De kip met de gouden (kartel)eieren is gered

De kip met de gouden (kartel)eieren is gered
Voor klokkenluiders blijf het aantrekkelijk amnestie bij een mededingingsautoriteit aan te vragen
Pierre Bos
............................................................
H
et Europese Hof van Justitie heeft onlangs de kip
met de twee gouden eieren gespaard. Enerzijds
krijgen kartelslachtoffers toegang
tot dossiers van klokkenluiders,
maar niet onbeperkt. Anderzijds
blijft het voor klokkenluiders aantrekkelijk amnestie bij een mededingingsautoriteit aan te vragen,
met het oog op boete-immuniteit
of boeteverlaging wegens deelname aan kartels.
Behalve de eigenlijke amnestieaanvraag van een klokkenluider,
zakengeheimen en interne documenten van de mededingingsautoriteit mogen slachtoffers nu
conform een uitspraak van het
Europese hof heel veel inzien.
Het valt te betwijfelen of benadeelden veel aan de verkregen informatie zullen hebben. Lang niet
altijd zal alleen daarin voldoende
bewijs gevonden worden voor de
causaliteit van de gestelde schade
en de schadeomvang.
Concreet gaat het in het arrest
van 14 juni van het Europese hof in
de Pfleiderer-zaak om de vraag of
een benadeelde afnemer met het
oog op een eventuele schadeclaim
toegang moet hebben tot de zogeheten amnestieverzoeken van veroordeelde leden van het kartel die
geen of lagere boetes hadden gekregen. Het Bundeskartellamt
had immers toegang daartoe afgewezen.
In het beroep tegen deze afwijzing wilde een Duitse rechter wel
inzage van die dossierstukken die
de klokkenluiders vrijwillig aan
het Bundeskartellamt hadden verschaft toestaan. Daaronder vielen
ook hun amnestieverzoeken, in
beslag genomen stukken en ander
bewijs. Voor zakengeheimen en
interne stukken van het Bundeskartellamt wilde hij geen toegang
verlenen. Omdat hij aarzelde,
vroeg de Duitse rechter aan het Europese hof in het kader van het beroep tegen deze afwijzing, hoe het
Europees recht ter zake uitgelegd
moet worden.
In het kort woog het Europese
hof de in het geding zijnde belangen tegen elkaar af: enerzijds het
publieke belang gelegen in een
doelmatig amnestiebeleid als
wapen in de strijd tegen kartels,
anderzijds het particuliere recht
van een benadeelde partij om
schade te vorderen, eveneens als
wapen in de strijd tegen kartels.
Het dilemma waarvoor het Europese hof zich geplaatst zag, is dat
het amnestiebeleid onaantrekkelijk kan worden voor potentiële
amnestieaanvragers als benadeelde derden toegang tot het gehele
amnestiedossier zouden krijgen.
Het Europese hof vindt dat natio-
Principieel
Gezaghebbend
Het Europese hof heeft met
zijn grote kamer van elf
rechters inzake kartels een
principiële en gezaghebbende
uitspraak gedaan over de
kwestie van toegang tot
klokkenluidersdossiers. Vooren tegenstanders hebben
hierover lang met elkaar
overhoop gelegen.
Slachtoffers van kartels mogen
nu heel veel inzien. Of ze er iets
aan hebben, dat is vers twee.
nale rechters de belangen van
beide partijen tegen elkaar moeten afwegen.
Enerzijds betreft het hier het belang van openbaring van informatie om een benadeelde partij in de
gelegenheid te stellen haar schadeclaim te onderbouwen; en anderzijds het belang van de amnestieverzoekende kartelovertreder
dat vrijwillig verschafte informatie
met het oog op de verkrijging van
amnestie beschermd blijft.
Overigens moet een kartelslachtoffer met toegang tot een
amnestiedossier er niet op rekenen dat hij aan de hand daarvan de
omvang van de door hem geleden
schade en het oorzakelijke verband tussen de schade en het vastgestelde kartel zal kunnen vaststellen. Het is nu eenmaal zo dat in
het eigenlijke mededingingsrecht
de kartelautoriteiten dat niet hoeven aan te tonen.
Klokkenluiders hoeven ook niet
het effect van hun kartel op prijzen
te laten zien om succesvol voor
boetevrijstelling of -vermindering
in aanmerking te komen. Die informatie zal niet zo gauw in het
eigenlijke amnestieverzoek zijn
opgenomen. Wellicht is iets daarover wel te vinden in begeleidende
stukken gemaakt (lang) vooraf aan
de indiening ervan.
Komt een slachtoffer informatie tekort, dan kan onder omstandigheden de civiele rechter de gedaagde karteldeelnemer gebieden
relevante informatie te verschaffen. Het slachtoffer kan dan die informatie gebruiken bij zijn vaststelling van de omvang van de geleden schade en om het oorzakelijke
verband tussen het kartel en de
gestelde schade aan te tonen.
Onuitgesproken door het Europese hof blijft de nuchtere vaststelling dat het schade-ei zijn gouden glans normaal gesproken alleen zal hebben als de kip eerst
haar gouden clementie-ei weet te
leggen. Dat is maar goed ook,
want in de praktijk is er weinig
kans op schadevergoeding zonder voorafgaand amnestieverzoek en daarop gestoelde veroordeling van de overige karteldeelnemers.
............................................................
Pierre Bos is advocaat mededingingsrecht bij BarentsKrans
te Den Haag.

Download Report