Online bekijken - Mark Smit Kunsthandel

O OG St re l e nd
v e r k o o p t e n t o o n s t e ll i n g 2 0 1 4
Z A TERD A G 2 2 F E B R U A R I T / M Z O ND A G 9 M A A RT
O p e n i n gs t i j d e n t i j d e n s t e n t o o n s t e ll i n g
Dinsdag t/m zondag van 11.00 - 17.00 uur (op maandag gesloten)
Voor i n formati e en pri jzen kun t u con tact opn emen met:
Thérèse Schwartze |
1851 - 1918
K i n d e r p o r t r e tj e
Mr. Mark H.G. Smit Anna S.J. Smit-Loor
Gecertificeerd Registertaxateur 0529 - 469 280
Lid Federatie TMV
[email protected]
0529 - 469 280 Pastel 29 x 29 cm, gesigneerd rechtsonder met initialen
[email protected]
Adreswijzigingen: [email protected]
Mark Smit Kunsthandel B.V.
Markt 5 - 7731 DB Ommen
T 0529 - 469 280
F 0529 - 469 282
www.marksmit.nl
Omslag:
binnenzijde omslag:
Antoon van Welie | 1866 – 1956
Anton Mauve | 1838 – 1888
Jonge dame in een theaterloge
Schaapskudde op het Dekkersduin bij Den Haag
Buiten tentoonstelling geopend:
Voor beschrijving zie pag. 51
Voor beschrijving zie pag. 69
Woensdag t/m zaterdag van 11.00 - 17.00 uur en op afspraak.
O og s t r e l e n d e c ombi n at i e s v a n o u d e n n i e u w
Sommige mensen denken dat klas-
van de Romantiek straalt zoals alle
of permanente tentoonstellingen
Anna en ik houden zowel van
Het oogstrelende portret van een
de tentoonstelling treft u zo’n
sieke, oude, schilderijen en moderne
goede kunst een tijdloze schoonheid
dergelijke contrasten zien.
oudere als van moderne kunst. De
elegante dame in een theaterloge
honderdvijftig werken aan in diverse
woninginrichting niet goed samen-
uit. Het schilderij, met barokke lijst,
Dat doen wij ook in onze kunsthandel:
veelzijdigheid van de schilderkunst van
dat de cover van de catalogus siert, is
prijsklassen. U kunt ook onze website
gaan. Oud en klassiek worden in die
past perfect bij strakke eigentijdse
een impressionistisch schilderij van
de afgelopen twee eeuwen is dan ook
van Antoon van Welie, een enigszins
www.marksmit.nl raadplegen voor
visie gelijkgesteld met ouderwets en
meubelen. Door het contrast ontstaat
Isaac Israels hangt bijvoorbeeld
terug te zien in onze collectie, die wordt
vergeten meester die een groter
meer informatie.
modern met trendy. In de praktijk zijn
een interessante spanning en wordt
bij stoelen ontworpen door de
getoond in drie verschillende zalen.
podium verdient. Van Welie was in zijn
modern en oud echter prima te vereni-
voorkomen dat het interieur te ‘clean’
Amerikaanse designers Ray & Charles
Elk jaar is het een uitdaging om een
tijd de portrettist van de internationale
Wij hopen dat u ons zult vereren met
gen en dat dragen wij dan ook uit in de
wordt. Omgekeerd past een goed
Eames (zie foto). Door de kracht van
kwalitatief hoogwaardige en veelzijdige
elite en heeft zelfs drie levende pausen
een bezoek en hier iets oogstrelends
presentatie van de schilderijen in onze
gekozen schilderij van Karel Appel mooi
een soortgelijke combinatie kan uw
verzameling aan te kunnen bieden. Dat
geportretteerd.
vindt om lang van te genieten.
kunsthandel.
in een klassieke omgeving, bijvoorbeeld
huis een heel eigen uitstraling krijgen,
vereiste ook dit jaar veel speurwerk.
Om een voorbeeld te noemen: ons
naast een achttiende-eeuws kabinet
gebaseerd op persoonlijke smaak
Een groot deel van ons nieuwe aanbod
Graag attendeer ik u erop dat
Graag tot ziens in Ommen!
ijsgezicht van de negentiende-eeuwse
of boven een antiek dressoir (zie
en visie.
is afkomstig uit diverse particuliere
slechts een deel van onze collectie
schilder Andreas Schelfhout uit de tijd
foto). Veel musea laten in exposities
collecties van over de hele wereld.
in deze catalogus te zien is. Op
4
5
Mark Smit
Gerrit Benner |
1897 - 1981
Landschap
MODERN
Olie op doek 80 x 100 cm, gesigneerd verso en te dateren 1968
Tentoonstelling: Hilversum, Cultureel Centrum De Vaart,
Gerrit Benner: Schilderijen, gouaches, 15 feb.-24 mrt. 1969, cat. nr. 15.
7
Willem Anthonie ‘Wim’ Oepts |
Landschap met rode stier
Olie op doek 40 x 50 cm, gesigneerd rechtsonder en gedateerd ‘52
Joseph Antoon ‘Anton’ Rooskens |
1906 - 1976
R i v e ll o
Olie op papier 47.7 x 33.7 cm, gesigneerd linksonder en gedateerd ‘73
Herkomst: Galleri Stora Kovik, Gustavsberg, Zweden.
8
9
1904 - 1988
Karel appel | 1921 – 2006
Figuren
Acryl en olie op papier op schildersboard 57 x 75 cm, gesigneerd rechtsonder en gedateerd ‘73
De schilder
in New York, Connecticut, Monaco en
met ogen en een mond maar geen
Karel Appel was medeoprichter
Toscane. Aan het eind van zijn leven
neus noch oren. De ogen worden
van de kortstondige (1948-1951)
was hij vaak in Zwitserland, waar hij
aangeduid met vier cirkelachtige
maar invloedrijke schildersgroep
ook is gestorven. Typisch voor Karel
vormpjes in rood, wit, blauw en zwart
COBRA, van schilders werkzaam in
Appel is dat hij al vroeg samenwerkte
om elkaar heen. De monden zijn ovalen
Copenhagen, Brussel en Amsterdam.
met kunstenaars uit andere disciplines:
in rood en wit. Linksonder is een wezen
Van 1942 tot 1950 woonde en werkte
musici van allerlei aard, dansers,
van opzij gezien, hetzij een mens,
Appel in Amsterdam, met uitstapjes
dichters en theatermensen.
hetzij een hond, hetzij een lammetje.
naar Denemarken en Parijs. Van 1950
Zulk een dubbelzinnigheid hoort bij
tot 1965 was hij gevestigd in Parijs om
Het schilderij
het werk van Appel. De achtergrond
daarna te verhuizen naar het Chateau
Kenmerkend voor Appels composities
wordt gevormd door drie verticale
de Molesmes, in het uiterste noorden
is dat ze fel van kleur en halfabstract
stroken: groen, rood, groen. Het geheel
van Bourgondië. Al vanaf 1953 had
zijn, met een min of meer rudimentaire
wordt compositorisch gehecht door
Appel een groeiend internationaal
representatie van een herkenbare
slingerende paarse en blauwe kabels.
