nummer 1 - 2014, pdf

HET MAGAZINE VAN
Waarom Arthur Oudshoorn
jaarlijks zo’n twaalf procent van zijn
omzet investeert in productontwikkeling
MAGAZINE, NR 1 2014
hightech innovator
TOT UW DIENST
UITGELICHT
DOSSIER
Bedrijfsovername de beste optie voor
groei? Tips van een overname-expert
Besparen op personeelskosten? Dit
moet u weten over reorganiseren
Bedrijfsfinanciering nodig?
Zo krijg je wél krediet
WOORD VOORAF
INHOUD
BESTUURSVOORZITTER
ROMKE VAN DER VEEN
“Het is tegenwoordig best lastig om een
financiering te verkrijgen. De strenge
kapitaaleisen van de overheid maken het
de banken niet gemakkelijk. Er is meer
eigen vermogen vereist, dus er moet
geld verdiend worden, vet op de botten.
‘Banken eisen meer eigen
vermogen, vet op de botten’
En debacles kunnen banken zich niet
veroorloven. Die voorzichtigheid heeft
ertoe geleid dat het afgelopen jaar slechts
32 procent van de aanvragen voor bancaire
financieringen succesvol zijn verlopen. Er
is een afname van ruim vier miljard in de
omvang van kredietverleningen.”
“Toch is het zeker nog mogelijk om een
financiering te verkrijgen, zolang de kredietaanvraag maar goed en compleet wordt
ingediend. Wij kunnen daarbij helpen.
Onze adviseurs bieden ondersteuning bij
de introductie en alle onderhandelingen, of
dat nu met de bank is of met investeringsmaatschappijen. Ook hebben we contact
met informal investors die we aan bedrijven
kunnen voorstellen. Wij zijn pas tevreden
als er uiteindelijk een passende financiering
is verkregen.”
MEER WETEN? In het dossier vanaf pagina 20 leest u alles
over financieringen. Of neem direct contact op met een van
onze financieel adviseurs. www.bakertillyberk.nl
Reorganiseren?
Feiten en cijfers
p. 4
Bedrijfsoverdracht
Speciale
regeling
versoepelt
overdracht
binnen
familie
COLOFON
BTB Magazine is het business to
business magazine van
Baker Tilly Berk N.V.
Redactie: Yvonne van den Hurk,
Henry Geerts, Geert van Grimbergen,
Marjanne Poppen
Interview
p. 6
p. 10
Met medewerking van: Gerard
Adriaanse, Kees van Dijk, Mark
Goderie, Willem Jan Huizinga,
Raymond de Keijzer, Roderick
Knipsael, Simone Koolwijk, Jeroen
Overvest, Rob Perik, Mariëlle
Schuurman, Romke van der Veen,
Carin Welters
Met dank aan: Cor van Duijn en
dochters Evelien en Lione (Golden
Green Hotels), Ruud Kamp (KH
Engineering), Arthur Oudshoorn
(Applikon Biotechnology), Bernard
Wientjes (VNO-NCW)
Concept en realisatie: Label,
Arnhem (Lobke Heisen, Lonneke
Kranendonk, Dick Poelen)
Lithografie: Willem Grafische
Bewerkingen, Halle
Tot uw dienst
p. 12
Financiering
Advies
Opinie
BAKER TILLY BERK
Uitgelicht
CASE:
GROEI
DOOR
OVERNAME
Een dossier vol tips,
do’s & dont’s en adviezen
voor het verkrijgen van
een bedrijfskrediet.
p. 14
BERNARD WIENTJES
OVER SUCCESVOL
STARTEN
2
Zo verloopt een
ontslagaanvraag
p. 16
Drukwerk: Graficiënt Printmedia,
Almere
Redactieadres: Postbus 200,
2800 AE Gouda 0182 56 32 00,
[email protected]
www.twitter.com/bakertillyberk
www.bakertillyberk.nl
Aan de samenstelling van deze
uitgave wordt veel zorg besteed.
Niettemin kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke onjuistheden. Gezien het min
of meer algemene karakter van de
artikelen kan niet worden ingestaan
voor de toepassingsmogelijkheden
in specifieke situaties. Na verkregen
schriftelijke toestemming is overname van artikelen toegestaan, mits
integraal en met bronvermelding.
Applikon Biotechnology, een groeiend bedrijf
in een groeiende branche. “Een kwart van onze
mensen is bezig met productontwikeling.”
In de branche
p. 18
Dossier
p. 20
BAKER TILLY BERK
3
ADVISEUR KEES VAN DIJK
FEITEN & CIJFERS
HOGE BELASTINGRENTE
VOORKOMEN
Per 1 april 2014 gaat de belastingrente fors omhoog.
Hoe voorkomt u onnodige rentebetalingen op (voorlopige)
aanslagen van vennootschapsbelasting? Drie vragen aan
adviseur Kees van Dijk.
GROEI
CROWDFUNDING
1. WAT ZIJN DE WIJZIGINGEN?
“De renteregeling van de Belastingdienst is al per 1 januari 2013
gewijzigd. Vanaf die datum is de
heffingsrente vervangen door de
belastingrente. De Belastingdienst
brengt belastingrente in rekening
als een aanslag met een te betalen
bedrag lang op zich laat wachten.
Het percentage van de belastingrente voor aanslagen vennootschapsbelasting wordt met ingang van 1 april 2014
verhoogd van 3 naar 8,25 procent.”
In 2013 is in Nederland 32 miljoen euro opgehaald via
‘de crowd’. Daarvan werd 28 miljoen door ondernemingen binnengesleept. Bedrijven haalden gemiddeld
een bedrag van 75.000 euro binnen.
2. KAN IK DE BELASTINGRENTE BEPERKEN?
“Dat kan door tijdig een voorlopige aanslag aan te vragen
die overeenkomt met de verwachte of al bekende belastbare winst. Want als de voorlopige aanslag vennootschapsbelasting over 2013 vóór 1 mei 2014 wordt aangevraagd,
is over het te betalen bedrag van deze aanslag geen
belastingrente verschuldigd. Bij een eventuele belastingteruggave, dus als de voorlopige aanslag hoger is dan de
verschuldigde vennootschapsbelasting op aangifte, wordt
geen belastingrente meer vergoed.”
3. WAT ADVISEERT BAKER TILLY BERK?
“Zorg vóór 1 juli 2014 (aanvang rentetijdvak) voor een
voldoende hoge voorlopige aanslag vennootschapsbelasting
2013 ter voorkoming van 8,25 procent belastingrente. Het
is van belang om de voorlopige aanslagen goed én tijdig
af te stemmen met de te verwachten inkomsten. Dat geldt
voor vennootschappen, maar ook voor particulieren of ondernemers voor de inkomstenbelasting, omdat de belastingrente voor aanslagen inkomstenbelasting met ingang van
1 april 2014 wordt verhoogd naar 4 procent. Neem wanneer
het inkomen wijzigt direct contact op. Zo voorkom je dat er
achteraf over de te betalen belasting nog een fors bedrag
aan rente moet worden betaald of dat er te veel belasting
wordt betaald en je uiteindelijk bij teruggaaf geen rente
vergoed krijgt. Kortom, stel de hoogte van een voorlopige
aanslag voor het komende jaar nauwkeurig vast.”
MEER WETEN? Onze specialisten kunnen u alles vertellen over hoe u kunt
voorkomen dat u onnodig rente betaalt. Raadpleeg uw eigen adviseur voor meer
informatie of neem contact op met Kees van Dijk, partner belastingadviseur
Baker Tilly Berk Nijmegen, 024 378 48 48.
EEN STREEPJE VOOR
Bedrijven met het predicaat ‘Koninklijk’ staan er gemiddeld genomen beter
voor en betalen sneller.
1
42
BRON: WWW.BRIDGIS.NL
KONINKLIJKE BEDRIJVEN
Op 26 april a.s. viert Nederland voor het eerst
Koningsdag. Hoe Koninklijk is Nederland eigenlijk?
De kaart laat zien waar de koninklijke bedrijven
zich vooral bevinden.
BAKER TILLY BERK
BRON: ONDERZOEK VAN KREDIETMANAGEMENTBUREAU GRAYDON
UITSLAG TREASURY COMPETITIE
KONINKLIJK WORDEN?
Enig idee van de eindstanden van de AEX index, de Euro/
US Dollar koers of de 10-jaars Euro Swap rente in 2013?
De heer Maas van Nedac Sorbo BV wel. Hij benaderde
met zijn opgegeven standen het dichtst de eindstanden van
31 december 2013 en won daarmee onze treasury competitie. Met zijn voorspelling won hij een 3D-printer.
