Vasten en Sapkuren

Vasten
&
Sapkuren
Philip Gortemaker
2
Vasten en sapkuren
Inleiding
Deze brochure is bedoeld als achtergrondinformatie voor mensen die willen gaan
vasten of sapkuren.
De oorsprong van deze reinigingsmethoden wordt kort behandeld, wat de
voorwaarden zijn om te kunnen gaan vasten en welke stadia lichaam en geest
doorlopen tijdens de kuur. Vasten en sapkuren is een ingrijpende reinigingsmethode
en het is daarom goed om eerst deze brochure en eventueel andere lectuur te
raadplegen alvorens te beginnen.
De achtergrond en historie van vasten
In veel natuurvoedingsleren is regelmatig vasten of een sapkuur even
vanzelfsprekend als volkorenbrood of een vitaminepil. In Nederland wordt vasten
vooral geassocieerd met afvallen of gezondheidsfanatisme. Dit hoeft niet zo te zijn.
In Duitsland zijn vastenkuren heel gewoon en werden tot voor kort zelfs door het
ziekenfonds vergoed. In de voormalige DDR werden alle overheidsambtenaren
verplicht een week per jaar op een duindoornsapvastenkuur gestuurd. Het wordt
daar gezien als prefentieve gezondheidszorg. Hyppocrates hechte veel belang aan
vasten als geneesmethode. In Nederland is vasten en sapkuren in de reguliere
gezondheidszorg in de vergetelheid geraakt door het mechanistisch denkbeeld en
de sterke relatie met de farmaceutische industrie. In de natuurgeneeskunde zijn
bekende namen; Boerhave, de darmreinigingskuur van Dr. Mayr (een milde sapkuur),
Anne Wigmore, Dr. Shelton en Bircher Benner, ook bekend van zijn fameuze muesli.
In praktisch elke religie en mystieke traditie kent men een vastenperiode.
Vasten reinigt lichaam en geest.
Recent is er in verband hiermee veel over te doen geweest met Jasmuheen, een
australische vrouw die al jaren niet meer eet en in principe ook zonder vocht kan. In
haar boek “Lichtvoeding” beschrijft ze een 21 dagen vasten waarna men het zonder
eten of drinken kan stellen. Er zijn reeds zo’n 5000 mensen in de wereld die deze
vastenmethode met succes hebben gedaan. Het enige voedsel waarop deze z.g.n.
© Philip Gortemaker
3
Breatherians (=ademhalers) leven is Licht, ze ademen Prana. Het gaat Jasmuheen
niet zo zeer om het wel of niet meer eten en drinken. De hoofdboodschap is het
vertrouwen in de Bron waaruit wij allen bestaan. Overigens is het levensgevaarlijk
haar 21 dagen vasten op eigen houtje te gaan doen zonder grondige spirituele
voorbereiding. Het is geen methode voor gezondheids- of New Age-fanatici.
Vasten is een heel natuurlijke geneesmethode.
Dieren en kleine kinderen doen dit instinctief als ze zich ziek voelen. Vooral als men
voorheen veel fast-food, zoetigheid, vlees etc. heeft gegeten is het goed om de
omschakeling naar natuurvoeding met een vasten of sapkuur te beginnen. Vasten om
af te vallen heeft alleen zin als daarna direct wordt begonnen aan gezonde
eetgewoonten die het lichaamsgewicht stabiliseren. Anders ontstaat het bekende
jo-jo-effect. Dit komt omdat het lichaam vasten als een verhongering ervaart en
vervolgens er voor zorgt, door extra vetreserves aan te leggen, een eventuele
volgende hongerperiode door te komen.
© Philip Gortemaker
4
Voorwaarden voor vasten of sapkuren
Voldoende lichaamsgewicht: Vasten is voor magere mensen minder geschikt. Zij
kunnen beter sapkuren. Om te vasten moet men dus voldoende lichaamsgewicht
hebben. Om dit te kunnen bepalen kan gebruik gemaakt worden van de z.g.n.
Quetelet-index. Dit is het lichaamsgewicht gedeelt door de lichaamslengte (in mtrs.)
in het kwadraat;
Q = x kg lichaamsgewicht : y 2 m. lichaamslengte.
