De pil die faalde - Archief - VK 1 van 3 http://www.volkskrant.nl/vk/article/print/detail.do?paid=1&language=... venstersluiten Denkaanhetmilieu.Denknavoorjeprint! Depildiefaalde ELLENDEVISSER 3-5-14-00:00 Gangbaregeneesmiddelenkunnensomshelemaalverkeerdvallen.Afwijkendewerking vanenzymenindeleverisdeoorzaak. DeBritselaboratoriumdirecteurRobertSmithwasjongenwellichtwatonbezonnentoenhij beslootomeenexperimentopzichzelfenzijncollega'suittevoeren.Omeennieuwe bloeddrukverlagertedemonstreren,gingenzeertoeoveromdatmiddelzelfteslikken. MetdelabmedewerkersvandeSt.Mary'sHospitalMedicalSchoolginghetprima,maarhun directeurgingvolledigonderuit.Hijwerdmisselijkenzijnbloeddrukdaaldespectaculair. Onderzoekweesuitdatzijnleverhetmedicijnonvoldoendehadafgebroken.Smithmisteeen a2braakenzymindelever.Hetenepilletjedatdoorzijnmedewerkersgoedwerdverdragen, betekendevoorhembijnaeenoverdosis. Veertigjaarnadatongewoneprivé -experimentheeftdna-onderzoekdeervaringenuithetBritse labletterlijkopdekaartgezet.DeRotterdamsehoogleraarRonvanSchaikheeftinzijn portemonneeeengeplasti2iceerdpasjedatdewerkingvanzijnleverinbeeldbrengt.TerwijlSmith in1975nogcompleetwerdverrast,beschiktVanSchaikovergenetischevoorkennis:hetkaartje vermeldtdeactiviteitvandebelangrijksteenzymendieinzijnlevergeneesmiddelena2breken.Met hetgrosisnietsaandehandmaarmochthijooitantistollingsmiddelennodighebben,danmoethij uitkijken.Artsenapothekerwetenmeté é nblikophetkaartjedatVanSchaikeenlageredosis nodigheeft. Doorgeschotenhobbyvaneenhoogleraarfarmacogenetica?Nounee.DeinformatiewaaroverVan Schaikbeschiktzouvoorheelveelpatië ntenvangrootbelangkunnenzijn,ineenaantalgevallen zelfslevensreddend.Steekproevenonderdebevolkingwijzenuitdatdevijfbelangrijkste a2braakenzymen,diesamentweederdevanallegeneesmiddelenomzetten,langnietbijiedereen actiefgenoegzijn:10tot30procentvandebevolkingheeftteweinigofhelemaalniets,eneenpaar procentjuistteveel.Zeregelendea2braakvanondermeerbè tablokkers,maagzuurremmers, bloedverdunners,antidepressivaenpijnstillers-medicijnendiedagelijksdoormiljoenenpatië nten wordengeslikt.Diemiddelendoenbijeenenormegroeppatië ntenhunwerkdusnietnaar behoren,zegtVanSchaik:zeveroorzakenbijwerkingenofzehebbenjuistonvoldoendeeffect. Alleen,artsenenpatië ntenwetendatmeestalniet. Daaromisdezeweekdewebsitewww.farmacogenetica.nlgelanceerd,waarartsenenpatië nten informatiekunnenvindenovermedicijnenopmaat.Inachtziekenhuizenkunnenpatië ntennual hunfarmacogenetischpro2iellatenbepalen,eenoverzichtvandewerkingvanhunleverenzymen. Tijdenszijnoratie,beginvorigemaand,hieldVanSchaikeenkrachtigpleidooivoorwathij 'behandelenmetvoorkennis'noemt.VaniedereNederlanderzoubekendmoetenzijnwatde werkingisvandevijfbelangrijksteleverenzymen,vindthij. Delever-a2braakcentralevanhetlichaam-gebruiktenzymenommedicijneninstukjestehakken (zodatzemakkelijkkunnenwordenuitgeplast)ofomtezettenineenwerkzamestof(zodatzehun genezendeeffectkunnenuitoefenen).Bijdeontwikkelingvaneenmedicijngaanfarmaceutenuit vandegemiddeldepatië nt,bijwiedeleveropnormalesnelheidfunctioneert.Maarsommige patië