Hoe kan domotica de usability van een huis verbeteren?

Hoe kan domotica de usability van een huis
verbeteren?
Tei Van Den Neste
Studentnummer: 1587934
Inleiding
Reclamespotjes over domotica komen steeds vaker voorbij, elke keer proberen de aanbieders van domotica te vertellen hoe handig domotica is. Grote bedrijven steken veel geld in het ontwikkelen van bijvoorbeeld slimme thermostaten. Nog grotere bedrijven (Google) kopen grote bedrijven (Nest) op om de stukjes domotica en de techniek in handen te krijgen. De laatste tijd horen we steeds meer over domotica en zien dat bedrijven zich aan het voorbereiden zijn om home automation grootschalig te gaan ondersteunen. Dit betekent voor ons als ontwerpers en UX’ers dat wij er ook mee te maken krijgen. Dit kan in ons privé leven zijn, maar wij moeten er mogelijk ook voor ontwerpen. Wat de reden ook is, dit essay onderzoekt of domotica de usability van je huis wel echt ten goede komt. Wat is domotica En wat kan ik ermee?
Als er gesproken wordt over domotica dan wordt er gerefereerd naar de hardware die gebruikt wordt om een huis te automatiseren. Domotica heeft als hoofddoel om een huis te automatiseren, dit kan op allerlei manieren en allerlei vormen en maten. Denk bijvoorbeeld aan het automatiseren van het slot op je deur zodat deze open gaat als je thuis komt (kwikset kevo (2014) of denk aan je thermostaat die weet of je thuis bent of niet en daar de temperatuur op aanpast (Nest (2014). Zo makkelijk als deze twee voorbeelden klinken is het echter meestal niet, als je je huis wilt automatiseren vergt het behoorlijk wat onderzoek naar de verschillende protocollen die gebruikt worden om met elkaar te communiceren (Smarthome (2014). Daarnaast is het ook nog per protocol afhankelijk welke techniek gebruikt wordt om de apparaatjes onderling te laten communiceren. Zo is er domotica die uitsluitend gebruik maakt van het lichtnet om met elkaar te communiceren maar ook domotica die dit combineert met draadloos. Als je ervoor kiest om je domotica draadloos met elkaar te laten communiceren moet je ook nadenken over de frequentieband waarop deze opereren, het kan namelijk zomaar zijn dat je WiFi of je bluetooth op dezelfde band gegevens probeert te versturen. Gelukkig lijkt het in de toekomst allemaal makkelijker te worden, er komen steeds meer basis stations uit waarmee je meerdere soorten domotica kan bedienen (Homey/Kickstarter (2014). Dit betekent dat het mogelijk wordt om een stukje domotica wat bij het ene protocol niet aanwezig is van een ander protocol te kopen en dat te verbinden met je geautomatiseerde huis. Zo’n basis station biedt vele mogelijkheden om systemen te automatiseren. Stel je voor, je Co2 melder op de eerste verdieping geeft de melding dat de concentratie Co2 te hoog is. In plaats van een pieptoon van een niet verbonden Co2 melder zie ik nu direct welke Co2 melder een te hoge concentratie detecteert, het systeem kan daarna zelf een gepaste actie ondernemen. Denk er bijvoorbeeld aan dat het systeem het raam open kan zetten om door te luchten. Op dit moment beschikken niet veel huizen over zo’n volledig geautomatiseerd systeem, in Europa waren er eind 2012 ongeveer 0,15 miljoen huizen voorzien van een dergelijk systeem. In NoordAmerika waren dit ongeveer 0,7 miljoen huizen. Ongeveer 2,8 miljoen huizen op de NoordAmerikaanse markt maken gebruik van domotica waar domotica maar één doel heeft en niet samenwerkt met andere systemen, voor Europa waren dit maar 1,05 miljoen huishoudens. De verwachtingen zijn dat domotica flink gaat groeien. De veronderstelling is dat in 2017 de NoordAmerikaanse markt gegroeid is naar 31,4 miljoen huishoudens. (prnewswire (2013) Een groot aandeel in de groei heeft ‘the internet of things’ met ‘the internet of things’ worden fysieke producten bedoelt die gekoppeld worden aan het internet. Veel fabrikanten van stofzuigers, wasmachines en koelkasten hebben ondertussen al apparaten aangekondigd die verbonden kunnen worden met het internet en je thuis netwerk. Dit betekent dat deze zometeen ook te bedienen zijn vanaf je home automation control center (de plek vanaf waar je je domotica bedient, dit kan ook je smartphone zijn) en dat je niet fysiek aanwezig hoeft te zijn om te controleren wat de temperatuur van je koelkast is. Maakt domotica mijn leven in mijn huis makkelijker?
