Factsheet Erfgoed en Europa - oktober 2014

Wegwijzer Erfgoed en Europa
Het behoud en de promotie van erfgoed is een prioriteit in Europa. Dat is goed nieuws voor de erfgoedsector, ook in Nederland. Het erfgoedveld bestrijkt meerdere Europese beleidsterreinen. Van cultuur, ruimtelijke ordening, educatie tot landbouw. En binnen al deze beleidsprogramma’s bestaat ook een breed scala aan Europese subsidiemogelijkheden voor de
erfgoedsector. De beste kansen zijn te vinden in cross-sectorale projecten: daar waar uw erfgoedproject bijdraagt aan
oplossingen voor andere sectoren. Hier vindt u een overzicht van een aantal belangrijke fondsen in Europa en interessante
netwerken.
Creative Europe
Creative Europe is het voornaamste Europese fonds voor de culturele en erfgoedsector. De focus van Creative Europe is
gericht op professionalisering en capaciteitsversterking van de sector. De Europese Commissie stimuleert met dit programma digitale vaardigheden en kennisopbouw en internationale loopbanen van kunstenaars en cultuurprofessionals.
Binnen het programma ligt een focus op publieksbereik en de versterking van Europese netwerken.
Er zijn drie programmalijnen die interessant zijn voor de erfgoedsector:
•
Samenwerkingsprojecten (kortlopende en meerjarige projecten)
•
Europese netwerken (projectsubsidie i.p.v. subsidie voor operationele kosten)
•
Europese platformen (in praktijk brengen van het Europees cultuurbeleid)
Meer informatie: www.dutchculture.nl/nl/europa en www.sica.nl/content/nl-creative-europe-2014-2020
Contact: DutchCulture – Klaartje Bult ([email protected])
Europa voor de Burger
Het subsidieprogramma Europa voor de Burger 2014-2020 richt zich op het bevorderen van debat, reflectie en samenwerking op het gebied van herdenken van de Europese integratie en geschiedenis. Om dit te bereiken ondersteunt het programma projecten die Europese burgers meer inzicht verschaffen in EU beleidsprocessen en projecten die de mogelijkheden vergroten voor solidariteit, betrokkenheid en vrijwilligerswerk op Europees niveau. Erfgoedprojecten die zich richten
op Europese geschiedenis en een sterke focus hebben op publieksparticipatie komen hier in aanmerking voor financiering.
Meer informatie: www.dutchculture.nl/nl/europa en www.sica.nl/ecp
Contact: DutchCulture – Robert Kieft ([email protected])
Structuurfondsen
De Europese structuurfondsen zijn bedoeld om de economie van een land te verbeteren en de economische, sociale en
territoriale samenhang binnen de EU te vergroten. De komende zeven jaar worden de structuurfondsen gericht ingezet op
innovatie, duurzaamheid, werkgelegenheid, hogere productiviteit en meer sociale samenhang in Europa. Er zijn drie aparte
fondsen binnen de structuurfondsen die zich elk op een ander aspect richten: het Europees Fonds voor de Regionale Ontwikkeling (EFRO) en daarbinnen de transnationale regelingen INTERREG, het Europees Sociaal Fonds (ESF) en het Europese
Cohesiefonds. Voor Nederland zijn EFRO, INTERREG en ESF de meest belangrijke fondsen. Het Ministerie van Economische
Zaken beheert de structuurfondsen, maar heeft de operationele taken over verschillende regio’s in Nederland verdeeld.
