Elitair schuurpapier/ innovatief platform

HOE VERDER?
Filiaal Amerika
L ayout,
lettertyp e,
volgstrategie
en deelstrategie,
dat zijn echt
sterke punten
FOTO’S ROGER CREMERS
Piet Bakker,
lector Utrecht
Een hoopvol
voorbeeld
voor de
toekomst
van ons vak
Thomas Bruning, NVJ
Elitair schuurpapier/
innovatief platform
D e C orresp ondent Het is bijna een jaar geleden dat Rob Wijnberg in De Wereld Draait Door
zijn journalistieke platform aankondigde. Een evaluatie van het resultaat, in vijf punten.
Door onze redacteur
Jan Benjamin
H
ij is journalist van het jaar.
Wereldkampioen geld ophalen voor journalistieke
projecten die alleen nog op
papier bestaan. En hoofdredacteur van het hipste
journalistieke initiatief van dit moment.
Maar wat heeft Rob Wijnberg van D e C or r e s p ond e nt inmiddels bereikt?
Op 18 maart 2013 mocht Wijnberg, oudhoofdredacteur van nr c.ne x t, zijn plannen
onthullen bij D e W e r e ld D r a a it D oor . Na die
pitch meldden zich snel meer dan 15.000
leden; de benodigde 900.000 euro was
binnen. Vanaf 30 september verschenen
de eerste artikelen. De Correspondent
kreeg lof in binnen- en buitenland. De
Amerikaanse hoogleraar journalistiek Jay
Rosen noemde het „de interessantste journalistieke start-up van 2013”.
De komende maanden moet Wijnberg
de leden van het eerste uur overtuigen hun
lidmaatschap te verlengen. Willen lezers
betalen voor digitale achtergronden bij het
nieuws? Deze krant peilde de mening over
De Correspondent bij tien internet- en mediakenners. De site krijgt van hen het voordeel van de twijfel. De opzet is goed, ach-
tergrondverhalen zijn lang maar leerzaam,
de toon is alleen soms te highbrow. Wat ze
missen is urgentie. De Correspondent, zeggen zij, zit nog niet in hun dagelijkse mediaconsumptie, en dat wordt niet beter als
stukken geen ‘nieuwshaakje’ hebben.
„Irritant maar goed”, noemt Rosanne
Hertzberger, moleculair bioloog en columnist voor N R C H a nd e ls b la d , De Correspondent. Hertzberger was in haar column van
23 november kritisch over het nieuwe
‘hautaine medium’. Ze schreef: „Sinds september heb ik elke ochtend een mail van
De Correspondent. [...] Het is een buitengewoon onaangenaam begin van de dag.
Alsof ik mijn washandje heb ingewisseld
voor een schuurpapiertje. De artikelen van
De Correspondent zijn best goed, maar
missen elke urgentie en eindigen daarom
consequent op mijn to d o-lijstje.” Ze vertelt
dat ze veel reacties heeft gekregen op haar
De komende maanden
moet Wijnberg leden
overtuigen te blijven
column, vooral instemmende. „Maar dat
neemt niet weg dat het een mooi initiatief
is en ik het schuurpapier regelmatig met
plezier lees. Een visionair als Rob Wijnberg
is een zeldzaam verschijnsel.”
Wijnberg is een „eigentijds, sexy merk”,
zegt Hans Laroes, oud-hoofdredacteur van
het NOS Journaal en tot voor kort auteur bij
T one , een ander betaald maar gesneuveld
journalistiek initiatief. „Er is grote welwillendheid tegenover De Correspondent.
Dat is mooi, daarvan moeten experimenten het hebben. Maar imago en inhoud
moeten wel gaan samenvallen.”
De Correspondent werd elders ‘niets anders dan een internetversie van een weekblad’ genoemd, maar daarmee is Alexander Pleijter het oneens. „Je kan makkelijk
zeggen dat de artikelen ook in D e G r oe ne
kunnen staan”, zegt de Tilburgse lector
journalistiek en innovatie en hoofdredacteur van D e N ie uw e R e p or te r . „Maar dan
doe je geen recht aan het concept. Het prominent naar voren schuiven van correspondenten is echt anders dan wat tijdschriften doen.” Op de website kunnen lezers bijvoorbeeld favoriete auteurs ‘volgen’, als op sociale media.
