Beschrijving onderzoeksopzet

‘NRO KORTETERMIJNEVALUATIE PASSEND ONDERWIJS (2014-2015)’
Vervolgmeting Kengetallen Passend Onderwijs
Onderzoekers
Drs. Pjotr Koopman
Drs. Régina Petit
Dr. Joost Meijer
Drs. Guuske Ledoux
M. Karssen MSc.
Allen werkzaam bij het Kohnstamm Instituut.
Onderzoeksvraag
In 2013 zijn verschillende nulmetingen uitgevoerd, als startpunt voor de evaluatie van passend
onderwijs. Eén van deze nulmetingen ging over kengetallen; cijfers waarmee ontwikkelingen kunnen
worden gevolgd. Over de periode voorafgaand aan Passend onderwijs betreft het kengetallen van
aantallen leerlingen, scholen, vestigingen en schoolbesturen, prestaties en loopbanen van leerlingen,
kwaliteitsaspecten van het onderwijs, en financiën. Ook is variatie tussen samenwerkingsverbanden
in kaart gebracht.
Dit onderzoek betreft een vervolgmeting kengetallen. Voor de periode tot en met 2014 wordt een
update gegeven van de eerder gepresenteerde cijfers. Daarnaast worden enkele nieuwe gegevens
verzameld en geanalyseerd. Dit betreft onder meer in-, door- en uitstroom van leerlingen met extra
ondersteuning in regulier en speciaal onderwijs en gegevens over het mbo. Ook worden nader
onderzocht of er verschillen zijn tussen samenwerkingsverbanden op een aantal kengetallen die
verband houden met kenmerken van de samenwerkingsverbanden, met name hun financiële
situatie.
We onderscheiden vier deelprojecten:
1. Kengetallen leerlingaantallen:
a. Aantallen leerlingen met extra ondersteuning:
rugzakjes
ontwikkelingsperspectief
OPDC
ambulante begeleiding
praktijkonderwijs (PrO)
leerwegondersteuning (lwoo).
b. Grensverkeer
c. Leerlingstromen:
leerlingstromen in en uit speciale voorzieningen
leerlingstromen van lgf-leerlingen tussen scholen.
2. Bekostiging, verevening
3. Nieuwe kengetallen leerprestaties en sociaal emotionele kenmerken leerlingen
4. Uitbreiding kengetallen naar mbo.
In dit deelproject beantwoorden we de volgende onderzoeksvragen:
−
Hoe is de samenstelling van de mbo-populatie in termen van lgf-studenten en nietlgf-studenten?
−
Hoe stromen lgf-leerlingen en niet-lgf-leerlingen door in het mbo?
−
Hoe verloopt de mbo-loopbaan van lgf-studenten en niet-lgf-studenten?
−
Hoeveel studenten ontvangen na de invoering van Passend onderwijs extra
ondersteuning van de mbo-instellingen?
Opzet
Deelproject 1: Kengetallen leerlingaantallen
De kengetallen in dit deelproject betreft meest updates voor recente schooljaren van eerder
verzamelde kengetallen, en enkele nieuwe kengetallen. Het aantal leerlingen met rugzakjes, het
aantal leerlingen in een OPDC, het aantal ambulant begeleide leerlingen, en het aantal leerlingen in
praktijkonderwijs en met leerwegondersteuning, het grensverkeer worden geupdate, en worden
opgevraagd bij DUO en bij de samenwerkingsverbanden. Het aantal leerlingen met een
ontwikkelingsperspectief is een nieuw kengetal, en zal worden verzameld via de
samenwerkingsverbanden VO. Ook de kengetallen omtrent leerlingstromen in en uit speciale
voorzieningen en van lgf-leerlingen tussen scholen zijn nieuw en worden via DUO verzameld .
Deelproject 2: Bekostiging en verevening
Naar verwachting heeft verevening invloed op beleid dat samenwerkingsverbanden kunnen/zullen
voeren. Gevraagd wordt om een analyse van de financiële inkomsten van de
samenwerkingsverbanden.
Hiervoor worden gegevens van DUO benut. Beschikbaar zijn gegevens over omvang van het
ondersteuningsbudget per samenwerkingsverband vanaf 2011/12, het jaar waarop de
normbekostiging voor de samenwerkingsverbanden is berekend. Verschillen tussen
samenwerkingsverbanden in ontwikkeling van het ondersteuningsbudget worden geanalyseerd, wat
betreft omvang totale budget, effecten van de verevening, en het aandeel lgf-budget in het zware
ondersteuningsbudget. Hierbij wordt voorgebouwd op de informatie die hierover in Nulmeting
Kengetallen 2013 al is gegeven.
