnen terugkijken op een succesvol jaar 2013. Als bijlagen bij dit jaarverslag treft u
de verslagen van Living History en Cruquius Concerten aan.
5
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
Theehuis
De combinatie Museum-Theehuis is aantrekkelijk voor de bezoekers en verhoogt de verblijfsduur. Ook in
2013 is de samenwerking verder uitgewerkt.
Er is een gezamenlijke medewerkster aangesteld waardoor de verhuurmogelijkheden en catering
centraal worden aangestuurd;
Er zijn combinatieaanbiedingen waarmee bezoekers van het museum korting kregen in het
theehuis en andersom;
Er zijn verbeteringen aangebracht in de Waterschapszaal waardoor deze beter geschikt is voor
verhuringen ten behoeve van vergaderingen, feesten, huwelijksvoltrekkingen en andere
bijeenkomsten.
Marketing en publiciteit
Publiciteit is belangrijk voor de musea, voor de naamsbekendheid en om bezoekers aan te trekken.
In 2013 is veel tijd gaan zitten in het opzetten en bouwen van de nieuwe website. Nu werken we met
een website waarin we zelf aanpassingen kunnen doen en niet meer afhankelijk zijn van derden.
We maken zo veel als mogelijk gebruik van de ‘free-publicity’ kanalen en dat gaat goed, ook in 2013
hebben we veel publiciteit gekregen. We waren vaak in de kranten te vinden, van lokale bladen tot
regionale kranten, soms met een persbericht, dan weer met een inhoudelijk artikel. Ook waren we
regelmatig op de radio te beluisteren, variërend van de avondprogramma op Meerradio, ochtend
programma’s op RTV Noord Holland tot uitzending op Meertv. Bij elke nieuwe tentoonstelling of
evenement kreeg het museum gelegenheid luisteraars te informeren.
Bij alle activiteiten zijn de social media ingezet. Niet alleen de eigen website, waar men voornamelijk de
pagina met de openingstijden bekijkt, maar ook de social media zijn van belang. Via twitter en facebook
bereiken we het publiek actief met zomaar een weetje of oude foto, zonder dat men daarvoor ons op de
website moet opzoeken. Op deze manier vergroten we onze groep ‘fans’, belangrijke volgers die zich
interesseren voor de historie en de musea van Haarlemmermeer.
In 2013 werkten we aan een aantal veranderingen die de synergie met de social media zullen
verstevigen, die de fusie met Museum De Cruquius duidelijker zullen maken en die voor meer
aanmeldingen voor ons mailbestand zullen zorgen.
Net als in 2012 was ook 2013 een goed jaar voor de online aanwezigheid van Museum De Cruquius.
Volgers en ‘likers’ zijn belangrijk, maar nog belangrijker is dat berichten worden gelezen en dat het
publiek er iets mee doet.
Facebook is op dit moment nog kleinschalig actief voor ons. Dat heeft vooral te maken met het feit dat je
als bedrijf geen mensen kan uitnodigen om je pagina te ‘liken’. Sinds eind 2012 tot nu halen we wel vele
likes binnen omdat we zijn gestart met Facebook advertenties. In 2013 wordt Facebook verder
uitgebouwd.
Het twitter account van het museum is gestaag aan het groeien. We merken dat 2013 een jaar is
geweest waarop mensen ons digitaal langzaamaan beginnen te ontdekken, steeds vaker retweets van
ons doen en via Twitter reageren. Duidelijk is dat het museum in 2013 vaker worden genoemd (ruim
twee keer zoveel) en dat meer wordt geretweet.
Verder blijven we zoeken naar kansen via gerichte marketingacties, samenwerking met touroperators en
samenwerkingen met Uit in Haarlemmermeer, Uit met kids of de Kidsgids. Ook kunnen bezoekers
gebruik maken van kortingsacties als via Meer-Historie, Voordeel met je biebpas, de Hoofddorppas en
veel meer. Per keer bekijken we wat we voor welke doelgroep kunnen betekenen en wat de
meerwaarde voor de musea is.
6
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
Ook werkte het museum mee aan Tv programma’s voor de lokale tv als van MeerTV en TV NoordHolland als aan nationale tv programma’s als ‘Cruquius op het doek’ en ‘Altijd wat.
Bijzondere projecten
Ringbiënnale – Samen met Kunstfort bij Vijfhuizen, Podium voor architectuur werken Museum De
Cruquius en Historisch Museum Haarlemmermeer aan een gezamenlijke Haarlemmermeerse
manifestatie. Op 15 september werd de Ringbiënnale gelanceerd in een speciaal ingericht paviljoen en
tribune van het Kunstfort op het terrein achter het Museum De Cruquius en tijdens een rondvaart van
het Podium. Vanaf dat moment zijn Haarlemmermeerders uitgenodigd mee te doen en verhalen te
komen brengen. Aan de hand van deze verhalen gaan kunstenaars aan de slag voor het maken van een
kunstwerk, een theatervoorstelling en wandelingen op locaties. Een en ander grijpt plaats op het tweede
en derde weekend van 2014.
Toenhaarlemmermeer.nl –Deze website, feestelijk gelanceerd in 2012, met informatiepunt in de
bibliotheek is in 2013 verder uitgewerkt. Stond er al veel beeldmateriaal en filmpjes uit het
Haarlemmermeers erfgoed te zien, in 2013 werkten we aan de toevoeging van de objecten, samen met
Meer-Historie, Historisch Museum en de Bibliotheek Haarlemmermeer.
De website maakt deel uit van een groeiend bestand van laagdrempelige informatiepunten over lokale
en regionale geschiedenis
Tentoonstellingen - In de Waterschapszaal zijn in het jaar 2013 een tweetal tentoonstellingen
georganiseerd, te weten een fototentoonstelling met werken van Wijnande Deroo in samenwerking met
Hendrick de Keyser en ‘Cruquius op het doek’. Met laatstgenoemde tentoonstelling haakten we in op het
in het museum opgenomen TV programma ‘Sterren op het doek’ waarin Irene Moors zich voor omroep
MAX liet portretteren. Wij hebben ons daardoor laten inspireren en een oproep geplaatst om ‘Cruquius
op het doek’ te laten zetten. Het resultaat was een kleine dertigtal werken variërend van foto, tekening
en schilderij tot quilt en borduurlap.
Samenwerking
Samenwerking met musea (Vestingmuseum), ERIH, Hendrick de Keyser, Rijnland, VSC (vereniging van
Science Centre), Oude Slot, erfgoedinstellingen, gemeente, provincie, scholen, maatschappelijke
organisaties, Cultuurcompagnie, Museumvereniging en vele particulieren is zowel inspirerend als
noodzakelijk voor een klein museum om projecten te kunnen realiseren. Want uit die contacten volgen
interessante projecten, vaak gerealiseerd met gesloten beurzen.
Ook in 2013 werd het voorzitterschap van het Museumplatform Haarlemmermeer verzorgd. Het
platform kwam samen in De Heimanshof, in het Kunstfort bij Vijfhuizen en in het najaar in Stoomgemaal
Halfweg.
Met de gemeente wordt regelmatig gesproken over financiën, subsidies, de gezamenlijke musea in
Haarlemmermeer, de Raad van 100, citymarketing (I-tours) en over de in 2012 tot stand gekomen
nieuwe gemeentelijke cultuurnota (met de vijf thema’s landschap en ruimte, cultuureducatie, jongeren
en cultuur, cultureel ondernemerschap en netwerk en kernen). Ook maken we regelmatig gebruik van de
collectie uit het gemeentearchief Haarlemmermeer, waarvoor we nauw samenwerken met de archivaris
van de gemeente.
Staf heeft deelgenomen aan diverse workshops, congressen en meetings van de gemeente, provincie,
Cultuurcompagnie, Plein C, Pier K (KIL) vrijwilligerscentrale en ERIH.
Voor de tentoonstellingen worden steevast externe fondsen benaderd, als de Rabobank, het
Meerlandenfonds, de provincie Noord Holland en het Prins Bernhard Cultuurfonds.
7
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
Financieel verslag
Het jaar 2013 is het laatste jaar dat Stichting De Cruquius als zodanig haar financieel jaarverslag
uitbrengt. Eind 2013 heeft er een juridische fusie plaatsgevonden tussen ons museum en het Historisch
Museum Haarlemmermeer/Meer-Historie. Vanaf 2014 de rechtspersoon verder gaan onder de naam
Stichting Haarlemmermeermuseum De Cruquius en zal er een geconsolideerd verslag worden
uitgebracht.
Ondanks de economische situatie in ons land hebben wij hebben wij het aantal bezoekers goed op peil
weten te houden. Dankzij een kleine prijsverhoging stegen de inkomsten uit entreegelden met 5%. Bij de
exploitatie waterschapszaal en de samenwerking met het Theehuis hebben wij wel last gehad van de
economische situatie met een inkomstendaling van 40%. Mede dankzij de jaarlijkse bijdrage van de
vereniging Vrienden van de Cruquius en enkele dankbaar ontvangen schenkingen kwam het totaal aan
inkomsten ca. 5% hoger uit t.o.v. 2012.
Hier tegenover konden wij gelukkig de meeste kosten goed onder controle houden in relatie tot de
begroting met name de energiekosten. Tegenvaller waren echter de noodzakelijke uitgaven freelance
medewerkers. Belangrijkste oorzaak was het tijdelijk uitvallen door ziekte van onze educatrice. De
kosten van vervanging van ca. € 9.000 konden wij helaas niet verhalen bij UVW of op onze
verzuimverzekering.