succes. Van 1971 tot 1990 werkte hij
werkelijkheid, een kenmerk dat
De kleuren, zie bijvoorbeeld het
afwisselend in Parijs en New York,
kindertekeningen, en geschonden
geel, zijn met gevoel voor evenwicht
de belangrijkste verkoopcentra van
beelden van geesteszieken ook vaak
verdeeld.
moderne kunst. Na die tijd had hij
hebben. Op dit schilderij zijn de figuren
vier ateliers, daar waar het geld zat:
grof aangegeven als drie gezichten
10
11
‘Eugène’ Antonius Maria Brands |
1913 - 2002
‘Willem’ Frans Karel Hussem |
Abs t r a c t l a n d s c h a p
Compositie rood
Gouache 39 x 59 cm, gesigneerd verso
Olie op doek 101 x 131 cm, gesigneerd rechtsonder met initialen
en gedateerd ’64 en gesigneerd verso op het spieraam
Annotatie verso: ‘5928 “abstract landschap” 17 oktober 1975-2’.
12
13
1900 - 1974
Jacob ‘Jaap’ Nanninga |
1904 - 1962
Gerrit Benner |
1897 - 1981
Compositie
M e e r m e t avo n dzo n
Gouache 29 x 35 cm, gesigneerd rechtsonder en te dateren omstreeks 1956
Gouache 50 x 65 cm, gesigneerd rechtsonder met monogram en te dateren omstreeks 1966
Literatuur: E. Slagter, Jaap Nanninga, Amsterdam 1987, nr. 212.
Literatuur: E. van Dooren e.a., Gerrit Benner, Harlingen 2005, afbeelding pag. 84/85.
14
15
Wim Oepts | 1904 – 1988
Zuid-Frans landschap
Olie op doek 54.5 x 65 cm, gesigneerd rechtsonder en gedateerd ‘65
Herkomst: Kunsthandel M.L. de Boer, Amsterdam, 1982; Part. coll. Nederland.
Literatuur: D. Welling, Wim Oepts, Schilder van het zonnige Zuiden, Zwolle 1991,
afbeelding pag. 66; G. Valkier e.a., Willem Anthonie Oepts 1904-1988 Monografie
en oeuvrecatalogus, Zwolle 2001, afbeelding pag. 196, cat. nr. SK.267.
Tentoonstelling: Laren, Singer Museum, Wim Oepts, Schilder van het zonnige
zuiden, sep.-nov. 1991, cat. nr. 43.
De schilder
Othon Friesz (1879-1949). In 1939
van het voorgebergte. Rechts
Wim Oepts werd geboren in een milieu
scheidde hij en hertrouwde met de
verschillend gekleurde velden en
van sociaaldemocratische ambachtslui
Française Marthe Caudal. Na de inval
misschien een blauw riviertje. Links
met belangstelling voor cultuur. Hij
van de nazi’s in Frankrijk vluchtten ze
donkergrijze, blauw-witte, oranje-
tekende graag en maakte hout- en
naar haar familie in Saint-Tropez, en
gele kleurvlekken die huizen zouden
linoleumsneden. Via Piet Tiggers en
van daaruit naar Londen. Daar kwam
kunnen aanduiden. Daarboven een
diens vrouw Line, die in de Arbeiders
Oepts bij de Voorlichtingsdienst van de
boom met een blauwe stam en geel
Jeugd Centrale belast waren met
Nederlandse regering in ballingschap.
gebladerte. Op de voorgrond in het
onderwijs in muziek en volksdansen,
In mei 1945 ging hij met de geallieerde
midden een weg. De kleurvlakken zijn
kreeg hij in de jaren twintig contact
troepen mee naar Nederland. Maar in
niet egaal, maar krijgen accenten en
met Charley Toorop (1891-1955), die
1946 vestigde hij zich weer in Parijs. ‘s
accentjes van andere kleuren, wat een
hem zijn eerste schilderslessen gaf.
Zomers werkte hij in Saint-Tropez, de
levendig effect geeft. Oepts stelde
Tussen 1931 en 1933 reisde hij op en
Provence of de Languedoc.
zijn landschappen samen naar in de
neer naar Parijs, waar hij kennis maakte
natuur gemaakte tekeningen. Zelf zei
met moderne kunststromingen. In
Het schilderij
hij erover: ‘De meeste schilderijen zijn
1933 verhuisde hij definitief naar Parijs
Dit landschap is opgebouwd uit
gecombineerde stukken uit tekeningen
met zijn vrouw, de danseres Nelly
kleurvlakken, waarin elementen uit
en zijn niet aan een bepaalde
Teunisse. Hij volgde er lessen aan de
de werkelijkheid zijn te herkennen.
plaats gebonden, samenvattingen
Académie de la Grande Chaumière,
Bovenaan het blauw van de lucht,
van impressies, en waarvan ik het
toen de beroemdste academie van
daaronder het donkerder blauw van
belangrijkste weergaf.’
Parijs, waar hij les kreeg van de fauvist
hoge bergen en het donkerbruin
16
17
Harry van Kruiningen |
1906 - 1996
Tw e e d a n s e n d e f i g u r e n
Olie op doek 41 x 61 cm, gesigneerd linksonder en te dateren 1947
‘Wobbe’ Hendrik Alkema |
1900 - 1984
Compositie nr 3
Olie op schildersboard 81 x 61 cm, gesigneerd linksonder met initialen en gedateerd ‘67
Literatuur: Tent. cat. Vrij Beelden en Creatie, Bussum 1995, pag. 66-67, nr. 120; R. Smithuis,
Feest, van Carnaval tot Kerst: een bonte inventarisatie van de vorige eeuw, Zoetermeer
2008, afbeelding pag. 68.
Tentoonstelling: Amstelveen, Cobra Museum voor Moderne Kunst, Doorbraak van
de Moderne kunst: Vrij Beelden ’46-’50, CoBrA ’48-’51, Creatie ’50-’55, Vernieuwingen in
Nederland na 1945, 14 jun.-1 sep. 1996, nr. 158; Bergen, Museum Kranenburgh, Feest, van
Carnaval tot Kerst: een bonte inventarisatie van de vorige eeuw, 24 jun.-3 nov. 2008.
Literatuur: H.W. van Os, Wobbe Alkema en de Groninger schilderkunst, Groningen 1978,
afbeelding pag. 90, nr. 22; Kunstbeeld, 2e jaargang, mei 1978, nr. 8.
Tentoonstelling: Groningen, Pictura, Wobbe Alkema, 24 feb.-27 mrt. 1978; Zwolle, Librije,
Wobbe Alkema. Overzichtstentoonstelling schilderijen, gouaches, tekeningen en grafiek, 8
apr.-5 mei 1978.
