ECI op drijfzand gebouwd

© Copyright 2013 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad.
Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW, wordt
uitdrukkelijk voorbehouden. Donderdag, 21 augustus 2014
RAPPORT ONDERZOEKSCOMMISSIE ECI
“
De ambtelijke organisatie is
onvoldoende kritisch geweest. Dit
vloeit mede voort uit het gegeven
dat individuele leden van het
college een sterk bepalende en
sturende rol hadden.
De historie
䢇 In 2006 wordt een eerste haalbaar-
heidsstudie verricht naar de geschiktheid van het oude fabriekscomplex tot cultuurcentrum. De
uitkomst is negatief, het plan gaat
de koelkast in.
䢇 In 2007 komt het plan toch weer
op de politieke agenda; het wordt
opgenomen in het nieuwe coalitieakkoord.
䢇 Najaar 2007 ziet het college moge-
lijkheden om 6,1 miljoen euro vrij
te maken om tekorten op de realisatie van het plan weg te werken.
䢇 Juli 2009 stemt de gemeenteraad
in met de ontwikkeling van het ‘cultuureiland’, zoals het project dan
nog is gedoopt. De lokale politiek
stelt de gevraagde 6,1 miljoen euro beschikbaar, maar realiseert zich
volgens Necker van Naem niet dat
het college uiteindelijk zelf het besluit tot aankoop van het eemaal
gerestaureerde complex kan nemen.
䢇 Eind 2009 besluiten B en W het
pand nog niet te kopen, en tegen
in- en externe waarschuwingen in,
geen openbare aanbesteding te
houden voor het miljoenenproject.
Dat wordt nu ‘voor eigen rekening
en risico’ ontwikkeld door Roerdelta Projectontwikkelingsmaatschappij BV.
“
De raad is onvoldoende,
onvolledig en op onderdelen niet
geïnformeerd. Als gevolg daarvan
kon de raad op cruciale
momenten geen afgewogen
keuzes maken.
“
De vraag wat de rol van de
gemeente moet zijn ten aanzien
van ECI is vroeg in het project
onderwerp van discussie. Niet in
de raad, maar in het college en de
ambtelijke organisatie.
“
De raad stemt in met de
ontwikkeling van ECI zonder zicht
op inhoudelijke en financiële
onderbouwing. Opmerkelijk
omdat de gemeente op dat
moment nog geen eigenaar is.
“
Het feit dat Roerdelta BV (ECI)
voor eigen rekening en risico
ontwikkelt, terwijl er sprake is
van een miljoenentekort is
opmerkelijk.
ECI op drijfzand gebouwd
ECI Cultuurfabriek
blijkt op drijfzand
gebouwd. Raad en
ambtenaren hebben
verzaakt. Net zoals
een groot deel van
het college dat
vooral één „sturende
wethouder” zijn
gang liet gaan. Het
rapport-Necker van
Naem laat aan
duidelijkheid niets
te wensen over.
䢇 Begin 2010 verkoopt Roerdelta BV
het complex aan Ontwikkelingscombinatie ECI BV, waarin VolkerWessels en Piet van Pol participeren. ECI BV restaureert het complex en verbouwt het tot cultuurfabriek.
䢇 Op 22 mei 2012 maakt het colle-
ge bekend dat het het in oude luister herstelde fabriekscomplex wil
kopen, voor 15,5 miljoen euro.
Vooral de oppositie in de raad
voelt zich door dit besluit overvallen, maar is niet bij machte er wat
tegen in te brengen.
䢇 De stichting ECI die de cultuurfa-
briek gaat exploiteren, raakt al snel
in financiële problemen. Hoe groot
en hoe ernstig die zijn, maakt het
college op 24 april 2013 duidelijk.
De stichting komt jaarlijks 600.000
euro tekort, zo luidt dan de berekening.
䢇 Het college verleent de stichting
ECI in 2013 uitstel van betaling
van de huur, en ziet zich genoodzaakt dat dit jaar te herhalen. Beide partijen verschillen van mening
over de hoogte van de vereiste subsidie.
䢇 De gemeenteraad stelt op 19 de-
cember 2013 de onderzoekscommissie in die de oorzaak van het debacle in beeld moet brengen.
Na de presentatie van het rapport schiet waarnemend raadsvoorzitter Dré
op de rug gezien).
door Gertie Driessen/Theo Sniekers
D
at ECI Cultuurfabriek
op een debacle uit is gedraaid, is niet verbazingwekkend. Cultuur
was van meet af aan
slechts bijzaak, zo blijkt uit het gisteren gepresenteerde rapport. Het
belangrijkste was de renovatie van
de vervallen fabriek. Een lelijke
puist in het Roerdeltagebied, waar
grootschalige woningbouw was gepland.
