Hoe kan domotica de usability van een huis verbeteren?

Hoe kan domotica de usability van een huis verbeteren?
Onderzoeksdocument Tei Van Den Neste Studentnummer 1587934 1/21 Inleiding 1. Wat is domotica? 1.1 Andere benamingen 1.2 Definitie 1.3 Domotica in de praktijk 1.4 Aansturing domotica 1.4.1 X10 1.4.2 Insteon 1.4.3 ZWave 1.4.4 Zigbee 1.5 Penetratiegraad van home automation 1.6 Toekomst van home automation 1.7 Gevaren van home automation 2. Wat is de usability van een huis? 2.1 Wat is usability 2.1.1 Definities 2.2 Beschrijving van de doelen 2.2.1 Een gebouw om te gebruiken als een thuis 2.2.2 Een plek om je veilig te voelen. 2.2.3 Een plek waar je comfortabel kan leven 2.3 Context van gebruik 2.3.1 Beschrijving van de gebruikers 2.3.2 Beschrijving van de taken 2.3.2 Beschrijving van de omgeving 2.4 Testen van usability 3. Op welke manieren kan domotica de gebruiker van een huis ondersteunen? 3.1 Taken van de gebruiker van een huis 3.1.1 Een gebouw om te gebruiken als een thuis 3.1.2 Een plek om je veilig te voelen 3.1.3 Een plek waar je comfortabel kan leven 3.2 Subdoelen 3.2 Financiële efficiëntie 4. Hoe kan domotica de usability van een huis verbeteren? Bijlage A: Bronnen Bijlage B: Reflectieverslag 2/21 Inleiding
Ik ben al langer geinteresseerd in domotica. Kan het zo zijn dat we over een aantal jaar
ons hele huis kunnen bedienen met onze smartphone? Na deze vraag komt door mijn user
experience design specialisatie natuurlijk de volgende vraag bovendrijven, als dit al kan
zorgt dit dan voor een hoger wooncomfort of is het weer een apparaat om je zorgen over
te maken waarbij je een 100 pagina’s tellende handleiding moet lezen.
In dit onderzoeksverslag wordt gekeken naar wat domotica precies inhoud en in welke
vormen het bestaat. Daarnaast wordt onderzocht wat mogelijke toepassingen van
domotica zijn en hoe de usability van een huis bepaald kan worden.
De relevantie voor dit onderzoek voor de CMD student ligt vooral aan de user experience
kant, het bekijken van nieuwe technieken en toepassingen is zeer belangrijk om mee te
kunnen ontwikkelen aan een nieuwe wereld.
Het doel van dit onderzoek is om te bepalen hoe domotica invloed kan hebben op de
usability van een huis. 3/21 1. Wat is domotica?
1.1 Andere benamingen
Domotica heeft in andere talen ook andere namen. Hoewel wij in Nederland het woord domotica aanhouden gebruikt men in de engelse taal het nauw verwante woord domotic. Domotica is de hardware dat het huis automatiseert. Als er gesproken wordt over combinatie van domotica waarbij het doel is om het huis te automatiseren dan spreken we over home automation. Een andere naam voor het concept van home automation is the internet of things hiermee wordt bedoelt dat apparaten steeds meer de mogelijkheid krijgen om onderling of via basisstations met elkaar of het internet te communiceren. 1.2 Definitie
Volgens Stichting Smart Homes is de definitie van domotica "De integratie van technologie en diensten, ten behoeve van een betere kwaliteit van wonen en leven." Deze definitie lijkt adequaat alleen is de aanname dat het ten behoeve van “een betere kwaliteit van wonen en leven” interessant om te onderzoeken. PCmag beschrijft domotica als: “domotics is another term for the digital home, including the networks and devices that add comfort and convenience as well as security.” Bij deze definitie wordt specifiek security betrokken bij de definitie. We zien verder in een white paper over domotica en ICT dat domotica vooral gezien moet worden als hardware waarbij op lage snelheid informatie overdracht plaatsvind, hierbij wordt wel de kanttekening gezet dat dit de afgelopen tijd wel aan het veranderen is omdat de software van domotica intelligenter wordt. 1.3 Domotica in de praktijk
