meer - nieuw

Mansholt: de boer en de politicus
T heater op locatie
Sicco Mansholt, boer en politicus,
streefde als minister van Landbouw
naar schaalvergroting. Maar in de
jaren zeventig kreeg hij spijt. Tjeerd
Bischoff schreef een toneelstuk over
zijn turbulente leven.
‘D
it land om ons heen is
het gedroomde agrarische landschap van Sicco Mansholt”, zegt acteur Helmert Woudenberg (1945) na een repetitie van het toneelstuk Mansholt in de
Oostwaardhoeve, Wieringermeer. „Die
reusachtige schaal van landerijen en schuren, alsof het land geen grenzen kent.”
Woudenberg bracht zijn jeugd door op een
boerderij: „Ik ken het boerenleven uit mijn
jeugd. Vooral de gehechtheid aan de grond
van boeren staat me scherp voor de geest.
Grond was heilig, daar mocht niemand
aankomen.”
In het toneelstuk over boer, politicus en
verzetsstrijder Sicco Mansholt (1908-1995),
geschreven door Tjeerd Bischoff, ontmoeten we de oudere Mansholt vlak voor zijn
pensioen in de jaren zeventig. Hij blikt terug op een turbulent leven. Bischoff liet
zich inspireren door het boek De graanrepubliek (1999) van Frank Westerman. De
voorstelling speelt zich af in een kas van
een Ecotechnisch Onderzoeksbedrijf – treffender kan de plek niet zijn.
Regisseur Jeroen van den Berg maakt
van het stuk een „menselijke drama”. „Het
historische belang van Mansholt is groot,
hij was een visionair. Als minister van
Landbouw zag hij schaalvergroting en rationeel geleide landbouw als enige oplossing
FOTO'S ROGER CREMERS
Door Kester Freriks
Stefanie van Leersum en Helmert Woudenberg in de locatievoorstelling ‘Mansholt’.
om het boerenbedrijf gezond te maken.
Totdat in de jaren zeventig het rapport van
de Club van Rome verscheen. Er was een
boterberg van 350 miljoen ton. Fruit werd
doorgedraaid. Mansholt zag zich geconfronteerd met de negatieve effecten van
zijn beleid.”
In de visie van Bischoff markeerden de
eerste foto’s uit de ruimte van onze planeet
een omslag in Mansholts denken: „Opeens
zag hij hoe kwetsbaar de aarde is, hoe
klein. Hij, de man van de onmetelijke
groei, zag in dat er grenzen aan die groei
zijn. Dat je het land niet ongestraft kunt uitputten. Die ommekeer heeft de kracht van
een Griekse tragedie: hij keert zich tegen
zijn eigen denken. Hij krijgt de geuzennaam ‘hippie’ en wordt profeet van de Nulgroei. In zeker zin is hij een van de eerste
macrobioten in Nederland.” De crisis in
Mansholts leven krijgt gestalte in zijn verhouding met zijn stagiaire, de veel jongere
Petra Kelly. Volgens Westerman, die Mansholt heeft ontmoet, „liep hij huppelend als
een schooljongen met het wasgoed van
Petra naar de wasserette”.
Helmert Woudenberg is een meester in
de vertolking van historische personages.
Hoewel hij zich baseert op beeldmateriaal
streeft hij geen imitatie na. „Ik creëer op
basis van bestaande bronnen een nieuw
personage. Ik wil graag doordringen in iemands gedachtenwereld en psychologische ontwikkeling. Mansholt geeft toe dat
hij fouten heeft gemaakt. Als hij door het
Nederlandse landschap rijdt, mist hij de
weidevogels. Hij komt tot inzicht dat hij tal
van boeren het bestaan onmogelijk heeft
gemaakt. Die spijt maakt hem als toneelpersonage interessant. Ik geef geen oordeel over goed of slecht; ik word voor de
duur van de voorstelling dat personage.”
Mansholt. Première 5/6 Oostwaardhoeve,
Slootdorp. Tournee t/m 14/9 door het hele
land. Inl: mansholt-theater.nl

Download Report