Bijv. x = 60 en y = 1,70 dan is Q = 20,76.
Bij een normaal gewicht is Q = 20-25
Bij een Q kleiner of gelijk dan 18 is er sprake van ondergewicht en valt vasten af te
raden.
Tijdens het vasten mag Q zeker niet onder de 16 komen. Dan moet gestopt worden
met vasten omdat er tekorten ontstaan en belangrijke, vermagerde, organen niet
meer voldoende kunnen functioneren.
Gezonde uitscheidingsorganen: Omdat er in korte tijd grote hoeveelheden
afvalstoffen afgescheiden worden wordt er tijdens het vasten een uitzonderlijk
beroep gedaan op de uitscheidingsorganen als de lever, alvleesklier, nieren, darmen,
lymphe-systeem en longen. Deze moeten voldoende gezond zijn. Heeft men
bijvoorbeeld slechte nieren of suikerziekte (alvleesklier) dan kan vasten of sapkuren
funnest zijn voor deze organen. Bij hart en vaatziekten, verhoogde
schildklierwerking,ziekte van Basedow en psychiatrische patiënten wordt vasten
afgeraden.
Geestelijk gezond: Om het vasten vol te kunnen houden is een positieve instelling ten
op zichte van vasten of sapkuren noodzakelijk. Bij een weifelende houding zal men
het algauw opgeven bij het eerste beste hongergevoel of verleiding. Bij een lange
vastenkuur van meerdere weken moet je weten waar je aan begint en geestelijk
erg stabiel zijn omdat een vastenkuur ook de geest en dus het onderbewuste
reinigt!
Bij zwangerschap is vasten af te raden. De kans is algauw groot dat de vrucht
gaat leiden onder voedseltekort of dat afvalstoffen van de moeder toch door de
placenta dringen. In het begin van de zwangerschap zo nu en dan een sapdag kan
wel. Het vermindert zelfs de bekende symptomen als misselijkheid en braakneiging.
Medicijngebruik en vasten gaan nooit samen! Gebruikt men medicijnen dan kunnen
er allerlei complicaties tijdens het vasten optreden. Dit komt omdat vooral de
© Philip Gortemaker
5
zwaardere farmaceutische medicijnen veel gifstoffen produceren die normaal in
het vet worden opgeslagen en langzaam afgebroken worden. Tijdens het vasten
komen deze gifstoffen in één keer vrij waardoor organen vergiftigd kunnen worden
en er levensbedreigende situaties kunnen ontstaan!
Bij ernstige ziektes of aandoeningen kan vasten verlichting of soms zelfs genezing
geven. Maar doe dit altijd onder begeleiding van een kundig medicus die ervaring
met vastenkuren heeft. Het allerbeste is het in een kuuroord onder begeleiding van
een team van natuurgeneeskundigen en artsen te vasten of te sapkuren.
Hoe gaat het in z’n werk?
Vasten of sapkuren is een rigoureuze reinigingsmethode. Het lichaam wordt, door
de toevoer van voedingsstoffen te stoppen, in staat gesteld alle energie te richten
op de reiniging en herstel (regeneratie) van zwakke, zieke organen, weefsels en
cellen. Dit proces vindt plaats in fasen. Al naar gelang de duur van de vasten of
sapkuur kan zo een bepaald effect bereikt worden.
Het is noodzakelijk om dagelijks minstens 1,5 à 2 liter vocht te drinken in de vorm
van mineraalwater of een reinigende kruidenthee. Absoluut geen koffie, zwarte
thee en alcohol!
Bij sapvasten volstaat 1 liter sap (of groentesap of fruitsap, niet op dezelfde dag
door elkaar gebruiken) met daarnaast nog de 1,5 à 2 liter mineraalwater of
kruidenthee.
Zorg voor voldoende beweging. Minstens een half uur per dag wandelen, zwemmen
of yoga-oefeningen. Door je spieren te gebruiken wordt de lymphe rondgepompt.
Juist in de lymphe worden veel afvalstoffen gedumpt die regelmatig afgevoerd
moeten worden via de huid, longen, darmen en nieren.
Voorbereiding: Bereidt je voor op de vastenperiode. Maak een goede tijdsplanning.