Energieverbruik Domotica wordt in de praktijk voor meerdere zaken toegepast. Eneco heeft de TOON waarbij het energieverbruik van je huis (gas en elektriciteit) wordt gemeten en waarbij je realtime inzicht hebt. Het Nest thermostaat is een thermostaat die leert van de manieren waarop hij gebruikt wordt. Op deze manier bespaart de Nest zonder dat je daar zelf veel aan hoeft te doen. Er zijn verschillende manieren waarop energieverbruik kan worden berekend. Op het gebied van elektriciteit is het mogelijk om tussen je apparaat en je stopcontact een energiemeter te plaatsen, deze meet dan hoeveel energie een bepaald apparaat gebruikt. Bij de duurdere modellen van deze zogeheten energiemeters is het veelal ook mogelijk om deze te verbinden met een Zigbee of Zwave controller. Bij deze modellen is het in de regel mogelijk om energieverbruik digitaal in te zien of de energievoorziening bij apparaten geheel af te sluiten. Op deze manier is het mogelijk om energie efficienter te leven. lichtschakelaars 4/21 Naast efficienter leven is ook gemakkelijker leven een doel van domotica. Het is mogelijk om lichtschakelaars toe te voegen aan het domotica netwerk waardoor het in theorie mogelijk is om je licht op meerdere manieren te bedienen. Hier merk je dat standaardisatie nog niet geheel toegepast is. Zo is er bijvoorbeeld het bekende voorbeeld van de Phillips Hue waarbij de lampen zelf kunnen communiceren, deze methode wordt ook toegepast door de beeBULB alleen is de beeBulb compatible met de ZigBee standaard. Veel opties Er zijn veel opties om het huis mee te automatiseren, het is mogelijk om je huis te beveiligen en daarbinnen is het dan nog mogelijk om je huis te beveiligen met camera’s of bijvoorbeeld bewegingssensor maar ook sloten behoren tot de optie. Ook in de gezondheidszorg worden stappen gezet en is het bijvoorbeeld mogelijk om met de Zigbee standaard glucose meters en hartslag monitoren uit te lezen 1.4 Aansturing domotica
Er zijn verschillende manieren om domotica aan te sturen, een aantal grote technologien zijn; X10, INSTEON en Zwave. Elk van deze technologiën heeft zijn voor en nadelen. Hieronder worden de drie grootste besproken. 1.4.1 X10
X10 is de oudste technologie van deze vier. X10 werd in 1975 geïntroduceerd en heeft ook de meeste beperkingen van de vier beschreven technologiën. Het X10 protocol kan op twee manieren verstuurd worden, via het stroom netwerk of draadloos, het grootste nadeel van X10 is dat het grotendeels gebruik maakt van éénrichtingsverkeer en er dus geen terugkoppeling plaatsvind. Dit betekent dat het onmogelijk is om te weten of een opdracht goed is doorgekomen zonder het fysiek te controleren. Daarnaast is X10 een zeer langzaam protocol wat zorgt voor een flinke vertraging tussen opdracht en het uitvoeren van de opdracht. 1.4.2 Insteon
INSTEON heeft dezelfde manieren als X10 om zijn protocol te verspreiden namelijk via het stroom netwerk of draadloos. Het verschil is dat INSTEON deze technieken tegelijk inzet om een grotere betrouwbaarheid te bereiken. INSTEON kan wel X10 apparaten aansturen maar daar zitten een aantal beperkingen aan. INSTEON maakt gebruik van een zogeheten hoppend signaal, dit wil zeggen dat het signaal dat verstuurd wordt bij elk INSTEON compatible apparaat herhaald wordt waardoor het signaal even sterk is als het aankomt op de plaats van bestemming. X10 apparatuur is niet gemaakt om te hoppen dus dit betekent dat deze niet meehelpen om het netwerk te versterken. 1.4.3 Z-Wave
Zwave is een puur draadloos protocol dat gebruik maakt van de 900Mhz radio frequenties. Volgens Zwave zijn deze frequenties beter omdat ze makkelijker door muren heen gaan maar 5/21 ook niet verstoord raken door WiFi (wat immers op 2.4GHZ of 5.0GHZ band zend). Het Zwave protocol is gestandardiseerd waardoor alles wat door Zwave gecertificeerd is in theorie ook zonder problemen onderling kan samenwerken. Het nadeel is dat er wel gebruik gemaakt moet worden van een speciale Zwave chip waardoor de prijs van de apparaten afhankelijk is van de chip. De Zwave apparaten gebruiken alleen stroom als ze een signaal verzenden of ontvangen en daardoor gaan accu’s langer mee. Zwave maakt net als Zigbee gebruik van een Wireless Mesh waarbij elk van de apparaten een signaal door kan geven aan een naastgelegen apparaat. Hierdoor wordt een sterk netwerk voor communicatie opgebouwd. Het voordeel van Zwave is dat het protocol in tegenstelling tot INSTEON basis bedieningsstations van derden heeft waardoor er voor meerdere prijsklassen een apparaat is. 1.4.4 Zigbee
