FrauKnoorenpastgoedinhetteam

DE VOLKSKRANT
WOENSDAG 21 MEI 2014
27
Werk Economie
Reportage Werken in een ‘Kindertagestätte’
In Nederland is nauwelijks werk in de kinderopvang. In Duitsland liggen de banen voor
het oprapen. Een gouden kans voor wie in een grensregio woont.
Frau Knooren past goed in het team
Van onze verslaggeefster
Nanda Troost
aken/sittard ‘Het is jammer dat ik
nog zes maanden moet wachten als ik
in juli klaar ben met mijn mbo-opleiding tot kinderopvangmedewerkster.
In Nederland is er nauwelijks werk,
maar in Duitsland liggen de banen
voor het oprapen. Ik heb al twee keer
gesolliciteerd, net over de grens. Ze waren enthousiast, maar ik moet wachten tot mijn diploma daar is erkend.’
Dat kan pas in gang worden gezet als
ze haar diploma heeft. En dus weet Saskia (22) uit Sittard nu al dat ze straks
een half jaar thuis op de bank zit. ‘Het
is zo jammer, want vanuit hier is de
stap naar Duitsland klein. Het maakt
voor mij niet uit of ik een half uur naar
het westen of het oosten rijd.’
Medewerksters uit de kinderopvang
proberen in toenemende mate aan de
slag te komen in Duitsland. De werkloosheid onder kinderopvangleidsters
loopt in Nederland snel op. In maart
(laatste gegevens van het UWV) zaten
er 6.100 in de WW, tegen 4.000 in
maart 2013 en 1.800 in dezelfde periode
in 2012. Sinds 2011 zijn in Nederland
bijna 20 duizend banen verdwenen.
In Duitsland daarentegen zijn de
medewerksters voor Kita’s (Kindertagestätte) niet aan te slepen. In de grensregio’s zijn honderden vacatures. En voor
wie bereid is verder te reizen: alleen al
een stad als Mainz, vlak bij Frankfurt,
heeft honderd kinderopvangmedewerkers nodig.
Het verschil met Nederland zit ’m in
het overheidsbeleid. In Nederland
wordt bezuinigd op de kinderopvang.
Ouders met hogere inkomens moeten
meer zelf bijdragen in de kosten, waardoor ze minder uren gebruik maken
van de crèche. Ook door de hoge werkloosheid gaan er minder kinderen
naar de crèche. In Duitsland hebben
ouders sinds de zomer van 2013 recht
op een plaats in de kinderopvang. Het
Duitse ministerie voor Gezinszaken
heeft berekend dat daardoor 200 duizend extra plekken nodig zijn.
Geen onwil
Dan zou het inderdaad fijn zijn als een
medewerkster volgende week zou kunnen beginnen, maar zo eenvoudig is
het niet, zegt Lex Staal, directeur van de
Brancheorganisatie Kinderopvang.
‘Natuurlijk moet je over en weer weten
waar diploma’s voor staan. Toch verbaast mij dit zeer. Ik had gedacht dat
we verder waren in Europa. Het is absoluut geen onwil bij de Duitsers, maar er
is nog geen transparantie als het gaat
om diploma’s.’
De tijd die nodig is om diploma’s te
erkennen ligt voor een deel in Nederland, zegt Gabriele Hilger, directeur
van de Bundesagentur für Arbeit in de
regio Aken-Düren. ‘In onze regio,
Noordrijn-Westfalen, zijn drie beroepsopleidingen waarmee je Erzieherin
kunt worden. In Nederland zijn tachtig
verschillende diploma’s. Zo’n eerste
Anerkennung duurt al gauw zes maanden. Is een diploma in Duitsland eenmaal bekend, dan is het voor de volgende een kwestie van enkele weken.’
De regio Aken heeft op dit moment
zestig vacatures in de kinderopvang.
Hilger verwacht dat dit aantal verder
zal stijgen omdat in Duitsland 5-jarige
kinderen alleen na de zomervakantie
instromen op de basisschool en dus tot
dan ook nog op de Kita blijven. In Nederland gaat de instroom het hele
Banen kinderopvang
Aantal x 1.000
78.000
100
75.500
Prognose
80
60
40
20
0
’05
’07
’09
’11
’13
’15
’17
200514 © de Volkskrant. Bron: Kinderopvang FCB
40
duizend inwoners van Nederland
werken over de grens, berichtte het
Centraal Bureau voor de Statistiek
gisteren. In Zeeland en Limburg
wonen de meeste grensarbeiders.
schooljaar door en stappen 4-jarigen
op de dag na hun verjaardag over.
Elke Knooren (28) leest voor uit Die
kleine Raupe Nimmersatt, een boek op
reuzenformaat over Rupsje Nooitgenoeg. ‘In Nederland heb ik dat ook
voorgelezen, het is leuk om dat nu in
het Duits te doen.’
Knooren werkt sinds oktober in Kindertagesstätte StapperstraBe in Eilendorf, een groene voorstad in de heuvels
van Aken. ‘Bij de kinderopvang in Geleen werd mijn vierde contract niet verlengd. En ik deed al veel in Duitsland.