Baker Tilly Berk heeft diverse koninklijke bedrijven als klant. Om in aanmerking te komen voor
het predicaat ‘Koninklijk’ moet een onderneming:
•
•
•
•
•
m
instens 100 jaar oud zijn
‘zeer belangrijk’ zijn in hun vakgebied
m
instens 100 medewerkers hebben
a
antoonbaar stabiel zijn
g een onderdeel zijn van een groter Koninklijk
concern
• z ich als Nederlands bedrijf manifesteren
MEER INFO via www.koninklijkhuis.nl
4
• In 2012 betaalden bedrijven gemiddeld na 44,8 dagen hun rekeningen.
Koninklijke bedrijven na 34,8 dagen.
• In 2012 kreeg 9,9% van de ‘gewone’ ondernemingen een AA-rating. Bij
bedrijven met het predicaat Koninklijk lag dit percentage op ongeveer 19%.
• ‘Koninklijke’ aandelen hebben sinds de start van de kredietcrisis beter
standgehouden dan aandelen in de AEX-index. ‘Gewone’ aandelen in de
AEX daalden met 6,8%. Terwijl Koninklijke aandelen van bedrijven als
KLM, Shell, Philips, Reesink en Brill jaarlijks 4,5% inleverden.
Geld opgehaald via crowdfunding
2013: 32 miljoen
2012: 14 miljoen
2011: 2,5 miljoen
MEER WETEN? Meer informatie over financiering kunt u lezen in het dossier van vanaf
pagina 20 of kijk op www.bakertillyberk.nl/financiering
AEX index: 401.79
Euro/US Dollar: 1.37
10-jaars Euro
Swap rente: 2.16
EINDSTAND 31 DECEMBER 2013
BEDRIJFSOVERDRACHTEN IN NEDERLAND
•
•
•
•
•
J aarlijks vinden er ± 23.000 bedrijfsoverdrachten plaats.
Een bedrijfsoverdracht duurt gemiddeld 4,5 jaar.
Per jaar zijn zo’n 100.000 ondernemers bezig met een bedrijfsoverdracht.
84% van de familiebedrijf-ondernemers wil dat het bedrijf in de familie blijft.
Ongeveer 25% van de familiebedrijven wordt niet verkocht of aan de kinderen overgedragen.
BAKER TILLY BERK
5
INTERVIEW
bedrijfsoverdracht
‘LOSLATEN
IS LASTIG’
OPVOLGING GARANDEERT TOEKOMST HOTELKETEN
Hotelketen Golden Green gaat over in
andere handen. Familiehanden wel te
verstaan. Dat maakt de bedrijfsovername
voor directeur Cor van Duijn wel leuker,
maar niet makkelijker. De versoepelde
bedrijfsopvolgingsregeling bood uitkomst.
FOTOGRAFIE MARK HORN TEKST ANNIEK CORPORAAL
WAAROM WAS HET NU TIJD OM OVER TE DRAGEN?
Cor van Duijn: “Een jaar geleden kreeg ik een nieuwe hartklep en vier
bypasses, een ingrijpende operatie. De gedachte dat ik misschien niet
meer uit de narcose zou komen en wat dat zou betekenen voor mijn
bedrijf, was ondraaglijk. In de periode voor de operatie besefte ik dat
het tijd werd voor goede opvolging. Niet wachten tot je in de problemen
zit, maar de situatie vóór zijn. Ja, daar ben je ondernemer voor.”
WAT MAAKTE DE BEDRIJFSOPVOLGING MOGELIJK?
Cor: “In het jaar voor mijn operatie hoorde ik dat staatssecretaris De Jager
een speciale regeling had voorgesteld om bedrijfsovername binnen de
familie te versoepelen. Aanleiding was dat het voortbestaan van veel
familiebedrijven in gevaar kwam doordat de jongere generatie in
Nederland weinig interesse had om het familiebedrijf over te nemen.
COR VAN DUIJN MET ZIJN BEIDE DOCHTERS EVELIEN (RECHTS) EN LIONE.
BAKER TILLY BERK
7
ADVISEUR ROB PERIK
INTERVIEW
OPTIMAAL
PROFIJT HALEN UIT
DE REGELINGEN
Rob Perik, tax
partner bij Baker
Tilly Berk, is
nauw betrokken
bij bedrijfsoverdrachten, vaak
binnen families:
“Als ondernemer zul je op een bepaald
moment in je leven moeten nadenken
over hoe je de toekomst van je bedrijf
zeker wilt stellen. Tenminste, als je niet
wilt dat je bedrijf stopt na jouw vertrek.
Een overname door een familielid is dan
een logische keuze, maar het is een
complex proces in een ingewikkeld
speelveld. Kan en wil het familielid het?
Hoe regel je de overdracht zorgvuldig?
En hoe maak je bedrijfsopvolging ook
fiscaal mogelijk? Baker Tilly Berk helpt
ondernemers en hun opvolgers bij het
maken van de juiste beslissingen en
begeleidt het proces zorgvuldig tot een
resultaat waar iedereen gelukkig mee is.
Zoals ook bij de familie Van Duijn, waar
we na een gedegen proces het toekomstige succes van Golden Green Hotels
hebben verzekerd. Tot volle tevredenheid
van de hele familie.”
MEER WETEN? Onze adviseurs kunnen u alles vertellen
over bedrijfsoverdracht en u daarbij begeleiden. Door te
zorgen voor een soepele afwikkeling van alle fiscale en
juridische aspecten, kunnen familiebedrijfondernemers
zich concentreren op hun nieuwe rol. Raadpleeg uw eigen
adviseur voor meer informatie of zoek een adviseur bij u in
de buurt via www.bakertillyberk.nl.
‘Ik ben blij en opgelucht
tegelijk dat de bedrijfsoverdracht is doorgezet’
De economische crisis speelde daarbij een grote rol, maar ook het feit dat
je als nieuwe dga belasting moest betalen over je aandelen. De regeling
die De Jager had voorgesteld was in 2010 ingevoerd. Vanaf dat moment
was het ondernemersvermogen voor een groot deel vrijgesteld van erf- en
schenkbelasting. Dat gaf mij een extra duwtje in de rug: het maakte het
mogelijk dat mijn dochters Evelien en Lione, die mij enorm dierbaar zijn,
zonder zorgen een gezond bedrijf, dat me bijna even dierbaar is, kunnen
voortzetten.”
HOE IS DAT VOOR U, KUNT U HET LOSLATEN?
Cor: “Dat is een heel proces. Eerst verzette ik me tegen de gedachte,
maar in het belang van mijn bedrijf ben ik me toch gaan verdiepen in
de mogelijkheden en gevolgen. Rob Perik, Alex Ruigendijk en René
van Leeuwen van Baker Tilly Berk hebben me daarbij uitstekend
geadviseerd. Zij brachten de consequenties helder in kaart, want een
bedrijf als dit doe je niet zo maar even over.”
WAT MAAKT EEN OVERNAME BINNEN DE FAMILIE DAN ZO COMPLEX?
“Voor de bedrijfsopvolgingsregeling er was, was het in sommige gevallen
zelfs onmogelijk. De erf- en schenkbelasting die je moest betalen, kon
zo hoog oplopen dat bedrijfsopvolging gewoon niet haalbaar was. Met
de bedrijfsopvolgingsregeling is 83 procent van de schenking vrijgesteld
van belasting en het eerste miljoen is zelfs geheel vrijgesteld. Dat scheelt
enorm, maar: er blijven genoeg andere fiscale aspecten waar je rekening
mee dient te houden. En je moet goed nadenken over de organisatievorm
en -structuur, aandelenverdeling, verantwoordelijkheden, rechten na de
overdracht en dergelijke. Al deze zaken hebben wij uitbesteed. Zo hadden
Evelien, Lione en ik ruimte om ons voor te bereiden. Zowel in praktische
zin, als in de emotionele betekenis. Want ook al blijft mijn bedrijf in de
familie en heb ik alle vertrouwen in de besluitvaardigheid van mijn dochters, voor een ondernemer als ik blijft het moeilijk om los te laten.”
EN HOE WAS DAT VOOR JULLIE, EVELIEN EN LIONE. ZEIDEN JULLIE
VOLMONDIG JA?
Evelien: “We zijn een typisch ondernemersgezin. Pa werkte altijd en
áls we op vakantie gingen dan was het een zakenreis van vader waar
we als gezin meegingen. We hebben van jongs af aan in het bedrijf
gewerkt en als we op zondag na de kerk samen koffiedrinken dan
gaat het gesprek gewoon over het werk. Dus we zijn altijd op een heel
natuurlijke manier bij het bedrijf betrokken.”