Veelal wordt domotica en ‘home automation’ in één adem genoemd met het gemakkelijker maken van het leven. Dit is ook deels zo maar om te kunnen bepalen of het leven makkelijker wordt door domotica is het belangrijk om te bepalen wat het subjectieve woord makkelijker precies inhoudt. Het ‘International Standardisation Organisation (ISO)’ stelt regels op met manieren om de usability van gebouwen te meten, dit doen ze om precies te zijn in ISO 924111. Aan de hand van de ISO 924111 kan je dus bepalen of domotica de usability van een gebouw verbeterd. Om te beginnen is het handig om te definiëren wat usability eigenlijk is, ik gebruik hiervoor de definitie van de ISO ‘Extent to which a product can be used by specified users to achieve specified goals with effectiveness, efficiency and satisfaction in a specified context of use.’ (ISO 924111 (1998) Dit klinkt misschien ingewikkeld maar als je het ontrafelt valt het mee. Effectiveness gaat over de mate waarin gebruikers een opdracht accuraat en hoe compleet ze deze opdracht afronden. Efficiencey gaat over het aantal bronnen (denk aan tijd, mentale en fysieke inspanning) dat ze moeten gebruiken om een taak af te ronden. Satisfaction gaat over het comfort en de attitude die een gebruiker heeft tijdens en na het uitvoeren van een taak. Om te beginnen met het vaststellen hoe de usability van een gebouw is is het nodig om te bepalen wat het doel van het gebouw is. In dit geval leverde een zoektocht de volgende zaken op. Een huis is; Een gebouw om te gebruiken als een thuis, in dit geval is thuis een gebouw waar je leeft en waar je je prettig voelt. Een huis is; Een plek om je veilig te voelen, een subdoel hiervan is dat het gebouw bescherming biedt tegen indringers en derden die volgens de gebruiker zich niet in het gebouw mogen begeven. Als laatste is een huis; Een plek waar je comfortabel kunt leven, en in dit geval is leven het moment tussen geboorte en overlijden. Om comfortabel te kunnen leven moet je kunnen voldoen aan behoeften, dit is dan ook een subdoel. Om te kunnen bepalen of deze behoeften te vervullen zijn met domotica heb ik de vijf meest voorkomende behoeften aangemerkt (usnews (2010), therichest (2014), dailymail (2013), deze zijn in willekeurige volgorde; Internet verbinding, televisie kijken, koffie drinken, computer/tablet kunnen gebruiken, centrale verwarming. De gebruiker moet taken uitvoeren om zijn of haar doelen te halen, deze taken gebruiken we om vast te stellen hoe usable de omgeving is voor de gebruiker. Naast de doelen van de gebruiker moet je ook rekening houden met de omgeving die het meest comfortabel is voor mensen om in te leven. Deze omgeving moet voldoen aan een aantal randvoorwaarden, zo is er een ideale temperatuur (BBC (2013), luchtvochtigheid (Serviceexperts (2011) en zijn er maximale concentraties vastgesteld voor bepaalde schadelijke stoffen (CCOHS (2013). Naast objectieve randvoorwaarden zijn er ook subjectieve randvoorwaarden, deze zijn gebaseerd op persoonlijke wensen. Nadat deze zaken zijn vastgesteld is het mogelijk om een taak te analyseren en te bepalen hoe efficiënt het automatiseren van bepaalde taken is. Bij het grootste gedeelte van de taken (waarbij het toepassen van home automation mogelijk was) was het automatische systeem efficiënter op drie gebieden. Op het gebied van cognitieve inspanning, de belasting van het werkgeheugen. Fysieke inspanning, hoe fysiek is de taak die de gebruiker moet uitvoeren en hoeveel tijd het kost om de taak uit te voeren. Wat wel opvalt is dat er ook taken zijn waarbij de Fysieke inspanning en tijd hetzelfde blijven kosten maar de cognitieve inspanning juist vermeerdert of verplaatst door automatisering. Een leuk voorbeeld is koffie zetten, we gaan er in dit geval vanuit dat de gebruiker een volautomatisch koffiezet apparaat heeft dat zelf bonen maalt en koffie zet. Als dit apparaat van domotica voorzien zou worden zou de cognitieve inspanning verhogen omdat de gebruiker eerst via de telefoon een opdracht moet geven voor het uitvoeren van een taak. De telefoon heeft in de meeste gebruiksgevallen meer apps waardoor de gebruiker moet zoeken naar de app. Daarna moet de gebruiker in zijn werkgeheugen (wat een beperkte capaciteit heeft) onthouden dat hij koffie gezet heeft. Als je dit vergelijkt met dat de gebruiker alleen maar een knopje hoeft in te drukken als hij bij het apparaat staat is hierbij niet automatiseren dus efficiënter dan wel automatiseren. De fysieke inspanning blijft hetzelfde want de gebruiker moet altijd naar het apparaat toe lopen om de koffie op te halen. Op het gebied van tijd wint de gebruiker ongeveer 30 seconden wachttijd. Een voorbeeld waarbij de gebruiker wel efficiënter af is door het toepassen van ‘home automation’ is het automatiseren van de thermosstaat. Waar de gebruiker bij de klassieke thermosstaat moet onthouden dat hij of zij zodra hij of zij weg gaat de thermosstaat lager moet zetten om energie te besparen kan dit bij geautomatiseerde systemen volautomatisch. De gebruiker is wat betreft fysieke inspanning of tijd niet veel efficiënter af maar op het gebied van cognitieve inspanning is de gebruiker vele malen beter af. Waar de gebruiker bij een klassieke thermosstaat altijd in zijn werkgeheugen moet hebben dat hij de thermosstaat lager moet zetten bij vertrek hoeft hij bij een volautomatisch systeem niets te onthouden omdat de thermosstaat dit bij aankomst en vertrek automatisch regelt. Hoe kan domotica de usability van een huis verbeteren
Als je op dit moment als gebruiker goed plant en veel research doet naar de mogelijkheden en protocollen van domotica is het makkelijk om je huis op een paar cruciale punten te verbeteren. Het antwoord op deze vraag is moeilijker dan het lijkt en ik kan ook alleen maar aanraden om alvorens je huis te automatiseren het volgende stappenplan te doorlopen. 1. Wat voor systeem wil ik in mijn huis?
