literatuuronderzoek-naar-de-verwelkingsziekte-verticillium-spp

W E R K D O C U M E N T
LITERATUURONDERZOEK NAAR DE
VERWELKINGSZIEKTE VERTICILLIUbl S P P ;
door
i n g . L . Jacobs
Afdeling ~ e ~ i a n t i n g e n
S e c t i e Beheers- en Werkplanning
1982-266 Abb
r
R I J K S D I E N S T
V O O R
D E
S M E D I N G H U I S
november
I J S S E L f l E E R P O L D E R S
-
L E L Y S T A D
Inhoud
VOORWOORD
INLEIDING
1 . 1 . WAARDPLANTEN
1 . 2 . ZIEKTESYIPTOMEN
1.3. CYCLUS
1.4.
BEHANDELING EN BESTRIJDING
LITERATUUR
VOORWOORD
Aanleiding t o t l i t e r a t u u r o n d e r z o e k n a a r de verwelkingsziekte
V e r t i c i l l i u m i s h e t v e m o e d e l i j k e voorkomen van deze z i e k t e i n e s
(Fraxinus e x c e l s i o r ) i n de Flevopolders.
De ~ l a n t e z i e k t e k u n d i ~Dienst
e
h e e f t deze z i e k t e enkele j a r e n t e r u g
a1 g e l o k a l i s e e r d .
Doordat over deze z i e k t e i n Nederland weinig bekend i s , i s mij gevraagd u i t b u i t e n l a n d s e l i t e r a t u u r b r o n n e n een k o r t v e r s l a g t e maken.
Mijn onderzoekje r e s u l t e e r d e i n een geco6rdineerd o v e r l e g d a t g e s t a r t
wordt t u s s e n de R i j k s d i e n s t voor de I J s s e l m e e r p o l d e r s , h e t S t a a t s bosbeheer e n h e t R i j k s i n s t i t u u t voor Onderzoek i n de Bos- en
Landschapsbouw "De Dorschkamp".
I n de C . O . B . I J .
( C o m i s s i e Overleg Beplantingen I J s s e l m e e r p o l d e r s )
wordt h i e r o m t r e n t op k o r t e t e r m i j n aandacht b e s t e e q .
INLEIDING
V e r t i c i l l i u m albo-atrum Reinke B e r t h , en de nauwelijks daarvan t e
onderscheiden V e r t i c i l l i u m d a h l i a e Kleb. behoren t o t de
f u n g i i m p e r f e c t i . Fungi i m p e r f e c t i kenmerken z i c h doordat deze zwammen
z i c h v o o r t p l a n t e n zonder d a t vruchtlichamen worden gevormd. A l s -20d a n i g i s de aanwezigheid van V e r t i c i l l i u m dan ook n i e t v a s t t e s t e l l e n .
Deze zwam v e r o o r z a a k t i n v e l e p l a n t e n e n bomen een verwelking, v e e l a l
gevolgd door a f s t e r v e n .
1 . 1 . WAARDPLANTEN
Soorten a l s Fraxinus e x c e l s i o r , C a t a l p a , Ulmus, Magnolia, Acer p l a t a n o i d e s ,
Viburnum, Populus c a n a d e n s i s , worden i n de l i t e r a t u u r aangeduid a l s gevoelige soorten.
R e s i s t e n t s c h i j n e n t e z i j n Fagus, Quercus, B e t u l a , Chaemenoles,
Acer pseudoplatanus, Ginkgo, S a l i x e n a l l e naaldhoutsoorten.
V e r t i c i l l i u m i s eveneens een gevreesde z i e k t e van sommige landbouwgewassen, z o a l s k a t o e n , aardappelen en t a n a t e n .
1 . 2 . ZIEKTESYMPTOMEN
.
Het e e r s t e symptoom van een V e r t i c i l l i u m - a a n t a s t i n g i s h e t p l o t s e l i n g
v e w e l k e n (necrose) van 6611 of meer takken van een boom. Afhankelijk
van de s o o r t worden a 1 of n i e t u i t l o p e r s op s t e r v e n d e takken gevormd
( z i e f i g . 1 ) . De b l a d e r e n van deze u i t l o p e r s z i j n dan vaak bolvormig
(beginnende n e c r o s e ) . Binnen een p a a r weken kan een boom g e d e e l t e l i j k
of geheel z i j n v e r w e l k t .
