Lees verder (pdf)

woensdag 9 april 2014
Huisartsen en patiënten
beslissen samen
Gerda Mensink ([email protected])
‘Een recente meldactie van de Nederlandse Patiëntenvereniging Consumenten Federatie maakt overduidelijk hoe belangrijk patiënten het vinden dat ze goed worden geïnformeerd over hun ziekten en aandoeningen, en samen met de behandelend artsen beslissingen nemen over hun behandeling. Niet alleen
patiënten maar ook dokters willen samen beslissen. Shared decision making is overgewaaid uit Amerika en nu
ook een groot thema in de Nederlandse gezondheidszorg. En terecht, want onderzoek heeft aangetoond dat
de beste zorg tot stand komt als patiënten en dokters samen beslissen.’ Het is ook het onderwerp dat Wilna
Wind – sinds 2012 directeur van de NPCF – aan de orde stelt op het NedHIS & EZD Congres 2014.
‘Want samen beslissen is een kwestie van communicatie!’
‘De zorg in Nederland maakt behoorlijke veranderingen door. Dokters veranderen en patiënten ook, ze
worden vooral steeds mondiger. Dat heeft veel te
maken met de veelheid aan informatie die via internet te vinden is. Patiënten gaan veel beter
geïnformeerd naar de dokter, maar ze willen natuurlijk vooral weten wat de dokter ervan vindt. Die is
immers de deskundige, maar zelf zijn ze ook deskundig, namelijk als het gaat om hun eigen, specifieke
situatie. Verreweg de meeste mensen (98%) die aan
de meldactie1 hebben meegewerkt willen altijd of in
bepaalde gevallen samen met hun artsen beslissen
over de behandeling. Patiëntenfederatie NPCF werkt
samen met huisartsen en specialisten om “samen
beslissen” op de kaart te zetten. Ik heb er alle vertrouwen in dat het gaat lukken, want wij ontmoeten
ook veel dokters die dat willen. Heel begrijpelijk,
want het maakt hun werk leuker! Maar samen beslissen is natuurlijk niet altijd een must, soms kan het
niet eens. Als mensen liever hebben dat de dokter
zegt wat ze moeten doen, moet dat kunnen. Als ik
denk aan mijn moeder – zij is tachtigplus en heeft
Alzheimer –, dan is het onzin als een dokter vraagt:
“Mevrouw Wind, hoe zullen we het aanpakken?” De
dokter moet vooral goed voor haar zorgen. Maar het
14
SynthesHis maart 2014; 1 (13)
woensdag 9 april 2014
zou wel fijn zijn als zij of hij met mij overlegt. En dat
geldt steeds vaker: samen beslissen is ook samen met
familie.’
SAMEN BESLISSEN? ‘Wel of geen medicijnen? Al
of niet doorverwijzen? Bloedonderzoek of nog even
afwachten? Als leidraad voor het gesprek in de
spreekkamer reiken we patiënten drie vragen aan:
welke (behandel)opties heb ik? Welke resultaten kan
ik verwachten? Wat zijn de risico’s voor mij? Als het
vanzelfsprekend wordt dat deze zaken tijdens
consulten en visites aan de orde komen, zijn we al
een eind in de goede richting. Belangrijke voorwaarde
is dat er tijd is om te praten over de voor- en nadelen
van de verschillende behandelmogelijkheden en te
luisteren naar elkaars overwegingen. Dat wringt
vooral als de betaling van de zorg is gekoppeld aan
het behandelen zelf en niet aan het praten over de
behandeling.’
E-HEALTH ‘Een punt van zorg is de brij aan
medische informatie op het wereldwijde web. Vooral
omdat niet altijd duidelijk is wie de afzender is. We
zijn wel echt enthousiast over thuisarts.nl. Daarop
staat betrouwbare en toegankelijke informatie,
afkomstig van dokters zelf. Het is terecht dat deze
site de Niek de Jongprijs 2013 voor “goed nieuws in
de gezondheidszorg” van Zorgverzekeraars Nederland heeft gewonnen. En het is ook zo leuk dat veel
dokters die site geregeld bekijken. Onze patiëntenverenigingen hebben op hun eigen sites ook de
nodige nuttige informatie staan. Verder helpen we
patiënten met het vinden van hun weg in de zorg en
het samen beslissen met allerlei patiëntveiligheidskaarten.’ 2
De zorg verandert en blijft veranderen. Als het aan de
NPCF ligt zal e-health in elk geval al snel een steeds
grotere rol spelen. Ook dat heeft consequenties voor
de communicatie tussen artsen en patiënten. ‘Er zijn
ongelooflijk veel pilots op het terrein van e-health –
met app’s, persoonlijke gezondheidsdossiers (PGD's),
patiëntenportals en noem maar op –, maar de praktijk
loopt achter. Dat komt hoogstwaarschijnlijk ook
omdat de pilots op projectbasis worden gefinancierd
en zodra die financiering stopt, houdt alles op. Niet
alleen wij vonden dat er iets moest gebeuren …
Samen met het ministerie van VWS, ZN en KNMG
Wilna Wind, directeur van de NPCF
hebben we een implementatieagenda e-Health opgesteld en gaan we zorgen voor de uitvoering daarvan.
