Inhoud

























Voorwoord
Oplossing en winnaar prijsvraag Academisch Nieuws 19
Prijsvraag : nieuwe opgave
Clubnieuws : Hernieuwing lidmaatschap 2014
O.B.A.D.-activiteit : Themadegustatie Oud Bruin – 20 september
Streek(bier)nieuws
o Goud voor regiogenoten op Brussels Beer Challenge
o Dubbel goud voor Gunther Bensch
Opinie : Bierfestivals, eenheidsprijs of niet?
Op biertoer in Wallonië
Clubnieuws : Gezocht: medewerkers ZBF 2014
Kunst bij ’t Bier : Bierbrouwerssculpturen uit de oudheid
O.B.A.D.-activiteit : Vijfde Diesters Bierfestival – 19 oktober
Festivalitis : 19de Kerstbierfestival, 14-15 december
Hagelands Streekbierenmenu – deel 5
o Voorgerecht: Koolpakket met in Tuverbol gestoomde vis, kruidige
gehakt-dim sum en gefrituurde spring roll met groene
kruidenyoghurt
o Soep: Romige soep met appel, pompoen en cider
o Hoofdgerecht: Hazenrug met ovengeroosterde knolgroenten en
wildsaus met Tumulus Nera
o Dessert: Pompoenkruidencake met Broeder Jacob Double Port
Geproefd : “Special Yeast”, de gistreeks van Delhaize
Brasserie Warsage
Mythbusters : Russian Imperial Stout
O.B.A.D.-activiteit : Algemene Degustatie – 15 november
Historische biercocktails
Werner’s Wonderbaarlijke Wedervaren in het Wilde Westen: Van Elvis
Presley tot JFK, een biertocht door het Diepe Zuiden van de VS (deel 1)
Manchester
Bierbrouwen in Laakdal
O.B.A.D.-activiteit : Ledenavond – 7 december
Clubnieuws : Activiteitenkalender 2014
Vooruitblik
Agenda “Waar naartoe?”
Aan deze editie van het Academisch Nieuws werkten mee :
Werner Callebaut / Andy Mans / Sabine Mans / Renild Panken /
Pol Sels / Mark Van Pee
Academisch Nieuws – nummer 20
1
Voorwoord
Van een feestjaar gesproken! 2013 was een bijzonder jaar in het nog steeds relatief prille
bestaan van onze club. Begin dit jaar vierden we onze vijfde verjaardag – inderdaad, het is al
van januari 2008 geleden dat deze vereniging werd opgericht door een handvol mensen die
toen eigenlijk een beetje in het diepe sprongen: hoe doe je dat eigenlijk, zo’n bierclub
oprichten en besturen? Aan u om te oordelen of we de juiste weg gevonden hebben…
Vervolgens was er in oktober de vijfde editie van het Diesters Bierfestival, ook iets waaraan
we bij de eerste editie in 2009 begonnen met een heel bang hartje, want hoe organiseer je in
hemelsnaam een bierfestival? Aan u om te oordelen of we ook hier de juiste formule
gevonden hebben…
En tenslotte is er dit Academisch Nieuws. Ook hiervan hebben we al vijf jaargangen
afgewerkt, want dit is de twintigste editie. Leden van het eerste uur moeten zeker voor de
grap nog eens nakijken hoe dit ledenblad er bij de eerste editie uitzag. De evolutie is enorm:
van een zeer bescheiden 7 pagina’s naar… tsja, iets dat misschien lichtjes uit de hand gelopen
is, maar volgens diverse bronnen toch op de nodige bijval kan rekenen. Alweer aan u om ook
hier te oordelen of we op de juiste weg zitten!
Dus we mogen van geluk spreken dat de feestdagen eraan komen, want het wordt duidelijk
hoog tijd om te feesten! Alhoewel: eigenlijk hebben we al fijn gefeest, tijdens onze
ledenavond in december waar we met een mooie groep samen waren om te genieten van de
winterbarbecue en van een aantal lekkere biertjes. De sfeer zat er in elk geval goed in, en er
werd volop teruggeblikt op het voorbije Diesters Bierfestival en nagepraat over de
overweldigende stijging in het bezoekersaantal. We waren inderdaad een beetje het
slachtoffer van ons eigen succes, en dat stemt tot nadenken: we zien de noodzaak om uit te
wijken naar een grotere locatie om het voor iedereen veilig en comfortabel te houden, maar
we willen zeker niet inboeten aan gezelligheid. Dat wordt een mooie uitdaging waarover we
ons de komende maanden ernstig zullen buigen. In ieder geval moet een nieuwe locatie zeker
makkelijk bereikbaar zijn met de trein, zodat frituur Warke aan het station ook de volgende
jaren naar hartelust frieten kan bakken voor onze festivalbezoekers!
En dan wil ik eindigen met een groot cliché dat menigeen in deze tijd van het jaar ontelbare
keren te horen krijgt, maar dat ik toch niet achterwege kan laten…
Prettige feestdagen en een sprankelend en goedgehopt 2014 !!
Sabine Mans, voorzitter Objectieve Bier Academie Diest
Diesters Bierfestival 2013 – Chris Bauweraerts kwam vooral voor de ajuintjes...
Academisch Nieuws – nummer 20
2
Academisch Nieuws – nummer 20
3
Oplossing en winnaar prijsvraag Academisch Nieuws 19
1.
Brouwerij Loterbol kwam de laatste maanden aardig in het nieuws dankzij een nieuw
donker bier dat het gamma van de brouwerij komt vervoegen. Hoe heet dit bier: SintJan.
2. Hoe heet het bier van brouwerij St. Canarus uit Deinze, waarbij in elke fles een hopbel
wordt gestopt? In onze regio is dit bier onder andere te proeven in The Celt (Diest) en
Den Hulst (Blauberg): Maeght Van Gottem.
3. De laatste twee jaren kwamen er in Wallonië erg veel nieuwe brouwerijen bij. Eén van
deze nieuwe brouwerijen is Marsinne uit Couthuin, die voorlopig één bier produceren. De
biernaam is samengesteld uit een voornaam en het cijfer 7. Wat is de voornaam:
Leopold.
4. In welke provincie vind je de brouwerijen die in vogelvlucht het verst van Diest liggen:
West-Vlaanderen.
5. Hoe heet het vierde bier van De Kale Ridders, dat vorig jaar eerst onder de naam
"Experiment 5" werd getest op de markt en uiteindelijk op 15 februari van dit jaar onder
de definitieve, huidige naam werd gelanceerd: Tumulus Aura.
6. Wat is de naam (voornaam en familienaam, aan mekaar geschreven) van de man die in
1878 brouwerij Kerkom oprichtte: Evarist Clerinx.
7. Tijdens Toer de Geuze deden veel leden zich bij Tilquin tegoed aan een bier dat gemaakt
wordt door de vergisting met minstens 250 g pruimen per liter lambik. Hoe heet dit bier:
Quetsche.
8. Brouwerij Vissenaken produceert jaarlijks een eenmalig bier voor de plaatselijke
toneelkring. Roze Ridder en Kaviaar of Spaghetti waren de toneelbieren van 2011 en
2012. Hoe heet het huidige toneelbier (weglatingsteken weglaten): ’n Doodgewoon
Avondje.
9. In mei produceerde Kerkom een bier dat eigenlijk voor de Amerikaanse markt bestemd
was, maar toch vrij gemakkelijk in onze streek te vinden is. Hoe heet dit bittere bier,
waarbij de naam van het ingrediënt dat instaat voor de bittere smaak in de naam van het
bier verwerkt werd: Hopverdomme.
10. In 2009 lanceerde brouwerij Nieuwhuys uit Hoegaarden hun tweede bier. Onlangs werd
het recept voor dit bier echter aangepast. Hoe heet dit bier, waarvan het nieuwe recept
getapt werd aan de O.B.A.D.-stand op de streekbierenmarkt in Diest: Rosdel.
De twee antwoorden waren dus TAPRUITER en MOLENSTEEN. De gelukkige winnaar is Eugene
Straver. Hij wint een fles St. Feullien Cuvée de Noël (75 cl) van Brasserie St. Feuillien.
Academisch Nieuws – nummer 20
4
Prijsvraag: nieuwe opgave
Vul de antwoorden op de 10 vragen in onderstaand rooster in.
In de verticale gele balk verschijnt dan de vroegere naam van de oude brouwerij Duysters,
waar nu brouwerij Loterbol gevestigd is. De letters uit de groene vakjes met een nummer kan
je noteren in de horizontale balk onderaan. Hier verschijnt dan de naam van het bier dat
Gunther Bensch van Montaigu ontwikkelde voor Zonderik (Columbus Management) en
waarmee hij goud won op de Brussels Beer Challenge in de categorie “Blonde/Golden”.
Voor sommige vragen gaan jullie misschien even op het internet moeten, maar denk eraan
dat je niet absoluut alle antwoorden op de 10 vragen nodig hebt om de oplossingen van de
gele en groene balk te vinden!
Stuur ons de antwoorden (in de gele kolom en de groene balk) voor 1 maart 2014 en maak
kans op een fles van 75 cl, gevuld met bier natuurlijk! Mocht niemand alle antwoorden juist
hebben, dan wint de persoon met de meeste juiste antwoorden.
Vraag 7 is evenwel een weggevertje....
1.
Eerder dit jaar werd Nivoo Bruin gelanceerd, als aanvulling bij de reeds bestaande Nivoo
Tripel. Wat is de naam van de bierfirma uit Nieuwrode die deze bieren op de markt
brengt?
2. Tijdens de laatste algemene degustatie dronken we een Westkust, een "Black IPA". Wat
is de merknaam van het gamma waartoe dit bier behoort?
3. Bezoekers aan de Streekbierenmarkt in augustus konden genieten van het bier Vals
Paterke. Wat is de naam van de bierfirma die dit bier bij De Graal laat brouwen
(voorzetsel weglaten)?
4. Brouwers Verzet maakte een bier zonder Amerikaanse hop, om te bewijzen dat een
stevige hoppigheid ook mogelijk is met Europese hopsoorten. Hoe heet dit bier, dat we
ook tijdens de laatste algemene degustatie proefden?
5. Tijdens Toer de Geuze bezochten we 4 producenten van bieren van spontane gisting. Eén
van deze producenten is een geuzesteker die een heerlijk bier had met Schaarbeekse
krieken. Waar is deze geuzesteker gelegen?
6. We zoeken de naam van een nieuwe brouwerij in Neerijse, waar professor Delvaux ook
zijn Biercentrum heeft ondergebracht. In maart 2014 gaan we er op brouwerijbezoek op
terugweg van Dilewyns.
7. Voor het brouwen van bier worden hopbellen gebruikt. Dit zijn de bloemen van de
vrouwelijke hopplant. Er wordt in bierboeken wel eens beweerd dat Britse brouwers ook
wel eens mannelijke hopplanten gebruiken in hun bier. Worden mannelijke hopplanten
gebruikt in Brits bier: ja of neen?
8. In maart dit jaar sloegen Kunstkring Argus en de Objectieve Bier Academie Diest voor de
tweede keer de handen in elkaar voor een geslaagd cultureel evenement. Hoe heette dit
evenement?
9. Begin dit jaar wijdden we een themadegustatie een hele resem historische bierstijlen.
Wat is de naam van de oude bierstijl die haar oorsprong in Antwerpen vond en vorig jaar
nieuw leven werd ingeblazen door de vroegere marketingdirecteur van Duvel?
10. Op het afgelopen Diesters Bierfestival was één van de vatbieren de lekkere Balthazar II.
Welke West-Vlaamse brouwerij produceert dit winterbier?
Academisch Nieuws – nummer 20
5
Hernieuwing lidmaatschap 2014
Mark Van Pee
Het jaar 2013 is bijna ten einde! Met het aflopende jaar, loopt ook jullie jaarlijks lidmaatschap
ten einde. Vergeet dus jullie lidmaatschap niet te hernieuwen voor volgend jaar. Meer dan de
helft van de leden maakte reeds gebruik van de laatste degustatie in november en van de
ledenavond in december om het lidmaatschap te hernieuwen. Voor degenen die dit nog niet
deden, sommen we nog even de mogelijkheden op.
Het jaarlijks lidmaatschap van de Objectieve Bier Academie Diest loopt van 1/1/2014 tot en
met 31/12/2014. Er bestaan twee soorten lidmaatschap:
A-lidmaatschap kost 20 euro. Dit betekent dat je lid bent van O.B.A.D. én van Zythos, de
nationale confederatie van bierproefverenigingen. Je krijgt dan:
korting op alle activiteiten van O.B.A.D.,
het 3-maandelijkse ledenblad “Academisch Nieuws”,
een gratis abonnement op “De Zytholoog”, het 3-maandelijkse tijdschrift van Zythos,
voordelen op het Zythos BierFestival in Leuven, het grootste bierfestival van België,
voordelen op bierfestivals of activiteiten van andere Zythos-verenigingen.
B-lidmaatschap kost 10 euro. Je bent dan alleen lid van O.B.A.D. Je krijgt korting op alle
activiteiten van O.B.A.D. en ontvangt het 3-maandelijkse ledenblad “Academisch Nieuws”. Dit
type lidmaatschap is voor mensen die via een andere bierclub al lid zijn van Zythos, of geen
lid willen worden van Zythos; of voor mensen die op hetzelfde adres wonen als een A-lid.
Hernieuw dus snel je lidmaatschap om een onderbreking in de toezending van informatie te
vermijden! Hernieuwen van het lidmaatschap kan op twee manieren:
Stort het lidgeld op rekeningnummer BE49 0016 3725 0771 met vermelding van je naam
en het type lidmaatschap,
Overhandig het lidgeld aan één van de bestuursleden.
Verwittig ons dan ook via een mailtje ([email protected]) zodat we sneller kunnen anticiperen
en het lidmaatschap bij Zythos kunnen regelen.
Voor zij die nog twijfelen om opnieuw lid te worden, raden we aan het artikel over
de ledenavond te lezen, waarin alle ledenvoordelen nog eens op een rijtje worden
gezet. We danken jullie voor het vertrouwen in 2013 en hopen jullie terug te zien in 2014!
Academisch Nieuws – nummer 20
6
Themadegustatie Oud Bruin – 20 september
Sabine Mans
Onze lokatieverantwoordelijke Pol is altijd zeer snel met het vastleggen van de zalen voor de
O.B.A.D.-activiteiten: meestal ligt een zaal al een jaar op voorhand vast, soms zelfs langer.
Toen hij dus in september
2012 de zaal vastlegde voor
de themadegustatie op 20
december 2013, leek alles in
kannen en kruiken. Niemand
kon dan ook vermoeden dat er
enkele uren voor de activiteit
toch
nog
“onvoorziene
omstandigheden”
zouden
opduiken
waardoor
we
moesten uitwijken naar een
andere
zaal.
De
enige
mogelijkheid
bleek
de
Begijnenkamer te zijn: een
zeer gezellige kamer, maar
officieel slechts geschikt voor
28 personen en niet voor de
40
deelnemers
die
we
verwachtten… Gelukkig had de
conciërge goed voor ons
gezorgd en de nodige extra stoelen en tafels laten aanrukken, zodat iedereen toch
comfortabel kon deelnemen aan deze activiteit (hoewel sommigen nadien een stijve nek
hadden door zich voortdurend te moeten omdraaien). Bovendien hadden enkele leden de
lichte paniek gevoeld in de mail waarin we de lokatiewijziging aankondigden, en waren ze
vroeger gekomen om te helpen bij het klaarzetten van de zaal, wat we enorm sympathiek
vonden!
Ook gastspreker David Le Roy had de weg
gevonden naar de Begijnenkamer. David is
afkomstig uit de streek rond Oudenaarde en
is een absolute autoriteit op het vlak van Oud
Bruin, dus de ideale persoon om deze
degustatie te begeleiden. Hij lanceerde zich
vol overgave in zijn presentatie en gaf
helemaal wat we van hem verwacht hadden:
een zeer goed onderbouwde presentatie, vol
bijzondere weetjes en grappige (soms
werkelijk
dolkomische)
anekdotes,
en
informatie die slechts weinig andere mensen
zouden kunnen geven. Uiteraard was er ook
bier: maar liefst negen bieren van het type
Oud Bruin passeerden de revue.
Academisch Nieuws – nummer 20
7
In de eerste proefronde werden de “uitschenkers” danig op de proef gesteld, want het was
een vergelijkende proeverij tussen drie bieren van brouwerij Rodenbach – er moesten dus
op korte tijd zo’n 120 glaasjes worden uitgeschonken en rondgedragen. Elke proever kreeg
drie glaasjes naast elkaar voorgeschoteld: de gewone Rodenbach, Rodenbach Grand Cru,
en
Rodenbach
Vintage
2010. Intussen kregen we
uitleg
over
de
familie
Rodenbach die een zeer
belangrijke
politieke
rol
speelde in de jaren rond de
Belgische onafhankelijkheid.
De brouwerij werd gesticht
in 1821 door Alexander
Rodenbach samen met zijn
broers Ferdinand en Pedro
en hun zus Amelia en haar
man. Alexander Rodenbach
was sinds zijn kinderjaren
blind
maar
kon
zich
wonderwel handhaven in de maatschappij, die in die tijd nochtans weinig mogelijkheden bood
voor mensen met een handicap.
Vanaf 1836 zette Regina Wauters, echtgenote van Pedro, het bedrijf verder en bouwde ze het
uit tot een brouwerij met de uitstraling die ze nu nog steeds heeft. Zij introduceerde trouwens
de eerste stoommachine in Roeselare. Haar zoon Eduard nam in 1864 de leiding over en
voegde een mouterij toe en de moutast die nu een beschermd monument is. Zijn zoon
Eugène ging ermee verder vanaf 1878 en hij is de grondlegger van de smaak van de huidige
Rodenbach, waarvoor hij zich inspireerde op de toenmalige Londense Porter die een lange
rijping op hout onderging. Eugène introduceerde de rijpingsduur van twee jaar op
eikenhouten foeders, waarvan de brouwerij er nu 294 heeft met een inhoud van 12000 tot
65000 liter. Sinds 1998 is de brouwerij onderdeel van Brouwerij Palm, maar ze heeft haar
bijzondere sfeer en artisanale werkwijze volledig behouden en vakkundig gecombineerd met
een moderne brouwinstallatie. Daardoor is de brouwerij een absolute aanrader om te
bezoeken.
De tweede ronde bracht ons
opnieuw een vergelijkende
proeverij, deze keer met
twee bieren van brouwerij
Verhaeghe:
Felix
en
Vichtenaar. Vervolgens was
het onze taak om de
verschillen tussen deze twee
zeer gelijkaardige bieren te
ontdekken.
Felix wordt voorgesteld als
een authentiek Oudenaards
bier, en velen denken dat
dit nog in Oudenaarde
gebrouwen wordt, maar dat
was alleen maar het geval in
de tijd dat het nog bij
brouwerij Clarysse zat. Sinds de sluiting van die brouwerij wordt het bier gebrouwen bij
Verhaeghe in Vichte. Vichtenaar krijgt zijn typische zurigheid door een lagering van 8
maanden op eiken vaten die een inhoud hebben tussen 5000 en 25000 liter. Hoewel de bieren
zeer goed op elkaar lijken, ontdekten we toch wel duidelijke verschillen.
Brouwerij Verhaeghe werd in 1885 opgericht door Paul Verhaeghe als brouwerij-mouterij en
kende een grote faam, niet alleen in de eigen regio maar tot in Brussel toe. Het tij keerde
toen de brouwerij in de Eerste Wereldoorlog ontmanteld werd door de Duitse bezetters en het
koper werd omgesmolten tot oorlogsmunitie. Na de oorlog kwamen er nieuwe installaties en
werd het brouwen herstart, maar het bleek moeilijk om de vooroorlogse handelsrelaties
Academisch Nieuws – nummer 20
8
opnieuw te herstellen, dus richtte de brouwerij zich meer op de regionale markt. In WOII
stonden de activiteiten opnieuw op een laag pitje en werd er door een tekort aan gerst alleen
tafelbier gebrouwen. Daarna brak het tijdperk van de pilsbieren aan, maar Verhaeghe richtte
zich vooral op een kwaliteitsverbetering van de bestaande bieren en op het ontwerpen van
nieuwe kwalitatief hoogstaande bieren, wat hen onderscheidde van de brouwers die zich op
de pilsmarkt stortten.
Tussendoor reikte David ons
enkele tips aan om indruk te
maken
op
argeloze
gesprekspartners en om een
grote bierkennis tentoon te
spreiden met enkele kleine
weetjes. Vele oude familiebrouwerijen, zoals we er wel
een aantal leerden kennen
tijdens deze degustatie, zijn
bijvoorbeeld ontstaan uit een
landbouwbedrijf, en je zit er
niet vaak naast als je hierop
gokt. Een ander weetje is dat
koperen ketels in oudere
brouwerijen vaak dateren uit
de tweede helft van de jaren 1940, toen de Duitse bezetters in WOII het koper van de
vroegere brouwinstallaties waren komen opeisen. David deed verder ook uit de doeken wat
“gushing” precies betekent: dit is een reactie van het gebottelde bier op een infectie, vaak op
de gebruikte mout, die ervoor zorgt dat het bier bij het openen van het flesje met grote
kracht naar buiten spuit. Of, in de woorden van David: “Als je bier enthousiaster is dan
jijzelf”…
Zo kwamen we naadloos bij de derde proefronde en het zesde bier uit deze degustatie:
Vander Ghinste Oud Bruin van brouwerij Bockor. Gelukkig voor de uitschenkers zou elke
proefronde vanaf nu slechts één bier bevatten, zodat het iets rustiger werd achter de toog.
Ook Bockor is een oude familiale brouwerij: hun verhaal begon in 1892, toen Remi Vander
Ghinste een woonhuis en bijhorende brouwerijgebouwen kocht voor zijn zoon Omer. Hun
bieren vonden een afzetmarkt tot in Frans-Vlaanderen. In 1918 werd een mouterij
toegevoegd aan het bedrijf, en in 1929 werd de lagegistingstoren gebouwd om een eigen pils
te kunnen commercialiseren. Deze toren is nog steeds een zeer herkenbaar baken in het
landschap van Bellegem.
De pils die in de toren gebrouwen werd, heette aanvankelijk Ghinst Pils maar werd in 1938
omgedoopt tot Bockor (van het Duitse ‘bock’ en het Franse ‘Or’, goud). In 1977 werd ook de
naam van de brouwerij veranderd in Bockor.
De brouwerij ging steeds over
van vader op zoon. Vanaf de
jaren 1970 begonnen ze zich te
richten op geuze- en fruitbieren
onder de naam Jacobins. Ook
zoetere fruitbieren zoals Kriek
Max werden aan het gamma
toegevoegd.
Hun
grootste
succes haalden ze echter met
het blonde hogegistingsbier
Omer dat in 2008 op de markt
kwam. Zeer binnenkort komt er
een nieuw bier op de markt:
een
donker
degustatiebier
“Brasserie Le Fort”.
David’s vat in duigen
Academisch Nieuws – nummer 20
9
Bier zeven was een heel ander type van Oud Bruin: Morpheus Wild is niet afkomstig uit een
oud familiebedrijf, maar wordt gebrouwen door brouwerij Alvinne in Moen. Deze brouwerij
heeft slechts een zeer kleine productie van Oud Bruin: ze hebben slechts één foeder. Uit deze
foeder worden regelmatig een aantal flessen gebotteld, en dan wordt de foeder telkens weer
aangevuld met nieuw bier.
Bij het verhaal over Alvinne kwam David met heel wat leuke informatie op de proppen over de
verwezenlijkingen van de drie partners in de brouwerij, Davy, Glenn en Marc. Het is immers
een enorme prestatie om op iets meer dan tien jaar tijd te groeien van hobbybrouwers in een
tuinhuisje naar zaakvoerders van een relatief grote brouwerij, al lang geen “picobrouwerij”
meer zoals ze zich aanvankelijk noemden.
Wie Alvinne zegt, zegt natuurlijk Morpheus: de brouwerij gebruikt immers al jaren de wilde
Morpheus-gist die Marc De Keukeleire zelf in Frankrijk “ving” en cultiveerde. Dit is een uniek
verhaal dat voor een deel verantwoordelijk is voor de naamsbekendheid van Alvinne in
speciaalbierenmilieus.