Deelproject 3: Kengetallen leerprestaties en sociaal emotionele kenmerken leerlingen
Voor gegevens over leerprestaties en sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen met extra
ondersteuning zijn geen populatiegegevens beschikbaar, wel gegevens uit de representatieve
steekproeven van de cohortonderzoeken COOL5-18 en COOL Speciaal. In Nulmeting Kengetallen
2013 zijn hiervan prestatiegegevens tot en met 2011 gepresenteerd. Inmiddels is er (in 2014) een
nieuwe meting van de cohortonderzoeken geweest, zodat actualisatie mogelijk is én enige
uitbreiding, omdat COOL Speciaal in 2014 ook heeft plaatsgevonden in het VSO. Naast
prestatiegegevens (rekenen/wiskunde, begrijpend lezen, technisch lezen, woordenschat) zullen nu
ook gegevens over de sociaal-emotionele ontwikkeling worden opgenomen, afkomstig uit de
leerlingvragenlijsten die in de cohortonderzoeken zijn afgenomen (taakmotivatie, welbevinden,
zelfvertrouwen). Gegevens worden gepresenteerd per schooltype en cluster voor de meetjaren 2011
en 2014. Voor het regulier onderwijs wordt onderscheid gemaakt tussen rugzakleerlingen en
overige-zorgleerlingen. Niet-zorgleerlingen fungeren als referentiegroep.
Met de cohortdata zijn ook analyses mogelijk waarin cognitieve en sociaal-emotionele maten worden
gerelateerd aan het aandeel en type zorgleerlingen in de klas (voor PO). In 2013 (Roeleveld e.a.,
2013) is hier voor het eerst naar gekeken. Onlangs is een nieuwe studie uitgevoerd op dit gebied
(Roeleveld e.a., 2014). De uitkomsten van beide studies worden in het rapport opgenomen.
Deelproject 4: Uitbreiding kengetallen naar mbo
In dit deelproject komen vier onderzoeksvragen aan de orde.
Voor de eerste onderzoeksvraag worden kengetallen van de mbo-populatie berekend, zoals
aantallen naar instelling, sector, leerweg, leerjaar en niveau. De populatie wordt verdeeld in lgfstudenten (naar cluster) en niet-lgf-studenten. De kengetallen worden gegeven van de laatste twee
schooljaren van voor de invoering van Passend onderwijs, 2012/13 en 2013/14, en van de start van
Passend onderwijs in 2014/15.
Voor beantwoording van de tweede onderzoeksvraag wordt de doorstroom van de mbo-populatie
van 2012/13 naar 2013/14 en van 2013/14 naar 2014/15 weergegeven. De populatie wordt
onderscheiden in lgf-studenten (naar cluster) en niet-lgf-studenten. Onderscheiden wordt naar
onderwijsniveau, sector, leerweg, leerjaar, diplomering.
Voor de derde onderzoeksvraag worden de loopbanen van mbo-instroomcohorten vanaf 2009/10
t/m 2014/2015 geanalyseerd, naar sector en niveau in het eerste jaar, vooropleiding, lgf-historie
vo-vso, doorstroom met lgf, sectorwisseling, verblijfsduur en diplomering.
De instroomcohorten worden onderscheiden naar wel-geen lgf bij instroom. Hoe recenter het
instroomcohort, hoe minder er bekend is over door- en uitstroom.
Voor de vierde onderzoeksvraag wordt een peiling via een webenquête gehouden onder alle mboinstellingen over in het schooljaar 2014/15 geplande en vastgelegde extra begeleiding. Om de
belasting bij mbo-instellingen te beperken wordt er naar gestreefd de webenquête samen met de
uitvoerder van het onderzoek naar de Stand van zaken en typologie mbo-instellingen te laten
plaatsvinden.
De kengetallen die betrekking hebben op schooljaar 2014/15 worden gerelateerd aan kenmerken die
voortkomen uit deze typologie, mits deze tijdig beschikbaar komt.
De kengetallen voor de vergelijking zijn voornamelijk aantallen en percentages op landelijk niveau,
waarbij de variatie tussen de mbo-instellingen wordt beschreven naast bronnen en beschikbare
bestanden.
Rapportage
De gegevens worden op het niveau van geheel Nederland gerapporteerd. Op het niveau van
samenwerkingsverbanden wordt de variatie weergegeven, vergelijkbaar met Nulmeting Kengetallen
2013. Van de kengetallen per samenwerkingsverband en mbo-instelling wordt een toegankelijk
databestand gemaakt.