In 2014 zullen we in elk geval het PGD een stuk verder brengen, want het is de hoogste tijd dat patiënten
altijd kunnen beschikken over hun eigen medische
gegevens. Die vormen immers een belangrijk hulpmiddel voor het kunnen mee beslissen over hun
eigen gezondheidszorg.’ 3
NP
CF
NEDERLANDSE
PATIËNTEN
CONSUMENTEN
FEDERATIE
CONGRES OP 9 APRIL ‘Ik hoop dat huisartsen en
ook POH’s die naar mijn verhaal komen luisteren,
daarna nog bewuster hun patiënten betrekken bij het
bepalen van de medisch inhoudelijke koers en dat ze
geregeld terugdenken aan de voordelen van het PGD.
En vooral dat ze ervaren dat deze zaken hun werk
plezieriger maken. Assistentes hebben een andere
rol. Zij kunnen de arts-patiëntcommunicatie ondersteunen door patiënten goed op te vangen en op hun
gemak te stellen. En dat is heel belangrijk.’
NOTEN
1. Meldactie Samen beslissen december 2013.
Zie www.npcf.nl
2. Zie www.mijnzorgveilig.nl
SynthesHis maart 2014; 1 (13)
15
woensdag 9 april 2014
Spreek een patiënt aan
op eigen niveau
Gerda Mensink ([email protected])
‘Mijn buurvrouw kreeg zetpillen voorgeschreven van haar huisarts, en die slikte ze door met een glas
water. Dat raakt aan elementaire dingen. Weet een patiënt wat er met een zetpil moet gebeuren? Wat is
in dit geval de betekenis van het woord “zetpil”? Het is belangrijk dat huisartsen het taalvermogen van
patiënten goed kunnen inschatten.’ Wim Daniëls, een veelzijdig mens met taal als corebusiness, is de slotspreker op het NedHIS & EZD Congres 2014.
‘Huisartsen – en dat geldt uiteraard ook voor andere
zorgprofessionals – zouden in staat moeten zijn om
allerlei medische dingen duidelijk te maken en helder
uit te leggen aan hun patiënten. Daarvoor moeten ze
op het taalniveau van de patiënt gaan zitten. Altijd
begrijpelijke taal spreken. En dat is in de meeste
gevallen heel basaal.’ In Nederland is bijna 10 procent
van de mensen boven de zestien laaggeletterd en het
aantal laaggeletterde 45-plussers stijgt volgens
recent OESO-onderzoek. Daarmee hangt het vermogen om te kunnen begrijpen wat een huisarts zegt
nauw samen. ‘Ik denk zelf dat het niet zo moeilijk is
om de juiste woorden te kiezen. Elke huisarts doet
wel eens boodschappen bij de bakker en de groenteboer. De taal die je dan gebruikt, zou je moeten
gebruiken met patiënten.’
‘Het is ook niet iedereen gegeven om patiënten hun
verhaal te laten vertellen. Uit eerder onderzoek is
gebleken dat er huisartsen zijn die hun patiënten al
na 10 seconden onderbreken, als ze antwoord beginnen te geven op de vraag “Wat scheelt eraan?”.
16
SynthesHis maart 2014; 1 (13)
Omdat ze voorzien dat het te lang gaat duren of al
weten wat er hand is en wat ze willen onderzoeken.
Als het gaat om communicatie, is dat een ander heet
hangijzer… Hoeveel ruimte geven huisartsen hun
patiënten om hun verhaal te vertellen?’
DE DIKKE VAN DALE Wim Daniëls is taalkundige
en schrijver. Hij is columnist van Spijkers en koppen
op Radio 2 en stadsdichter van Helmond, hij staat op
de planken met ‘Slowen en schuren’, een striptease
van de taal, en schuift soms aan bij Pauw en
Witteman. U kunt bij hem terecht voor taalhulp en
taaltrainingen, en ook om de kwaliteit van uw teksten
te laten analyseren. Hij is een graag geziene spreker
en dagvoorzitter, en betrokken bij de Gouden Veer,
een jaarlijkse nationale schrijfwedstrijd voor teksten
in het genre patiëntenvoorlichting. Ook daar gaat het
om begrijpelijk taalgebruik voor de beoogde
patiënten.
