Lees het artikel

Leergang Teamleiders SGL succesvol afgesloten
Op 8 juli 2014 hebben 18 teamleiders van SGL het certificaat behaald van de CPION geaccrediteerde
‘Leergang teamleiders SGL’. Daarmee werd een intensieve en bewogen opleidingsperiode van
anderhalf jaar met succes en een voldaan gevoel afgesloten.
Maatschappelijke ontwikkelingen hebben SGL er anderhalf jaar geleden toe gebracht om deze
leergang aan te bieden aan de teamleiders. Wat is er aan de hand? De zorgverlening aan cliënten en
hun netwerk wordt steeds meer individueel en klantgericht aangeboden. Het bevorderen van “regie
op eigen leven” staat daarbij centraal. De zorgverlening wordt in de directe relatie van de
medewerker met de cliënt vormgegeven. De medewerker zal daartoe flexibel moeten anticiperen op
steeds andere ondersteuningsvragen. Dit vraagt van de medewerker dat deze “regie neemt over het
eigen werk”. Om dit te realiseren worden steeds meer taken, verantwoordelijkheden en
bevoegdheden bij de medewerkers gelegd. Daarmee worden zij in staat gesteld om in de relatie met
de cliënt en zijn/haar netwerk snel en adequaat besluiten op maat te nemen. Medewerkers worden
uitgedaagd om eigen verantwoordelijkheid te nemen, het werk goed uit te voeren en vakmanschap
te vergroten. Dit vanuit eigen verantwoordelijkheid en naar eigen inzicht. Evidence based werken en
multidisciplinair samenwerken zijn daarbij belangrijke competenties.
Ook SGL is bezig om invulling te geven aan bovenstaande ingrijpende oriëntatieverschuiving binnen
haar dienstverlening. Facilitering van dit proces vraagt om een uitgebalanceerde combinatie van
leiderschap en management op alle niveaus van de organisatie met veel aandacht voor concrete
implementatie. Succesvolle implementatie vraagt om “vertaling” naar concrete doelen, structuren,
systemen, methoden en instrumenten. Implementaties raken daarbij vaak meerdere aspecten van
een organisatie. Dit vereist een integrale aanpak in het “vertalen” van missies en visies en het
“verbinden” van stakeholders hierin. De toentertijd nieuw aangestelde teamleiders moesten hierin
een cruciale schakelfunctie gaan vervullen. De vraag aan Zuyd Opleiding en Training was om een
bijdrage te leveren aan de toerusting van de teamleiders hierin.
Om deze toerusting vorm te geven hebben SGL en Zuyd Opleiding en Training de CPION
geaccrediteerde leergang ‘Teamleider in Zorg en Welzijn’ op maat gemaakt voor een incompany
leertraject voor de teamleiders van SGL. Aldus ontstond de ‘Leergang teamleiders SGL’. In deze
leergang is een directe verbinding gelegd met de dagelijkse uitoefening van de nieuwe functie van
teamleider binnen SGL.
Kader 1
Beroepsprofiel teamleider SGL op hoofdlijnen:
“Effectief leidinggeven binnen SGL vraagt van de teamleider competenties op verschillende gebieden. In de eerste
plaats zal de teamleider planmatig en doelgericht acteren. Denk hierbij aan methodisch werken en projectmatig
werken. Effectief leidinggeven aan een team binnen SGL vraagt ook om inzicht en interventies op verschillende
organisatieaspecten en hoe deze op elkaar inwerken. Dit om vanuit goede analyses te komen tot oplossingen voor
noodzakelijke verbeteringen in de uitvoering van de dagelijkse dienstverlening. Daarnaast zal de teamleider het
effectief leidinggeven ook baseren op het inzicht dat implementatie van verbeteringen in de dagelijkse uitvoering te
maken hebben sociale zingevingsprocessen van alle betrokkenen. Inzicht daarin en de vaardigheid om deze
processen doelgericht te stimuleren helpt de leidinggevende om de operationele aansturing van de dienstverlening
effectief te vervullen”.