Hierdoor blijven wij qua resultaat ruim € 10.000 achter op de begroting en zijn wij helaas wederom niet
in staat de noodzakelijke onderhoudsvoorziening Theehuis en de nodige voorziening voor uitgaven voor
nieuwbouwplannen op te bouwen.
Gezien de nieuwe exploitatiesituatie in 2014 is het moeilijk een verwachting uit te spreken. Vooralsnog
gaan wij uit van een voortzetting van de huidige exploitatie van elk van de activiteiten.
Dank
Op deze plek past een woord van dank aan allen die hebben meegewerkt aan het beheer, behoud en
presentatie van het gemaal, aan de educatie, evenementen of andere activiteiten van het museum! Alle
vrijwilligers en anderszins betrokkenen hebben op hun eigen wijze bijgedragen aan het succes van het
museum. Het museum is bovendien veel dank verschuldigd aan de subsidiënt Gemeente
Haarlemmermeer, aan het Hoogheemraadschap Rijnland, de Vereniging Hendrick de Keyser en de
Vereniging Vrienden van De Cruquius.
Ook een woord van dank aan de vertrekkende bestuursleden, Tineke Netelenbos, Henk Kool, Ton
Nieuwenhuizen Segaar en Lieuwe Zoodsma die zich vele jaren met grote betrokkenheid hebben ingezet
voor het museum en er voor gezorgd hebben dat het museum met een Raad van Toezicht onder
voorzitterschap van Pieter van de Stadt een nieuwe weg inslaat.
April 2014
Museum De Cruquius
Elise van Melis
Cruquiusdijk 27 | 2142 ER Cruquius | T 023 – 5285704
E [email protected] | www.museumdecruquius.nl
8
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
Historisch Museum Haarlemmermeer
SAMEN MEER IN 2013
Algemeen
Per 1 januari 2013 is Stichting Historisch Museum Haarlemmermeer gefuseerd met Stichting MeerHistorie.
Voor deze beide instellingen is dus een dubbel jaarverslag samengesteld waarbij we enerzijds ingaan op
activiteiten van het Historisch Museum Haarlemmermeer, educatie, evenementen, tentoonstellingen,
publiciteit en bijzondere projecten in 2013 en anderzijds op de activiteiten van Meer-Historie vanuit de
diverse werkgroepen. Het financieel verslag is gecombineerd.
Verder stond 2013 in het teken van de fusie met Museum De Cruquius, SAMEN MEER.
Per 1 maart werkte een gezamenlijke staf, samen met totaal zo’n 250 vrijwilligers, in de twee musea en
twee depots aan onder meer de collectie, de tentoonstellingen, de educatie, het ontvangen van gasten
en veel meer. De musea willen op termijn samen gehuisvest zijn bij het stoomgemaal De Cruquius.
Architectenbureau Braaksma & Roos (Den Haag) heeft een eerste studie gepresenteerd van de
nieuwbouwplannen.
Samen met Museum De Cruquius
In 2013 werkten het bestuur en de staf van Meer-Historie, Historisch Museum Haarlemmermeer met
Museum De Cruquius gezamenlijk aan een drietal doelstellingen:
1. een haalbaarheidsonderzoek voor de gezamenlijke huisvesting op de Cruquius-locatie;
2. aansturing van beide musea door één personeelsteam per 1 maart 2013;
3. bestuurlijk consensus die moet leiden tot fusie en een nieuw bestuursmodel voor
Haarlemmermeermuseum De Cruquius.
Ad 1. De bouwkundige studie werd uitgevoerd door architectenbureau Braaksma & Roos en is in het
begin van 2013 afgerond en positief omarmd door de beide besturen. In vele sessies hebben we
gezamenlijk de plannen gedeeld met publiek en gepresenteerd aan de vrijwilligers, de gemeente
(wethouder, stadsarchitect, ambtenaren) Rijnland, Hendrick de Keyser, de vriendenvereniging, Sein, de
omwonenden en vele politieke partijen. Aan deze studie is door de staf een aantal inhoudelijke
uitgangspunten gevoegd voor een concept voor de inrichting en daarmee ook voor het gezicht van het
museum.
Ad 2. Per 1 maart is de staf aan de slag gegaan, werkend op de diverse locaties van twee musea en twee
depots met nog twee besturen.
Ad 3. Er is bij de fusie gekozen voor een ander bestuursmodel waarin gewerkt wordt met een directeurbestuurder en een raad van toezicht. De statuten van Museum De Cruquius (de ontvangende stichting)
zijn hiervoor gewijzigd. Vanuit de voormalige besturen werden Anna Paternotte en Johan Slinger
gevraagd om toe te treden tot de raad van toezicht. Tot voorzitter werd Pieter van de Stadt benoemd.
Bezoekers
Het Historisch Museum Haarlemmermeer heeft 8906 bezoekers weten te trekken voor
tentoonstellingen, evenementen of educatieve projecten (iets minder dan in 2012, maar meer dan in
2011). Niet meegeteld zijn de bezoekers die het museum raadpleegden over de andere museumtaken van of over externe tentoonstellingen waar het museum aan meewerkt, zoals in de bibliotheek, op
scholen en voor het Podium voor Architectuur.
9
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
Evenmin meegeteld zijn onze digitale volgers op afstand, die dagelijks een historische tweet ontvangen,
en mensen die reageren op onze posts op Facebook. Laatstgenoemde digitale podia zijn beduidend meer
bezocht en gedeeld dan in het voorgaande jaar.
Het museum ontvangt een groot aantal georganiseerde groepsbezoeken: totaal 152 groepsbezoeken en
evenementen (tegenover 177 in 2012, 174 in 2011, 147 in 2010 en 112 in 2009) variërend van 8 tot rond
400 bezoekers (via Meer Wandeling als gratis evenement)! Groepsbezoeken worden van te voren
aangemeld. Dan moeten tijdig rondleidingen, koffie of anderszins worden geregeld.
Onder deze ontvangsten vielen ook de scholen met groepen die varieerden van 15 – 35 leerlingen. Soms
kwam slechts een klas van een school, maar doorgaans kwamen hele bovenbouwen of een hele school
met acht groepen, bijvoorbeeld voor een project over cultureel erfgoed van Haarlemmermeer.
Dit jaar is een aantal klassen vanuit het voortgezet onderwijs gekomen. Men kwam dan voor op maat
gesneden programma’s. Het enthousiasme van de docenten voor het museum en de mogelijkheden was
hierin leidend. Zij maakten de vragen en leidden de workshops waardoor de bezoeken telkens een
succes werden. We werkten samen met andere bedrijven, instellingen en partijen, zoals met Living
History om de klassen bijvoorbeeld door middel van drama kennis te laten maken met de historie van
Haarlemmermeer.
Ook kwamen scholen van buiten de gemeente om te zien hoe de eerste pioniers én allen die na hen
kwamen hun voeten droog wisten te houden.
We hebben in 2013 een bezoekersonderzoek gehouden en daar kwam interessante informatie uit naar
voren. Zo werden terecht als verbeterpunten genoemd de gebrekkige bewegwijzering naar het museum
en meer informatie over de verdwenen dorpen. Voorde meeste bezoekers was het bezoek ‘boven
verwachting’ met alle lof voor de vrijwilligers. Men raadt het dan ook, vooral bij kinderen, aan om hen
meer begrip te laten krijgen over het ontstaan van hun omgeving.
Bestuur, staf en vrijwilligers
Vanaf 1 januari 2013 zijn de Historische Vereniging Meer-Historie met het Historisch Museum
Haarlemmermeer gefuseerd tot een stichting Meer-Historie.
Het bestuur van Meer – Historie / Historisch Museum Haarlemmermeer bestond van 1 januari uit: Bab
van Groenigen als voorzitter, Han Klinkspoor, als vice-voorzitter, Wil Landzaat als secretaris, Johan
Slinger als penningmeester en Hans Esman, Marianne Koeckhoeven, Dimph Pullens, Harry van Raak, Bas
Stolk en Hans van Velsen als algemene bestuursleden.
De staf bestaat sinds 1 maart 2013 uit Justa Van bergen (PR/ marketing) Janneke Oldenbeuving
(educatie), Birgitte Commissaris (zaalverhuur), Hans Dolman (tentoonstellingen) Anneloes Bakker (per 1
juni Coördinator vrijwilligers) en Elise van Melis (directeur)
Frits Ferres (adviseur fusie en nieuwbouw) en Elise van Melis onderhielden contact met de gemeente
Haarlemmermeer en werken eraan de beide musea als ‘Haarlemmermeermuseum De Cruquius’ per 1
maart 2013 met één staf aan te sturen.
Vanaf 1 maart vertelden twee musea op twee locatie met twee depots één verhaal over
Haarlemmermeer, land, water en lucht. Educatieve activiteiten werden samengevoegd,
tentoonstellingen op twee locaties gemaakt, collectie als een geheel beschreven en vrijwilligers werden
gezamenlijk aangestuurd om de bezoekers op meerdere locaties hartelijk te kunnen ontvangen.
Tot 1 januari 2014 werkte de staf nog met twee besturen.
10
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
Per 1 juni trad Anneloes Bakker als Coördinator Vrijwilligers aan. Het aansturen van de vrijwilligers van
het Historisch Museum Haarlemmermeer en Museum De Cruquius werd hiermee verder
geprofessionaliseerd.