18
19
Pag. 21
(5249
K L AS SIEK
MODERN
Hindrik Frans Nicolaas
‘Henk’ Helmantel | geb. 1945
J a p a n s f l e s j e e n t w e e k o m m e tj e s
Olie op masonite 30 x 24.5 cm, gesigneerd linksonder en gedateerd rechtsonder 1980
Annotatie verso: ‘H.F.N. Helmantel 28 mei 1980’.
21
Pag. 23
(5248
Johannes ‘Johan’ Dijkstra |
1896 - 1978
Johannes ‘Johan’ Dijkstra |
1896 - 1978
Landweg bij Groningen
B o e r d e r i j e n l a n gs e e n r o d e w e g
Olie op doek 56 x 71 cm, gesigneerd linksonder
Gekleurd krijt 43.5 x 53.5 cm, gesigneerd rechtsonder met atelierstempel
22
23
Hendrik Werkman | 1882 – 1945
Tw e e r u i t e r s i n e e n p a r k
Uniek druksel, handgestempeld op velijnpapier 51 x 33 cm, gesigneerd
rechtsonder en gedateerd maart 1943
Herkomst: H.N. Werkman jr., van laatstgenoemde in 1977 aangekocht door
Piet en Ida Sanders.
Literatuur: J. Martinet, Hot Printing: Catalogus van druksels en voorlopige catalogi
van gebruiksdrukwerk van Hendrik Nicolaas Werkman, Amsterdam 1963,
afbeelding pag. 80, nr. 43-34; D. Dekkers e.a., H.N. Werkman. Het complete oeuvre,
Rotterdam 2008, afbeelding nr. D-349; P. Sanders, Herinneringen, Amsterdam
2009, afbeelding pag. 36.
De kunstenaar
april werd bij de Slag om Groningen
papier te drukken. In zijn grafische
Werkman was drukker en typograaf
een substantieel deel van Werkmans
kunstwerken ging Werkman niet zo
van boeken, affiches, uitnodigingen,
artistieke nalatenschap vernietigd.
vastomlijnd te werk; hij liet ruimte voor
catalogi en kunsttijdschriften, o.a. voor
Er zijn in drie musea grote collecties
improvisatie en toeval. In 1943 werkte
de Groningse schildersvereniging De
uit het oeuvre van Werkman: in het
hij uitsluitend op halve vellen papier
Ploeg. Vóór de Tweede Wereldoorlog
Groninger Museum, het Stedelijk
van het formaat van ca. 50 x 32,5 cm.
ontwikkelde hij zich tot een origineel
Museum en het Klingspor Museum in
Deze prent is dan ook van dit formaat.
en avantgardistische grafisch
Offenbach am Main, een voorstad van
Het hele papieroppervlak werd in de
kunstenaar van hoog niveau. Werkman
Frankfurt.
prenten van 1943 met inkt bedekt die
stond in nauw contact met Willem
in verschillende lagen over elkaar is
Sandberg, toen conservator van het
Het kunstwerk
Stedelijk Museum te Amsterdam
De kunstwerken van Werkman
en zelf ook typograaf. Sandberg
vloeien voor een deel voort uit zijn
bezorgde Werkman in 1939 zijn
typografische vakkennis, al schilderde
eerste solotentoonstelling. In de
hij ook. Zijn grootste betekenis lag
oorlog ontwikkelde Werkman zich
op werken op papier, waarvoor hij
als kunstenaar nog verder. Vanaf
allerlei druktechnieken gebruikte en
november 1940 tot zijn arrestatie
ontwikkelde. Hij bracht bijvoorbeeld
pleegde hij passief en subtiel verzet
verf direct met een inktroller op
met fraaie uitgaven van uitgeverij De
papier, hij gebruikte uitgesneden
Blauwe Schuit. Op 10 april 1945 werd
sjablonen van papier en geverfde
hij met negen anderen gefusilleerd
houten letters om af te drukken, ook
door de nazi’s; hij moest invallen voor
maakte hij wel druksels door één vel
een ander die gevlucht was. Op 15
papier op een ander reeds beschilderd
24
aangebracht.
25
Dirk Smorenberg |
1883 - 1960
De Vuntusplas bij Loosdrecht in de winter
Jan Voerman Jr. |
Olie op doek 39 x 49 cm, gesigneerd linksonder
1890 - 1976
W i t v a a s j e m e t k e r s t r o o s e n h u ls t
Olie op doek 30 x 30 cm, gesigneerd linksonder met initialen en gedateerd rechtsonder ‘43
26
27
Pag. 29
(2405
Johannes Adrianus George
‘Jan’ van Herwijnen | 1889 - 1965
G e z i c h t o p d e k u s t v a n C o ll i o u r e ( Z u i d - F r a n k r i j k )
Olie op doek 71 x 97 cm, gesigneerd rechtsonder en gedateerd ‘22
Gerben ‘Germ’ de Jong |
1886 - 1967
Z o n n e bl o e m e n
Olie op doek 105.5 x 75.5 cm, gesigneerd rechtsonder en gedateerd 11/27
Herkomst: Kunsthandel M.L. de Boer, Amsterdam.
28
29
Jan Sluijters | 1881 – 1957
M u s i c H a ll
Aquarel 49.5 x 65 cm, gesigneerd linksonder en te dateren omstreeks 1911
Herkomst: Part. coll. Nederland.
Literatuur: Tent. cat. Jan Sluijters 1881-1957, ‘s-Hertogenbosch 1981,
afbeelding pag, 110, cat. nr. 75.
Tentoonstelling: ‘s Hertogenbosch, Noordbrabants Museum, Jan Sluijters
1881-1957, 6 jun.-26 jul. 1981; Haarlem, Frans Halsmuseum, Jan Sluijters
1881-1957, 15 aug.-27 sep. 1981.
De schilder
vele schilderkunstige genres uit:
Montmartre, met op de hoek een
Tot 1906 bleef Sluijters de salonstijl
landschappen, stillevens, naakten,
restaurant waar Souper op lijkt te staan.
van zijn academische opleiding min
portretten, familietaferelen, interieurs,
Naast Souper gaat een ander straatje
of meer trouw, maar na een reis
stadsgezichten en het uitgaansleven.
door Europa en vooral na een verblijf
omhoog naar de Sacré Coeur. Uiterst
rechts een andere trap naar de top van
in Parijs bekeerde hij zich tot het
Het schilderij
de heuvel, die naadloos overgaat in
modernisme. Hij experimenteert met
Deze overvolle droomachtige
een theatertrap waarvan een Chaplin-
postimpressionisme, kubisme en
schildering is ontstaan in Sluijters
achtige variété-figuur afdaalt langs
diverse vormen van expressionisme,
zoekende fase tussen ca. 1905 en
rode, witte en blauwe kleurvlekken
waarvan met name de Franse vorm,
ca. 1915, waarschijnlijk tijdens zijn
(de kleuren van de Franse vlag). In
het fauvisme, een blijvende invloed op
langdurige verblijf in het Parijs van
het midden een schaarsgekleed,
hem zou uitoefenen. Uiteindelijk kwam
1906. In het tempo vereisende medium
pauwachtig revue-meisje, schuin voor
hij tot een synthese, die we nu als
van de aquarel heeft hij de Schwung
een Eiffeltorenachtig silhouet. Links
modern klassiek ervaren. Hij behield uit
van het nachtelijke uitgaansleven in
daarvan drie collega’s en rechts een
zijn modernistische vormingsperiode
het Montmartre van die tijd proberen
elastieken neger. Onder hem wat zwarte
de uitbundige, felle kleuren, waarmee
te vangen. Binnen en buiten lopen
figuurtjes, waarschijnlijk jazzmusici.