ZigBee is een open protocol dat gebruikt maakt van draadloze communicatie. Een probleem dat ZigBee heeft is dat he zend in de 2.4GHZ band, dezelfde band als bluetooth en WiFi waardoor het signaal verstoord kan raken. ZigBee ondersteund theoretisch gezien meer apparaten op één netwerk dan Zwave (respectievelijk theoretisch 232 en 65 000 in praktische setting 10 en 500). Het voordeel van ZigBee ten opzichte van Zwave is dat ZigBee een open standaard is, dit wil zeggen dat elk apparaat dat door ZigBee gecertificeerd is samen kan werken met een ander ZigBee apparaat. Dit betekent dus dat de chips niet persee van ZigBee hoeven te zijn maar alleen gecertificeerd dienen te worden. De ZigBee standaarden zijn strak vastgelegd en zijn onderverdeeld in een aantal catagoriën. Het is niet zo dat elke catagorie met elkaar samenwerkt hoewel er wel een aantal catagorie overschrijdende chips te koop zijn. 1.5 Penetratiegraad van home automation
Eind 2012 liep de marktpenetratie van domotica in europa ongeveer drie jaar achter op de marktpenetratie van het meest geavanceerde continent op het gebied van home automation NoordAmerika. Het is belangrijk om aan te geven dat home automation ook gezien wordt als deel oplossingen waarbij bijvoorbeeld het licht bedient kan worden met een smartphone. In NoordAmerika waren aan het eind van 2012 ongeveer 0,7 miljoen huizen multifunctioneel of voor meerdere doelen voorzien van domotica, voor europa was dit slechts 0,15 miljoen. In het totaal waren in NoordAmerika eind 2012 ongeveer 2,8 miljoen slimme huizen ten opzicht van 1,05 miljoen in Europa. 1.6 Toekomst van home automation
De verwachtingen voor home automation zijn hoog, als de installatie van domotica op deze manier blijft groeien is de verwachting dat er in 2017 31,4 miljoen NoordAmerikaanse huishoudens geautomatiseerd zijn. 6/21 1.7 Gevaren van home automation
Het gevaar van home automation is dat de data die de verschillende apparaten verzamelen veelal makkelijk te onderscheppen is. Zo is laatst bij de Belkin WeMo apparaten (een erg populair laagdrempelig home automation product) een kwetsbaarheid ontdekt waardoor 500 000 klanten gevaar liepen. De angst bestaat dan ook onder professionals dat veel fabrikanten producten lanceren en daarna niet meer updaten waardoor ze kwetsbaar worden. Als een home automation systeem gehacked wordt hangt de ernst van de situatie vooral af van de hoeveelheid domotica die verwerkt is in het huis. Bij een huis waarbij het licht en de thermostaat geautomatiseerd zijn weet de hacker vrijwel direct of er iemand thuis is. Als een huis gehacked wordt waar ook de sloten geautomatiseerd zijn is het gevaar van directere aard. 7/21 2. Wat is de usability van een huis?
2.1 Wat is usability
Een gebrek aan webpagina’s over deze vraag is er niet, een zoekopdracht met de woorden “what is usability” op google levert maarliefst 80 100 000 pagina’s op. De meeste van deze pagina’s gaan over de usability van een digitaal product. De ISO (International Organization for Standardization) biedt echter een uitkomst, het ISO 9241 onderdeel 11 gaat over de usability van gebouwen. Volgens dit document is de definitie van usability “t“ Deze definitie bevat enkele andere termen die nader gespecificeerd moeten worden om concreet de usability te kunnen bepalen van een product. De usability van een huis wordt in dit onderzoek bepaald door de richtlijnen van ISO 924111 te volgen. 2.1.1 Definities
De definities die besproken dienen te worden om te begrijpen hoe usability gemeten kan worden worden hieronder weergegeven. Al deze definities zijn afkomstig uit ISO 924111 en zijn dus gestandaardiseerd. Effectiviteit (effectiveness) “Accuracy and completeness with which users achieve specified goals. “ Efficiëntie (efficiency) “Resources expended in relation to the accuracy and completeness with which users achieve goals.” Tevredenheid (Satisfaction) “Freedom from discomfort, and positive attitudes towards the use of the product.” Context van gebruik (context of use) “Users, tasks, equipment (hardware, software and materials), and the physical and social environments in which a product is used.” 2.2 Beschrijving van de doelen
In dit onderdeel bepalen we de doelen van een huis, de doelen van een huis zullen worden verdeeld in doelen en indien mogelijk subdoelen behorende tot een doel catagorie. De behoeften zijn samengesteld uit een combinatie van drie onderzoeken over zaken waar mensen niet zonder kunnen leven. 2.2.1 Een gebouw om te gebruiken als een thuis
Thuis: een gebouw waar je leeft en het gevoel hebt dat je daar hoort, regelmatig samen met een familie. 8/21 2.2.2 Een plek om je veilig te voelen.