Het is belangrijk om hierover na te denken, ook met het oog op de toekomst. Elk systeem heeft zijn eigen voordelen en beperkingen. Probeer zo goed mogelijk uit te zoeken welk systeem past bij jouw wensen. 2. Welke taken vervangt deze automatisering?
Denk na over wat je wilt automatiseren en ga niet zonder plan aan de slag. Denk na over de taken die je vervangt en of de automatisering niet minder efficiënt is op het gebied van cognitieve inspanning, fysieke inspanning en/of tijd 3. Zijn er dingen in de omgeving die handig zijn om ook te automatiseren?
Het kan handig zijn om alvast na te denken over apparaten in de omgeving die handig zijn om ook van domotica te voorzien. Het is bijvoorbeeld handig om bij een Co2 melder een stukje domotica te installeren wat bijvoorbeeld een raam of ventilatie schacht kan openen. 4. Wat is er bekend over beveiligingsproblemen?
Zoek eerst op wat er bekend is over mogelijke beveiligingsproblemen met het product voordat je het installeert. Het laatste wat je wilt is dat iemand het door jou geïnstalleerde slot gemakkelijk kan openen door middel van een hack. Als je je bij het bedenken van je automatiseringsplan deze vier vragen aan jezelf stelt dan is het goed mogelijk om met domotica de usability van je huis te verbeteren. Bronnen
Informatie van website:
Kwikset. Kwikset kevo lock. Geraadpleegd op 01-06-2014
http://www.kwikset.com/kevo/default.aspx#.U44bMpSSxX4 Informatie van website:
Nest. Algemene informatie. Geraadpleegd op 30-05-2014
https://nest.com/thermostat/life-with-nest-thermostat/
Informatie van website:
Smarthome. Getting started with home automation. Geraadpleegd op 31-05-2014
http://www.smarthome.com/sh-learning-center-what-technology.html
Informatie van website:
Kickstarter. Homey. Geraadpleegd op 29-05-2014
https://www.kickstarter.com/projects/athom/homey-the-living-room-talk-to-your-home
Informatie van website:
Prnewswire. Smart Homes and Home Automation 2nd Edition. Geraadpleegd op 30052014 http://www.prnewswire.com/news-releases/smart-homes-and-home-automation---2nd-edition-231744271
.html
Publicatie:
ISO 9241-11.
First edition (1998)
Informatie van website:
USnews. 10 things we can’t live without. Geraadpleegd op 01-06-2014
http://money.usnews.com/money/blogs/flowchart/2010/05/18/10-things-we-cant-live-without
Informatie van website:
TheRichest. 10 things Americans can’t live without. Geraadpleegd op 01-06-2014
http://www.therichest.com/rich-list/most-popular/10-things-americans-cant-live-without/4/
Informatie van website:
Dailymail. The 20 necessities of modern life the we simply can’t live without. Geraadpleegd op
01-06-2014
http://www.dailymail.co.uk/news/article-2339523/The-20-necessities-modern-life-simply-live-without.html
Informatie van website:
BBC. How warm is your home. Geraadpleegd op 01-06-2014
http://www.bbc.co.uk/news/magazine-12606943
Informatie van website:
ServiceExperts. Indoor Humidity moisture in your home. Geraadpleegd op 01-06-2014
http://www.serviceexperts.com/air-quality/humidification.aspx
Informatie van website:
CCOH. Indoor air quality general. Geraadpleegd op 01-06-2014
http://www.ccohs.ca/oshanswers/chemicals/iaq_intro.html

Download Report