Nota W.W.K. - i 63-i. Nota: I _ I- -,, inzake de duinwaterkering op Ameland t u s s e n raai 11.150 en raai 11.750. I n z i j n b r i e f dd. 4 december 1962, no. 69008 a f d e l i n g A s c h r i j f t de Directeur-Generaal, d a t naar z i j n voorlopig i n z i c h t d e door de Hoofdingenieur-Directeur i n de d i r e c t i e F r i e s l a n d t e n a a n z i e n van de verzwaring van de zeereep op Ameland t u s s e n de s t r a n d p a l e n 11,lSO e n 11.750 voorgestane b e l e i d s l i j n s l e c h t s kan worden aanvaard als e r gegronde hoop i s , d a t binnen a f z i e n b a r e t i j d de b u i t e n d u i n r e g e l op n a t u u r l i j k e wijze, a l dan n i e t gestimuleerd door mensenhand, voldoende betrouwbaar z a l z i j n geworden. De vraag i e dus v o o r e e r s t , of verwacht mag worden, d a t binnen a f z i e n b a r e t i j d de duinvoet z i c h zeewaarts z a l v e r p l m t s e n en o f h e t mogelijk i e , deze d u i n g r o e i door eenvoudige maatregelen t e stimuleren. Bestudering van de uitkomsten d e r strandmetingen a a n h e t Noorderstrand van Ameland l o e r t h e t volgende. Aangroei van de duinen, dus een zcewaartse beweging van de duinvoet t r e e d t a l l e e n op ( e n zeker n i e t a l t i j d ) a l s de a f s t a n d tussen duinvoet en h o o g w a t e r l i j n g r o t e r fis dan 60 rn. Beweegt dus de h o o g w a t e r l i j n z i c h landwaarts, dan kan do duinvoet z i c h nog Zeewaarts v e r p l a a t s e n , zolang h e t droge s t r a n d b r e d e r I e dan 60 m. Is deze mlnirnumbreedte e c h t e r eenmaal b e r e i k t e n gaat de landwaartse beweging van de h o o g w a t e r l i j n v o o r t , dan gaat ook de duinvoet a c h t e r u i t , 01%wel i n h e t z e l f d e tempo a l s de hoogwaterlijn. Het droge s t r a n d b l i j f t dan 60 m breed. Een antwoord o p de door de Directeur-GenCraal g e s t e l d e vraag kan worden verkregen d o m e e n e x t r a p o l a t i e van de g r a f i e k e n van de strandmetingen. Aangenomen z a l worden, d a t d e hoogwaterlijn z i c h t o t 1970 b l i j f t bewegen z o a l s h i j d i t i n de voorafgaande periode h e e f t gedaan. Hetzelfde wordt aangenomen voor de duinv c b t , o c h t e a met inaahtnoming van d e k r i t i e k e b r e e d t e van h e t droge strand. Bezien we t h a n s de r a a i e n 10, 1 1 , I 2 en 13 ( z i e de bijgevoegde f i g u u r ) . Raai 10. Van 1920 t o t 1950 h e e f t de h o o g w a t e r l i j n z i c h zeew&arts bewog e n met e e n gemiddelde s n e l h e i d van 2.65 m p e r jaar. Sinds 1950 e c h t e r beweegt de h o o g w a t e r l i j n z i c h landwaarts met een s n e l h e i d van 2 m p e r jaar. De duinvoet h e e f t z i c h van 1920 t o t 1960 zeewaarts v e r p l a a t s t met een s n e l h e i d van l,T5 m p e r jaar. T r e k t men deze l i j n e n b i j e x t r a p o l a t i e door, dan b l i j k t , d a t theoret i s c h i n 1962 de minimumbreedte van 60 m voor h e t droge s t r a n d r e e d s i s b e r e i k t . Verwacht mag dus worden d a t de duinvoet in 1970 t h e o r e t i s c h 8 m meer l a n d w a a r t s zal l i g g e n dan i n 1962 h e t geval was. Raai 11. S i n d s 1940 bewoog de hoogwaterlijn z i c h l a n d w a a r t s met e e n s n e l h e i d van gemiddeld 1,25 m p e r jaar, De duinvoet bewoog z i c h s i n d s 1900 zeewaarts met e e n gemiddelde s n e l h e i d ven 1,30 m p e r jaar. I n 1960 was de k r i t i e k e breedte van 60 m voor h e t droge strand b e r e i k t . Verwacht mag worden, d a t de duinvoet i n î970 t h e o r e t i s c h 12.50 rn meer l a n d w a a r t s z a l l i g g e n dan i n 1960. Raai 12. S i n d s 1940 beweegt de h o o g w a t e r l i j n z i c h landwaarts met een gemiddelde s n e l h e i d van 1 m p e r jaar. Sinds 1936 beweegt de duinvoet z i c h met gemiddeld O,25 m p e r jaar zeewaarts. T h e o r e t i s c h z a l de minimumbreedte van h e t droge s t r a n d i n 1968 worden b e r e i k t . - 2 - De duinvoet z a l d$n t h e o r e t i s c h 