●
De plek moet niet toegankelijk zijn voor indringers. 2.2.3 Een plek waar je comfortabel kan leven
Leven: de tijd tussen geboren worden en overlijden. ● Kunnen voldoen aan behoeften ○ Internet verbinding ○ Televisie kijken ○ Koffie drinken ○ Computer/tablet gebruiken ○ Centrale verwarming 2.3 Context van gebruik
2.3.1 Beschrijving van de gebruikers
De gebruikers van een huis kunnen ze uiteenlopend zijn. Een huis wordt gebruikt door mensen van alle leeftijden, opleidingsniveau’s en allerlei soort beroepen. Hierdoor is het onmogelijk om één gebruikersgroep aan te wijzen. 2.3.2 Beschrijving van de taken
Een gebouw om te gebruiken als thuis We gaan uit van de doelen om te bepalen wat de taken zijn die een gebruiker moet voltooien. Als de gebruiker zich thuis wilt voelen in zijn of haar huis moet de gebruiker tijd besteden om zijn of haar huis in te richten op de gewenste manier. Een plek om je veilig te voelen Als de gebruiker zich veilig wilt voelen in zijn huis is het noodzakelijk dat het huis afgesloten is van de buitenwereld door middel van deuren, muren of afsluitbare ramen en alleen en uitsluitend toegankelijk is voor de gebruiker of personen die toestemming hebben van de gebruiker om de ruimte te betreden. Een plek waar je comfortabel kunt leven Om een plek te creëeren waar je comfortabel kunt leven zijn er vijf behoeften vastgesteld die uit onderzoek naar voren kwamen. Toegang tot internet De gebruiker van het huis moet in eerste instantie met een provider toegang regelen tot het internet. Hierna moet de gebruiker een bekabeld danwel draadloos netwerk aanleggen om apparaten die voor de gebruiker toegang kunnen verlenen tot het internet te kunnen gebruiken. Deze apparaten moeten daarna bediend worden door de gebruiker. 9/21 Televisie kijken Om televisie te kunnen kijken moet de gebruiker toegang hebben tot een televisie aansluiten en een kabel van het toegangspunt naar de televisie aanleggen. Als de gebruiker televisie wilt kijken moet hij (afhankelijk van de situatie) de televisie aanzetten en een kanaal selecteren. Mocht de gebruiker werken met een settopbox dan moet de gebruiker, de televisie aanzetten, de settopbox aanzetten en een kanaal selecteren. Koffie drinken Als de gebruiker koffie wilt drinken moet de gebruiker (afhankelijk van het apparaat) de volgende stappen doorlopen. Filterkoffie; de gebruiker plaatst een filter in het apparaat, de filter dient gevuld te worden met koffie, de gerbuiker vult het koffiezet apparaat met water, de gebruiker drukt op de aan knop van het koffiezet apparaat, de koffie loopt door terwijl de gebruiker wacht en als laatste pakt de gebruiker een mok en vult deze met koffie. Volautomatisch apparaat; De gebruiker pakt een mok en plaatst deze onder de pijpjes waar de koffie uit geperst wordt, de gebruiker kiest de gewenste sterkte van de koffie, de gebruiker drukt op de koffie maken knop, de gebruiker wacht terwijl de koffie gezet wordt, de gebruiker verwijdert de mok als deze gevuld is. Computer/tablet gebruiken Tablet; de gebruiker pakt het apparaat, drukt op de aan knop, het apparaat is nu klaar voor gebruik. Desktopcomputer; de gebruiker neemt plaats op een stoel, de gebruiker drukt op de aan knop van de computer kast, de gebruiker wacht totdat de desktopcomputer opgestart is, de computer is klaar voor gebruik. Notebook; de gebruiker plaatst de notebook op een harde niet stoffige plaats, de gebruiker drukt op de aan knop, de gebruiker wacht tot het toestel is opgestart, de laptop is nu klaar voor gebruik. Centrale verwarming Bij deze situatie gaan we er vanuit dat de centrale verwarming reeds aangelegd is en de gebruiker een gasaansluiting heeft. De gebruiker bepaald via de thermostaat de temperatuur, de gebruiker wacht totdat de ruimte tot een comfortable temperatuur opgewarmd is. De behoefte van de gebruiker is voldaan. 2.3.2 Beschrijving van de omgeving
De ideale omgeving voor een huis kan is subjectief per gebruiker en kan niet objectief vastgesteld worden, de World Health Organisation (WHO) geeft wel adviezen over normale temperaturen binnenshuis. Volgens de WHO is 18 graden celsius een geschikte temperatuur 10/21 voor gezonde mensen, is minimaal 16 graden celsius een geschikte temperatuur voor mensen met ademhalingsproblemen of allergiën en 20 graden celsius een geschikte temperatuur voor de zieken en de zwakkeren in de samenleving. Op het gebied van luchtvochtigheid is tussen de 35% en 50% relatieve luchtvochtigheid ideaal. Er zijn meer zaken waardoor de omgeving bëinvloed wordt dit zijn, Co2, stof, gassen, asbest, giftige dampen van verschillende bronnen, huisstofmijt, fijnstof, bacteriele vervuiling van bijvoorbeeld schimmel en bacteriën en ozon (bijvoorbeeld oudere printers, oudere elektrocmotoren). Ook verouderde ventilatiesystemen of oude filters beïnvloeden het binnenklimaat nadelig. 2.4 Testen van usability
Om de usability van een huis te testen is het nodig om op drie onderdelen te testen, deze drie onderdelen zijn, effectiviteit, efficientie en tevredenheid. Effectiviteit Als er getest wordt op effectiviteit dan bepalen we hoe compleet en accuraat een persoon een taak heeft kunnen uitvoeren. Efficiëntie Als er getest wordt op efficiëntie wordt bepaaldt hoeveel middelen een gebruiker nodig heeft gehad om de taak te voltooien. Hieronder valt cognitieve last en fysieke inspanning maar ook tijd en geld. Tevredenheid Bij tevredenheid wordt onderzocht welke attitude de gebruiker heeft ten opzichte van het product, in dit geval het huis. 11/21 3. Op welke manieren kan domotica de gebruiker van een huis
ondersteunen?
