ONDERWIJS RCC Koude & luchtbehandeling Tekst: Bas Roestenberg PTC+ start praktijktrainingen ammoniak “De NKIII-certificering is niet voor niets ingevoerd” Eind januari is bij het Expertisecentrum Koudetechniek van PTC+ in Ede een ammoniakcontainer geplaatst. Met dit mobiele practicumlokaal is de onderwijsinstelling beter in staat praktijksituaties na te bootsen en koudemonteurs te trainen in het naleven van veiligheidsvoorschriften bij het werken met ammoniak. “Veel technici onderschatten de risico’s van het werken met dit koudemiddel”, aldus Roelof Robbertsen, trainer bij PTC+. D e twaalf meter lange container, waarvan de realisatie mede tot stand is gekomen dankzij de NVKL en OTIB, is ingericht als een ‘echte’ technische installatieruimte, zodat cursisten ‘hands on’ wordt geleerd hoe ze om moeten gaan met ammoniakinstallaties en de veiligheidsvoorschriften die daarbij horen. Roelof Robbertsen, trainer bij PTC+, legt uit dat de container zo is ingericht dat de omgeving ermee wordt nagebootst waar koeltechnische monteurs in werken: “In de ammoniakcontainer staan koeltechnische componenten opgesteld die servicemonteurs ook gewoon bij de eindgebruiker tegenkomen en waarbij ammoniak in vloeibare vorm vrij kan komen, zoals uit een vloeistofpomp.” Bij de training, die bij goed gevolg leidt tot het behalen van het NKIII-certificaat, staat veiligheid centraal, zo vertelt hij. “Daarbij gaat het niet alleen om het De NH3-container bij PTC+. 54 MEI 2014 107 e JAARGANG dragen van een masker, maar bijvoorbeeld ook om het vinden van de uitgang in geval van calamiteiten. Veilig werken met ammoniak betekent onder andere ook dat nooduitgangen van technische ruimtes niet worden geblokkeerd en dat je ten alle tijden weet hoe je een pand snel kunt verlaten.” Om dat laatste onderdeel te trainen, worden cursisten in de container geconfronteerd met een lekkage. Zodra ammoniak in de container wordt gedetecteerd, gaat het alarm af, het licht uit, en is het de bedoeling dat de cursisten hun weg naar buiten weten te vinden terwijl ze een masker dragen. “De container is net als een installatieruimte ingericht als ‘technisch doolhof’ waarin het lastig is om je te oriënteren. Om te voorkomen dat cursisten van hun voorgangers horen hoe de inrichting ervan in elkaar steekt, veranderen we die regelmatig”, aldus Robbertsen. Nonchalance Dat veiligheidstrainingen geen overbodige luxe zijn, blijkt volgens hem mede uit de nonchalance waarmee soms over het werken met ammoniak wordt gesproken. “Onderhoudsmonteurs hebben doorgaans genoeg ervaring met het werken met dit koudemiddel; hun kennis ervan is daardoor meestal redelijk op peil. Dat ligt echter anders bij nieuwbouwmonteurs. Die bouwen weliswaar ammoniakinstallaties, maar werken zelf niet direct met het koudemiddel. Bij deze groep is daardoor veel minder kennis aanwezig over dit specifieke onderwerp, ze gaan er daarom vaak wat laconiek mee om. Dat geldt overigens ook voor koeltechnici die al een lange staat van dienst hebben; daar hoor je ook regelmatig geluiden dat de nadruk op veiligheidsmaatregelen zoals maskers en brandblussers wat overdreven is.” Confronterende beelden Om cursisten van het tegendeel te overtuigen, krijgen ze voorafgaand aan de praktijktrainingen een theoretisch deel. Daarbij worden ook foto’s getoond waarop slachtoffers van ammoniak-ongevallen zijn afgebeeld. Robbertsen: “Denk daarbij onder andere aan ernstige verminkingen aan het gezicht en de oren, of aan zwarte vingertoppen. Bij het drukvrij maken van een installatie komt ammoniak zowel in gas- als vloeistofvorm vrij. Ammoniak heeft een kookpunt van -33oC. Het verschil met de lichaamstemperatuur van 37oC zorgt voor erg nare verwondingen. Daarnaast is ammoniak giftig voor de longen, het kan in dat opzicht een sluipmoordenaar zijn. Als je als monteur ONDERWIJS Koude & luchtbehandeling RCC NH3 als koudemiddel Ammoniak wordt al ruim honderd jaar toegepast als natuurlijk koudemiddel. Na de Tweede Wereldoorlog werd het verdrongen door synthetische koudemiddelen, maar onder invloed van de F-gassendiscussie wordt het de laatste jaren weer steeds meer toegepast. Dat is niet zonder gevaar: als het in contact komt met water, vormt ammoniak een basische, bijtende oplossing, en vloeibaar ammoniak zorgt voor bevriezingsverschijnselen. In een specifieke mengverhouding met zuurstof is ammoniak bovendien explosief en brandbaar. Om aan een met ammoniak gevulde koelinstallatie te mogen werken, moet een monteur beschikken over een NKIII-certificaat dat aantoont dat wordt voldaan aan de eisen die zijn vastgelegd in richtlijn PGS 13: ‘Ammoniak als koudemiddel in koelinstallaties en warmtepompen’. zonder beschermende maatregelen een half uur in een technische ruimte werkt waar de hoeveelheid ppm ammoniak boven een bepaalde ondergrens komt, is er het risico dat je daar vier tot zeven dagen later alsnog aan overlijdt ten gevolge van longoedeem. Door cursisten met deze informatie te confronteren, overtuigen we ze van de noodzaak alle veiligheidsmaatregelen in acht te nemen. Die NKIII-certificering is niet voor niets ingevoerd.” Samenwerking De ammoniakcontainer is inmiddels operationeel en de eerste groep cursisten heeft er zijn praktijktraining afgerond. Behalve voor het trainen van koelmonteurs, wordt de ammoniakcontainer ook ingezet voor het oefenen met ammoniak door operators, BHV-ers, medewerkers van de technische dienst van bedrijven en personeel dat in de nabijheid van ammoniak werkt. Naast deze doelgroepen zijn er inmiddels ook goede contacten met de brandweer, die de container zal gaan gebruiken voor calamiteitsoefeningen. De ammoniakcontainer van PTC+ is uniek in zijn soort in Nederland; voorheen werden ammoniaktrainingen voor de brandweer daarom georganiseerd in Zweden. “Het contact met de brandweer heeft echter nog een ander voordeel”, legt Robbertsen uit. “Als in de huidige situatie een technisch ongeval met een ammoniakinstallatie plaatsvindt, wordt er bij gebrek aan alternatieven soms voor gekozen die installatie volledig leeg te laten lopen - met alle risico’s voor mens, milieu en dier. Je wordt als monteur ook buiten het rood-witte lint gehouden . Door met verschillende partijen samen te werken, kan dat worden voorkomen. De brandweer kan op korte termijn bij ongevallen contact opnemen met een NKIII-gecertificeerde koelmonteur die is gevestigd in de omgeving van de calamiteit; gegevens daarover kunnen worden opgezocht op de website van DNV. Na kort overleg met de gecertificeerde monteur kan deze dan direct worden ingeschakeld om, mits dit uiteraard op een veilige manier mogelijk is, aan de betreffende installatie te sleutelen om verder onheil te voorkomen.” RCC K&L 107 e JAARGANG MEI 2014 55
© Copyright 2024 ExpyDoc