Offerte Leergang teamleiders SGL, 12-09-2012
Als basis voor het opleidingsprogramma is een beroepsprofiel opgesteld (kader 1). Dit beroepsprofiel
is ten behoeve van de leergang uitgewerkt in een concrete competentiematrix gebaseerd op de
kernwaarden van SGL, de functiebeschrijving van de teamleider en de aspecten van ‘effectief
leidinggeven’, die Zuyd hanteert in haar opleidingen.
Op basis van het beroepsprofiel is de ‘Leergang teamleiders SGL’ vormgegeven in een didactisch
concept. Daarin zijn een aantal principes gehanteerd:
 Het verwerven van kennis en vaardigheden is verbonden met daadwerkelijke implementatie
van actuele en fundamentele verbeteringen in de praktijk, oftewel: persoonlijke groei en
organisatieontwikkeling zijn gekoppeld;
 In de leergang zijn alle niveaus van de organisatie integraal betrokken: individu, team en
organisatie;
 De leergang betreft alle aspecten van competentieverwerving: kennis, vaardigheid, attitude
en toepassing;
 De leergang kent een aanpak, waarbij vanuit aanvankelijke sturing door de leergang wordt
toegewerkt naar zelfsturing door de teamleider.
Vanuit deze uitgangspunten is de leergang vormgegeven in een drietal leerlijnen: effectief
leidinggeven (kennis en toepassing), leiderschap (vaardigheden), persoonlijk professionele
ontwikkeling (attitude en integratie).
Doordat het onderwijs is aangeboden in nauwe relatie met uitvoering in de praktijk is er niet alleen
kennis ingebracht, maar ook nieuwe kennis op maat van de teamleider en SGL ontwikkeld. De
leergang werd daarmee een dynamische leeromgeving voor de teamleider en diens werkomgeving.
In maart 2013 is de leergang van start gegaan. Sindsdien heeft een levendig leerproces
plaatsgevonden met hele mooie momenten en hele moeilijke momenten en alles wat daar tussen zit.
Leren in de feitelijke, soms weerbarstige, beroepspraktijk is zeker niet makkelijk. De theorie is
geduldig, de toepassing in de praktijk regelmatig lastig. Pas door beide te doen wordt echt ‘levend’
geleerd en wordt ‘theoretische kennis’ in de ‘praktijk werkbare en toepasbare kennis’, die wel weer
Hbo-proof is. ‘Levend leren’ is treden uit de eigen comfortzone voor de teamleider en voor diens
directe werkomgeving. Dit doet soms ‘pijn’, maar is de enige manier om persoonlijke groei en
organisatieontwikkeling te bewerkstelligen. Echter…….hoe lastiger de opgave, hoe groter de
voldoening bij positief resultaat. De leergang is een intensief traject van anderhalf jaar geweest.
Kader 2
De twee teamleiders van Maastricht Heuvelland, Toos van Grotel en Manolo Mendoza hebben, in samenspraak met
HRM Marsha Bouwens, een beschrijving afgeleverd van de competenties voor zelfsturing en de daarbij behorende
gedragsschalen voor de functies begeleider en assistent begeleider.
Het positieve resultaat is dat: de competenties en gedragsschalen herkenbaar zijn voor medewerkers. Ze zijn
gebruikersvriendelijk. In begrijpelijke taal geformuleerd en in een overzichtelijk schema uitgewerkt.
Het schema competenties en gedragsschalen op zelfsturing geeft de organisatie helderheid over de aanwezige- of nog
te ontwikkelen deskundigheid. Het is dan ook een ontwikkelinstrument en geen beoordelingsinstrument. De
kernwaarden van SGL zijn erin meegenomen:
Sta dichtbij, ben betrokken
Ga geïnspireerd te werk
Laat verantwoordelijkheden zien.
Het is nu zaak om dit product in een pilot binnen de organisatie weg te zetten!
Dorothé van der Zanden.
Regiomanager Maastricht Heuvelland.
Door de combinatie van de leerlijnen heb ik veel geleerd op het gebied van de theorie achter een veranderingsproces,
het uitvoeren en implementeren van deze verandering in samenwerking met het team, en mijn eigen ontwikkeling als
teamleider in dit proces.
