Ad en bekostiging

HOGER BEDRIJFSDIPLOMA (HBd)
Maart 2014
De Associate degree (Ad) en het NLQF
In Nederland kennen we sinds 2006 de Associate degree (Ad), de graad die iemand krijgt na het
hebben afgerond van een tweejarig hbo-programma – met de mogelijkheid om binnen de betreffende hbo-opleiding in nog eens twee jaar de Bachelorgraad te verwerven. De route via de Ad is
daarmee voor een flink aantal hbo-opleidingen een alternatief voor het vierjarige Bachelorprogramma.
Sinds 2011 kennen we in ons land het Netherlands Qualifications Framework (NLQF) dat een
achttal niveaus omvat om daarmee kwalificaties binnen de formele (onder toezicht van de overheid staande) en niet-formele (privaat aanbod) scholing een plek te geven.
De Ad is een formele kwalificatie die via de NVAO op NLQF-5 is geplaatst. Verder is er (nog)
geen andere type (formele) kwalificaties op 5 te vinden. Wel kan het Nationale Coördinatie Punt
(NCP) als een private door de overheid gesubsidieerde instantie, niet-formele kwalificaties op
basis van een NLQF-kader op 5 plaatsen. De belangstelling daarvoor is tot nu toe zeer gering.
Hoger Bedrijfsdiploma (HBd)
De Ad is een opleiding in het hbo en is daarmee gebonden aan allerlei kaders als het gaat om de
relevantie voor de arbeidsmarkt en het gebruik voor de scholing van werkenden. Er is veelal geen
echt maatwerk mogelijk, qua inhoud, vorm, indeling en lengte.
Dat vraagt om een ander type diploma dat hieraan wel kan voldoen – ook op niveau 5 van het
NLQF. Daarvoor is het Hoger Bedrijfsdiploma (HBd) in het leven geroepen (met een daadwerkelijke invoering ervan per 1 september 2014).
Het Hoger Bedrijfsdiploma is in principe een 1,5 tot 2 jaar durende opleiding, uitgaande van een
deeltijdse of duale vorm voor iemand die vanaf het mbo-niveau dit diploma wil behalen.
Het gaat bij het HBd om een kwalificatie die door de Nationale Registerkamer HBd (onderdeel
van de Leido Academy) wordt erkend en in het Register HBd wordt opgenomen.
Voor deze erkenning wordt met ingang van het komende studiejaar gewerkt aan het opzetten van
zgn. Sector Skills Platforms (SSP), per (deel)sector van de arbeidsmarkt. Daarin zitten zowel vertegenwoordigers van representatieve werkveldorganisaties (branches, beroepsverenigingen,
bedrijfstakken e.d.) als experts namens de aanbieders van HBd’s die zich op die (deel)sector
richten.
Een HBd in het Register HBd wordt per (deel)sector verplicht onderworpen aan de volgende
procedures:
 Aan het begin van een studiejaar wordt binnen het SSP besproken welke ontwikkelingen
binnen de sector spelen voor de komende jaren, op korte en langere termijn, en wat de
mogelijke consequenties zijn voor de scholing van werkenden en het verwerven van (toekomstige) competenties. De afspraken die hieruit voortvloeien voor vraag en aanbod van
HBd’s, worden vastgelegd in een zgn. Sector Skills Agreement.
 Aanbieders van HBd’s voor de betreffende sector verwerken deze afspraken in de nieuwe
programma’s voor het komende studiejaar, en leggen deze halverwege het studiejaar voor
aan de leden van het SSP. Een acceptatie van het programma leidt tot het behoud van de
opname in het Register HBd voor het daarop volgende studiejaar.
Daarmee kan worden gegarandeerd dat het werkveld zo goed mogelijk bij de programma’s is en
blijft betrokken, op basis van jaarlijkse overleggen. Bij de Ad vindt de accreditatie om de 6 jaar
plaats en voor kwalificaties op 5 via het NCP is een herbeoordeling elke 5 jaar gepland.
Kwalificaties die een HBd kunnen zijn
Voorbeelden van kwalificaties die bij de Nationale Registerkamer HBd kunnen worden aangeboden voor erkenning zijn onder meer (en dus worden besproken in een SSP), zijn:
1





