Hartcoherentie bij emotie

2. HeartMath in het nieuws
Op Stressplein.eu staat het artikel hartcoherentie bij emotie- en stressmanagement door
gelicenseerd HeartMath onderwijs en Jeugdzorg trainer Anita Breetveld-Boots.
Hartcoherentie bij emotie- en
stressmanagement
Het hart en met name de hartcoherentie speelt een belangrijke rol in hoe wij functioneren en
het heeft invloed op het gevoel van ons welbevinden. Het hart heeft een ritme dan
voortdurend varieert. Anders gezegd de tijdsintervallen tussen de hartslagen wisselen
voortdurend. Dit noemen we Hart Ritme Variabiliteit (HRV). Het HVR geeft ons informatie
over de toestand van het lichaam. Analyse van de HRV laat zien dat het hart gevoelig is voor
emotionele veranderingen. De mate van samenhang in de HRV wordt hartcoherentie
genoemd. Hartcoherentie is een sterke indicator van emotioneel welzijn.
HeartMath methodiek
Deze methode beoogt om gezond te leren omgaan met emoties met behulp van een hogere
hartcoherentie. Door middel van tools leer je in je hart een goed ritme te creëren, waardoor je
je brein beter kunt gebruiken. De chaos die soms in je brein ontstaat kun je rustig krijgen, als
je regelt dat je hart en brein gaan samenwerken. Het gevolg hiervan is dat je controle houdt
over je denken en daardoor ook je handelen. Heartmathmethodiek is geschikt voor jong en
oud.
Naast hartslagvariatie gebruikt men bij de HeartMath methodiek ook de hartcoherentie en die
heeft betrekking op de regelmaat van de variatie. Hoewel de variatie van een hartslag groot
kan zijn, kan deze gelijktijdig chaotisch of regelmatig zijn. De mate van regelmaat in de
hartvariatie wordt hartcoherentie genoemd. Ons welzijn is gebaat bij een regelmatig sterk
variërend hartslagbeeld. Mensen die doorgaans gelukkig zijn, hebben een hoge hartcoherentie.
Het
verhogen van deze hartcoherentie leidt tot een gezond emotionele
balans. Om dit enigszins te verklaren moet je weten hoe het hersenenhart systeem werkt.
Hartslagvariatie heeft een regelmaat bij positieve emoties, terwijl bij negatieve emoties dit
patroon verandert in chaos. Vroeger wisten we het zeker, ons gevoel zit ons hart. Sinds de
publicaties van de Franse neurobioloog, Paul Broca en vele anderen, weten we dat gevoel ook
in de hersenen zit namelijk in het limbisch systeem.
Dit gedeelte van de hersenen controleert de emoties en de fysiologie van ons lichaam, ook wel
de primaire overlevingsmechanismen genoemd. Dit deel van het brein werkt vaak geheel
onafhankelijk van de neocortex, waar ons redeneren huist. Het limbische systeem wordt wel
eens het emotionele brein genoemd en de neocortex, het rationele of het cognitieve brein.
Het emotionele en het rationele brein
De beide breinen zijn met elkaar verbonden en kunnen elkaar beïnvloeden. Zo kan bij het zien
van mogelijk gevaar, het emotionele brein al tot een afweerreactie komen, terwijl de analyse
van het rationele brein nog moet volgen. Als het rationele brein tot de conclusie komt dat er
geen gevaar dreigt dan zendt het signalen naar het emotionele brein, zodat deze tot rust komt.
Omdat dit emotionele brein ook de fysiologie controleert is het logisch dat het hart hierop
reageert.
Het hart heeft een brein
Wetenschappelijk onderzoek heeft geleid tot de conclusie dat het hart een eigen geheugen
heeft. Dit geheugen is in staat om beslissingen te nemen die geheel onafhankelijk zijn van de
hersenen in ons hoofd. Het hart kan dus het emotionele brein maar ook het rationele brein
beïnvloeden. Het hart kan ons prikkelen tot actie, de bloeddruk verlagen en liefdegevoelens
opwekken. Ons gevoel zit dus (ook) in ons hart. Dat het beïnvloeden van de hartcoherentie
ook ons gevoelsleven kan beïnvloeden is met deze theorie te verklaren.
Het ritme is belangrijk
Naast het brein en het hart is ook het zenuwstelsel en het endocriene (hormoon) systeem
betrokken bij onze emoties. Samen vormen ze een actief netwerk dat communiceert en ons
gevoelsleven bepaalt. Elk van deze systemen werkt met een eigen ritme. Deze ritmes kunnen
elkaar beïnvloeden, waardoor ze kunnen resoneren. Onder resoneren wordt verstaan dat twee
of meer trillingen van (bijna) gelijke snelheid elkaar treffen waardoor een grote vibratie
ontstaat. De frequentie van een dergelijke vibratie wordt de resonante frequentie genoemd. Bij
een hoge hartcoherentie is er sprake van een dergelijke resonante frequentie. Het systeem
vibreert in het o.a. als de persoon in kwestie zich gelukkig voelt. Een sterke resonantie maakt
het lichaam efficiënter en daardoor bespaart het energie. Er zijn ook aanwijzingen dat het een
positieve invloed heeft op ons leervermogen.
