Gz-psycholoog kinderen en jeugd

Jeugdzorg
De jeugdzorg krijgt bij uitstek te maken met verschuivingen: van de transitie naar de gemeenten
tot het nieuwe kwaliteitsregister dat in ontwikkeling is. Op deze pagina’s: de veranderingen
bezien vanuit verschillende perspectieven én
vanuit nieuwe kansen voor professionals.
turbulentie
met
perspectief
“Wat gaan de gemeenten straks doen
wanneer de pot halverwege het jaar
leeg is?" - Katrien van de Vijfeijken
Nieuwe kansen voor de
Gz-psycholoog
Wat betekent de transitie jeugdzorg voor de taak,
positie en opleiding van de gezondheidszorgpsycholoog? Een visie vanuit de opleidingskant en
een visie vanuit een ggz-instelling.
Al lang voorbereid
De transitie jeugdzorg moeilijk?
Dat hangt er maar van af, zegt
bestuurder Peter Stam van de
Drentse jeugdzorginstelling
Yorneo. ‘Als je permanent de
maatschappelijke ontwikke
lingen volgt, is dit niet heftig.’
‘Een organisatie als de onze moet zich altijd
afvragen hoe je een goede match maakt
tussen wat je biedt en wat de maatschappij
vraagt. De transitie jeugdzorg past in de
algemene maatschappelijke trend naar meer
autonomie. Dat is een wens die medewerkers
en klanten zelf ook hebben, dus deze
ontwikkeling is niet moeilijk te legitimeren.’
‘Het inzetten op autonomie, of eigen kracht
zoals de gemeenten het noemen, leidt er
dus toe dat wij andere producten aanbieden.
Waar je een kind voorheen zeven dagen
per week in een leefgroep opnam en dus
helemaal uit het gezin haalde, ga je nu
kijken wat er in deze situatie nodig is en
stel je bijvoorbeeld de vraag: kan de ouder
mee als het kind wordt opgenomen? Als
organisatie moet je niet alleen nadenken over
zulke ontwikkelingen, je moet ze ook voelen
aankomen. En als je dat permanent doet, is
zo’n transformatie niet heftig.’
‘Het is onbegrijpelijk hoeveel jeugdzorg
er is in Nederland. Je zou willen dat alle
volwassenen die kinderen opvoeden
samenwerken: ouders, leerkrachten, coaches
enzovoort. Op de momenten dat het de
ouders boven het hoofd groeit, moeten zij
ondersteuning kunnen vinden bij het lokale
welzijnswerk en de jeugdgezondheidszorg.
Een belangrijke taak voor onze organisatie
is het ondersteunen van de professionals in
kindercentra en scholen, en het verbinden
van de leefmilieus waarin kinderen leven,
zoals gezin, school en sportvereniging.
Daar begint wat mij betreft ons werk.’
‘Daarvoor hebben we professionals nodig die
zich op een zelfbewuste manier richten
op het contact met de ander. Wij scholen
onze medewerkers daarom permanent.
De ontwikkeling van het nieuwe Kwaliteitsregister Jeugdzorg is voor ons dan ook geen
issue. Het bestaat niet dat de maatschappij
plotseling iets van ons zou vragen waar wij
niet al lang op voorbereid zijn.’
Peter Stam, Yorneo
“Je zou willen dat
alle volwassenen die
kinderen opvoeden
samenwerken."
Katrien van de Vijfeijken
plaatsvervangend hoofdopleider van de
GZ-opleiding kinderen en jeugd regio Leiden
en directeur van PDBO Randstad
Jozien Snijders
directeur
van Lucertis
kinder- en
jeugdpsychiatrie
>Bezuinigingen
>Bezuinigingen
‘Het besef dat de transitie jeugdzorg niet alleen een
inhoudelijke maar ook een bezuinigingsoperatie is, is nu
wel overal doorgedrongen. Doordat twintig procent van
de bedden binnen de zorg ingeleverd moest worden, is er
sprake van een top-down bezuiniging waardoor er minder
Gz-psychologen nodig zullen zijn. In combinatie met de
discussie over wie er nu hoofdbehandelaar mag zijn, leidt
dit ertoe dat men zeer voorzichtig is met het invullen van
opleidingsplaatsen.’