ntenhebbenminderofjuistmeerenzym. Datkomtdoordathetdnadatdegenetischeinformatiebevatvoordieenzymennietbijiedereen hetzelfdeis.NeemCYP2D6,hetenzymdatlaboratoriumdirecteurSmithvloerde.Degenendievoor datenzymcoderen,zijnnormaalgesprokenmetzijntweeë nactief.Maardooroverervingheeft5 tot10procentvandebevolkingtweeinactieveexemplaren(dusgeenenzymactiviteit),terwijl2tot 3procentextrakopieë nheeft(dusteveelactiviteit). Datsoortgenetischevariatieskomenookeldersinhetdnavoor,legtVanSchaikuit,enzezijn 07-05-2014 13:27 De pil die faalde - Archief - VK 2 van 3 http://www.volkskrant.nl/vk/article/print/detail.do?paid=1&language=... onschuldig.Vanwatmeerofminderenzymactiviteitwordjenietziek.Behalvealsje geneesmiddelengaatslikken.Deoplossingiseenvoudig,vertelthij:dedoseringaanpassenof kiezenvooreenvergelijkbaarmedicijndatdooreenander,normaalfunctionerend,enzymwordt afgebroken.Rotterdamsonderzoekheeftbijvoorbeelduitgewezendatdepressievepatië ntendie hetenzymCYP2D6missen,toekunnenmeteenkwartvandedosisvanhetantidepressivum imipramine. Deapothekerszijninmiddelsvoorbereid.Inhunelektronischevoorschrijfsysteemstaatnualvan zestigveelgebruiktegeneesmiddelenhoebijpatië ntenmeteentrageofeenultrasnelle omzettingssnelheiddedoseringmoetwordenaangepast;vantientallenanderemiddelenmoetdat nogwordenonderzocht. Maarvandiekenniswordtnogmaarmondjesmaatgebruikgemaakt,weetdeGroningse hoogleraarfarmacotherapieenklinischefarmacieBobWilffert.Nuslikkenpatië ntenpillenomde bijwerkingenvananderepillenteonderdrukken.Enpsychiatersdoenersomsmaandenoverom hetjuisteantidepressivumvoorhunpatië ntentevinden,waarbijzesteedsweerhunbloedspiegel controleren.'Jebentpatië ntensteedsmaaraanhetoplappen,terwijljevoorafzoveelkuntregelen.' DaaromverteltWilffert,waarhijookkomt,patië ntenenartsenoverhetbestaanvan farmacogenetica.Hetdna-onderzoekisnogprijzig,erkenthij.Wiedeactiviteitvandevijf belangrijksteleverenzymenopeenrijtjewilhebben,betaaltongeveer600euro.Zorgverzekeraars vergoedendatnualleenbijpatië ntendiesteedsforsebijwerkingenondervindenofbijwieeen middelnietwerkt.MaarinGroningenwordthardgewerktaaneenveelgoedkoperetechniek,zegt Wilffert.InhetRotterdamseErasmusMCmaaktdeafdelingvanVanSchaiksteedsvakervoorafeen farmacogenetischpro2ielinplaatsvanachteraf. Hoeveelellendedatbespaart,islastigtebecijferen.Bekendisdatjaarlijks19duizendpatië ntenin hetziekenhuisbelandendoorvermijdbarebijwerkingenvanmedicijnen.Vanhenoverlijdener 1.200,terwijlruim1.700blijvendelichamelijkeschadeoplopen.Totnutoewordendeoorzaken gezochtinverkeerdecombinatiesvangeneesmiddelen,inslechtenieren(waardoormedicijnen lastighetlichaamverlaten)ofinmatigetherapietrouw.Maarhetkannietanders,zegtVanSchaik, oferspeeltnogietsmee:deerfelijkeaanlegvanpatië ntenomgeneesmiddelenaftebreken. Eenrondgangdoordemedischeliteratuurmaaktduidelijkhoegrootdegevolgenkunnenzijnvan eentesnelleoftetragea2braak.FarmacoloogSmithkwamermetzijnduizeligheidenlage bloeddruknoggenadigvanaf.Erzijnpatië ntendieincomarakendooreennormaledosisvaneen antischimmelmiddel,dieeenlevensbedreigendereactieontwikkelenopeenmedicijntegen