Hartcoherentiemanagement is emotioneel management
Er is dus een relatie tussen het hart en ons gevoelsleven. Emotioneel management is daarom
hartcoherentie management en andersom. Een gezond lichaam is emotioneel gezond. Uit de
praktijk blijkt dat mensen eerder geneigd zijn, ondanks oprechte intenties, om ongezonde,
negatieve emoties voorrang te verlenen boven positieve. Dit gaat gepaard met een lage
hartcoherentie. Als een lage hartcoherentie de uitgangspositie is, zal het lichaam daar dus naar
streven. Het trainen van de hartcoherentie moet er voor zorgen dat een hoge hartcoherentie de
nieuwe uitgangspositie wordt. Het oprecht kunnen ervaren van liefde of waardering voor het
leven zorgt voor een gezonde hartcoherentie en daarmee ook een gezond lichaam en een
gezonde geest.
Hoe beïnvloedt men nu de hartcoherentie?
Door je emotiemangent anders te gaan regelen. De bekende technieken zoals positief denken
en ritmisch ademhalen zijn manieren die hartcoherentie beïnvloeden. Emotiemanagement gaat
veel verder. Positief denken zonder positieve gevoelens zijn vaak geen lang leven beschoren.
Men komt er steeds meer achter dat emoties veel sneller reizen dan gedachten en frequent het
lineaire denkproces omzeilen. Dat betekent dus dat emoties meestal niet de gedachten volgen,
maar geheel onafhankelijk van het rationele brein en daarmee onze gedachten beïnvloeden.
De sleutel tot beïnvloeden van de hartcoherentie is dus positief voelen en daarvoor kunnen we
putten uit het emotionele geheugen. Het Heartmath instituut ontwikkelde feedback apparatuur
en methodieken om positieve gevoelens op te roepen en daarmee de hartcoherentie te trainen.
Een snelle en effectieve manier gaat in vier stappen:
1. Sluit je ogen en adem regelmatig
2. Verplaats je aandacht naar je hart en voel hem kloppen
3. Concentreer en stel vast of je hem beter voelt wanneer je in- of uitademt
4. Denk vervolgens aan iemand waar je blij voor kunt zijn of blij van wordt en ga terug
naar een situatie waarin dat ook gebeurde. Beleef opnieuw deze situatie en voel die
blijheid. Probeer het vast te houden. Gevoelens van liefde, onbezorgdheid, oprechte
waardering lijken het beste te werken. Deze psychofysiologische techniek is
effectiever gebleken dan het klassiek mediteren of positief denken. Veel mensen
beginnen met deze techniek zodra ze wakker worden en herhalen deze tijdens
stressvolle gebeurtenissen. Ze proberen het gevoel zolang mogelijk vast te houden
zodat het lichaam zich in kan stellen op een hoge hartcoherentie.
De resultaten
Een onderzoek uit 1998 wees uit dat een interventie van 30 dagen van emotiemanagement
zoals voorheen beschreven, de cortisol (stresshormoon) niveaus met 23% deed dalen en de
DHEA (opbouwende hormoon) met 100% deed stijgen. Zo is verlaging van de bloeddruk
waargenomen, daling van depressie symptomen bij hartpatiënten, een verbetering van de
levenskwaliteit bij diabetespatiënten. Algemene verbeteringen van de gezondheidsindicatoren
zijn terug te vinden in talloze casus verslagen bij onder ander hartkloppingen, chronisch
vermoeidheidsyndroom, fibromyalgie, HIV patiënten, fobieën, depressies, posttraumatische
stress syndroom, etc.. Uit onderzoek bij diverse grote organisaties onder duizenden managers
blijkt deze vorm van emotiemanagement positieve gevolgen te hebben op productiviteit,
personeelstevredenheid en communicatieve effectiviteit. Ook zijn er onderzoeken verricht bij
kinderen, tieners en studenten. Zij konden allen beter functioneren in de groep, beter
concentreren en hadden minder last van examenvrees.
Conclusie
Emotie staat dichter bij de fysiologie, dan bij het rationele brein en daarom zal het
beïnvloeden van de fysiologie en vooral de hartcoherentie, een positief effect hebben op ons
emotioneel welzijn en als gevolg daarvan ons fysieke welzijn. Mediteren en positief denken
dragen daartoe bij, maar het oprecht hebben van positieve gevoelens zet echt aan tot een
(emotioneel) gezond lichaam. Het succes van elke vorm van therapie is direct gerelateerd aan
het emotionele welzijn van de cliënt / patiënt. Hartcoherentie is een duidelijke en betrouwbare
en beïnvloedbare indicator. Het bewijs is nog niet helemaal binnen, maar het is zeer
veelbelovend.
Dit artikel is geschreven door Anita Breetveld-Boots. Anita is
woonachtig in Noord-Holland in de plaats Castricum, Nederland. Ze is getrouwd en moeder
van een zoon en een dochter. Ze is intern-begeleider en leerkracht op een basisschool.
Daarnaast heeft ze een eigen praktijk waar ze o.a. stressreductietrainingen geeft volgens de
HeartMath methodiek. Ze is hiervoor gecertificeerd.

Download Report