De uitdaging waar wij voor staan

Vereniging
Robuust organiseren!
van beschermd wonen!
onder de Wmo 2015
Het Wooninitiatief
De uitdaging!
waar wij voor staan
p
p
i
l
i
Ph
l
u
a
p
s
e
l
e De
e
i
t
a
v
o
n
n
i
g
r
o
z
r
a
a
r
e
l
g
o
Ho
Prof. Dr. Philippe
Delespaul!
Hoogleraar Zorginnovatie!
Maastricht University
Mede mogelijk gemaakt door
Over de uitdagingen waar we voor staan…
Verschuivingen in de GGZ Philippe Delespaul Den Bosch 21 februari 2014
Inhoud
•
•
•
•
Uitdagingen Verontwaardiging Bezinning Actie !
• PS: EPA (ernstige psychische aandoeningen)
‘disclaimer’
Uitdagingen
• economische crisis • culturele/politieke verandering (pech hebben in het leven wordt niet langer (vanzelfsprekend) gecompenseerd) • 1/3 minder bedden in de psychiatrie • de AWBZ (algemene wet bijzondere ziektekosten)/WMO (wet maatschappelijke opvang) transitie • wet LIZ (langdurende intensieve zorg) • schrappen van de lage CIZ (centrum indicatie zorg) indicaties
Bestuurlijk Akkoord
• overheid – zorgverzekeraars – instellingen (GGZ Nederland) – beroepsverenigingen – belangengroepen (patiënten en familie) • bezuinigen maar niet ten koste van de kwaliteit van de zorg voor betrokkenen
vermaatschappelijken (het kan beter!)
1/3 minder bedden
• Nederland heeft de meeste psychiatrische bedden per 1000 inwoners in Europa (33.000~) • alle landen hebben de laatste 30 jaar afgebouwd; Nederland bouwt op (vooral in beschut wonen) • bedden ≠ bedden in het psychiatrisch ziekenhuis • bedden = ‘verblijf’ in een institutionele omgeving (autonomie door huisregels beperkt)
NL
DK
D
B
‘harde’ kern n=1~2000
-­‐1/3
voldoende volgens wetenschap
en…
• bedden (niet behandelingen) zijn de belangrijkste kosten in de GGZ • 1% van de patiënten verbruikt 27% van het budget (= scheve pareto-­‐verhouding) • is dat verdedigbaar? ( – zelfs als het de meest ernstig zieken zijn)
ruimte voor verbetering
middelen
ambulant
kliniek
ideale situatie
actuele situatie
ernst
Intermezzo
• langdurige zorg gaat over naar de gemeenten • de gemeenten kunnen het best het maatschappelijke participatiebeleid voeren • afbouw beleid (voor ‘beschut wonen’) wordt opgeschort tot de gemeenten zelf het beleid kunnen voeren • zij zijn vrij geen afbouwbeleid te voeren (maar •
worden slechts gedeeltelijke gecompenseerd (korting) in te transitie) (en er volgt een re-­‐attributie naar de LIZ)
Op welke uitdaging moeten we dan anticiperen?
‘disclaimer’
2008
referentie jaar
28.000
WAR
+5.000
2014
NU
-­‐33%
33.000
-­‐14.520
2020
eind jaar
18.480
IST
-­‐44%
SOLL
2014
NU
urgentie model
IST
model 1
100
33.000
75
50
25
0
opname
vervolg
beschermd
30%
beschut
20%
20%
kaasschaaf model
opnamekliniek
vervolgbehandeling
verblijf (beschermd)
verblijf (beschut)
model 2
100
30%
75
50
25
0
opname
2020
eind jaar
model 3
100
vervolg
beschermd
beschut
gewogen model
75
50
18.480
25
0
opname
vervolg
beschermd
beschut
SOLL
Verontwaardiging
motie in de 2de kamer
motie in de 2de kamer
Bezinning
de meeste psychiatrische bedden van europa
• is dat omdat de psychiatrische problemen in Nederland erger zijn? • is dat omdat Nederland betere zorg heeft? • is dat omdat op andere plaatsen EPA patiënten verwaarloosd worden?
overal ter wereld zijn bedden afgebouwd omdat er betere zorg mogelijk is (uit ethische overwegingen)
(maar gerealiseerd onder economische druk)
verontwaardiging? waarom ontwikkelt zorgrijk Nederland deze alternatieve zorg niet overal (en voor iedereen)
(hierover ben ik als professional beschaamd)
geld in klinische zorg steken betekent geen geld over houden voor alternatieven
(waardoor je wel de bedden moet gebruiken)
opnames/verblijf zijn een ‘ultiem remedium’ (wordt toe besloten met de rug tegen de muur)
wat indien het middel ernstiger is dan de kwaal?