Toen ik nog op school zat gingen we
hier veel uit en ik heb handbal gespeeld in de tweede Bundesliga’, zegt
Knooren, voormalig handbalinternational.
Knooren is ‘ein guter Fang’, zegt Martina Baake, hoofd van de Kita StapperstraBe. Baake heeft de gemeente nu al
gevraagd haar na de zomer een tweede
jaarcontract te geven. ‘Frau Knooren
past goed in het team en pakt dingen
snel op. Ze heeft ook al grote stappen
gezet met de taal.’
Wie in een Duitse Kita wil werken,
moet Duits spreken. Dat hoeft niet meteen perfect te zijn, zegt Baake. ‘Kinderen moeten leren dat mensen een andere uitspraak kunnen hebben. We
hebben hier ook kinderen van wie de
ouders uit Kenia of Nigeria komen.
Daar moeten ze mee kunnen omgaan.’
Knooren heeft wel een taalcursus gevolgd. ‘Je moet de kinderen toch goed
kunnen aanspreken’, vindt ze. ‘Het
voorlezen helpt daar natuurlijk bij.
Vooral de grammatica blijft lastig,
maar de kinderen verbeteren me ook.’
Aan de Nederlandse kant van de
grens vond vorige week in Sittard een
voorzichtige kennismaking plaats.
ROC Leeuwenborgh presenteerde zich
samen met de collega’s van Arcus in
Heerlen aan Duitse werkgevers in de
kinderopvang. Want behalve de werkloosheid in de kinderopvang is er nog
een ander probleem: de krimpende
sector in Nederland heeft steeds meer
moeite om stageplekken te vinden.
Het Duits hapert af en toe, maar er
wordt instemmend geknikt in reactie
op de uitleg dat pedagogisch medewerkster niveau 4 ook leidinggevende
deskundigheid heeft opgedaan. Na de
zomer is Duits weer een schoolvak.
‘Daar hebben we in deze regio meer
aan dan aan Engels’, zegt Lisette Offermans van de Leeuwenborgh.
Prognoses
In Kita Oberkrüchten, in Niederkrüchten net over de grens bij Roermond, draait sinds twee weken een stagiaire mee. Op de ROC’s in Limburg
stijgt het aantal aanmeldingen voor
kinderopvangmedewerkster weer. De
prognoses over baanverlies zien er
gunstiger uit, al zijn anderen daar pessimistischer over. De teruggang in
werkgelegenheid was het afgelopen
jaar te sterk om ervan uit te gaan dat de
daling al tot stilstand komt, zegt kinderopvangonderzoeker Ed Buitenhek.
‘Van min 14 procent naar min 2,5 procent dit jaar is mij te optimistisch.’
Ook Knooren hoort nog weinig optimistische geluiden. Haar vorige werkgever heeft al vijf ontslagrondes achter
de rug. Van oud-collega’s weet ze dat de
volgende ontslagen er aankomen. Het
bevalt haar uitstekend aan de andere
kant van de grens. ‘Duitsers zijn iets formeler. En in Nederland schrijven we
meer op over de kinderen, maar hier
gaan de kinderen veel vaker naar buiten. Elk kind heeft hier Matschkleidung:
regenpakken en kaplaarsjes. Daar zijn
we in Nederland terughoudender in.
Nee, het bevalt me hier prima.’
Hoe werkt het precies?
Wie Duitsland in de kinderopvang
wil werken, moet z’n diploma’s
laten vertalen en laten erkennen.
Dat duurt zes maanden, tenzij het
diploma in Duitsland inmiddels
bekend is. Dan is het een kwestie
van een paar weken.
Wie in Nederland woont en in
Duitsland werkt, betaalt z’n sociale premies (WW, AOW) en belasting in Duitsland.
Wie werkloos wordt moet zich bij
het UWV inschrijven en krijgt een
Nederlandse WW-uitkering. De in
Duitsland gewerkte tijd telt mee
voor de opbouw van WW-rechten.
Een werkzoekende kan zich ook in
Duitsland inschrijven.
Wie ziek wordt valt onder de iets
minder gunstige Duitse regelingen.
De Duitse werkgever betaalt zes
weken het volledige loon door.
Daarna wordt de uitkering lager.
Een grenswerker moet zich in
Duitsland inschrijven bij een ziekenfonds en kan zowel een beroep
doen op de Duitse als de Nederlandse gezondheidszorg.
Een grenswerker krijgt altijd de
hoogste kinderbijslag. De regeling
is voor tweeverdieners iets anders
dan voor een alleenverdiener.
Wie vijf jaar of langer in Duitsland
werkt, heeft recht op de Duitse
AOW. Wie korter over de grens
werkt valt onder de Nederlandse
AOW. De jaren die in Duitsland zijn
gewerkt tellen dan mee.
Voor uitgebreidere informatie:
anerkennung-in-deutschland.de en
eures-emr.org

Download Report