Bier acht was Cnudde Oud Bruin van brouwerij Cnudde uit het Oost-Vlaamse Eine. Deze
brouwerij is een fenomeen in de bierwereld. Ze werd opgericht op het einde van de 19 de eeuw
en is nog steeds familiebezit. Momenteel wordt de brouwerij gerund door drie broers Lieven,
Steven en Pieter Cnudde, die het brouwen als deeltijdse bezigheid uitoefenen en slechts een
beperkte productie hebben die vooral erg lokaal blijft. Waarom is de brouwerij dan een
fenomeen? In de eerste plaats omdat ze vlak naast het kerkhof van Eine ligt, en het
opgepompte water waarmee men brouwt dus wel eens “kerkhofwater” genoemd wordt.
Verder staat de brouwinstallatie niet echt bekend om haar uitmuntende netheid en duikt er
regelmatig een Cnudde op met één of andere niet-bedoelde infectie. De Cnudde Oud Bruin is
trouwens helemaal geen
bruin bier: het is in wezen
een blonde tripel, gekleurd
met karamelsuikers en
“gekruid
met
een
infectie”… Maar het hele
verhaal alleen al maakt dit
bier de moeite waard, en
het smaakte prima.
Voor het negende en
laatste bier doken we in
de
geschiedenis
van
brouwerij Liefmans uit
Oudenaarde.
Bij
de
Liefmans Goudenband,
een
zeer
waardige
afsluiter
van
deze
interessante
en
soms
hilarische
proefavond,
vertelde
David
het
opmerkelijke verhaal van Rosa Blanquaert-Merckx, de eerste vrouwelijke brouwmeester van
België. Zij was in haar jeugd balletdanseres (!) maar werd al snel secretaresse bij Liefmans.
Niet veel later kreeg ze de functie van brouwmeester, waarna ze gedurende meer dan 40 jaar
de leiding had over het brouwgebeuren. Een indrukwekkend verhaal over een
indrukwekkende dame in de bierwereld!
De tijd ging veel sneller dan we vermoedden, en voor we het goed en wel beseften was deze
degustatie afgelopen. De verhalen waren stuk voor stuk uiterst interessant en gezellig, en
David had het publiek volledig op zijn hand, de mensen hingen aan zijn lippen. Met zijn stem
die als een klok de zaal inpalmde (en op een bepaald moment ook de zaal onder ons, zo bleek
toen iemand uit die bewuste zaal ons kwam vragen om de deur te sluiten) kwam de
informatie heel duidelijk over, en door alle grapjes en details die doorheen het verhaal
kwamen, bleef het van begin tot einde interessant. Van dit soort presentaties kunnen wijzelf
nog heel veel leren… :-)
Bekijk ook de fotoreportage op
onze website www.obad.be
Academisch Nieuws – nummer 20
10
In het Streek(bier)nieuws bieden we
korte nieuwsflitsen van brouwerijen in
onze onmiddellijke omgeving, in een
beperkte straal rond Diest en/of het
Hageland.
Mark Van Pee
Goud voor regiogenoten op Brussels Beer Challenge
Van 1 tot 3 november werd de
tweede editie van de Brussels Beer
Challenge
georganiseerd.
Deze
internationale
bierwedstrijd
vond
plaats in Luik, in het kader van de
actie Wallonië in smaken 2012-2013.
De internationale jury, die ook
bekende Belgen zoals Jan Rumes
(voorzitter
Zythos),
Sven
Gatz
(voorzitter Belgische Brouwers), Filip
Delvaux (eigenaar Bier Centrum
Delvaux), hopprofessor Denis de
Keukeleire,
Stefaan
Couttenye
(eigenaar Het Hommelhof) en de
bierschrijvers Jef Van Den Steen en
Sofie Vanrafelghem in haar rangen
telde, schreef heel wat prijzen uit:
ruim 40 categorieën
moesten beoordeeld
worden.
De Belgische bieren
deden
het
niet
onaardig, en twee
Hagelandse
bieren
kaapten
zelfs
de
gouden medaille weg
in hun categorie: de
White IPA van Montaigu uit Scherpenheuvel, die haar wereldprimeur kende
op het afgelopen Diesters Bierfestival, won goud in de categorie
“speciaalbieren”. Ook Broeder Jacob Double Port van bierfirma Broeder Jacob
uit Wezemaal kaapte de eerste plaats weg, maar dan in de categorie Strong
Dark Ale. Ook dit bier was te proeven op het recente bierfestival in Diest.
Dubbel goud voor Gunther Bensch
Voor Gunther Bensch van bierfirma Montaigu was het zelfs dubbel feest op
de Brussels Beer Challenge. De Scherpenheuvelnaar ontwierp immers het
recept van de Bolderiaan, de nieuwste telg in het gamma van Zonderik Beer
Company. Ook dit bier won een gouden medaille op de Brussels Beer
Challenge, in de categorie “Blonde/Golden Beer”.
Bolderiaan, dat gebrouwen wordt bij Anders! in Halen, is een blond bier van
8 vol. % alc. dat gebrouwen wordt met vloergemoute Bohemian Pilsnermout,
Vienna- en Münchener-mout, en bevat een gulle dosis van de interessante
hopsoorten Simcoe en Centennial. Naast wat koriander bevat het bier ook
enkele minder klassieke ingrediënten, zoals vanille en saffraan.
Academisch Nieuws – nummer 20
11
Opinie – bierfestivals: eenheidsprijs of niet?
Mark Van Pee
In de rubriek “Opinie” maken we wat plaats vrij voor, hoe kan het ook anders, een
opiniestukje. Hierin staan we dan even stil bij enkele keuzes die we maken voor de club:
waarom we bepaalde dingen doen en andere niet, of de manier waarop, of het idee dat
erachter schuilt. Kleine zaken die de club maken tot wat ze is. In elk geval, niemand hoeft
ermee akkoord te gaan, het is per slot van rekening gewoon onze eigen mening.
Een bierfestival hanteert een eenheidsprijs als er een vaste prijs geldt voor elke consumptie,
dus als elk bier hetzelfde kost. De tegenovergestelde situatie is als elk bier zijn eigen prijs
heeft, meestal in functie van de aankoopprijs of productieprijs van dat bier.
Is het een goed idee om op een bierfestival een eenheidsprijs voor het bier te hanteren of
niet? Zoals bij veel vragen, is het antwoord: “dat hangt er vanaf”. Eenheidsprijzen kunnen in
bepaalde gevallen, bij bepaalde types festival, interessant zijn, en in andere gevallen is het
dan weer wenselijk om ze niet te gebruiken. Het type bierfestival, het aantal bezoekers, het
beoogde doelpubliek en het werkcomfort van de medewerkers spelen allemaal een rol, en de
beslissing om al dan niet een eenheidsprijs toe te passen, mag dan ook niet lichtzinnig
worden genomen om te beletten dat brouwerijen en/of bezoekers en/of de eigen club
benadeeld worden.
Werken met een eenheidsprijs heeft natuurlijk veel belangrijke voordelen: als alle bieren aan
hetzelfde bedrag worden verkocht, dan is dat niet alleen makkelijk voor de bezoekers, maar
de organisatie kan de betaling ook laten verlopen met jetons of bonnetjes in plaats van cash
geld. Dat bespaart heen-en-weer-geloop (en dus tijd en moeite) voor de medewerkers die in
de zaal werken, en kan heel interessant zijn voor erg drukke festivals.
Streekbierenmarkt Diest
Een eenheidsprijs heeft ontegensprekelijk ook een groot voordeel als
er niet één, maar verschillende
plaatsen zijn waar geld in ontvangst
moet genomen worden, bijvoorbeeld
op een bierfestival met verschillende
standen waar de bezoeker zelf
zijn/haar glas bier gaat halen en aan
de verschillende standen betaalt. Zo
wordt er bijvoorbeeld op het Zythos
Bierfestival met een vaste prijs (een
jeton) per bier gewerkt.
Op welke prijs de jeton of eenheidsprijs wordt gezet, is uiteraard een vrije keuze van de
organiserende vereniging, maar we kunnen stellen dat dit een gemiddelde prijs is die de
consument verwacht te betalen voor een consumptie. Uiteraard zijn niet alle bieren even
goedkoop te produceren: bieren met extra grote hopgiften, houtgerijpte bieren, of bieren met
duurdere ingrediënten hebben nu eenmaal een hogere productieprijs, en kosten dus meer.
Voor een “simpel” bier kan de brouwer dus een mooie winstmarge hebben per consumptie,
Academisch Nieuws – nummer 20
12
maar voor “extremere” bieren kan het evengoed zijn dat de eenheidsprijs/jeton maar nipt de
productieprijs dekt, of zelfs niet voldoende is.
Op zich is dat geen probleem: standhouders weten
op voorhand aan welke prijs hun consumpties
verkocht worden, en ze kunnen er dus zelf voor
kiezen om hun duurdere bieren, waarop ze een
kleinere marge hebben, gewoon thuis te laten.
Voor onze Streekbierenmarkt opteren ook wij
voor een soort eenheidsprijs, maar we bouwen wel
een zekere flexibiliteit in. Er wordt namelijk wel een
richtprijs afgesproken (€ 1,50 per consumptie van
15 cl), maar de standhouder heeft toch de vrijheid
om zijn eigen prijzen te bepalen. Op die manier
hoeft hij zijn duurdere (en soms interessantere)
bieren niet thuis te laten, maar kan hij die aan een
hogere prijs aanbieden. Als dit aan de stand duidelijk wordt vermeld, kunnen geïnteresseerde
bezoekers toch de duurdere bieren nemen, maar schiet de brouwerij of bierfirma er niet
financieel bij in.
Voor het Diesters Bierfestival kiezen we er echter resoluut voor om geen eenheidsprijs te
hanteren. Waarom niet?
Wel, we mogen zonder valse schaamte zeggen dat het bierfestival jaar na jaar een zeer mooie
bierlijst weet voor te leggen. We zijn er telkens in geslaagd een zeer groot aantal primeurs en
speciale bieren te schenken, naast een aantal minder courante buitenlandse bieren, maar
eigenlijk zijn we vooral trots op het feit dat de bierlijst zeer evenwichtig is met de
aanwezigheid
van
een
aantal
klassieke
“instap”-bieren
voor
beginnende bierliefhebbers. Het mag
duidelijk zijn dat speciale bieren met
speciale
ingrediënten
of
lange
rijpingstijden
duurder
zijn
dan
klassieke standaardbieren. Het is ook
niet verwonderlijk dat er aan
buitenlandse bieren die ter plaatse
moeten opgehaald worden, ook een
hoger prijskaartje hangt.
Ons festival trekt, naast een grote
hoop bierkenners die voor de speciale
bieren komen, ook een groot aantal
mensen die nieuw zijn in de bierwereld. En daar zijn we blij om, want je kan de biercultuur
niet steunen door alleen de kenners te bedienen. Daar bereik je geen nieuwe mensen mee, en
we willen geen elitaire “kennersclub” zijn. Maar de meeste van de beginnende bierliefhebbers
storten zich niet meteen op extreme houtgerijpte imperial stouts en dergelijke: zij gaan
meestal voor de klassiekers, de tripels en dubbels van familiale brouwerijen, de toegankelijke
hoppige blondjes, de meer gematigde smaken.
Een eenheidsprijs is een gemiddelde prijs: je telt alle individuele prijzen van alle bieren op, en
deelt dit door het aantal bieren. Het resultaat is dat de prijs van de dure, exclusieve bieren
afgezwakt wordt door de standaardbieren, en dat de prijs van de standaardbieren hoger komt
te liggen door de hogere prijs van de exclusievere en/of zeldzamere bieren.
En het resultaat is dus dat de beginnende bierproevers zouden meebetalen voor de bieren van
de kenners. En dat willen we niet. Exclusievere bieren hebben uiteraard een meerprijs, en die
wordt in principe graag betaald door de kenners die precies voor die bieren naar ons festival
komen. We willen die prijs niet afwentelen op de “nieuwe” mensen die nog maar pas hun
ontdekkingstocht in de bierwereld hebben aangevat.
En we hebben inderdaad al commentaren gehoord in de zin van: “Waarom passen jullie geen
eenheidsprijs toe om de prijs van de duurdere bieren wat omlaag te halen?”. Zulke
commentaren komen dan inderdaad van mensen die graag de mogelijkheid willen om
exclusieve bieren te proeven, maar een deel van de prijs graag op de rug van iemand anders
schuiven... Foei foei! ;-)
Dus: eenheidsprijs op de Streekbierenmarkt, géén eenheidsprijs op het Diesters Bierfestival!
Academisch Nieuws – nummer 20
13
Op biertoer in
Wallonië
Andy Mans
Een bierfestival, daar hoort uiteraard bier bij. Het samenstellen van de bierlijst voor het
festival is ieder jaar opnieuw een uitdaging. Nieuwe brouwerijen schieten als paddenstoelen
uit de grond, iedere maand wordt onze biercultuur alweer verrijkt met enkele nieuwe bieren.
Het is dan ook niet evident om door het bos de bomen nog te zien. Onze bierlijst bestaat voor
een deel uit bieren die vlot verkrijgbaar zijn in de gespecialiseerde drankenhandels, dat is het
makkelijkste deel. Na een paar uurtjes ronddwalen in de drankenhandel hebben we al een
mooi lijstje. Verder zijn er nog een aantal bieren die we al wel kennen, maar die moeilijker te
verkrijgen zijn en die we dus in de brouwerij zelf gaan ophalen. Daarenboven willen we onze
bezoekers steevast verwennen met enkele gloednieuwe bieren. Zo heeft de doorwinterde
bierliefhebber ook voldoende nieuwigheden te ontdekken. Voor dat laatste deel hebben we
gelukkig onze voorzitster en secretaris Sabine en Mark die voor Zythos de nieuwe bieren
opvolgen en opspeuren. We merken dat de laatste tijd ook de biercultuur in Wallonië aan een
opmars bezig is. Er ontstaan vele nieuwe, kleine, ambachtelijke brouwerijtjes die vaak
moeilijk op te sporen zijn omdat ze heel lokaal werken. Ze verdelen hun bieren in lokale cafés
en winkels, maar verder is er
buiten de regio vaak geen spoor
van terug te vinden. Na een
avondje speurwerk op internet
had ik een lijstje bij elkaar
gesprokkeld met nieuwe Waalse
brouwerijen, waarvan ik zelf nog
nooit had gehoord. Maar wie ben
ik natuurlijk? Ik stuurde deze
lijst dus ook eens naar onze
experts Sabine en Mark met de
vraag of zij hier meer wisten. Bij
zowat alle brouwerijen kreeg ik
het antwoord: “al wel eens van
gehoord,
maar
nog
nooit
tegengekomen of geproefd”, of
zelfs “nog nooit van gehoord”.
We
konden
alleen
maar
besluiten dat het hoog tijd was
voor
een
uitstapje
naar
Wallonië. Als bij wonder lukte
het om bij alle brouwers die ik
wou bezoeken op dezelfde dag
een
afspraak
geregeld
te
krijgen. Het uitstippelen van de
route verraadde al dat het een
lange lang beloofde te worden.
Met een kleine 500km voor de
boeg vertrok ik ’s morgens
vroeg richting Wallonië.
Andy’s biertoer door Wallonië
Academisch Nieuws – nummer 20
14
Brasserie de la Lienne
Lierneux - Provincie Luik
De eerste stop is Brasserie de la
Lienne in het pittoreske dorpje
Lierneux, nabij Trois-Ponts in de
Ardennen. Boven de deur van de
schuur van een typisch Ardens
huisje,
opgetrokken
uit
natuursteen, zie ik het logo van de
brouwerij. Op de oprit en het
aanpalende grasveldje staan een
twintigtal bierbakken uitgestald,
wat een beetje vreemd lijkt. Als ik
de deur van de schuur open, merk
ik al snel waarom. De 2 brouwers
zitten op hun knieën op de grond in
een grote plas bier glasscherven en
flesjes op te ruimen. Blijkbaar was
er net voor ik toekwam een pallet
bier
omgekanteld
bij
het
verplaatsen. Ondanks de slechte timing word ik heel vriendelijk ontvangen en krijg ik wat
uitleg over de brouwerij en hun eerste bier, de “Lienne Blonde”. De brouwers, Nicolas en
Mélissa Résimont, zijn broer en zus. Hij is graficus, zij biologe. Ze waren reeds 3 jaar als
hobbybrouwers aan de slag in de keuken van hun moeder, waar ze al een 60-tal recepten
hadden uitgetest. In april 2013 besloten ze om hun job op te geven en samen een brouwerij
te beginnen. Na de nodige verbouwingen en de aankoop van het materiaal zijn ze in juni van
start gegaan. Ze brouwen momenteel 500 liter per week en verdelen het bier in lokale
horecazaken en supermarkten. De flesjes worden met de hand afgevuld, wat het drama van
de gekantelde pallet nog iets erger maakte.
De “Lienne Blonde” is een blond
bier van hoge gisting met 7%
alcohol.
Er
wordt
gebruik
gemaakt van twee zeer licht
gebrande moutsoorten en 3
Amerikaanse
hopsoorten,
waaronder Citra. De vergisting
gebeurt met Orval-gist, waarna
het bier nog 3 weken mag
lageren. Dit alles zorgt voor een
verfrissend bitter bier dat toch
veel karakter heeft. In de neus
zijn subtiele citrusaroma’s waar
te nemen.
Nicolas en Mélissa hadden ook
dorst gekregen van het opruimen
van hun ongelukje en openden
een paar van de slachtoffers die
door de val hun druk hadden verloren. Warm bier dat net gevallen is uit het flesje drinken is
nu niet echt de meeste ideale proefervaring, maar ik vond het toch sympathiek en besloot
nog een paar ongeschonden flesjes mee naar huis te nemen om later eens opnieuw te
proeven, maar dan gekoeld en uit een glas. Dit is overigens zeer goed bevallen, een aanrader
dus!
Zeer recent is ook hun tweede bier op de markt gekomen: La Lienne Brune. Ik kijk er alvast
naar uit om deze ook eens te proeven.
Academisch Nieuws – nummer 20
15
Brasserie Sainte-Hélène
Ethe-Belmont (Virton) - Provincie Luxemburg
Op mijn verlanglijstje stond ook
Brasserie Sainte-Hélène in Virton,
maar helaas bleven mijn mails
naar hen steeds onbeantwoord.
Aangezien mijn volgende stop
best in de buurt ligt, besluit ik het
er toch op te wagen om eens aan
te kloppen. Tevergeefs, want ik
sta, zoals ik een beetje gevreesd
had, voor een gesloten deur.
Zoals wel vaker gebeurt bij zo’n
kleine brouwerijtjes, verkopen ze
hun
bier
in
de
lokale
supermarkten. Aangezien mijn
maag ook wat begint te grommen,
breng ik een bezoekje aan de
Delhaize van Virton. En jawel, in
de rekken staan de bieren van
Sainte-Hélène.
Ik
kan
mijn
karretje volladen met de volledige stock “Black Mamba”, welgeteld 6 flessen van 75cl. Dit is
een “Hoppy English Stout” van 4,3% alcohol, gebrouwen met Simcoe en Citra hop en heeft
een bitterheid van maar liefst 45 EBU.
GenGoulf
Villers-devant-Orval - Provincie Luxemburg
De volgende halte is brouwerij GenGoulf in Villers-devant-Orval. Deze brouwerij,
ondergebracht in een schuur op een boogscheut van de welbekende trappistenabdij van
Orval, werd in april 2013 gestart door 4 vrienden en draagt de naam van de patroonheilige
van het dorpje: Saint-Gengoulf. Eén van de brouwers werkt als laborant in de nabijgelegen
trappistenbrouwerij, waardoor er wel wat brouwexpertise in het gezelschap is. De brouwerij is
momenteel nog heel kleinschalig en ze maken iedere 2 weken in het weekend enkele
brouwsels om de gistingstank van 1000 liter te vullen. Ik heb geluk, want op de dag van mijn
bezoek zijn twee van de vier vennoten aan het brouwen, dus ik kan live zien hoe er in de
brouwketels geroerd wordt.
Academisch Nieuws – nummer 20
16
Momenteel gebeurt het bottelen, etiketteren en verpakken met de hand, maar er zijn prille
plannen om een muur uit te breken en een bottellijn te installeren. Dit zou ook ruimte openen
om de capaciteit van de brouwerij uit te breiden. Dat de heren creatieve doe-het-zelvers zijn
is duidelijk, want voor de koeling van het wort gebruiken ze een eigenontwikkeld koelsysteem
dat gebruikt maakt van het water uit het riviertje dat achter de brouwerij stroomt.
Voorlopig wordt er slechts één bier gebrouwen dat blond tot licht-amberkleurig is. Het bier is
met 25 EBU wat minder bitter dan dat van de paters om de hoek, maar bezit volgens de
brouwers evenveel karakter. Veel meer uitleg over het bier willen ze niet kwijt, het is beter
om zelf te proeven. En wie ben ik om dat tegen te spreken? Eén van de brouwers komt met
een proefglaasje op de proppen, waarop de andere een beetje begint te grommen en drie 33cl
glazen bovenhaalt. Van brouwen krijg je duidelijk dorst! Het is een fris en luchtig blond bier
dat mooi in balans is.
Tot slot mocht ik ook proeven van hun “eau-de-bière”, een distillaat op basis van GenGoulf.
Orval / A l’Ange Gardien
Villers-devant-Orval - Provincie Luxemburg
De trappistenabdij van Orval ligt slechts op een boogscheut van mijn vorige stop. Dit is dus
de ideale gelegenheid om daar even een kijkje te gaan nemen. De abdij heeft een lange en
rijke geschiedenis die teruggaat tot het jaar 1070, het moment waarop de eerste monniken
afkomstig uit Zuid-Italië zich in Orval vestigden. Het klooster werd veelvuldig getroffen door
rampen en oorlogen en moest meermaals opnieuw opgebouwd worden. De huidige gebouwen
zijn opgetrokken tussen 1926 en 1948 op de fundamenten van de ruïnes van de oude 18eeeuwse abdij. Het resultaat is een prachtig klooster, opgetrokken in okerkleurige Franse
steen. Het is ook in deze periode van wederopbouw dat de befaamde brouwerij ontstond.
De brouwerij bezoeken is uiteraard niet mogelijk. Dit kan slechts één keer per jaar tijdens de
opendeurdagen en hiervoor moet je heel snel zijn om een plaatsje te reserveren. Veel tijd om
in de abdij zelf rond te lopen heb ik ook niet meer, maar een bezoek aan het aanpalende
café-restaurant ‘A l’Ange
Gardien’, staat nog wel op
mijn verlanglijstje. Dit is de
enige
plek
buiten
de
abdijmuren waar je de
‘Orval Vert’ kan proeven.
Dit bier, ook wel ‘Petit
Orval’ genoemd, is een
minder sterke, met water
aangelengde, versie van
Orval. In het klooster wordt
dit bier, in gebottelde
versie, gedronken door de
monniken zelf als een soort
tafelbier. In het abdijcafé
kan je deze trappist, met
een
alcoholgehalte
van
amper 4,5%, van het vat
proeven. Je kan kiezen
voor een proevertje van
15cl of een glas van 25cl
met een aangepast groen Orval-logo. Qua smaak is dit natuurlijk geen grote verrassing, want
het brouwrecept is hetzelfde als dat van zijn grote broer. De verdunde versie smaakt iets
luchtiger, maar bezit nog verbazend veel Orvalkarakter. Geen reden om hiervoor speciaal
naar deze uithoek van ons land te rijden, maar als je in de buurt bent, is het zeker de moeite
waard om op een warme zomerdag te genieten van een verfrissende Orval Vert op het terras
van dit café met uitzicht op de abdij.
Academisch Nieuws – nummer 20
17
Brasserie L'Echasse
Wierde (Namen) - Provincie Namen
Bij Brasserie L’Echasse in Namen heb ik een afspraak om een vat La Houppe op te halen. Dit
zou achteraf één van de populairste vatbieren van ons festival worden.
