Verslag 2012-13 - BluePort Lauwersoog

Projectvoorstel
Optimale kwaliteit van garnalen ten behoeve van mechanisch pellen
Naam
Studentnummer
Begeleidende docent
Bedrijf
Stagebegeleider
Plaats
Datum
Eelco van der Meulen
890521001
Dhr. Jappie de Jong
Blueport
Lauwersoog/GPC Kant
Dhr. Alfred Kant
Lauwersoog
22 oktober 2012
Inhoud
1.
Inleiding ........................................................................................................................................... 1
1.1 beschrijving van de organisatie “Blueport Lauwersoog” .............................................................. 1
1.2 Doelstellingen Blueport Lauwersoog ............................................................................................ 1
1.3 beschrijving van de organisatie “GPC Kant” ................................................................................. 2
2.
Aanleiding en relevantie van het onderzoek................................................................................... 3
2.1 Garnalencentrum Lauwersoog...................................................................................................... 3
2.2 Probleemstelling ........................................................................................................................... 3
2.3 Hoofd en deel –vragen .................................................................................................................. 3
3.
Eindresultaat ................................................................................................................................... 4
4.
Onderzoeks aanpak ......................................................................................................................... 4
4.1
Vooronderzoek ........................................................................................................................ 4
4.2
Onderzoek op kotters .............................................................................................................. 4
5.
Fasering & Planning ......................................................................................................................... 6
6.
Randvoorwaarden uitvoering.......................................................................................................... 6
7.
Project organisatie........................................................................................................................... 6
7.1
Betrokken partijen................................................................................................................... 6
7.2
Taakverdeling .......................................................................................................................... 7
7.3
Overleg/evaluatie momenten ................................................................................................. 7
1. Inleiding
In het kader van de project stage van Eelco van der Meulen student voedingsmiddelentechnologie
aan het van Hall instituut te Leeuwarden, heeft Blueport Lauwersoog een stage opdracht
aangeboden. Deze zal uitgevoerd worden onder leiding van Dhr. Alfred Kant.
De stage periode zal lopen van 22 oktober 2012 tot en met 04 maart 2013.
In dit voorstel worden de volgende onderwerpen toegelicht om zo tot een duidelijk overzicht te
komen van wat het project inhoud voor de opdracht gever(s) (Blueportlauwersoog/GPC Kant) en de
uitvoerende partij( Eelco van der Meulen).
•
•
•
•
•
•
•
•
Beschrijving van de organisatie
Aanleiding en relevantie van het onderzoek
Probleemstelling
Hoofd en deel –vragen
Eindresultaat
Fasering en planning
Randvoorwaarden voor de uitvoering
Project organisatie
1.1 beschrijving van de organisatie “Blueport Lauwersoog”
De stichting Blueport Lauwersoog is op 5 maart 2012 officieel opgericht, en bestaat uit een platform
van verschillende partijen die het het gezamelijke doel hebben om de concurrentie kracht, het
innoverend vermogen en het ondernemerschap van het visserijcluster te versterken. Dit willen de
verschillende partijen bereiken door onder ander het in samenwerking (laten) verichten van
onderzoek en het organiseren van netwerkbijeenkomsten, gezamenlijke werkbezoeken, cursussen en
trainingen.
1.2 Doelstellingen Blueport Lauwersoog
1. De stichting Blueport Lauwersoog heeft als doel:
-
Het bieden van een platform voor innovatie en marketing voor regionale partijen die een
duurzame economische ontwikkeling van de visserij en visketen voor ogen hebben
Het stimuleren van samenwerking tussen vissers onderling en tussen vissers en de partijen in
de visketen met als doel het vormgeven van duurzame visserij
De consument in contact brengen met deze duurzame visproducten
Het verrichten van al het geen wat met het bovenstaande verband houdt of daartoe
bevorderlijk kan zijn.