Meer informatie: www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/europese-subsidies/structuurfondsen-versterken-regio-s
Contact: [email protected]
Europees Fonds voor de Regionale Ontwikkeling (EFRO)
De EFRO-gelden zijn bestemd voor regionale ontwikkeling op het gebied van infrastructuur, werkgelegenheid en het midden- en kleinbedrijf. In Nederland bestaan vier verschillende regionale EFRO programma’s – voor de regio Noord, Zuid,
West en Oost. Alle EFRO programma’s zijn voornamelijk gericht op de thema’s innovatie en koolstofarme economie. Crossovers met andere sectoren zijn veelal een vereiste om in aanmerking te komen voor subsidies uit deze programma’s. Ook
komen projecten die zich richten op het verbeteren van het (stedelijke) vestigingsklimaat in aanmerking. Door uw erfgoedproject aan één van deze thema’s te verbinden maakt u kans op EFRO financiering. De vestigingsplaats van een
organisatie is van doorslaggevend belang voor het verkrijgen van subsidies, want niet alle EFRO middelen zijn in de vier
regio’s in dezelfde mate beschikbaar en ze worden voor specifieke doelen ingezet.
Meer informatie: www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/europese-subsidies/europese-structuur-eninvesteringsfondsen/europees-fonds-voor-regionale-ontwikkeling
Contact:
Regio Oost-Nederland Provincie Gelderland ([email protected])
Regio Zuid-Nederland ([email protected])
Regio Noord-Nederland ([email protected])
Regio West-Nederland ([email protected])
INTERREG
Naast de streekgebonden EFRO programma’s zijn er nog programma’s waarbij de grensoverschrijdende regionale samenwerking wordt gestimuleerd: de INTERREG programma’s. INTERREG bestaat uit verschillende programma’s, onderverdeeld
naar grootte van het samenwerkingsgebied en naar regio’s in Europa: North West Europe (NWE), North Sea Region (NSR)
en EUROPE. Voor alle programma’s ligt de focus de komende jaren op het bevorderen van transnationaal onderzoek, kennisuitwisseling en innovatie, het stimuleren van de informatie- en communicatietechnologie (ICT) en het verhogen van het
concurrentievermogen van kleine en middelgrote ondernemingen (MKB) in de regio’s. Innovatieve en economisch interessante erfgoedprojecten gericht op bijvoorbeeld toerisme, educatie of ICT ontwikkeling en projecten die zich richten op
behoud van cultuurlandschappen komen binnen deze regelingen in aanmerking voor financiering. Anders dan de meeste
EFRO fondsen worden de INTERREG fondsen niet via nationale overheden verdeeld. Aanvragen moeten direct bij de Europese Commissie worden gedaan.
Meer informatie: www.rvo.nl/subsidies-regelingen/interreg-2014-2020
Contact: [email protected]
Europees Sociaal Fonds
Het Europees Sociaal Fonds (ESF) is het belangrijkste Europese middel om werkgelegenheid te ondersteunen, mensen aan
werk te helpen en te zorgen voor eerlijker arbeidskansen voor alle EU-burgers. Nederland heeft van 2014 tot en met 2020
een bedrag van € 507 miljoen te besteden. Het ESF wordt in Nederland uitgevoerd door het Agentschap SZW, een onderdeel van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Circa 70% van het ESF-budget wordt gereserveerd voor
‘actieve inclusie’ (het betrekken van kansarme groepen en buitengesloten gemeenschappen) en komt beschikbaar voor
gemeenten ter ondersteuning voor re-integratie van mensen in de arbeidsmarkt. Daarnaast is circa 20% van het budget
beschikbaar voor projecten die zich richten op vergrijzing en de arbeidsmarkt, 5% gaat naar grensoverschrijdende gebiedsontwikkeling en de resterende 5% wordt ingezet voor onder andere transnationale samenwerking, sociale innovatie, het
waarborgen van gelijke kansen en het tegengaan van discriminatie. Erfgoedprojecten die zich richten op sociale cohesie en
inclusie, bijvoorbeeld doormiddel van educatieve erfgoedprogramma’s of training in het veld van digitalisering, komen voor
ESF gelden in aanmerking.