Vrijwilligers zijn voor Meer-Historie en Historisch Museum Haarlemmermeer van belang. Ook in 2013 is
de vrijwilligersgroep de spil van de organisatie. We kunnen en willen niet zonder hen, want het gaat niet
alleen om de taken die zij voor het museum verrichten maar ook – en vooral – om de kennis en ervaring
die zij inbrengen. Daarbij zetten zij de gastvrije toon voor onze bezoekers. De vrijwilligers zijn zeer
gewaardeerde collega’s van de staf en werken we met plezier samen.
Het vrijwilligersbestand van Meer-Historie en Historisch Museum Haarlemmermeer gezamenlijk bleef
nagenoeg stabiel (+/- 130). Het aantal bleef op peil, mensen vertrokken om begrijpelijke redenen
(lleftijd, gezondheid, verhuizing). Via de vrijwilligersvacturebank bleven geïnteresseerden zich melden.
Men kwam ad hoc en werkgroepgewijs bij elkaar voor werkoverleg en voortgangsbesprekingen.
We verzorgden regelmatig trainingen, bijeenkomsten voor de receptiemedewerk(st)ers, gecombineerd
met een noodtraining van de Brandweer en lezingen, recepties, koffieochtenden (elke eind van de
maand in een van de musea Meerkoffie of Gemalen koffie) of bezoeken met groepen van vrijwilligers
aan collega-musea.
Bij de najaarsvergadering hebben we ‘dokter JP Heije’ ontvangen, gespeeld door van Fred Rosenhart van
Living History, om met elkaar liederen van JP Heije te zingen.
De regelmatig verschijnende Nieuwsbrief verschafte iedereen de nodige informatie over de gang van
zaken in het museum. Vrijwilligers en medewerkers van het museum waarderen het door de directie
verzorgde aanbod van workshops ten behoeve van verdere professionalisering. Deze verhogen het
enthousiasme en de motivatie van beide groepen.
Tentoonstellingen 2013
In het jaar 2013 zijn 8 tentoonstellingen en een aantal presentaties op andere locaties georganiseerd.
Bijna elke expositie werd feestelijk geopend met muziek, hapje en drankje. Ook werden er, voor zover
mogelijk, lezingen over waterbeheer en recent verschenen boeken en workshops aan gekoppeld, zoals
bijvoorbeeld de workshop aquarelleren en boetseren bij de KOH expositie.
Begin 2013 was het staartje van de tentoonstelling ‘Stad en Land’ te zien in het Historisch Museum.
De tentoonstelling ging over de verstedelijking van Haarlemmermeer tussen 1960 en 2010. Die bracht de
verandering van het agrarisch open polderlandschap naar verstedelijkt gebied in beeld. De
tentoonstelling kwam tot stand door samenwerking met de gemeente Haarlemmermeer, het Podium
van Architectuur en Meer-Historie. In de tentoonstelling waren o.a. verschillende maquettes te zien van
bijvoorbeeld Sportdorp in Hoofddorp.
Vanaf 30 maart 2013 t/m 20 januari 2014 was de tentoonstelling ‘Meer boven Water’ te zien in de grote
zaal van het Historisch Museum. De tentoonstelling vertelde het verhaal over 500 jaar water in
Haarlemmermeer. Onderwerpen als het ontstaan van het Haarlemmermeer, scheepvaart, visserij en het
huidige waterbeheer kwamen aan de orde. De tentoonstelling kwam tot stand door samenwerking met
het hoogheemraadschap van Rijnland en Museum De Cruquius, Meer-Historie en het Noord-Hollands
Archief. Bewoners van Haarlemmermeer konden foto’s van hun waterbeleving opsturen.
In de kleine zaal werd ook een aantal exposities gehouden: Tot 24 februari 2013 was de tentoonstelling
‘Catch the Sunshine’ te zien met borduurwerken van Tilly Jepsen. Er waren lappen te zien over haar
11
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
familie, boerderijen, de geschiedenis van Haarlemmermeer en bijzondere literaire verhalen. Er was
bijvoorbeeld een lap over het boek ‘Treasure Island’ van Robert Louis Stevenson.
Daarna, van 9 maart tot 8 juni, volgde de expositie ‘Topografie als kunst’. In samenwerking met het
Historisch Archief Haarlemmermeer was een tentoonstelling georganiseerd met 18de eeuwse tekeningen
van dorpsgezichten aan de oevers van het Haarlemmermeer door ‘Landschaps Meester’ Pieter Idserts.
Idserts voer met een bootje over het Haarlemmermeer om omliggende dorpen zoals Aalsmeer en
Hillegom vast te leggen. De tekeningen waren te zien in combinatie met foto’s van de huidige situatie
gemaakt door Kees van der Veer.
Van 8 juni tot 5 september was ter ere van het 20 jarig lustrum van de Kunstenaars Organisatie
Haarlemmermeer de expositie ´Kunst als Reflectie´ te zien. De kunst als Reflectie bestond uit drie
opeenvolgende deelexposities van steeds vier kunstenaars. Iedere deelexpositie werd feestelijk
geopend. Kunstenaars zoals Francisca Jansen met olie op doek en 3D objecten en Loes Verbrugge met
acrylschilderijen en glasobjecten maakten deel uit van deze tentoonstellingen.
Van 20 september 2013 tot en met 13 januari 2014 volgde de tentoonstelling ´Thijs Postma 80 jaar´.
Ter gelegenheid van zijn tachtigjarige verjaardag exposeerde Postma voornamelijk onbekend werk in het
Historisch Museum. Naast zijn internationaal bekende luchtvaartschilderijen waren er werken te zien van
plekken in Haarlemmermeer en meer abstractere werken. De tentoonstelling werd geopend door een
flamencodanseres, die ook door Postma op het doek was vastgelegd.
Verder waren er exposities in de Waterschapszaal van Museum De Cruquius te zien en diverse kleine
presentaties als Meerblog met foto’s gemaakt door kinderen van hun omgeving en een
kerststallenpresentatie op het Marktplein. Ook de tentoonstelling over Abbenes is in het museum te zien
geweest.
Het museum heeft ook tentoonstellingen laten rondreizen (zoals de topografie - expositie) en mee
gewerkt aan tentoonstellingen elders in de polder, in bedrijven en verzorgingstehuizen.
Educatie en thema evenementen
Educatie is een belangrijke taak van het museum. Voor zowel bezoekers in groepsverband als voor
individuele bezoekers biedt het museum voor elke leeftijdscategorie een ander programma.
Volwassen educatie/groepsbezoek
Het museum wordt veel bezocht door bedrijven, families, vriendenclubs en verenigingen. Men kwam
dan voor een lezing, een eigen activiteit of een workshop.
Kinderfeestje
Het kinderfeestje is 6 keer aangevraagd. In 2014 willen we met de mooie nieuwe website en een folder
dit vrolijke programma weer meer onder de aandacht brengen van ouders en kinderen.
BO
In 2013 is voor de groepen 3 en 4 van de basisscholen het project ‘Doos vol spullen’ volop in gebruik
geweest. Veel scholen schrijven in op dit programma, dat deel uit maakt van een erfgoedleerlijn
Toenhaarlemmermeer.nl, maar we merken niet dat men dan ook de andere onderdelen van de leerlijn
volgt.
Het ‘drama rond de pomp’ biedt het museum samen met Living History aan en wordt afgenomen door
scholen die hun kinderen spelenderwijs willen laten kennis maken met de geschiedenis van
Haarlemmermeer.
12
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
Thema’s zijn Dik Trom (‘het mandje van Dik Trom’) voor groep 5 en 6 en de Tweede Wereldoorlog voor
groep 7 – 8 (‘onderduiken’). Ook is contact onderhouden met scholen en docenten om de behoefte bij
de scholen te peilen en waar nodig verbetering aan te brengen in ons aanbod.
Leerlingen zijn ook tijdens de Roefeldag langs gekomen voor kennismaking met het museumvak.
Leerlingen bedachten en maakten in 30 minuten aan de hand van willekeurige voorwerpen een
tentoonstelling.
VO
In 2013 is een aantal klassen vanuit het voortgezet onderwijs gekomen. Men kwam dan voor op maat
gesneden programma’s, onder meer een schoolintroductieprogramma voor het VMBO. Het
enthousiasme van de docenten voor het museum en de mogelijkheden waren hierin leidend. Zij maakten
de vragen en leidden de workshops waardoor de bezoeken telkens een succes werden. We werkten
samen met andere bedrijven en partijen, zoals met Living History om de klassen, bijvoorbeeld d.m.v.
drama kennis te laten maken met de historie van Haarlemmermeer.
Contacten en processen
We houden contact met de scholen en docenten om de behoefte bij de scholen te peilen en waar nodig
verbetering aan te brengen in ons aanbod. Ook de door gemeenten Haarlemmermeer en Haarlem als
door Pier K en Hart georganiseerde informatiedagen zijn voor de musea een goede gelegenheid zich te
presenteren. Dit jaar is er een gezamenlijke folder met het educatieve aanbod van de twee musea aan
362 basisscholen in de regio (Haarlemmermeer, Kennemerland, Amsterdam) gestuurd.
Er is wederom een aantal processen in gang gezet. Ook wordt gewerkt aan een aanbod voor voortgezet
onderwijs. Dit doen we samen met de erfgoedinstellingen en Pier K. Zo haken we in op het ‘Kunst in
Leren’ project, geïnitieerd door Pier K. Belangrijkste hiervan is de samenwerking met Brigitte Elders
(projectleider cultuurparcours), het gemeentearchief en Kunstfort bij Vijfhuizen.