hij beroemd is geworden. Kleur gaat
naadloos in elkaar over: eigenlijk is
Op de voorgrond enkele spookachtig
bij hem gewoonlijk boven lijn, zij
de waterverf een opeenstapeling
verlichte bezoekers. De feestelijke
het niet boven compositie. Hij was
van symbolen. Helemaal links een
energie en losse lichtzinnigheid spatten
een veelzijdig schilder en blonk in
steil straatje dat zo typerend is voor
van deze aquarel af.
30
31
Piet van der Hem |
1885 - 1961
D a m e m e t h a a r h o n dj e i n e e n c a f é / r e s tau r a n t
Aquarel, pastel en zwart krijt 51 x 42 cm, gesigneerd rechtsonder
Johannes Carolus Bernardus
´Jan´ Sluijters | 1881 - 1957
O r c h i d e e ë n i n e e n va a s
Olie op doek 65 x 50 cm, gesigneerd rechtsonder met initialen
32
33
Pag. 34
(4924
Dirk Smorenberg |
1883 - 1960
Winter
Olie op doek 66 x 101 cm, gesigneerd rechtsonder en gedateerd ´19
Jacob ´Jaap´ Nieweg |
1877 - 1955
W i t t e r o z e n i n e e n gl a z e n v a a s j e
Olie op doek 65 x 54.5 cm, gesigneerd rechtsonder en gedateerd 1933
34
35
Johannes Carolus Bernardus
´Jan´ Sluijters | 1881 - 1957
Leendert ´Leo´ Gestel |
V o o r j a a r sbl o e m e n i n e e n v a a s
Dame in een café
Olie op doek 89 x 68.5 cm, gesigneerd linksonder
Pastel en gouache 48 x 29.5 cm, gesigneerd rechtsonder
Herkomst: Coll. H. van Abbe, Eindhoven.
it schilderij zal worden opgenomen in de catalogue raisonné, op dit moment in voorbereiding
D
door het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD) in Den Haag.
36
37
1881 - 1941
Théo van Rysselberghe | 1862 – 1926
R o z e n i n e e n bl a u w e v a a s
Olie op doek 47 x 41 cm, gesigneerd linksonder met monogram
Literatuur: R. Feltkamp, Théo van Rysselberghe catalogue raisonné,
Brussel 2003, afbeelding pag. 378, cat. nr. 1908-050.
De schilder
Rysselberghe is zo reislustig dat er
weerspiegeld op een glanzend blad;
Théo van Rysselberghe is opgeleid
van een vaste verblijfplaats eigenlijk
een spiegelbeeld van de blauwe vaas
aan de academie van Brussel. In 1881
geen sprake is, maar zijn bases liggen
is duidelijk te onderscheiden. Geen
gaat hij in die stad wonen en in 1883
in Brussel, Parijs en het mediterrane
enkel vlak is effen: de achtergrond
is hij er een van de oprichters van de
Saint-Clair. In 1916 vestigt hij zich
bestaat bijvoorbeeld uit subtiel
roemruchte kunstenaarsgroep Les
definitief in een door zijn broer Octave
verschillende vegen blauw. De vaas is
Vingts / Les XX. In die tijd begint ook
(1855-1929] ontworpen art-deco-
evenmin effen geschilderd en het plat
zijn ‘Marokkaanse periode’: hij maakt
woning in Saint Clair. Van Rysselberghe
waarop de vaas staat is een fijnzinnige
tussen 1882 en 1888 drie reizen naar
schilderde vele genres zoals
mengeling van kleuren. Het gaat de
Marokko en Zuid-Spanje en schildert
landschappen, marines en stillevens,
schilder niet om een nauwkeurig
lichte, realistische taferelen, met name
maar het hoofdbestanddeel van zijn
realistische weergave van de
in de koningsstad Meknès, in Tanger
werk zijn toch oogstrelende portretten
werkelijkheid maar om het scheppen
en in Sevilla. Omstreeks 1887 gaat hij
van familieleden en vrienden (zoals
van een symfonische harmonie van
onder invloed van Seurat en Signac
Signac en Emile Verhaeren).
kleuren, waarin de werkelijkheid toch
over op het pointillisme, een techniek
herkenbaar blijft.
die het licht ontleedt in kleurstipjes.
Het schilderij
Zijn pointillistische periode zou tot
Tegen een blauwe achtergrond staat
ca. 1900 duren. Daarna werkt hij met
een blauwige vaas met roze, rode, gele
bredere streepjes en vegen. Van
en oranje rozen. Deze kleuren worden
38
39
Pag. 41
(5302
Jean ‘Louis’ Henri Bron |
1884 - 1959
Zomers Scheveningen met in de verte de koepel
v a n h e t S e i n p o s t - c o m p l e x (1886-1976)
Olie op doek 45.5 x 84 cm, gesigneerd rechtsonder en gedateerd ‘17
IMPRES SIONISME
41
Pag. 42
(4536
Daan Muehlhaus | 1907 - 1981
S c h a a t sv e r t i e r o p d e S p u i h a v e n i n D o r d r e c h t
Gerard Johan Staller |
Olie op doek 60.5 x 70 cm, gesigneerd rechtsonder
Annotatie verso op spieraam: ‘Vriese Haven met molen De Maagd’.
