In al het mooie zit iets lelijks, in al het lelijks zit iets moois Julia Bless regisseerde al verschillende stukken voor theatergroep Suburbia. De roman Madame Bovary raakte haar meteen vanwege de prachtige stijl en het thema ervan. Maar ook om de schitterende tegenstrijdigheid, waarmee trouwens het hele werk van Flaubert doorspekt is. Heb je overwogen het verhaal naar het nu te verplaatsen? ‘Het toneelstuk speelt net als de roman in de negentiende eeuw. We hebben het niet naar het heden getrokken. Dus Emma Bovary woont in een Frans 'modderdorp', rijdt in een koets en draagt een hoepeljurk. De roman is anderhalve eeuw oud, maar ik weet zeker dat iedereen die ernaar kijkt zich zal herkennen in het verlangen van Emma Bovary. Eerst denk je: o wat moeilijk had een vrouw het in die tijd. Ze kon niks, ze mocht niks. Logisch dat Emma wil ontsnappen. En dan besef je dat sommige dingen niet eens zoveel veranderd zijn. Dat haar verlangen iets is wat alle mensen hebben. Ook nu nog. Emma Bovary is een heel gewone vrouw die weg wil uit de sleur van het dagelijks leven. Haar man is een lieve, maar saaie plattelandsdokter. Zij fantaseert over een heel ander leven, groots en meeslepend. Ze wil dingen meemaken, in Parijs wonen, naar theater gaan, interessante mensen ontmoeten. Ze wil opwinding en roes. Maar ze zit opgesloten in een klein dorpje waar nooit iets gebeurt. Dat is herkenbaar, want iedereen gelooft wel dat er een opwindender leven is dan dat ‘ie leidt. Ik wel in ieder geval'. Wat vind je zo mooi aan Emma Bovary? ‘Het lef dat ze toont om te ontsnappen. Haar rebellie tegen dat saaie leven, haar daadkracht. Ze is radicaal en heeft weinig zelfmedelijden als ze uit het leven stapt. Ik heb respect voor haar moed, en de offers die ze bereid is te brengen zonder sentimenteel te doen.’ Het stuk wordt gespeeld door twee acteurs. Hoe kan dat? ‘Susan Visser speelt Emma Bovary, Tijn Docter speelt alle mannenrollen. Dus zowel haar echtgenoot Charles als haar beide minnaars. Het stuk begint met de sterfscène van Emma. Ze heeft gif ingenomen, en gaat hallucineren. Ze hallucineert als het ware haar leven terug en in die hallucinaties 'verandert' Charles eerst in Léon, een jonge jongen die van lezen en mooie muziek houdt, op wie ze verliefd wordt. En later in Rodolphe, de man met wie ze een passionele relatie heeft. Heel snel en met minimale kostuumwissels zal Tijn Docter van de ene naar de andere rol schakelen. Het komt puur op zijn spel aan. Het wordt een hele uitdaging voor Tijn maar ik ben ervan overtuigd dat dat heel mooi wordt. En Susan Visser als Emma Bovary? ‘Die rol past heel goed bij haar. Omdat ze aan de ene kant heel innemend is en de uitstraling heeft van the girl next door. Die past goed bij de Emma Bovary die probeert zich te voegen in haar leven als vrouw van een plattelandsarts. En aan de andere kant is ze sterk, sensueel, aantrekkelijk en geloof je meteen dat het een vrouw is die geen genoegen neemt met het leven in een saai dorp. Die twee kanten van Emma kan Susan heel goed spelen. Ze is in staat om Emma zó neer te zetten dat iedereen - man of vrouw - iets van zichzelf zal herkennen. Waar gaat het verhaal uiteindelijk over? Aan de ene kant gaat het over een vrouw die het lef heeft om haar dromen na te jagen. Aan de andere kant is het een waarschuwing tegen het bandeloze leven dat ze leidt. Want Emma moet uiteindelijk boeten voor alle ontrouw en geldsmijterij. Ze sterft op een verschrikkelijke manier. Zo heeft Gustave Flaubert het precies bedoeld. Hij vertelt nauwkeurig en objectief haar verhaal, maar laat zijn lezers zelf een mening vormen. Er is destijds wel een rechtszaak tegen hem aangespannen. Critici wilden publicatie van het boek tegenhouden. Ze vonden het een bandeloos boek dat vrouwen aan zou zetten tot ontrouw en goddeloosheid. Flaubert beweerde toen in die rechtszaak dat het boek juist een waarschuwing was voor de gewone huisvrouw om dit vooral níet te doen. Of dat waar is valt te betwijfelen. Maar die dualiteit zit in alles wat Flaubert schrijft. Alle personages in het boek hebben zowel goede als minder goede kanten. Daardoor kun je voor iedereen sympathie opbrengen. De dokter is niet alleen een oersaaie man, maar ook iemand die zielsveel van zijn vrouw houdt. Rodolphe is een rokkenjager, maar wel iemand die daar eerlijk over is. In al het mooie zit iets lelijks, in al het lelijks zit iets moois. Zo zag Flaubert het leven. Zo schreef hij Madame Bovary. Ik vind dat mooi. Dit artikel is rechtenvrij en mag onverkort of verkort worden geplaatst. Naam auteur: Brigitte van Meurs