Folder MFO003: Richtlijnen afname materiaal

Medische Microbiologie
Pagina
Richtlijnen afname materiaal,
doorlooptijd en transportmedia
(externe aanvragers)
HagaZiekenhuis
Document : MFO003
Versie
:3
Geldig vanaf : 10 juli 2014
Controle datum : 10 juli 2016
Soort onderzoek
Gemiddelde
doorlooptijd
Soort materiaal
Soort transportmedium
Bewaarconditie
Banale kweek
1 - 5 dagen
Diversen
Transystem charcoal met zwarte dop
Koelkast, max. 24 uur.
Voor anaeroben: max. 4 uur
Bordetella pertussis
Chlamydia & Gonorroe
Kweek
2 - 5 dagen
PCR
5 - 10 dagen
PCR
1 - 5 dagen
uitstrijk cervix of urethra
Afnameset met droge wattenstok en
transportmedium
Urine
Steriel potje (rode schroefdop)
Koelkast, max. 24 uur.
Kamertemp. max.1 week
Koelkast of kamertemp.,
max 48uur
Koelkast, max. 24 uur
Feces
Steriel potje met lepel (blauwe schroefdop)
Koelkast, max. 48 uur
Feces
Steriel potje met lepel (blauwe schroefdop)
Koelkast, max. 48 uur
Koelkast, max. 48 uur
Nasopharynx
Transystem charcoal met zwarte dop
Pernasal afname swab
Clostridium difficile
toxine
Sneltest
1 dag
Feces
Kweek
3 - 5 dagen
PCR (SSC)
1 - 3 dagen
Kweek
3 dagen tot 6
weken
Bij voorkeur nagel of
huidschilfers
Indien n.v.t: uitstrijk
Steriel potje (rode schroefdop)of Transystem charcoal
met zwarte dop
Galactomanan
1 - 7 dagen
BAL, stolbloed, liquor
Steriel potje (rode schroefdop), EDTA-buis, liquorbuis
Helicobacter pylori
Antigeentest
1 - 5 dagen
Feces
Steriel potje met lepel (blauwe schroefdop)
Koelkast, max. 24 uur
HSV
PCR
1 - 3 dagen
Blaasjesvocht
Afnameset met Universeel transportmedium (UTM)
en steriele nylon swab
Koelkast, max. 24 uur
1 dag
Keel- of neusuitstrijk of
sputum
Afnameset met Universeel transportmedium (UTM)
en steriele nylon swab/ Steriel potje (rode
schroefdop)
Sneltest
1 dag
Keel en neusuitstrijk
Steriele foam tipped applicator (bij uitbraak tehuizen)
PCR
1 dag
Keel-/nasopharynxwat
Afnameset met Universeel transportmedium (UTM)
1
en steriele nylon swab
Kweek
1 - 2 weken
Sputum
Sneltest
1 - 2 dagen
Urine
Gisten en schimmels
Antigeen

: 1 van 8
Influenza
Legionella
Printdatum: 10 juli 2014
Steriel potje (rode schroefdop)
Koelkast, max. 24 uur
Koelkast, max. 24 uur
Medische Microbiologie
Pagina
Richtlijnen afname materiaal,
doorlooptijd en transportmedia
(externe aanvragers)
HagaZiekenhuis
Gemiddelde
doorlooptijd
Soort onderzoek
MRSA
Soort transportmedium
Bewaarconditie
2 - 5 dagen
4 uur2 dagen
Keel-, neus- en perineum,
evt. wond
Transystem charcoal met zwarte dop
®
Copan Venturi Transystem swabs met transport
medium voor kweken
Koelkast, max. 24 uur
Koelkast, max. 5 dagen
2 -12 weken
Sputum
Steriel potje (rode schroefdop)
Koelkast, max. 24 uur
Quantiferon
1 - 7 dagen
Bloed
Quantiferonbuis
Direct naar het lab. brengen
PCR
1 - 3 dagen
Feces
Steriel potje met lepel (blauwe schroefdop)
Koelkast, max. 48 uur
1 - 3 dagen
Feces
DFT- set (Dubbel Feces Test)
Koelkast, max. 24 uur
Koelkast, direct naar het
laboratorium brengen.