Als het rijk in 2007 met een subsidieregeling komt voor restauratie
van gebouwen, ziet Roermond zijn
kans schoon. Het college trekt een
oud plan uit de kast om van het
ECI-compex een cultureel centrum
te maken. Haast is immers geboden, want uiterlijk 1 november dat
jaar moet er een plan bij het rijk liggen. Vragen vanuit de raad over
concrete invulling, culturele visie,
beheer en exploitatie, worden weggewuifd. Dat is allemaal van later
zorg. Eerst moet de zak met geld
worden binnengehaald.
Merkwaardig genoeg blijft die druk
erop zitten als de subsidieaanvraag
in mei 2008 door het rijk word afgewezen. Er worden elders wel subsidiepotjes gezocht. Als de raad in
juli 2009 unaniem instemt met het
renovatieplan, zijn nog steeds veel
Peters uit zijn slof door de vraagstelling van raadslid Cees Moisson (links
foto John Peters
zaken niet helder. De financiële onderbouwing is niet duidelijk, er is
geen culturele doelstelling (wat willen we met ECI bereiken?) en er is
niks bekend over beheer en exploitatie. Achter de schermen blijkt er
echter hard te zijn gewerkt. Dat gebeurt door een klein groepje dat
wethouder Tilman Schreurs (Financiën) om zich heen heeft verzameld. Cultuurwethouder Wim
Kemp krijgt steeds minder bemoeienis met het project. Het zijn
ook niet de cultuurambtenaren die
bij het project zijn betrokken, maar
de ambtenaren van ‘Plannen en
Projecten’, de afdeling van Jos van
Rey. Het groepje ambtenaren -
sommigen zijn door Schreurs eigenhandig geselecteerd - schakelt rechtstreeks met Schreurs. De directie,
baas van de ambtenaren, heeft
evenmin zicht op de materie.
Achter de schermen laat het college
ook allerlei onderzoeken uitvoeren,
waar de raad nooit over wordt geïnformeerd. Die krijgen om onduidelijke reden het stempel „niet-open-
䊳 Raad niet geïnformeerd
over cruciale onderzoeken
naar aanbesteding en
aankoop Cultuurfabriek.
baar.” Zoals de drie onderzoeken
naar de aanbesteding van de renovatie. Tegen de meeste adviezen in
besluit het college niet openbaar
aan te besteden, maar de keuze
voor de projectontwikkelaar over
te laten aan eigenaar Roerdelta BV.
Daarmee is het publieke belang
niet gediend; mogelijk was een
openbare aanbesteding goedkoper
uitgevallen. De raad wordt evenmin op de hoogte gesteld van een
onderzoek naar de vraag of de gemeente het pand moet kopen van
Roerdelta BV. Uit dat onderzoek, al
uitgevoerd in 2008, blijkt dat de gemeente als eigenares weliswaar de
meeste zeggenschap heeft, maar
ook de grootste financiële risico’s
loopt. Pas in 2012 krijgt de raad te
horen dat het college de Cultuurfabriek gaat kopen. Zeggenschap hebben de raadsleden er niet in, iets
wat ze tot dat moment niet eens beseffen.
Wat nu precies de culturele doelstelling is en hoe de samenwerking
met de gemeente gestalte moet krijgen, is ook bij de opening van ECI
in september 2012 niet duidelijk.
Cultuur blijkt nog steeds het ondergeschoven kindje. Twee van de drie
personen in de Raad van Toezicht onder wie voormalig wethouder
Tilman Schreurs - hebben weinig
met cultuur, maar des te meer met
de gemeente. Gezien het drijfzand
waarop ECI is gebouwd, kunnen
problemen niet uitblijven. Die zijn
er legio. Fouten in de bouw. Tekorten op de exploitatie die op aannames is gestoeld. Gebrek aan samenwerking tussen de diverse organisaties die hun intrek in ECI hebben
genomen. Onduidelijkheid over de
doelstellingen. Amateurverenigingen die gaan rennen. Het Bonnefantenmuseum dat vertrekt. En een
slechte relatie tussen ECI en gemeente. Necker van Naem trekt keiharde conclusies en wijst het oude
college als hoofdschuldige aan,
maar iederéén heeft verzaakt. Ook
de raad en het ambtenarenapparaat. De rol van het college, en met
name die van één „sturende” wethouder, komt wel nadrukkelijk
naar voren. Het wordt de raad immers wel erg moeilijk gemaakt zijn
controlerende taak uit te voeren als
cruciale informatie wordt onthouden. Het meest veelzeggend is de
eerste aanbeveling die het bureau
aan het college doet om „afwegingen met betrekking tot grote complexe projecten altijd en allereerst
op transparante wijze en vanuit
het publieke belang te maken”. Om
vervolgens te constateren dat dit eigenlijk „een open deur is”, maar in
het ECI-geval niet nageleefd.
“
Het publieke belang, een zo laag
mogelijke prijs voor een
kwalitatief goede realisatie van
het gebouw, heeft in deze
afweging (aanbesteding) geen rol
gespeeld.

Download Report