Voor het ‘Kunst in Leren’ project, geïnitieerd door Pier K wordt een programma ontwikkeld rondom
beeldende kunst, architectuur en landinrichting in de polder.
Evenementen
Er zijn talloze thema-evenementen geweest waar het museum een bijdrage aan leverde zoals de WAK
(Week van Amateurskunst), Museumweekend, de Week van de Geschiedenis, Oktober Kennismaand,
Open Monumentenweekend, de Meerwandeling en natuurlijk het bijzonder succesvolle dorsfeest,
waarvoor de restauratiewerkgroep zeer veel werk heeft verricht en dat uiteindelijk een indrukwekkend
spektakel heeft opgeleverd. In de vakanties organiseerden we diverse workshops. Ook is er een tweetal
workshops Dieren maken, verzorgd door de kunstenaar Ronald Pessel georganiseerd.
Tevens werkte het museum samen met lokale evenementen als de meerwandeling en diverse
fietstochten.
Rond 4 en 5 mei hebben we een theatervoorstelling geprogrammeerd in samenwerking met Living
History Kennemerland. De voorstelling ‘Lotte’ werd gespeeld, waarvoor het museum werd omgebouwd
tot een intiem theater. Hiermee haalden we bezoekers naar binnen die, naar eigen zeggen, ‘nooit eerder
in een museum waren geweest’.
Marketing en publiciteit
Publiciteit is belangrijk voor de musea, voor de naamsbekendheid en om bezoekers aan te trekken. We
maken zo veel als mogelijk gebruik van de ‘free-publicity’ kanalen en dat gaat goed. Ook in 2013 hebben
we veel publiciteit gekregen. We waren vaak in de kranten te vinden, van lokale bladen tot regionale
kranten, soms met een persbericht, dan weer met een inhoudelijk artikel.
13
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
Ook waren we regelmatig op de radio te beluisteren, variërend van het avondprogramma op Meer radio,
ochtendprogramma’s op RTV Noord Holland tot uitzending op Meertv. Bij elke nieuwe tentoonstelling of
evenement kreeg het museum gelegenheid luisteraars te informeren.
Bij alle activiteiten zijn de social media ingezet. Niet alleen de eigen website, waar men voornamelijk de
pagina met de openingstijden bekijkt, maar ook de social media zijn van belang. Via twitter en facebook
bereiken we het publiek actief met zomaar een weetje of oude foto, zonder dat men daarvoor ons op de
website moet opzoeken. Op deze manier vergroten we onze groep ‘fans’, belangrijke volgers die zich
interesseren voor de historie en de musea van Haarlemmermeer.
In 2013 werkten we aan een aantal veranderingen die de synergie met de social media zullen
verstevigen, die de fusie met Museum De Cruquius duidelijker zullen maken en die voor meer
aanmeldingen voor ons mailbestand zullen zorgen.
Net als in 2012 was ook 2013 een goed jaar voor de online aanwezigheid van het Historisch Museum
Haarlemmermeer. Wij richten ons in dit verslag vooral op de social media en de hoeveelheid interactie
die daar is ontstaan. Volgers en ‘likers’ zijn belangrijk, maar nog belangrijker is dat berichten worden
gelezen en dat het publiek er iets mee doet.
Facebook is op dit moment nog kleinschalig actief voor ons. Dat heeft vooral te maken met het feit dat je
als bedrijf geen mensen kunt uitnodigen om je pagina te ‘liken’. Sinds eind 2012 halen we wel vele likes
binnen omdat we zijn gestart met Facebook-advertenties. In 2013 wordt Facebook verder uitgebouwd.
Op Linkedin is gestart met het opzetten van een zakelijk profiel, vooral gericht op het binnenhalen van
vrijwilligers en het verhuren van ruimtes. In 2014 wordt dit verder uitgebouwd.
Op Twitter heeft het museum op het moment van schrijven meer dan 1000 volgers. Dit aantal blijft
gestaag groeien! Duidelijk is dat het museum in 2013 vaker wordt genoemd (ruim twee keer zoveel) en
dat meer wordt geretweet.
Verder blijven we zoeken naar kansen en samenwerkingen via Uit in Haarlemmermeer, Uit met kids of
de Kidsgids. Ook kunnen bezoekers gebruik maken van kortingsacties als via Meer-Historie, Voordeel
met je biebpas, de Hoofddorppas en veel meer. Per keer bekijken we wat we voor welke doelgroep
kunnen betekenen en wat de meerwaarde voor de musea is.
Ook werkte het museum mee aan TV programma’s voor de lokale tv als van MeerTV en TV NoordHolland.
Bijzondere projecten
Ringbiënnale – Samen met Kunstfort bij Vijfhuizen, Podium voor architectuur werken Museum De
Cruquius en Historisch Museum Haarlemmermeer aan een gezamenlijke Haarlemmermeerse
manifestatie. Op 15 september werd de Ringbiënnale gelanceerd in een speciaal ingericht paviljoen en
tribune van het Kunstfort op het terrein achter Museum De Cruquius en rondvaart voor het Podium.
Vanaf dat moment zijn Haarlemmermeerders uitgenodigd mee te doen en verhalen te komen brengen.
Aan de hand van deze verhalen gaan kunstenaars aan de slag voor het maken van een kunstwerk, een
theatervoorstellingen en wandelingen op locaties. Een en ander grijpt plaats op het tweede en derde
weekend van 2014.
Toenhaarlemmermeer.nl – Deze website, feestelijk gelanceerd in 2012, met informatiepunt in de
bibliotheek is in 2013 verder uitgewerkt. Was er al veel beeldmateriaal en filmpjes uit het
Haarlemmermeers erfgoed te zien, in 2013 werkten we aan de toevoeging van de objecten, samen met
Meer-Historie, Museum De Cruquius en de Bibliotheek Haarlemmermeer.
De website maakt deel uit van een groeiend bestand van laagdrempelige informatiepunten over lokale
en regionale geschiedenis.
14
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
Verhalentafels – Steevast op dinsdagochtenden ontvangt het museum gezelschappen die onder leiding
van verhalenverzamelaarster Sybil van Dam gemeenschappelijke herinneringen ophaalden.
De verhalen zijn gebundeld in een digitaal ‘swipe’ document en toegevoegd aan de website
toenhaarlemmermeer.nl. Met de verhalen wordt ingehaakt op de actualiteit als Kerst of Valentijn, oorlog
en winter als ook op de tentoonstellingen in het Historisch Museum Haarlemmermeer.
Stages - Veel stagiairs hebben projecten gedaan in het Historisch Museum Haarlemmermeer, variërend
van de maatschappelijke stages, waarbij de leerlingen een reclame – you-tube – spot over
Haarlemmermeer, historie en het museum maakten, tot stages via de Reinwardt Academie.
Laatstgenoemde stagiairs hebben onderzoek gedaan naar de veiligheid in het museum, naar de positie
van het Historisch Museum Haarlemmermeer in relatie tot stadsmusea in Nederland en diverse
registratiestages.
Samenwerking
Samenwerking met musea (Vestingmuseum, Zwarte Tulp), erfgoedinstellingen, gemeente, provincie,
scholen, maatschappelijke organisaties, Cultuurcompagnie, Museumvereniging en vele particulieren is
zowel inspirerend als noodzakelijk voor een klein museum om projecten te kunnen realiseren. Want uit
vele van deze samenwerkingspartners volgen interessante projecten gerealiseerd met gesloten beurzen.
Ook in 2013 werd vanuit het Historisch Museum Haarlemmermeer het voorzitterschap van het
Museumplatform Haarlemmermeer verzorgd. Het platform kwam samen in De Heimanshof, bij het
Kunstfort bij Vijfhuizen en in het najaar in Stoomgemaal Halfweg.
Met de gemeente wordt regelmatig gesproken over financiën, subsidies, de gezamenlijke musea in
Haarlemmermeer, de Raad van 100, citymarketing (I-tours) en over de in 2012 tot stand gekomen
nieuwe gemeentelijke cultuurnota (met de vijf thema’s landschap en ruimte, cultuureducatie, jongeren
en cultuur, cultureel ondernemerschap en netwerk en kernen). Ook maken we regelmatig gebruik van de
collectie uit het gemeentearchief Haarlemmermeer, waarvoor we nauw samenwerken met de archivaris
van de gemeente.
Staf heeft deelgenomen aan diverse workshops, congressen en meetings van de gemeente, provincie,
Cultuurcompagnie, Plein C, Pier K (KIL) en van vrijwilligerscentrale.
Voor de tentoonstellingen worden steevast externe fondsen benaderd, als de Rabobank, het
Meerlandenfonds, de provincie Noord Holland en het Prins Bernhard Cultuurfonds.
Dank
Op deze plek willen we onze dank uitspreken voor de oud bestuursleden van Meer-Historie. Zij hebben
er met grote inzet en betrokkenheid voor gezorgd dat Meer-Historie samen met Historisch Museum
Haarlemmermeer en Museum De Cruquius een nieuwe weg in kan slaan. Tot slot een woord van dank
aan allen die hebben meegewerkt aan de tentoonstellingen, de evenementen of andere activiteiten van
het museum! Alle vrijwilligers en anderszins betrokkenen hebben op hun eigen wijze bijgedragen aan
het succes van het museum. Het is vaker gezegd: dankzij hen kijken wij terug op een plezierig en
geslaagd 2013!