Conform de wens in de programmeringsstudie wordt in het rapport ook aandacht besteed aan de
relatie tussen (een selectie van) kengetallen en kenmerken van samenwerkingsverbanden wat
betreft de financiële situatie (met variabelen voortkomen uit deelproject 2) en, indien mogelijk, hun
type-aanduiding die moet voortvloeien uit het onderzoek naar stand van zaken en typologie
samenwerkingsverbanden. Hierbij geldt als voorbehoud dat deze typologie slaagt en tijdig
beschikbaar komen. Alleen significante verschillen worden gerapporteerd/in beeld gebracht.
Literatuur
Koopman, P.N.J., Ledoux, G. (2013). Kengetallen Passend Onderwijs. Kohnstamm Instituut.
(Rapport 905, projectnummer 40599).
Roeleveld, J., Smeets, E., Ledoux, G.,Wester, M., & Koopman, P. (2013). Prestaties en loopbanen
van zorgleerlingen. Secundaire analyses op COOL-data ten behoeve van evaluatie Passend
Onderwijs. Amsterdam/Nijmegen: Kohnstamm Instituut/ITS (Rapport 896, projectnummer 20559)
ECPO (2013), Routeplanner Passend Onderwijs. Den Haag, ECPO.
Driessen, G., Mulder, L., & Roeleveld, J. (2012). Cohortonderzoek COOL5-18. Technisch
rapportbasisonderwijs, tweede meting 2010/11. Nijmegen/Amsterdam: ITS/Kohnstamm Instituut.
Ledoux, G., Roeleveld, J., Van Langen, A., & Paas, T. (2012). COOL Speciaal. Technisch rapport
meting schooljaar 2010/2011. Amsterdam: Kohnstamm Instituut.
Roeleveld, J., Karssen, M. & Ledoux, G. (2014, in press). Samenstelling van de klas en cognitieve en
sociaal-emotionele uitkomsten. (onderzoek voor ProBo) Amsterdam, Kohnstamm Instituut.
Petit, R.W., Groenenberg, R. & Kuijvenhoven, G. (2010). Over de grens. Begeleiding van
zorgleerlingen in het middelbaar beroepsonderwijs: beleid en praktijk. Utrecht/’s-Hertogenbosch:
Expertisecentrum Beroepsonderwijs.
Rol aanvragers
Pjotr Koopman is projectleider van de eerste drie deelprojecten, kengetallen leerlingaantallen,
Bekostiging, verevening en kengetallen leerprestaties en sociaal emotionele kenmerken leerlingen.
Régina Petit is projectleider van het vierde deelproject, kengetallen mbo.
Guuske Ledoux is wetenschappelijk directeur van het Kohnstamm Instituut en bij het onderzoek
betrokken als deskundige op het terrein van Passend Onderwijs.
De onderzoeksgroep wordt aangevuld met Joost Meijer en Merlijn Karssen.
Planning
Activiteit
Periode van uitvoering
Start
1 oktober 2014
Deelonderzoek 1: Aantallen leerlingen met extra ondersteuning
gegevens verzamelen DUO, onderwijsnummerbestanden, lgf-gegevens, po
en vo
webenquêtes samenwerkingsverbanden
verzamelen typologie samenwerkingsverbanden Stand van zaken en
typologie samenwerkingsverbanden
kengetallen gegevensbestanden DUO
oktober 2014-januari 2015
oktober 2014
januari 2015
november 2014-januari 2015
webenquête samenwerkingsverbanden
november-december 2014
Deelonderzoek 2: Bekostiging
financiële gegevens verzamelen samenwerkingsverbanden po/vo
oktober 2014
financiële indicatoren
oktober 2014
Deelonderzoek 3: Kengetallen Leerprestaties en sociaal-emotionele kenmerken in po
verzamelen gegevens Cool5-18 en Cool Speciaal
oktober 2014-januari 2015
aanvulling kengetallen tabellen Cool5-18 en Cool Speciaal
oktober 2014-januari 2015
Deelonderzoek 4: Kengetallen MBO
gegevens verzamelen onderwijsnummerbestanden, lgf gegevens, mbo
oktober 2014-januari 2015
webenquête mbo-instellingen
oktober-november 2014
verzamelen typologie samenwerkingsverbanden Stand van zaken en
typologie mbo-instellingen
kengetallen mbo
januari 2015
oktober 2014-januari 2015
Eindverslag
Eindverslag
februari 2015
Oplevering rapport
1 maart 2015

Download Report