In het vorige hoofdstuk is beschreven welke taken een huis moet vervullen om als usable bestempeld te kunnen worden. In dit hoofdstuk bespreken we op welke manier domotica de taken van de gebruiker kan ondersteunen en mogelijk verrijken. Aan de hand van efficientie wordt een analyse gemaakt over de toevoeging of verrijking van een product. Tevredenheid en effectiviteit worden buiten de scope gehouden omdat dit lastig te onderzoeken is zonder de producten fysiek en volledig te testen. 3.1 Taken van de gebruiker van een huis
3.1.1 Een gebouw om te gebruiken als een thuis
Dit is een overkoepelend doel dat als het goed is bereikt wordt door de andere doelen succesvol te voltooien, hier is geen directe verbetering met domotica mogelijk. 3.1.2 Een plek om je veilig te voelen
Het is goed mogelijk om dit doel te versterken met behulp van domotica. Er zijn meerdere domotica systemen op de markt die inspelen op dit doel. De meest prominente mogelijkheden zijn; Sloten, IP Camera’s, Rook en Co2 melder. Slot Use case niet geautomatiseerd: De inwoner van het huis (gebruiker) komt na een dag werken thuis. De gebruiker pakt de sleutel van het slot en steekt deze in het slot. De gebruiker draait de sleutel en krijgt toegang tot het huis. Use case geautomatiseerd: De gebruiker komt na een dag werken thuis, op het moment dat de gebruiker voor de deur staat communiceert het slot met de deur en gaat de deur van het slot. Vergelijking: De cognitieve load van het geautomatiseerde systeem is lager dan die van het niet geautomatiseerde systeem, daarnaast is er minder fysieke inspanning en tijd nodig om het geautomatiseerde systeem te gebruiken. IP Camera’s Use case niet geautomatiseerd: De gebruiker moet in een kamer zijn om te zien wat er gebeurt. Use case geautomatiseerd: De gebruiker kan via het op dat moment voorhanden device (tablet, pc of smartphone) realtime kijken wat er zich op de locatie afspeeld. Vergelijking: De cognitieve load van het geautomatiseerde systeem is hoger dan die van het niet geautomatiseerde systeem, de gebruiker hoeft bij het niet geautomatiseerde systeem alleen de 12/21 visuele informatie te verwerken. Bij het geautomatiseerde systeem moet de gebruiker inloggen en naar de pagina met de beelden gaan, daarvoor moet de gebruiker een serie taken uitvoeren die cognitief uitdagend zijn. Het geautomatiseerde systeem heeft als voordeel dat het minder fysieke inspanning en tijd vereist om het geautomatiseerde systeem te gebruiken. Rook en Co2 melder Use case niet geautomatiseerd: rook en Co2 melder gaan af, de gebruiker moet kijken wat er aan de hand is. Use case geautomatiseerd: De gebruiker krijgt een bericht dat er iets aan de hand is bij een Co2 melder het systeem opent automatisch een raam in de buurt om de Co2 waarde te laten dalen, de gebruiker kan veilig kijken wat er aan de hand is. Een rookmelder gaat af, het systeem schakelt automatisch alle stopcontacten in de buurt uit om de eventuele bron van de rook/vuur te elimineren. Het systeem kan met behulp van temperatuur sensoren bepalen wat de juiste acties zijn (een raam juist wel of niet open zetten bijvoorbeeld). De gebruiker kan via een IP camera bekijken wat er aan de hand is. Vergelijking: De cognitieve load van het geautomatiseerde systeem en het niet geautomatiseerde systeem is in de basis ongeveer hetzelfde. De gebruiker wordt gewaarschuwd door een audio en/of visueel signaal. De situatie daarna is bij het geautomatiseerde systeem minder cognitief belastend omdat een systeem al een deel van het probleem kan oplossen. Op het gebied van fysieke inspanning is een belangrijke vraag of het een volledig geautomatiseerd huis betreft, indien dit het geval is kan de gebruiker zonder fysieke inspanning en gevaar bekijken wat er op de betreffende locatie aan de hand is. De tijd die nodig is voor beide systemen zal ongeveer hetzelfde zijn alleen de reactie van het geautomatiseerde systeem kan dreigende situaties vooraf al zonder tussenkomst van de gebruiker beïndigen. 3.1.3 Een plek waar je comfortabel kan leven