April 2014
Historisch Museum Haarlemmermeer | Meer Historie
Elise van Melis
Bosweg 17 | 2131 LX Hoofddorp | - T 023 – 56 20 437 | F 023 – 5657 221
E [email protected] | www.historisch-museum-Haarlemmermeer.nl
15
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
Meer-Historie
SAMEN MEER IN 2013
Algemeen
Per 1 januari 2013 is Stichting Meer-Historie gefuseerd met Stichting Historisch Museum
Haarlemmermeer.
Voor deze beide instellingen is een dubbel jaarverslag samengesteld waarbij we ingaan op de
activiteiten van Meer-Historie (van de werkgroepen Restauratie, Luchtvaart, Website, Redactie,
Sympathisanten, Openbaar Bestuur, 150 jaar Waterschap en Haarlemmermeerpolder, Promotie en
Evenementen, Documentatie en Beeldmateriaal) en in het aanvullend verslag op activiteiten van het
Historisch Museum Haarlemmermeer (educatie, evenementen, tentoonstellingen, publiciteit en
bijzondere projecten in 2013). Het financieel verslag is gecombineerd.
Verder stond 2013 in het teken van de fusie met Museum De Cruquius, SAMEN MEER. Per 1 maart
werkte de gezamenlijke staf samen met zo’n 250 vrijwilligers in de twee musea en twee depots. Waar
mogelijk werkt de staf samen met de vrijwilligers van Meer-Historie en zien zij gezamenlijk toe op een zo
goed mogelijk beheer en delen van het erfgoed van Haarlemmermeer.
Samen met Museum De Cruquius
In 2013 werkten het bestuur en de staf van Meer-Historie, Historisch Museum Haarlemmermeer met
Museum De Cruquius gezamenlijk aan een drietal doelstellingen:
 een haalbaarheidsonderzoek voor de gezamenlijke huisvesting op de Cruquius-locatie;
 aansturing van beide musea door één personeelsteam per 1 maart 2013;
 bestuurlijk consensus die moet leiden tot een nieuw bestuursmodel voor
Haarlemmermeermuseum De Cruquius.
Ad 1. Een studie uitgevoerd door architectenbureau Braaksma & Roos is in het begin van 2013 afgerond
en positief omarmd door de beide besturen. In vele sessies hebben we gezamenlijk de plannen gedeeld
met publiek en gepresenteerd aan de vrijwilligers, de gemeente (wethouder, stadsarchitect,
ambtenaren) Rijnland, Hendrick de Keyser, de vriendenvereniging, Sein, de omwonenden en de politieke
partijen. Aan deze studie is door de staf een aantal inhoudelijke uitgangspunten gevoegd voor een
concept voor de inrichting en daarmee ook het gezicht van het museum.
Ad 2. Per 1 maart is de gezamenlijke staf aan de slag gegaan, werkend op de diverse locaties van twee
musea en twee depots met nog twee besturen.
Ad 3. Er is bij de fusie gekozen voor een ander bestuursmodel waarin gewerkt wordt met een directeurbestuurder en een raad van toezicht. De statuten van Museum De Cruquius (de ontvangende stichting)
zijn hiervoor gewijzigd. Vanuit de voormalige besturen werden Anna Paternotte en Johan Slinger
gevraagd om toe te treden tot de raad van toezicht. Tot voorzitter werd Pieter van de Stadt benoemd.
Vrijwilligers
Vrijwilligers zijn voor Meer-Historie en Historisch Museum Haarlemmermeer zeer belangrijk. Ook in 2013
is de vrijwilligersgroep de spil van de organisatie. We kunnen en willen niet zonder hen, want het gaat
niet alleen om de taken die zij voor het museum verrichten maar ook – en vooral – om de kennis en
ervaring die zij inbrengen. Daarbij zetten zij de gastvrije toon voor onze bezoekers, zijn de vrijwilligers zeer
gewaardeerde collega’s van de staf en wordt met plezier samengewerkt.
16
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
Het vrijwilligersbestand van Meer-Historie en Historisch Museum Haarlemmermeer gezamenlijk bleef
nagenoeg stabiel (+/-130). Het aantal bleef op peil, mensen vertrokken om begrijpelijke redenen
(gezondheid, leeftijd, verhuizing). Via de vrijwilligers vacaturebank bleven geïnteresseerden zich melden.
Men kwam ad hoc en werkgroepgewijs bij elkaar voor werkoverleg en voortgangsbesprekingen.
We verzorgden regelmatig trainingen, onder andere voor de rondleiders, bijeenkomsten voor de
receptiemedewerk(st)ers, gecombineerd met een noodtraining van de Brandweer en lezingen, recepties,
koffieochtenden (elke eind van de maand in een van de musea Meerkoffie of Gemalen koffie) of
bezoeken met groepen van vrijwilligers aan collega-musea.
De regelmatig verschijnende Nieuwsbrief verschafte de medewerk(st)ers de nodige informatie over de
gang van zaken in het museum. Vrijwilligers en medewerkers van het museum waarderen het door de
directie verzorgde aanbod van workshops voor verdere professionalisering. Deze verhogen het
enthousiasme en de motivatie van beide groepen.
Website Stichting Meer-Historie 2013
(opgesteld door Bas Stolk)
Net als de voorgaande jaren wordt de website matig bezocht, in 2013 gemiddeld tussen de drie en vijf
unieke bezoekers per dag.
Gebrek aan kopij maakt het verzorgen van de content tot een lastige klus. Alleen de dames die de fysieke
ToenHaarlemmermeer in de bibliotheek van Hoofddorp laden, voorzien ons regelmatig van kopij en
nieuwe foto’s, terwijl bibliotheekmedewerker Bas Warnink trouw de daarbij behorende teksten
aanlevert.
Sinds kort wordt ook de kopij ontvangen, die verstuurd wordt aan de externe media (krant e.d.), hetgeen
een welkome aanvulling is op de schaarse instroom van ‘nieuwtjes’.
Het Content Management Systeem waarin de site gemaakt is maakt het niet mogelijk om teksten en
foto’s mooi te designen, m.a.w. het CMS is niet echt gebruiksvriendelijk en zeer beperkt in de
mogelijkheden.
Als per 1 januari 2014 Stichting Meer-Historie opgaat in het grotere geheell van de musea, valt te
overwegen om de site - in andere vorm - onder te brengen bij de site van de musea.
De commissie Meer-Historie, kan op die manier toch verslag blijven doen van haar
(werkgroep)activiteiten.
Redactiecommissie
(opgesteld door Marcel Harlaar)
Het jaar 2013 was een jaar van omslagen voor wat betreft het magazine Meer-Historie. Het
maartnummer verscheen in een nieuw jasje bij een nieuwe drukker. Deze metamorfose leverde veel
opbouwende kritiek op en veel lovende en positieve reacties. Het cultuurhistorisch magazine MeerHistorie is inmiddels een volwaardig tijdschrift dat in de schappen van de betere boekhandel niet
misstaat. Tekenend daarvoor is dat de losse verkoop van het blad gestegen is.
Algemeen
Er is in deze jaargang heel veel werk verzet door de vrijwilligers van de redactiecommissie en dat
resulteert bij iedere uitgave in een prachtig blad met veel historische informatie, mooie fotografie met
beelden van en verhalen over de geliefde Haarlemmermeer. Evenals voorgaande jaren werden de
beschikbare 168 pagina’s gevuld met uiteenlopende wetenswaardigheden over de Stichting MeerHistorie en het werk van de vele vrijwilligers in de verschillende werkgroepen.
Bijdragen
17
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
Ook dit jaar mochten wij ons verheugen op vele gevraagde en ongevraagde bijdragen over de
fascinerende geschiedenis van de Haarlemmermeerpolder. Op sommige auteurs kan de redactie voor
ieder nummer rekenen. Hans van Velsen levert per editie nieuwtjes van de Gemeentelijke
Monumentencommissie. Elise van Melis en Hans Dolman bieden ons per kwartaal inzicht in de
activiteiten in en rond het Historisch Museum Haarlemmermeer. De samenwerking tussen redactie en
de medewerkers van het museum is zonder meer goed te noemen.
Via Geert Deddens ontvangen we per editie de lijst met nieuwe begunstigers. Vanuit de
luchtvaartcommissie wordt een constante stroom kopij aangeleverd en ook de rubriek foto van de
maand die wordt gedragen door Jan Wies loopt goed, gemeten aan het aantal reacties op de geplaatste
foto’s. Met het jaar 2014 in zicht gaan we er van uit dat de samenwerkende musea in Haarlemmermeer
ook regelmatig input zullen leveren om ieder kwartaal een prachtig blad te blijven neerzetten.
Werving
In de nieuwe opzet van het blad past ook een nieuwe aanpak van de sympathisantenwerving. Met ABNAmro Bank is afgesproken dat zij op de achterkant van de BON adverteren en op die manier tevens de
werving van sympathisanten sponsoren. Punt van aandacht is ook de advertentieverkoop. Om de
kosten voor de sympathisanten te drukken is het nodig dat er een actief acquisitiebeleid wordt gevoerd.
Het afgelopen jaar hebben we - door de crisis? – weer verschillende vaste adverteerders verloren. De
redactiecommissie maakt zich er sterk voor dat dit actief wordt opgepakt om de stijgende kosten van
papier, drukwerk en verzending het hoofd te bieden.