2. De stichting dient het algemeen belang
3. De stichting heeft geen winstoogmerk
4. De stichting wil haar doel bereiken door:
Optimale kwaliteit van garnalen ten behoeve van mechanisch pellen
1
-
Het faciliteren van kennisclusters
Het verzorgen van een klankbordfunctie voor visserijondernemers
Het initiëren van projectvoorstellen
Het uitvoeren van haalbaarheidsonderzoeken
Het begeleiden van projectaanvragen
Het houden van themasessies op het gebied van duurzame vismethoden
Het bij elkaar brengen van vissers en experts ten behoeve van kennisdeling
Het aanjagen en begeleiden van experimenten in de visketen
Het verrichten of laten verrichten van onderzoek naar nieuwe kansrijke markten
Het voeren van overleg met overheden en andere BluePorts
Het voeren van overleg met kennisinstellingen en maatschappelijke organisatie
1.3 beschrijving van de organisatie “GPC Kant”
GPC Kant oftewel Garnalen Pel Centrum Kant, is een familie bedrijf van de Delfzijlse familie Kant. De
familie Kant kent een geschiedenis in de garnalen visserij en gingen vroeger zelf de zee op om
garnalen te vangen. Toen in de jaren tachtig het handmatig (thuis)pellen van Hollandse garnalen in
Nederland werd verboden vanwege de onhygiënische omstandigheden en deze alleen nog gepeld
mochten worden in bedrijfsruimtes, wat voor de meeste (toen nog kleine) ondernemingen
simpelweg te duur was. Werd het pellen van Hollandse garnalen uitbesteed aan landen als Marokko
vanwege de lage lonen. Het uitbesteden had en heeft als groot nadeel dat de garnalen die hier voor
je deur gevangen worden eerst een lange reis naar Marokko moet afleggen en vervolgens pas na
minimaal 8 dagen op het bord van de consument belanden, hier wou de familie kant graag
verandering in brengen om zo doende een dagverse garnaal te kunnen bieden aan de consument. Zo
kwam het dat de familie kant in 1999 hun eerste prototype garnalenpelmachine had staan, echter
was het rendement hiervan (op langere termijn) te laag, wat uiteindelijk heeft geleid tot een
faillissement. Echter geloofde de familie in een garnalenpelmachine welke voldoende rendabel zou
zijn om in de toekomst de markt te kunnen bedienen met machine gepelde garnalen in eigenland. Zo
werd er in augustus 2011 een samenwerkingsverband met Telson B.V. gestart en is het plan om de
capaciteit te verhogen van 10 naar 30 ton per week.
Optimale kwaliteit van garnalen ten behoeve van mechanisch pellen
2
2. Aanleiding en relevantie van het onderzoek
2.1 Garnalencentrum Lauwersoog
Binnen het project “Garnalencentrum Lauwersoog” zijn Blueport Lauwesoog en Garnalen pelcentrum
Kant op zoek naar innvotieve oplossingen voor een optimale verwerking van garnalen vanaf de kotter
tot en met het bord van de consument voor nu en in de toekomst. Wat is de meest efficiënte
logistiek, hoe word er gezorgd voor een ononderbroken koelketen en hoe kunnen risico’s uitgesloten
worden.
2.2 Probleemstelling
Garnalen worden door kotters gevangen en na sorteren aan boord gekookt, gekoeld en bewaard. Na
aanlanding in de haven en verkoop aan een handelaar worden garnalen gepeld. Het pellen gebeurd
in de meeste gevallen in het buitenland(Marokko en Polen) met de hand gepeld omdat dit goedkoper
is. Nadeel hiervan is dat de garnalen hierdoor minimaal 8 dagen onderweg zijn en dat gaat ten koste
van de versheid en komt het de duurzaamheid, wat tegenwoordig een hot item is, ook niet ten
goede. Nieuwe vindingen maken mechanisch pellen in de regio in de toekomst mogelijk. Voor
mechanisch pellen is het rendement van groot belang.
Bij Telson BV staat een prototype garnalenpelmachine van de gebroeders kant en is het mogelijk om
garnalen te mechanisch te pellen. Voor mechanisch pellen is het van groot belang dat de garnalen
makkelijk pelbaar zijn. Het vlees komt het gemakkelijkst los van de dop als de garnaal vers wordt
verwerkt en niet te kort wordt gekookt, nadeel hiervan is dat bij langer koken er gewichtsverlies
optreed wat voor de vissers nadelig is. Verder is het van groot belang voor de verwerkbaarheid dat
de garnalen zo krom mogelijk zijn.
2.3 Hoofd en deel –vragen
Hoofdvraag:
Wat is de meest optmale behandeling van garnalen aan boord van de kotter ten behoeve van de
meest makkelijk pelbare garanalen met de beste kwaliteit?
Deelvragen:
Wat is de meest optimale verwerkingstijd tussen vangst en koken?
Bij welke kooktijd komt men tot garnalen met een juiste gaarheid(voor pellen)?
- Wat voor invloed heeft de grote van de vangst hierop?
- Maakt het soort garnaal, binnen of buiten, hierbij uit?
Hoe groot is de invloed van het verschil in kotters en de gebruikte apparatuur aan boord?
Hoe is de houding van de vissers ten opzichte van trektijd en verwerking aan boord?
Optimale kwaliteit van garnalen ten behoeve van mechanisch pellen
3
3. Eindresultaat
Het eindresultaat zal zich vertalen in een procesbeschrijving en een adviesrapport. Ook zal er een
presentatie gegeven worden aan de vissers om ze een beeld te geven van de voordelen om de
verwerking te optimaliseren ten behoeve van machinaal pellen.