Figuur 1 : Verticillium-verwelking op Amerikaanse i e p .
Bovenste takken z i j n k a a l , t e r w i j l op d e o n d e r s t e takken
t a k u i t l o p e r s t o t ontwikkeling komen.
I n jonge bomen doen d e symptomen z i c h v e r s n e l d voor. Jonge bomen worden
b i j herhaalde a a n t a s t i n g i n 2 5 3 seizoenen gedood.
Grote bomen overleven de a a n t a s t i n g e n k e l e j a r e n na de e e r s t e i n f e c t i e
e n i n s o m i g e g e v a l l e n v e r l i e s t de boom i e d e r 8 e i z o e n . e n k e l e takken.
Het xyleem i n a a n g e t a s t e takken v e r t o o n t v e r k l e u r i n g ( z i e f i g . 2 ) .
Figuur 2 : Verticillium-verkleuring
Noorse esdoorn.
i n hout van
De k l e u r h i e r v a n v a r i e e r t e n i s a f h a n k e l i j k van de s o o r t , b.v. een gei n f e c t e e r d e esdoorn v e r k l e u r t o l i j f groen t o t groen-zwart , t e r w i j l iepenhout donkerbruin wordt.
Dunne takken vertonen i n h e t algemeen minder v e r k l e u r i n g , z e l f s i n een
geheel verwelkte boom. Overvloedige v e r k l e u r i n g i s waar t e nemen i n de
stam e n de m a r e takken. Verkleuring i n h e t w o r t e l s t e l s e l i s ook waar
t e nemen. Op de s c h o r s van a a n g e t a s t e takken v e r s c h i j n e n i n h e t algemeen
d i f f u s e kankers.
1.3. CYCLUS ( z i e f i g . 3)
Infection ol hcolthy tree
occurs bj:
Infected xylem is diwolored
I
-,
4 D i m t penelmtionof
narlthy rmt(?)
3Rmtgraft1 from o Verti~illivminfected free
O c ~ ~ d o n ~the
l l ypotbgenw~llkill 011 t i x
xylemin lorpr koncherond the IrunhThe
rmoll branchesw!II wiltinthotsore but
w1II MIcontam vascular di~oloratron.
Pathogen inuder outer ryhm
DrDund Slem ordentlarge
Drancher. Tree moy have no
Outword symptoms a! lhlr
Itage
Will rymptomrusudly develop hen
m o l l broncnesare8nvoded by ~ k p o l h o g e n
Figuur 3 : Cyclus van V e r t i c i l l i u m spp.
Verticillium-verwelking wordt veroorzaakt door de zwam V e r t i c i l l i u m
albo-atrum en V e r t i c i l l i u m d a h l i a e . Deze zwammen overwinteren i n gei n f e c t e e r d e waardplanten e n i n de bodem a l s s a p r o f y t e n .
Het pathogeen kan de boom binnendringen door wonden i n de w o r t e l s of
w o r t e l h a l s , v i a e n t p l a a t s e n en m o g e l i j k e r w i j s door d i r e c t e p e n e t r a t i e
van een gezonde w o r t e l . Eenmaal i n de boom g r o e i t de zwam door h e t
vatensysteem door de stam n a a r boven (myceliumdraden) t o t i n de takken.
Op h e t moment d a t h e t vatensysteem i n stam e n takken a 1 aan h e t verk l e u r e n i s z i j n nog geen symptomen van v e w e l k i n g z i c h t b a a r . Spoedig
daarna z u l l e n de symptomen z i c h t b a a r worden gevolgd door een e v e n t u e l e
.
dood van de boom. De boom s t e r f t i n de r e g e l n i e t a l s gevolg van vers t o p p i n g van h e t vatensysteem door myceliumdraden, doch doordat de
s c h i m e l bepaalde t o x i s c h e s t o f w i s s e l i n g s p r o d u k t e n p r o d u c e e r t .