8
BAKER TILLY BERK
OVER COR VAN DUIJN
EN GOLDEN GREEN HOTELS
In 1989 kocht Cor van Duijn (1941)
het Beachhotel Noordwijk, nadat
hij zijn tuindersbedrijf had verkocht.
Het imperium van Cor van Duijn
groeit in 1992 uit tot Golden Green
Hotels dat inmiddels bestaat uit
zowel drie- als viersterren hotels in
Noordwijk, Leiden en Zoetermeer.
Golden Green Hotels is onderdeel
van De Waardzicht Groep, er
werken 140 mensen. Eind december
2013 vond de officiële overdracht
plaats waarbij dochters Evelien
(1969) en Lione (1975) samen het
directeur-grootaandeelhouderschap
van Golden Green Hotels overnamen
van hun vader.
www.goldengreenhotels.nl
Lione: “Maar natuurlijk hebben we wel getwijfeld. Het is een
goedlopend bedrijf, maar de verwachtingen om dit succes te
continueren zijn groot. Er zijn 140 huishoudens afhankelijk van
ons zakelijk inzicht.”
EN TOCH HEBBEN JULLIE JA GEZEGD...
Evelien: “Ik heb daar een mooie vergelijking voor. Een boer wilde
zijn bedrijf verkopen omdat hij het kalmer aan wilde doen. Hij zette
op papier wat hij in de verkoop deed. En toen hij zijn tekst nakeek,
besefte hij wat voor moois hij had opgebouwd. Hij zag af van de
verkoop. Zo is het met ons ook. Golden Green Hotels is een prachtig
bedrijf. Het is financieel gezond. We hebben een sterk team met
mensen die er al jaren werken. En pa is er om ons vanaf de zijlijn
advies te geven. Mooier kan het toch niet?”
HEEFT U TIPS VOOR ANDERE DGA’S DIE DEZE STAP OVERWEGEN?
Cor: “Neem de tijd en vertrouw op je gevoel, maar regel je zaken
zorgvuldig met ervaren adviseurs. Bij voorkeur van één partij die
je van meet af aan in het proces betrekt. Zij zorgen ervoor dat de
juridische aspecten op orde zijn, fiscaal en financieel alles netjes
geregeld is en helpen je optimaal profijt te halen uit verschillende
regelingen. Zo heb je je handen vrij om je opvolgers goed in te
werken.”
HOE GING DAT INWERKEN IN DE PRAKTIJK?
van mij overgenomen. Zo krijgen ze affiniteit met de dagelijkse
gang van zaken en leren ze ook het personeel goed kennen.”
Evelien: “Het moet je natuurlijk wel liggen. Daarom hebben Lione
en ik diverse trainingen gehad om te onderzoeken wat onze competenties en drijfveren zijn. Het blijkt dat pa’s ondernemersbloed ook
door onze aderen vloeit.”
MAAR ER ZIJN ONGETWIJFELD ZAKEN DIE JULLIE ANDERS AANPAKKEN
DAN JULLIE VADER...
Lione: “We gaan door zoals we dat altijd hebben gedaan, maar het is
een ontdekkingsreis. Daarbij vertrouwen we op ons gevoel. Pa heeft
een vetorecht en kan ingrijpen als hij niet achter onze keuzes staat,
maar dat is tot op heden nog niet gebeurd.”
Cor: “De zekerheid waarmee mijn dochters beslissingen nemen,
sterkt mijn geloof in hen. Ik voel hun rust om op je intuïtie te vertrouwen en herken daarin mijn eigen manier van zakendoen. Dat
heeft mij succes gebracht en ik ben er volmondig van overtuigd dat
dat bij mijn dochters ook gaat gebeuren.”
HOE KIJKEN JULLIE TERUG OP HET PROCES?
Cor: “Ik ben zo blij en opgelucht tegelijk dat ik dit heb doorgezet.”
Evelien en Lione tot slot: “Inderdaad, het is een opluchting dat het
besluit vaststaat. Wij weten waar we aan toe zijn en hebben altijd
een sterke adviseur om op terug te vallen. Het is fijn dat we dit
bedrijf als familie kunnen voortzetten.”
Cor: “Sinds twee jaar betrek ik mijn dochters intensiever bij het
bedrijfsproces. Ze hebben bijvoorbeeld de managementvergadering
BAKER TILLY BERK
9
UITGELICHT
reorganiseren
BESPAREN OP
PERSONEELSKOSTEN?
Uw onderneming zit in de gevarenzone en de bank verstrekt
geen krediet meer. Alle mogelijke kostenbesparende maatregelen
zijn getroffen… Er blijft niets anders over dan te besparen op de
personeelskosten. Arbeidsrechtjurist Simone Koolwijk licht toe
wat u moet weten over reorganisaties.
ILLUSTRATIE LOBKE VAN AAR TEKST CONNIE WIERING
een zogenoemde reorganisatiescan. Hiermee krijgt de
ondernemer inzage in de kosten van de reorganisatie,
de voorzieningen die hij moet treffen, de verschillende
scenario’s, het meest voor de hand liggende traject en
zijn onderhandelingsruimte. Bovendien wordt een
overzicht gemaakt van de
ontslagvolgorde per functiegroep, de afspiegeling.
In de scan wordt een berekening gemaakt van de
verschillende ontslagroutes en een inschatting van
aanvullende (financiële) risico’s. Hoeveel moet er daadwerkelijk worden bezuinigd? Moet er dieper worden
gesneden, of loopt de ondernemer juist het risico dat hij
op korte termijn handen tekort komt? Koolwijk: “De
ondernemer wordt er dan bijvoorbeeld ook op gewezen
dat hij binnen 26 weken geen personeel, uitzendkrachten en payrollers kan aantrekken, met uitzondering
van zzp’ers. Gebeurt dit wel, dan kan de werknemer de
vernietigbaarheid van het ontslag inroepen en komt hij
weer op de loonlijst te staan.”
HET UWV...
10
Er zijn diverse routes die tot beëindiging van een
arbeidsovereenkomst kunnen leiden. Bij bedrijfseconomische redenen wordt meestal gekozen voor de
gang naar het UWV Werkbedrijf. Na het verkrijgen
van de ontslagvergunning kan de werkgever de arbeidsovereenkomst opzeggen met de toepasselijke
opzegtermijn. Het UWV doet geen uitspraak over een
ontslagvergoeding, zoals de kantonrechter doet. Toch
bestaat na het doorlopen van het UWV-traject wel
degelijk de mogelijkheid voor een werknemer om een
procedure op te starten die gericht is op het verkrijgen
van een ontslagvergoeding, de zogenoemde kennelijk
onredelijk ontslagprocedure. De werkgever kan dit
risico verminderen door uit eigen beweging een vergoeding aan de bieden in de vorm van een suppletie
op een WW-uitkering. Hierdoor neemt voor de werknemer de noodzaak af om een kostbare procedure op
te starten.
€ 75.000 (met uitzonderingsbepalingen)
• hoger beroep en cassatie mogelijk
Als een ondernemer in acute problemen raakt, bijvoorbeeld doordat een grote opdrachtgever plotseling wegvalt, wordt de route van de kantonrechter zeker nog
wel ingezet. “Hoewel de hoogte van de vergoeding
dan lastiger is in te schatten, kan die nog meevallen.
BAKER TILLY BERK
Om het reorganisatietraject snel, goedkoop en veilig te laten verlopen, maken
arbeidsrechtjuristen van Baker Tilly Berk
WIJZIGING ONTSLAGRECHT
Het ziet er naar uit dat
in 2015 de keuze tussen
het UWV Werkbedrijf of
de kantonrechter vervalt
door de komst van het
nieuwe ontslagrecht. Bij
een ontslag vanwege bedrijfseconomische redenen kan
alleen nog een ontslagaanvraag bij het UWV worden
ingediend. Volgens Simone Koolwijk zal dat in de praktijk geen groot verschil uitmaken, aangezien nu al vaak
wordt gekozen voor het UWV Werkbedrijf. Alleen in
het geval van acute problemen kan de procedure via
het UWV te lang duren, waardoor een faillissement
‘De route van de kantonrechter
wordt zeker nog wel ingezet’
Een soepel verloop van een reorganisatie staat of valt
met goede voorbereiding en begeleiding, zowel in het
advies- en ontslagtraject als in het communicatietraject
en de nazorg. Vaak neemt een ondernemer in overleg
met zijn accountant de beslissing tot reorganiseren. Een
arbeidsrechtjurist schuift zo snel mogelijk aan tafel. Als
de arbeidsrechtjurist werkzaam is op hetzelfde kantoor
als de accountant, kan er sneller, efficiënter en goedkoper
worden geschakeld. De eerste stap is het verzamelen
van alle informatie bij de accountant. Arbeidsrechtjurist
Simone Koolwijk van Baker Tilly Berk:
“Vaak schrikken ondernemers ervan
hoeveel informatie je op tafel moet leggen
BELANGRIJKSTE
bij een ontslagaanvraag. Je moet jaarcijfers
WIJZIGINGEN ONTSLAGRECHT
van de afgelopen drie jaar overleggen, de
prognoses bij gewijzigd en ongewijzigd
• ontslagroute bedrijfseconomische
beleid geven, een liquiditeitsbegroting. En
redenen alleen UWV
bij geleidelijke werkvermindering moet je
• verplichte transitievergoeding (afook de omzetdaling per maand kunnen
hankelijk van duur dienstverband)
aantonen.”