Toegekomen op het opgegeven adres in Namen, bij een gewoon huis, zie ik een openstaande
dubbele garage, volgepropt met bierbakken en vaten. Twee mannen zijn druk in de weer met
het afladen van een tapmonster (weliswaar minder indrukwekkend dan het rode tapmonster
dat velen onder jullie kennen van de streekbierenmarkt) van een aanhangwagen. Ze komen
blijkbaar net terug van een evenement waar ze hun bier gepromoot hebben. Ik wist al dat
deze heren (nog) niet zelf brouwen en ze dus een bierfirma zijn. Na enkele subtiele pogingen
om te weten te komen waar ze hun bier laten brouwen, krijg ik het antwoord dat ze dit niet
mogen zeggen volgens hun contract met de brouwerij. Deze uitleg leek me vrij
ongeloofwaardig. Ik begrijp niet goed waarom sommige bierfirma’s angstvallig proberen
geheim te houden waar hun bier gebrouwen wordt, want we komen het toch te weten! We
zeggen natuurlijk niets, anders komen ze in de problemen met hun contract ;-) De mensen
van L’Echasse weten me wel te zeggen dat ze op zoek zijn naar een pand in Namen om een
eigen brouwerij in te huisvesten. Door het grote succes van La Houppe hebben ze het
driejarenplan dat ze oorspronkelijk hadden al omgevormd tot een 1,5-jarenplan. Als dat
allemaal lukt, gaan we hier zeker nog van horen.
Brasserie Debrue Jérémy (La Natoise)
Natoye - Provincie Namen
Het einde van mijn grote bierronde komt in zicht. Niet ver van Namen, in het landelijke
Natoye, heb ik een afspraak met Jérémy Debrue van de gelijknamige brouwerij. Het valt me
direct op hoe kleinschalig deze brouwerij is: enkele kleine brouwketels, eerder een hobby
brouwinstallatie, in de achterkeuken van het huis van de brouwer. Jérémy vertelt me dat hij
al enkele jaren bezig is met brouwen. Hij heeft alles uit zichzelf geleerd, met vallen en
opstaan en vooral veel hulp van het internet. Zijn brouwsels leken wel in de smaak te vallen
bij vrienden en familie, dus besloot hij in maart 2013 om zijn brouwerij officieel te maken en
dit als bijberoep te doen. Dit lijkt aardig goed te lukken, want La Natoise blijkt goed te
verkopen in de lokale handelszaken. Momenteel kan hij maximum 600 liter per maand
brouwen, maar er zijn al prille
uitbreidingsplannen. De brouwer en
zijn gezin gaan namelijk binnenkort
verhuizen naar iets groters, waar ook
meer ruimte zal zijn om te brouwen.
Ondertussen zitten we aan de
keukentafel, heeft Jérémy’s vrouw ons
voorzien van wat salami en proeven
we een speciale versie van La Natoise
Ambrée, waarbij plankjes van een
gebruikt
whiskyvat
werden
toegevoegd in de gistingskuip. Van
een warme ontvangst gesproken!
Momenteel bestaat het gamma uit een
blond, een bruin en een amber bier.
Voor het festival konden we een
gelimiteerde editie van de Ambrée versieren, waarbij geëxperimenteerd werd met een
Amerikaanse gist. Het is een bier van 6,8%, waarbij de nadruk voornamelijk ligt op
kruidigheid. Vooral de tijm komt heel duidelijk (misschien iets te duidelijk) naar voren bij het
ruiken en het proeven. Deze sympathieke en gepassioneerde brouwer zit nog een beetje in
een experimentele fase, wat zeker niet slecht is, maar is absoluut op de goede weg om enkele
mooie bieren te produceren. Voor de zomer zijn er plannen om een aardbeienbier te maken
met aardbeien van een plaatselijk boer. Iets om naar uit te kijken dus!
Academisch Nieuws – nummer 20
18
Gezocht: medewerkers ZBF 2014
Mark Van Pee
Op 26 en 27 april 2014 organiseert Zythos, de overkoepelende biervereniging waarvan
O.B.A.D. deel uitmaakt, het Zythos BierFestival (ZBF), het grootste bierfestival van België in
de Brabanthal in Leuven.
Om dit festival tot een succes te maken, vraagt Zythos de medewerking van haar
lidverenigingen om een handje te komen toesteken. Zythos vraagt aan elke lokale vereniging
om een aantal medewerkers aan te brengen.
Het is geen zwaar werk, er is genoeg gelegenheid tot proeven en de sfeer is supergezellig! In
onze persoonlijke ervaring is meehelpen op het ZBF een verrijkende en onvergetelijke
ervaring. Medewerkers krijgen een T-shirt van ZBF en een aantal eet- en drankjetons cadeau
in ruil voor hun hulp. Het is tevens een unieke kans om eens een blik te werpen achter de
schermen van dit grootse gebeuren en om kennis te maken met brouwers en met mensen
van andere bierverenigingen.
In het recentste nummer van De Zytholoog vinden jullie het medewerkersformulier en een
brief met bijkomende uitleg, maar we stuurden deze formulieren ook elektronisch door, dus
wellicht bevinden ze zich nog in jullie mailbox. Uiterste inschrijvingsdatum is 31 januari, maar
wacht liefst niet zolang: het werk van de organisatoren wordt een stuk makkelijker als ze
tijdig weten wie komt helpen.
Reeds verschillende O.B.A.D.’ers hebben alvast hun medewerking verleend. Wie is er nog van
de partij?
Geef ons in elk geval een seintje als je gaat helpen (óók als je B-lid bent bij O.B.A.D.
en Zythos-lid bent via een andere vereniging) : elk O.B.A.D.-lid (A of B) dat
meehelpt aan het ZBF trakteren we immers later op het jaar op een drankje als dank
voor de geleverde steun aan de biercultuur !
De gezellige drink van de vorige ploeg ZBF/O.B.A.D.-medewerkers:
Academisch Nieuws – nummer 20
19
Kunstkring Argus en de Objectieve Bier Academie Diest organiseerden reeds twee keer het
evenement “Kunst & Bier”, waarbij een kunsttentoonstelling gecombineerd werd met een
bruisend cultuurcafé. O.B.A.D. blijft kunst graag verder in de kijker zetten. In de rubriek
Kunst bij ’t Bier ontleedt Renild Panken telkens een kunstwerk over bier.
Bierbrouwerssculpturen uit de oudheid
Renild Panken
Deze keer gaat het, zoals de titel reeds verraadt, niet over hedendaagse kunst, maar stappen
we de oudheid in.
Bijna 4000 jaar geleden werd er ook al bier gebrouwen bij de oude Egyptenaren en
werden er groepssculpturen gemaakt van het productieproces.
Samen met andere sculpturen, die meestal levensmiddelen en dagelijkse activiteiten
uitbeeldden, werden ze rond de mummiekist neergezet.
Zodoende beschikte de overledene ook in het
hiernamaals over vanalles. Brood en bier
behoorden tot de eerste levensbehoeften en
werden gedurende het Middenrijk vrijwel
altijd op deze wijze in het graf meegegeven.
Dergelijke groepsmodellen vallen op door de
levendige compositie van het tafereel en het
afwisselende gebruik van verschillende
kleuren.
Deze
ensembles,
eigenlijk
een
soort
maquettes, geven momentopnames weer uit het leven en werk van de grafbezitter en zijn
personeel. De activiteiten die ze verrichtten en de producten die ze afleverden - voedsel en
drank - werden verondersteld op magische wijze ook in het hiernamaals realiteit te worden.
De beschilderde, houten groepsmodellen van dienaren werden neergezet in de nabijheid van
de beelden van hun meesters.
Uit voorzorg tegen het schenden van de graven bracht men de beelden onder in diep
liggende, moeilijk toegankelijke rotskamers. Dicht opeengepakt, op en rondom de kist met de
mummie, zijn zo tientallen modellen van dienaren door archeologen teruggevonden in tal van
rotsgraven.
Hiertussen bevinden zich groepen van slagers, bakkers, bierbrouwers, meubelmakers,
veehouders en vissers, maar ook modellen van schepen met hun bemanning, van gebouwen
en zelfs van hele legers.
Academisch Nieuws – nummer 20
20
Een van de meest uitgebeelde thema's was de bereiding van brood en bier, in Egypte de
basisvoedingsmiddelen. In offerlijsten nemen deze producten een prominente plaats in.
Bierkruiken en modellen van
stukken brood komen vanaf de
prehistorie in de graven voor. Ook
het loon van arbeiders bestond uit
brood en bier.
Aangezien bier uit brood werd
gemaakt,
vinden
we
het
bereidingsproces van de beide
producten
vaak
gecombineerd
uitgebeeld op de modellen.
Bierbrouwersmodel
12de dynastie (ca. 1900 v.Chr.),
afm. 38 x 34 x 50 (beschilderd
hout)
Rijksmuseum voor Oudheden,
Leiden, NL
Een groot bierbrouwersmodel laat de verschillende fasen van de bierproductie zien :
Uit gerst wordt eerst brooddeeg gekneed.
Boven een open vuur bakken de brouwers daarvan kegelvormige broden in vormen van
aardewerk.
De broden worden geweekt in water waaraan zoetstoffen zijn toegevoegd. Vervolgens laat
men deze massa gisten.
Daarna wordt het gegiste product gefilterd boven een groot vat en wordt het bier in grote
kruiken van aardewerk overgegoten.
De kruiken worden ten slotte afgesloten met een stopper van klei, waarin het zegel van de
brouwerij wordt gedrukt.
Materiaal,compositie en kleurgebruik
Kenmerkend voor modellen als deze is de sobere
uitvoering in hout, maar tegelijk ook de levendige
compositie van de diverse figuren en voorwerpen.
Het afwisselend gebruik van rood, geel, wit en
blauw voor de figuren en de biervaten, maken het
stuk
tot
een
realistisch
tafereel.
Bij sommige modellen zijn de witte rokken en
schorten van het ijverige brouwerspersoneel nog
omwikkeld met een echt stukje linnen. Ook aparte
bierbrouwerbeeldjes
werden
heel
kleurrijk
versierd.
We kunnen besluiten : bierbrouwen is een oude
kunst en werd bovendien ook “kunstig” uitgebeeld
en… zoals jullie hierboven kunnen zien, moesten
de vrouwen niet onderdoen voor de mannen…
Hopelijk hebben jullie er iets van kunnen opsteken of wie weet willen jullie de oude
brouwwijze eens uitproberen? Veel succes !
Academisch Nieuws – nummer 20
21
Vijfde Diesters Bierfestival – 19 oktober
Sabine Mans
De datum van het festival naderde dit jaar wel zeer snel,
het lijkt wel of de tijd elk jaar sneller gaat en we steeds
minder voorbereidingstijd hebben! Maar dank zij de grote
inzet van een aantal mensen kregen we de klus geklaard
en was alles op tijd in orde: drukwerk klaarmaken
(waaronder affiches en flyers die deze keer in kleur
waren), etiketteren van etiketloze bieren, produceren van
een hoop extra dorst-bordjes, het festivalboekje
schrijven en laten drukken, het ging allemaal vrij vlot.
Andy zorgde bovendien voor een modernisering door een
mobiele festivalgids te ontwerpen die geconsulteerd kon
worden via smartphones en tablets. Een andere
nieuwigheid was een bezoekersenquête die wat
aantrekkelijker gemaakt werd door ze te combineren met
een aanwezigheidstombola. Op die manier hoopten we
iets meer te weten te komen over onze bezoekers en ook
wat feedback te krijgen op de bierlijst en de organisatie.
Intussen legden de leden van ons immer dynamische
festivalteam honderden kilometers af om nieuwigheden
te gaan oppikken. Zo gingen Pol en Paul bij Warsage op
zoek naar leuke dingen, ging Andy een optreden van de
Big Bayou Band bijwonen bij Smisje, gingen Mark en ik
psychedelische bieren zoeken bij ’t Hofbrouwerijke, en
konden we allen vooral vaak proeven van nieuwe dingen.
Kwaliteitscontrole is ook belangrijk, niet waar?
Academisch Nieuws – nummer 20
22
Big Bayou Band bij Smisje
Het was ongelooflijk om te beseffen dat het Diesters
Bierfestival in 2013 aan zijn vijfde editie toe was. Van
een
bescheiden
“laten-we-eens-een-bierfestivalorganiseren” bij de eerste editie, zijn we inmiddels
geëvolueerd naar een festival dat een vaste waarde
geworden is in het rijtje van Belgische bierfestivals.
Daarom wilden we deze editie, net als de vorige vier, ook
weer tot in de puntjes voorbereiden om niets aan het
toeval over te laten. Al van voor de zomer leefden we er
naartoe en nam dit evenement op bestuursvergaderingen
een steeds prominentere plaats in. De bestuursleden en
de leden van het festivalteam neusden met veel
enthousiasme rond op het internet, in bierwinkels en in
brouwerijen om een zo interessant mogelijke bierkaart
samen te stellen die de gezette trend van de voorbije
jaren moest verderzetten: veel variatie bieden en voor
elk wat wils, zodat zowel een vergevorderde bierfreak
als een absolute beginner zich voor 100% thuis zou
voelen op het festival.
Klaarzetten van de zaal: veel mensen kijken naar veel bier
Bepaalde tradities zijn er om in ere te houden: op de vrijdag voor het festival troepte een heel
legertje medewerkers samen in de zaal om er alles in gereedheid te brengen. Vele helpende
handen zorgden ervoor dat al het materiaal en bier supersnel uitgeladen was uit diverse
aanhangwagens, auto’s en andere vervoermiddelen. Soms ging het iets te snel, zo bleek toen
een steekkarretje een stuip kreeg en een stapel bierbakken omver liet vallen, met een paar
gebroken flesjes tot gevolg. Gelukkig verliep de rest van de namiddag zonder ongelukken.
Drankenhandel Pelgrims kwam ook mooi op tijd aan met de vrachtwagen vol bier, koelkasten,
tapinstallaties en spoelbakken. Geen enkel bier ontbrak; integendeel: we hadden bier teveel…
In de vrachtwagen zaten namelijk nog enkele vaten bier die we niet besteld hadden, en zelfs
een aantal vaten pils die uiteraard rustig in de vrachtwagen mochten blijven. Volgens een
andere jaarlijkse traditie voerde Sjaak vervolgens de regie over het sorteren van de bieren en
het vullen van de koelkasten, en bracht Johan het gevecht met de geleende tapinstallaties
zoals gewoonlijk tot een goed einde. In een mum van tijd stond alles klaar voor de grote dag.
Ook op de festivaldag konden we rekenen op een hele stoet medewerkers. Op papier leek het
zelfs alsof we iets te veel medewerkers hadden en dat een aantal mensen het rustig aan
zouden kunnen doen, maar dat draaide heel anders uit… Net toen iemand gezegd had: “Het is
precies zo kalm?” begonnen de mensen steeds sneller toe te stromen. Halverwege de
namiddag waren bijna alle 225 zitplaatsen volzet, en dit zou zo blijven tot laat op de avond!
De sfeer was vrolijk en het bier vloeide erg rijkelijk. De obers merkten het duidelijk: na elke
doortocht in de zaal kwamen ze terug met een handvol ingevulde bestelbriefjes. Er was
duidelijk een stuk meer volk dan vorig jaar; hoeveel precies, daar hebben we nog steeds het
raden naar. Ons idee om de bezoekersenquête ook te laten fungeren als bezoekerstelling
mislukte, omdat een aantal mensen de enquête niet invulden (zo bleek uit heel wat blanco
formulieren die we bij het opruimen op de tafels vonden) en enkele grapjassen het dan weer
leuk vonden om een heel pak formulieren in te vullen in de hoop zo meer kans te maken op
één van de vijf 75cl-flessen bier die we verlootten.
Zoveel volk zorgde er natuurlijk voor dat de temperaturen in de zaal hoog opliepen. Het was
toevallig ook een heel warme dag voor de tijd van het jaar, en de ramen openzetten hielp
Academisch Nieuws – nummer 20
23
maar een heel klein beetje.
Goed draaiende bieren die niet
lang genoeg in de koelkast
konden
vertoeven,
kwamen
soms een tikkeltje te warm aan
bij de bezoekers, maar het was
vooral de lucht in de zaal die
warm bleef… Mensen die naar de
WC moesten en dus de lange
wandeling door de eindeloze
gang aanvatten, merkten dat
het dit jaar in de gang niet te
koud maar eerder aangenaam
was, en dat bij het opnieuw
betreden van de zaal de warmte
behoorlijk “viel”. Maar dat kon
de pret niet drukken, het bleef
erg gezellig in de zaal en het
enthousiasme droop er bij veel
proevers werkelijk vanaf. Zoals
al gezegd: ze bestelden erg veel
bier,
en
de
medewerkers
moesten zich vaak reppen om
alles klaar te krijgen. Een aantal
medewerkers
draaide
een
langere shift dan voorzien, en
sommigen sprongen spontaan in
als bleek dat een collega even te
kampen had met overmacht. De
collegialiteit en het clubgevoel
waren bij velen duidelijk te
merken!
Het publiek was een zeer diverse
mix van bierliefhebbers, met in
hoofdzaak
erg
veel
lokale
mensen maar ook bezoekers van
verder weg, en gaande van
beginnende biersympathisanten
tot erg geoefende proevers. Dat
maakte dat heel wat bieren
relatief goed draaiden en dat het
daardoor ook een tijdje duurde
voordat
de
eerste
bieren
uitverkocht waren. Toen dat
eenmaal begon, was het op
bepaalde momenten moeilijk te
stoppen en moesten we om de
haverklap
naar
het
“uitverkocht”-lijstje hollen om er
nummers bij te schrijven. Maar
er bleef nog tot op het einde
meer dan voldoende keuze!
Met een bierlijst van 112
verschillende bieren is het soms
niet evident om een keuze te
maken, zeker voor nieuwere
proevers. Om dan binnen zo’n
lijst als brouwerij duidelijk in de
Academisch Nieuws – nummer 20
24
smaak te vallen met je bieren, is
een
mooie
prestatie.
Onze
Diestse
brouwerij
Loterbol
slaagde
erin:
Loterbol
was
verantwoordelijk voor de twee
best verkopende flessenbieren
van
het
Vijfde
Diesters
Bierfestival,
de
verrukkelijke
Sint-Jan en de oude blonde
Loterbol “Vintage” met Orvalgist.
Loterbol-brouwer
Marc
Beirens kwam een kijkje nemen
en zag dat het goed was, terwijl
hij genoot van een fles van zijn
lekkere
Roodebol.
Bij
de
vatenbieren was het eveneens
een lokale producent die met de
pluimen ging lopen: de PIGG
White IPA van Montaigu uit
Scherpenheuvel (gebrouwen bij
Anders!) zorgde daar voor de
meeste verkochte glazen.
We zijn uitermate trots op deze
vijfde editie van het Diesters
Bierfestival, en dan vooral op
onze
nooit
versagende
medewerkers! Maar deze editie
stemde toch ook tot nadenken.
Er werd maar liefst 27% meer
omzet gedraaid dan vorig jaar,
wat iedereen dus duidelijk aan
den
lijve
ondervond.
Dat
verzekert ons natuurlijk van wat
werkingskapitaal om in 2014 de
deelnameprijs
voor
de
activiteiten te helpen drukken,
maar het stelt ons ook voor
dilemma’s. De refter van het
KTA2 lijkt zijn limieten bereikt te
hebben, dus staan we nu voor
de keuze om uit te wijken naar
een andere lokatie in Diest: het
moet
immers
veilig
en
comfortabel blijven, en iets meer
ruimte en frisse lucht zouden
ook geen kwaad kunnen. Zodra
de knopen doorgehakt zijn,
brengen we jullie zeker op de
hoogte!
Bekijk ook de
fotoreportage op onze
website www.obad.be
Academisch Nieuws – nummer 20
25
Academisch Nieuws – nummer 20
26
19de Kerstbierfestival, Essen, 14 & 15 december 2013
Sabine Mans
In het weekend van 15 en 16 december haalde menig bierliefhebber weer zijn kerstmuts en
rendierengewei uit de kast om in vol ornaat naar het Kerstbierfestival in Essen te trekken, en
we waren weer met velen. Op zaterdag is het traditioneel het drukst, en dat was dit jaar niet
anders. Gelukkig hadden de O.B.E.R.’s een zeer goed systeem ingevoerd: een snelkassa waar
je een startpakket (glas, boekje en 9 jetons) kon krijgen zorgde ervoor dat er binnen een
mum
van
tijd
600
bezoekers in de zaal
binnengeraakten zodat
de mensen tenminste
niet te lang in de kou
moesten blijven staan.
Wij kiezen echter steeds
voor de zondag omdat je
dan in een iets rustigere
sfeer kan binnenkomen
en gegarandeerd een
tafeltje
vindt.
De
organisatie moedigt de
bezoekers trouwens aan
om op zondag te komen
door altijd iets speciaals
achter
de
hand
te
houden. Dit jaar was dat
Tsjeeses
op
vat,
exclusief op zondag te
verkrijgen.
Het is maar goed dat Essen een treinstation heeft en dat het festival dus goed bereikbaar is
met het openbaar vervoer, ondanks het feit dat je er een behoorlijk lange verplaatsing voor
over moet hebben: vanuit Diest duurt het (zeker op zondag) meer dan 2 uur om er te
geraken met de trein. Maar wegens de sterkte van de kerstbieren zou het absoluut niet
verantwoord zijn om dit festival met de auto te bezoeken, tenzij je kan rekenen op een Bob
die onvermurwbaar blijft voor het heerlijke gerstenat dat er te proeven is…
Gerstenat is trouwens niet op alle bieren volledig toepasbaar. Eén van de nieuwigheden dit
jaar was een bier dat het midden houdt tussen bier en wijn: Château d’Ychouffe
(Achouffe/Duvel-Moortgat), gemaakt uit 60% wort en 40% most van de Loupiacdruif, met als
resultaat een kraakhelder dessertbier dat in het aroma nauwelijks nog aan bier doet denken.
Onder de bieren die wel volledig uit gerstemout bestonden, zaten er natuurlijk ook heel wat
uitschieters. Zo was er het Kerstvuur 2012 Oak Barrel Aged op vat, een kurkdroog bier met
zeer veel tannines. Een compleet ander houtgerijpt bier op vat was de Kleveretien Oak Aged
op Bordeaux-vaten, een bier waar je een stevige beet aan hebt en waar je het hout duidelijk
in terugvindt. Van alweer een heel ander kaliber was de frisse en zeer evenwichtige Oude
Academisch Nieuws – nummer 20
27
Wintergeuze La Luna dh van de Duitse amateur-geuzesteker h.ertie, bij sommigen beter
gekend als Uli Cremer. Terwijl die Oude Wintergeuze nog relatief jong was, was het nieuwe
winterbier van Hof ten Dormaal al behoorlijk oud: de Winter 14 is een bier dat eerst 18
maanden rijpte op een sherryvat en vervolgens nogmaals 18 maanden op een portovat, en
dat proef je duidelijk. De Winterstout van Duits&Lauret (bij de Proefbrouwerij) is dan weer
een zeer complex maar evenwichtig bier met veel koffie- en chocoladetoetsen. Ook heel
lekker was de Bellevaux
Black Cuvée Speciale,
geïnspireerd op het bier
Old
Peculier
van
Theakston
(Masham,
Yorkshire) waarbij het
inderdaad aardig in de
buurt kwam.
De mensen van O.B.E.R.
hadden het weer prima
georganiseerd
en
hadden zich de benen
van
onder
het
lijf
gelopen om al die bieren
tot in Essen te krijgen.
Nergens ter wereld vind
je zoveel kerst- en
winterbieren bij elkaar,
en dat alleen al is een
reden om elk jaar weer
terug te gaan!
Wist u dat...
... het oudste bier ter wereld ontdekt werd in 2010
aan boord van een 19de-eeuws scheepswrak in de
buurt van Finland? De koude had het bier relatief goed
bewaard... Alhoewel. Het smaakte naar verluidt "erg
oud" (een verrassing?) en had wat verbrande toetsen
en een zurige nasmaak. Men neemt wel aan dat het
bier oorspronkelijk veel lekkerder van smaak was... Er
zijn in totaal slechts vijf flessen van dit bier bewaard
gebleven, op basis waarvan Finse wetenschappers het
exacte recept hebben trachten te achterhalen. Ze
wisten er vier verschillende soorten bacteriën in te
ontdekken, en vonden ook dode gistcellen van
Saccharomyces cerevisiae (brouwersgist) en van
giststammen die leken op de Brettanomyces in lambik.