Actie
tegen verwaarlozing
Visie op EPA: ‘Steeds onderweg… Naar nergens…’
(Richard Lamb, 1979)
EPA zorgoptimalisatie?
(seriële zorg: eerst cure, dan care)
goede prognose/
behandelbaar
geneeskundige GGZ
slechte prognose/
onbehandel-­‐
baar
WMO
triage
optimalisatie: Cure // Care
POH/GGZ
basis generalistisch GGZ
specialistische GGZ
maatschappelijke zorg (cateren van uitbehandelden)
Interventie doelen EPA
hu
lpv
len er-­‐
er
pa
tië
nt
(in een triadische omgeving)
Psychiatrische Behandeling
om
ge
-­‐vi
n
g
Persoonlijk Herstel
Maatschappelijke Parjcipaje
Interventie doelen EPA
(parallelle zorg)
persoonlijk herstel nastreven
psychiatrische symptomen verminderen
Psychiatrische Behandeling
Persoonlijk Herstel
maatschappelij
ke participatie bevorderen
Maatschappelijke Parjcipaje
‘gewogen’ model
opname mogelijkheden vrijwaren
FACT
100
75
intensieve samenwerking
50
25
langdurige intensieve kliniek
0
opname
vervolg
ambulante transitionele verblijfszorg VPT;logeer;training
beschermd
een nieuwe kliniek (HIC-­‐initiatief)
beschut
‘gewogen’ model
maatschappelijke integratie borgen
FACT
100
WMO maatschappelijke veld
75
50
VPT …
25
LIC
0
opname
vervolg
HIC-­‐initiatief
beschermd
beschut
vernieuwing in beschut wonen
afbouw
via ‘afromen’
lost niets op want er is altijd nieuwe instroom
via ‘instroomstop’
onethisch: sommigen krijgen wel anderen geen zorg
via (sneller) ‘doorstromen’
realistisch maar kost tijd ½ is al voorbij
niet verminderen van de bedden, maar 1/3 minder EPA in 2025
Interventie doelen/ Interventie netwerk
(in een triadische omgeving)
regie samenwerking (collaboratief) herstel
hu
lpv
len er-­‐
er
pa
tië
nt
optimale psychiatrische somatische psychologische Psychiatrische Behandeling
behandeling transmuraal
om
ge
vin -­‐
g
Persoonlijk Herstel
participatie Maatschappelijke Parjcipaje
sociale economie anti stigma (welkom) IPS/RAKT/Housing First
kader/taal
• niemand is uitbehandeld • de uitstroom (doel) van EPA-­‐zorg is (gelukkig/
tevreden) autonoom burgerschap • rendabel(er) maken wat we hebben ontwikkeld • niet meer de verantwoordelijkheid van de psychiatrie alleen (=deadlock)
‘cultuur’ verandering
• moderne visie op psychisch (on)welbevinden –
–
–
–
open perspectief (hoop) vs. (systemische) iatrogene afhankelijkheid (collaboratief/triadisch) managen van vulnerabiliteiten in een (patiënt-­‐)relevante context (tijds (fasisch), plaats, doel) ‘embedded’ (gecontextualiseerde) diagnostiek (PsyMate) • moderne visie op hulpverlening –
–
–
–
voor EPA: integratief en parallel (niet seriëel) patiënt centraal / aan de FACT tafel / in het (formele/informele) netwerk triadisch (uitgebreide vorm) persoonlijke/netwerk/professionel verantwoordelijkheid • moderne visie op financiering – weg met de individuele indicatie (regiobudget) – disincentives (regiobudget: incl. 75% van 1/3 af te bouwen bedden)
maatschappelijk ‘contract’ 2015-­‐2025 1/3 minder mensen met EPA = 1/3 minder mensen afhankelijk van zorg
(niet door verwaarlozing!!)
= 1/3 minder QALY’s ‘gap’ (vgl. met non-­‐EPA: betere somatiek+psychisch)
= 1/3 meer herstel
1/3 minder symptomen; 1/3 meer participatie; 1/3 meer doelrealisatie (persoonlijk herstel) maatschappelijk ‘contract’ 2015-­‐2025 werken aan 1/3 minder mensen met EPA 1/3 minder nood aan zorg = 1/3 minder mensen afhankelijk van zorg
als voorwaarde (niet door verwaarlozing!!)
= 1/3 minder QALY’s ‘gap’ om 1/3 minder zorg (bedden) (vgl. met non-­‐EPA: betere somatiek+psychisch)
= 1/3 meer herstel
mogelijk te maken
1/3 minder symptomen; 1/3 meer participatie; 1/3 meer doelrealisatie (persoonlijk herstel) Horizon 2025