• maximale transitievergoeding
REORGANISATIESCAN
Een kantonrechter moet er namelijk voor waken dat
het toekennen van vergoedingen leidt tot het faillissement van de onderneming en de werkgelegenheid van
al het personeel op het spel wordt gezet.”
...OF DE KANTONRECHTER
ONDERBOUWING ONTSLAGAANVRAAG
Bij een ontslagaanvraag in geval van bedrijfseconomische redenen is nodig:
• jaarcijfers van afgelopen 3 jaar met balans en winst- en verliesrekening
• onderbouwing oorzaak slechte financiële situatie met cijfermatige rapportage
• minimaal te bezuinigen bedrag op personeelskosten
• liquiditeitsbegroting voor minimaal de komende 6 maanden
onafwendbaar is. Koolwijk en haar collega’s krijgen
regelmatig de vraag of werkgevers niet beter kunnen
wachten met reorganiseren, omdat in de kabinetsplannen de maximale hoogte van de transitievergoeding
75.000 euro bedraagt. “Aanvankelijk was het een
overweging waard, als het zou gaan om werknemers
met een monumentaal dienstverband”, zegt Koolwijk.
“Maar de 75.000 euro is geen harde grens meer. We
adviseren dan ook niet om op die nieuwe wetgeving
te wachten. Daarbij komt dat werkgevers die moeten
reorganiseren vanwege bedrijfseconomische redenen
vaak niet zo lang kunnen wachten.”
MEER WETEN? Wilt u meer informatie en advies over reorganisaties of het nieuwe
ontslagrecht? Neem dan contact op met een van onze arbeidsjuristen Simone Koolwijk
of Carin Welters, Baker Tilly Berk in Eindhoven, 040 250 57 00.
BAKER TILLY BERK
11
TOT UW DIENST
een bedrijf kopen
WAAROM WILDE KH ENGINEERING UITBREIDEN?
“Ons moederbedrijf Ludan Engineering in Israël heeft een groeistrategie
ontwikkeld, waarbij ze ons aanmoedigen te groeien naar vijfhonderd
ingenieurs. Dit is de optimale omvang voor een bedrijf in ons segment,
waarbij we naast het leveren van ingenieursdiensten, ook de inkoop- en
bouwbegeleiding voor onze rekening nemen. Deze omvang zorgt voor
schaalvoordelen en een gevarieerd werkaanbod. Efficiency en variatie in
werk zorgen er op hun beurt voor dat wij de beste vakmensen op technisch gebied aan ons kunnen binden.”
analyse een shortlist ontstaan met bedrijven waarmee wij het gesprek
wilden aangaan. Baker Tilly Berk heeft deze bedrijven benaderd om de
interesse en mogelijkheden te peilen. Zo zijn er twee bedrijven overgebleven, Promaen en Smart Engineering. Zij hebben in eerste instantie
een letter of intent ontvangen met een vrije bieding. Daarna is een due
diligence onderzoek uitgevoerd en zijn de vervolgonderhandelingen
gestart die afgelopen januari tot een goed einde voor alle partijen is
gekomen.”
WIL KH ENGINEERING NOG VERDER GROEIEN?
JULLIE HEBBEN GEKOZEN OM NIET ZELF UIT TE BREIDEN, MAAR HEBBEN “Op dit moment ligt de totale capaciteit op vierhonderd ingenieurs en
is het strategische doel nog niet bereikt. Dat geeft al antwoord op je
BEDRIJVEN OVERGENOMEN EN GEÏNTEGREERD. WAAROM?
“Door uitbreiding van capaciteit, kennis en kunde zijn we in staat meer
industriële projecten gelijktijdig uit te voeren en bestaande opdrachtgevers breder te adviseren in nieuwe kennisgebieden. Maar binnen
ons segment is het aanbod aan specialisten en vakmensen beperkt, dat
maakt autonome groei lastig. We hebben dan wel het werk, maar simpelweg niet voldoende capaciteit om de nieuwe projecten naar onze
maatstaven op te pakken. Dus bleef één optie over: bestaande bedrijven overnemen en hun klantportfolio’s en medewerkers onderbrengen
bij KH Engineering.”
HOE HEBBEN JULLIE DIT AANGEPAKT?
Overname, de beste
optie voor groei in
een stabiele markt
Wanneer je als bedrijf wilt groeien, zijn er twee opties: autonome
groei of een bestaand bedrijf overnemen. Is de markt niet groot
of duurt zelf opbouwen te lang? Dan is bedrijfsovername de beste
optie. Zo ook voor KH Engineering. CFO Ruud Kamp over zijn
overnameplannen.
FOTOGRAFIE ANNEKE HYMMEN TEKST ANNIEK CORPORAAL
12
BAKER TILLY BERK
RUUD KAMP VAN KH ENGINEERING (LINKS) MET ADVISEUR MARK GODERIE
“Voor ons was snel duidelijk dat wij externe hulp nodig hebben om onze
strategische doelstellingen te behalen. Gerard Adriaanse van Baker Tilly
Berk is onze accountant en dit kantoor bleek de geschikte partij om ons,
samen met hun fusie- en overnamespecialisten, in dit overnametraject
te begeleiden. Eerst hebben we een acquisitieprofiel opgesteld met onder
andere wensen wat betreft geografische ligging, omvang van het bedrijf,
specifieke kennis en bedrijfsresultaten. Dat maakt gericht screenen
efficiënter. Mark Goderie van Baker Tilly Berk Corporate Finance heeft
op basis van dit profiel een selectie van bedrijven opgesteld die voor
overname in aanmerking komen. Vervolgens is uit een gezamenlijke
vraag: we willen zeker nog verder groeien naar zo’n vijfhonderd medewerkers. Hiervoor zijn we met adviseur Mark Goderie al weer aan het
kijken naar aantrekkelijke partijen die in aanmerking komen. We zien
overigens wel dat extra wervingskracht is ontstaan door de nieuwe
instroom. Dat stimuleert autonome groei.”
HEB JE TIPS VOOR ANDERE ONDERNEMERS DIE WILLEN UITBREIDEN?
“Ga het niet zelf doen, maar schakel externe begeleiding in. Dat werkt
veel efficiënter. Bovendien voorkom je negatieve geluiden in de markt.
Je adviseur zal niet meteen bekendmaken dat jij degene bent die op zoek
is. Ook niet onbelangrijk: een overnameadviseur weet precies hoe een
dergelijk acquisitieproces hoort te verlopen en wanneer bijsturing van
dit proces aan zowel koop- als verkoopkant noodzakelijk is om het gewenste resultaat te bereiken. Dit kan bijvoorbeeld zijn als partijen door
hun enthousiasme niet expliciet of duidelijk genoeg afspraken vastleggen of als er te weinig aandacht is voor de soms heftige emoties die bij de
verkopers veelal spelen.”
MEER WETEN? Neem contact op met Mark Goderie, senior manager RA bij Baker Tilly Berk Corporate Finance,
[email protected], 030 204 01 00 of kijk op www.bakertillyberk.nl/bedrijfkopen
BEDRIJF OVERNEMEN? TIPS VAN OVERNAME-EXPERT MARK GODERIE
1. Kijk goed naar bedrijven die bij u passen. Blijf bij uw leest en bekijk
wat een acquisitie bijdraagt aan de huidige onderneming en het
realiseren van de doelstellingen. Laat u hierbij een spiegel voorhouden
door een onafhankelijk adviseur zodat u ook tijdig kunt besluiten om
het niet te doen.
2. B
ij de zoektocht naar kandidaten is het acquisitieprofiel een leidraad,
het is de verlanglijst voor geschikte overnamepartners. Wij kunnen
helpen met het opstellen van zo’n profiel en aan de hand daarvan
snel geschikte kandidaten selecteren in ons relatienetwerk en in onze
databases. Dat scheelt veel tijd en energie, zodat u tijd overhoudt om
te ondernemen.