Versterking
Alle redactieleden hebben een grote inbreng (zowel tekstueel als redactioneel) in het magazine en in de
vergaderingen van de redactiecommissie. De redactiecommissie komt regelmatig bijeen en tijdens deze
vergaderingen vormt de Harry van Raak de connectie met het bestuur van de Stichting Meer-Historie. Op
de vergaderingen van de redactiecommissie wordt de kopij voor de komende nummers besproken,
thema’s bedacht en worden ook andere nauw met de redactie verbonden werkzaamheden onder de
loep genomen.
Actualiteit
In de nieuwe vormgeving is een ander coverbeleid gevoerd. Door gebruikmaking van meer kleurenfoto’s
– fotograaf kees van der Veer is inmiddels (weer) vast redactielid - en een meer hedendaagse
vormgeving heeft het tijdschrift nu een meer eigentijdse uitstraling. Naast aandacht voor historische
aspecten is de wens om actuele items in een historisch perspectief te plaatsen. Dit uiteraard met het oog
op het aantrekken van toekomstige begunstigers en een groter bereik onder mensen die het magazine
liever in een van de boekhandels van de Haarlemmermeer kopen. Voor het jaar 2014 is een van de
aandachtspunten de verbreding van de aandacht voor minder bekende woonkernen in
Haarlemmermeer. En we houden de vinger aan de pols omtrent nieuwe ontwikkelingen binnen de
Stichting Meer-Historie. De redactie hoopt dan ook dat er nog veel meer polderbewoners in de pen
zullen klimmen om hun historische moment vast te leggen.
Social Media
Als redactie participeren we ook in social media en hebben we pagina’s op Facebook (onder eigen naam
en binnen de populaire groepen “Je bent … als”) en LinkedIn. Dat levert een andere informatiestroom op
en ook veel nieuwe en oude sympathisanten die ons langs die weg weten te vinden. De intentie is om
een online editie van het blad beschikbaar te hebben zodra het nummer in print is verschenen. Dit is
helaas nog niet helemaal uit de verf gekomen. Ook voor 2014 is dit een van de aandachtspunten
waarbinnen uiteraard de synergie tussen online en offline ook een rol zal spelen.
Bij dit alles rekent de redactiecommissie uiteraard van harte op het vertrouwen van de sympathisanten,
het bestuur en de velen die het magazine een warm hart toedragen. Zonder de bijdragen vanuit de
lezerskring (en daarbuiten) kunnen wij als redactiecommissie niet functioneren.
18
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
De redac tiecommissie bestaat uit Henk van den Hoef, Harry van Raak, Kees van der Veer, Marcel
Harlaar, Barend Klaassen en Henri Stroet.
Werkgroep Openbaar bestuur
(opgesteld door F.D. Ossewaarde)
Samenstelling
De werkgroep bestond in 2013 uit de heren Achterstraat, Harlaar, Krijger, Rijpkema, Van der Veer, Van
Velsen en Ossewaarde. De werkgroep is in 2013 acht keer bij elkaar geweest.
Publicatie
De werkgroep Openbaar Bestuur werkt aan de uitgave van een boek over de geschiedenis van het
openbaar bestuur in Haarlemmermeer van 1850 tot nu. De werkgroep doet dit door archief- en
literatuuronderzoek en door interviews met personen die deel hebben uitgemaakt van het openbaar
bestuur in Haarlemmermeer. Daartoe rekenen we alle openbare lichamen, zoals het gemeentebestuur,
provinciale en rijksoverheid, polderbestuur/waterschap en Schiphol.
In overleg met de gemeente is besloten dat een boek zal worden uitgebracht in het jaar 2015, het jaar
dat de gemeente Haarlemmermeer 160 jaar bestaat. De titel van het boek zal zijn “Besturen in
verandering. Openbaar bestuur in Haarlemmermeer 1855-2015.”.
In 2013 is de interviewreeks voor het boek afgerond met een interview met Hans de Boer, voormalig
burgemeester van Haarlemmermeer.
De inhoudsopgave van het boek is definitief gemaakt en de auteurs hebben de meeste hoofdstukken en
paragrafen in concept afgerond. In grote lijnen krijgt het boek de volgende inhoud:
Het eerste hoofdstuk beschrijft de ontwikkeling van het openbaar bestuur op landelijk niveau. De vraag
wordt gesteld of de ontwikkelingen in Haarlemmermeer overeen kwamen met het landelijke beeld of
dat de geschiedenis hier toch anders verlopen is, gelet op de bijzondere situatie van de gemeente: de
late kolonisatie, de andere eigendomsverhoudingen, het grote aandeel boerenstand;
Daarna worden in een zestal hoofdstukken de ontwikkelingen in het openbaar bestuur beschreven aan
de hand van “vensters” die een doorkijkje geven op de thema’s die in Haarlemmermeer van belang zijn
geweest. Thema’s die worden behandeld zijn bijvoorbeeld de droogmaking van de jaren 1840-1850, de
eerste burgemeesters en hun verhouding tot de raad, de bestemmingsplannen rond 1900, de
landbouwcrisis van eind 19e eeuw, het waterschapsbestuur, de invloed van Schiphol vanaf 1917 tot nu,
de Tweede Wereldoorlog, de ruimtelijke ordening in de jaren 50 en 60, de uitbreiding van het ambtelijk
apparaat vanaf de jaren tachtig en de invoering van het duale stelsel in de gemeentepolitiek na 2000;
Het boek sluit af met een overzichtshoofdstuk over de grote lijnen in de ontwikkeling van het
gemeentelijk bestuur.
Door het hele boek heen zijn interviews opgenomen met oud bestuurders en worden in korte stukjes
anekdotes verteld uit het Haarlemmermeerse openbaar bestuur
Tenslotte bevat het boek een schat aan niet eerder gepubliceerd fotomateriaal.
In 2013 is in twee artikelen in Meer-Historie alvast een voorproefje gegeven van de inhoud van het boek.
Gepubliceerd zijn J. Achterstraat, Schiphollijn. Bij u, met u, zonder u (juni 2013) en F. Ossewaarde,
Wethouder Anton Houtsma en het begin van de grote nieuwbouw in Haarlemmermeer, 1970-1977
(december 2013).
Daarnaast is in 2013 een flyer gemaakt die zal worden gebruikt voor het interesseren van sponsors om
de uitgave van het boek financieel te ondersteunen. Tegenover een sponsorschap staan verschillende
zaken, zoals vermelding van de naam of logo van de sponsor in het boek, een aantal gratis exemplaren et
cetera.
19
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
Ontwikkeling sympathisantenbestand
(opgesteld door Geert Deddens)
Evenals vorige jaren waren er ook dit jaar weer heel veel mutaties in de administratie, maar daar zijn we
inmiddels wel aan gewend. Veel verhuizingen en helaas ook een aantal begunstigers dat is overleden.
Uiteraard veranderen we in zo’n geval direct de adressering als dat mogelijk is. Ook zijn er dit jaar weer
veel opzeggingen geweest.
Het jaar begon met 2182 begunstigers, waarvan 33 die door een ander werden betaald. Ook waren er 71
adressen waar gratis een blad naartoe werd gestuurd.
Ook dit jaar heeft zich een aantal nieuwe begunstigers aangemeld of werd door anderen opgegeven.
Maar helaas zijn er ook begunstigers overleden en hebben mensen gemeend hun relatie met MeerHistorie te moeten beëindigen. Gelukkig deden de meesten dat op een correcte manier door een briefje
te sturen, maar helaas ook een aantal dat als het ware “verdween” of gewoon niet meer op een
betalingsverzoek reageerde en naar aanleiding daarvan maar is uitgeschreven.
De stand per 15 maart 2014 is toch weer wat minder dan die van vorig jaar. Er zijn nu nog 2135
betalende begunstigers, waarvan voor 28 personen de bijdrage door een ander wordt betaald. In dit
getal zijn inmiddels alle bekende mutaties verwerkt.
Ook worden er nog 58 bladen gratis verstrekt aan instellingen en stichtingen.
Werkgroep Promotie en Evenementen
(opgesteld door Anneke Harlaar)
Vrijwilligers en taken
Voorzitter- ad interim: Bab van Groenigen. Secretaris : Anneke Harlaar- o.a. administratie excursiedagen
en vrijwilligersbijeenkomsten, verslagen. Stance Kwaaitaal en Dirk Hoeksema verzorgen o.a. alles
rondom de OpenMonumentendagen. De werkgroep is dit jaar versterkt met Ed Groen en Harry van Raak
en daar zijn we heel blij mee.
Frans Janssens regelt, organiseert en begeleidt de jaarlijkse excursiedagen. Piet van Straalen geeft, waar
nodig, de werkgroep ondersteuning en zorgt dat de aangeleverde publicaties in de week- en dagbladen
komen.
Helaas heeft Pieter Smit de werkgroep vorig jaar verlaten. Hij is een groot aantal jaren een goede collega
van ons geweest, waarvoor onze dank.
De hele werkgroep bemenst, samen met een aantal vrijwilligers, de markten en braderieën.
Er ontstaat een goede samenwerking met de werkgroep restauratie.
De werkgroep is heel blij met het aantal vrijwilligers dat zich beschikbaar houdt voor het mede
bemensen van markten en braderieën. Zonder die vrijwilligers zou de werkgroep niet kunnen
functioneren.
Promotie
 30 april was deze groep bij de Oranjemarkt in Nieuw-Vennep. Promotie moest het helaas vanwege
Kroningsdag af laten weten, maar de mannen van de werkgroep restauratie hebben het opgepakt en er
een goede dag van gemaakt.