2 m meer zeewaarts l i g g e n dan i n 1960. Daarna z a l de duinvoet a c h t e r u i t gaan met 1 m p e r jaar. Raai 13 v e r t o o n t een afwijking. De h o o g w a t e r l i j n beweegt z i c h s i n d s 1930 z e e r langzaam landwaarts, doch de duinvoet beweegt z i c h s i n d s 1930 s n e l l e r landwaarts, e n wel met een gemiddelde s n e l h e i d van 1 m p e r jaar. I n 1930 was h e t droge s t r a n d 60 m breed, i n 1960 c i r c a 90 m breed. Verwacht mag worden, d a t d e duinvoet i n 1970 10 m meer l a n d w a a r t s z a l l i g g e n dan i n 1960 h e t geval was. Op grond van deze e x t r a p o l a t i e mag men dus verwaohten, d a t de zeereep t u s s e n r a a i 10 e n r a a i 13 door n a t u u r l i j k e oorzaken n i e t betrouwbaarder doch zwakker z a l worden. I n a l l e p r o f i e l e n z a l de duinvoet de n e i g i n g hebban om t e r u g t e g w . Het z i e t e r n i e t naar u i t , d a t men deze teruggang van de duinvoet door h e t p l a a t s e n van r i j s s c h e r m e n i n z i j n tegendeul kan doen verkeren. Het b e g r i p * s t i m u l e r i n g door mensenhandn kan ook ruimer worden opgevat, Na ontmanteling van de b u i t e n z i j d e van de z e e r e e p (bijvoorbeeld van r a a i 11.300 t o t raai tl.ûO0) kan men door o v e r s t u i v i n g h e t nog aanwezige zand naar a c h t e r e n brengen. Getracht kan d a a r b i j worden, om de duinvoet t i j d e l i j k landwaarts t e doen v e r p l a a t s e n , waardoor de mogelijkheid b e s t a a t dat t e r p l a a t s e wear nieuw zand wordt gevangen. Het l i j k t m i j e c h t e r a a n t w i j f e l onderhevig of men op deze wijze een v e r b e t e r i n g van de z e e r e r p van b e t e k e n i s kan v e r k r i j g e n . T e r p l a a t s e is e i g e n l i j k , na d e stormen van 1962, t e weinig zand i n de zeereep overgebleven. Vanzelfaprekend kan men, door o v e r s t u i v i n g , d i t zand e e n b e t e r p r o f i e l geven, doch de hoeveelheid besohikbaar zand is t e k l e i n om e e n p r o f i e l t e maken, d a t r e i lig i u tegen een zware stormvloed. Wil men h i e r een doorbraak, ook b i j aware stormvloed, voorkomen, dan mort zand van e l d e r s aangevoerd worden. M t wordt e e n t a m e l i j k k o s t b a r e zaak, weshalve de vraag rijst of inderdaad h i e r e e n doorbraak b i j zware stormvloeden w e t worden roorkomen. Bezien we desh a l v e e e n s de waterkering a l s BCn geheel. Waterkerlng. De duinen vormen de w a t e r k e r i n g van de polders, welke e r t e n zuiden van l i g g e n , Tussen de raaien-10 e n 12 b e a t a a t h e t d u i n t e r m i n u i t twee waterkeringen. De e e r s t e , v l a k aan zee gelegen is de waterk e r i n g van d e zeereep. De tweede, aan de p o l d e r z i j d e gelegen l o o p t van h e t Kooihuis, v i a de duinen t e n zuidwesten van h e t Kooihuis, d e Moohdijk of S l e n k d i j k en de Ballumer S t u i f d i j k naar d e Ballumer Duinen. Tuesen beide waterkeringen i n l i g g e n e e n a a n t a l aeoundaire s t u i f d i j ken (waaronder de Zwanewaterstuifdijk de b e l a n g r i j k s t e is) e n v o o r t s e e n v r i j l a a g ( t u s s e n NAP + 1,û e n NAP + 2,4 m) liggende v l a k t e met k l e i n e d u i n t j e s . Tussen b e i d e waterkeringsn l i g t 6Cn huis, h e t Kooihuis, d a t i n de wintermaanden n i e t wordt bewoond. De l a a g l i g g e n d e v l a k t e is eigendom van h e t Fryske Ges e n h e e f t waarde (geen b i j z o n d e r hoge waarde, n a a r h e t m i j voorkomt)ala natuurmonument. De aeoundoire waterk e r i n g r e i k t o v e r a l t o t minstens NAP + 4,OO m i de waterkering is op d i t niveau e c h t e r op enkele p l a a t s e n z e e r n m l . Tiet moet mogelijk z i j n om deze waterkering t o t een p e i l van NAP + 4,OO m i n orde t e maknn met b e t r e k k e l i j k zeer weinig kosten. Met i e t u meer koeten kan deze waterkering e c h t e r op h e t p e i l VIN NAP + 5,OO m g e b r r o h t worden. D i t l i j