1880 - 1956
markt in de Amsterdamse joodse buurt
Aquarel en gouache 31.3 x 22.8 cm, gesigneerd rechtsonder
42
43
Evert Pieters | 1856 - 1932
Lezende vrouw in een tuin op een mooie dag in mei
Olie op doek 90 x 120 cm, gesigneerd rechtsonder en gedateerd ’05
De schilder
huis noemde hij ‘Azze ick kan’, een
planten tegelijk in bloei staan, moet
Rond zijn twintigste vertrok Pieters
verbastering van het voornoemde
het mei of juni zijn. Het schilderij is
naar Antwerpen om daar zijn geluk te
motto. Hij schilderde aanvankelijk
gedateerd 1905. Het is waarschijnlijk
beproeven en een opleiding tot schilder
landschappen en donkere interieurs
dat een tuin uit Blaricum of elders in
te volgen. Hij kreeg er o.a. lessen van
met boerse figuren, later in Katwijk lichte
Het Gooi model heeft gestaan voor
de landschapsschilder Theodoor
strandgezichten met schelpenvissers
dit schilderij, want in augustus 1905
Verstraete en werd lid van de aldaar in
in de trant van de Haagse School en in
verhuisde de familie Pieters vanuit
1883 opgerichte schildersvereniging
een postimpressionistische stijl elegante
Blaricum naar Katwijk. Wie de vrouw
Union Artistique des Jeunes, beter
vrouwen in lichte interieurs en zonnige
is, is onbekend, maar het zou de
bekend onder het aan Jan van Eyck
tuinen.
vrouw van de schilder kunnen zijn,
ontleende motto ‘Als ik kan’. Van 1897
die hij vaak als model gebruikte. Het
tot 1917 woonde hij in het Gooise
Het schilderij
gaat in dit schilderij om het scheppen
Blaricum, onderbroken door verblijf in
Op een bankje in een bloeiende tuin zit
van de sfeer van zon, van bloei,
Katwijk van tweeëneenhalf jaar (1905-
een vrouw in wit-gele kleding een boek
van ontspanning in alle rust. En dat
1908). Van 1917 tot zijn dood woonde hij
te lezen. Naast haar ligt een draagbare
brengt de schilder in dit oogstrelende
in het Gooise Laren, door vriendschap
parasol. Achter haar bloeiende
schilderij heel goed over.
verbonden met het Amerikaanse
rododendrons en in het vijvertje voor
schildersechtpaar Singer. Zijn Larense
haar blauwe irissen. Omdat beide
44
45
Wilhelmus Hendrikus Petrus
‘Willem’ de Zwart | 1862 - 1931
Café Centraal, Den Haag
Aquarel en gouache 33.5 x 49.3 cm, gesigneerd rechtsonder
Herkomst: Kunstzaal ‘Oudt Holland’, Den Haag.
Pieter Florentius Nicolaas
Jacobus ‘Floris’ Arntzenius |
D e S p u i s t r a at i n D e n H a a g
Aquarel, gouache en krijt 31.2 x 24 cm, gesigneerd rechtsonder
46
47
1864 - 1925
‘Isaac’ Lazarus Israels |
1865 - 1934
Jacoba Johanna ‘Coba’ Ritsema |
Lezend meisje
B l o e m e n i n gl a z e n v a a s j e
Aquarel 14.7 x 21.2 cm, gesigneerd rechtsonder
Olie op doek 44 x 56 cm, gesigneerd linksonder
48
49
1876 - 1961
Antoon van Welie
|
1866 – 1956
J o n g e d a m e i n e e n t h e at e r lo g e
Pastel 70 x 52 cm, gesigneerd linksonder en gedateerd 1911
Annotatie linksonder: ‘Edam’.
Literatuur: C. Mauclair, Antoon van Welie Un peintre Hollandais, Parijs 1924,
afbeelding pag. 36; K. van Lieverloo en P. Roelofs, Antoon van Welie (1866-1956)
De laatste decadente schilder, Zwolle 2007, afbeelding pag. 142 en op de cover;
FD Persoonlijk, Societyschilder, 16 jun. 2007, afbeelding pag. 18.
Tentoonstelling: Nijmegen, Museum Het Valkhof, Antoon van Welie (1866-1956)
De laatste decadente schilder, 13 apr.-12 aug. 2007.
De schilder
de Engelse en de Nederlandse adel
de vrouw in haar mooie hand een
Van Welie kreeg zijn professionele
en actrices en danseressen als Sarah
toneelkijker vast. Om haar hals hangt
opleiding aan de Koninklijke Academie
Bernhardt, Isadora Duncan, Anna
een lange kostbare ketting. Ze draagt
voor Schone Kunsten te Antwerpen
Pavlova en ‘Gaby of the glorious
een dunne jurk die haar fraaie hals
(1886-1892). Van 1893 tot 1905 was hij
eyes and priceless pearls’. Dit milieu
accentueert. Om haar schouders
in Den Bosch gevestigd, maar in 1899
had geen moeite met zijn seksuele
een mantel met bontkraag. Op haar
kreeg hij de smaak van het reizen te
geaardheid; vanaf ca. 1917 tot diens
opgestoken haar een breedgerande
pakken. Hij verbleef in Parijs, Berlijn,
dood in 1949 leefde hij samen met
donkere hoed met grote pluim. Ze
Wenen, Athene, Nice, Rome en elders
zijn secretaris, de achttien jaar
wordt begeleid door een man achter
om een netwerk op te bouwen. In 1909
jongere oud-militair Bob Koelemey,
haar (waarschijnlijk Pim van Goor
kocht hij twee huizen met een atelier,
een constructie die in de toenmalige
gezien de overeenkomst met foto’s
één in Den Haag en een andere in
hogere kringen gewoon was.
en portretten). Het is een geslaagd en
Londen. Twee jaar later kocht hij het
geïnspireerd, informeel portret van een
buiten De Meeuwen in Edam, waar hij
Het schilderij
ook af en toe werkte. Daar werd het
Deze bekoorlijke pastel is door Van
aantrekkelijke vrouw.
beheer gevoerd door de dandy Pim
Welie gemaakt in zijn buitenhuis
Noothoven van Goor (1881-1932), een
in Edam. Vanaf ca. 1909 was zijn
telg uit het uitgeversgeslacht Van Goor.
kleurgebruik lichter geworden en
Antoon bleef reizen, o.a. naar Rome,
zijn stijl eleganter en dit is er een
Parijs en New York. Dat hield verband
oogstrelend voorbeeld van. Een dame
met zijn specialisatie: leden van de
en een heer zitten in een theaterloge,
Europese elite portretteren. Hij maakte
toentertijd een populair thema. Met
portretten van drie pausen, Mussolini,
een enigszins precieus gebaar houdt
50
51
Adrianus Johannes ‘Arie’ Zwart |
1903 - 1981
Heinrich Hermanns |
1862 - 1942
Winter te Meppel
het Singel te Amsterdam met de Ronde Lutherse kerk
Olie op doek 30 x 50 cm, gesigneerd linksonder
Olie op doek 64 x 90 cm, gesigneerd linksonder
Annotatie verso: ‘Winter te Meppel A.J. Zwart’.
52
53
Maria Elisabeth Georgina ‘Lizzy’ Ansingh |
1875 - 1959
De bron des levens
Olie op doek 124.5 x 174 cm, gesigneerd linksonder en gedateerd 1916
Herkomst: Mr. W. Juchter, Amsterdam.
Literatuur: M. Viola, ‘Lizzy Ansingh’ in: Elseviers Geïllustreerd Maandschrift,
jaargang XXVII, jul-dec. 1917, afbeelding pag. 408; Tent. cat. Lizzy Ansingh
naar aanleiding van den 75e verjaardag, Amsterdam 1950.
Tentoonstelling: Amsterdam, Arti et Amicitiae, Tentoonstelling Lizzy Ansingh
naar aanleiding van den 75e verjaardag, 14 okt.-5 nov. 1950, nr. 61; Leiden,
Stedelijk Museum de Lakenhal, Eretentoonstelling Coba Ritsema,
22 dec. 1957-27 jan. 1958.