Kweek
Kweek
Norovirus
Parasieten
Microscopie
Microscopie
PCR
Rota- en Adenovirus
Sneltest
1 - 3 dagen
Feces
Steriel potje met lepel (blauwe schroefdop)
RS-virus en overige
resp. virussen
Immunofluorescentie
1 - 3 dagen
Neus- of keeluitstrijk /
sputum
Afnameset met Universeel transportmedium (UTM)
en steriele nylon swab/ Steriel potje (rode schroefdop)
Microscopie
2 - 5 dagen
Urine (bij voorkeur 24 uurs)
Steriel potje (rode schroefdop)/ Bocaal (2,5 liter)
Feces
3 - 5 dagen
Feces
DFT- set (Dubbel Feces Test)
Sputum
Kweek
3 - 5 dagen
Sputum
Steriel potje (rode schroefdop)
Koelkast, max. 24uur
Urine
Kweek
2 - 5 dagen
(bij geen
groei: 1 dag)
Urine
Steriel potje (rode schroefdop)
Koelkast, max. 24uur
VZV
PCR
1 - 3 dagen
Blaasjesvocht
Afnameset met Universeel transportmedium (UTM)
en steriele nylon swab
Koelkast, max. 24uur
Schistosoma
1
Document : MFO003
Versie
:3
Geldig vanaf : 10 juli 2014
Controle datum : 10 juli 2016
Soort materiaal
PCR
Mycobacteriën
: 2 van 8
Na overleg met arts-microbioloog bij uitbraken te bestellen bij de serologie.
Printdatum: 10 juli 2014
Koelkast, max. 24 uur
Koelkast, max. 3 dagen
Medische Microbiologie
Pagina
Richtlijnen afname materiaal,
doorlooptijd en transportmedia
(externe aanvragers)
HagaZiekenhuis
: 3 van 8
Document : MFO003
Versie
:3
Geldig vanaf : 10 juli 2014
Controle datum : 10 juli 2016
Bloedafname door Lab West, locaties zie www.hagaziekenhuis.nl\Bloedafname
Gemiddelde
Soort onderzoek
Soort materiaal
doorlooptijd
Borrelia /Lyme (serologie)
1-7 dagen
serum
Soort
transportmedium
Gelbuis
B.pertusis/ Kinkhoest (serologie)
2-8 dagen
serum
Gelbuis
CMV (serologie)
1 - 3 dagen
serum
Gelbuis
DNAse B en AST
1-7 dagen
serum
Gelbuis
EBV (serologie)
1 - 3 dagen
serum
Gelbuis
Hepatitis (serologie)
1 -5 dagen
serum
Gelbuis
Hepatitis B /C virale load (PCR)
1 - 14 dagen
serum
EDTA buis
HIV (serologie)
1 - 4 dagen
serum
Gelbuis
HIV load (PCR)
1- 7 dagen
serum
EDTA buis
HSV (serologie)
1 - 3 dagen
serum
Gelbuis
Lues /syfilis (serologie)
1 - 3 dagen
serum
Gelbuis
Koelkast, max. 48 uur
Koelkast, max. 48 uur
Koelkast, max. 24 uur
Koelkast, max. 48 uur
Koelkast, max. 48 uur
Koelkast, max. 48 uur
Direct naar het laboratorium brengen
Koelkast, max. 24 uur
Direct naar het laboratorium brengen
Koelkast, max. 48 uur
Koelkast, max. 48 uur
Malaria (dikke druppel en sneltest)
1 dag
volbloed
EDTA buis
Direct naar het laboratorium brengen
Mazelen (serologie)
1 - 3 dagen
serum
Gelbuis
Koelkast, max. 48 uur
Mycoplasma/Ornithose/Q-koorts (serologie)
2 - 7 dagen
serum
Gelbuis
Parvovirus (serologie)
1 - 7 dagen
serum
Gelbuis
Koelkast, max. 48 uur
Koelkast, max. 48 uur
Prikaccidenten
Quantiferon
1 dag
1 - 7 dagen
plasma
EDTA buis
interferon- in
plasma
QuantiFERON
TB Gold-buizen
Alleen afname op maandag t/m vrijdag bij
Koelkast, max. 48 uur
Koelkast, max. 48 uur
Koelkast, max. 48 uur
1 - 3 dagen
serum
Gelbuis
Toxoplasmose (serologie)
1 - 3 dagen
serum
Gelbuis
1 - 3 dagen
serum
2 - 7 dagen
serum
Gelbuis
Gelbuis+
EDTA buis
e
