- 1 - Impliciete en Expliciete Associaties met Seksuele Stimuli: de

IMPLICIETE EN EXPLICIETE ASSOCIATIES MET SEKSUEEL FUNCTIONEREN
-1-
Impliciete en Expliciete Associaties met Seksuele Stimuli: de Samenhang van Automatische
Gedachten en Seksueel Functioneren onder Mannen met en Zonder Seksuele Disfuncties
Implicit and Explicit Associations in response to Sexual Stimuli: Automatic Thoughts and
Sexual Functioning among Men with and without Sexual Dysfunctions
Lydia Kok
Studentnummer:
851097657
Eerste begeleider:
Prof. Dr. J. van Lankveld
Tweede begeleider: Dr. S. van Hooren
Examinator:
Prof. Dr. Lilian Lechner
Juli 2014
Faculteit Psychologie
Afstudeerrichting Klinische Psychologie
Open Universiteit Nederland
IMPLICIETE EN EXPLICIETE ASSOCIATIES MET SEKSUEEL FUNCTIONEREN
-2-
Voorwoord
Met veel vreugde schrijf ik dit voorwoord als ’finishing touch’ van de masterthesis die voor u
ligt. Het afgelopen jaar heb ik onderzoek gedaan naar de samenhang van (on)bewuste
gedachten en het seksueel (dis)functioneren. Wegens een ingrijpende ziekteperiode na de
geboorte van mijn tweede kindje heeft het schrijven van de thesis behoorlijk wat langer
geduurd dan aanvankelijk gepland was, dit maakt dat ik de vreugde van het afstuderen nog
intenser beleef.
De interesse voor het afstuderen op het onderwerp van mijn thesis kwam voort uit zorgelijke
ontwikkelingen rondom seksueel gedrag van cliënten in mijn huidige werksituatie. Ik ben er van
overtuigd dat meer aandacht en daarmee ook goed onderzoek met betrekking tot dit onderwerp een
belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de kwaliteit van leven. De normen en waarden rondom
seksuele omgang worden steeds vrijer, maar bij problemen op dit gebied ligt er nog altijd een taboe
op. In mijn opinie zou dit beter andersom kunnen zijn.
Graag wil ik mijn begeleider Prof. Dr. J. van Lankveld bedanken voor zijn deskundige
begeleiding tijdens het schrijven van de thesis. Ik heb zijn wijze van begeleiden als zeer prettig
ervaren en het heeft mij tevens doen groeien in het doen van wetenschappelijk onderzoek. Ingrid
van Odekerken, een medestudent, wil ik ook zeker vermelden. Zij heeft het onderzoek opgezet en
het was heel fijn om met haar samen te werken. Bedankt! Ook mijn ouders wil ik graag bedanken
voor hun altijd aanwezige steun in alles wat ik doe. En als laatste gaat mijn dank uit naar mijn lieve
man, Marcel. Hij steunde mij in wat ik deed, gaf me daar de ruimte voor, en nam werk uit handen,
zodat ik mijn energie aan mijn studie kon besteden. Zonder jullie was ik niet zo ver gekomen als
waar ik nu ben.
Rest mij u alleen nog veel leesplezier te wensen!
Lydia Kok
Inhoudsopgave
Waalwijk, Juli 2014
-3-
IMPLICIETE EN EXPLICIETE ASSOCIATIES MET SEKSUEEL FUNCTIONEREN
Samenvatting…………………………………………………………………………… 5
Abstract…………………………………………………………………………………. 7
Inleiding………………………………………………………………………………… 9
Prevalentie………………………………………………………………………. 11
Erectiel disfunctioneren………………………………………………………… 12
Impliciete en Expliciete associaties…………………………………………….. 13
De Impliciete Associatie Test…………………………………………………... 14
Impliciete associaties en het huidige onderzoek………………………………… 16
Methode………………………………………………………………………………… 17
Respondenten…………………………………………………………………… 17
Procedure……………………………………………………………………….. 20
Meetinstrumenten………………………………………………………………. 20
Impliciete associatietest………………………………………………… 20
Biografische vragenlijst………………………………………………… 21
International Index of Erectile Function (IIEF)………………………… 21
Female Sexual Distress Scale (FSDS)………………………………….. 22
Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS)………………………. 22
Sexual Opinion Survey (SOS)………………………………………….. 22
Brief Sexual Attitudes Scale (BSAS)…………………………………… 23
Vragenlijst m.b.t. afbeeldingen computertaak………………………….. 23
Analyse…………………………………………………………………………. 23
T-toets……………………………………………………………..........