Juist de toepasbaarheid van de leerlijnen en de concrete koppeling met de praktijk die je als teamleider zelf vorm kon
geven, heb ik als zeer waardevol en prettig ervaren.
Ik heb dit traject met veel plezier doorlopen en afgerond en heb voldoende eigen regie ontwikkeld om hiermee zelf
invulling te kunnen geven aan mijn functie en samen met het team de slag te maken naar meer eigen
verantwoordelijkheid.
Francis Schlijper, teamleider SGL
Op 8 juli 2014 was de klus geklaard en vond de uitreiking van certificaten plaats tijdens een
inspirerend symposium, waarmee de leergang werd afgesloten. Aan dit symposium werd
deelgenomen door de teamleiders, managementteam, staffunctionarissen en bestuur van SGL en de
docenten van Zuyd Opleiding en Training.
In de ochtend presenteerden de teamleiders hun adviesrapporten (kader 3). Deze zijn opgesteld op
basis van de opgedane ervaringen van daadwerkelijk doorgevoerde verbeteringen en vernieuwingen
binnen SGL.
Kader 3
Regio
Noord-Limburg
Midden-Limburg
Onderwerp
Onderzoek keuzemogelijkheden SGL naar ‘geijkte dagbesteding’ voor
jongeren met NAH van 18-50 jaar.
Uitwerken van doelstelling op teamniveau op basis van het jaarplan 2014.
Westelijke
Mijnstreek
Actief
Actief
Actief
Parkstad
Heuvelland
Een werkmethode taakverdeling en taakvolwassenheid om teams te laten
doorgroeien naar resultaatverantwoordelijk werken.
Werken met een jaarplan in een PDCA cirkel.
Methode en werkwijze om eigen stijl van leidinggeven af te stemmen en in
te zetten op ‘eigen regie nemen’ van het team.
Opzetten taakverdeling en werkproces voor medewerkers om
werkzaamheden zelfstandig te kunnen uitvoeren.
Checklist t.b.v. zelfstandig invullen ECD door medewerkers.
Competenties voor zelfsturing met gedragsschalen voor de functies
begeleider en assistent-begeleider.
Het middagprogramma betrof een werkbijeenkomst onder leiding van de teamleiders. Het doel was
om te komen tot afspraken over de voortgang van de leergang. Hiervoor waren twee redenen.
In de eerste plaats gaven teamleiders aan dat in het opleidingstraject veel relevante
verbetervoorstellen naar boven zijn gekomen, die nog niet zijn gerealiseerd. Deze zijn echter zeer de
moeite waard om in de komende jaren op te pakken binnen SGL. De ontwikkelde
jaarplansystematiek kan daarvoor uitstekend als voertuig dienen.
In de tweede plaats hebben de teamleiders ervaren dat de ‘Leergang teamleiders SGL’ is gebaseerd
op een filosofie op ‘verwerven en geven van regie’, die voor alle cliënten en medewerkers
betekenisvol kan zijn en alleen werkt als deze steeds meer integraal wordt toegepast binnen SGL.
De werkbijeenkomst leverde tal van bruikbare suggesties op om de voortgang en de borging van de
leergang te bewerkstelligen. Leon Poels, bestuurder SGL, gaf in zijn afsluitende reflectie op de
leergang en de uitkomsten van de dag aan belang te hechten aan voortgang en borging en samen
met Zuyd te willen bekijken hoe dit goed vorm kan worden gegeven.
Tenslotte: de teamleiders van SGL hebben zich de afgelopen anderhalf jaar sterk persoonlijk
ontwikkeld en op een heel aantal punten verbeteringen doorgevoerd. Daarnaast hebben zij de
nodige plannen aangeleverd voor verdere implementatie en doorontwikkeling. Dit alles binnen een
filosofie die regie op eigen leven van cliënten verbindt met regie op eigen werk en regie op eigen
ontwikkeling van medewerkers. Zij hebben daarmee zelfbewust een weg ingeslagen, die de moeite
waard is om verder te vervolgen en te ontwikkelen.
Bart van Dolderen, Zuyd Opleiding en Training Gezondheidszorg.
José Huisman, SGL-Zorg.
5 september 2014.

Download Report