Klik hier voor het pdf

Geo-ICT
Eind oktober won team Vogel het uit! van de Universiteit
van Amsterdam de Academische Jaarprijs. Vogel het uit!
is van oorsprong een biologisch onderzoek waarin met
GPS-loggers data worden verzameld over het doen
en laten van vogels. Het onderzoek is echter zo
geografisch, dat zelfs de Bosatlas
satlas
Nederland van Boven het opnam.
pnam.
Een enkeling van de 10 Texelse zilvermeeuwen
en 18 kleine mantelmeeuwen uitgerust met een
gps-tracker vlogen in juni over de Noordzee naar
het Verenigd Koninkrijk en terug.
Vogel het uit!
Alice Driesen
Student MSc Earth Sciences, Universiteit van Amsterdam
S
inds 2008 doet de Universiteit van Amsterdam met het Bird
Tracking System (UvA-BiTS) onderzoek naar het gedrag
van vogels. Op de rug van de vogels worden GPS-loggers
bevestigd, die zeer gedetailleerde gegevens verzamelen, zodat we
precies weten waar de vogels zijn geweest tijdens foerageer- en
migratietochten.
Met een gewicht van 6 gram inclusief zonnepanelen is de
logger op vele vogelsoorten inzetbaar. Hij weegt maximaal 3%
van het lichaamsgewicht van de vogel. Op dit moment zijn 500
AC AD E M I S CH E J A A RP RI J S
D
eze wedstrijd daagt onderzoeksgroepen uit een communicatieplan te schrijven
waarin hun onderzoek op een vernieuwende manier wordt vertaald naar een
breed publiek. Het winnende team ontvangt €100.000 om het plan in de praktijk te
brengen. Daarnaast is er een publieksprijs voor het team met de meeste stemmen
van het publiek. Dat mag een vraag bedenken voor de Nationale Wetenschapsquiz.
In 2013 deden 17 teams mee en eindigden Vogel het uit!, Oud of the box en
Tumoren kun je horen als ﬁnalisten. Zij presenteerden in oktober hun plannen aan
de jury en het publiek. Staatssecretaris Sander Dekker van Onderwijs, Cultuur en
Wetenschap maakte daarna bekend dat Vogel het uit! de hoofdprijs had gewonnen
en Tumoren kun je horen de publieksprijs.
geograﬁe | april 2014
vogels – 26 soorten – voorzien van zo’n apparaatje.
voge
De ggegevens komen binnen in het datacentrum
in Amsterdam.
Een selectie wordt gelijk gevisuaA
liseerd
met
Google
Earth en is voor iedereen toelisee
gankelijk
op
www.uva-bits.nl.
Op de site zijn ook
gan
de vvolledige datasets beschikbaar in het Virtual
Lab. Het onderzoek van UvA-BiTS heeft al aangetoond dat er grote verschillen in gedrag zijn tussen individuen
binnen één soort. Ook is gebleken dat vogels snel reageren op
veranderingen in hun leefomgeving, al dan niet veroorzaakt door
de mens. Zo komen aardwetenschappen, ecologie en technologie
samen.
M EEDOEN
Van een aantal vogelsoorten is inmiddels precies bekend waar hun
leefgebied is, maar lang niet altijd weten we wat ze doen op de
plekken die ze vaak bezoeken. Om hier achter te komen, moeten
we eigenschappen van deze locaties tot in detail achterhalen.
Hiervoor kunnen we gebruik maken van kaarten en luchtfoto’s,
maar deze zijn vaak niet actueel en daardoor niet toereikend. Om
deze plekken te onderzoeken is ‘ouderwets’ veldwerk nodig. Vogel
het uit! wil met de Academische Jaarprijs (kader) een platform
creëren om zo veel mogelijk geïnteresseerden te betrekken bij dit
onderzoek. Dit kunnen vogelaars zijn, maar ook wandelaars en
fietsers die graag naar buiten gaan (zie ook Onderwijs & Lesmateriaal op pag. 43). Via een app en een website (www.vogelhetuit.nl)
zullen vogelroutes vanaf medio mei 2014 worden gedeeld. In deze
routes worden meetpunten aangegeven. Dit zijn locaties waarvan
nog informatie ontbreekt. Met de app kunnen mensen op die
plekken foto’s en filmpjes maken die worden toegevoegd aan de
database. Ook krijgen ze een aantal vragen te beantwoorden over
deze locaties, zodat we ze helemaal in beeld hebben! •
27

Download Report