Dit wetenschappelijke onderzoek had tot doel het bier
op hedendaagse wijze na te brouwen. Het klonk erg
onwaarschijnlijk dat dit ook daadwerkelijk zou
gebeuren, maar inmiddels zijn er zowaar concrete
plannen: de Stallhagen Brewery van Åland wil dit 170
jaar oude recept brouwen en in de zomer van 2014 op
de markt brengen. We houden het in de gaten...
Academisch Nieuws – nummer 20
28
Mark Van Pee en Sabine Mans
I
n het vijfde deel van deze reeks serveren we opnieuw een feestelijk menu met regionale
bieren uit het Hageland! In elke aflevering gebruiken we enkele van onze lokale bieren als
ingrediënt en/of als begeleiding bij iets meer feestelijke recepten. Alle Hagelandse
brouwerijen en bierfirma’s komen wel eens aan bod.
Voorgerecht:
Koolpakket met in Tuverbol gestoomde vis, kruidige gehakt-dim sum en
gefrituurde spring roll met groene kruidenyoghurt
Aan dit feestelijk voorgerecht is wel wat werk, maar de vele frisse smaken en interessante
combinaties maken het beslist de moeite waard. Je kan natuurlijk ook één van de drie hapjes
apart serveren als aperitiefhapje.
Ingrediënten:
Filet van een vaste witte vis (zeewolf,...)
Tuverbol
Koolbladeren
Wortel
Chili
Pijpajuin
Verse gember
Wokolie
Prei
Sojascheuten
Wokkruiden
Sojasaus
Zoete chilisaus
Rijstvermicelli
Rijstvelletjes
Bloem
Rundsgehakt
Peper
Zout
Eierdooier
Sjalot
Broodkruim
Peterselie
Korianderblad
Zonnebloemolie
Sesamolie
Tuinkers
Bieslook
Natuurlijke yoghurt
Bereiding:
Voor het koolpakket: leg de zeewolf in een schaaltje en overgiet met Tuverbol. Laat de vis
minstens enkele uren marineren in de koelkast. Snijd de grote nerf uit enkele koolbladeren en
blancheer de koolbladeren in licht gezouten water tot ze half gaar zijn. Snijd de zeewolf in
kleine stukjes, en maak van elk koolblad twee pakketjes met de zeewolf, en een beetje zeer
fijngesneden wortel, chili, pijpajuin en gember. Met een prikkertje kan het koolpakketje stevig
worden dichtgemaakt.
Academisch Nieuws – nummer 20
29
Voor de spring roll: week de rijstvellen in koud water. Doe Chinese wolkolie (of
zonnebloemolie of sesamolie) in een wok en bak daarin wat wortel en prei die in smalle lange
slierten zijn gesneden, samen met wat sojascheuten en fijngesneden pijpajuin en chili. Als de
groenten beginnen te bakken, voeg dan wat wokkruiden toe (in de winkel vind je kant-enklare mengelingen met sechuanpeper, kaneel, anijs, venkel en kruidnagel). Als de groenten
wat zacht zijn geworden, voeg wat sojasaus en zoete chilisaus toe. Kook wat rijstvermicelli in
water, en voeg toe aan de wok als de groenten van het vuur mogen. Droog de rijstvellen een
beetje af, plaats een hoopje van het wokmengsel in het midden en maak een mooi rolletje dat
je makkelijk kan dichtkleven.
Voor de dim sum: zeef
50 g bloem met wat
zout en voeg al roerend
60 ml kokend water toe
tot je een zacht deeg
krijgt. Kneed het deeg
goed door en verdeel
het in 8 kleine bolletjes.
Stuif wat bloem over
het werkblad, rol elk
bolletje deeg tot een
dun velletje uit en snijd
er rondjes uit. Meng
gehakt (rundsgehakt, of
gemengd
rundsen
varkensgehakt)
met
een
eierdooier,
wat
peper en zout, een
fijngesnipperd sjalotje,
broodkruim, fijngehakte
chili, gember, peterselie
en een zeer gulle dosis
fijngehakte korianderblaadjes. Plaats een bolletje gehaktmengsel in het midden van het dim
sum deeg, bevochtig de randen en maak er mooie pakketjes van.
Frituut de spring roll in zonnebloemolie (of een andere olie die geschikt is om te frituren) en
stoom de koolpakketjes en dim sums boven een pot kokend water.
Voor een koude dressing: meng wat Tuverbol met sesamolie en doe er zeer fijn gehakte
stukjes wortel en chili bij, samen met een heel klein beetje fijngehakt korianderblad.
Voor de groene kruidenyoghurt: mix peterselie, tuinkers, bieslook en wat pijpajuin fijn in de
blender, samen met wat natuurlijke yoghurt, tot een mooie gladde saus die je afwerkt met
peper en zout.
Bij het dresseren kunnen er wat korianderblaadjes over het bord gestrooid worden.
Soep:
Romige soep met appel, pompoen en cider
Voor deze rustieke winterwarmer kleuren we een beetje buiten de
appels worden deze keer niet gecombineerd met een Hagelands
Hagelandse cider. Brouwerij De Vlier produceert namelijk een heerlijke
met het Hagelands fruitbedrijf Vanhellemont, die heerlijk past in en
soep.
Ingrediënten:
Boter
Een pompoen (ongeveer een kilo vruchtvlees)
Academisch Nieuws – nummer 20
30
lijnen. Pompoenen en
bier, maar met een
cider in samenwerking
bij deze versterkende
1 stengel prei
1 stengel selder
2 grote (of 4 kleine) wortels
2 appels (een eerder zurig type, zoals Boscoop)
Anderhalve theelepel gedroogde tijm
Een halve theelepel gedroogde salie
1 liter bouillon (kippenbouillon of groentebouillon)
125 ml zure room
100 ml room
Bieslook
300 ml cider van brouwerij De Vlier
Bereiding :
Snij
de
pompoen,
prei,
selder
en
wortels in werkbare
blokken, smelt flink
wat boter in een
grote
kookpot
en
stoof
de
groenten
gedurende een flink
kwartier aan. Schil
intussen de appels,
verwijder het klokhuis
en snij de appels in
blokjes.
Voeg
de
appel, salie en tijm
toe aan de kookpot,
evenals de bouillon
en 200 ml van de
cider.
Breng
het
geheel aan de kook,
en laat de soep dan
ongeveer een half uur
sudderen tot zowel de
appels als de pompoen zacht zijn. Mix de soep fijn, en roer er de room door.
Breng de resterende 100 ml cider in een klein steelpannetje aan de kook en laat de cider
reduceren tot ongeveer de helft. Laat de cider rusten en afkoelen in de koelkast, en klop die
dan door de zure room.
Voor het opdienen: decoreer elk bord met een gulle dosis ciderroom en werk af met
fijngesnipperde bieslook.
Hoofdgerecht:
Hazenrug met ovengeroosterde knolgroenten en wildsaus met Tumulus
Nera
Dit gerecht is zowel smaakvol en verwarmend gezellig, als zeer eenvoudig om te maken.
Ingrediënten:
Hazenrug
Boter
Peper en zout
Bloem
Rode bessengelei
Room
Tumulus Nera
Aardappelen
Wortelen
Academisch Nieuws – nummer 20
31
Ajuin
Raapjes
Olie
Verse rozemarijn
Verse tijm
Verse salie
Peterselie
Bieslook
Bereiding:
Bedek de bodem van een braadslee met een laagje olie, en doe er de grof gesneden
aardappelen, raapjes, wortel en ajuin in. Wentel de knolgroenten goed door de olie en
besprenkel met een gulle dosis fijngesneden verse rozemarijn, tijm en salie, kruiden die je
nog tot ver in december vers in de kruidentuin vindt. Plaats de ovenschaal in een
voorverwarmde oven van 180 °C tot de groenten gaar zijn. Af en toe omroeren is aanbevolen
om te vermijden dat de groenten aan de bodem aanbakken.
Verhit boter in een pan en bak de hazenrug mooi rosé met wat peper en zout. Hou het vlees
daarna warm in wat zilverpapier. Doe wat bloem in de pan en bak die aan in het bakvet van
het vlees (eventueel kan nog wat verse boter toegevoegd worden). Voeg naar eigen smaak
wat rode bessengelei en room toe tot het geheel onder voortdurend roeren een vrij dikke saus
wordt. Werk de saus af met Tumulus Nera tot de gewenste dikte, maar doe dit op het einde
zodat het bier niet hoeft mee te koken en het zijn smaak behoudt. Roer er op het einde nog
een klontje boter door zodat de saus mooi glad wordt.
Stort de gebakken hazenrug en de ovengeroosterde knolgroenten op rustieke wijze op een
bord, drapeer de saus waar je hem hebben wilt, en fleur het geheel op met fijngehakte
peterselie en bieslook.
Bij de donkere smaken van het wild en de winterse knolgroenten wordt uiteraard een Tumulus
Nera geserveerd tot vervolmaking van het smakenpalet.
(Ja, “palet” in deze betekenis is met één “l”. Een “pallet” met dubbele “l” is een houten
draagconstructie. Bijvoorbeeld een pallet met bierbakken)
Academisch Nieuws – nummer 20
32
Dessert:
Pompoenkruidencake met Broeder Jacob Double Port
Als afsluiter van dit menu stellen we een gewoon lekker kopje koffie voor, met een heerlijk
verwarmend en najaarsrustiek schijfje pompoenkruidencake. De koffie kan ook vervangen
worden door een extra glas Broeder Jacob Double Port.
Ingrediënten:
110 g boter
135 g bloem
Halve theelepel bakpoeder
Halve theelepel soda
220 g bruine suiker
Theelepel kaneel (poeder)
Kwart theelepel gemberpoeder
Halve theelepel muskaatnoot
Halve theelepel all spice of toute
épice
Theelepel vanilla-extract
2 eieren
175 g pompoenpuree
Geutje Broeder Jacob Double Port
Nota: “all spice” of “toute épice” is een
gedroogd en gemalen Jamaïcaans
piment, met een warm en kruidig
aroma van nootmuskaat, kruidnagel
en kaneel. Als vervanging voor dit
ingrediënt kan je dus ook iets meer
van de muskaatnoot en kaneel
toevoegen, samen met wat gemalen
kruidnagel, maar in grootwarenhuizen
zijn ook gepaste kruidenmengelingen
te
vinden.
Kruidenpoeders
voor
wokgerechten
die
sechuanpeper,
kaneel, anijs, venkel en kruidnagel
bevatten, zijn uitermate geschikt.
Bereiding:
Voor de pompoenpuree: snij een pompoen in grove blokken, leg die in een ovenschaal en
bedek de bodem met 5 mm water. Dek de overschaal af met zilverpapier, en plaats in een
voorverwarmde oven van 180 °C gedurende drie kwartier, tot de pompoenblokken zacht zijn.
Giet het overtollige vocht weg, mix de pompoenblokken fijn met een klein geutje bier. De
puree mag niet te dun worden.
Voor de cake: laat de boter zacht worden om ze makkelijk te kunnen mengen. Meng alle
ingrediënten samen tot een gladde massa. Beboter een bakvorm, verspreid het mengsel
gelijkmatig in de bakvorm en bak het gedurende een 25-tal minuten in de oven op 180 °C.
Het resultaat is een zijdezachte cake, die heerlijk verwarmend is bij een koffie of Broeder
Jacob Double Port, ideaal om een lekkere maaltijd af te sluiten in een gezellige zetel bij een
brandend haardvuur.
Academisch Nieuws – nummer 20
33
Geproefd : “Special Yeast”, de gistreeks van Delhaize
Mark Van Pee
Supermarktketen Delhaize blijft bieren in de kijker zetten. In 2011 bracht Delhaize onder hun
huismerk al eens een reeks “Single Hop” bieren op de markt (zie Academisch Nieuws nummer
11), waarbij drie bieren op exact dezelfde manier gebrouwen werden, met dezelfde
ingrediënten in dezelfde hoeveelheden. Alleen werd voor elk bier een verschillende hopsoort
gebruikt, zodat de consument gemakkelijk de kenmerken van elke hopsoort kon proeven. De
gebruikte hopsoorten waren toen East Kent Goldings uit het Belgische Vlamertinge, Cascade
uit Amerika en Nelson Sauvin uit Nieuw-Zeeland.
Eerder dit jaar lanceerde Delhaize opnieuw een single hop-reeks van drie bieren, maar toen
werd gekozen voor 3 andere, meer “trendy” hopsoorten, Columbus, Citra en Sorachi Ace.
En onlangs pakte Delhaize opnieuw uit met een serie bier, vier flessen deze keer, waar het nu
niet meer de bedoeling was om de invloed van verschillende hopsoorten met mekaar te
vergelijken, maar waar wel kan vergeleken worden hoe een gistsoort de smaak van het bier
kan veranderen. Ook nu weer werden vier bieren gebrouwen, met exact dezelfde ingrediënten
op het vlak van hop en mout, maar werden deze keer vier verschillende gisten gebruikt.
De oplage van deze bieren werd bovendien iets opgetrokken. Daar waar er van de
hopcollecties telkens 4.000 flessen beschikbaar waren, werden er van de gistcollectie 8.000
flessen geproduceerd.
Anders dan de vorige reeksen, is het feit dat de vier flessen deze keer niet hetzelfde
alcoholpercentage hebben. Dat is uiteraard logisch, aangezien het de gist is die de alcohol
gaat produceren. Bij een wijziging van het gisttype, krijg je automatisch een bier dat op een
andere wijze gaat fermenteren en wat resulteert in kleine afwijkingen in het uiteindelijke
alcoholpercentage. Deze reeks klokt af met alcoholpercentages tussen 6,6 vol. % alc. en 7,5
vol. % alc.
Hoewel we zulke acties toejuichen, omdat een nieuw publiek bereikt wordt, bierinteresse kan
opgewekt wordt bij een groter publiek, sympathieke duiding gegeven wordt bij de schier
oneindige mogelijkheden van onze favoriete drank en omdat het bierproevers (van beginners
tot kenners) in staat stelt om interessante vergelijkingen te doen, kunnen we niet anders dan
ook met de kritische vinger te zwaaien. Alweer wordt verzwegen bij welke brouwerij dit bier
geproduceerd wordt. Consumenten hebben het recht om te weten waar hun producten
vandaan komen! We kunnen opnieuw niet anders dan zeer gericht te gokken naar de
Proefbrouwerij in Lochristi.
De bieren
Voor “Englishman (clean touch)” werd een vrij neutrale gistsoort genomen, die op zich
weinig aroma produceert, maar een sterk uitklarend vermogen heeft waardoor de gist na
fermentatie snel naar de bodem zakt en een helder bier geeft. Door de “propere” smaak en
aroma van de gist, komen hier de hop- en mouttoetsen beter tot hun recht. We vinden
toch wat gist in het aroma en de eerste smaak, maar van een pure vorm (geen dikke
broodgist), maar de smaak gaat snel over in citrusachtige toetsen. Het bier toont een
mooie evenwichtigheid tussen bitterheid en gistige citrusheid die een eenvoudige maar
mooie combinatie vormen. We vonden dat dit bier zelfs perfect geschikt was om de mond
proper te maken en de smaakpapillen te resetten tussen de bieren door, dus “clean” is niet
slecht gekozen. Al bij al een zuiver, evenwichtig bier met meer pure smaken.
Academisch Nieuws – nummer 20
34
Voor “Monk (fruity touch)” werd gekozen voor een gist die meer fruitige esters
produceert en verantwoordelijk is voor de typische aroma’s van banaan in bepaalde
trappist- en abdijbieren. Het aroma is in elk geval krachtiger dan de “clean”, het komt
zwaarder over, maar helaas ook iets minder fris. Een licht “skunky”, minder aangenaam
(“vunzig”?) aroma verstoort de neus. De beloofde fruitigheid is niet aanwezig zoals
verwacht. In het mondgevoel vinden we wel een soort “vettigheid” die je wel met bananen
zou associëren, maar er is ook een vrij nadrukkelijke bitterheid die niet echt bij het
mondgevoel past. De smaak is niet
volledig in evenwicht, en vaak voel je
de bananen naderen, maar komen ze
niet. De gist komt hier niet volledig
tot zijn recht, en het is soms wat
zoeken naar die “fruity touch”.
Voor “German (smoky touch)”
werd een gist gebruikt met kruidige
en rokerige aroma’s, geuren die wel
eens te vinden zijn in blonde
Belgische
bieren
en
Duitse
Weizenbieren. Helaas moeten we
hier ook wat kritisch zijn. Waar is de
rokerigheid nu precies? Het is vooral
de kruidigheid die overheerst, maar
die is medicinaal, fenolisch, met
overdreven
veel
kruidnagel.
Medicinale geuren en kruidnagel, een beetje zoals bij de tandarts of de apotheek. Met wat
fantasie is er wat rook in de smaak, maar tegelijk is die ook wat weeïg zoet. De bananen
die in de “fruity” hadden moeten zitten, vinden we meer hier terug, maar dan eerder van
die groene minibanaantjes, geen volwassen banaan. Het aroma doet helaas vooral denken
aan de eerder onaangename geur van een slepende gisting. De smaak mag dan wel een
“smoky touch” hebben, maar de zoetigheid en de banaantjes zijn veel dominanter dan wat
initieel een beetje rokerigheid zou kunnen zijn.
De “Brett (funky touch)” bevat uiteraard Brettanomyces-gisten, wilde gisten die bij
sommige bieren eerder als ongewenste infectie gezien kunnen worden, maar voor
bepaalde biersoorten juist noodzakelijk zijn. Voor standaardbieren werden Brettanomycesgisten in de loop der tijd vervangen door reinculturen van Saccharomyces. De wilde
Brettanomyces-gisten zijn het bekendst voor hun belangrijke rol in de spontane gisting van
lambikbieren, en voor het gebruik in Orval waar bij het bottelen een kleine hoeveelheid
van deze wilde gist wordt toegevoegd voor de nagisting op fles. Ook veel van de meer
moderne en innovatieve microbrouwerijen maken steeds vaker gebruik van
Brettanomyces, gezien de stijgende populariteit van de gist bij bierliefhebbers. De sterk
uitgesproken smaak en aroma wordt wel eens aangeduid met termen als “paardendeken”
of “stal”, en door het zeer organische karakter van de gist, is het zeker niet ieders favoriet.
De “Brett (funky touch)” is inderdaad behoorlijk funky in het aroma, de Brettanomyces zijn
een pak meer uitgesproken dan pakweg een Orval, maar combineren mooi met de fruitige
toets van een gecombineerde citroen- en sinaasappelzurigheid. Het bier is behoorlijk
droog, volmondig en toch heel zuiver. Een initiële grassigheid en fruitige citrusheid (citroen
en sinaas), gevolgd door een droge, hoppige ondertoon laten zich in de nasmaak snel
wegwassen door de Brettanomyces.
Deze serie van vier bieren is misschien niet de lekkerste in de
reeks Delhaizebieren, maar het is en blijft interessant om de
werking en impact van de gist te bestuderen.
Mensen
die
geïnteresseerd
zijn
in
gedetailleerde
en
wetenschappelijke studies rond de werking van gist, kunnen we
dit (Engelstalige) boek aanraden:
White, Chris - Yeast: The Practical Guide to Beer Fermentation,
2010, ISBN 978-0937381960
Academisch Nieuws – nummer 20
35
Pol Sels
Een zonnige zondag in september. Het zomertje van Sint-Michiel, soms ook wel
“oudewijvenzomer” of “Indian Summer” genoemd (indianen hebben we niet gezien,
oudewijven wel, maar dit geheel terzijde).
Paul en uw dienaar op zoek naar een primeur voor het 5de Diesters Bierfestival.
Een kleine omweg langs Maastricht, alwaar we onze respectieve echtgenotes achterlieten
wegens meer interesse in koopzondagen dan in bier.
Bezuiden ’s Gravenvoeren, net
over
de
taalgrens,
ligt,
verscholen
tussen
de
boomgaarden en de velden, het
onooglijk
Waals
dorpje
WARSAGE (in het Nederlands:
Weerst).
Een tip van Werner: sedert
begin dit jaar werd hier in de
Rue de la Gare n°. 17, een
gloednieuwe
huisbrouwerij
geïnstalleerd:
de
Brasserie
WARSAGE. Een gouden tip, zou
later blijken.
Pol aan de fles(sen)
Dominique DENIS, oprichter en begeesterde brouwer van Brasserie WARSAGE, heeft er al
een hele voorgeschiedenis opzitten:
opleiding bio-ingenieur voeding
als jong broekje begonnen bij
(toen nog) Chaudfontaine, waar
hij 9 jaar werkzaam was;
vervolgens 3 jaar bij Stassen
(producent van ciders);
dan 10 jaar als verantwoordelijke
van de kwaliteitscontrole in de
brouwerij van Chimay;
van 2010 tot 1012 nog twee jaar
als
productiemanager
in
de
brouwerij van Achouffe
om vervolgens begin 2013 de
sprong te wagen, de volledige
kelderverdieping
van
zijn
nieuwbouwwoning in Warsage in
gebruik te nemen en een eigen
brouwerij op te richten.
Academisch Nieuws – nummer 20
36
De administratieve mallemolen
(aanvraag
btwnummer, accijnzen,…) werd
in gang gezet in oktober
2012. Het eerste brouwsel
werd opgestart in februari
2013, in een kleine inox ketel
met een beperkte capaciteit
van 150 l. De eerste verkoop
startte in april 2013.
De reacties waren goed; het
succes liet niet op zich
wachten en al snel werd aan
uitbreiden
gedacht.
Momenteel wordt driemaal
per week gebrouwen, nog
steeds
in
diezelfde
brouwketel. Voor elk van de
drie standaarbieren is er een
afzonderlijke gistingstank.
Eerdaags wordt een gloednieuwe brouwketel geïnstalleerd met een capaciteit van 700 L.
Dominique DENIS zweert bij eenvoud: geen ingewikkelde of spectaculaire samenstellingen,
geen kunstgrepen, geen mysterieuze hopsoorten, geen gedoe met kruiden en andere
toevoegsels, maar de basic samenstelling: mout, water, gist en hop.
De mout wordt betrokken bij Mouterij DINGEMANS in Stabroek, en wordt door de brouwer zelf
vermalen in een kleine zelf gebouwde installatie.
Er wordt gewerkt met drie soorten hop:
Magnum (Duitsland) en Hallertauer Mittelfrüh (Duitsland) tijdens het brouwen;
Styrian Goldings (Oostenrijk) voor dryhopping.
Standaard gamma:
Bière de Warsage BLONDE:
mengeling
van
gersten
tarwemout – lichtblond, niet
gefilterd speciaalbier van hoge
gisting met een alcoholgehalte
van 6,5 % - levend en zeer
verfrissend, bittere afdronk –
een goede doordrinker.
Bière de Warsage BRUNE:
mengeling van gerstmout en
gekarameliseerde mout - sterk
bruin bier van hoge gisting met
een alcoholgehalte van 9 % gebrouwen in de pure stijl en
de traditie van de Belgische
abdijbieren.
Bière de Warsage TRIPLE: gebrouwen met bleke mout - sterke en bittere blonde tripel
(hoge gisting) met een alcoholgehalte van 8,5 % - aroma’s van hop en een uitgesproken
afdronk.
Standaard worden alle bieren gebotteld in flessen van 75 cl, op bestelling ook op vat.
Toen wij er waren stonden er enkele paletten met flessen van 33 cl op de oprit, dus
vermoedelijk op aanvraag ook leverbaar in 33 cl.
Academisch Nieuws – nummer 20
37
Voorlopig is er alleen plaatselijke verkoop: eigen rechtstreekse verkoop, lokale cafés en
brasseries, en één drankenhandel in de buurt. Nergens in het Vlaams Gewest.
Op die manier zit de brouwerij reeds aan haar maximale capaciteit.
Brasserie Warsage is wel reeds ingeschreven als standhouder op het eerstvolgend Zythos
BierFestival.