k t m i j i n i e d e r geval aanbeveling t e verdienen. Z e l f s een p e i l van NAP + 6,OO m ware de overweging waard. I n d i e n deze twnede watepkering voldoende wordt v e r s t e r k t is h e t a c h t e r l i g g e n d e polderland afdoende b e v e i l i g d e n b e s t a a t er geen gevaan, d a t Ameland &oor een zware stormvloed i n tweeön z a l worden g e s p l i t s t , ook a1 wordt de e e r s t e waterkering op ieijn . - 3 - smalste p l a a t s v o l l e d i g aloor de stormvloed opgeruimd. A l s de tweede w a t e r k e r i n g wordt v e r s t e r k t , kan de f u n c t i e van de e e r s t e waterkering, de zeereep, worden aangemerkt a l s een bescherming van h e t bovengenoemde vlakke t e r r e i n e n meer n i e t . D i t is e e n 5 0 e r beperkte f u n c t i e en h e t l i j k t voor de hand t e l i g g e n , d a t men voor de instandhouding van deze waterkering n i e t r e e l uitgeven. Bezwijkt deze waterkering b i j e e n hoge atormvloed dan komt h e t a c h t e r l i g g e n d e vlakke d u i n t e r r e i n onder water. Tegen h e t einde van de stormvloed l o o p t d i t water weer naar b u l t e n . Verwacht mag worden, d a t de schade, welke h e t t e r r e i n van een d e r g e l i j k e , z e e r t i j d e l i j k e i n u n d a t i e ondervindt, z e e r g e r i n g eal z i j n . De zeereep zelve z a l w a a r s c h i j n l i j k na e e n d e r g e l i j k e doorbraak e e n gat overhouden, d a t n i e t of m o e i l i j k door n a t u u r l i j k e oorzaken d i c h t z a l gaan. Doet men e r v e r d e r n i e t s aan, dan b e s t a a t de kans d a t de a o h t e r l i g g e n d e d u i n v l a k t e op de duur h e t k a r a k t e r z a l aannemen van de S l u f t e r op Texel. Men kan n i e t zeggen, d a t de toer i s t i s c h e waarde van h e t e i l a n d Ameland daardoor zou verminderen. I n t e g e n d e e l , h e t e i l a n d zou e e n I n t e r e n a u i t natuimonument r i j k e r geworden z i j n . Weliswaar zou dan de mooie, vloeiende k u s t l i j n van Ameland p l a a t s e l i j k verbroken z i j n , doch d i t kan tooh m o e i l i j k a l s e e n waterstaatkundig bezwaar worden aangemerkt. Oezien Be h o o g t e l i g g i n g van h e t a c h t e r l i g g e n d e t e r r e i n , l i j k t h e t v r i j w e l u i t g e s l o t e n , d a t h i e r o o i t een e c h t stroomgat zou ontstaan. Op grond van de voorgaande overwegingen e n a n a l y e ~ 1 5 0 u i k i n de onderhavige kwestie h e t vol8ende w i l l e n adviseren. 1. De secundaire waterkering, vanaf de a a n s l u i t i n g t e n noordwesten van h e t Kooihuis t o t a a n de Ballumer S t u i f d i j k , eo spoedig mogelijk brengen op een kerende hoogte van t e n minste NAP + 5 m i n l i e f s t op NAP + 6 m (de hoogte van de Ballumer S t u i f dijk). 2. Deze aecunàaire waterkering op h e t gekozen p e i l voldoende b r e e d t e geven, Hiervoor l i j k t m i j 20 m r e d e l i j k . 3. Voorlopig geen enkels vooraiening t r e f f e n a a n de zeereep. W i l men dit n i e t , dan kan e e n poging gewaagd worden om h e t duin o v e r e e n k o r t g e d e e l t e ( b i j v o o r b e e l d van raai 11.300 t o t raai 19.800 dus over 500 m) t e l a t e n overatuiven om 50doende de t h a n s nog aanwezige hoeveelheid zand t e r p l a a t s e te behouden. Met deze o v o r s t u i v i n g d i e n t e e r s t t e worden begonnen, nadat de werken, genoemd onder 1 e n 2, z i j n v o l t o o i d . Het Hoofd van de Afdeling Kustonderzoek, x, Volgens de k r i t e r i a , a a n g e l e g d door de arrondissementsingenieur t e Leeuwarden. zou de zeereep, z o a l s h i j t h a n s is, doorbreken b i j eon etormvloed van i e t s hoger dan NAP + 4,OO m. De kana d a t e e n d e r g e l i j k e storm o p t r e e d t , wordt op grond van f r e q u e n t i e g r a f i e k e n berekend op ruwweg 1% p e r jaar. De kans op doorbraak I s dus wel gering. 1910 1920 1930 1940 1950 O._ __ . __ l! RAAI RAAI ---__ 6ol _..--RAA RAA
© Copyright 2024 ExpyDoc