Op dit moment werkt hij aan zijn honderdste boek:
het jubileumboek van de Dikke Van Dale. ‘Dit woor-
woensdag 9 april 2014
Wim Daniëls, slotspreker op het NedHIS & EZD Congres 2014
denboek kent veertien edities in de 150 jaar van haar
bestaan. Als je die naast elkaar zet heb je een enorme
rij papier, maar ik heb ze in mijn broekzak. Allemaal
samen op één USB-stick. Digitalisering ten top als het
gaat om taal. En dat is mooi, want daardoor kan ik
heel eenvoudig en snel woorden opzoeken en volgen
welke ontwikkeling ze doormaken en welke opvattingen de maatschappij daarover heeft in de loop van
die 150 jaar. Dat komt via de voorbeeldzinnen die
worden gebruikt nadrukkelijk tot uiting. Zo heb ik al
gekeken naar woorden als “fiets” en “burgemeester”.
En met het oog op 9 april is de kans groot dat ik ook
uitzoek wat Van Dale over “huisarts” te zeggen had en
heeft…’
stuk gemakkelijker hebben gemaakt. Ze zijn in elk
geval dankzij de computer leesbaarder gaan schrijven…’
NEDHIS & EZD CONGRES Op 9 april neemt Wim
Daniëls de taal van huisartsen in brede zin onder de
loep, en wellicht ook op de hak. Aan de hand van
eigen en andermans bevindingen in de medische
praktijk en op het internet en van recent
wetenschappelijk onderzoek. Ongetwijfeld vallen
hem zaken op die als eyeopeners kunnen dienen. 3
HET FABULEUZE ONLEESBARE HANDSCHRIFT…
‘Ik ben ooit begonnen met een typemachine en het
geknoei met vloeibare Tipp-ex. De computer heeft
mijn werk stukken gemakkelijker gemaakt. Niet
alleen bij het speurwerk, ook als het gaat om het herstellen van fouten en het herformuleren van zinnen.
Zo zal de computer het voor huisartsen ook wel een
SynthesHis maart 2014; 1 (13)
17
woensdag 9 april 2014
Een congres voor huisartsen, assistentes
en praktijkondersteuners samen
Adequate communicatie,
onontbeerlijk voor
succesvol samenwerken
Gerda Mensink ([email protected])
ICT, en een HIS in het bijzonder, is een van de belangrijkste instrumenten in een huisartsenpraktijk.
Zowel voor dokters als voor assistentes en praktijkondersteuners. Voor velen van hen geldt dat als zij hun
HISsen iets beter zouden kennen, ze er nog meer profijt en plezier van kunnen hebben. Daarom staat elk
jaar tijdens het NedHIS & EZD Congres de ICT in de dagelijkse praktijk centraal. De insteek is praktisch,
vooral tijdens de workshops.
THEMA Samenwerken en de communicatie die
daarbij hoort vormt de rode draad. Samenwerken
wordt een steeds prominenter onderdeel van het
huisartsenwerk, binnen en buiten de praktijk, met en
over patiënten. Succesvol samenwerken stelt hoge
eisen aan communicatie, in alle opzichten: luisteren,
vragen stellen, informatie uitwisselen, afstemmen,
keuzen maken en besluiten nemen. Daarin kan
automatisering – en dus ook uw HIS – een
belangrijke ondersteunende rol vervullen. Aan bod
komen eisen en voorwaarden voor goede communicatie bij samenwerken, en haalbare mogelijkheden.
Er zijn al veel zaken waarbij HISsen het huisartsen en
hun medewerkers gemakkelijker maken om samen te
werken: het medicatieoverzicht, elektronisch voorschrijven, digitaal verwijzen, de professionele samenvatting, het patiëntenportaal, ketenzorg voor diabetes mellitus, CVRM en COPD, zorgprogramma’s voor
kwetsbare ouderen, het overdragen van patiëntdossiers, samenwerkingsafspraken met het regionale
ziekenhuis en andere instanties… En ook medicatiebewaking en beslissingsondersteunende modules zijn
niet meer weg te denken.
18
SynthesHis maart 2014; 1 (13)
PRAKTIJKTEAM Samenwerken is geen zaak van
dokters alleen maar alle praktijkmedewerkers vormen
belangrijke schakels in de samenwerking. Ook zij zijn
daarbij afhankelijk van de mogelijkheden van de
HISsen. Vandaar dat de meeste inleidingen,
demonstraties en workshops de moeite waard zijn
voor het hele praktijkteam. Bovendien worden er
speciale workshops georganiseerd voor assistentes
en POH’s.