54
Thérèse Schwartze |
1851 - 1918
S o r e ll a A n s i n gh bl o e m e n s c h i k k e n d
Pastel 81 x 65 cm, gesigneerd middenonder en te dateren ca. 1900-1906
55
Lodewijk ‘Louis’ Soonius |
1883 - 1956
e z e lt j e s o p h e t s t r a n d
Olie op doek 41 x 55.4 cm, gesigneerd rechtsonder en gedateerd 1920
‘Isaac’ Lazarus Israels |
Kinderen op het dorpsplein
Olie op doek 59 x 41 cm, gesigneerd rechtsonder
56
57
1865 - 1934
George Hendrik Breitner |
1857 - 1923
B lo e m e n i n e e n va a s j e
Otto Willem Albertus
‘Albert’ Roelofs | 1877 - 1920
Olie op doek 30.5 x 40.5 cm, gesigneerd linksonder
Herkomst: Coll. Gustav Rau.
P o r t r e t v a n Tj i e k e ( v r o u w v a n d e s c h i l d e r )
Aquarel, gouache en krijt 19.7 x 18.3 cm
Annotatie middenonder: ‘Tjieke’.
58
59
Lodewijk ‘Louis’ Soonius |
1883 - 1956
zo m e r s e da g o p h e t s t r a n d va n S c h e v e n i n g e n
Olie op schildersboard 26 x 33.5 cm, gesigneerd linksonder en gedateerd 1919
‘Isaac’ Lazarus Israels |
1865 - 1934
Da m e m e t z wa rt e h o e d
Olie op doek 43.5 x 33 cm, gesigneerd en gedateerd 1918 (op bijgesloten linnen etiket)
60
61
Johan Barthold
Jongkind | 1819 – 1891
W i n t e r i n H o ll a n d
Olie op paneel 11.2 x 16.7 cm, gesigneerd rechtsonder en gedateerd 1873
(Schilderij op ware grootte afgebeeld)
Herkomst: Veiling Parijs, Hôtel Drouot, 28 nov. 1934.
Literatuur: A. Stein, Jongkind-Peintures, Parijs 2003, afbeelding pag. 267, cat. nr. 696.
De schilder
stipendium en de generositeit van
maar gebruikte hij zijn in de natuur
Jongkind is begonnen als romantisch
zijn Franse schildersvrienden die
gemaakte schetsen of aquarellen en/
landschapsschilder als leerling van
zijn schulden in Parijs aflosten,
of zijn beeldgeheugen.
Andreas Schelfhout (1787-1870). Via
kon Jongkind in april 1860 weer
In een afgewogen compositie
hem kreeg de talentvolle jongeman
naar Frankrijk terugkeren waar hij
bewegen enkele schaatsers zich
een koninklijk stipendium en zette
zich definitief vestigde. Meer dan
energiek over het ijs, links ligt een
hij zijn opleiding voort bij de Franse
tweederde van zijn creatieve leven was
vastgevroren platbodem bij een
zeeschilder Eugène Isabey (1803-1886),
hij in dit land werkzaam. Hij werd zeer
boerderijtje, op de achtergrond
die hem in contact bracht met mede-
gewaardeerd door Franse schilders als
verheffen zich twee stoere molens
leerling Eugène Boudin (1824-1890) uit
Monet en Manet en door critici als Zola
en in de lucht vliegen wintervogels.
de Normandische kustplaats Honfleur,
en De Goncourt.
Naar zulke tafereeltjes was in die
wat weer leidde tot kennismaking met
tijd in Frankrijk altijd wel vraag. Het
de jonge Monet (1840-1926) uit het
Het schilderij
is een schilderijtje uit zijn laatste,
naburige Le Havre. Van 1846 tot 1855
Dit charmante schilderijtje met
meest impressionistische periode.
verkeerde Jongkind in Parijs resp. aan
een typisch Nederlands thema en
Met losse vegen geeft hij hoofdzaken
de Normandische kust.
navenante opzet is door Jongkind in
weer zonder in nauwkeurige details te
In 1855 keerde hij naar Nederland
1873 in Frankrijk geschilderd. Anders
vervallen en weet hij geroutineerd de
terug, waar hij in de omgeving van
dan veel impressionisten en schilders
ruimte van het Hollands landschap en
Rotterdam Hollandse landschappen
van de School van Barbizon schilderde
Hollandse luchten te suggereren.
schilderde. Dankzij een nieuw koninklijk
Jongkind niet direct naar de natuur,
62
63
H AA G SE
S C H OOL
Hendrik Willem Mesdag |
1831 - 1915
B o m s c h u i t e n e n v i ss e r sv o l k o p h e t s t r a n d
Aquarel 78 x 58 cm, gesigneerd rechtsonder
65
Bernardus Johannes Blommers |
1845 - 1914
D e g a r n a l e n v a n gs t v a n d e v i ss e r s k i n d e r e n
Olie op doek 46 x 67 cm, gesigneerd rechtsonder
Herkomst: Kunsthandel D. Sala en Zonen, Den Haag; Part. bezit, Duitsland.
Literatuur: A.J. Sleijster, Willy Sluiter en de Kunstvereeniging ‘Katwijk’ 1908-1910,
Katwijk 2008, afbeelding pag. 9, cat. nr. 8.
Tentoonstelling: Katwijk, Katwijks Museum, Willy Sluiter en de Kunstvereeniging
‘Katwijk’ 1908-1910, 14 okt. 2008-17 jan. 2009.
Willem Johannes Weissenbruch |
1864 - 1941
Lezende dame in een zonnige tuin
Olie op doek 50.5 x 35 cm, gesigneerd linksonder
66
67
Anton Mauve |
1838 - 1888
Schaapskudde op het Dekkersduin bij Den Haag
Olie op doek 57 x 102.5 cm, gesigneerd rechtsonder
Literatuur: E.B. Greenshields, Landscape Painting and Modern Dutch Artists,
Londen 1905, afbeelding XXXII, pag. 156.
Gerhard Arij Ludwig
‘Morgenstjerne’ Munthe |
1875 - 1927
Tw e e b o m s c h u i t e n o p h e t s t r a n d
Olie op doek 103 x 91 cm, gesigneerd linksonder en gedateerd 1910
68
69
Johannes ‘Jan’ Zoetelief Tromp |
K o n i j n tj e s v o e r e n
Aquarel 35 x 44.3 cm, gesigneerd rechtsonder
Simon Willem Maris |
1873 - 1935
Bloemen plukken in de duinen
Olie op doek 82 x 66.5 cm, gesigneerd rechtsonder
70
71
1872 - 1947
Hendrik Willem Mesdag | 1831 – 1915
D e v e r k o o p v a n d e v i sv a n gs t o p h e t s t r a n d v a n S c h e v e n i n g e n
Olie op doek 125.5 x 102 cm, gesigneerd rechtsonder en gedateerd 1897
Literatuur: J. Poort, Hendrik Willem Mesdag (1831-1915) Oeuvrecatalogus,
Wassenaar 1986, afbeelding pag. 235, cat. nr. 1894-5.