„Het idee om de journalistiek opnieuw
uit te vinden en met veel enthousiasme te
vertalen naar het digitale tijdperk is no-
G elukkig
zien w e in
Nederland
steeds meer
journalistieke
exp erimenten
Mark Jansen,
Google
H et merk zit
nog steeds
niet echt in
mijn mediasysteem
Bart Brouwers,
Telegraaf Media Groep
De stukken
zijn te lang.
Corresp ondenten
kunnen niet
schrap p en
Rosanne Hertzberger,
columnist
Redactie van De Correspondent in het A-Lab, Amsterdam Noord.
dig,”, aldus Roek Lips, netmanager van Nederland 3. „De Correspondent wil dichtbij
mensen staan, community-based, voorbij
de waan van de dag. Allemaal mooie uitgangspunten.”
Maar werkt dat in de praktijk? Een evaluatie op basis van vijf criteria:
1) Leden
De Correspondent had vorige week 29.500
leden. Bijna twee keer zoveel als vlak na de
succesvolle crowdfunding. Zij lazen samen
1,8 miljoen keer een artikel. Is dat goed?
„Gegeven de forse groei in betalende gebruikers moet het antwoord wel ja zijn”,
zegt Thomas Bruning, secretaris van de
Nederlandse Vereniging van Journalisten
(NVJ). „In Frankrijk is er een succesvolle
betaalde nieuwssite met 60.000 abonnees, maar verder is het een uniek voorbeeld van een digitaal product, waarvoor
wordt betaald en dat niet is afgeleid van
een betaalde krant of magazine.”
Roek Lips daarentegen vindt de groei tegenvallen. „De vraag is volgens mij of De
Correspondent voldoende massa gaat krijgen als zelfstandig initiatief naast de grote
merken. Misschien is het kansrijker om het
te integreren met een bekend merk.”
Tot nu toe publiceerde De Correspondent 722 artikelen: elke dag een verhaal
van de dag, twee andere artikelen, een column en een (kortere) update. Die artikelen werden 100.000 keer gedeeld via sociale media, per artikel gemiddeld 140 keer.
Een artikel van Rutger Bregman over gratis
geld werd het meest gedeeld, 1.800 keer.
Leden van De Correspondent kunnen
artikelen gratis delen met niet-abonnees.
Een sterk punt, zeggen deskundigen. Bruning: „Doorsturen aan vrienden is een persoonlijke manier om een community op
het bouwen rond de site.”
Telegraaf.nl. Maar: „Het is prima inhoudelijke feedback”, zegt Alexander Pleijter. De
meeste reacties kreeg uitgever Ernst-Jan
Pfauth (ex-chef van NRC.nl). Zijn vraag welke moderne klassiekers je zou moeten lezen leverde ruim driehonderd reacties op.
„Weinig media maken zo goed gebruik
van de kennis van hun lezers als De Correspondent”, zegt Mark Jansen, hoofd communicatie Google Benelux. „Kijk naar de
honderd reacties op een verhaal over de
woningmarkt. Niet alleen leer ik wat van
het verhaal zelf, maar ook van de feedback
van andere lezers.”
Columnist Hertzberger: „De reacties zijn
te veel een applausfabriek. Ik reageer bijna
nooit. Het voelt alsof ik daarmee een heel
gezellig feestje verpest.”
3) Vorm en techniek
De vorm en techniek van De Correspondent
worden verzorgd door het Amsterdamse
Momkai, tevens aandeelhouder. Alexander
Pleijter is vol lof: „Prachtige vormgeving,
echt gericht op een goede leeservaring.
Best uniek voor een digitaal platform. Het
werkt op alle apparaten en leest fijn.”
4) Financiën
Financieel was De Correspondent al na
acht dagen een succes. Eind 2013 kwam
daar een donatie bij van Stichting Democratie en Media (SDM): 450.000 euro. Dit
maakte SDM medeaandeelhouder.
5) Inhoud
De Correspondent wil „van nieuws naar
nieuw”. Relevantie moet zwaarder wegen
dan actualiteit. Men wil meer ruimte geven
2) Interactiviteit
De leden schreven tot nu toe ruim 28.000
reacties onder de artikelen. Dat komt neer
op veertig per artikel. Dat zijn er een stuk
minder dan bijvoorbeeld op GeenStijl of
De opzet is goed,
maar de toon soms
te highbrow
aan onderzoek en alternatieve vormen van
journalistiek.