 18 mei werd i.h.k. van Pixels voor darmkanker door de wandelclub Haarlemmermeer een
wandeltocht georganiseerd. De lopers kwamen tijdens de route onder meer voorbij de Witte Boerderij,
Molen de Eersteling en Restaurant De Hoofdvaartkerk. Daar is Meer Historie op in gesprongen.
In de Witte Boerderij en bij de molen was muziek en er waren veel oude interessante objecten
opgesteld, die uit voorraad leverbaar waren. Cobi Buser en Ed Groen hadden zich verkleed als boer en
20
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
boerin en spraken hiermee tot ieders verbeelding. Hun enthousiaste benadering leverde een groot
aantal nieuwe sympathisanten op.
 Op 18 en 25 mei werd voor alle sympathisanten de excursies naar Hindeloopen georganiseerd. Daar
namen +/- 140 personen aan deel.
 Open Monumenten Dagen op 14 en 15 september. De voorbereiding en verspreiding van het
landelijk materiaal van en naar de opengestelde monumenten in de Haarlemmermeer vergde veel tijd en
energie. De fietsroutes langs de monumenten, die ieder jaar in de boerderij zijn af te halen, werden
gecontroleerd en waar nodig aangepast. De Witte Boerderij verwerkte op de zondag ongeveer 65
personen. Het bezoekersaantal staat in de Haarlemmermeer op 1800. Werd op zaterdag de boerderij
vanwege het slechte weer minimaal bezocht, men kon toch spreken van een zeer geslaagde dag. Dit
dankzij het feit dat er door de restauratiegroep een presentatie/ demonstratie werd gegeven op de
drukbezochte jaarmarkt in Vijfhuizen.
 28 september stonden we op de 55+ beurs in Hoofddorp. Ook daar traden het boerenechtpaar Ed en
Cobi op met weer een grandioos resultaat. Er waren wat handwerkgereedschappen neergezet en vooral
de dorsvlegel, werd intens gebruikt. Ook de maquette van de Witte Boerderij had veel
aantrekkingskracht. Het promotiemateriaal was bijna niet aan te slepen.
 8 november hield Dirk Hoeksema een lezing op het Cruquius Symposium.
 9 november lieten we ons gezicht zien bij de Historische dag van Stichting Oud Aalsmeer.
Werkgroep Restauratie
(opgesteld door Jan Blom)
De werkgroep bestaat uit de leden: Piet Gorter, Piet Kamer, Cor Monster, Hans Rijsdijk, Wim Timmer,
Henk Schrama, Jan Blom, Theo Brantjes, Sander van Rijn, (Rijn Clay en Piet Vastenhout komen als er iets
speciaals voor beide te doen is).
Mutaties leden,
In het jaar 2013 zijn er geen leden vertrokken maar bij gekomen, reden hiervoor is de groep een
verjonging te laten onder gaan. Dit zijn de nieuwe leden: Sander van Rijn, Henk Schrama en Theo
Brantjes.
Doel- en taakstelling.
De doel- en taakstelling is niet veranderd sinds het jaarverslag van 2010.
De groep heeft een vrij druk jaar gehad.
Er zijn nieuwe objecten aan geboden in Schapenburg, die wel een opknap beurt nodig hadden. Zo is de
aardappelsorteermachine met leesband geheel nagekeken en zijn enkele onderdelen vervangen.
Koeientondeuse is gebruiksklaar gemaakt, het schoolbankje gerepareerd en beide naar het museum
gebracht. De zolder achter in de loods afgemaakt en in no time vol gezet. De grote dorsmachine die we
over gedragen hebben gekregen van Piet Groenewoud, is geheel schoon gemaakt en de delen die met
houtworm waren aangevreten zijn vernieuwd, zodat deze weer gebruiksklaar staat. Een schaar
getrokken ploeg is gerestaureerd en bij de Witte Boerderij geplaatst. De combine de Clays 103 is een
heel groot project waar heel veel tijd in gaat zitten. Van de karweicros zijn de achterwielen vervangen en
het voorschamel vernieuwd. Voor in het museum worden de attributen gemaakt voor de thema’s die
daar tentoongesteld worden. Stationaire motoren weer draaiend gemaakt om op markten en braderieën
te laten draaien. Een melkontvetter gerepareerd en geschilderd en naar het museum gebracht.
In de oude graanmolen is de houtworm bestreden en zijn aangetaste delen vervangen. De motor van de
Bronstrekker is voorzien van nieuw gemaakte onderdelen en een koppakking werd vervangen. De
vierschaar stoppelploeg is ontroest en geschilderd daarna naar de molen gebracht en staat daar in het
zicht voor publiek. Een oud boerderij ( LIQUENDA)naambord is geconserveerd en terug gebracht naar de
21
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
wijkraad Nieuw-Vennep. Van de Ford Daer-Born trekker is de motor gereviseerd zodat deze ingezet kan
worden bij kleine werkzaamheden. Er zijn 28 objecten groot en klein tijdelijk naar het strekmuseum in
Nieuwkoop geweest, om daar tentoongesteld te staan. Weidesleep is ontroest, houtrot verwijderd en
geschilderd. De seringen slede is compleet gemaakt.
We zijn bij verschillende evenementen geweest om daar ons te promoten en de objecten te
demonstreren.
Schenkingen
Smyth zaaimachine, schudeg, zakkenheffer, kooiwielen, triltand cultivator, aardappelzakken, erwten
ruiter stokken, getrokken een schaar ploeg, zeecontainer, diesel waterpomp, kettingtakel, benzine
waterpomp, letterstempels voor jutten zakken, veel gereedschap, zeer oude staalknipschaar, lastrafo,
paarden gareels, zeis en inhakkers, stuivertester en compressiemeter, camritswals, veldeggen,
vlaszaaimachine, gif zaad mengtrommel, aardappelsorteermachine, pootaardappelkistjes, gewone
aardappelkistjes, polderboom, kriebeleg.
Ontzameld
Een grote hoeveelheid staal, dat wij nog konden gebruiken maar ook oud ijzer.
Activiteiten/vergaderingen.
We hebben in februari een vergadering gehouden en daar zijn de volgende activiteiten uit gekomen:
- 20 april ambachtendag bij de molen met zoveel mogelijk objecten.
- 30 april ringsteken en mini dorsmachine en de vlasrepelbank waar we zelfs de burgemeester
geïnteresseerd hebben gekregen in Nieuw-Vennep.
- 30 april met een trekker en twee landbouwwagens in Hoofddorp de Oranjevereniging rond
rijden. Zij deelden tompoezen uit aan het publiek.
- 18 mei Meer wandelen objecten plaatsen bij de witte boerderij.
- 14 september feestweek Vijfhuizen met een oude trekker en de minidorsmachine. 55+ beurs in
het centrum.
Werkgroep Dokumentatie
(opgesteld door Ferry Kooreman)
Leden van de werkgroep zijn Jeanne ten Napel, Cor Breedijk en Ferry Kooreman.
Er is in 2013 stug doorgewerkt aan de zogenaamde plaatsingslijst. De plaatsingslijst moet op termijn
onze collectie via het gemeentearchief bij een groter publiek bekend maken.
De werkzaamheden vielen nog al tegen zodat we nu hopen het in de loop van 2014 klaar te krijgen.
Maandelijks verstrekken wij op aanvraag informatie en kopieën uit de collectie.
In 2013 is het archief ontvangen van een koor uit Vijfhuizen. Andere zaken worden aangeleverd. Wij
gaan hier met de stofkam doorheen alvorens in de verzameling op te nemen. Recentelijk is nog
luchtvaart materiaal aangeleverd. Vooral de Fokkercollectie is aanzienlijk.
Werkgroep ‘150 jaar Waterschap en Haarlemmermeerpolder’ (door J.E.M. van Velsen)
De werkgroep “150 jaar Waterschap en Haarlemmermeerpolder” is bezig met de uitgave van een boek
over 150 jaar waterschap. Het betreft allereerst het waterschap Haarlemmermeerpolder 1855-1979, dat
in hetzelfde jaar is opgericht als de gemeente Haarlemmermeer en ten tweede het waterschap GrootHaarlemmermeer 1979-2005.
Beide waterschappen hebben heel veel betekend voor de Haarlemmermeerpolder.
Ook de rol die vele bestuurders gespeeld hebben wordt duidelijk. Ze kwamen veelal voort uit families die
thans nog in Haarlemmermeer wonen en of gekend worden.
22
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
Het archief van de twee oude waterschappen is vanaf begin 2012 uitgebreid geraadpleegd. De
belangrijkste informatie is ontleend aan de verslagen van het algemeen bestuur (de
hoofdingelandenvergadering) en die van het dagelijks bestuur (het college van dijkgraaf en heemraden).
Bestuurlijk handelen van het waterschap, dat in grote mate heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van
de Haarlemmermeerpolder.
Een weergave van wat het bestuur van het waterschap door de tijden heen bezig hield en hun
besluitvorming. Onderwerpen als de verkiezingen en de bestuurders, de organisatie van het waterschap,
het dijk- en waterbeheer, het wegenbeheer, de luchthaven, de stedelijke ontwikkeling versus de
capaciteit van de bemaling van de Haarlemmermeerpolder en het financiële beheer. Bestuurlijke
activiteiten met ondermeer veelvuldig overleg met de gemeente Haarlemmermeer en de provincie
Noord-Holland.