Zwangerschapscreening, 1 trimester
Direct naar het laboratorium brengen
©
Rubella IgG (serologie)
VZV (serologie)
Bewaarconditie
bloedafname Hagaziekenhuis (leyweg)
Koelkast, max. 48 uur
Voor cito-onderzoek telefonisch overleg met dienstdoende arts-microbioloog (070-2102000, vragen naar dienstdoende arts-microbioloog)
Printdatum: 10 juli 2014
Medische Microbiologie
Pagina
Richtlijnen afname materiaal,
doorlooptijd en transportmedia
(externe aanvragers)
HagaZiekenhuis
Document : MFO003
Versie
:3
Geldig vanaf : 10 juli 2014
Controle datum : 10 juli 2016
1. Potjes
1.1 Steriel potje (witte schroefdop)
Gebruik:
 Kleine biopten
 Urine voor PCR Chlamydia trachomatis en Neisseria gonorrhoeae (GO)
Afname:
 Urine: Vang de eerst geloosde urine op (minimaal 4ml, maximaal 20ml)
in het potje. Draai de dop goed op het potje.
 Kleine biopten: Voeg 1 - 2 ml fysiologisch zout toe aan het potje.
1.2 Steriel potje (rode schroefdop)
Gebruik:
 Urine voor banale kweek, CMV, Legionella antigeen, PCR Chlamydia trachomatis en
Neisseria gonorrhoeae (GO) en TBC
 Sputum voor banale kweek evt. aangevuld met gisten, Legionella en TBC
 Punctaten
 Huidschilfers, nagels
 Biopten
Afname:
 Urine: Vang de eerst geloosde urine op (max. 20ml) in het potje.
e
 Urine voor banale kweek: Na grondig wassen van de genitalia 1 deel
urinelozing weg laten lopen
e
 2 gedeelte opvangen in het potje (max. 20ml)
 Urine voor TBC kweek: zie banale kweek, geadviseerd wordt 3x
ochtendurine (vol potje) in te leveren
 Sputum: ochtendsputum verdient de voorkeur
 Punctaten: Het beste materiaal wordt verkregen door aspiratie na punctie
door een intacte huid, na desinfectie
 Biopten: Voeg 1 - 2 ml fysiologisch zout toe aan het potje
1.3 Steriel potje met lepel (blauwe schroefdop)
Gebruik:
 Feces voor kweek, Clostridium difficile toxine, Helicobacter pylori,
parasieten en Rota-/Adenovirus
Afname:
 Minimaal een hoeveelheid feces ter grootte van een hazelnoot inzenden.
Het potje niet verder vullen dan één derde
1.4 DFT- set (Dubbel Feces Test)
2 potjes waarvan potje 1 gevuld is met SAF fixatiefvloeistof
Gebruik
 Feces voor parasitologisch onderzoek
Afname
 Enkelvoudig fecesmonster (verdeeld over 2 potjes)
Printdatum: 10 juli 2014
: 4 van 8
Medische Microbiologie
Pagina
Richtlijnen afname materiaal,
doorlooptijd en transportmedia
(externe aanvragers)
HagaZiekenhuis
Document : MFO003
Versie
:3
Geldig vanaf : 10 juli 2014
Controle datum : 10 juli 2016
2. Buizen
2.1 EDTA buis
BD Vacutainer, plastic, steriel, K2E 3 ml
Gebruik: Bloed, Malaria, prikaccidenten
Afname: Voor de “screening gravida” onderzoeken moet er naast 2
gelbuizen 1 EDTA buis worden afgenomen
2.2 Gelbuis
BD Vacutainer, plastic, steriel, 5 ml (bruine dop)
Gebruik: voor het verkrijgen van serum
Afname: Standaard 5 ml buizen afnemen, per buis 2 tot 3 serologische bepalingen
BD Vacutainer, plastic, steriel, 3,5 ml (gele dop)
Gebruik: voor het verkrijgen van serum
Afname: Standaard 3,5 ml buizen afnemen, per buis 2 tot 3
serologische bepalingen.