GEVARIEERD PROGRAMMA Een scala aan
onderwerpen passeert de revue. De professionele
samenvatting wordt live via het LSP verstuurd van
een HIS naar een huisartsenpostinformatiesysteem.
Met aandacht voor de inhoud en de functie van die
samenvatting en ook voor het hoe en waarom van de
beveiligde routing. Elektronisch verhuizen van
patiëntdossiers: de uitkomsten van de nieuwste
kruistests en ZorgMail File Transfer, een nieuwe
overdrachtsroute. Nut en noodzaak van ADEPD, als
voorwaarde voor goede gegevensuitwisseling.
Elektronisch verwijzen tussen huisarts en tweede lijn.
Patiëntveiligheid en datahygiëne in de eigen praktijk.
Buurt- en wijkzorg in de HISsen. Theorie en de
weerbarstige praktijk van zorgportalen.
woensdag 9 april 2014
il 2014
r
ag 9 ap
woensd
ngres
014 Co ego
2
D
Z
E
r
O
S&
NedHI , OmniHis en
s
a
l
At
e,
i
t
a
c
i
n
mu
m
o
c
e
r
t
o
a
o
u
v
q
e
k
j
d
i
A
erl
e
n
b
e
t
k
n
r
o
e
w
on
en
m
a
s
l
o
v
succes
Keynotes
inenter
ds prom
en stee
rken
e
t
rd
o
e
w
m nwe
werken
esvol sa
n
e
e
cc
u
m
S
a
.
S
rm
n
fo ati
ing.
ënte
ellen, in
beweg
ver pati
g – en
ragen st
volop in
et en o
n
v
,
is
ri
M
n
.
se
rk
re
jk
e
ti
nw
ma
prakti
: luiste
isartse
kan auto
iten de
zichten
Het hu
. Daarin
n en bu
alle op
llen.
nemen
atie, in
u
l. Binne
n
e
ic
e
rv
e
n
e
it
u
v
rd
u
l
e
m
m
besl
ond
de ro
n aan co
aken en
teunen
ge eise
onders
euzen m
stelt ho
men, k
ngrijke
l
m
la
ri
e
p
te
b
a
fs
n
9
a
- ee
len,
ver op
uw HIS
uitwisse
at het o
dus ook
Daar ga
13.00-13.30 uur Goed communiceren – samen beslissen, door Wilna Wind, directeur NPCF1
17.30-18.00 uur De taal van de huisarts, door Wim
Daniëls, taalkundige en schrijver2
de
ring in
matise
ar auto
sche
a
ti
w
k
s
ra
re
p
cong
t een
rlijkse
aat. Me
Het jaa
n uw
traal st
mee. E
tijk cen
n
k
a
v
ra
t
a
sp
uw
t
m
huisart
e
e
!
ook
Daar n
erkers
inslag.
medew
praktijk
Programma
Een keur aan boeiende inleidingen, HIS-overstijgende
en HIS-gerelateerde workshops, een grote informatiemarkt en de jaarvergaderingen van de HISgebruikersverenigingen. Accreditatie is aangevraagd.
Het complete programma en het aanmeldingsformulier vindt u op www.syntheshis.nl. Klik daar op de
congresbanner.
woensdag 9 april 2014
Adequate communicatie,
onontbeerlijk voor
succesvol samenwerken
Hier inschrijven
Kosten en aanmelden?
Waar en wanneer?
Van der Valk Hotel Vianen, woensdag 9 april 2014
NedHIS & EZD 2014 Congres – oorspronkelijk waren
het twee verschillende congressen, voor de zevende
keer zijn ze samengesmolten. Met één thema en één
voorbereidingscommissie, maar twee dagvoorzitters
en twee keynotes. U bent de hele dag van harte welkom, maar kunt ook alleen ’s middags komen.
EZD 2014 congres – Registratie vanaf 09.00 uur.
Start 09.30 uur.
NedHIS 2014 congres – Registratie vanaf 12.00 uur.
Start 12.30 uur.
Voor huisartsen, assistentes en POH’s en ook voor
andere deelnemers zijn er geen kosten verbonden
aan deze congresdag. Ook de borrel en het walking
dinner na afloop worden u aangeboden door NedHIS,
de koepel van HIS-gebruikersverenigingen.
In verband met de organisatie en de catering is het
van belang dat u zich van tevoren aanmeldt! Dat kan
alleen door opgave via het formulier op de website:
www.syntheshis.nl. Klik daar op de congresbanner.
Er is plaats voor 450 congresgangers.
NOTEN
1. Zie het artikel ‘Huisartsen en patiënten beslissen
samen’ op pagina 14.
2. Zie het artikel ‘Spreek een patiënt aan op eigen
niveau’ op pagina 16.
SynthesHis maart 2014; 1 (13)
19

Download Report