4. Onderzoeks aanpak
4.1
•
Vooronderzoek
Op de visafslag steekproefsgewijs bepalen:
- Wat het percentage kromme garnalen is bij de verschillende schepen
- Wat het percentage gare garnalen is bij de verschillende schepen
- hoe vervuild de vangst is
Hierbij schepen met een goede en slechtte reputatie meenemen.
•
•
•
•
Uitzoeken wat voor methoden er zijn om de gaarheid van garnalen te bepalen.
Vaststellen wat de maximale afstand tussen kop en staart mag zijn, om nog verwerkbaar te
zijn met de garnalenpelmachine. En hoe deze afstand door een inkoper snel bepaald kan
worden.
Bekijken wat voor verschillende kooksystemen er aan boord van kotters gebruikt worden.
Markt bestuderen:
o
4.2
Hoeveel ton word er gevangen:
Wat is de afzet markt hiervoor?
Welke spelers zijn er?
Onderzoek op kotters
Stap 1. Nulmeting aan boord van vier kotters aangevuld met interviews met andere vissers.
o
o
o
o
Tijd tussen vangst en verwerking meten
Ingaande temperatuur voor koken meten
Kooktijd meten
Andere vissers interviewen over de verwerking aan boord
Stap 2. Analyse van de mate van pelbaarheid van de garnalen op testschepen
o
o
o
Vaststellen percentage gare garnalen
Vaststellen kormheid en percentage kromme garnalen
Handmatig en/of machinaal testen van de pelbaarheid
Stap 3. Analyse van het proces van verwerking aan boord.
o
o
Aan de hand van stap 1 en 2, het proces aan boord analyseren
Kritische punten in kaart brengen
Optimale kwaliteit van garnalen ten behoeve van mechanisch pellen
4
Stap 4. Instructie opstellen aan deelnemende vissers voor aanpassing van de verwerking
aan boord (1 trek).
Stap 5. Deelnemende vissers volgen de instructie op gedurende verwerking van 1 trek.
Stap 6. Analyse van deze garnalen, herhalen van stap 5.
o
o
o
o
Vaststellen percentage gare garnalen
Vaststellen kromheid en percentage kromme garnalen
Handmatig en/of machinaal testen van de pelbaarheid
Aan de hand van bovenstaande resultaten instructie aanpassen en stap 5 & 6
herhalen
Stap 7. Procesbeschrijving opstellen van optimaal verwerkingsproces.
Figure 1 "Stroomschema, optimalisatie verwerkingsproces garnalen"
Optimale kwaliteit van garnalen ten behoeve van mechanisch pellen
5
5. Fasering & Planning
Oriëntatiefase: (4 weken)
In de eerste 4 weken zal het projectvoorstel geschreven worden, en word er begonnen met
vooronderzoek op de visafslag. Verder zal deze tijd gebruikt worden om meer verdieping in de
garnalen handel te krijgen.
Uitvoeringsfase: (12 weken)
Na goedkeuring van het project plan zal er begonnen worden met het onderzoek, welke volgens het
project plan zal verlopen.
Afrondingsfase: (4 weken)
De afrondings fase zal gebruikt worden om alle bevingen in een (advies)verslag te verwerken, om zo
tot een werkbaar advies te komen voor GPC Kant en naar de vissers toe.
6. Randvoorwaarden uitvoering
Het onderzoek zal zich richten op de verwerking van garnalen aan boord van de kotters, met als doel
een optimale kwaliteit van de garnalen ten behoeve van het machinaal pellen te verkrijgen.
7. Project organisatie
7.1
Betrokken partijen
Mirjam van Bergen
Projectleider vanuit Blueport
Lauwersoog
Alfred Kant
mede-eigenaar van garnalenpelcentrum
Kant te Leens & Stagebegeleider
Blueport Lauwersoog
Haven 1
9967 VN Lauwersoog
Tel: +31 (0) 519 349125
GPC Kant
Nijverheidsweg 1
9965 TP Leens
Tel: +31 6 27270903
Eelco van der Meulen
stagiair
Tramstraat 10
8913CG Leeuwarden
Tel: +31 6 30859841
Optimale kwaliteit van garnalen ten behoeve van mechanisch pellen
6
7.2
Taakverdeling
Alfred Kant: Stagebegeleider/opdrachtgever
Mirjam van Bergen: Contactpersoon Blueport Lauwersoog
Eelco van der Meullen: Stagiair/uitvoerende partij
7.3
Overleg/evaluatie momenten
Deze zullen aan de hand van verdere afspraken vastgesteld worden.
Optimale kwaliteit van garnalen ten behoeve van mechanisch pellen
7