3. B
ent u zeker van uw zaak? Ga dan zorgvuldig te werk. De letter of intent
is in deze fase erg belangrijk. Hierin bepaalt u de randvoorwaarden voor
de overname. Cruciaal om verkeerde verwachtingen en – later in het
proces – frustratie te voorkomen. Wij weten wat belangrijk is in de
onderhandelingen en het opstellen van een koopovereenkomst.
Al vroeg in het proces juist voorsorteren, scheelt veel tijd en geld in
het vervolgproces. Op deze manier voorkomt u interpretatieverschillen
in afspraken.
4. H
oe goed de deal er ook uitziet voor de koper: een gedegen due
diligence onderzoek mag niet ontbreken. De zogenoemde lijken in de
kast hebben twee vervelende eigenschappen: ze zijn onzichtbaar van
buitenaf en ze kunnen de koper na afloop veel geld kosten. De uitkomsten van een due diligence onderzoek geven vorm aan de noodzakelijke
garanties en vrijwaringen voor de koper. En geven soms aanleiding om
te heronderhandelen over koopsom en betalingsvoorwaarden.
BAKER TILLY BERK
13
ADVISEUR GEERT VAN GRIMBERGEN
ADVIES
GELD SCHENKEN AAN JE KIND
Houd bij een schenking de fiscale grenzen goed in de
gaten en zorg dat je niet voor onaangename verrassingen
komt te staan. En waarom nu schenken? Drie vragen aan
adviseur Geert van Grimbergen.
1. WAAROM IS SCHENKEN NU
INTERESSANT?
“Omdat je tot 1 januari 2015 kunt
profiteren van een verruiming
van de eenmalig verhoogde vrijstelling van de schenkbelasting.
Deze vrijstelling is verhoogd naar
100.000 euro. In 2013 bedroeg
de vrijstelling 51.407 euro voor
een schenking van een ouder aan een kind. De eis dat de
schenking door een ouder aan een kind moet zijn gedaan
en het kind tussen de 18 en 40 jaar oud moet zijn, is
vervallen. Dit houdt in dat iedereen, van een familielid of
van een derde, een belastingvrije schenking van maximaal
100.000 euro kan ontvangen.”
2. HOE WEET IK OF HET VOOR MIJ AANTREKKELIJK IS?
“Er zijn wel voorwaarden verbonden aan de belastingvrije
schenking van 100.000 euro. De verkrijger moet de
schenking gebruiken voor: het verwerven van een eigen
woning, het aflossen van eigenwoningschuld, verbetering
en onderhoud van de eigen woning, de afkoop van de
erfpachtcanon bij een eigen woning met erfpacht of het
aflossen van de restschuld van de verkochte eigen woning.
Als één of meer van deze vijf situaties van toepassing zijn,
kan een beroep op deze tijdelijke verhoogde vrijstelling
aantrekkelijk zijn.”
3. WAAR MOET IK NOG MEER AAN DENKEN?
“Aan een schenking zijn vaak nog meer voorwaarden verbonden die van geval tot geval kunnen verschillen. Denk
aan eerder gedane schenkingen en termijnen. Ook kan
een schenking bepaalde gevolgen hebben. Bijvoorbeeld
met betrekking tot het huwelijksvermogensrecht van de
verkrijger. Ook de gevolgen kunnen per geval anders zijn.
Daarom is het aan te raden om vooraf de voorwaarden en
gevolgen van een schenking op een rij te zetten.”
MEER WETEN? Onze specialisten kunnen u alles vertellen over de schenkbelasting.
Raadpleeg uw eigen adviseur voor meer informatie of neem contact op met
Geert van Grimbergen, partner belastingadviseur Baker Tilly Berk Eindhoven,
040 250 57 00 of [email protected].
Bent u online retailer
of e-commerce
ondernemer met nietbelastingplichtige
klanten binnen
de EU? Houd dan
rekening met nieuwe
btw-regels.
Op 1 januari 2015 treden belangrijke wijzigingen voor internationale e-commerce bedrijven in werking. Online retailers en
andere e-commerce ondernemingen met klanten binnen de
Europese Unie doen er goed aan alvast kennis te nemen van
deze nieuwe btw-regels voor e-commerce. Ondernemers moeten vanaf 1 januari 2015 het btw-tarief in rekening brengen
van het EU-land waar de afnemer woonachtig of gevestigd is.
VOOR WIE GELDEN DE NIEUWE BTW-REGELS?
Voor ondernemers die e-commerce diensten verlenen aan
niet-belastingplichtige afnemers, waaronder particuliere
afnemers. Denk bijvoorbeeld aan diensten op het gebied
van: digitale content, media (online film- en muziekevents),
telecommunicatie, online gaming en alle online betalingen en
facturering.
WAT MOET U DOEN?
Om een btw-registratie in elk EU-land waar uw afnemers wonen
of gevestigd zijn te voorkomen, wordt het ‘Mini One Stop Shop’
systeem ingevoerd. Binnen dit systeem kunt u de verschuldigde
buitenlandse btw aangeven. Hierbij moet u wel de btw-regels en
btw-tarieven van het betreffende EU-land hanteren. Verwacht
wordt dat u zich voor dit systeem per 1 oktober 2014 kunt
registreren in het EU-land waar u gevestigd bent. Om uw onderneming tijdig klaar te stomen voor deze nieuwe btw-regels, vindt
u op www.bakertillyberk.nl/ecommerce een aantal aandachtspunten. Wij adviseren u om met deze aandachtspunten aan de
slag te gaan.
MEER WETEN? Wilt u weten wat u nog meer kunt doen om op tijd klaar te zijn voor
deze nieuwe btw-regels? Neem dan contact op met onze btw-specialist Jayant Rakhan,
030 258 70 00 of [email protected].
Voldoen uw webapplicaties aan
de beveiligingsrichtlijnen?
INFORMATIEBEVEILIGING: VOLDOET U AAN DE NORM?
Organisaties die gebruikmaken van webapplicaties met DigiD-autorisatie*
moeten sinds 2013 jaarlijks testen of deze webapplicaties voldoen aan
de beveiligingsrichtlijnen. Uit onderzoek blijkt dat op het gebied van
informatiebeveiliging slechts 30 procent van de betreffende organisaties
de gestelde norm haalt. Grote kans dat Logius, de toezichthouder op de
beveiligingsrichtlijnen, deze organisaties vraagt in korte tijd een plan van
aanpak op te leveren waarmee wel aan de norm wordt voldaan.
Onze specialisten maken snel inzichtelijk voor welke aspecten uit het informatiebeveiligingsplan nog maatregelen geïmplementeerd moeten worden.
Met een risicoanalyse en een vragenlijst kan snel een plan van aanpak opgeleverd worden. Dat scheelt veel tijd en energie om te voldoen aan de norm.
* dit betreft voornamelijk overheidsorganisaties, zoals gemeenten, provincies en waterschappen
HANDIGE TOOL OM TIJD TE BESPAREN
Zo’n plan opstellen vergt tijd en aandacht. Daarom heeft Baker Tilly Berk
een informatiebeveiligingstool ontwikkeld. Hiermee kunnen organisaties op
relatief eenvoudige wijze een informatiebeveiligingsbeleid en -plan opstellen.
TROUWEN
Het aangaan van een huwelijk heeft niet alleen een
romantische kant, het heeft ook financiële gevolgen.
Zorg ervoor dat uw vermogen en de gezamenlijke
financiële huishouding transparant blijft. Vijf tips:
1. Communiceer met elkaar over de financiële aspecten
van het huwelijk en neem contact op met een notaris.
Hij of zij kan u alles vertellen over de mogelijkheden
van huwelijksvoorwaarden.
2. Houd een administratie bij: welke vermogensbestanddelen
zijn van u en welke van uw partner? Ook als u in gemeenschap van goederen bent getrouwd, kunt u eigen vermogen
hebben (bijvoorbeeld door een schenking of nalatenschap).
3. Leef de financiële bepalingen in uw huwelijksvoorwaarden
na. Check dit bijvoorbeeld rond 31 maart van elk jaar
wanneer u toch al de financiële gegevens opzoekt voor de
aangifte inkomstenbelasting.
4. Als u met eigen geld investeert in een goed van uw partner,
bespreek dan met elkaar op welke wijze die investering
wordt vergoed.
5. Laat uw huwelijksvoorwaarden (en testament) eens in
de 5-10 jaar beoordelen. Zijn ze nog conform uw wensen?