Speciallekes:
Pas gebotteld op de datum van ons bezoek: KERSTBIER (op basis van de Warsage Brune)
– zal medio november klaar zijn. (Noot: op datum van het verschijnen van dit Academisch
Nieuws hadden wij onze voorraad flessen reeds opgehaald. Die zullen we schenken tijdens
de degustatie van Kerst- en Winterbieren op 18 januari 2014).
Op vraag van een plaatselijke vereniging wordt er momenteel in samenwerking met een
bevriende fruitteler uit de buurt een APPELBIER gebrouwen, dat alleen geleverd wordt
aan deze vereniging (niet voor verkoop).
Momenteel rijpt er een mysterieus bier (ook op basis van de Warsage Brune) 9 maanden
op een armagnacvat. Het wordt gebotteld in oktober en krijgt dan een tweede gisting op
fles. Het zal beschikbaar zijn vanaf medio november 2013. Het krijgt de naam
DYONISOS.
De bijzonder sympathieke en gastvrije brouwer leidde ons uitgebreid rond in zijn Walhalla,
sleurde daarna een tafel en enkele banken aan en toverde zijn inrit in een handomdraai om in
een gezellig terras in de zon.
En wij proeven…
Onze conclusie was eensluidend: indien we de Blonde op vat kunnen krijgen is dit zeker iets
voor de volgende streekbierenmarkt of Retro Jardin, maar voor het festival opteren we zonder
twijfel voor de Triple.
Na weer een ommetje (afin, een lange om) langs Maastricht en een uitgebreide pauze op een
terras onder de bomen in de avondzon – met een lekkere sterke Belgische blonde, want dat
Nederlands bier… – keerden we moe maar tevreden huiswaarts, een voorraad flessen heerlijk
bier op de achterbank en twee vrouwen in de koffer… Of was dat andersom?
BRASSERIE WARSAGE
(Dominique DENIS)
Rue de la Gare 17,
4608 Warsage
0474/06 04 34
www.brasseriewarsage.be
Openingsuren:
dinsdag tot zondag 11u – 19u
maandag gesloten.
Academisch Nieuws – nummer 20
38
(Russian) Imperial Stout
Mark Van Pee
Stout is een bierstijl met een lange geschiedenis. Vandaag de dag kennen we dit bier vooral
als een donker en vaak gebrand bier, maar oorspronkelijk werd met “stout” alleen het
sterkste bier uit het gamma van de brouwerij aangeduid, onafhankelijk van de kleur (en zelfs
biersoort). In de loop der jaren verloor stout echter haar associatie met sterk bier, en werden
er zoete varianten van gemaakt die erg populair waren in het naoorlogse België. De laatste
jaren is stout echter aan een flinke opmars bezig, dankzij de smaakvolle, bittere en gebrande
bieren die tal van brouwerijen op de markt brengen. Denken we bijvoorbeeld maar aan
Stouterik van de Zennebrouwerij, de Hofblues van ’t Hofbrouwerijke, de Haverstout van
brouwerij Pirlot of de Oesterstout van de Scheldebrouwerij.
Er is echter een deelcategorie die nog een stapje verder gaat: de Imperial Stouts, of Russian
Imperial Stouts. Dit zijn de zware kleppers onder de stouts, donker en sterk alcoholisch.
Belgische voorbeelden zijn Mano Negra van Alvinne, Dead Man’s Hand van Het Nest, Postiche
van Lion à Plume, Hercule van Brasserie Ellezelloise, Black Albert of het Black Damnationgamma van de Struise Brouwers.
Stuk voor stuk heerlijke bieren en stevige smaakbommen. Maar hoe komt deze biersoort nu
eigenlijk aan haar naam?
De mythe:
De Russian Imperial Stout was een bier dat geëxporteerd werd naar het tsarenhof in Rusland,
en moest sterk in alcohol zijn om de lange reis vanuit Engeland naar Rusland te overleven en
te beletten dat het bier bevroor.
Wat klopt er wel:
Rusland en de Baltische staten waren een belangrijke exportmarkt voor Britse brouwers.
Verschillende biersoorten werden naar Rusland geëxporteerd, maar de Londense porterbieren
namen
een
belangrijke plaats in. Porter
mag
gerust
beschouwd
worden
als
het
eerste
globale bier te wereld: in
1769 nam kapitein James
Cook porter mee op zijn
schip naar de Stille Oceaan,
in 1788 werd het bier
geëxporteerd naar Australië
bij de oprichting van de
eerste strafkoloniën en het
werd in de jaren 1780 reeds
verscheept met de East
India
Company
naar
Bombay,
Madras
en
Calcutta, lang voor er van
India Pale Ale sprake was.
Academisch Nieuws – nummer 20
39
Porter was ook populair in de Verenigde Staten,
Ierland, Canada, Zuid-Afrika, Nieuw-Zeeland en
de Baltische Staten.
Porter bestond in diverse vormen, “mild” (jong) of
“stale” (gerijpt), van licht alcoholisch tot de
sterke “stout (porter)”, en al deze versies werden
naar alle delen van de wereld verscheept,
inclusief Rusland. Van Tsaar Peter De Grote van
Rusland wordt verteld dat hij na een bezoek aan
Londen in 1698 de export van porter en stout
naar zijn land zou hebben bevolen. Ook Tsarina
Catharina II zou bijzonder tuk geweest zijn op de
sterkere “stout porter”.
Maar porter, of het nu de stout porter of een
minder alcoholische versie was, was niet het
enige bier dat naar Rusland werd geëxporteerd.
Grote brouwerijen in Burton-on-Trent, zoals Bass
en Samuel Allsopp exporteerden al bier in de 18de
eeuw naar Rusland, Polen en andere NoordEuropese landen. Dit waren de zogenaamde
Burton ales, vaak erg zoete, donkerbruine bieren
die in eigen land minder in de smaak vielen door
het hoge alcoholpercentage en de plakkerige
zoetigheid, maar erg populair waren in de
Baltische staten en van de jaren 1740 tot begin jaren 1820 in massa naar steden zoals Riga,
Danzig en Sint Petersburg werden verscheept. De Russische en Baltische regio was voor de
brouwers uit de bierregio Burton-on-Trent zelfs hun grootste en belangrijkste markt.
In 1822 begon de Russische regering echter zeer hoge importtaksen te heffen op alle Britse
goederen: textiel, glas, kaas, maar ook op bier, waarmee de handel van bier van GrootBrittannië naar Rusland volledig vernield werd. Voor veel brouwerijen uit Burton-on-Trent
betekende dit zelfs de doodsteek. Om de Russen toch van bier te voorzien, werden er
plaatselijk brouwerijen opgericht.
Porter uit Engeland was echter bijzonder populair en genoot een groot aanzien. Het werd in
Rusland niet door de arme bevolking gedronken, zoals in Engeland, maar door welgestelde en
vaak adellijke mensen. Russische porterdrinkers telden dus heel wat invloedrijke mensen in
hun midden, en het gevoel heerste dat het best wel mogelijk was om goed bier te brouwen in
Rusland, maar porter hoorde daar niet bij. De Russisch-gebrouwen porter werd beschouwd als
minderwaardig ten opzichte van de Britse, en onder druk van de invloedrijke porterliefhebbers
werd deze bierstijl vrijgesteld van de hoge importtaks die wel gold voor andere bieren.
Het gevolg was dat de export van porter naar Rusland bleef bestaan, daar waar die voor
andere bieren compleet stil viel.
De Londense porterbrouwerij Barclay Perkins legde zich toe op de handel naar Rusland en
verwierf praktisch het monopolie op de bierexport naar Rusland. Het was de sterkste stout
porter van Barclay Perkins die aan het Keizerlijk (Imperial) hof van de Russische Tsaar werd
verkocht, en hierdoor werd de stijl stilaan bekend als Russian Imperial Stout.
Conclusie: Porter werd dus in veel variërende alcoholpercentages geëxporteerd naar
Rusland, maar het was de sterkste versie, de stout porter, die aan het hof van de Tsaar werd
verkocht en de naam Russian Imperial Stout meekreeg. Het hoge alcoholpercentage op zich
was brouwtechnisch gezien helemaal geen noodzaak om het bier in goede staat van Engeland
naar Rusland te krijgen.
Academisch Nieuws – nummer 20
40
Algemene degustatie – 15 november
Mark Van Pee
Naast onze themadegustaties, die meestal gepaard gaan met een hele brok informatie en een
slideshow vol foto’s, blijven de algemene proeverijen steeds een vast onderdeel van de
O.B.A.D.-activiteitenkalender. Dit zijn meer informele avonden, waarbij we slechts kort een
voorstelling geven van het bier en de brouwerij (of opdrachtgever). Het voordeel is uiteraard
dat de clubband onder onze leden wat kan versterkt worden omdat er veel meer ruimte is
voor een babbel, maar met een algemene degustatie zijn we ook niet gebonden aan een
thema. Dit stelt ons in staat om acht totaal verschillende bieren, uit diverse bierstijlen en met
uiteenlopende smaken, op één proeverij samen te brengen.
Voor deze degustatie streken we neer in de Clarissazaal in het mooie Begijnhof, en beginnen
deden we met een aperitiefbier: Broeder Jacob Brut Rosé (6,5 vol. % alc.) is de nieuwste
telg van bierfirma Broeder Jacob uit Wezemaal, die in 2010 uit de grond werd gestampt door
Johan Claes en Bruno Verbiest. Bruno was vroeger commercieel directeur bij brouwerij Sint
Bernard in Watou en Johan stamt uit de familie van koffiebranderij Java en baatte daarna
samen met zijn broer Dirk de prachtige herberg In de Ster “Bij Boeres” uit, onder de
kerktoren van Wezemaal. Na hun eerste twee, vrij traditionele producten Broeder Jacob Bruin
en Tripel op de markt te hebben gebracht, was het in 2012 tijd voor bieren die meer uit de
band sprongen: Broeder Jacob Double Port is een bier verrijkt met porto en voor de Double
Espresso werd bier gemengd met koffie gemaakt met koffiebonen uit La Pila Estate in
Guatemala. In tegenstelling tot deze bieren, die Broeder Jacob laat produceren bij Du Bocq in
Purnode, werd voor Brut Rosé een partner gezocht in Brouwerij Anders! in Halen. Brut Rosé is
een sprankelend, licht zurig fruitbier dat verkregen is door gemengde gisting: een hoge
gisting en een spontane gisting.
Academisch Nieuws – nummer 20
41
Voor het tweede bier trokken we naar West-Vlaanderen, waar Sofie Vanrafelghem samen met
enkele andere vrouwen reeds voor de derde keer het bier Eva (6,1 vol. % alc.) brouwde. De
eerste twee keer gebeurde dit bij Alvinne in Moen, maar voor dit derde brouwsel werd ’t
Gaverhopke
in
Stasegem
gekozen. Met haar project
“Vrouwen en Bier” voert Sofie
Vanrafelghem
een
ware
kruistocht om te bewijzen dat
bier wel degelijk een drank
voor vrouwen is en dat bier
bijvoorbeeld
ook
een
prominente plaats verdient op
restaurant. Met degustaties in
het hele land verkondigt ze
die boodschap, waarbij ze een
uiteenzetting geeft over de
geschiedenis van de vrouw in
de bierwereld en een aantal
hardnekkige clichés uit de
wereld probeert te helpen.
Het derde bier van de avond
Leopold ontdekte een foto van Ann die op de degustatie aanwezig
was afkomstig van een jonge,
was in het boek van Sofie
nieuwe
brouwerij
uit
Gembloux in het noorden van
de provincie Namen. Brasserie Bertinchamps is gelegen in een oude vierkantshoeve die
dateert uit 1661 en is het werk van Benoît Humblet, die vroeger brouwer was van l’Abbaye du
Val-Dieu. Twee jaar geleden begon hij aan zijn nieuwe project en in december 2011 werd “la
Ferme de Bertinchamps” aangekocht, die eerst grondig moest gerenoveerd worden.
Bertinchamps Triple (8 vol. % alc.) is het eerste bier dat officieel uit de ketels rolde, begin
dit jaar.
Ondertussen waren we aangekomen bij het vierde bier van de avond: Super NoAH (4,9 vol.
% alc.) van Brouwers Verzet. Super NoAH is het bewijs dat je geen Amerikaanse hopsoorten
hoeft te gebruiken om een mooie hopgeur en stevige hopsmaak te bekomen. Het gebruik van
enkele goede Europese aromahopsoorten geeft aan dit bier zijn bloemige en fruitige neus en
de bitterhoppen zorgen voor een stevige nabitterheid. NoAH staat dan ook voor “No American
Hops”. Brouwers Verzet is een jonge bierfirma die in 2011 werd opgestart door enkele jonge
kerels die allen werkzaam zijn in een professionele brouwerij. Naast de werkzaamheden voor
hun respectievelijke werkgevers, wilden ze echter ook hun eigen ding doen, een verzetje van
de brouwers dus, ofwel: Brouwers Verzet. De bieren brouwen ze zelf, in de ketels van
brouwerij Het Gulden Spoor in Gullegem.
Olivier De Brauwere en
Sébastien
Morvan,
twee
jonge
Brusselaars
die
mekaar acht jaar geleden
leerden kennen in Canada,
zorgden
(onrechtstreeks)
voor het vijfde bier van de
avond. Hun grote droom is
het
oprichten
van
een
nieuwe brouwerij in Brussel,
en hiervoor richtten ze het
Brussels Beer Project op. Bij
brouwerij Anders! lieten ze
vier prototypes van bier
brouwen:
Alpha,
Beta,
Gamma en Delta, allemaal
bieren van 6 vol. % alc.,
maar met een verschillende
receptuur
en
een
verschillende stijl. In juni
Academisch Nieuws – nummer 20
42
werden er dan zeven proeverijen georganiseerd in zeven verschillende cafés in het Brussels
gewest, waar het publiek op democratische wijze kon stemmen voor hun favoriete bier. Delta
haalde het, het enige bier van de serie waar de nadruk op het hopprofiel wordt gelegd. Drie
hopsoorten Magnum, Smaragd en Citra voor de drooghopping zorgen voor een hoge
bitterheid met exotisch fruitige toetsen. Het alcoholgehalte van 6 vol. % alc. maakt het bier
licht verteerbaar, met een bitterheid die lang blijft hangen. In een tweede fase wil Brussels
Beer Project een eigen brouwerij opstarten in Brussel, maar in afwachting wordt eerst de
Delta officieel op de markt gebracht. Hiervoor hadden Olivier en Sébastien via “crowdfunding”
een kleine 30.000 euro opgehaald.
En opnieuw naar West-Vlaanderen voor bier nummer zes! Rookop (6,5 vol. % alc.) is een
bruine dubbel die tot 1963 gebrouwen werd door Brouwerij-Mouterij St.-Joris in Reningelst,
maar nu opnieuw tot leven werd gewekt door Brouwerij De Plukker uit Poperinge, de
“Hoofdstad van de hop”. In de streek rond Poperinge zijn nog een 25-tal hopboeren actief die
samen ongeveer 160 ha hopvelden hebben, en wat De Plukker zo uniek maakt, is dat de
brouwerij ontstaan is op één van die hopbedrijven. Joris Cambie nam het hopbedrijf in 1993
over van zijn vader Daniël en schakelde alles over naar biologische teelt. Daarmee is hij de
enige biologische hopteler in België. De brouwerij werd opgericht door Joris en brouwer Kris
Langouche en de brouwinstallatie werd geplaatst op het hopbedrijf in een loods waar vroeger
de hopasten waren om de hop te drogen. Aangezien alle hop van het hopbedrijf van
gecontroleerde biologische oorsprong is, werd er voor gekozen om ook voor alle andere
ingrediënten voor het brouwen van bier uitsluitend biologische grondstoffen te nemen: zowel
op de boerderij als in de brouwerij wordt er dus enkel met biologische grondstoffen gewerkt.
Voor het zevende bier, Lusja (7 vol. % alc.) bleven we dan weer terug in de eigen regio. Dit
bier wordt door bierfirma NoordSter uit Balen op de markt gebracht, maar initiatiefnemer
Norman Sterkens, in het dagelijkse leven systeemingenieur in de KMO-sector, gaat zelf zijn
bieren brouwen in de ketels van brouwerij De Vlier uit Holsbeek. Het eerste bier dat de
bierfirma commercialiseerde was de Norman, genoemd naar zichzelf, een blond bier in de
traditionele tripel-stijl. Zijn
tweede bier Lusja werd dan
weer genoemd naar Norman’s
vrouw Lucia Van Gool. Het
werd een roodbruin bier van
hoge
gisting
met
6
moutsoorten en 2 hopsoorten.
De avond werd afgesloten met
een klepper van formaat:
Troubadour Westkust (9,2
vol. % alc.) van bierfirma The
Musketeers die hun bieren
laten
produceren
bij
De
Proefbrouwerij in Lochristi.
The Musketeers verdienen alle
lof, want na hun eerste twee
bieren, Troubadour Blond en
Obscura, verblijden ze de
bierliefhebbers keer op keer
met interessante en goed
doordachte bieren. Troubadour Magma, een amberkleurig en sterk gehopt bier, werd in 2010
gelanceerd en won meteen de consumententrofee op het Zythos Bierfestival. Vanaf 2011
wordt op het einde van de zomer steeds een speciale editie uitgebracht van deze Troubadour
Magma: Special Edition 2011 Cascade (dry hopping met Cascade hop), Special Edition 2012
Sorachi Ace (dry hopping met Sorachi Ace hop) en Special Edition 2013 Galaxy (dry hopping
met Galaxy hop), onlangs te proeven op het Diesters Bierfestival. De Musketeers brachten
nadien nog de Troubadour Imperial Stout op de markt, een zwarte, stevige stout van 9 vol. %
alc., en de Troubadour Spéciale, waarmee ze een traditionele Belgische bierstijl, de Spéciale
Belge, van onder het stof haalden. Troubadour Westkust wordt op de markt gebracht als een
Black Imperial India Pale Ale, en het donkere, bijna zwarte bier combineert inderdaad de
aroma’s van hop met die van geroosterde mout, koffie en lichte toetsen van chocolade en
vanille. Een waardige afsluiter voor deze algemene degustatie!
Voor uitgebreide uitleg over de
geproefde bieren: zie www.obad.be
Academisch Nieuws – nummer 20
43
Historische biercocktails
Mark Van Pee
Biercocktails zijn geen modern uitvindsel, maar zijn van alle tijden. Daarom duiken we even
terug in de tijd voor een authentieke biercocktail uit 1835, uit het boek “Oxford Night Caps”,
oftewel “slaapmutskes uit Oxford”, auteur onbekend. Het boek is een verzameling van
recepten voor allerhande dranken die in de universiteit van Oxford werden gedronken. We
pikken er eentje uit met bier, en eentje dat bovendien heel toepasselijk is voor deze
feestdagen!
Vóór de 3de eeuw werd Kerstmis in onze streek nergens
gevierd. Wel was er een periode die “Wassail” heette, en die
genoemd was naar een drank met dezelfde naam. Wassail
was oorspronkelijk een warme, gekruide punch die
geassocieerd werd met de eindejaarsperiode, en afstamt
van een oud Germaans gebruik. De naam komt uit het Oud
Engels “wæs hæil” of “wæs þu hæl”. Dit betekent “Be thou
hale” of “Be Healthy”, “Wees gezond”. Het woord kreeg dan
ook snel de betekenis van een drink-groet, zoals “santé” of
“gezondheid!”. De Germaanse volkeren (Angelen, Saksen
en Juten uit Noord-Duitsland en Denemarken) die zich in de
5de eeuw in Engeland vestigden, brachten dit gebruik met
zich mee.
In die tijd, en doorheen de latere middeleeuwen, bestond
de drank meestal uit gekruide mede (een gegiste
alcoholische honingdrank) of gekruid bier. We kunnen dus
aannemen dat de Wassail een vroege voorloper van het
kerstbier was, dat feestelijk werd gekruid voor de
gelegenheid.
Recept voor een Wassail Bowl uit 1835 – De Wassail
Bowl, of “Swig” zoals die in Jesus College in Oxford werd
genoemd, was zo populair dat er zelden gefeest of gedineerd werd zonder deze cocktail. Op
het feest van St. David werd een enorme zilveren kom, door Sir Watkin W. Wynne in 1732
aan de universiteit geschonken, met een inhoud van 10 gallons (ongeveer 45,5 liter) gevuld
met het drankje en doorgegeven aan het tafelend publiek.
Het recept: doe een halve pond (ongeveer 225 gram) Lissabon suiker(*) in een kom, giet er
een pint (56,8 cl) warm bier over, rasp een nootmuskaat en wat gember in het mengsel, voeg
vier glazen sherry en nog eens vijf pints (284 cl) bier toe, en roer goed. Bedek de kom en laat
dit zo’n 2 à 3 uur staan. Voeg dan 3 of 4 dungesneden sneetjes brood toe, die op voorhand
bruin zijn getoast. Soms worden een drietal schijfjes citroen toegevoegd en een paar blokjes
“loaf sugar” (**) die werden ingewreven met de schil van een citroen. Het drankje kon op dit
punt ook gebotteld worden, om dan na enkele dagen licht sprankelend gedronken te worden.
In (nog) vroegere tijden werden vaak geroosterde appels (of wilde appels, de bittere soort)
gebruikt in plaats van brood. En tot op de dag van vandaag, zo zegt het boek uit 1835,
houden mensen de oude traditie in stand om hun vrienden en buren op kerstavond en
Twelfth-eve (de vooravond van Driekoningen) te vergasten met een Wassail Bowl waarin
geroosterde appels ronddrijven, en die met de nodige ceremonie wordt binnen geleid.
(*) Lissabon suiker was de naam voor de ongeraffineerde, maar licht gezuiverde suiker,
waarbij de suiker verkruimeld was, en met kokend water door klei werd gefilterd. De suiker
verloor hierdoor de natuurlijke bruine kleur, maar was eerder gelig-wit.
(**) In de 18de en 19de eeuw werd suiker meestal gedroogd en in “broodvorm”
getransporteerd. Deze kegel- of cilindervormige suiker was keihard en moest in stukken
worden gebroken.
Academisch Nieuws – nummer 20
44
Van Elvis Presley tot JFK,
een biertocht door het Diepe Zuiden van de VS – deel 1
Werner Callebaut
Op 2 november sta ik gepakt en gezakt op de luchthaven van Zaventem met bestemming
Memphis. Samen met mijn collega plannen we een tiendaagse tocht door het Diepe Zuiden
van de VS vooraleer we deelnemen aan een conferentie in Fort Worth, Texas. Een unieke
gelegenheid om dit deel van de VS te verkennen. Enkel de eerste overnachting te Memphis en
de huurwagen zijn vastgelegd. Voor de rest hebben we geen concrete reisplannen en hebben
we begot geen flauw benul wat ons te wachten staat in dit onbekende – niet toeristische deel
– van de VS. De enige must is dat we op 19 november in Fort Worth moeten zijn. Uiteindelijk
zullen we deze ‘Funky Town’ bereiken na 3000 km omzwervingen langs Tennessee, Arkansas,
Mississippi, Louisiana en Texas. Onderweg verdiepen we ons vooral in de sporen van de
Burgeroorlog, de prachtige natuur en natuurlijk de lokale bieren.
De eerste stop is een pure ‘tourist
trap’ : Graceland. Ook al zijn we
absoluut geen Elvisfans,
men
zegt dat je Graceland moet gezien
hebben als je in de buurt van
Memphis bent. Graceland ligt aan
een drukke boulevard en de
omgeving is oer-Amerikaans :
diverse motels, 2 vliegtuigen van
Elvis, diverse oldtimers van Elvis
en
natuurlijk
de
obligate
toeristenshops. Je vindt hier
ondergoed
met
Elvis
op,
vuilnisemmers met Elvis op, maar
geen
Elvisbier...
Gelukkig
misschien. We besparen ons de
moeite van het domein binnen te
gaan en één van de drie miljoen
bezoekers per jaar te worden.
Academisch Nieuws – nummer 20
45
Memphis is de volgende bestemming. Memphis is een arme stad. Je hebt hier een flashback
uit de jaren ’70 met leegstaande huizen en groezelige bars waarvan de fameuze ‘Beale street’
de exponent is. Dit is
een straat vol bars
recht
uit
een
gangsterfilm
geplukt
waar blues en jazz
ontstaan zijn. BB King,
Louis Armstrong en
vele andere muzieklegendes
begonnen
hier aan hun rijke
carrière te timmeren
en ik heb de indruk dat
hun geest hier nog
steeds rondhangt bij
de overwegend zwarte
bevolking. Tijd voor
lunch met de lokale
specialiteit ‘porkchops’.