De schilder
En hij kende zijn eigen kracht. Op eigen
rustig weer. Mesdag hield van degelijk
Als kunstenaar was Mesdag een
initiatief stuurde hij een zeestuk in
materiaal en het tafereel is zorgvuldig
laatbloeier. Hij werd aanvankelijk
naar de Parijse Salon van 1870 en dat
en met gevoel voor detail geschilderd
opgeleid tot handelaar, maar zijn hart
leverde hem een gouden medaille op
en een lust voor het oog geworden.
ging uit naar de actieve schilderkunst.
én Europese bekendheid. Hij was ook
Maar dit grootse werk toont ook hoe
Pas na zijn dertigste begon hij aan
(mede)stichter van Panorama Mesdag
nietig de mens is in de natuur en
een professionele schildersopleiding.
en van Pulchri Studio en nam vele
hoe afhankelijk. Het bewijst tevens
Rond zijn zevenendertigste vond hij
andere initiatieven.
dat Mesdag een van onze beste
ten slotte het thema dat hem bij uitstek
zeeschilders is, die ook diepere lagen
bleek te liggen: de Noordzee, de
Het schilderij
atmosferische effecten van het weer
Op het strand voor Scheveningen
aanboort.
en de economische activiteiten op het
is zojuist een bomschuit geland. De
toenmalige strand in Scheveningen,
vissers zijn nog aan dek en op het
toen nog geen badplaats en niet
strand proberen de visvrouwen in
in het bezit van een haven. Zijn
klederdracht zich bij de afslag meester
handelsopleiding kwam ook goed
te maken van de beste vis om die
van pas. Mesdag had een uitstekend
op de markt te verkopen. In de verte
gevoel voor publiciteit en netwerken,
naderen ander vissersschepen. Het is
voor onderhandelen en organiseren.
bewolkt maar verder lijkt het relatief
72
73
Hendrik Johannes Weissenbruch |
1824 - 1903
Grazende schapen bij een boerderij
Aquarel 33 x 53.3 cm, gesigneerd linksonder
Hendrik Willem Mesdag |
1831 - 1915
L a d e n va n d e v i s n e t t e n i n S c h e v e n i n g e n
Aquarel 35 x 27 cm, gesigneerd linksonder
74
75
Lodewijk Franciscus Hendrik ‘Louis’ Apol |
1850 - 1936
Paul Joseph Constantin Gabriël |
B o e r m e t pa a r d e n wa g e n i n w i n t e r s l a n d s c h a p
H o ll a n d s p o l d e r l a n d s c h a p
Olie op doek 35 x 50 cm, gesigneerd linksonder
Olie op doek 52.2 x 83.2 cm, gesigneerd rechtsonder
76
77
1828 - 1903
Albert Roosenboom |
1845 - 1875
Blinddoekje spelen op het strand
Olie op paneel 29.4 x 40 cm, gesigneerd rechtsonder
ROMANTIEK
79
Otto Eerelman |
1839 - 1926
Sint Bernard puppies
Olie op doek 38 x 46 cm, gesigneerd rechtsonder
Henriëtte Ronner-Knip |
1821 - 1909
e n g e ls e s e t t e r
Olie op papier op paneel 40.5 x 36 cm, gesigneerd linksonder
80
81
Wouterus Verschuur |
1812 - 1874
Everardus Pagano Mirani |
1810 - 1881
I n d e s ta l
W i n t e r s b o sg e z i c h t m e t h o u t s p r o k k e l a a r s
Olie op paneel 36.8 x 52 cm, gesigneerd linksonder
Olie op paneel 42.5 x 54 cm, gesigneerd rechtsonder en gedateerd ‘52
82
83
Frederik Marinus Kruseman |
1816 - 1882
IJsg e z i c h t m e t s c h a a t s e r s
Olie op paneel 43.5 x 56 cm, gesigneerd middenonder
Adrianus Eversen |
1818 - 1897
B e s n e e u w d e s t r a at t e N a a r d e n
Olie op paneel 43.9 x 35.6 cm, gesigneerd linksonder en rechtsonder met initialen
Literatuur: P. Overduin, Adrianus Eversen, Schilder van stads- en dorpsgezichten,
Wijk en Aalburg 2010, afbeelding pag. 258, cat. nr. 43-1.
84
85
Johannes Hermanus Barend Koekkoek |
1840 - 1912
Andreas ‘Andries’ Schelfhout |
1787 - 1870
U i t l a d e n va n d e g o e d e r e n
IJsg e z i c h t m e t s c h a a t s e r s e n k o e k - e n - z o p i e
Olie op doek 42 x 65.7 cm, gesigneerd rechtsonder
Olie op paneel 16.7 x 22.4 cm, gesigneerd rechtsonder en gedateerd ‘52
86
87
& v erras s end GEPRIJSD
Kasparus Karsen |
1810 - 1896
H o ll a n d s d o r p ss t r a a t j e
Olie op paneel 21.2 x 27 cm, gesigneerd rechtsonder
Ernest Filliard |
1868 - 1933
pa pav e r s i n e e n va a s j e
Aquarel 15 x 12 cm, gesigneerd rechtsonder
Ernest Filliard |
88
1868 - 1933
Cornelis Raaphorst |
Cornelis Springer |
1875 - 1954
R o d e r oz e n i n e e n va a s j e
Twe e p o es jes s p e l e n d m e t k los jes g ar e n
Aquarel 15 x 12 cm, gesigneerd rechtsonder
Olie op doek 39 x 49 cm, gesigneerd linksonder
1817 - 1891
Houtsprokkelaar in winters bos
Aquarel 13.8 x 10 cm, gesigneerd rechtsonder en gedateerd ‘89
89
& v erras s end GEPRIJSD
Barend Brouwer |
1872 - 1936
Pa a r d e n wa g e n i n e e n w i n t e r s l a n d s c h a p
Olie op doek 70 x 100 cm, gesigneerd rechtsonder en gedateerd 1929
Victor Thise |
1888 - onbekend
Bloemenmarkt
Marguerite Aers |
Olie op doek 50 x 65 cm, gesigneerd rechtsonder
1918 - 1995
Zo m e r da g i n h e t pa r k
Olie op doek op paneel 34.5 x 27 cm, gesigneerd rechtsonder
Hermann Seeger |
90
1857 - 1945
Bernardus Petrus ‘Ben’ Viegers |
1886 - 1947
Meisjesportret
D e G r av e n s t r a at i n D e n H a a g t i j d e n s e e n z o m e r s e d a g
Olie op doek 27.5 x 21 cm, gesigneerd rechtsboven
Olie op papier op paneel 11.5 x 15.7 cm, gesigneerd linksonder
91
& v erras s end GEPRIJSD
Erasmus Bernhard van Dulmen
Krumpelman | 1897 - 1987
S c h a a t sv e r t i e r
Aquarel 35 x 47 cm, gesigneerd rechtsonder en gedateerd ‘63
Lodewijk Dirk Ruysch
van Dugteren | 1901 - 1986
Antoinette Agathe van
Hoytema | 1875 - 1967
Besneeuwd dorpsplein
Aquarel en gouache 36 x 59 cm, gesigneerd linksonder
H e t H e i l i g e G e e s t H o fj e t e D e n H a a g
Olie op paneel 35.7 x 26.4 cm, gesigneerd rechtsonder
Henricus Antonius ‘Han’
van Meegeren | 1889 - 1947
92
Jonge vrouw voor de spiegel
Willem van der Ven |
Gemengde techniek op papier 64 x 47.3 cm,
gesigneerd linksonder
Olie op doek 60 x 100 cm, gesigneerd rechtsonder
1898 - 1958
V o e r e n v a n t w e e k a l fj e s
93
& v erras s end GEPRIJSD
‘Harm’ Henrick Kamerlingh Onnes |
1893 - 1985
De biljartspelers
Aquarel en inkt 10.7 x 17.2 cm, gesigneerd linksonder met initialen
Jan Voerman Jr. |
1890 - 1976
Perziken in een tinnen schaal
Olie op doek op schildersboard 20 x 25 cm, gesigneerd
linksonder en rechtsonder gedateerd ‘61
Jan Rijlaarsdam |
94
1911 - 2007
‘Jan’ Adrianus Olyslager |
Albertus Johannes ‘Ab’
van Overdam | geb. 1937
1926 - 2010
Tw e e m e i s j e s
Zonder titel
Olie op doek 40 x 30 cm, gesigneerd rechtsonder
Olie op doek 50 x 60 cm, gesigneerd linksonder met initialen
en gedateerd ‘83
Ol i e l a m p j e
Olie op doek 60 x 40 cm, gesigneerd linksonder
en gedateerd ‘62
95
ind e x
Aers, M.