Comfortabel leven is een moeilijk begrip om aan te voldoen, van elke gebruiker is het begrip comfortabel een subjectieve beleving binnen een aantal objectieve randvoorwaarden. Een objectieve randvoorwaarde is bijvoorbeeld de hoeveelheid Co2 in de lucht of giftige dampen die zich in het huis bevinden schadelijk zijn voor de gezondheid. Domotica is juist bij uitstek geschikt om het huis comfortabel te maken door de mogelijkheid om persoonlijke programma’s te maken. Dit stuk zal zich beperken tot een aantal mogelijkheden, de besprokene mogelijkheden zijn; Licht en Luchtkwaliteit. Licht Use case niet geautomatiseerd: de gebruiker loopt een kamer binnen en zet het licht aan, indien er dimmers aanwezig zijn stelt hij deze af op de gewenste felheid. 13/21 Use case geautomatiseerd: De gebruiker loopt een kamer binnen en via zijn smartphone is het systeem zich er bewust van welke gebruiker zich in de kamer bevindt. Het systeem geeft slimme lampen in de kamer de opdracht om de voorkeuren van de gebruiker aan te nemen. Vergelijking: de cognitieve load van het geautomatiseerde systeem is lager omdat de gebruiker zich niet druk hoeft te maken over exacte instellingen van dimmers en lampen omdat dit automatisch geregeld wordt door het systeem. Op het gebied van fysieke inspanning is het geautomatiseerde systeem ook efficienter omdat de gebruiker alleen maar de kamer hoeft te betreden in plaats van alle lampen afzonderlijk aan te moeten zetten en af te moeten stellen. Het geautomatiseerde systeem is tijd technisch efficiënter omdat de gebruiker niet meer afzonderlijk elke lamp moet aanzetten of afstellen. Luchtkwaliteit Use case niet geautomatiseerd: de gebruiker ruikt een onaangename geur en opent het raam in het geval van voor de mens ondetecteerbare vervuiling zal de gebruiker mogelijk fysieke problemen krijgen zonder enig idee te hebben waardoor dit komt. Use case geautomatiseerd: Het meetstation houdt de luchtkwaliteit in de gaten en opent bij randwaarden ramen indien de gebruiker thuis is. Vergelijking: de cognitieve load van het geautomatiseerde systeem is lager omdat de gebruiker bij onaangename geuren of fysieke prikkelingen zich niet druk hoeft te maken over de luchtkwaliteit van het huis. Mocht er wel iets aan de hand zijn wat het systeem niet op kan lossen dan zal de gebruiker daar via een app melding van krijgen. Op het gebied van fysieke inspanning en tijd is het geautomatiseerde systeem ook efficienter dan niet geautomatiseerde systemen. 3.2 Subdoelen
Een subdoel van het doel “een plek waar je comfortabel kunt leven” was; ‘kunnen voldoen aan behoeften.’ Deze behoeften waren vastgesteld aan de meest voorkomende antwoorden van drie onderzoeken. Hieronder staan nogmaals de behoeften opgesomd. ● Internet verbinding ● Televisie kijken ● Koffie drinken ● Computer/tablet gebruiken ● Centrale verwarming Helaas zijn er voor de behoeften Internet verbinding en computer/tablet gebruiken domotica technisch gezien geen oplossingen. Voor Televisie kijken, koffie drinken en bediening van centrale verwarming wel, deze zullen hieronder besproken worden. Televisie kijken Use case niet geautomatiseerd: Afhankelijk van de situatie, de televisie aanzetten en een kanaal selecteren of de televisie aanzetten, de settopbox aanzetten en een kanaal selecteren. 14/21 Use case geautomatiseerd: De gebruiker gaat op de bank zitten en zet via zijn mobiele app of via een gesproken opdracht de televisie en alle benodigde apparaten aan. Vergelijking: Op het gebied van cognitieve load is het geautomatiseerde systeem efficienter, de gebruiker hoeft niet na te denken over de stappen die hij moet zetten om televisie te kunnen kijken aangezien het systeem alle stappen doorloopt. Op het gebied van fysieke inspanning is er geen verschil tussen beide systemen, de gebruiker kan op de bank meerdere afstandsbediening gebruiken en hoeft hier niet voor te bewegen. Het geautomatiseerde