Memphis
is
nu
éénmaal
de
BBQ
hoofdstad
van
het
varkensvlees.
Een heerlijk lokaal biertje glimlacht me toe : Ghost River Golden Ale van de brouwerij
Ghost River Brewing uit Memphis. Volgens de brouwerij is het vooral het verfrissende
karakter van het lokale water uit de ‘Ghost River’ dat het bier een meerwaarde geeft.
Persoonlijk vind ik dit blonde bier best lekker, zonder meer. De gebruikte Duitse moutsoorten
(Munich) en de caramelmout geven dit bier een evenwicht tussen de zoetigheid die je
aanvankelijk proeft en de droge nasmaak. Ik herken de geur van brooddeeg en grassige,
gekruide hopsoorten, maar het is moeilijk te herkennen welke exact. Zonder twijfel een
aangenaam bier bij een salade of een lichte maaltijd, maar bij een overvloedige portie
‘porkchops’ valt dit biertje te licht uit.
Via de gietijzeren brug over de Mississippi rijden we Arkansas binnen. De staat is zijn bijnaam
‘nature state’ zeker waard. Prachtige bergketens met een overdosis aan natuurpracht.
Jammer genoeg geen hoogvlieger op vlak van lokale bieren. Arkansas is het land van de
diepgelovige, blanke ‘Hillbilly’s’ die in afgelegen dorpen leven zoals honderd jaar geleden. In
sommige delen van de staat is
alcohol zelfs verboden. In elke
straat vind je wel een kerk,
maar een lokaal café vinden is
iets moeilijker.
Uiteindelijk vinden we in Hot
Springs (een kuuroord) toch
een bar waar je een rijk
aanbod
aan
Amerikaanse
bieren
van
microbreweries
vindt. Mijn keuze valt op de
Atlas IPA van brouwerij
Marshall Brewing Company
uit
het
naburige
Tulsa,
Oklahoma. Dit bier van 6,5%
vol. alc. is een typische IPA en
is zijn naam zeker waard. Het
bier heeft een aangename
hopgeur en aroma. Gebruikte
hopsoorten zijn Columbus,
Amarillo
en
Cascade
die
Academisch Nieuws – nummer 20
46
perfect geblend zijn waardoor de
fruitige toetsen deze aangename
ale tot een hoogtepunt brengen.
Volgens mij een ideaal biertje bij
iets kruidigere gerechten zoals
Mexicaanse of Cajungerechten.
Na twee dagen vol natuurpracht
besluiten we de Mississippi
opnieuw over te steken en rijden
we de staat Mississippi binnen.
Het is duidelijk dat deze rivier de
leidraad wordt van onze reis en
vroeger de levensader van de VS
was. Arkansas was blank en
arm. Mississipi is zwart en arm.
Het
is
ongelofelijk
hoeveel
armoede je hier ziet. Kleine
steden zoals Greenville en Port
Gibson liggen er verlaten bij.
Mensen wonen in bouwvallige
huisjes, caravans of erger.
Talloze kilometers rijd je langs
parken vol woonwagens en
caravans. De crisis heeft hier
keihard toegeslagen. Naast de
armoede
valt
vooral
de
zwaarlijvigheid op. Obesitas is
hier duidelijk een kwaal...en niet
een klein beetje. Totaal geen
verrassing als je de “American
way of life” ziet. Zelfs de
groenten op mijn oversized
maaltijden zijn gefrituurd en
werkelijk alles (zelfs banken)
zijn drive-in.
Gelukkig heeft Mississippi ook de
Natchez Parkway Trail (een
prachtige weg door de bossen
helemaal
van
Nashville,
Tennessee
tot
Natchez,
Mississippi).
Een
weg
met
prachtige fauna & flora kronkelt
zich
langs
diverse
natuurreservaten .
Academisch Nieuws – nummer 20
47
Op het militair kerkhof van
Vicksburg word ik werkelijk met
verstomming
geslagen.
In
Vicksburg vond de grootste
veldslag in de Amerikaanse
burgeroorlog plaats tussen de
Noordelijken en de Zuidelijken.
Het kerkhof is 26km (!!!) lang en
je kan met de auto tussen de
talrijke monumenten, mausolea,
oorlogsboten,
kanonnen
en
natuurlijk grafzerken rijden. Echt
een must voor iedere liefhebber
van veldslagen en oorlogen.
Tijd om opnieuw aan te knopen
met de lokale biercultuur. Na de
talrijke katoenvelden zijn we nu
in de streek van de pecannoten
aanbeland. In een donkere kroeg
recht uit de sixties met rode
tafelkleedjes met witte bollen,
een antieke kassa en toog incluis
probeer ik het lokale bier Lazy
Magnolia Southern Pecan van
Lazy
Magnolia
Brewing
Company uit Kiln, Mississippi.
Dit is een absolute topper en
mijn favoriet. Het is bij mijn
weten het enige bier in de
wereld gebrouwen met volledige,
geroosterde
pecannoten.
De
pecannoten geven een extra
notig karakter aan deze brown
ale en extra diepgang in het
smaakprofiel.
Het
is
een
lichtgehopt
bier
zodat
de
moutigheid, karamel en notige
smaken de mogelijkheid hebben
om hun rijk smaakpallet te
tonen.
Hopsoorten
zijn
Domestic, Nugget en Willamette.
De kleur is donker mahonie.
Noten
zijn
doorgaans
heel
moeilijk te gebruiken in bier door
het hoge oliegehalte, maar de
brouwers van dit bier, Mark en
Leslie Henderson, hebben dit
toch mooi kunnen oplossen.
Lees het vervolg van Werner’s
avonturen in Academisch Nieuws
21 !
Academisch Nieuws – nummer 20
48
Manchester
Mark Van Pee
Manchester is niet meteen de meest voor de hand liggende bestemming voor een korte of
lange vakantie. De stad, met een half miljoen inwoners, is niet meteen mooi, rustiek of
idyllisch te noemen. De stad speelde een belangrijke rol bij de opkomst van de industriële
revolutie en een groot gedeelte van de historische binnenstad werd tijdens de tweede
wereldoorlog vernield.
Het resultaat is een ietwat bizarre combinatie van moderne stadsgedeeltes, grote industriële
gebouwen uit de vorige eeuw en grauwe, vervallen achterbuurten. Misschien heeft deze
minder aantrekkelijke sfeer er wel voor gezorgd dat muzikale creativiteit in overvloed
aanwezig was in de stad. De rijpere mensen onder ons herinneren zich ongetwijfeld pioniers
in de jaren ’80 zoals The Smiths, Joy Division en New Order, of de typische Manchestergeluiden van The Stone Roses, Happy Mondays of Inspiral Carpets.
Academisch Nieuws – nummer 20
49
Hoe dan ook, Manchester is niemands eerste keuze voor een citytrip, maar het is wel een stad
waar men al eens verzeild kan geraken, voor het werk, of op weg van of naar een andere
bestemming. En dat was ook voor ons het geval: op terugweg van de SIBA North West Beer
Competition & Festival, de jaarlijkse biercompetitie van de vereniging van de onafhankelijke
brouwerijen uit het noordwesten van Engeland, belandden we voor een dagje in Manchester
in afwachting van onze vlucht terug naar Zaventem.
Groot Manchester heeft met Holt (1849), Hydes (1863), JW Lees (1828)
en Robinson (1838) een pak oude, traditionele en grote familiebedrijven
die een groot deel van de koek opeisen en op zich
geen onaardige bieren maken, maar toch zijn hun
producten niet meteen opwindend en nieuw te
noemen. Momenteel zijn er maar liefst ongeveer
30 brouwerijen in Groot Manchester en de
onmiddellijk omgeving, uiteraard van wisselende
kwaliteit. Microbrouwerijen die bij de betere
mogen gerekend worden, zijn Marble en Blackjack
uit Manchester zelf, Pictish uit Rochdale, Blackedge
uit Horwich, Wilson Potter uit Middleton en
Quantum uit Stockport.
Uiteraard kom je het betere bier niet zomaar tegen op straat of in de krantenwinkel, maar
moet je op zoek naar een leuke, gezellige of interessante pub. En goed nieuws voor iedereen
die bewust of per ongeluk in Manchester moet verblijven: de stad heeft een bruisende en
interessante bierbeleving! We sommen even de leukste etablissementen voor jullie op...
Veel leuke plekken zijn min of meer geconcentreerd in de Northern Quarter, het
noordoostelijke stuk van het centrum. Het leek ons dan ook logisch om onze
overnachtingsplaats in die regio te zoeken, die bovendien makkelijk te voet te bereiken is
vanuit het treinstation Piccadilly.
Over drie plaatsen kunnen we dus niet rapporteren, omdat die meer in het westelijke of
zuidelijke stuk van Manchester te vinden zijn:
Knott Bar (374 Deansgate) heeft vaak bieren van uitstekende brouwerijen zoals Magic
Rock (zie ook onze themadegustatie rond Britse bieren van vorig jaar) en Hardknott, geen
onbekende voor bezoekers van een vorige editie van het Diesters Bierfestival.
The Font (7-9 New Wakefield Street) heeft een ruime selectie van interessante bieren op
cask en keg.
En ook de Schotse rebelse brouwerij BrewDog heeft in Manchester een eigen pub (35
Peter Street), waar ze traditioneel naast hun eigen bieren vaak ook producten van
Mikkeller schenken.
Die hebben we dus niet bezocht...
Marble Brewery
De interessantste brouwerij in
Manchester
is
ongetwijfeld
Marble, die keer op keer verbazen
met uiterst smaakvolle bieren,
zoals hun Lagonda IPA, hun
heerlijke “premium” Dobber, of
sappig hoppige Pint, en graag
buiten de lijnen kleuren met
bijvoorbeeld een Earl Grey IPA of
Black Marble. Marble Brewery
begon
haar
leven
in
een
achterkamer van de prachtige
Marble Arch Inn, waarover reeds
een artikel verscheen in het
Academisch Nieuws nummer 17.
Academisch Nieuws – nummer 20
50
De brouwerij ontgroeide haar locatie, en ondertussen heeft ook hoofdbrouwer James
Campbell de brouwerij verlaten, maar Marble Arch Inn (73 Rochdale Road) is nog steeds de
beste plaats om van Marble-bieren te genieten. Het mooie, geklasseerde, gebouw dateert uit
1888 en is prachtig betegeld in limoen- en licht- en donkergroen, een betegeld plafond in
warme terracotta-kleuren en een vloer in kleurrijk mozaïek, en de warme sfeer wordt extra
geaccentueerd door een open haard en de donkere houten banken. Een pareltje dat absoluut
niet te missen is!
Het hele gebouw ademt de geschiedenis uit, en de weelde en pracht van betere tijden.
Bijkomend voordeel: de kamer helt naar beneden van de ingang naar de toog toe. Naar de
toog hollen voor een volgend glas bier is dus supermakkelijk! De brouwerij heeft nog twee
andere pubs in bezit, ééntje buiten de stad (Beer House in Chorlton-cum-Hardy) en ééntje in
het Northern Quarter waar we ons bevinden: 57 Thomas Street (het adres: 57 Thomas
Street! ;-)).
Gezelligheid
In Manchester kan je terecht in zowel
moderne bars als meer gezellige,
authentieke stekjes. Voor dat laatste
is The Angel (6 Angel Street) een
aanrader, een warme, traditionele
pub die enkele jaren leeg stond, maar
sinds 2008 stevig de kaart trekt van
goede Britse ales. Twee handpompen
zijn gereserveerd voor cider en perry,
en een achttal andere handpompen
voorzien de dorstige bezoeker van
eerder
regionale
bieren
van
onafhankelijke producenten. Op het
ogenblik van ons bezoek was het
Academisch Nieuws – nummer 20
51
moeilijk kiezen, met een aanbod van onder andere Pictish, Saltaire, Liverpool Organic en
Blackedge, stuk voor stuk zeer interessante brouwerijen. Het kan hier wel eens gebeuren dat
een stamgast plaats neemt aan de piano voor wat gratis entertainment, en ook honger hoeft
men hier niet te lijden: op de bovenverdieping is ook een restaurant voorzien. Een geweldige
plek dus voor een kort of
langer bezoek, of dit nu vast
of vloeibaar van aard is.
De Soup Kitchen (31/33
Spear Street) is dan weer iets
compleet anders en laat zich
het best omschrijven als een
erg
leuke
en
geslaagde
combinatie
van
soepbar,
koffiehuis en bierbar. De
grote, open ruimte is gevuld
met lange banken die bijna
continu volzet lijken met
studenten, jonge gezinnen en
krantenlezende mensen, die
samen zorgen voor
een
gezellige drukte. Je kan hier
kiezen uit diverse koffies met
een uitgebreide selectie aan
gebak en taartjes, allerhande
vers belegde broodjes, of een 8-tal heerlijke verse soepen. Niet meteen de plaats waar je
interessante bieren zou verwachten, maar toch zijn hier een viertal handpompen te vinden
met een wisselende keuze.
Belgisch
Wie dan toch Belgisch bier mist,
verwijzen we door naar Bar
Fringe (8 Swan Street), de plaats
die de meest prominente Belgische
bierbar
in
Manchester
mag
genoemd worden. Zitplaats is er
genoeg: aan de lange, gezellige
toog, in gezellige hoekjes aan de
kant, of op een zonnig verhoogje
aan de grote ramen. Hier vind je
bierliefhebbers, muziekliefhebbers,
studenten, postbodes, motorrijders
en sjieke bankmanagers, samengebracht
in
een
gezellig
geroezemoes van bierbonhomie.
Naast
interessante
Belgische
bieren op vat en fles, vind je hier
ook een Groene Duvel van 6,8 vol.
% alc. op vat, maar ook de Tripel Hop is tot hier geraakt.
“Craft beer”
Maar Manchester is ook een moderne, trendy, hippe stad. Hier is dus ook zeker plaats voor
meer moderne bars, die niet alleen de traditionele “cask ales” (met hergisting op vat en met
de handpomp getapt, zonder hulp van externe gasflessen) tappen, maar zich vooral toeleggen
op de nieuwe golf van “craft beers”, bieren van nieuwe, innovatieve brouwerijen die zich vaak
specialiseren in smaakbommetjes en minder gangbare, soms ook minder toegankelijke
bieren. Zo’n paradijs voor de gevorderde bierliefhebber is Port Street Beer House (39-41
Port Street). De zaak is gezellig ingericht en zit meestal nokvol (jongere) mensen op zoek
naar een extremer en moeilijker te vinden bier. Yamika Valley van Arbor Ales, Londinium van
Academisch Nieuws – nummer 20
52
Roosters, Mia van First Chop, Dark Arts van Magic Rock, Wild Raven van Thornbridge en
Sunburst van Dark Star werden op het ogenblik van ons bezoek op cask aangeboden, stuk
voor stuk heerlijke bieren van
fantastische brouwerijen. Alsof
dat al niet genoeg was, waren
er
ook
verschillende
interessante “kegs” te proeven
(bieren getapt op “Belgische”
wijze, met extern koolzuurgas):
Belgische bieren (Jambe de Bois
van de Zennebrouwerij, Viven
Porter, en Liefmans Cuvée),
geweldige Britse kleppers zoals
Diablo, de India Pale Ale van
Summer
Wine,
en
Modus
Operandi
van
Wild
Beer
(onlangs op fles te proeven op
het Diesters Bierfestival), maar
ook bijvoorbeeld de “I’ve Seen
Bigger Than Yours” van To Øl en
Monk’s Elixir van Mikkeller. Voor
wie dit nog niet genoeg zou
blijken, is er ook een aparte
kaart met flessenbieren met het
beste van de USA (Brooklyn,
Cigar
City,
Flying
Dog,
Founders, Goose Island, Jester
King, Jolly Pumpkin,...), GrootBrittannië
(The
Kernel,
BrewDog, Magic Rock, Partizan,
Redchurch,
Weird
Beard,
Thornbridge,
Wild
Beer,...),
Denemarken
(Evil
Twin,
Mikkeller,...) en een mooie
selectie Belgische geuze. Zoals
gezegd, een waar paradijs!
Wat ons wel opviel, en wat
alweer een mooie illustratie is
van de zeer democratische
prijzen die we op het Diesters
Bierfestival hanteren, is dat de Modus Operandi in Diest werd aangeboden aan een prijs die
25% goedkoper was dan die in haar eigen thuisland!
Nog dorst? Liever nog iets meenemen naar huis? Dan is Beermoth (70 Tib Street) het
antwoord. Deze gespecialiseerde bierwinkel opende eerder dit jaar de deuren, en verkoopt
een groot aantal, steeds wisselende, bieren van interessante brouwerijen.
Academisch Nieuws – nummer 20
53
Bierbrouwen
in Laakdal
Sabine Mans
Op de laatste dag van november bekeken de Biervrienden in Laakdal het concept “bier” eens
van een andere kant. Onder leiding van Filip Vanherck en Paul Steenackers van de Kastelse
Biervereniging konden de leden die dag het hele brouwproces van nabij volgen tijdens de
eerste “BiL-brouwdag”. De heren uit Kasterlee hadden voor de gelegenheid een
hobbybrouwinstallatie laten aanrukken naar de chirolokalen van Vorst.
Toen we toekwamen om 10 uur was de mout al geschroot en was het water al op
temperatuur gebracht. Onder de 18 aanwezigen ontwaarden we 9 mensen die ook lid zijn van
O.B.A.D., het leek bijna een clubactiviteit… Aangezien timing van groot belang is in het
brouwgebeuren, volgt hierna een verslag van het verloop van deze brouwdag.
10u06: storting van de mout, bestaande uit 10 kg pilsmout en 1 kg tarwemout. Dan begint
het maischen, het eigenlijke “brouwen”, waarbij het zetmeel in de mout door enzymen wordt
afgebroken tot suikers waarop
later de gist zijn lusten kan
botvieren.
Deze
enzymen
worden geactiveerd door het
brouwsel een bepaalde tijd op
bepaalde
temperaturen
te
houden.
Het water in de brouwketel
heeft bij het storten een
temperatuur
van
ongeveer
52°C. Deze temperatuur wordt
30
tot
60
minuten
aangehouden;
hier
kunnen
peptidasen hun werk doen.
Deze enzymen zorgen voor de
afbraak van eiwitten. Hier is wel
enige voorzichtigheid geboden:
een te lange rusttijd op deze
temperatuur zal een slechte
Academisch Nieuws – nummer 20
54
schuimhoudbaarheid tot gevolg hebben. Met de huidige kwaliteit van de mout kan je deze
temperatuurstap ook overslaan, omdat in de mout ook al een deel van de eiwitten afgebroken
zijn.
Intussen maken de hobbybrouwers hun giststarter klaar. We hadden al gemerkt dat er al een
hele tijd een doos appelsap op de verwarming lag, maar die was dus bezig met op een
temperatuur tussen 20 en 25°C te komen om te dienen als suikerachtige voeding waarin de
gist zijn eerste evolutie zou kunnen doormaken. Eerst wordt de gist “wakker gemaakt” in een
glas lauw water en mag hij daar even hydrateren. Vervolgens wordt het gistwater gemengd
met een liter appelsap en in een fles gegoten die wordt afgesloten met een waterslot. Al snel
begint de gist te werken en ontstaat er een schuimlaagje in de fles. Het gebruik van appelsap
voor de giststarter is een makkelijke oplossing die gebaseerd is op het wijnmaken, en zorgt
ervoor dat de gist een beetje voorsprong heeft als hij later toegevoegd wordt aan het wort.
10u35:
verhoging
van
de
maisch-temperatuur naar 63°C.
Tijdens het verwarmen wordt er
voortdurend geroerd met een
roerwerk dat in de brouwketel
kan worden gezet. Op deze
temperatuur wordt het enzym
Beta-amylase geactiveerd, ook
wel
het
versuikeringsenzym
genoemd. Dit valt de uiteinden
van de zetmeelketens aan en
vormt ze om tot maltose. Deze
temperatuurfase zorgt voor bier
met een hoge vergistingsgraad,
een droger bier dus.
10u55: de giststarter vertoont
al een laagje schuim van 2 cm.
11u30: het brouwsel wordt (uiteraard weer al roerend) verder verwarmd tot 72 °C, de
temperatuur waarbij de Alfa-amylase het beste rendeert. Dit enzym knipt de zetmeelketens in
kleinere stukjes zodat de vergistbaarheid van het wort nog verhoogt. Deze temperatuur wordt
nog een kwartiertje aangehouden.
12u05: de filterkuip is op temperatuur gebracht met een hoeveelheid heet water, dat er
nadien weer uitgelaten wordt. Dan wordt er warm water (80°C) in de filterkuip gegoten tot de
filterplaat net onder staat. De maisch wordt opgestookt tot 78°C, de meest ideale
temperatuur voor het filteren. Dan wordt de maisch in de filterkuip gegoten, waar het kaf van
de gerst een dikke filterlaag
vormt waar het wort doorheen
sijpelt.
Door al dat stoken wordt het
intussen goed warm in de zaal…
12u35: start van het filteren. Het
eerste troebele wort dat uit de
filterkuip loopt, wordt opnieuw in
de filterkuip gegoten tot er helder
wort uitkomt. Het kraantje aan de
filterkuip is wat wispelturig en
weigert een constant debiet aan
te
houden:
het
moet
herhaaldelijk afgeregeld worden
voordat het een gelijkmatige
stroom wort uitspuwt.
Academisch Nieuws – nummer 20
55
En dan komt één van de hoogtepunten van deze brouwdag: we proeven een glaasje warme
wort met een goede geut whisky erin. Dit is een delicatesse omdat je het alleen maar kan
proeven als je aan het brouwen bent, en dan alleen vlak na het filteren en voordat de hop
erbij gaat. Het is bovendien ook een erg lekker winterdrankje.
Een paar keer wordt er wat heet spoelwater bij de maisch gevoegd zodat de filterlaag zeker
niet gaat uitdrogen. Met dit water wordt ook het wort dat nog in de moutlaag zit, uitgespoeld
zodat er zo weinig mogelijk verloren gaat.
Tijdens het filteren, dat wel een tijdje duurt, krijgen we een broodmaaltijd vergezeld van een
lekkere paprikasoep, gemaakt door voorzitter Johan en zijn vrouw Inge.
Dan is het filteren afgelopen en wordt het wort aan de kook gebracht.
14u40: het wort kookt en de
bitterhop gaat erbij. Deze
mag een uur meekoken.
Intussen mogen we ons
uitleven met het bottelen
van een eerder gebrouwen
hobbybier, een zwart bier
dat gebrouwen werd met
verschillende
overschotten
van mout en een stevig
vleugje
koriander
en
appelsienschil. In de fles
waarin het bier gelagerd
heeft, wordt 8 gram suiker
toegevoegd per liter. Daarna
wordt het bier via een hevel
met een kraantje in flessen
overgeheveld, die afgesloten
worden met een kroonkurk.
Enkele
deelnemers
leven
zich echt uit met het
kroonkurkapparaat en de hevel!
15u40: er wordt gedroogde appelsienschil en aromahop toegevoegd. Nu mag het brouwsel
nog een kwartiertje koken.
15u55: Het vuur gaat uit, en dan wordt het bier gekoeld met een dompelkoeler die in de
ketel gehangen wordt en waardoor koud water stroomt. Het water dat eruit komt, is
opgewarmd door het hete wort en kan gebruikt worden voor de afwas en om schoon te
maken. In het begin komt de stoom er zelfs nog uit.
Tijdens het koelen wordt er onder de aanwezigen duchtig gediscussieerd over “sport”… ’t Is te
zeggen, we vangen de meest mysterieuze discussies op over het kaartspel wiezen: “Als je
blijft doorvragen, dan verraad je veel kaarten” en “Je schudt de kaarten en je schiet af en
toe” zijn maar enkele voorbeelden. Wij zijn alleszins niet mee…
Na het koelen wordt het wort overgegoten in het gistingsvat (uiteraard zonder de hopbellen,
die in de kookketel blijven dank zij een hopfilter voor het kraantje). De fles giststarter-metappelsap gaat erbij en het deksel met waterslot wordt op het vat geplaatst.