Over de s a m e n s t e l l i n g van d i t t o x i n e i s i n de l i t e r a t u u r v e e l bekend,
e c h t e r de meningen lopen nogal u i t e e n . Zo i s door d i v e r s e onderzoekers
aangetoond d a t :
1 . de t o x i n e een i n w a t e r oplosbare t h e r m o l a b i e l e s t o f i s ;
2. V e r t i c i l l i u m n i t r i e t vormt welke de t o x i s c h e werking v e r o o r z a a k t .
L a t e r werd d i t tegengesproken;
3. de t o x i n e een complex i s van verbindingen d i e een g e v a r i e e r d molec u l a i r g e w i c h t hebben;
4. i n 1955 twee toxinen werden gevonden. EZn va,p d e z e , een p o l y s a c c h a r i d e ,
veroorzaakt een turgorvermindering e n daardoor h e t v e r s l a p p e n van de
s t e n g e l . Het andere, een thio-ureum, gaf een beschadiging van h e t
b l a d , namelijk een verwelking, een c h l o r o s e en een i r r e v e r s i b e l e verdroging van de bladranden. D i t thio-ureum werd e c h t e r i n 40% van de
monsters gevonden.
1.4. BEHANDELING EN BESTRIJDING
Verticillium-infectie b l i j k t u i t r e c e n t e l i j k e literatuurbronnen veelv u l d i g op t e t r e d e n i n kweke,r,ijen ,en jonge < l a n d s c h a p p e l i j k e beplant i n g e n , op p l a a t s e n waar i n h e t v e r l e d e n g e i n f e c t e e r d e g r a s a c h t i g e gewassen groeiden. Geinfecteerde bomen v e r t o n e n v e e l a l op de kwekerij
nog geen verwelking, doch d a t komt l a t e r b i j h e t u i t p l a n t e n .
Wanneer een door V e r t i c i l l i u m a a n g e t a s t e boom i s gevonden moeten a l l e
w o r t e l c o n t a c t e n worden losgemaakt e n de z i e k e boom v e w i j d e r d worden.
Ter plekke moet de bodem worden ontsmet v o o r d a t andere s o o r t e n worden
geelint.
V e r t i c i l l i u m spp. z i j n zwammen welke gedurende l a n g e r e t i j d i n de bodem
z i t t e n zonder d a t e r s t e r f t e onder de bomen o p t r e e d t ( C a r o s e l l i , 1954).
E r i s geen afdoend b e s t r i j d i n g s m i d d e l tegen ~ e r t i c i l l i u m ;bemesting kan
een a a n g e t a s t e boom meer k r a c h t geven om l a n g e r i n leven t e b l i j v e n .
Snoeien van dode takken h e e f t geen z i n .
LITERATUUR
I . Ende, G. van den,
Untersuchungen Lber d e n ' ~ f 1 a n z e n ~ a r a s ~ tVeenr t i c i l l i u m albo-atrum
R e i n k e e t Berth.
~ i s s e r t a t i eLH-250: Landbouwhogeschool Wageningen '
2. Lacy, M.L. and C.E. Horner,
Behavior of V e r t i c i l l i u m d a h l i a e i n t h e r h i z o s p h e r e and on r o o t s
of p l a n t s s u s c e p t i b l e , r e s i s t a n t and immune t o w i l t .
Phytopathology 1966, pp. 427-430
3 . Peace, T.R.,
Pathology of t r e e s and shrubs 'with s p e c i a l r e f e r e n c e t o B r i t a i n .
Oxford: Clarendon P r e s s 1962
4. S i n c l a i r , W.A., K.L; Smith and A.O. Larsen,
V e r t i c i l l i u m w i l t of maples: symptoms r e l a t e d t o movement of t h e
pathogen i n stems.
Phytopathology 1981, pp. 340-345
5. Tattar, T.A.,
Diseases of shade t r e e s .
New York: Academic P r e s s 1978

Download Report