23
Pearson’s productmoment correlatie…………………………………… 24
Logistische regressieanalyse……………………………………………. 24
-4-
IMPLICIETE EN EXPLICIETE ASSOCIATIES MET SEKSUEEL FUNCTIONEREN
Algoritme ST-IAT……………………………………………………………… 24
Resultaten………………………………………………………………………………. 25
Basisvoorwaarden………………………………………………………………
25
Impliciete associaties en seksueel (dis)functioneren…………………………… 27
Expliciete associatie en seksueel (dis)functioneren…………………………….
28
Correlatie tussen impliciete en expliciete associaties…………………………..
28
De voorspellende waarde van impliciete en expliciete associaties…………….. 29
Discussie………………………………………………………………………………..
32
Beperkingen in het onderzoek………………………………………………….
34
Conclusies……………………………………………………………………………..
35
Literatuurlijst……………………………………………………………………..........
37
Bijlage 1.
Informed consentformulier
Bijlage 2.
Informatiebrief respondenten
Bijlage 3.
Biografische vragenlijst
Bijlage 4.
International Index of Erectile Function
Bijlage 5.
Vragenlijst over seksuele onvrede
Bijlage 6.
HADS
Bijlage 7.
Sexual Opinion Survey
Bijlage 8.
Brief Sexual Attitudes Scale
Bijlage 9.
Vragenlijst m.b.t. afbeeldingen computertaak
Bijlage 10.
Exit-interview
Impliciete en Expliciete Associaties met Seksuele Stimuli: de Samenhang van Automatische
Gedachten en Seksuele Gezondheid onder Mannen met en Zonder Seksuele Disfuncties
Lydia Kok
Samenvatting
IMPLICIETE EN EXPLICIETE ASSOCIATIES MET SEKSUEEL FUNCTIONEREN
-5-
Achtergrond. Onderzoek wijst uit dat seksualiteit een belangrijk onderdeel is van de kwaliteit van
leven (McCabe & Taleporos, 2003). Diverse internationale studies tonen aan dat seksuele
disfuncties veelvuldig voorkomen (Lewis et al., 2004). Er is veel onderzoek gedaan naar de
oorzaken van seksuele problemen op bewust niveau, echter lijkt het onderzoek naar impliciete
maten waarmee automatische en onbewuste cognities gemeten kunnen worden nog beperkt.
Doel. Het doel van dit onderzoek is om de impliciete attitudes ten aanzien van seksualiteit in kaart
te brengen. Er is gekeken of zowel impliciete als expliciete attitudes ten aanzien van seksuele
stimuli verschillen bij mannen met en zonder seksuele disfunctie.
Methode. mannelijke respondenten (n = 60) in de leeftijd van 22 tot 81 jaar (m = 61,9 jaar) werden
geselecteerd door de artsen die werkzaam zijn op de urologieafdeling van het Atrium Medisch
Centrum in Heerlen. Het onderzoek had een cross-sectioneel design.