©
2.3 QuantiFERON TB Gold
Gebruik: voor het verkrijgen van interferon- in plasma
Afname: de Quantiferon-TB Gold In-Tube test om logistieke redenen alleen
op werkdagen (maandag t/m vrijdag) af te nemen bij bloedafname
LabWestBV,locatie Leyweg (route 65)
3. Uitstrijken
3.1 Afnameset met droge wattenstok en transportmedium
Gebruik: Genitaal en ooguitstrijk: C. trachomatis en N. gonorrhoeae (GO)
Afname: genitaal uitstrijk, man:
 Haal de wattenstok uit de verpakking en vermijd onnodig aanraken van de wat.
 Steek de wattenstok 2- 4 cm in de urethra.
 Roteer de wattenstok 2 - 3 seconden in de urethra.
 Plaats de wattenstok in de houder en breek de stok af bij de afbreeklijn.
 Sluit de houder en controleer of de houder lekvrij gesloten is.
 Vermeld de geboortenaam, de voorletters, de geboortedatum, het geslacht
en afnamedatum op het etiket, na afname maximaal 24 uur in de koelkast bewaren.
Printdatum: 10 juli 2014
: 5 van 8
Medische Microbiologie
Pagina
Richtlijnen afname materiaal,
doorlooptijd en transportmedia
(externe aanvragers)
HagaZiekenhuis
: 6 van 8
Document : MFO003
Versie
:3
Geldig vanaf : 10 juli 2014
Controle datum : 10 juli 2016
Afname: genitaal uitstrijk, vrouw:
 Haal de wattenstok uit de verpakking en vermijd onnodig aanraken van de wat.
 Breng de wattenstok ongeveer 5 cm in de vagina en roteer de wattenstok 15-30 seconden
endocervicaal.
 Plaats de wattenstok in de houder en breek de stok af bij de afbreeklijn.
 Sluit de houder en controleer of de houder lekvrij gesloten is.
 Vermeld de geboortenaam, de voorletters, de geboortedatum, het geslacht en afnamedatum op het
etiket, na afname maximaal 24 uur in de koelkast bewaren.
Afname: oog uitstrijk:
 Als er pus aanwezig is, deze eerst met een steriele wattenstok verwijderen, waarbij aanraking van
de conjunctiva vermeden moet worden.
 Haal de wattenstok uit de verpakking en vermijd onnodig aanraken van de wat.
 Als beide ogen aangedaan zijn, eerst het minst aangedane oog uitstrijken.
 Eerst het bovenste, daarna het onderste ooglid 2 à 3 keer afstrijken met de wattenstok.
 Plaats de wattenstok in de houder en breek de stok af bij de afbreeklijn.
 Sluit de houder en controleer of de houder lekvrij gesloten is.
 Vermeld de geboortenaam, de voorletters, de geboortedatum, het geslacht en afnamedatum op het
etiket, na afname maximaal 24 uur in de koelkast bewaren.
3.2 Sterile foam tipped applicator
Gebruik:
Sneltest influenza
Afname:
Zie 3.6.. Bij uitbraak van luchtweginfectie in instellingen,
minimaal van drie patiënten uitstrijk inleveren van neus en keel.
Wattenstok niet in transportmedium vervoeren voor de sneltest!
3.3 Pernasal afname swab
Gebruik:
neus- keel uitstrijk (Bordetella pertussis PCR)
Afname :
Neem met de flexibele wattendrager een uitstrijk van de achterwand van
de neus-keelholte.
Plaats de flexibele wattendrager in de houder en vermeld
de geboortenaam, de voorletters en de geboortedatum op het etiket.
.