MEER WETEN? De IT auditors van Baker Tilly Berk IT Advisory kunnen u ondersteunen bij het oplossen van
tekortkomingen in uw DigiD ICT-beveiligingsassessment. Neem contact op met Raymond de Keijzer, manager
IT Advisory, 010 253 59 00 of [email protected].
TIPS
BIJ HUWELIJK
EN ECHTSCHEIDING
SCHEIDEN
Helaas eindigt 1 op de 3 huwelijken in een
echtscheiding. Duidelijkheid over uw financiële
situatie vermindert stress en strijd op het punt
van de verdeling van de goederen. Vijf tips:
1. Neem contact op met een echtscheidingsadvocaat of mediator
voor alle informatie over de echtscheidingsprocedure.
2. E
r zijn regelingen die de echtscheiding fiscaal zo geruisloos
mogelijk kunnen laten plaatsvinden. Betrek uw belastingadviseur zo vroeg mogelijk bij uw echtscheiding om onnodige
belastingclaims te voorkomen.
3. Als u de financiële bepalingen uit uw huwelijksvoorwaarden
heeft nageleefd, komt u bij een echtscheiding niet voor
verrassingen te staan. Niet-naleven kan verstrekkende
gevolgen hebben.
4. Bedragen die u jaarlijks in rekening-courant bij uw BV opneemt
en gebruikt voor kosten van de huishouding tellen mogelijk mee
bij de hoogte van de partneralimentatie. Houd uw uitgavenpatroon daarom in de greep.
5. Bekijk op welke financiële tegemoetkomingen u een beroep
kunt doen. Als u aan bepaalde voorwaarden moet voldoen,
kunt u daar tijdens de echtscheidingsprocedure al rekening
mee houden.
MEER WETEN? Onze specialisten kunnen u alles vertellen over de financiële en fiscale aspecten van echtscheiding. Raadpleeg uw eigen adviseur voor meer informatie of neem contact op met Mariëlle Schuurman-van Nifterik,
specialist estate planning bij Baker Tilly Berk, 030 258 70 00 of [email protected]
14
BAKER TILLY BERK
BAKER TILLY BERK
15
OPINIE
startende ondernemers
Als voorzitter van het VNO-NCW had Bernard Wientjes
regelmatig contact met nieuwe en jonge bedrijven. Welke
karaktereigenschappen passen volgens hem het beste bij
een startende ondernemer? ‘Ondernemerschap doet een
enorm beroep op je uithoudingsvermogen.’
FOTO VNO-NCW TEKST BERNARD WIENTJES
Bernard Wientjes is sinds
30 mei 2005 voorzitter
van de ondernemingsorganisatie VNO-NCW.
Hij is bezig aan zijn derde
termijn. Van 1967 tot 2004
was hij directeur-eigenaar
van Wientjes Beheer bv in
Roden, een bedrijf dat hij
zelf uitbouwde. Als voorzitter van VNO-NCW is hij
tevens vice-voorzitter van
de Sociaal Economische
Raad en co-voorzitter van
de Stichting van de Arbeid.
“Het aantal Nederlanders dat een eigen bedrijf
start is de laatste jaren flink toegenomen: van
bijna 60.000 in 2003 naar ruim 150.000 in 2013. Ik
ben blij met deze groei, omdat starters van groot belang
zijn voor de innovatiekracht van Nederland. Nieuwe
en jonge bedrijven dwingen bijvoorbeeld het gevestigde
bedrijfsleven te vernieuwen.”
“Een succesvolle starter beschikt over drie kernkwaliteiten: visie, passie en ratio. De passie is het
belangrijkst. Een goede ondernemer gelooft onvoorwaardelijk in de toegevoegde waarde van zijn product
of dienst. Alleen dan kan hij het verkopen. En hij zet
alles opzij om te
kunnen ondernemen: 24/7. Ik heb
regelmatig contact
met startende ondernemers. Het eerste wat ik dan doe
is hen waarschuwen.
Ondernemerschap
is bloed, zweet en tranen, is vallen en opstaan. Het doet
een enorm beroep op je uithoudingsvermogen. Voor
mensen die uit een 9-tot-5-baan komen, is de overstap
vaak veel te groot.”
plan onvoldoende en hebben te weinig oog voor de
kerncijfers, de kosten, de omzet. Dat is jammer, want
juist ‘ratio’ kun je inhuren. Er zijn genoeg administratiekantoren, accountants of financieel adviseurs die hun
diensten aanbieden. En mocht een starter daarvoor
geen geld hebben, dan kan hij terugvallen op bijvoorbeeld de stichting Ondernemersklankbord, waar ervaren ondernemers nieuwkomers kosteloos op weg helpen,
of de mkb-kredietregeling Qredits.”
“Een succesvolle starter durft te groeien. Dat is
voor de economische ontwikkeling van ons land en de
werkgelegenheid ook cruciaal. Maar jammer genoeg
groeit slechts een klein
deel van de ondernemingen door. De
sterkste rem op groei
is de angst bij ondernemers personeel aan
te nemen. Zij zien op
tegen de administratieve rompslomp en
de kosten bij ziekte of ontslag. Ik zie dan ook uit naar
1 juli 2015. Vanaf die datum hoeven ondernemers de
eerste twee jaar dat iemand in dienst is, geen transitievergoeding te betalen. Dit maakt het risico om mensen
aan te nemen stukken kleiner.”
‘Een goede ondernemer gelooft
onvoorwaardelijk in de toegevoegde
waarde van zijn product of dienst’
‘EEN SUCCESVOLLE
STARTER DURFT
TE GROEIEN’
16
BAKER TILLY BERK
“Iedere ondernemer moet de vallei des doods door.
“Ondernemer zijn is het mooiste wat er is. Je
Bij de start van je bedrijf en de introductie van je probent vrij, je bent verantwoordelijk voor je eigen
duct gaat het altijd goed. Mensen reageren enthousiast,
beslissingen. En als je dan de eerste positieve ondergoede relaties zijn bereid in je te investeren. Maar dan
nemingsresultaten ziet, geeft dat een geweldige kick.
komt het moment dat je het product naar de markt
Mijn opvolger bij VNO-NCW is inmiddels bekend:
moet brengen. Dan moet je die vallei door, want het
Hans de Boer. Over een paar maanden zal ik het
duurt altijd langer dan je denkt voordat je voldoende
voorzitterschap neerleggen. Wat ik dan ga doen,
klanten hebt. Soms net te lang om het ook financieel
weet ik nog niet. Maar het opstarten van een nieuwe
vol te houden.”
onderneming is een optie die ik serieus overweeg.”
“Toch ligt aan een faillissement vaak een andere
reden ten grondslag dan gebrek aan uithoudingsvermogen. De derde kernkwaliteit, de ratio, ontbreekt
bij veel starters. Zij onderbouwen hun ondernemingsBAKER TILLY BERK
17
IN DE BRANCHE
biotechnologie
‘Blijf investeren in
technologie en innovatie’
Ze ontwikkelen, produceren en leveren geavanceerde bioreactoren
voor de farmaceutische industrie: Applikon Biotechnology. Arthur
Oudshoorn, managing director van het wereldwijd opererende
bedrijf, vertelt over zijn branche en het belang van innovatie.
ADVISEUR GERARD ADRIAANSE
FOTO ANNEKE HYMMEN TEKST STEFANIE ROOS
“De laatste jaren is er een sterke groei in de vraag naar biotechnologische
toepassingen. Door de vergrijzing is er steeds meer behoefte aan medicamenten en innovatieve toepassingen, zoals het kweken van stamcellen,
bloedcellen, en in de toekomst zelfs meer patiëntgerichte behandelingen
op celniveau. Omdat wij ons hebben gespecialiseerd in bioreactoren op
kleine schaal kunnen we daarin heel innovatief zijn. Zo gebruiken we
bijvoorbeeld geluidsgolven om deeltjes van vloeistof te scheiden en om
vloeistoffen te mengen. Een uniek concept waarmee we ons als bedrijf
onderscheiden.”
18
BAKER TILLY BERK
“Wereldwijd zijn er maar weinig spelers op dit gebied actief. In Nederland zijn we zelfs de enige die zich met deze tak van biotechnologie
bezighouden. Natuurlijk hebben we wel concurrentie, bovendien zien we
het concurrentieveld langzamerhand veranderen. Landen als Korea, Japan en China zijn zich op dit terrein razendsnel aan het ontwikkelen. Het
zal een uitdaging worden om daar in de toekomst goed mee om te gaan.
Al zit volgens mij onze kracht in het gewoon blijven innoveren om zo ook
de concurrentie voor te blijven.”