Meetinstrumenten. Middels twee Single Target Implicit Association tests (A. G. Greenwald,
McGhee, & Schwartz, 1998) werden de impliciete associaties gemeten van seksuele stimuli met
respectievelijk, valentie en verlangen. De expliciete associaties werden gemeten met de volgende
vragenlijsten: Sexual Opinion Survey (Fisher, Byrne, White, & Kelley, 1988); Brief Sexual
Attitudes Scale (Hendrick, Hendrick, & Reich, 2006); Vragenlijst voor expliciete beoordeling van
componenten van de st-IAT. Het seksueel functioneren werd gemeten met de International Index of
Erectile Function (Raymond C. Rosen et al., 1997); seksuele distress met de Female Sexual
Distress Scale (Derogatis, Rosen, Leiblum, Burnett, & Heiman, 2002); en psychopathologie met de
Hospital Anxiety and Depression Scale (Zigmond & Snaith, 1983);
Resultaten. Seksueel disfunctioneren vertoonde een correlatie met impliciete associaties van
seksuele stimuli met valentie. Impliciete associaties van seksuele stimuli met valentie en verlangen,
alsook medicatiegebruik, zijn voorspellers voor het seksueel functioneren. Expliciete seksuele
cognities bleken het seksueel functioneren niet te voorspellen.
IMPLICIETE EN EXPLICIETE ASSOCIATIES MET SEKSUEEL FUNCTIONEREN
-6-
Conclusie. Impliciete cognities spelen een rol in het seksueel functioneren van mannen. Het is
raadzaam onderzoek te verrichten naar de mogelijkheden tot het ontwikkelen van interventies die de
impliciete cognities in de gewenste richting kunnen beïnvloeden. Het is mogelijk dat de
onderzoeksgroep niet representatief was en mogelijk was de validiteit van de expliciete metingen
zwak. Echter, de resultaten van dit onderzoek bieden interessante uitgangspunten voor nader
onderzoek.
Keywords: Single target – Implicit Association Test (ST-IAT); Sexual dysfunction; implicit
cognition
IMPLICIETE EN EXPLICIETE ASSOCIATIES MET SEKSUEEL FUNCTIONEREN
-7-
Implicit and Explicit Associations in response to Sexual Stimuli: Automatic Thoughts and Sexual
Functioning among Men with and without Sexual Dysfunctions
Lydia Kok
Abstract
Introduction. Sexuality is an important aspect of the quality of life (McCabe & Taleporos, 2003).
Sexual dysfunctions are highly prevalent (Lewis et al., 2004). Research on the causes of sexual
dysfunctions has focused primarily on the conscious factors. Research using implicit measures to
assess automatic thoughts and associations in response to sexual stimuli is thus far limited.
Aim. The present study aimed to assess implicit attitudes towards sexual stimuli. Both implicit and
explicit associations were assessed of men with and without sexual dysfunctions in response to
sexual stimuli.
Method. Male participants (n = 60) aged 22 to 81 (m = 61.93) were selected by the medical staff of
the Atrium Hospital Heerlen and invited to participate. The study used a cross-sectional design.
Measures. Implicit associations with sexual stimuli were measured using the Single Target Implicit
Association Test (A. G. Greenwald et al., 1998). Explicit associations with sexual stimuli were
measured using the following questionnaires: the Sexual Opinion Survey (Fisher et al., 1988); Brief
Sexual Attitudes Scale (Hendrick et al., 2006); a rating scale for the pictures used in the st-IAT.
Sexual functioning was measured using the International Index of Erectile Function (Raymond C.
Rosen et al., 1997); sexual distress with the Female Sexual Distress Scale (Derogatis et al., 2002),
and psychopathology with the Hospital Anxiety and Depression Scale (Zigmond & Snaith, 1983).
Results. Sexual functioning in male participants was found to be correlated with implicit
associations of sexual stimuli with valence. There was no significant correlation between male
sexual dysfunction and explicit associations with sexual stimuli. Implicit associations of sexual
stimuli with valence and desire, and medication use, predicted level of male sexual functioning.
IMPLICIETE EN EXPLICIETE ASSOCIATIES MET SEKSUEEL FUNCTIONEREN
-8-
Conclusion. Sexual dysfunction is associated with implicit associations of sexual stimuli. It is
advisable to investigate the possibilities to develop interventions that changes inadequate implicit
cognitions in sexually dysfunctional men . The study sample may not have been representative of
the general population. The reliability and validity of measured construct of the explicit association
was unknown. Nevertheless, the results of this study offer interesting insights and indications for
further research.
Keywords: Single target – Implicit Association Test (ST-IAT); Sexual dysfunction; implicit
association

Download Report