Opleidingen die door het NCP op 5 zijn geplaatst, een voldoende omvang qua studiebelasting kennen en waarvan de aanbieders bereid zijn zich aan te sluiten bij het betreffende SSP.
Opleidingen die bestaan uit branchediploma’s, waarvan een aanbieder een samenhangend
geheel heeft gemaakt en dit via het NCP op niveau 5 heeft laten plaatsen.
Opleidingen die een op zichzelf staand programma vormen, maar waarbij geen hbo-bacheloropleiding is te vinden binnen de kaders voor een Ad, en die via het NCP op niveau 5 zijn
geplaatst.
Opleidingen die een dusdanige inhoud hebben dat op basis daarvan een persoon minimaal
90 studiepunten aan vrijstellingen krijgt van een formele Associate degree, op basis van een
overeenkomst die de aanbieder met een geaccrediteerde hogeschool heeft.
Opleidingen die in het verlengde liggen van mbo-4-opleidingen, door het NCP op 5 zijn
geplaatst, en door een mbo-instelling in een private setting worden aangeboden - en op basis
van een overeenkomst met een partner-hogeschool leiden tot minimaal 60 punten vrijstelling
voor een Ad- dan wel Bacheloropleiding.
Individu / werknemer
Bij het Hoger Bedrijfsdiploma staat de persoon als werknemer en functionaris centraal d.w.z. dat
de opleiding voor het grootste deel bijdraagt aan de loopbaan binnen het bedrijf c.q. de branche
en de sector van het werkveld. Voor een Associate degree staat vooral de persoonlijke ontwikkeling centraal, gelet op de eisen die aan in het algemeen aan het hbo-diploma worden gesteld,
zodat na het behalen ervan het individu een breed scala aan vervolgmogelijkheden heeft.
Dit komt onder andere naar voren bij HBd-opleidingen die als het ware een maatwerkvariant zijn
van een Ad-programma: het HBd is gekoppeld aan de eisen van het directe werkveld, maar na
het behalen van het HBd-diploma kan betrokkene via vrijstellingen in een beperkte hoeveelheid
tijd een Ad-diploma verwerven (op basis van afspraken met de ontvangende hogeschool).
Status
Het HBd ontleent de status aan de koppeling aan niveau 5, via het NCP (niet-formele kwalificaties) dan wel de NVAO (formeel, de Ad) alsmede aan de borging van de inhoud via de Sector
Skills Platforms. De combinatie van deze twee zaken kan het werkveld het nodige vertrouwen
geven in het laten scholen van werknemers via een HBd-opleiding.
Het HBd is, zoals aangegeven, een niet-formeel type opleiding. Dat betekent dat het HBd als
zodanig niet in het nationale raamwerk (NLQF) wordt vermeld zoals bij de Ad, maar wel dat de
aanbieders die een onderliggende opleiding via het NCP op NLQF-5 hebben laten plaatsen, in
het deelregister voor niet-formele kwalificaties van het NLQF met hun HBd worden opgenomen.
Daarnaast staan alle HBd’s straks in het Nationale Register HBd, geordend per (deel)sector, dat
wordt beheerd door de Leido Academy.
Het Hbd kan overigens de opstap naar een Associate degree, zeker door de invulling van het
HBd-programma. Aan de arbeidsmarktrelevantie van een Ad die voortkomt uit een HBd, zal niet
worden getwijfeld.
Bekostiging
De HBd wordt als niet-formele opleiding niet door de overheid bekostigd. De kosten voor de
opleiding dienen derhalve uit private bronnen te worden betaald.
Type kwalificatie - erkend
Een van de doelen die de Leido Academy heeft gesteld is om met duidelijke ondersteuning van
de betrokken werkveldorganisaties, op termijn het HBd als een erkend type kwalificatie in het
NLQF te laten opnemen. Dat zou kunnen leiden tot het meenemen van het HBd in regelingen,
projecten, pilots en experimenten, zoals bijvoorbeeld in het recente advies van de Commissie
Rinnooy Kan is voorgesteld ten aanzien van het besteden van ‘scholings-vouchers’ bij private
aanbieders voor diplomagerichte scholingstrajecten.
2

Download Report