>>
‘De gezamenlijke budgetten voor de gemeenten zullen
aanmerkelijk lager uitpakken dan het totaalbudget voor
jeugdzorg was. Dat betekent dat er alleen nog geld is
voor ernstige problematiek. Voor kinderen met lichtere
problemen wordt gehoopt op natuurlijk herstel of een
oplossing in de sfeer van de keukentafelgesprekken, zo valt
bij wethouders te beluisteren. Maar dit houdt een enorm
risico in voor de samenleving, zoals de rapporten van de
Transitiecommissie Stelselherziening Jeugdzorg hebben
laten zien. Instellingen zullen omvallen en een grote groep
kinderen zal niet meer geholpen worden.’
>>
het aansturen van teams, en zou ik het liefst willen dat
dat een apart wettelijk erkend basisberoep wordt, naast
de gezondheidszorgpsycholoog. Gelukkig worden de
orthopedagoog-generalist, de Gz-psycholoog en de
kinder- en jeugdpsycholoog NIP in het kwaliteitsregister
jeugdzorg straks zeer waarschijnlijk gelijkwaardig.’
“opleiders moeten gaan inspelen op
de vraag hoe een Gz-psycholoog
zijn expertise up to date kan
houden." - Jozien Snijders
>
>
>Gz-psycholoog kinderen en jeugd
> Gz-psycholoog kinderen en jeugd
‘Tegelijkertijd ontstaat er wel een gedeeltelijk nieuw
werkveld in de nieuwe wijkteams. De Gz-psycholoog gaat
daarin niet meer alleen zelf behandelen, maar ook andere
teamleden aansturen die het uitvoerende werk doen. Dat
vereist bijvoorbeeld de vaardigheid om goed diagnostisch
te kunnen nadenken terwijl je de diagnostiek niet zelf doet.
Naast de reguliere taken van uitvoerende diagnostiek en
behandeling moet de opleiding dus ook hierop ingericht
worden.
‘De Gz-psycholoog krijgt een heel andere taak. Die
werkt straks niet meer in een kantoor met andere
Gz-psychologen, maar gaat de wijk in. Voor het
hoofdbehandelaarschap blijft in de nieuwe situatie weinig
ruimte over, maar je kunt wel de verantwoording nemen
over een wijkteam, samengesteld uit professionals uit
verschillende organisaties en van verschillende disciplines.
In die rol krijgt de Gz-psycholoog een zelfstandiger positie.
Als je die goed oppakt, kan dat waanzinnig leuk worden.’
> Samenwerking
> Samenwerking
‘De onzekerheid rond de transitie is nog heel groot. Wat
gaan de gemeenten straks bijvoorbeeld doen wanneer
de pot halverwege het jaar leeg is? Toch is het geen goed
idee om alleen te wijzen op de verantwoordelijkheid van
de gemeenten. Daar zitten ook professionele pedagogen
en psychologen, die zijn ingehuurd om deze omslag tot
een goed einde te brengen. Die gaan echt niet zeggen
welk kind welke zorg krijgt, maar een systeem bouwen
waarbinnen dat wordt georganiseerd. Het is beter te
anticiperen en zelf alvast contacten te leggen, zodat je
samen een kwaliteitsslag kunt maken met de middelen
die er zijn.’
>>
>
>
>
>
Laura Tan
> Opleiden
> Opleiden
‘PDBO Randstad verzorgt opleidingen tot orthopedagooggeneralist in Leiden en Amsterdam. De opleiding in
Leiden is voor een belangrijk deel geïntegreerd met de
Gz-opleiding kinderen en jeugd van de RINO Groep: beide
opleidingen volgen voor driekwart hetzelfde curriculum, in
het laatste deel krijgen ze ieder hun eigen accent. Samen
met de RINO Groep en de praktijkinstellingen gaan we
bekijken hoe we de nieuwe eisen die aan de professionals
worden gesteld het beste kunnen vertalen naar de opleidingen. Zo zullen we de Gz-psychologen kinderen en jeugd
ook moeten gaan toerusten op hun nieuwe, sturende taak.’
‘Natuurlijk heeft dat consequenties voor opleiden. De
Gz-psycholoog moet zelfstandig triage kunnen doen en
daarna direct goed doorverwijzen. Hij gaat in een team
samenwerken met collega’s van andere organisaties
die voorheen op afstand stonden, functioneren als een
soort ambassadeur voor zijn eigen instelling, en ook
opereren in een politiek krachtenveld. Dat zijn echt nieuwe
vaardigheden die onderdeel moeten gaan uitmaken van
de opleiding. Ook moeten opleiders gaan inspelen op de
vraag hoe een Gz-psycholoog zijn expertise up to date kan
houden wanneer hij geen collega’s uit zijn discipline meer
om zich heen heeft.’