Printdatum: 10 juli 2014
Medische Microbiologie
Pagina
Richtlijnen afname materiaal,
doorlooptijd en transportmedia
(externe aanvragers)
HagaZiekenhuis
: 7 van 8
Document : MFO003
Versie
:3
Geldig vanaf : 10 juli 2014
Controle datum : 10 juli 2016
3.4 Transystem charcoal met zwarte dop
Gebruik:
Transportmedium voor o.a. banale kweek, gisten, MRSA
Afname:
Het materiaal afnemen met de wattenstok. Plaats de wattenstok in de
houder met het transportmedium en vermeld de geboortenaam, de voorletters en de geboortedatum
op het etiket.
®
3.5 Copan Venturi Transystem swabs met transport medium voor kweken
Gebruik:
MRSA, kweek en PCR.
Afname:
Draai de wattenstokken drie keer rond, zodat deze beide goed in
contact komen met de mucosa of wondoppervlak.
NB: Neusuitstrijk van vestibulum nasi maken (“neuspeuter gebied”)
3.6 Afnameset met Universeel transportmedium (UTM) en steriele nylon swab
Isolatie van het oorzakelijk virus uit patiëntenmateriaal is in de regel slechts mogelijk indien het
materiaal vroeg in de ziekte (bij voorkeur maximaal vier dagen na de eerste ziektedag) wordt
afgenomen. Slechts dan vindt in de patiënt uitgebreide virusvermenigvuldiging plaats.
Gebruik:
Voor het aantonen van virale verwekkers in:
 Blaasjesvocht
 Nasopharynx
 Keel
 Anus
 Oog
 Laesies
Afname
Gebruik hiervoor de bijgeleverde nylon swab en vermeld altijd de patiëntgegevens (geboortenaam,
voorletters en de geboortedatum) op een etiket en plak dit op de universeel transportmedium-buis
(UTM). Materiaal zo snel mogelijk naar de Medische Microbiologie brengen, anders het materiaal na
afname maximaal 24 uur in de koelkast bewaren.
 Blaasjes:
Open een vers blaasje en strijk de bodem van de laesie uit met de wattenstok.
Plaats de swab in het UTM-buis en breek deze af op het breekpunt, sluit de buis goed af.
 Nasopharynx:
Steek de wattenstok in een neusgat (totdat u weerstand voelt) en draai een
aantal malen in het rond. Wanneer u twijfelt of u de nasopharynx heeft
uitgestreken kan u met hetzelfde stokje het andere neusgat proberen. Het
stokje verdwijnt bij een volwassene minstens voor driekwart in de neusholte!
Doe de wattenstok in de UTM-buis en knip hem af, zodat het buisje
dichtgedraaid kan worden.
Printdatum: 10 juli 2014
Medische Microbiologie
Pagina
Richtlijnen afname materiaal,
doorlooptijd en transportmedia
(externe aanvragers)
HagaZiekenhuis
: 8 van 8
Document : MFO003
Versie
:3
Geldig vanaf : 10 juli 2014
Controle datum : 10 juli 2016
 Keel:
Steek de wattenstok zo diep mogelijk achter in de keel (bijna tot kokreflex) en neem met de
wattenstok een uitstrijk van de achterkant van de keel. Gebruik eventueel een spatel. Doe de
wattenstok in de UTM-buis en knip hem af zodat het buisje dichtgedraaid kan worden.
 Oog:
Neem met één of twee wattenstokken een monster van één of twee ogen (afhankelijk van of één of
twee ogen aangedaan zijn). Dit doet u door met uw wijsvinger het onderste ooglid een beetje
omlaag te trekken en met de wattenstok van links naar rechts over de binnenkant van het onderste
ooglid te strijken. Doe de wattenstok (of de twee wattenstokken) in de UTM-buis en knip hem af
zodat het buisje goed dichtgedraaid kan worden.
4. Overige materialen
4.1 Bocaal (2,5 liter)
Gebruik:
24 uurs-urine voor onderzoek op Schistosomiasis (Bilharzia).
Op te halen bij Labwest (Route 65)
Printdatum: 10 juli 2014