Tekst Annemies Gort Met alle diners en verleidingen is het oppassen geblazen in de decembermaand. Wat eet u wel Fijne feestdagen! en wat niet? Hoe gaat dat in een gezelschap? Waar moet u op letten? Kookworkshop voor mensen met een stoma ‘Een groot succes!’ Dat vertellen stoma- Vooruitgang heeft enkele tips en bijzondere herinneringen op een rij gezet. verpleegkundigen Elma Faasse en Claudia van Tienderen van het Spaarne ziekenhuis in Hoofddorp over de kookworkshop voor mensen met een stoma. ´We wilden patiënten voor iets leuks naar het ziekenhuis laten komen. Zo is de kookworkshop ontstaan. Onze kok Mehmet heeft zich verdiept in “koken voor mensen met een stoma” en geweldige gerechten bedacht. Eerst hebben we als stomaverpleegkundi- Redactielid Vooruitgang gen verteld waar je bij het eten op moet heb erop gelet dat ik bepaalde dingen niet at, zoals uien en pit- letten als je een stoma hebt. Vervolgens tig eten. Dan komt er lucht bij. Oud en nieuw was lastiger om- hebben we met elkaar een driegangenme- dat we bij vrienden waren. Iedereen had zijn eigen eten meege- nu bereid en gezellig met elkaar opgege- nomen en ik moest steeds vragen wat erin zat. Ik had het idee ten. Het is ontzettend leuk om patiënten ‘Ik ben niet dol op de kerstdagen. Het liefst ga ik weg. Maar één dat iedereen mijn stoma kon horen en dat vond ik zo gênant. op een andere manier te leren kennen. kerstfeest zal ik nooit vergeten. Ik was in de zomer geopereerd Maar dat zit in je eigen hoofd. Later heb ik begrepen dat bijna We hebben de workshop vier keer georga- vanwege darmkanker en had een stoma gekregen. Ik had veel in niemand het had gehoord. Ik ben negen keer geopereerd en heb niseerd en ik kan het elk ziekenhuis het ziekenhuis gelegen maar met de kerstdagen was ik weer heel wat scans gehad. Ik ben door heel aardige verpleegkundi- aanbevelen!’ thuis. Mijn man en ik werden uitgenodigd bij familie voor het gen geholpen en toen ik in het ziekenhuis lag wist ik: dit werk kerstdiner. Ik had eigenlijk niet veel zin. Ik was vaak misselijk en wil ik ook doen. Ik zit nu in het tweede jaar van de opleiding kon niet goed eten. Maar ze zeiden: probeer het gewoon en als je voor verpleegkundigen en ik hoop dat ik andere mensen net zo je niet goed voelt, ga je naar huis. We zijn gegaan en daar heb ik kan helpen als ik geholpen ben.’ Ingrid Buijs: ‘Het kerstdiner met amuses zal ik nooit vergeten.’ geen spijt van gehad. Normaal valt een kerstdiner nog wel eens zwaar op de maag. Maar wij kregen allemaal kleine hapjes. Heerlijk! Het voelde meteen comfortabel. Ook een voordeel: je hebt minder kans op gasvorming. Bij een gewoon diner praat je ook vaak gedurende de diverse gangen en kun je dus “lucht Lid Ledenraad stomavereniging Wouter Deelen: ‘Het hele ziekenhuis wist dat ik glühwein had gedronken.’ happen”. Met meerdere kleine gerechtjes heb je daar minder Elma Faasse (rechts) en Claudia van Tienderen (links) tijdens de kookworkshop Tips van de stomaverpleegkundige Garneersuggesties van kok Mehmet Utku • Zorg dat u voldoende drinkt. Sinaasappelpartjes als dessert • Kauw het eten goed, neem er de tijd voor. Haal de oranje schil van de sinaasappel. Snijd de sinaasappel •Neem liever meerdere kleine hapjes (amuses) in partjes. Gebruik een scherp mesje om het velletje van die dan één zware maaltijd. ‘Afgelopen kerst lag ik in het ziekenhuis voor een correctie van Echt, dit was voor het eerst dat ik me heerlijk voelde na een een parastomale hernia. Ik had darmproblemen na de operatie Colostoma? Let op gasvorming, dunne of juist heel dikke Paprika in de soep kerstdiner.’ en vier dagen een maaghevel door de neus omdat mijn maagsap ontlasting. Met name kool, uien, prei, Chinese of Indische Snijd de paprika in repen en rooster ze circa 10 minuten in niet goed werd afgevoerd. Op kerstavond ging die eruit. Een gerechten kunnen dit veroorzaken. een hete oven (250 graden). Laat de paprika even rusten, Studente verpleegkunde Samantha van Roemburg: ‘Ik dacht dat iedereen het kon horen.’ paar uur later ging ik naar de kerkdienst in het ziekenhuis en trek vervolgens de velletjes eraf en verwijder de pitjes. heb in de kapel glühwein gedronken. Dat was natuurlijk een Ileostoma? Zorg dat u voldoende zout binnenkrijgt. Bijvoor- beetje snel. Dan blijkt een ziekenhuis een dorp want de volgen- beeld via zoute haring, rookvlees, rauwe ham, bouillon en wat de ochtend wist iedere verpleegkundige en iedere arts dat ik extra zout in het eten. glühwein had gedronken. De kerstdagen zelf heb ik doorge- 8 partjes af te halen. Lekker als garnering van een dessert. last van. Terwijl je net zo goed gezellig lang aan tafel zit. Lekker en feestelijk in de soep. Champignons bij het vlees Smoor de champignons in wat boter in de pan. Voeg er even- ‘Een paar jaar terug, ik was toen 16, kreeg ik tijdelijk een stoma. bracht met een kamergenote, haar man en een vriend. Gezellig Urinestoma? Het is belangrijk om voldoende vocht binnen te tueel een uitje en knoflook aan toe. Maak de champignons We vierden kerst thuis. Ik wilde een mooie jurk aan maar daar samen Yahtzee gespeeld op zaal met wat kleine lekkernijen er- krijgen. Houd de kleur van de urine goed in de gaten: als de met een staafmixer fijn. Wrijf ze desnoods door een bolzeef zat ik enorm mee in mijn maag. Ik wilde niet dat mensen mijn bij. Ik heb vaker meegemaakt dat je, als je een tijdje in het zie- urine waterachtig van kleur is, drinkt u voldoende. zodat alle stukjes eruit zijn. Heerlijk bij een stukje vlees. stoma konden zien. Ik heb uiteindelijk een jurk gevonden met kenhuis ligt, een band opbouwt. Mijn kamergenote en ik zijn ruches en glitters en dikke stof. Het kerstdiner verliep prima. Ik nu dikke vrienden.’ Vooruitgang • december 2014 Vooruitgang • december 2014 9