systeem is tijd technisch iets efficiënter omdat de gebruiker niet meer op meerdere knoppen hoeft te drukken. Koffie drinken Use case niet geautomatiseerd: De gebruiker loopt naar het koffiezetapparaat toe en ze afhankelijk van het apparaat of filter of volautomatisch koffie. Use case geautomatiseerd: De gebruiker kan met een druk op de kop verse koffie zetten zonder in de buurt van het apparaat te zijn. Het koffiezetapparaat kan ook op een tijdstip gestuurd worden zodat de gebruiker bijvoorbeeld elke ochtend verse koffie heeft. Vergelijking: Op het gebied van cognitieve load is geen van beiden efficienter het geautomatiseerde systeem is mogelijk zelfs minder effectief. Indien de gebruiker een filter apparaat heeft verplaatst het moment van de cognitieve load mogelijk alleen (als je in de ochtend verse koffie wilt moet je in de avond het apparaat alvast klaar zetten). Als je een volautomatisch apparaat hebt is het via een app zetten van koffie mogelijk cognitief belastender omdat je eerst de app op je telefoon moet zoeken terwijl het op het apparaat slechts één druk op de knop is. Op het gebied van fysieke inspanning is ook geen van beide efficiënter, de gebruiker zal alsnog de koffie moeten ophalen van de plek waar het apparaat staat. Op het gebied van tijd is het geautomatiseerde systeem iets (maar verwaarloosbaar) efficiënter omdat de gebruiker in de 30 seconden die het duurt om koffie te zetten iets anders kan doen. het geautomatiseerde systeem efficienter, de gebruiker hoeft niet na te denken over de stappen die hij moet zetten om televisie te kunnen kijken aangezien het systeem alle stappen doorloopt. Op het gebied van fysieke inspanning is er geen verschil tussen beide systemen, de gebruiker kan op de bank meerdere afstandsbediening gebruiken en hoeft hier niet voor te bewegen. Het geautomatiseerde systeem is tijd technisch iets efficiënter omdat de gebruiker niet meer op meerdere knoppen hoeft te drukken. Bediening centrale verwarming Use case niet geautomatiseerd: De gebruiker stelt op de thermostaat in de welke temperatuur hij of zij prettig vindt. Als de gebruiker de ruimte verlaat of gaat slapen moet hij of zij de thermostaat lager zetten. 15/21 Use case geautomatiseerd: Het systeem leert van de gebruiker in welke ruimte hij zich bevindt, in deze ruimte stelt het systeem de temperatuur in op de door de gebruiker gewenste temperatuur. Als de gebruiker op gezette tijd naar de slaapkamer gaat of het huis verlaat stelt de thermostaat zich automatisch in op energiebesparing. Vergelijking: Op het gebied van cognitieve load is het geautomatiseerde systeem vele malen efficiënter het geautomatiseerde systeem biedt ook de mogelijkheid om je cognitieve activiteit te offloaden op de thermostaat (je hoeft je acties niet meer in je werkgeheugen te houden). Op het gebied van fysieke inspanning is het geautomatiseerde systeem efficienter omdat ruimtes zich aanpassen aan de wensen van de gebruiker zonder dat deze hoeft te lopen. Op het gebied van tijd is het geautomatiseerde systeem iets efficiënter maar deze tijdswinst loopt pas echt op bij jarenlang gebruik. 3.2 Financiële efficiëntie
De kosten om een volledig geautomatiseerd huis te maken zijn bij aanschaf zeer hoog. Zeker als er gebruik gemaakt wordt van meerdere aanstuur protocollen is het aanschaffen van basisstations en deze compatible maken met elkaar erg duur. Op dit moment zijn er meerdere producten in ontwikkeling die dit eenvoudiger maken, zo ook de homey van drie Nederlanders uit enschede. De homey kan communiceren met zowel Zigbee al Zwave producten maar ook met Belkin’s WeMo en de philips hue. Het voordeel hiervan is dat er maar één basisstation aangeschaft hoeft te worden dat alle producten aanstuurt. Het voordeel van home automation is dat het alleen producten aanzet op het moment dat de gebruiker het nodig heeft, dit kan in de loop der jaren geld sparen op de energierekening. 16/21 4. Hoe kan domotica de usability van een huis verbeteren?