“Het blijven investeren in technologie en innovatie maakt dat je vooraan blijft lopen. ‘One Step Ahead’ is dan ook ons motto. In ons gebouw
in Delft werken honderd mensen en daarvan zijn er vijfentwintig bezig met
productontwikkeling en projectrealisaties. Dat is een heel groot deel van ons
bestand. We investeren dan ook zo’n twaalf procent van onze omzet terug
in productontwikkeling. Een forse investering, maar dat is uiteindelijk wel de
reden waarom we als bedrijf succesvol zijn. Zo kun je in deze branche echt
een positie veroveren én groeien.”
“VANWEGE HET STERK INNOVATIEVE
KARAKTER VAN APPLIKON DENKEN
WE ACTIEF MEE met fiscale faciliteiten,
zoals de innovatiebox en R&D-aftrek.
Vanaf 2011 verrichten we de audit op
de jaarrekeningen en sindsdien is onze
samenwerking verder gegroeid. In verband
met de financieringsbehoefte door sterke
groei en forse investeringen in productontwikkeling hebben we de directie geholpen met het opstellen van
meerjaren-kasstroomprognoses en besprekingen met de bank. En
toen Applikon onlangs een joint venture met een productiefaciliteit
in China ging opzetten, hebben we daar Baker Tilly China bij betrokken. Automatisch raak je dan ook met elkaar in gesprek over fiscale
internationale structurering. Zo zijn er nog legio vraagstukken waar
we Applikon bij helpen.”
MEER WETEN? Neem contact op met Gerard Adriaanse, partner registeraccount, 010 253 59 00,
[email protected]
BAKER TILLY BERK
19
DOSSIER
financiering
ALS HET BIJ DE BANK NIET LUKT
Er wordt minder krediet verstrekt, slechts een derde van alle
kredietaanvragen is succesvol. Gelukkig zijn er tegenwoordig
alternatieve financieringsmogelijkheden. Het mkb kan onder
voorwaarden gebruikmaken van overheidsgarantieregelingen
waardoor het makkelijker wordt om een lening van de bank te
krijgen. Daarnaast zijn er de laatste jaren verschillende fondsen
in het leven geroepen, zoals innovatie- en energiefondsen.
Ook crowdfunding biedt nieuwe mogelijkheden.
DOSSIER: BEDRIJFSFINANCIERING
Hoe krijg je wél krediet?
In het kleinbedrijf kan 36% de gezochte financiering aantrekken, in het
grootbedrijf 85%. Het gat tussen de slaagkans van kleinbedrijf en grootbedrijf groeit.
Wie voor een bedrijfslening bij de bank aanklopt,
heeft niet alleen een goed onderbouwd plan nodig
maar ook reële cijfers. Wat moet u allemaal doen
voor een financiering?
MEER WETEN? Baker Tilly Berk Corporate Finance is volledig op de hoogte van alle
mogelijke alternatieve financieringsvormen. Kijk voor meer informatie of het maken van
een afspraak op www.bakertillyberk.nl/alternatievefinanciering.
WELKE FACTOREN ZIJN VAN INVLOED?
Bij een financieringsaanvraag kijkt de bank naar het hele
spectrum van de bedrijfsvoering. Drie zaken springen eruit:
INFOGRAPHICS DICK POELEN TEKST MARK VAN HARREVELD
Wie voor een bedrijfslening bij de bank aanklopt, moet
niet alleen een sterk onderbouwde business case hebben, maar ook een goed functionerende bedrijfsvoering.
Financieel adviseurs Willem Jan Huizinga en Jeroen
Overvest krijgen er regelmatig mee te maken. Beiden
zijn werkzaam bij Baker Tilly Berk en adviseren en
begeleiden ondernemers bij hun kredietaanvraag.
WAAR KIJKT DE BANK NAAR?
Huizinga: “De belangrijkste vraag die een bank zichzelf
stelt, is hoeveel risico zij loopt bij een financiering: hoe
groot is de kans dat ik mijn uitgeleende geld terug zie en
kan de klant de aflossing en rente wel betalen? Je merkt
dat het accent sterk ligt op risicomanagement. Kredietaanvragen worden door de afdeling Risicomanagement
beoordeeld. Er wordt onder andere gekeken hoe gezond
het bedrijf is en in welke levensfase de onderneming
zich bevindt. Een goed verhaal alleen volstaat niet.”
Ook Jeroen Overvest ziet dat banken geen enkel risico
meer willen lopen: “Banken eisen meer zekerheden en
er moet gedetailleerdere informatie aangeleverd worden.
Een ondernemer is vaak al veel tijd kwijt om een geringe
financiering rond te krijgen.”
WAT WIL DE ONDERNEMER?
Een financiering is per definitie maatwerk. Een bedrijf
kan geld nodig hebben om een productiefaciliteit te
bouwen of uit te breiden, of om nieuwe producten en
20
BAKER TILLY BERK
diensten te ontwikkelen. Maar het kan ook zijn dat
een ondernemer gewoon meer financiële armslag wil in
krappe tijden. Huizinga: “Het ligt eraan waarvoor je de
financiering nodig hebt. Wat de meeste ondernemers op
dit moment willen, is een rekening-courantfinanciering
waarmee ze wat vaker rood kunnen staan. Vooral in de
huidige tijd zie je een grotere behoefte aan extra financiële speelruimte. Een andere financieringsvorm is de
hypothecaire lening. Bijvoorbeeld bij de aankoop van
een pand of een productiehal.”
WAAR MOET JE OP LETTEN BIJ EEN
AANVRAAG VOOR EEN LENING?
• Zorg voor een op een visie gebaseerde business
case. Onderbouw met reële cijfers, scenario’s,
prognoses en uitgangspunten.
•S
tel zaken niet mooier voor dan ze zijn. Daar
prikt een bank zo doorheen.
•K
en je bedrijf en zorg dat de interne processen
op orde zijn. Lever cijfers tijdig en correct aan.
Wacht niet te lang met de jaarrekening.
•Z
org dat je weet welke informatie de bank
precies verlangt.
1. Kenmerken bedrijf, ondernemer en markt
2. Cijfers en prognoses
3. De interne beheersing
Ondanks het toegenomen gewicht van
de cijfers moet de bank vertrouwen in
de ondernemer hebben. De bank wil
zijn klant kennen. De visie van de ondernemer is belangrijk: hoe gecommitteerd
is de directie? Dat kan bijvoorbeeld
betekenen dat je als ondernemer, meer
dan vroeger, eigen kapitaal in je plannen
moet steken.
Banken hebben ook aandacht voor de
branche waarin een bedrijf operationeel
is. Hoe ontwikkelt die zich? Wat zijn de
marges en heeft de branche groeipotentieel? Ook de levensfase waarin een bedrijf
verkeert, is relevant. Een starter die hard
en onstuimig groeit, heeft een ander
risicoprofiel dan een volwassen bedrijf.
Vertrouwen is een schone zaak, maar een
financier kijkt vooral naar het verhaal dat
de cijfers en prognoses vertellen. Hierbij
gaat het om drie zaken. Allereerst een
omschrijving van de liquiditeitsbehoefte,
onderbouwd met een prognose van resultaten en toekomstige kasstromen (liefst 2
jaar of meer vooruit). Verder is belangrijk
dat de gehanteerde uitgangspunten bij de
prognose uitgebreid zijn beschreven. Ten
slotte moet de aanvraag een opgave van
de balansposities bevatten en een inschatting van de resultaten (2 jaar of meer
vooruit en van de afgelopen 2 jaar op
basis van onderliggende jaarrekeningen).
Hieruit moet, liefst op maandelijkse basis,
de liquiditeitsbehoefte blijken, want de
bank wil exact weten wanneer die financieringsbehoefte precies ontstaat.
Correcte en tijdig beschikbare cijfers veronderstellen een goede interne beheersing van
de onderneming. Hoe goed heeft de ondernemer zijn processen op orde? Is er zicht
op hoe de actuele cijfers zich ontwikkelen
ten opzichte van de begroting? Wat doet de
ondernemer om bij te sturen als hij daarin
achterloopt? Of juist vooroploopt?
Ook je interne juridische documentatie
moet op orde zijn. Zijn de managementovereenkomsten, huurcontracten en licentieovereenkomsten helder gedocumenteerd?
Grip op die interne beheersing is een randvoorwaarde. De accountant kan daar een
belangrijke rol in spelen, de toetsing van de
interne beheersing is immers onderdeel van
de accountantscontrole.
• Wat is dit voor bedrijf? Hoe staat de
ondernemer er in?
• Wie is de ondernemer? Wat is zijn visie?
• Hoe gecommitteerd is de directie?
• Hoe ontwikkelt de branche zich? Heeft
de branche groeipotentieel?