De beste tijd om te vasten is in de lente, een natuurlijke reinigingsperiode. Begin ca.
twee dagen van te voren met een puur fruitdieet. Dit geeft al een goede
voorreiniging van de darmen zodat de overgang niet te abrubt is. Maak niet te veel
afspraken. Het beste is om zoveel mogelijk alleen te zijn of met medevastenden
zodat je elkaar kunt ondersteunen. Als je normaal gezond bent kun je gewoon door
werken. Zorg dat je geestelijk in goede, positieve conditie bent.
Dr. R. de Greef onderscheidt 3 fases:
1. Het primaire vasten
2. Het secundaire vasten
3. Het tertiaire vasten.
© Philip Gortemaker
6
Het primaire vasten: Ca. de eerste week. Begonnen kan worden met eventueel een
flinke darmreiniging. Los 40 gr. magnesiumsulfaat (bitterzout, glauberzout of
Karlsbadzout) op in een halve liter lauw water met evt. wat bouillon voor de smaak.
Drink de oplossing langzaam op. Dit werkt laxerend en de vochtstroom in de
darmwand keert zich om, alle (afval)stoffen worden in de darm gedumpt i.p.v. het
bloed. En dat merk je! Zorg dat er onverwijld een toilet ter beschikking is.
In deze periode vindt een intensieve afvoer van afvalstoffen plaats. Ook worden alle
koolhydratenreserves, de vetten en glycogeen, verbruikt.
Doordat afvalstoffen uit (vet)cellen en weefsels vrij plotseling vrijkomen en in
relatief hoge concentraties in de lymphe en het bloed gedumpt worden kan men
zich de eerste dagen misselijk en moe voelen. De huid kan puisterig worden. De huid
is namelijk een belangrijk uitscheidingsorgaan. Verdere tijdelijke symptomen zijn;
koortsigheid, verhoogde hartslag, slecht slapen, veel dromen, kouwelijkheid. Sommige
mensen hebben hier nooit last van, voor anderen is het een ware beproeving. Tijdens
de primaire periode vindt het grootste gewichtsverlies plaats, 200-600 gr per dag.
Psyche: Vertel niet iedereen dat je gaat vasten of aan het vasten bent. Vaak komen
mensen dan met allerlei goedbedoelde adviezen en verhalen over eigen ervaringen.
Die hebben niets met jouw te maken maar zeggen enkel wat over de lekenadviseur
zelf! Hoe je lichamelijk en geestelijk op vasten reageert is heel persoonlijk en
verschilt van mens tot mens. Schrik niet van de eerste ontgiftingsverschijnselen en
zet gewoon door maar wees lief voor jezelf!
Het secundaire vasten: Ca. de 2e en 3e week. Een totale secundaire vasten duurt dus
ca. 21 dagen. Men gaat zich beter voelen en krijgt meer energie. Lichamelijk vinden
er nu belangrijke processen plaats. Alle zwakke en zieke cellen en weefselgedeelten
worden afgebroken. De organen, vooral lever, nier en longen, gaan beter
functioneren.
Omdat het lichaam nu goed schoon is kan er echte genezing plaats vinden. Pijnen
kunnen verdwijnen, gewrichten soepeler worden of los komen, puisten en zweren
gaan open, gezwellen worden kleiner of verdwijnen zelfs. Dit proces gebeurt vaak
schoksgewijs, bijvoorbeeld plots, van de ene op de andere dag kan men een stijf
gewricht weer bewegen. Als men vanwege een dergelijke aandoening (b.v. reuma)
vast is het belangrijk de volle 21 dagen of eventueel wat langer te vasten om het
lichaam de kans te geven zich zelf te genezen.
Geestelijk wordt men in deze periode op de proef gesteld. Niet alleen in het lichaam
vindt afbraak plaats, ook in de psyche komen oude onverwerkte emoties en
blokkades naar boven. In deze periode kan men zich emotioneel labiel voelen,
huilbuien krijgen en de sterke neiging er mee te stoppen. Begeleiding van een
psychotherapeut, emotioneel-lichaamswerk-therapeut (rebirthing, reichiaans
© Philip Gortemaker
7
lichaamswerk, ademtherapeut, PI etc.) of op dit gebied ervaren spiritueel
leraar/meester kan behulpzaam zijn.