Meer informatie: www.agentschapszw.nl/subsidies/esf-2020/esf-2014---2020
Contact: [email protected]
POP/ LEADER
Het Europees Fonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) heeft als doel het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid te ondersteunen. De Nederlandse uitwerking hiervan is het Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3) en een deel van de beschikbare subsidies valt onder de structuurfondsen. De focus ligt op innovatie en duurzaamheid voor een toekomstgerichte
landbouwsector en er is specifieke aandacht voor krimpgebieden en gebieden met een duidelijke ‘stad-land’ relatie. Voor
POP3 is voor de periode 2014-2020 voor Nederland 607 miljoen euro (per jaar circa 87 miljoen euro) beschikbaar. Ca. 5%
van dit budget wordt ingezet voor subsidies in het kader van LEADER (Liaison Entre Actions de Développement de l'Économie Rurale). Alleen de gebieden met de beste ontwikkelingsstrategieën die direct inspelen op de grootste behoeften in een
streek krijgen mogelijk een LEADER-status. Hiervan worden netwerken van bewoners, groeperingen en overheden op het
platteland ondersteund (publiek-private samenwerking). Netwerk Platteland publiceert oproepen waarop men kan reageren met projectvoorstellen.
Meer informatie: Netwerk Platteland www.netwerkplatteland.nl en Regiebureau POP www.regiebureau-pop.eu
Contact: [email protected], [email protected]
Erasmus +
Erasmus+ is het Europese onderwijsprogramma waarvoor de Europese Commissie 16 miljard euro uittrekt. Tweederde van
de steun is bestemd voor mobiliteitsbeurzen ter bevordering van kennis en vaardigheden. De beurzen worden onder andere ingezet voor kennisverbreding of scholing van medewerkers van erfgoedinstellingen. Ook is het interessant binnen dit
programma om samenwerking tussen erfgoedopleidingen en het bedrijfsleven te intensiveren. Het Nationaal Agentschap in
Nederland is een samenwerkingsverband tussen Nuffic, CINOP en het Europees Platform en is het nationale contactpunt
voor Erasmus+. De programma’s over volwasseneneducatie worden beheerd door CINOP.
Meer informatie: www.erasmusplus.nl
Contact: CINOP - Peter van Deursen ([email protected]), Marissa van der Valk ([email protected])
Horizon 2020
Horizon 2020 is het Europese financieringsprogramma voor onderzoek en innovatie. Met Horizon 2020 wil de Europese
Commissie het concurrentievermogen van Europa vergroten door wetenschap en innovatie te stimuleren. Daarnaast wil de
Europese Commissie het bedrijfsleven en de academische wereld uitdagen om samen oplossingen te bedenken voor maatschappelijke vraagstukken die in heel Europa spelen. Zo ligt er een focus op thema’s zoals klimaatverandering, vergrijzing,
voedselveiligheid en betaalbare duurzame energie. Onderzoek naar cultureel erfgoed is expliciet opgenomen als programmalijn binnen Horizon 2020: Europe in a changing world - Inclusive, Innovative and Reflective societies. Hieronder valt de
subsidiëring van onderzoek naar erfgoed in verband met het ontstaan en ontwikkelen van een Europese identiteit. Binnen
de ICT programmalijn worden onder andere onderzoeksprojecten gericht op de ontwikkeling van ICT tools voor het (her-)
gebruik van erfgoed gerelateerde data gefinancierd.
Meer informatie: www.rvo.nl/subsidies-regelingen/horizon-2020-onderzoek-en-innovatie
Contact: Trudy Millenaar ([email protected])
Joint Programme Initiative on Cultural Heritage and Global Change (JPI)
Joint Programming Initiatives (JPI's) zijn door een aantal Europese landen in het leven geroepen om onderzoek naar grote
maatschappelijke uitdagingen op Europees niveau te bundelen en op elkaar af te stemmen. Op dit moment zijn tien JPI’s
gedefinieerd, waaronder het JPI Cultural Heritage and Global Change. Doel van dit JPI is het stroomlijnen en bundelen van
onderzoek en expertise over erfgoed op Europese schaal. De focus van het JPI Cultural Heritage is erfgoedbreed en multidisciplinair: roerend en onroerend, materieel en immaterieel, analoog en digitaal. Voor Nederland participeren NWOGeesteswetenschappen en OCW/Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed in dit JPI. Het JPI heeft een integrale, erfgoedbrede
onderzoeksagenda binnen Europa geformuleerd met vier hoofdlijnen: 1) het vergroten van het bewustzijn met betrekking
tot cultureel erfgoed; 2) het grote publiek kennis laten maken met cultureel erfgoed; 3) het ontwikkelen van kennis; 4) het
beschermen van ons cultureel erfgoed.