Domotica kan de usability van een huis op verschillende manieren verbeteren. Het is belangrijk om bij het installeren van domotica rekening te houden met verschillende protocollen en communicatie standaarden. Tegenwoordig bestaan er mogelijkheden om één basisstation te hebben en meerdere protocollen aan te sturen wat het automatiseren van het huis makkelijker en mogelijk goedkoper maakt. Indien er goed nagedacht is bij de installatie kan domotica de usability van een huis drastisch verbeteren, domotica kan het behalen van usability doelen vergemakkelijken en versterken. Er zijn echter ook valkuilen bij het automatiseren van een huis en deze kunnen juist afbraak doen aan. 17/21 Bijlage A: Bronnen
Algemene kennis vergaring Domotica definitie & toepassing http://www.pcmag.com/encyclopedia/term/41697/domotics http://www.smarthomes.nl/Domotica/Watisdomotica.aspx http://www.lse.ac.uk/media%40lse/whosWho/AcademicStaff/LeslieHaddon/ShapeofThings.pdf http://www.domotica.nl/files/DOCUMENTEN/SRA%20strategische_agenda_ict_domotica.pdf http://www.ijari.org/currentissue/icari2014/icaricv1402103.pdf http://www.nuon.nl/energiebesparen/emanager/ https://www.eneco.nl/toonthermostaat/#ministackproductsecond http://www.digitaltrends.com/home/smartendumbhousezwaveautomation/ http://www.zigbee.org/ http://electronicdesign.com/communications/whatsdifferencebetweenzigbeeandzwave http://edn.com/design/analog/4426050/ThefutureofhomeautomationZigBeeorZWave http://www.cnet.com/pictures/homeautomationatces2014pictures/ Kennisvergaring techniek http://www.smarthome.com/10common.html https://nest.com/thermostat/lifewithnestthermostat/ Domotica Hardware http://www.kwikset.com/kevo/default.aspx http://www.zigbee.org/Products/ByStandard/ZigBeeLightLink.aspx http://www.smarthome.com/shlearningcenterwhattechnology.html https://www.insteon.com/aboutbenefits.html http://domoticavergelijken.info/systemen/insteon http://www.zwave.com/what_is_zwave Penetratie & Toekomst 18/21 http://www.prnewswire.com/newsreleases/smarthomesandhomeautomation2ndedition2
31744271.html http://www.trustedreviews.com/opinions/5signsthat2014istheyearhomeautomationgetsse
rious http://www.forbes.com/sites/michaelwolf/2013/08/28/smarthomeservicestoreach109billion
in2017/ http://www.techhive.com/article/2086563/cesprovedtheinternetofthingsismorethanacatch
phrase.html http://readwrite.com/2014/05/06/connectedsmarthomehowtobasicstips#awesm=~oFBbeeT
JS2vKo3 Gevaren http://www.wired.com/2013/01/securingtheinternetofthings/ http://www.wired.com/2014/05/iotreport/ http://www.networkworld.com/community/blog/halfmillionbelkinwemouserscouldbehacked
certissuesadvisory Wat is usability http://www.it.uu.se/edu/course/homepage/acsd/vt09/ISO9241part11.pdf Leven http://dictionary.cambridge.org/dictionary/british/house_1?q=house http://dictionary.cambridge.org/dictionary/british/home_1?q=home Doel van een huis http://www.thenester.com/2012/10/31dayswhatsthepurpose.html http://www.bbc.co.uk/worldservice/learningenglish/youmeus/learnit/learnitv75.shtml Lijstje levensbehoeften. http://money.usnews.com/money/blogs/flowchart/2010/05/18/10thingswecantlivewithout http://www.therichest.com/richlist/mostpopular/10thingsamericanscantlivewithout/4/ http://www.dailymail.co.uk/news/article2339523/The20necessitiesmodernlifesimplylivewith
out.html 19/21 Optimaal klimaat http://www.serviceexperts.com/airquality/humidification.aspx http://www.bbc.co.uk/news/magazine12606943 http://www.ccohs.ca/oshanswers/chemicals/iaq_intro.html Onderzoek mogelijkheden domotica http://www.robbshop.nl/ http://www.domoticashop.nl/ http://www.smarthome.com/_/index.aspx Cognitieve Offload http://arxiv.org/pdf/0808.3569.pdf https://www2.kuleuven.be/tiki/tikiindex.php?page=cognitive+load+theory Homey https://www.kickstarter.com/projects/athom/homeythelivingroomtalktoyourhome 20/21 Bijlage B: Reflectieverslag
Laat ik beginnen met een algemene vraag. Wat heb ik geleerd van dit essay? Voornamelijk dat een onderzoek doen niet altijd even simpel is als het lijkt, al helemaal niet als je twee onderzoeken tegelijk moet doen. Ik vond dit een erg leuk onderzoek om te doen, ik kijk graag naar de mogelijkheden om door middel van technologie het leven van mensen simpeler te maken. Wat ik vooral erg leuk vond aan dit onderzoek was het bepalen of domotica wel echt het leven simpeler maakte of dat het slechts een schijnvertoning met een hoog gimmick gehalte was. Waar ik meer moeite mee had was de planning van dit essay. Ik merk dat ik door het gebrek aan schrijven van essays moeite had met bepalen hoe lang het schrijven van een essay nou echt duurt. Gelukkig begon ik op tijd en heb ik voldoende mogelijkheden gehad om onderzoek te doen voor dit essay. Ik merk dat ik soms wat te veel de technische kant op ga omdat ik dat zelf leuk vindt. Daarnaast ben ik van mening dat als je iets wilt schrijven dat je moet weten waar je het over hebt. Om dus echt te begrijpen wat domotica is vond ik het ook nodig om de technische kant te onderzoeken en beschrijven. Het was ook interessant om usability te onderzoeken omdat deze term vaak gebruikt wordt maar meestal lastig te concretiseren is. Het schrijven van dit essay heeft mij inzicht gegeven in wat onderzoeken is, welke stappen erbij komen kijken en hoe je zaken moet plannen (en ook vooral hoe je zaken niet moet plannen.) Al met al een zeer waardevolle les. 21/21

Download Report