>
>
>
>
>Register
>Register
‘De jeugdzorg was altijd een sector zonder formele
kwaliteitseisen, maar door de calamiteiten die zich de
afgelopen jaren hebben voorgedaan, komt er nu een
wettelijk kwaliteitsregister voor professionals die met
kinderen en jeugd werken. Maar met registratie hangt
meer samen dan kwaliteitsbeheersing alleen. Zo is de
orthopedagoog-generalist nu al expliciet toegerust voor
>>
‘De gemeenten waar wij werken vinden de Gz-psycholoog
en de orthopedagoog-generalist even belangrijk, al hoor
ik ook wel geluiden dat er plaatsen zijn waar de voorkeur
wordt gegeven aan de tweede. Toch is het heel belangrijk
om de BIG-geregistreerde Gz-psycholoog te behouden,
want anders is het risico groot dat kinderen waar iets niet
pluis mee is niet worden herkend.’
>>
‘Positief is dat de samenwerking tussen alle
instellingen die met jeugd werken wordt geïntensiveerd
en dat we nu gezamenlijk gaan kijken naar problemen
in het domein van de opvoeding en de psychiatrie. Dat
verkleint bijvoorbeeld de kans dat kinderen heen en
weer gestuurd worden tussen jeugdzorg en ggz. Maar
het was beter geweest als dat niet onder deze druk
was gebeurd. Het is niet eerlijk te zeggen dat het nu
beter geregeld wordt voor de burger, terwijl dat door de
bezuinigingen praktisch onmogelijk wordt gemaakt.’
>>
Doe het zelf!
Hoe je de sprokkelroute goedkoper maakt
De registratie Kinder- en Jeugdpsycholoog NIP is een goed alternatief voor
de opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog kinderen en jeugd. Maar de
vele cursussen die je daarvoor moet volgen, de zogenaamde sprokkelroute,
kunnen een kostbare zaak zijn. Daar heeft een aantal deelnemers een slimme
oplossing voor gevonden: zelf een groepje vormen en gebruikmaken van het
goedkopere incompanytarief. Laura Tan legt uit hoe dat werkt.
TIPS
Wat heeft jouw groep geregeld?
• Realiseer je allereerst dat er iemand
nodig is die de kar trekt!
• Peil of er genoeg mensen mee willen
doen aan de cursus van jouw keuze,
bijvoorbeeld via LinkedIn of in een
andere cursusgroep. Zo heb je snel
door of je plan kans van slagen heeft.
• Formuleer je oproep zo dat mensen
met je mee gaan denken, zodat je niet
alles alleen hoeft te doen.
• Ga op tijd in gesprek met de
opleidingsinstellingen over of de
door jullie bedachte constructie en
planning voor hun ook mogelijk is.
Bedenk vooraf goed wat je wel en niet
op je wilt nemen en onderhandel over
de voorwaarden.
‘Met veertien mensen uit verschillende
instellingen volgen wij in het kader van
onze sprokkelroute de opleiding cognitieve
gedragstherapie bij de RINO Groep.
De RINO Groep regelt de docenten, de
betalingen en de accreditatie. Wij hebben
zelf de werving van de deelnemers gedaan
en de locatie en de catering geregeld.’
Wat komt daar allemaal bij kijken?
‘Ik heb eerst met de RINO Groep overlegd
en daarna via LinkedIn de interesse gepeild.
De meeste mensen die deze route volgen
willen deze cursus doen, dus dat maakte dat
er veel belangstellenden waren. Toen ik de
inschrijving opende, had ik binnen een dag
het maximale aantal deelnemers binnen.
Eén van die mensen kon op haar werk een
gratis ruimte regelen, en voor de lunch
doen we gewoon zelf boodschappen, om
de beurt. Want als je moet betalen voor de
ruimte en de catering, ben je snel weer even
duur uit als normaal.’
Wat heeft het jullie opgeleverd?
‘Aanzienlijk lagere kosten, zoals onze
bedoeling was, maar er zijn meer voordelen.
Zo kun je met deze constructie de
wachtlijsten voor populaire opleidingen
omzeilen. Én we hebben meer zeggenschap,
bijvoorbeeld over in welke periode en op
welke dagen we les hebben.’

Download Report