En dan gaat het bier mee met Jo om bij hem thuis rustig te gisten. We zijn benieuwd wanneer
de BiL-leden het zullen kunnen proeven!
Academisch Nieuws – nummer 20
56
Tijdens deze brouwdag lieten de Biervrienden in Laakdal de deelnemers uiteraard niet droog
staan. Aanvankelijk waren we een beetje van slag omdat we op de tafels koffiepotten zagen
staan: zouden we alleen maar koffie krijgen?? Gelukkig bleken die koffiepotten dienst te doen
als waterkaraf en kwam men al snel aanrukken met een plateau vol proefglaasjes met bier.
Als eerste kregen we een Pompoen (6 vol.% alc.),uiteraard niet de groente maar een bier
ontworpen door de Kastelse Biervereniging. Aangezien ze een bier wilden lanceren als
streekspecialiteit uit Kasterlee, moest het zeker pompoen bevatten: de inwoners van
Kasterlee zijn immers de “pompoenpapfretters”. De eerst pogingen met pompoenpitten en
pompoensap gaven geen bevredigend resultaat. Ze trokken met hun idee naar de
Proefbrouwerij, waar een test gebeurde met pompoenaroma uit een flesje. Ook dit was niet
wat ze wilden: het was te sterk. Uiteindelijk werd het een tarwebier met gedroogde pompoen,
gebrouwen volgens een recept dat de mensen van de Kastelse Biervereniging per telefoon
aan de Proefbrouwerij uitlegden. In eerste instantie was het bier alleen in de herfst
beschikbaar, maar door de grote interesse is het nu ook het hele jaar door verkrijgbaar.
Pasteurke Dubbel (7 vol.% alc.) werd ontwikkeld door Hobbybrouwerij De Donkere Wolk,
leden van de Olense biervereniging Het Geno(o)tschap van de Pot. Zij brachten twee bieren
op de markt naar aanleiding van 100 jaar Sint-Jozef-Olen. Deze gemeente werd opgericht
door een ingenieur en een pastoor, dus werden de twee bieren “Ingenieurke” en “Pasteurke”
genoemd. Beide werden gebrouwen bij Boelens (500 liter). Het Pasteurke Dubbel bleek eerder
amber te zijn dan donker, en was zoetig-moutig met een bitterige toets. In het recept werd
veel Cara-mout gebruikt. Het bier is vrij evenwichtig maar heeft toch een stevige alcoholtoets
en lijkt sterker dan 7%. Tegenwoordig is De Donkere Wolk al meer een bierfirma dan een
groep hobbybrouwers.
Het derde bier is een hobbybrouwsel van Paul Steenackers, dat hij eenvoudig P13 noemt
maar ook wel eens aanduidt met de naam Baronnekesbier omdat hij wel eens de baron van
de Grachtlaan genoemd wordt. Het is een bier van 7,5 vol.% alc. dat werd gebrouwen met
haver en koriander.
Academisch Nieuws – nummer 20
57
Bier vier is Pitbull 88 (8,8 vol.% alc.) van Hobbybrouwerij Humulus uit Arendonk, een bier
dat ze ontwierpen voor de rugbyploeg van Arendonk, opgericht in 1988. Die wilden graag een
stoer biertje met geturfde mout. In het eerste hobbybrouwsel was de turf iets te prominent
aanwezig, dus werd het recept dat in ‘t groot bij Brouwerij Anders! gebrouwen werd een
beetje afgezwakt. Hobbybrouwerij Humulus volgt nog de oude traditie door enkel te brouwen
in het koude seizoen, van oktober tot maart. Ze maken ook zelf hun houten bakken, dus ze
proberen alles zo ambachtelijk mogelijk te doen.
Kastel 2460 (7 vol.% alc.) is ook weer een bier dat gemaakt werd
voor Kasterlee en ontworpen door de Kastelse Biervereniging. Bij een
brouwcursus die ze volgden bij de VAW (Vereniging van Ambachtelijke
Wijnbouwers, Wijnmakers en Bierbrouwers) kregen ze drie
standaardrecepten mee en de bijhorende ingrediënten voor een blond,
amberkleurig en donker bier. Aan het einde van het jaar hadden ze nog
wat diverse moutsoorten over en brouwden ze een bier met die
overschotjes, dat ze Kato noemden. Op dat recept bouwden ze de jaren
nadien verder, en toen de vraag kwam om een Kastels bier te
ontwerpen, werd het recept van de Kato gekozen. Het is een
amberkleurig bier met 6 moutsoorten en 2 hopsoorten, dat gebrouwen
wordt in de Proefbrouwerij. Het etiket bevat een reeks elementen die
verwijzen naar Kasterlee: 2460 is de postcode van Kasterlee, Kastel is
de volksnaam van de gemeente, pompoenen verwijzen naar de
spotnaam “pompoenpapeters”, en de kabouter en de boom met zijn
wortels boven de grond verwijzen naar de Kabouterberg.
Dan is het de beurt aan een vergelijkende proeverij van
hobbybrouwsels (aangekondigd door voorzitter Johan als: “Je hebt twee
versies gekregen, een linkse en een rechtse...”). Een gedeelte van het
bier dat we mochten helpen bottelen, werd 2 à 3 weken geleden al gebotteld in twee batches,
telkens met een andere gist voor de nagisting. De helft werd hergist met de restgist die nog
in de lagertank zat, de andere helft kreeg champagnegist om te hergisten. De versie met de
champagnegist komt lichter over en tegelijk meer alcoholisch, het is ook iets meer
gesatureerd. De versie met de gewone gist lijkt wat dikker en olie-achtiger.
Tumulus Nera (8 vol.% alc.) is het volgende bier dat we proeven.
Dit donkere bier van De Kale Ridders, gebrouwen bij de
Proefbrouwerij, heeft toetsen van donkere chocolade en koffie, die
alleen aangeleverd worden door de zwarte mout. Vorig jaar won dit
bier nog een prijs op de Brussels Beer Challenge. Het bier past in
het rijtje “hobbybieren” in deze degustatie, omdat De Kale Ridders
ook begonnen zijn als hobbybrouwers.
Met de Eden Quadrupel (9,6 vol.% alc.) wordt de degustatie
afgesloten. Het bier werd ontworpen door de Lustige Brouwers en
won de Brouwland Biercompetitie in de categorie “Beste
Studentenbier Lage Landen”. Het is een donker, licht gebrand bier,
evenwichtig van smaak en met een stevige dosis alcohol.
Momenteel wordt het op grote schaal gebrouwen bij Anders.
Academisch Nieuws – nummer 20
58
Ledenavond – 7 december
Mark Van Pee
De ledenavond is het ideale
moment om even stil te staan
bij het afgelopen jaar en
plannen bekend te maken voor
de toekomst van onze geliefde
bierclub.
Bij
een
gratis
aangeboden aperitief (Warsage
blonde, op vat) presenteerden
Andy, Sabine en Mark enkele
interessante cijfers over het
ledenbestand, een overzicht
van wat we met de club bereikt
hebben, de mooie resultaten
van het afgelopen Diesters
Bierfestival, een transparante
kijk op onze clubfinanciën, en
de jaarkalender voor 2014.
Daarna werd er verbroederd en
verzusterd bij een heerlijke
winterbarbecue, die bovendien
gratis was voor alle mensen die
een handje toestaken op het
Diesters Bierfestival, Kunst &
Bier,
de
Streekbierenmarkt
en/of Retro Jardin, en vloeiden
de Sint-Jannen, Troubadours
Spéciales, Alpaïdes op vat,
Saisons Duponts, Vicarissen
Generalen,
Tumuli
Magnae
(Latijns meervoud...) en andere
lekkere bieren overvloedig. En
koffie en taart achteraf, niet te
vergeten...
Ledeninformatie
Ons ledenaantal steeg van 57 naar 94, oftewel een stijging van maar liefst 64,9%. Vorig jaar
vonden we de stijging al enorm (26,7%), maar dit jaar was die dus gigantisch. Mensen die
bovendien lid werden op (of na) het bierfestival in oktober, zijn hier niet bijgerekend omdat
deze geteld worden als leden van 2014, en dat waren er nog eens 7, zodat we afklokten op
iets meer dan 100 virtuele leden.
Van alle leden van vorig jaar, hernieuwden maar liefst 91,23% hun lidmaatschap voor 2013
en verloren we slechts 5 leden. Hopelijk mogen we dit beschouwen als een teken dat de leden
het wel goed vinden bij O.B.A.D.!
Academisch Nieuws – nummer 20
59
60 personen zijn A-lid (lid van O.B.A.D. en Zythos), 34
personen zijn B-lid (alleen lid van O.B.A.D.). Dit betekent
dat we 64% A-leden in ons bestand hebben. Vorig jaar
A-lid
(2012) eindigden we met 72% A-leden en 28% B-leden. Dit
betekent echter niet dat er een daling is van het aantal AB-lid
leden, want in absolute cijfers is er een stijging: van 41 naar
60. Dat wil wel zeggen dat er veel meer B-leden zijn
bijgekomen in 2013 dan A-leden, wat zeker niet negatief is.
Het betekent immers dat we als club iedereen aanspreken,
van kenner tot gewone geïnteresseerde, en we de kans krijgen om iedereen te laten
evolueren tot biermissionaris, elk op zijn manier.
Op geografisch vlak zijn er weinig verrassingen.
53 leden (56%) komen uit het Hageland, 41
mensen (44%) niet. Vorig jaar (2012) kwam een
Hageland
minderheid van ons ledenaantal (42%) uit het
Niet-Hageland
Hageland, en bovendien waren die percentages
berekend op een kleiner ledenaantal van 57 in
plaats van de huidige 94 leden. Dat betekent
echter niet dat we leden uit niet-Hageland hebben
verloren, want hoewel hun percentage daalt van
58% (2012) naar 44%, zien we in absolute cijfers toch een stijging van 33 (in 2012) naar 41.
Wel betekent dit dat we héél veel nieuwe leden uit het Hageland hebben bijgewonnen dit jaar.
We mogen dan ook gerust besluiten dat onze streekpromotie werkt!
63 leden (67%) komen uit Vlaams-Brabant, 15 mensen (16%) uit Limburg en 12 (13%) uit
Antwerpen. Vorig jaar bedroegen die percentages respectievelijk 58%, 23% en 14%). Ook
hier zien we een daling van de percentages uit Limburg en Antwerpen, maar zijn dit geen
dalingen in absolute cijfers. Voor Limburg kwamen er zelfs 2 extra leden bij, maar de
percentages worden berekend op een veel groter aantal (94 in plaats van 57). Maar dit
betekent wel dat we een zéér grote stijging hebben van nieuwe leden in Vlaams-Brabant. Als
lokale vereniging is dat uiteraard zeer positief.
Vlaams-Brabant
Antwerpen
Limburg
Waals-Brabant
Oost-Vlaanderen
Zuid-Holland
Als we iets gedetailleerder gaan kijken
per gemeente, zien we een kentering in
de top: meer mensen uit Aarschot
sluiten zich aan, zodat dit de tweede
belangrijkste origine wordt met 7%. We
zien echter vooral een zeer sterke
stijging van Diest bij de nieuwe leden,
zowel in percent als in aantal.
Evenementen zoals Retro Jardin, de
Streekbierenmarkt en het Diesters
Bierfestival zullen hier wel geholpen
hebben.
Ondanks de sterke stijging, blijft O.B.A.D. het gevoel hebben van een kleine, gezellig club. We
hebben nooit actief aan ledenwerving gedaan en zullen dit ook nooit doen. Al onze activiteiten
staan open voor niet-leden, en we bereiken de lokale bevolking op tal van grotere activiteiten,
zoals het Diesters Bierfestival, de Streekbierenmarkt of Kunst & Bier. Op zich is het niet
moeilijk om een erg groot ledenbestand uit te bouwen, het volstaat om actief mensen aan te
spreken en hen een formulier te laten invullen, maar we betwijfelen of dit dan gemotiveerde
leden zouden zijn. Alle leden van O.B.A.D. hebben zelf het initiatief genomen om lid te
worden. Dit zorgt voor een hechte sfeer en een club van geëngageerde mensen.
Het groot aantal medewerkers die kwamen helpen op het festival, en de heerlijke gezellige
sfeer op de ledenavond, waar onze leden af en toe zelfs spontaan achter de toog kropen om
andere leden te bedienen, zijn hier mooie voorbeelden van. Hartelijk bedankt aan allen!
Academisch Nieuws – nummer 20
60
Diesters Bierfestival 2013
Een tabelletje zegt meer dan woorden:
2011
2012
Evolutie
‘11-‘12
2013
Evolutie
’12-‘13
Bestelbriefjes
610
643
+5,41%
787
+22,40%
Consumpties
1.434
1.440
+0,42%
1.833
+27,29%
Omzet
4.395,25
4.680,50
+6,49%
5.938,75
+26,88%
Opbrengst
991,31
1.037,20
+4,63%
1.135,47
+9,47%
De stijging van 5% van vorig jaar is normaal te noemen, maar dit jaar kregen we een
explosie van 27% te verwerken. Geen wonder dat het druk was, dat er een paar bottlenecks
waren, en dat iedereen het gevoel had de voeten van onder het lijf te moeten lopen! Maar we
mogen best blij zijn met de opbrengst van 1.135,47 euro (1.402,77 euro als we de verkoop
van reststock erbij tellen). En het geeft tegelijk aan welke kleine verkoopmarge we nemen om
het festival betaalbaar te houden voor de bezoekers: de omzet stijgt met bijna 27%, terwijl
de winst “slechts” met 9% gestegen is.
Met een normale stijging van 5% zoals we telkens gehad hebben, kan de groei geanticipeerd
worden. Maar met een stijging van 27%, leidt dat uiteraard tot enkele problemen. Sommige
goed draaiende bieren waren op een bepaald ogenblik niet meer zo koel te krijgen als we
wilden, maar dit is helaas evenzeer te wijten aan de gedwongen afhankelijkheid van
professionele (of minder professionele) leveranciers: de drankenhandel had twee frigo’s te
weinig geleverd (zonder verwittiging en bovendien was het geleverde materiaal van
ondermaatse kwaliteit). Bovendien is en blijft het een bierfestival. Het is geen café, waar 10
mensen zitten, hier werden continu 225 mensen bediend en zijn er pieken geweest van 50
bestellingen per minuut. Bovendien zijn we allemaal vrijwilligers zonder ervaring in de horeca,
maar uiteraard zijn er toch steeds mensen die verwachten om op dezelfde tijd bediend te
worden als in een café, met dezelfde kwaliteit. Alweer willen we onze fantastische
medewerkers bedanken die zelfs de meest onredelijke klanten met een glimlach en
engelengeduld hebben geholpen!
Nog wat statistiekjes? Voor de eerste keer konden mensen een evaluatieformulier invullen.
We zijn blij te melden
dat we wel zéér
positieve
scores
kregen,
op
geen
enkel
onderdeel
haalden we minder
dan “goed”,
Maar liefst 1/3 van
onze bezoekers zijn
vrouwen,
De
gemiddelde
leeftijd
van
de
bezoeker
aan
het
Diesters Bierfestival
is 46 jaar,
Academisch Nieuws – nummer 20
61
Het festival trekt veel lokale
bezoekers, waarvan meer dan
1/5de uit Diest komt,
Eén derde van onze bezoekers is
lid van een bierclub, één vierde is
lid van Zythos. 55% van onze
bezoekers kwam voor de eerste
keer naar het festival en een
fenomenale
88%
van
de
bezoekers geeft aan om volgend
jaar zeker te willen terugkomen.
Een mooi resultaat!
Het festival moet het vooral
hebben
van
mond-aan-mond
reclame: 46% weet het via
vrienden of kennissen, 17% via
Zythos, de media (kranten,...),
internet en flyers leveren elk 8%
op. Slechts 4% heeft het van de
affiches, dus dit is iets waarop we
in de toekomst misschien kunnen
besparen.
De evaluatiepapiertjes leverden ook
wel eens interessante commentaren
op.
Zo schreef iemand: “Weinig tripels
(4) van echte brouwerijen (1)”.
Uiteraard stonden er veel meer
tripels op de kaart. Deze persoon had
4 bieren met het woord “tripel” in de
naam gevonden (en dan houden we zelfs geen rekening met het Franstalige “triple”), terwijl
tripel uiteraard een bierstijl is en geen biernaam. Het is uiteraard niet omdat je niet “tripel” in
de naam zet dat het geen tripel is. Maar positief aan deze commentaar is het feit dat mensen
beginnen te letten op het verschil tussen een brouwerij en een bierfirma. Dit is een
overwinning voor de consumentenvereniging!
Iemand anders schreef: “Terwijl jullie de doelstellingen van Zythos proberen na te leven,
vinden we het zeer spijtig dat de indeling van de bieren te wensen overlaat. Speciaalbieren!!
Wat is dat? Alles door elkaar: blond, amber, bruin, ... alcohol,... smaken,...”. Maar uiteraard
is er geen officiële instantie die de autoriteit heeft om bieren objectief in te delen in
categorieën en hangt alles af van een puur persoonlijke, subjectieve bierbeleving. Uiteraard
volgen we de objectieven van Zythos, en net daarom willen we de biercultuur verspreiden,
nieuwe mensen bereiken, nieuwe mensen overtuigen. De biercultuur wordt niet gediend door
te preken voor bekeerden. Dat we nieuwe mensen bereiken, blijkt uit het feit dat 55% van de
mensen voor het eerst naar het bierfestival zijn gekomen. Nu vinden wij dat deze nieuwe
mensen, die nieuw zijn in bierland, niet geholpen zijn met nietszeggend jargon die enkel
betekenis heeft voor meer ervaren proevers. Een leek weet niet altijd wat een “massieve ale”
of een “gerstenwijn” juist is. Nieuwe mensen, die hun eerste stappen in bierland zetten,
benader je het best met een terminologie die betekenis heeft voor hen: “hoppig blond” of
“zurig fruitbier” zegt intuïtief veel meer. Wij volgen inderdaad de objectieven van Zythos, en
juist daarom behouden we onze categorieën.
Uiteraard waren er ook veel constructieve commentaren en vragen. Zo vroeg er iemand of het
niet mogelijk was om, net zoals in een restaurant, een soort van gangenmenu voor te stellen,
waarbij wordt aangegeven in welke volgorde bepaalde bieren moeten gedronken worden. Dat
maakt het makkelijker voor debutanten. Dat is een zeer terechte opmerking, en getuigt van
een persoon die interesse heeft en wil bijleren. Maar uiteraard is het festival niet de ideale
plaats om dat te doen. Er is te weinig mogelijkheid tot interactie, er is teveel volk, te weinig
tijd, te veel bier. Een bierfestival heeft een ander doel: aan zoveel mogelijk geïnteresseerde
Academisch Nieuws – nummer 20
62
mensen de kans geven om zoveel mogelijk verschillende smaken te proeven en zoveel
mogelijk te ontdekken. En zijn echter andere evenementen die wel geschikt zijn om mensen
aan te leren hoe er geproefd moet worden en welke de beste volgorde is: een (begeleide)
degustatie! Aan die persoon zouden we dan ook vooral willen zeggen: word lid van O.B.A.D.
en kom naar onze degustaties.
Een andere commentaar waar we even bij moeten stilstaan voor wat duiding, is een vraag
naar proefbeschrijvingen in het festivalboekje: mensen zeggen dat het makkelijker is om een
keuze te maken als er uitleg over de smaak zou staan in het festivalboekje. In ons
festivalboekje staan er inderdaad geen echte proefbeschrijvingen, en dat doen we ook
bewust! Proeven is namelijk een heel subjectief gebeuren, iedereen ervaart het aroma en de
smaak op een andere manier. Sommige mensen zijn gevoeliger voor een bepaalde smaak,
terwijl iemand anders die smaak er zelfs niet uithaalt. Ook de perceptie van smaken en
geuren is voor iedereen anders: wat voor iemand “bitter” is, kan voor iemand anders “fruitig
en zestig” zijn. Bovendien moet iedereen zijn of haar eigen smaakprofiel en smaakgeheugen
opbouwen, aan de hand van de eigen, persoonlijke smaakassociaties. Als je van bieren een
proefbeschrijving geeft, dan ga je altijd de proever beïnvloeden. Daarom is het veel beter om
iets algemeen te zeggen (“hoppig blond”) of iets te zeggen over de ingrediënten of over het
productieproces (houten vaten, wilde gist,…). Dit geeft de proever een idee van het
smaakprofiel, maar op die manier wordt hij/zij niet beïnvloed.
Ledenavond 2013
De prijzen op het Diesters Bierfestival...
Het is misschien wel eens interessant om stil te staan bij de problematische kwestie van de
prijszetting van de bieren op het festival. De gemiddelde aankoopprijs van een fles 33 cl is op
één jaar tijd namelijk met 12% gestegen, terwijl onze verkoopprijs met slechts 5% is
gestegen. Voor een fles 33 cl bier vroegen we vorig jaar gemiddeld 3,12 euro. Dit jaar
bedroeg de gemiddelde verkoopprijs 3,27 euro. Als we zien dat in de horeca voor een
speciaalbier makkelijk een prijs gevraagd wordt tussen de 3,50 euro en de 4,50 euro, dan
mogen we gerust zeggen dat we nog steeds een erg goedkoop festival hebben, zeker als we
Academisch Nieuws – nummer 20
63
naar onze bierlijst kijken die erg uitzonderlijke bieren bevat, en die men niet zomaar in de
horeca zal tegenkomen.
Onze verkoopmarge daalde dit jaar tot 2,2 en het is enkel dankzij de grote stijging van het
aantal bezoekers dat we de minimale marge hebben kunnen omzetten in winst. Maar het
spreekt voor zich dat we zo’n stijging niet elk jaar kunnen (of willen) meemaken, en dus
moeten we er in de toekomst rekening mee houden dat we voor de financiering van het
volgende jaar niet langer kunnen rekenen op het festival alleen.
Als een marge van 2,2 veel lijkt, dan mag men niet vergeten dat op een bierfestival niet de
helft van de totale stock verkocht geraakt. Dus na aftrek van de huur van de zaal en
materiaal, de verzekeringen, het drukwerk enzovoort, is het duidelijk dat er soms niet veel
overblijft.
Cafés nemen standaard een verkoopmarge x3. Ze nemen wel eens een kleinere marge op
duurdere producten, maar ze hebben ook producten die zeer goedkoop zijn in productieprijs
(pils, koffie, industrie-abdijbieren,…) waar ze dan een veel grotere marge op nemen om het
totaal te compenseren. Op een bierfestival zijn die simpele producten er niet, je hebt dus niet
de mogelijkheid om veel marge te recupereren. Bovendien: wat in een café niet verkocht
geraakt op die dag, blijft in de stock en kan de volgende dagen/weken verkocht worden. Op
een festival is dat niet het geval.
Je kan natuurlijk het risico wel beperken door een groter stuk van de bierlijst via een
drankenhandel te regelen en de overschot terug te brengen, maar dan heb je niet de Oude
Quetsches, Espresso Stouts, Peated Oak Aged-bieren, of primeurs van nieuwe brouwerijen op
de kaart staan. Het is vaak kunst en vliegwerk om een interessante lijst aan te bieden, de
prijzen laag te houden en verstandig genoeg te zijn om er financieel niet bij in te schieten en
de werking van de club veilig te stellen!
Door de sterke stijging van de bierprijs, steeg de kostprijs om het festival te organiseren ook
aanzienlijk: van 3.881,10 euro vorig jaar naar 4.912,45 euro in 2013. De kostprijs om het
festival te organiseren, steeg dus met meer dan 26 % !
Er komt dus heel wat bij kijken, bij zo’n festival!