psychoses,ofdieopdeeerstehulpbelandendooreenmedicijntegenepilepsie.Erzijnzelfs patië ntendienahetslikkenvaneenantidepressivumofeenpijnstilleroverlijden. Beginvorigjaarzettenanesthesiologen27gevallenopeenrijtjevankinderendieeen ademstilstandkregennatoedieningvandepijnstillercodeı̈ne.Zevengevallenwerdenveroorzaakt doordatindelevervandekinderendecodeı̈netesnelwerdomgezetindewerkzamestofmor2ine. Zeskinderenoverleden,hetzevendeliephersenschadeop.DeEuropesegeneesmiddelenautoriteit EMAwaarschuwtsindsdiendatdepijnstillernietmeermagwordengebruiktbijjongekinderen. Ookvoorvrouwendieborstvoedinggevengeldteenverbod.Eenvandeoverledenkinderenhad eenmoederdiecodeı̈negebruikteendatmiddelmetgrotesnelheidomzetteinmor2ine.Hetkind overleedaaneenoverdosismor2inediehetviademoedermelkhadbinnengekregen. VanSchaikheefttalvanvoorbeeldenuitdepraktijkparaat.Hijschetsthetverhaalvandepatië nt dieveelteveelantidepressivuminzijnbloedhaddoorhetontbrekenvanhetenzymCYP2D6.Bij rapportageaandehuisartswerdopeensduidelijkwaaromdemaneerdernahetslikkenvaneen bè tablokkeropdeintensivecarewasbeland.Enwaaromhijzoslechtreageerdeopdepijnstiller codeı̈ne.Hetzijnmedicijnendiedoorhetzelfeenzymwordenomgezet. Veelnarigheidkanwordenvoorkomenmeteeneenvoudigedna-test,zegtVanSchaik.'Alswe patië nteneengeneesmiddelvoorschrijven,ishetookonzeverantwoordelijkheidomte achterhalenofzedatmiddelgoedverdragen.' METOPROLOL (BèTABLOKKER) Aandoening:hartritmestoornissenenhogebloeddruk Aantalgebruikers:1,1miljoen 07-05-2014 13:27 De pil die faalde - Archief - VK 3 van 3 http://www.volkskrant.nl/vk/article/print/detail.do?paid=1&language=... Leverenzym:CYP2D6 Bevolking:5tot10procentmisthetenzym,2tot3procentheeftteveel. Effect:Patië ntendiehetenzymmissen,hebbeneentehogeconcentratievanhetmedicijninhun bloedwaardoorhunhartslagperminuutgemiddeld8,5slaglageris.Bijeentelagehartslagkrijgen weefselsteweinigzuurstof,waardoorpatië ntenhetbewustzijnkunnenverliezen.Erzijngevallen bekendvanpatië ntendiedaardooropdeintensivecarebelanden.Bijpatië ntenmetteveelenzym hebbenbè tablokkersgeeneffect.Zijdenkentenonrechtedatzebeschermdzijn. OMEPRAZOL EN PANTOPRAZOL Functie:beschermingvandemaagwand Aantalgebruikers:1,6miljoen Leverenzym:CYP2C19. Bevolking:30procentvandebevolkingheeftteveelenzym. Effect:Maagzuurremmerswordenveelvoorgeschrevenaanpatië ntendiebepaaldepijnstillers (ontstekingsremmers)slikkenomdatdiemedicatiedemaagwandaantast.Bijpatië ntenmetteveel enzymwordendemaagzuurremmerstesnelafgebroken.Eenmaagzweerkanhetgevolgzijn. TAMOXIFEN Aandoening:hormoongevoeligeborstkanker Aantalgebruikers:30.000 Leverenzym:CYP2D6 Bevolking:5tot10procentvandemensenmisthetenzym. Effect:Tamoxifenwordtdoorhetenzymomgezetindewerkzamestofendoxifen,datdeinvloed vanhethormoonoestrogeenbeperkt.Daardoorgroeitdetumormindersnel.Bijvrouwendiehet enzymmissen,ishetmedicijnmindereffectiefomdathetnietwordtomgezet.Onderzoekwijstuit datbijhendeborstkankereerderterugkeertenzedaardoorsnelleroverlijden. DePersgroepDigital.Allerechtenvoorbehouden. 07-05-2014 13:27
© Copyright 2024 ExpyDoc