colofon
.......................................................................................................................................................
Morgenstjerne Munthe, G.A.L.
............................................................................
68
..................................................................................................................................
42
18
Muehlhaus, D.
..............................................................................................................................
54
Nanninga, J. ......................................................................................................................................... 14
............................................................................................................................................
76
Nieweg, J.
....................................................................................................................................................
11
Oepts, W.A.
47
Olyslager, J.A.
Alkema, W.H.
.....................................................................................................................................
Ansingh, M.E.G.
Apol, L.F.H.
Appel, K.
91
Arntzenius, P.F.N.J.
Benner, G.
..................................................................................................................
.......................................................................................................................................
...................................................................................................................................
..................................................................................................................................
Overdam, A.J. van
35
9, 17
.....................................................................................................................
Kunsthistorisch onderzoek: Arie Bakker
95
Teksten: Murk Salverda
67
Pieters, E. ................................................................................................................................................. 45
..................................................................................................................................
12
Raaphorst, C.
.....................................................................................................................................
59
Rijlaarsdam, J.
Brands, E.A.M.
.....................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Vormgeving & dtp: FIZZ marketing & communicatie, Meppel
94
Fotografie, lithografie en druk: Èpos | Press, Zwolle
Ritsema, J.J. ........................................................................................................................................ 49
91
Roelofs, O.W.A. ............................................................................................................................... 58
Dijkstra, J.
...........................................................................................................................................
....................................................................................................................................
Dulmen Krumpelman, E.B. van
22, 23
Ronner-Knip, H.
............................................................................................................................
81
93
Roosenboom, A.
..........................................................................................................................
79
..........................................................................
Eerelman, O. ...................................................................................................................................... 80
Filliard, E.
.............................................................................................................................................
85
Ruysch van Dugteren, L.D.
88
Rysselberghe, Th. van
...........................................................................................................................................
77
Schelfhout, A.
..................................................................................................................................................
37
Schwartze, Th.
Gabriël, P.J.
Gestel, L.
Rooskens, J.A. ...................................................................................................................................... 8
.................................................................................................................................................
Eversen, A.
Helmantel, H.F.N.
.......................................................................................................................
21
Hem, P. van der ............................................................................................................................. 32
Hermanns, H.
92
39
..................................................................................................................................
87
1, 55
...............................................................................................................................................
90
Sluijters, J.C.B. ......................................................................................................... 31, 33, 36
53
Smorenberg, D.
...........................................................................................................
28
Soonius, L.
....................................................................................................................
93
Springer, C. ........................................................................................................................................... 89
..............................................................................................................................
13
Staller, G.J.
....................................................................................................................................
Herwijnen, J.A.G. van
Hoytema, A.A. van
Hussem, W.F.K.
Seeger, H.
........................................................................................
.......................................................................................................
........................................................................................................................
48, 57, 60
Israels, I.L.
.....................................................................................................................
Jong, G. de
............................................................................................................................................
Thise, V.
.................................................................................................................
27, 34
.................................................................................................................................
56, 61
............................................................................................................................................
43
......................................................................................................................................................
90
29
Ven, W. van der ............................................................................................................................. 93
Jongkind, J.B. .................................................................................................................................... 63
Verschuur, W. .................................................................................................................................. 82
Kamerlingh Onnes, H.H. ................................................................................................. 95
Viegers, B.P.
Karsen, K. ................................................................................................................................................ 89
Voerman, J. Jr ....................................................................................................................... 26, 94
86
Weissenbruch, H.J. ................................................................................................................ 74
Koekkoek, J.H.B.
..........................................................................................................................
....................................................................................................................
19
Weissenbruch, W.J.
..............................................................................................................................
84
Welie, A. van
..............................................................................................................................................
70
Werkman, H.N.
.................................................................................................................................................
69
Zoetelief Tromp, J.
Kruiningen, H. van
Kruseman, F.M.
Maris, S.W.
Mauve, A.
........................................................................................................................................
Mesdag, H.W.
............................................................................................................
65, 72, 75
Meegeren, H.A. van ............................................................................................................... 92
Mirani, E.B.G.P. ................................................................................................................................. 83
Zwart, A.J.
91
...............................................................................................................
66
......................................................................................................................................
50
...............................................................................................................................
25
..................................................................................................................
71
...............................................................................................................................................
52
Zwart, W.H.P. de
...........................................................................................................................
Fotografie interieur: Hans Westerink, Zwolle
89
Bron, J.L.H. ............................................................................................................................................. 41
Brouwer, B.
Samenstelling: Anna Smit-Loor
95
...............................................................................................................................
Blommers, B.J.
Breitner, G.H.
7, 15
...............................................................................................................................................
46
Met dank aan: Miluska van ’t Lam, Hanneke Loor-Salverda, Katy Smit-Schulting
Markt 5 - 7731 DB Ommen
T 0529 469 280
[email protected]
www . m a r k s m i t . n l

Download Report