Overzicht en realisaties 2013
Het afgelopen jaar was lekker druk, met een aantal zeer interessante activiteiten die aardig
wat volk trokken:
2 (zéér) uitgebreide themadegustaties met bijhorende presentaties: “Historische
Bierstijlen” en “Hagelandse brouwerijen”,
Een degustatie over Oud Bruin met gastspreker David Le Roy,
2 algemene degustaties,
Een brouwerijbezoek naar Pirlot,
Een uitstap naar Toer de Geuze,
Een bierwandeling in Diest met aansluitend een brouwerijbezoek aan Loterbol,
Uitstap naar het Zythos Bier Festival (terugbetaling reiskosten),
Een tweede editie van Kunst & Bier in samenwerking met Kunstkring Argus,
Een tweede editie van de Streekbierenmarkt op de Kaai en de Grote Markt met 18 standjes
met brouwerijen en bierfirma’s, in samenwerking met de Toeristische Dienst,
Diesters Bierfestival.
En dat was niet alles! O.B.A.D. was ook dit jaar vrij actief buiten de eigen
activiteitenkalender: we waren standhouder ter promotie van de Belgische biercultuur op het
mega-evenement Retro Jardin en bovendien verzorgde O.B.A.D. enkele gesmaakte
proeverijen voor derden (éénmaal voor café ’t Verloren Stoveke, éénmaal voor onze collega’s
van Bierproevers Noord-Limburg, en éénmaal voor het CVO Tessenderlo).
Bovendien produceerde O.B.A.D. alweer 4 edities van het ledenblad Academisch Nieuws, dat
steeds dikker lijkt te worden, was ons Bierfestival het onderwerp van een eindwerk van een
groep studenten toerisme, zijn we zeer nauw betrokken bij de Werkgroep Bier van Zythos, die
zich bezig houdt met de opvolging van nieuwe bieren, brouwerijen en bierfirma’s, en waren
we verantwoordelijk voor een groot stuk van de gratis bijlage over het Hageland die bij De
Zytholoog werd gepubliceerd.
Academisch Nieuws – nummer 20
64
Ook op de Pétanque voor het Goede Doel vaardigden we twee ploegen af, waarvan eentje op
een mooie tweede plaats eindigde.
Ook qua werking gaat het ons voor de wind: de pers lijkt ons gevonden te hebben en
contacteerde ons verschillende malen; we hebben zeer goede contacten met de regionale
brouwerijen; in 2013 rondden we ons derde werkingsjaar bij de cultuurraad van Diest af en
mochten we voor de eerste keer subsidies ontvangen; we zagen ons ledenaantal met 65%
stijgen; en we konden
rekenen op een zeer groot
aantal medewerkers voor
het Zythos Bierfestival:
maar liefst 16 O.B.A.D.leden staken de handen
uit de mouwen op het
ZBF, ondanks het T-shirt
met roze bedrukking!
De
Streekbierenmarkt
blijft een hele mooie
realisatie.
Op
andere
festivals
met
standhouders is het zo dat
elk verkocht glas iets
opbrengt voor de club: de
club neemt namelijk een
percentage
op
de
consumpties
die
elke
standhouder verkoopt. Op
die
manier
heeft
de
Ledenavond 2013 – spontane hulp van Luc, en achter de deur komt de
organiserende club winst,
traiteur piepen...
maar
geen
financieel
risico
(bieroverschotten
van geopende vaten,...). Op festivals met standhouders wordt dit risico doorgaans
afgewenteld op de standhouder: als hij verlies heeft op zijn vat, dan is dat zijn verlies, zijn
risico. De organiserende club krijgt een percent op elke verkochte consumptie, maar draagt
niet bij aan elke niet-verkochte consumptie. De vereniging die zulke bierfestivals met standen
organiseert, kan uiteraard niets anders doen dan een deel van de winst bij de standhouders te
gaan halen: zij moeten immers ook uit de kosten geraken!
Maar de streekbierenmarkt in Diest werkt zo niet. Dankzij het feit dat we een partnership
kunnen aangaan met Toerisme Diest, die instaat voor het grote kostenplaatje, kunnen wij
ervoor zorgen dat de standhouders niets moeten afstaan van de omzet die ze genereren aan
hun stand. De volle pot is voor hen, dus ze kunnen nog iets verdienen aan zo’n markt. De
winst die wij als club genereren, komt volledig uit de verkoop aan onze eigen O.B.A.D.-stand.
Hierdoor lopen we hetzelfde risico lopen als de standhouders. Belangrijk om op te merken is
dat we het bier dat we aan de O.B.A.D.-stand schenken niet “lenen” van de brouwerijen. We
zijn van mening dat je de lokale producenten het best steunt door hun producten te kopen.
We kopen en betalen de vaten die we aan onze stand schenken.
Zo’n type festival, waar alle opbrengst naar de standhouder gaat, kan natuurlijk alleen maar
door samen te werken met iemand die het nodige budget kan voorleggen voor de organisatie,
dat is duidelijk. Zonder de steun van toerisme Diest en de stad Diest, is zulke extra steun aan
de lokale biercultuur dus niet mogelijk.
Financiële situatie
De stand van de clubkassa op het einde van 2012 bedroeg € 4.793,92. Vóór de ledenavond
stond de teller op € 7.947,64.
Maar hadden we niet altijd gezegd dat we slechts zo’n 4.000 euro in kassa wilden houden
voor de organisatie van het bierfestival, en dat al de rest moest terugvloeien naar de leden
(clubbijdrage om de prijs van de activiteiten laag te houden,...)? Waarom deze stijging?
Wel, enerzijds zagen we een sterke stijging van de kostprijs om het festival te organiseren
(een stijging met 26% tot bijna 5.000 euro). Anderzijds anticipeerden we dat we wellicht de
Academisch Nieuws – nummer 20
65
grenzen bereikt hebben van KTA2 voor het festival, zodat we wellicht moeten uitwijken naar
een grotere zaal. Dat gaat nog een extra stijging van de kostprijs met zich meebrengen door
de hogere huur, huren van professionele frigo’s,… Om de club financieel veilig te stellen,
moesten we in 2013 dus doorgroeien naar een extra reserve in de clubkassa. Dit hadden we
voorzien, en we zijn verheugd te kunnen meedelen dat we daarin geslaagd zijn zonder enige
besparingspijnen!
De financiële resultaten per activiteit tonen meteen aan hoe het geld gebruikt wordt om de
deelnameprijzen van de activiteiten laag te houden. Dit is dan ook een zeer belangrijk
voordeel dat jullie hebben door lid te zijn bij O.B.A.D.:
Brouwerijbezoek Pirlot: Inkomst € 365 ; Kost : € 475 ; Clubbijdrage : € 110
Thema “Historische bierstijlen”: Inkomst : € 204 ; Kost : € 222,44 ; Clubbijdrage : € 18,44
Kunst & Bier : Inkomst : € 2.334,91 ; Kost : € 1.608,47 ; Winst : € 726,44 / 2 = € 362,22
Algemene degustatie maart: Inkomst : € 171 ; Kost : € 133,99 ; Winst : € 37,01
Uitstap Toer de Geuze : Inkomst : € 926 ; Kost : € 500 ; Winst : € 426
ZBF (treintickets, gratis drink medewerkers): Inkomst : € 0 ; Kost : € 223,30 ;
Clubbijdrage : € 223,30
Bierwandeling Diest + Loterbol : Inkomst : € 915 ; Kost : € 664,20 ; Winst : € 250,80
Themadegustatie “Hagelandse Brouwerijen”: Inkomst : € 189 ; Kost : € 177,35 ; Winst : €
11,65
Retro Jardin: Inkomst : € 3.067,80 ; Kost : € 1.805,30,85 ; Winst : € 1.262,20 x 60% = €
757,20
Streekbierenmarkt: Inkomst : € 437 ; Kost : € 304,05 ; Winst : € 132,95
Thema “Oud Bruin”: Inkomst : € 262 ; Kost : € 281,23 ; Clubbijdrage : € 35,19
Diesters Bierfestival: Inkomst : € 6.047,93 ; Kost : € 4.912,46 ; Winst : € 1.402,77
Algemene degustatie november: Inkomst : € 169 ; Kost : € 179,90 ; Clubbijdrage : €
10,90
Ledenavond: Inkomst : € ?? ; Kost : € ?? ; Clubbijdrage : € ?? (nog niet gekend, maar ’t
zal de moeite zijn...)
Dit jaar hadden we dus enkele onverwachte meevallers. Twee jaar geleden heeft de club nog
sterk bijbetaald voor het vervoer van Toer de Geuze, en dat was eigenlijk ook dit jaar de
bedoeling... We hadden op verlies gerekend, maar door het onverwacht hoge aantal
bezoekers (een volle bus van 50) hebben we hier veel winst gemaakt. De marge werd wel
voor meer dan de helft opgegeten door de drink voor de ZBF-medewerkers, dezelfde maand…
Ook de bierwandeling in Diest was financieel zeer succesvol, dankzij het feit dat de twee
gidsen hun voortreffelijke werk volledig gratis hebben gedaan. Daardoor volstond de
deelnameprijs van 12 euro
voor de 4 consumpties die
ook in de prijs waren
inbegrepen.
Qua investeringen zijn we
erg braaf en spaarzaam
geweest in 2013. Omdat we
wisten dat we naar een
groter kapitaal moesten
doorgroeien om de club
financieel veilig te stellen
voor extra festivalkosten in
2014, bestelden we enkel
nieuwe T-shirts.
Ledenavond 2013 – gezellig verbroederen en verzusteren
Academisch Nieuws – nummer 20
66
Ledenvoordelen als lid van Objectieve Bier Academie Diest
Lid zijn van de Objectieve Bier Academie Diest heeft zo z’n voordelen. Of je nu A-lid bent (20
euro) of B-lid (10 euro), het gedeelte lidgeld voor O.B.A.D. bedraagt steeds 10 euro. In het
geval van een A-lid wordt immers 10 euro besteed aan het lidmaatschap van Zythos.
Wat krijg je nu precies voor het lidgeld? Een hele hoop, en een schemaatje zegt meer dan
duizend woorden...
Lidgeld
B-lid
A-lid
Kostprijs lidgeld
€ 10
€ 20
Voordelen
B-lid
A-lid
Korting op de O.B.A.D.-activiteiten
€ 28
€ 28
Consumptie Diesters Bierfestival
€ 2,25
€ 2,25
Consumptie Streekbierenmarkt
€2
€2
Consumptie Retro Jardin
€3
€3
Terugbetaling verplaatsing ZBF (gemiddeld)
€ 6,77
€ 6,77
Verzekering
€ 2,185
€ 2,185
Korting Hopper magazine (nr. 1)
€1
€1
Gratis Zytholoog
/
€ 20
2 jetons per dag op het ZBF
/
€ 5,6
Korting boek “Bij de Brouwer”
/
€ 4,95
Korting boek “Tournée Générale”
/
€ 5,95
Korting boek “Bier – de wereldatlas”
/
€5
Korting boek “Alle Belgische Bieren”
/
€ 10
Gratis
consumptie
op
bierfestivals
van
aangesloten
verenigingen (berekend op een consumptie à € 2 op 23
festivals)
/
€ 46
Indien ook
ledenavond
€ 15
€ 15
Indien ook ZBF-medewerker: drankjetons ZBF
€ 5,6
€ 5,6
Indien ook ZBF-medewerker: eetbons ZBF
€4
€4
Indien ook ZBF-medewerker: drink O.B.A.D.
€ 14,66
€ 14,66
Totaal
B-lid
A-lid
Totale potentiële voordelen
€ 84,465
€ 181,965
Lidgeld
B-lid
A-lid
Kostprijs lidgeld
€ 10
€ 20
festivalmedewerker:
Gratis
eten
op
de
En het driemaandelijkse ledenblad Academisch Nieuws is nog niet eens meegerekend... !
Nog niet overtuigd? Lees dan snel verder om te zien welke activiteiten we in 2014 in petto
hebben !
Academisch Nieuws – nummer 20
67
Activiteitenkalender 2014
Mark Van Pee
De activiteitenkalender voor 2014 is (zo goed als) klaar !
Noteer deze activiteiten alvast in jullie agenda !
Zaterdag 18/01: Themadegustatie Kerst- en Winterbieren
Vrijdag 21/02: Algemene Degustatie
Zaterdag 08/03: Brouwerijbezoek Dilewyns (Dendermonde) en De Kroon (Neerijse), met
broodjeslunch bij Dilewyns, rondleidingen en degustaties in beide brouwerijen (busuitstap)
Vrijdag 11/04: Themadegustatie Gruitbieren
Weekend 26-27/04: Zythos Bierfestival (ZBF)
Zaterdag 17/05: Brouwerijbezoek Jandrain-Jandrenouille (aldaar) en Nieuwhuys
(Hoegaarden), met rondleidingen en degustaties in beide brouwerijen en warm avondmaal
bij Nieuwhuys (busuitstap)
Vrijdag 13/06: Algemene Degustatie
Zaterdag 12/07: Stadsbezoek Antwerpen, met de bus
Zondag 24/08: Derde Streekbierenmarkt Diest
Vrijdag 26/09: Themadegustatie “Het Nest” met gastspreker
Zaterdag ??/10: 6de Diesters Bierfestival
Vrijdag 14/11: Algemene Degustatie
Zaterdag 13/12: Ledenavond
Ondanks de crisis en de stijgende bierprijzen, zal de ledenprijs voor degustaties opnieuw
slechts 5 à 6 euro bedragen voor 8 bieren (10 cl per bier), en zal de clubkassa een aardig
centje bijleggen bij het vervoer voor de brouwerijbezoeken.
Bij het “ter perse gaan” van dit Academisch Nieuws (tja, het is een elektronisch ledenblad...)
is de datum van het Diesters Bierfestival nog niet gekend. Er blijven twee potentiële locaties
in de running, maar die zijn niet op dezelfde weekends vrij.
Evaluatieformulieren Diesters Bierfestival 2013:
Hier hebben onze medewerkers
heel hard mee moeten lachen !
;-)
Academisch Nieuws – nummer 20
68
Mark Van Pee
Vooruitblik
Mark Van Pee
Themadegustatie Kerst- en Winterbieren : zaterdag 18 januari 2014 om 20u –
Vanaf december verwachten we drie maanden sneeuw, dus wat is er beter om de
winterellende even te doen vergeten dan de eerste
degustatie van het nieuwe academiejaar te wijden aan
kerst- en winterbieren? De traditie om een feestbier te
brouwen, bestaat al vele eeuwen. We onderzoeken de
geschiedenis van deze feestelijke bieren, en tegelijk
ook de geschiedenis van kerstmis, met wat
interessante anekdotes uit koudere regionen in de
gezellige omkadering van de Schuur in het Begijnhof.
Zie affiche in het begin van dit Academisch Nieuws.
Algemene degustatie : vrijdag 21 februari 2014 om 20u – Naar goede gewoonte
wisselen we thema-degustaties af met “eenvoudige” algemene degustaties. Daar waar de
themadegustaties gepaard gaan met
een presentatie en extra informatie
rond een bepaald onderwerp, houden
we het bij de algemene degustaties
bewust beperkt. In een gezellige,
ongedwongen sfeer proeven we dan
onbevooroordeeld van 8 biertjes.
Bijkomende
informatie
rond
de
geproefde bieren komt achteraf altijd
op de website, zodat iedereen er op
zijn eigen tempo zaken op kan
nalezen. Er is meer ruimte voor een
gezellige babbel op onze algemene
degustaties,
en
een
grotere
mogelijkheid om tussen pot en pint
enkele vragen te stellen, wat ervoor
zorgt dat dit soort degustaties erg
laagdrempelig
is
en
bijzonder
interessant
is
voor
zowel
bierliefhebbers als “bierbeginners” om
kennis te maken met enkele bieren uit
een
waaier
van
verschillende
bierstijlen.
Deze degustatie zal doorgaan in De
Ketel in Kaggevinne.
Academisch Nieuws – nummer 20
69
Busuitstap naar brouwerij Dilewyns en brouwerij De Kroon : zaterdag 8 maart
2014 – Dilewyns is een van de weinige voorbeelden van bierfirma’s die doorgroeien naar
volwaardige brouwerij. Vincent Dilewyns is een afstammeling van een brouwersfamilie die
in het midden van de jaren 2000 de bieren Vicaris Tripel en Vicaris Generaal op de markt
bracht. Deze bieren werden in
opdracht
gebrouwen
bij
De
Proefbrouwerij. In maart 2010
werd echter een pand aangekocht
op
een
industrieterrein
in
Dendermonde en werd er een
pracht van een brouwinstallatie in
ondergebracht.
Na
een
jaar
zwoegen en zweten vond in mei
2011 de officiële opening van de
brouwerij plaats. Vincent geeft
zijn passie door aan zijn dochters
Anne-Cathérine en Claire die de
brouwerij nu leiden.
Op zaterdag 8 maart vertrekt
onze bus om 11u30 voor het
station van Diest en trekken we
naar deze prachtige brouwerij. Bij
aankomst wacht eerst een broodjeslunch op ons, vooraleer we ons laten rondleiding in de
brouwerij, voorzien van de nodige degustaties.
Op de terugweg naar Diest maken we nog een omweg naar Neerijse voor een bezoek aan
de nieuwe brouwerij De Kroon. In 1897 begon de familie De Coster-Depré hier te brouwen,
maar in november 1983 stopt de brouwactiviteit. De brouwerij wordt in 2003 beschermd
als monument. In 2012 blaast de familie Delvaux de oude gebouwen nieuw leven in.
Biercentrum Delvaux is de spil van het project. Het bedrijf geeft technologisch advies aan
meer dan 20 brouwerijen uit de Belgische top 30. Het bestaat uit een hightech
laboratorium en een kleine proefbrouwerij. In deze nieuwe brouwerij worden nieuwe bieren
getest voor klanten van Biercentrum Delvaux en worden ook de eigen merken voor
brouwerij
De
Kroon
gemaakt.
De
nieuwe
brouwerij
opende
de
deuren op 23 april 2013,
dertig jaar na de sluiting
van de oude brouwerij.
Op onze uitstap nuttigen
we eerst wat bier in het
Brouwhuis en laten ons
dan rondleiden in de
prachtige oude brouwerij,
een getuige van een
historisch brouwverleden.
Oud en nieuw, dat zal
zowat het thema zijn van
deze interessante uitstap.
We verwachten iets na
acht terug in Diest te zijn.
Academisch Nieuws – nummer 20
70
Academisch Nieuws – nummer 20
71
Informatie over prijzen, uren en inschrijvingen :
raadpleeg de vermelde contactgegevens
DECEMBER
Kerstshopping (Brouwerij Dilewyns) – 24 & 28 december 2013
Kerstshopping met gratis degustatie bij brouwerij Dilewyns.
Brouwerij Dilewyns, Vlassenhout 5, 9200 Dendermonde
Info: http://vicaris.be of [email protected]
JANUARI
Kennismakingsproeverij (De Dijleschuimers) – 17 januari 2014
Kennismakingsproeverij van deze nieuwe biervereniging in Leuven. De bestuursleden stellen zich voor aan de
hand van hun lievelingsbier. Tussendoor wordt de werking en kalender van de vereniging voorgesteld
M-café, Savoyestraat 10, 3000 Leuven
Info: [email protected]
Best of 20 jaar winterbieren (De Schuimkragen) – 17 januari 2014
Parochiaal Centrum, Markt, Zele
Info: http://www.deschuimkragen.be
Degustatie trappisten (Hagelandse Biergenieters) – 17 januari 2014
Degustatie Trappistenbieren met Jef Van den Steen.
Info: http://www.hagelandsebiergenieters.be
Themadegustatie Kerst- en Winterbieren (Objectieve Bier Academie Diest) – 18 januari 2014
Themadegustatie rond feestelijke en verwarmende kerst- en winterbieren, met een vleugje geschiedenis en
kruideninformatie.
Begijnhof Diest, De Schuur, Infirmeriestraat, 3290 Diest
Info: http://www.obad.be of [email protected]
FEBRUARI
Brugs Bier Festival (Brugse Autonome Bierproevers) - 1 & 2 februari 2014
7de editie met meer dan meer dan 70 standhouders en meer dan 300 bieren.
Beurshal, Hauwerstraat 2, 8000 Brugge
Info: http://www.brugsbierfestival.be
20 jaar De Schuimkragen (De Schuimkragen) – 7 februari 2014
Officiële opening van de tentoonstelling met receptie naar aanleiding van het 20-jarig bestaan van de
Schuimkragen.
Museum Zeels Erfgoed, Zele
Info: http://www.deschuimkragen.be
7de Nijlense Bierbeurs (Nijlen OnbegrensT) – 8 & 9 februari 2014
20 standen met brouwerijen en bierfirma’s.
Gildenzaal, Gemeentestraat 24, Nijlen.
Info: http://www.gullebierdagennijlen.be
Hip hop hap (De Dijleschuimers) – 15 februari 2014
Proeverij van een aantal uiteenlopende hoppige bieren en sluiten af met een verrassend hapje.
Het Celestijntje, Celestijnenlaan 19, 3001 Heverlee
Info: [email protected]
Algemene degustatie (Objectieve Bier Academie Diest) - 21 februari 2014
Algemene proeverij van een 8-tal bieren in proefglaasjes van 10 cl.
De Ketel, Diestersteenweg 237, 3293 Kaggevinne (Diest)
Info: http://www.obad.be of [email protected]
Dolle Dagen van het Gerstenat (Putse Bierkliek) – 22 & 23 februari 2014
Twintigste editie met meer dan 90 bieren. 20 jaar Putse Bierkliek, the legend continues.
Parochiezaal, Putte
Info: http://www.putsebierkliek.be
Proefavond (Biervrienden in Laakdal) – 27 februari 2014
Proefavond van 8 bieren in proefglaasjes
Info: [email protected]
Academisch Nieuws – nummer 20
72
MAART
Zwaarbierenavond (Sint Tarcitiusscouts) - 7 maart 2014
Proevertjes van zware bieren van 15 cl
Feestzaal De Waai, Werft 28, 2440 Geel
Info: http://tarciaansefeesten.be of [email protected]
Brouwerijbezoek Dilewyns en De Kroon (Objectieve Bier Academie Diest) - 8 maart 2014
Busuitstap naar brouwerijen Dilewyns in Dendermonde en De Kroon in Neerijse, met telkens een rondleiding en
degustaties. Een broodjeslunch bij Dilewyns en het vervoer zijn eveneens inbegrepen in de prijs.
Info: http://www.obad.be of [email protected]
Bezoek aan Brussel (De Dijleschuimers) – 15 maart 2014
Bezoek aan Brussel met oa. een bezoek aan Lambiekbrouwerij Cantillon en/of de Zennebrouwerij.
Info: [email protected]
Brouwerijbezoek Wilderen (Biervrienden in Laakdal) - 22 maart 2014
Info: [email protected]
Promotour Zythos Bierfestival (Zythos) - 29 maart 2014
Affiches en flyers rondbrengen in Leuven
Info: http://www.zbf.be
APRIL
Themadegustatie gruitbieren (Objectieve Bier Academie Diest) - 11 april 2014
Voor hop het belangrijkste smaak- en bewaarmiddel werd in bier rond de 15de eeuw, gebruikten middeleeuwse
brouwers een lokale kruidenmengeling om het bier smaak te geven.
We proeven een 8-tal bieren waarbij een lokale kruidenmengeling werd gebruikt.
Begijnhof Diest, Clarissazaal, Infirmeriestraat, 3290 Diest
Info: http://www.obad.be of [email protected]
Zythos BierFestival (Zythos vzw) - 26 & 27 april 2014
Grootste bierfestival van de Benelux! Een 100-tal standjes, bemand met evenveel brouwers of bierfirma’s.
Aan al deze standjes kan je in ruil voor één jeton één van de vele aangeboden Belgische bieren proeven.
Gratis inkom, proefglaasjes van 15 cl, gratis pendeldienst vanuit het station van Leuven. Leden van Zythos
krijgen twee jetons gratis.
Brabanthal, Brabantlaan 1, 3001 Leuven
Info: http://www.zbf.be
Academisch Nieuws – nummer 20
73

vinden jullie het scoreformulier

13 Augustus 2014 - Lekkerbier de Bierwinkel

Vers schuim op oud bier

Wat zit er het all-in arrangement?

biertest - Brouwerij Laarbeek

Download onze borrelkaart

Informatie Hopverdomme IPA

Mediargus 2014-09-19 http://www.mediargus.be/pg/article/print?url

Download dit artikel - Kennisplatform Economie

bijeengesnuffeld deur den Wacho