Ook is een aantal personen geïnterviewd. Twee oud-dijkgraven, twee oud-heemraden en de laatste
secretaris en hoofd technische dienst. Interviews waaruit veel persoonlijke inzichten, ervaringen en
toelichting op tafel kwamen.
De werkgroep is in 2013 opgericht en bestaat uit de heren K. van der Veer en J.E.M. van Velsen. De
werkgroep zal in de eerste helft van 2014 op volle sterkte gebracht worden. Het boek zal worden verrijkt
met veel foto’s en in 2014 gereed komen.
De publicatie van het boek is voorzien in 2015 wanneer het 160 jaar geleden zal zijn dat het waterschap
is opgericht. Om deze uitgave te kunnen realiseren dienen door sponsoring de benodigde gelden
verzameld te worden, waarvoor de werkgroep zich zal inspannen.
Werkgroep luchtvaarthistorie
(opgesteld door Barend Klaassen)
Doelstelling is bekendheid te geven aan de geschiedenis van de luchtvaart in relatie tot de
Haarlemmermeer.
Afgelopen jaar is de werkgroep vijf keer bijeengekomen in De Witte Boerderij. Daar werden
onderwerpen besproken die interessant zijn om te publiceren in het blad Meer-Historie of een lezing
erover te houden.
Publicaties
 Geschiedenis van het geluidshinderoverleg. Auteur Henk Wolleswinkel.
 Schiphollijn bij U, met U, zonder U. Auteur Jan Achterstraat.
 75 jaar geleden: Schiphol moet blijven. Auteur Jan Willem de Wijn.
 Schiphol “Ausradiert”. Driemaal blijkt scheepsrecht. Auteur Jan Willem de Wijn.
 (V)Luchtigheden. Korte humoristische stukjes over de luchtvaart. Diverse auteurs.
Lezing
Op 7 mei is door Cor van Tilborgh, medewerker bij Fokker-Papendrecht, een presentatie gegeven over de
ontwikkelingen van Fokker na het faillissement in 1996. Ongeveer 30 mensen, voornamelijk oudFokkermedewerkers, hebben de lezing in De Witte Boerderij bijgewoond.
Algemeen
Helaas is op 8 mei Jan Nieuwenburg op 79 jarige leeftijd overleden. Hij was een gewaardeerd lid van de
werkgroep en had vele mooie verhalen over Fokker.
Leden van de werkgroep:
Jan Achterstraat
Jaap Blaak
Maarten Bloemendaal
Barend Klaassen
23
Peter Offerman
Leo de Roo
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
Bram Verbeek (voorz.)
Henk Wolleswinkel
Werkgroep Collectiebeheer
Jan Willem de Wijn
(opgesteld door Foppe Kamerling)
Leden van de werkgroep zijn Gemma Brantjes, Marianne Ikking, Hans van der Blom, Bram Verbeek ,
Joop Arensman, Foppe Kamerling, Harry van Raak en Rina Schrama. Joop Arensman kan om
privéredenen niet meer actief deelnemen aan de werkzaamheden.
Collectie
We hebben dit jaar ruim honderd nieuwe objecten in ontvangst mogen nemen waaronder zo’n vijftig
miniaturen. Er zijn wederom objecten afgestoten omdat ze niet pasten in de collectie of omdat ze al in
een veelvoud aanwezig waren.
Faciliteiten
Om de objecten te fotograferen hebben we een camera en acculader aangeschaft. Tevens een ladenkast
voor het opbergen van grootformaat documenten. We hebben dit kunnen bekostigen uit de
opbrengsten van de koopjeshoek. Helaas ondervinden we nog vaak oponthoud omdat het
computerprogramma niet of slecht functioneert. De luchtontvochtiger die we te leen hebben van de
provincie voldoet goed. De relatieve vochtigheid blijft nu rond de zestig procent.
Opbrengst van het afgelopen jaar is ca. € 290. Totale opbrengst tot nu toe € 1300. Nu nog in kas, na
verschillende uitgaven; € 550.
Registratie
Doordat we dit jaar veel nieuwe objecten binnengekregen hebben, die altijd voorrang hebben bij
inschrijving, en de vele storingen in het computersysteem zijn we met de Actie Stofkam weinig
opgeschoten. Gelukkig heeft Harry van Raak ons team versterkt en hij heeft zich op de collectie in het
museum gestort en is ook bezig met een verbeterd labelingsysteem zowel in het museum als in de Witte
Boerderij.
Vooruitlopend op het feit dat “straks” de twee collecties van Meer- Historie en Cruquius bij elkaar zullen
komen hebben we al een aantal keren bij elkaar in de keuken gekeken. In beide musea wordt Adlib
gebruikt met een gering verschil in interpretatie. We zijn nu bezig die verschillen, waar mogelijk, te
elimineren. Ook de samenwerking met Schapenburg verloopt goed.
Bruiklenen
Er zijn diverse instanties, zoals verzorgingstehuizen, scholen en restaurants die objecten komen lenen.
Wij verlenen daaraan onze volledige medewerking onder het motto van: het kan maar beter gezien
worden dan dat het bij ons staat te verstoffen.
Werkgroep Beeldmateriaal
(door Iet Hedlund)
Leden zijn Maarten Bloemendaal, Iet Hedlund, Bas Stolk, Ank van Tienderen en Jan Wies.
Activiteiten
De herordening van ons archief, geplaatst in het historische archief van de gemeente Haarlemmermeer,
werd in de eerste helft van het verslagjaar afgerond. We beschikken nu over meer reserveruimte.
Bovendien is ons archief door een nieuw nummersysteem beter toegankelijk geworden.
Bij het testen van het conversieproces voor het overzetten van ons digitale fotobestand (via Adlib)
naar de website Toen Haarlemmermeer is vastgesteld dat dit nog onvoldoende betrouwbaar is.
Wij hebben positief gereageerd op een verzoek van het zorgcentrum Eijkenhove een fototentoonstelling
in te richten voor dementerende ouderen. Wij hebben zoveel mogelijk uit hun jeugd daterende foto’s
24
Jaarverslag 2013
Museum De Cruquius – Historisch Museum Haarlemmermeer – Meer-Historie
SAMEN MEER
van dorpen en kernen uit de Haarlemmermeer opgehangen. Zoals gehoopt brachten de foto’s bij een
aantal ouderen herinneringen naar boven. De foto’s zijn voor onbepaalde tijd uitgeleend.
Veel tijd is besteed aan het beschrijven, digitaliseren en conserveren van beeldmateriaal over de
volgende onderwerpen:
 een fotocollectie van de Gymnastiek Vereniging Hoofddorp. Het betreft foto’s van
uitvoeringen door diverse leeftijdsgroepen eind jaren zeventig van de vorige eeuw. Behalve
van de uitvoerenden bevat de collectie ook foto’s van bestuursleden, trainers en toeschouwers;
 fotocollectie van Dirk van der Helm. Veel foto’s zijn genomen in het Hoofddorpse wandelbos,
in zomer en winter, met en zonder personen. Ook bevat de collectie foto’s van het toenmalige
dr. Nanninga-zwembad;
 een fotocollectie van het Nederlands Nationaal Kindercircus, afkomstig van J.C. Meeuwig,
ontvangen via zijn dochter Jo. De heer Meeuwig (uit Hoofddorp) was secretaris van dit
Kindercircus. De collectie bevat foto’s van diverse acts tijdens optredens in de Manege te
Hoofddorp en van een straatoptreden in Delft.
 “losse” foto’s (analoog en digitaal) over diverse onderwerpen.
De werkvoorraad van analoge foto’s wordt duidelijk minder. In plaats daarvan ontvangen we veel
digitaal aangeleverd beeldmateriaal. Een trend die naar onze verwachting zal doorzetten. Het werk aan
fysieke foto’s zal daarom verschuiven naar werk achter de computer.
2013
 collectie glasnegatieven van de oude Landbouwschool
 collectie dia’s van de familie Blom
 albums volgens nieuwe richtlijnen conserveren en archiveren
 inventariseren van hiaten in onze collectie en op basis daarvan gerichte wervingsacties doen.
Dank
Op deze plek willen we onze dank uitspreken voor de oud bestuursleden van Meer-Historie. Zij hebben
er met grote inzet en betrokkenheid voor gezorgd dat Meer-Historie samen met Historisch Museum
Haarlemmermeer en Museum De Cruquius een nieuwe weg in kan slaan. Tot slot een woord van dank
aan allen die hebben meegewerkt aan beheer en behoud van de collectie, aan de evenementen of
andere activiteiten van Meer-Historie! Alle vrijwilligers en anderszins betrokkenen hebben op hun eigen
wijze bijgedragen aan het succes van Meer-Historie. Het is vaker gezegd: dankzij hen kijken wij terug op
een plezierig en geslaagd 2013!
April 2014
Meer – Historie | Historisch Museum Haarlemmermeer
Elise van Melis
p/a Bosweg 17 | 2131 LX Hoofddorp | - T 023 – 56 20 437 | F 023 – 5657 221
www.meerhistorie.nl
25

Persbericht 15 september 2014: Eerste weekend

Agenda Cultuur W esthoek

plaatsing vooraankondigingsborden uitvoering projecten

Reactie directeur Van der Meiden, TwentseWelle

Een aanspreekpunt voor Ondernemend Haarlemmermeer

Gevangenpoort Den Haag

Inschrijvingsformulier cursus "Toepassen en Gebruik van

Download hier het volledige persbericht

brief opening naar HMT

Download de twee kleurplaten - Museum voor het kruideniersbedrijf