Meer informatie: www.cultureelerfgoed.nl/jpi
Contact: Rijksdienst Cultureel Erfgoed - Jan van ’t Hof ([email protected])
of Eva Stegmeijer ([email protected])
Samenwerking: belangrijke netwerken
Europese erfgoed netwerken zetten zich in voor de belangen van de sector. Bovendien vindt u in deze netwerken gelijkgezinden met wie u kennis kunt uitwisselen en gezamenlijk projecten kunt opzetten. Hieronder een selectie van de meest
belangrijke netwerken voor de erfgoedsector:
Europa Nostra
Heritage Alliance 3.3.
NEMO Network of European Museum Organisations
European Network Cultural Centres
FORUM European Forum of Heritage Associations
EUROCLIO European Association of History Educators
ENCoRE European Network for Conservation-Restoration Education
www.europanostra.org
www.europeanheritagealliance.eu
www.ne-mo.org
www.accr-europe.org
www.heritageforum.org
www.euroclio.eu
www.encore-edu.org
Zichtbaarheid in Europa
Europees Erfgoedlabel
Met het Europees Erfgoedlabel schenken EU lidstaten aandacht aan plaatsen en gebouwen die belangrijk zijn voor de geschiedenis en de ontwikkeling van de Europese Unie. Het label is bedoeld voor de promotie van de Europese dimensie van
de plek, het beter toegankelijk maken van de site voor Europese burgers en het verhogen van de kwaliteit van de activiteiten van en informatie over de plek. Nederlandse sites moeten aan de criteria van de Europese Commissie voldoen en daarnaast refereren aan één van de vier Nederlandse duo-thema’s (tolerantie en recht, mobiliteit en maakbaarheid, sport en
recht, geld en koopmanschap). De volgende aanvraagronde is in 2016. Het Ministerie van OCW draagt zorg voor de voordracht van Nederlandse kandidaten bij de Europese Commissie.
Meer informatie: www.sica.nl/europeeserfgoedlabel
Contact: DutchCulture - Anouk Fienieg ([email protected])
Europa Nostra Award
Europa Nostra is een netwerk van 250 ngo’s en non-profitorganisaties uit 45 landen, die zich gezamenlijk inzetten voor alles
wat met het behoud van cultureel erfgoed en stedelijke en rurale planning te maken heeft. In samenwerking met de Europese Commissie reikt Europa Nostra elk jaar de Europa Nostra Award uit, ofwel de prijs van de Europese Unie voor cultureel erfgoed. Met dit initiatief wil de Europese Commissie onderzoek en training in het behoud van erfgoed stimuleren en
onder de aandacht brengen. Er zijn twee verschillende soorten prijzen: maximaal 6 projecten worden bekroond met een
eerste prijs waaraan de som van €10.000 verbonden is. Circa 25 andere projecten worden bekroond met een medaille. De
jury bestaat uit Europese erfgoedexperts zoals architecten, restaurateurs en kunsthistorici.
Meer informatie: www.europanostra.org/heritage-awards
Contact: Europa Nostra - Elena Bianchi ([email protected])
Meer informatie/contact
Binnenkort is op de website www.dutchculture.nl de digitale subsidiewegwijzer beschikbaar met meer informatie over de
Europese financieringsprogramma’s en actuele oproepen.
DutchCulture, centre for international cooperation
www.dutchculture.nl
Anouk Fienieg, Programme Director Cultural Heritage
Mareile Zuber, adviseur Erfgoed en Europa
E [email protected] / [email protected]
T +31 (0) 20 6164225