• Wat is de liquiditeitsbehoefte? Wat is
de prognose van resultaten en toekomstige kasstromen?
• Wat zijn de gehanteerde uitgangspunten?
• Wat zijn de balansposities en inschatting van de resultaten?
• Hoe goed houdt men de cijfers bij?
• Is duidelijk hoe de actuele cijfers zich ontwikkelen ten opzichte van de begroting?
• Hoe wordt er bijgestuurd? Is de ondernemer in control?
• Zijn belangrijke overeenkomsten en
contracten helder gedocumenteerd?
BAKER TILLY BERK
21
DOSSIER
financiering
WAT KUN JE ZELF DOEN?
GENOEG TIJD OM TE ONDERNEMEN?
Bereid je goed voor. Ga na welke informatie een bank precies nodig
heeft om de financiering te kunnen beoordelen. Zorg dat je verhaal
klopt en dat je als ondernemer ‘in control’ bent. Dat je grip hebt op
de cijfers, weet hoe je bedrijf ervoor staat en dat je dat ook kunt laten
zien. Volgens Huizinga en Overvest blijkt in de praktijk dat het voor
veel ondernemers lastig is een goed doordachte prognose of begroting
te maken. Huizinga: “Een bank financiert op cijfers en trends die zij
in de markt ziet. Is de marktverwachting een krimp van tien procent
en claimt de ondernemer dat hij twintig procent gaat groeien, of zeg
je dat je groeit terwijl je kapitaalbeslag op debiteuren en voorraad niet
toenemen, dan zet een bank daar vraagtekens bij.” Overvest: “Sommige ondernemers willen de cijfers nogal eens veel te optimistisch weergeven. Maar dat komt altijd uit en dan ben je het vertrouwen kwijt. Je
moet een bank vertrouwen geven en dat begint met kloppende cijfers
die onderbouwd zijn met goede uitgangspunten.”
Voor een succesvolle financieringsaanvraag gaat een ondernemer dus
maar beter niet over één nacht ijs. Een goed doordachte visie die zich
laat vertalen naar prognoses, een stevig onderbouwde begroting die in
lijn is met haar uitgangspunten, een interne beheersing die staat als een
huis en realistische business scenario’s. Een hele mond vol. En dat terwijl veel ondernemers zich het liefst met de commerciële kant van hun
bedrijf bezighouden. Zinnig om bij een expert te rade te gaan? Jeroen
Overvest: “Als je geen ervaring hebt met een financieringsaanvraag,
neem dan altijd een adviseur in de arm. Die weet precies wat de bank
vraagt en dat vergroot de kans op slagen van de financieringsaanvraag.”
PRAKTIJKVOORBEELD 2:
PRODUCTIEONDERNEMING WIL MEER KREDIETRUIMTE
INSTALLATIEBEDRIJF HEEFT 4 TON NODIG
‘Het ging vooral om het herstellen
van de relatie met de bank’
gang van zaken dan op de financieel, juridische of inhoudelijke
kant van de bedrijfsvoering. Wat niet altijd in het belang is van een
goede financiële huishouding. Bedrijven die beter presteren, hebben
meestal die backoffice wel op orde. Uiteindelijk kreeg de onderneming meer ruimte in de rekening courant en zag de bank af van
het afbouwen hiervan.”
Bron: Financieringsmonitor 2013-2, Panteia, oktober 2013
KREDIETRUIMTE
•E
én op de vier bedrijven heeft het afgelopen jaar de bestaande kredietruimte méér benut.
• 19% heeft in deze periode extra financiering gezocht: een lichte toename.
MEER WETEN? Kijk op www.bakertillyberk.nl/financiering, neem contact op met uw adviseur bij Baker Tilly Berk
of bel met Willem Jan Huizinga, Baker Tilly Berk Leiden, 071 305 00 00, [email protected] of
Jeroen Overvest, Baker Tilly Berk Utrecht, 030 258 70 00, [email protected].
PRAKTIJKVOORBEELD 1:
Willem Jan Huizinga begeleidde een
productieonderneming bij de aanvraag
om meer ruimte in de rekening courant te
krijgen. Communicatie bleek een cruciale
factor. “Het ging hier niet zozeer om een
nieuwe lening, maar eerder om het herstellen van de relatie met de bank. Het
bedrijf zat niet alleen hoog in het rekeningcourantkrediet, de communicatie was
sterk voor verbetering vatbaar. De ondernemer wist ook niet goed
op welke manier de bank naar de cijfers keek. We hebben de
onderneming begeleid in het proces en eerst de interne cijfers op
orde gebracht: het op maandbasis in kaart brengen hoe de voorraad en de debiteuren liepen en wat de winst was. Ook hebben we
de jaarcijfers voor onze rekening genomen en de nog openstaande
jaarrekeningen afgerond. Daarnaast hebben we, in samenwerking
met een adviseur, de cijfers zo ingericht dat er beter zicht kwam op
de verschillende stromen binnen het bedrijf. Dit komt veel voor: de
onderneming focust meer op de commerciële kant en de dagelijkse
Het kleinbedrijf is het sterkst aangewezen
op zijn huisbank, maar wendt zich ook
vaker tot familie en vrienden.
Jeroen Overvest hielp een klant bij de aanvraag van een krediet. “Mijn klant had zelf
een financieringsaanvraag ingediend, maar
wist eigenlijk niet goed welke informatie
de bank wilde hebben. Bovendien ontbrak
een goed onderbouwde liquiditeitsbegroting
en had de ondernemer zaken nogal optimistisch weergegeven. Hij verkeerde in de
veronderstelling dat zijn relatie met de bank,
zijn goede track record en zijn eerdere financiële transacties voldoende
zouden zijn. Maar dat ging niet goed. Uiteindelijk zijn wij ingeschakeld
en hebben we met de ondernemer een goed voorstel geschreven. Mijn
klant had vier ton nodig, ten slotte is er twee ton faciliteit verstrekt. Een
‘We hebben drie keer rond de tafel
gezeten; die financiering kwam er’
ton is vergeven door het tijdelijk inperken van de aflossing op de huidige
lening, de andere ton heeft de eigenaar zelf moeten storten. Het bedrijf
had een financiering op een bedrijfspand en heeft er in het verleden
voor gekozen deze hypotheek versneld en maximaal af te lossen. Was
er minder afgelost, dan hadden ze nu niet bij dezelfde bank hoeven
aankloppen voor financiering. Toch gaf de bank geen sjoege. En hoewel
mijn klant een goede interne beheersing had, wilde de bank zelfs op
zeker moment een eigen adviseur bij het bedrijf detacheren – op kosten
van de onderneming. Dat is heel duur, geld lenen op die manier. Die
adviseur van de bank is er niet gekomen, de financiering uiteindelijk wel!
Al met al hebben we voor die relatief kleine, maar duurbetaalde lening
drie keer met de ondernemer en de bank rond de tafel gezeten.”
FINANCIERINGSBEHOEFTE
•D
e financieringsbehoefte in het
voorgaande jaar was € 25,2
miljard, het verkregen totaalbedrag
€19,25 miljard.
ONDERPAND PAND
•D
e verwachte behoefte voor de
komende 12 maanden is € 23,9
miljard, waarvan men € 21,3
miljard denkt binnen te halen.
•T
wee op de vijf bedrijven moet onderpand bieden voor het gevraagde krediet.
•M
KB-bedrijven moeten vaker dan het grootbedrijf onderpand bieden.
•V
oor het MKB is dat onderpand meestal een bedrijfspand of privéwoning,
voor grote bedrijven vaker debiteuren en voorraden.
16%
14%
28%
5%
22%
50%
24%
40%
44%
niet gekregen
7%
17%
11%
22%
17%
volledig gekregen
80%
68%
65%
56%
49%
44%
gedeeltelijk gekregen
33%
agrarische
sector
industrie
bouw
handel
transport
en opslag
zakelijke
diensten
overige
diensten
OOK NAAR BEDRIJFSTAK ZIJN ER AANZIENLIJKE VERSCHILLEN
Veel afwijzingen zijn er in de agrarische sector, de handel en de overige dienstverlening (onder andere horeca, schoonmaak, persoonlijke verzorging). In
de industrie slaagt men het best, enigszins verrassend gevolgd door de bouw, waar de gezochte financiering wél vaak slechts gedeeltelijk wordt verkregen.
22
BAKER TILLY BERK
BAKER TILLY BERK
23
‘Bij bedrijfsoverdracht
moet je de situatie
vóór zijn, daar ben je
ondernemer voor’
COR VAN DUIJN VAN GOLDEN GREEN HOTELS p.6