Het tertiaire vasten : 4e week, max. tot 6 weken. Tijdens deze periode vindt het
echte herstel, de regeneratie plaats van de organen. Alle processen in het lichaam
komen weer in balans. Vooral zenuwaandoeningen en hormonale storingen
herstellen zich in de tertiaire periode. Men krijgt nog meer energie en gaat zich
geestelijk veel beter voelen. De geest, het denk- en waarnemingsvermogen worden
bijzonder helder en veel mensen krijgen euforische, blissvolle ervaringen. Gevoelige
mensen, die al die tijd tevens in retraite zijn geweest krijgen paranormale en vaak
zeer diepe spirituele ervaringen, inzichten en visioenen. In veel godsdiensten en
mystieke tradities als de Essenen en de Sufi’s bestaat een 40 dagen vasten. Denk
aan de 40 dagen in de woestijn van Jezus. In de Sufi-traditie bekend als het Halvet.
Deze is voor gevorderde ingewijden en vindt plaats onder toezicht van een Sufimeester, de Sjeik.
Als men ooit onder psychiatrische behandeling is geweest of psychisch niet al te
sterk in de schoenen staat valt een tertiaire vasten af te raden daar dan de kans
op psychosen groot is. De euforie kan door geestelijke instabiliteit plots naar de
andere kant doorslaan.
Het breken van de vasten :
Dit is het meest belangrijke moment van de vastenperiode. Hierbij worden, zowel in
de reguliere als de alternatieve geneeskunde, vaak kapitale fouten gemaakt! Veelal
begint men weer te eten met een papje of vruchtensap, een beschuitje met jam of
iets dergelijks. Dit is nu juist verkeerd. De darmen komen zo nauwelijks in werking
en wat nog erger is, de eventuele, in de darmwand achtergebleven afvalstoffen
komen zo weer in het bloed terecht. In veel Yogatradities is het gebruikelijk om te
beginnen met gekookte rijst met veel boter om de zogenaamde schrale darmen te
smeren. Naar westerse inzichten is dit niet nodig want de nu schone darmen zorgen
zelf wel voor voldoende darmwandslijm.
De enige juiste manier om een vasten te breken is het eten van een hard, vezelrijk
voedingsmiddel, een rauwe wortel of een appel met kleine hapjes of in stukjes en
kauw hierbij grondig op elke hap! Daardoor wordt de peristaltiek gestimuleerd en
neemt de darm z’n functie weer direct goed op. Eventuele achtergebleven resten
afval worden via de darm afgevoerd. Eventueel later op de dag nog een tweede
appel of wortel. `s Avonds kan een lichte groentesoep gegeten worden.
© Philip Gortemaker
8
……En daarna
Vanaf nu is het zaak om stapsgewijs de voedingsregels toe te passen en niet meer
terug te vallen in oude slechte voedingsgewoontes. Vermijd in het begin zware,
vaste en te eiwitrijke voedingsmiddelen als vlees, kaas en eieren, bonen en
tofuproducten. Eet in kleine porties, liever 5 keer per dag dan 3 keer. Eet altijd
rauwkost bij gekookt voedsel en hou de zuur/base, 20 %/ 80% - regel in de gaten.
Pas de voedselcombinaties toe. Na enkele weken zul je je eigen nieuwe
voedingspatroon gevonden hebben. Wellicht hou je je precies aan de regels omdat
ze goed bevallen, misschien komen enkele oude gewoontes terug en storen ze niet.
Dit is voor iedereen verschillend.
Zie ook de bij de Praktijk Complementaire Gezondheid verkrijgbare brochure:
“Voedingsregels voor gezond en natuurlijk eten”
Literatuur:
Gastro-Intestinale Therapieën, Dr. De Greef, 1991, uitg. Arinus, Antwerpen B.
Vasten & Reinigingskuren, Jan Dries, uitg. Arinus, Antwerpen B.
Lichtvoeding, Jasmuheen, 1998, Imanuel Publishing, Neerpelt B.
© Philip Gortemaker

Download Report