Van onderzoeksjournalistiek komt nog
niet veel terecht, zeggen critici. De Correspondent kreeg aandacht in andere media
met het artikel over de Russische inlichtingendienst en de Olympische Winterspelen:
‘Zelfs Sven Kramer ontkomt niet aan de
Russische geheime dienst’. Privacy is sowieso een thema waarin De Correspondent uitblinkt, maar dat geldt nog niet voor
politiek of cultuur.
Wat is er mis met de waan van de dag,
vraagt Roek Lips zich af. „Zeker in het digitale tijdperk versterken mensen met sociale media ‘de waan van de dag’ nog meer.
Het gesprek bij de koffieautomaat wil je samen voeren. Het is waarschijnlijk voorbehouden aan een kleine groep mensen om
daar niet aan mee te willen doen, of nog
meer te willen.” Hans Laroes vindt veel artikelen ‘studeerkamerstukken’. Volgens
hem heeft de site soms last van „De Waan
van de Laptop in het Café”.
Sommigen lezen liever achtergrondverhalen dan opinie op De Correspondent.
Piet Bakker, lector massamedia en digitalisering aan de Hogeschool Utrecht: „Ik was
onder de indruk van de serie van Dimitri
Tokmetzis over digitale (on)veiligheid. Ook
lees ik vaak ‘Ontmoeting met iemand die ik
niet ken’ van Vera Mulder. Het geven van
opinies is veel eenvoudiger is dan het onthullen van feiten. De columns en als ‘analyse’ verpakte opiniebijdragen sla ik over.”
Sommige lezers storen zich aan de elitaire toon. „De Correspondent heeft zich gepresenteerd als een medium verheven boven de andere media”, zegt Rosanne Hertzberger. „De onpartijdige verslaggever, de
enige die een keertje écht vertelt hoe het in
elkaar steekt. Dan schieten sommige eenzijdige verhalen echt in het verkeerde keelgat.
Ze hebben de lat heel hoog gelegd en halen
het niveau negen van de tien keer niet. De
oplossing is om de lat lager te leggen.”
Laroes hoopt dat men snel gaat werken
aan de „onvermijdelijkheid”. „Nu kan ik
nog leven zonder De Correspondent.”
De Groene
Hoofdredacteur Wijnberg
en uitgever Pfauth waren
„overrompeld" door het
plotselinge vertrek van
Teun Gautier. Die was niet
alleen uitgever van De
Groene Amsterdammer
maar ook financieel directeur van De Correspondent,
één dag per week. Gautier
moest in januari weg omdat
hij op eigen houtje geld had
geleend aan Edwin de Roy
van Zuydewijn. Bij De Groene worden nu alle afspraken van Gautier tegen het
licht gehouden, inclusief de
deal met De Correspondent. „Wij zijn in gesprek”,
zegt Pfauth.
Naar Amerika
Wijnberg en Pfauth dromen
van een Europees netwerk
van sites als De Correspondent. Daarover spraken ze
onlangs in München. „We
hebben die ambitie, maar
zoiets doe je er niet zo maar
even bij”, zegt Wijnberg.
Ook waren ze onlangs in
New York op uitnodiging
van hoogleraar journalistiek Jay Rosen. Hij is tevens
adviseur van First Look
Media, het nieuwe initiatief
van eBay-oprichter Pierre
Omidyar en journalist
Glenn Greenwald, bekend
van de NSA-primeurs. Volgens Pfauth is het nog te
vroeg om te zeggen of er
ooit een samenwerking
komt. „Maar we zijn allemaal lid van een internationale roversbende die door
internet de journalistiek beter wil maken.”
Ledenwerving.
Het worden spannende
maanden, zeggen Wijnberg en Pfauth. Hoeveel
leden van de crowdfunding-actie blijven lid? Veruit
de belangrijkste uitdaging
voor hen is om in het dagelijkse ritme van lezers te komen. Bijvoorbeeld door
meer aandacht te vragen
voor nieuws in de artikelen? Af en toe een persberichtje naar andere media,
zou al helpen zegt Pfauth.
Hij vindt niet dat De Correspondent dan meegaat in de
zo verafschuwde ‘waan van
de dag’. Pfauth houdt er rekening mee dat 30 tot 40
procent van de leden niet
blijft. „Dat is het gemiddelde in onze branche. Dan
zouden we keurig overleven. En dan bewijzen we
dat we niet alleen een
crowdfunding-succes zijn,
maar ook een succesvol
nieuw medium.”

Download Report