PROGRAMMA in beweging 1 december 2014 van nelle fabriek | RoTterdam VOORWOORD De samenleving is in beweging. Zij transformeert snel en dat raakt iedereen. Ontwikkelingen als individualisering, mondialisering en digitalisering maken van vanzelfsprekendheden uitdagingen. Kunst en cultuur helpen bij het begrijpen van deze ontwikkelingen, maar veranderen er zelf ook door. Met Cultuur in Beeld wil het ministerie van OCW inzicht geven in en het gesprek aangaan over deze ontwikkelingen. Wat zijn de gevolgen voor de kunst- en cultuursector? Wat vraagt dat van de culturele instellingen en de overheid? De publicatie Cultuur in Beeld geeft inzicht door het presenteren van cijfermateriaal over de kunst- en cultuursector. De conferentie Cultuur in Beeld biedt een mooi platform om het gesprek aan te gaan over de trends en ontwikkelingen die uit het cijfermateriaal naar voren komen. Voor u ligt het programma dat bestaat uit een groot aanbod van lezingen, interactieve workshops, diepte-interviews en discussies. Ook kunt u een bezoek brengen aan het marktplein: de CultSpace waar u kennis maakt met allerlei organisaties. Op deze CultSpace overhandigen medewerkers van het ministerie van OCW u graag de publicatie Cultuur in Beeld 2014. Ik ben ervan overtuigd dat het programma u de mogelijkheid biedt om stil te staan bij wat u beweegt. De directeur-generaal Cultuur en Media, Ik wens u een inspirerende dag! Marjan Hammersma DAGOVERZICHT PLENAIR 09.00 – 10.00: Ontvangst We openen de dag om 10.00 uur met een optreden van studenten van Codarts. Vervolgens laat keynote speaker Kim Putters (directeur Sociaal en Cultureel Planbureau) zijn licht schijnen op enkele belangrijke maatschappelijke trends zoals digitalisering, economische ontwikkelingen, individualisering en demografische veranderingen. 10.00 – 11.15: Plenair programma 11.15 – 17.00: Deelprogramma: CultTalks, Workshops, Fringe meetings, De Studio, CultSpace 17.00 – 18.00: Borrel U kunt uw eigen route door het programma uitstippelen. Lunchen kan tussen 12.00 - 14.00 uur. Vergeet u niet een bezoek aan het marktplein CultSpace te brengen? Tip: Workshops kunnen vol zitten, het is dus aan te raden vooraf geschikte alternatieven te bekijken. Wij wensen u veel succes met het kiezen uit het overweldigende aanbod. Volg Cultuur in Beeld en twitter mee / #CultuurinBeeld 3 Minister Jet Bussemaker (onder voorbehoud) lanceert aansluitend de publicatie Cultuur in Beeld 2014. Daarna gaat zij in gesprek met Barbara Visser (beeldend kunstenaar en voorzitter van de Akademie van Kunsten), Ellen Walraven (directeur Rotterdamse Schouwburg) en Roland Kieft (artistiek directeur Residentie Orkest) over de manier waarop de veranderingen in de samenleving hun dagelijks werk en de sector beïnvloeden. Het programma van Cultuur in Beeld 2014 bestaat grotendeels uit programmaonderdelen die door de sector zelf zijn ontwikkeld, naar aanleiding van een oproep van het ministerie van OCW. Op de volgende pagina’s zijn deze programmaonderdelen door de indieners zelf voor u beschreven. De Fringe meetings en Studiogesprekken zijn door het ministerie van OCW geïnitieerd. [ ZAAL : TABAKSFABRIEK [ Rijksmuseum - van conservatieve heer naar eigentijdse buurvrouw ...................................................................................... Tabaksfabriek | 11:45 - 12:15 uur ...................................................................................... participerend : publiek : CultTalk ...................................................................................... [ CULTTALKS WORKSHOPS FRINGE MEETINGS DE STUDIO CULTSPACE CultTalks zijn korte inhoudelijke speeches die gehouden worden door experts, wetenschappers, ervaringsdeskundigen of beleidsexperts. Tijdens de Workshops komen onderwerpen concreet en interactief aan de orde. In de Fringe meetings praat u samen met experts over de invloed van een maatschappelijke trend op kunst en cultuur. De Studio is dé plek voor verdieping. Interviewer Jan Leyers gaat op zoek naar persoonlijke drijfveren, visie en motivatie van een aantal koplopers in de cultuursector. CultSpace is het marktplein waar u gedurende de hele dag kennis kunt maken met organisaties die hun projecten bij u onder de aandacht brengen. 4 ] Het Rijksmuseum is van en voor iedereen. Wandelen door het Rijksmuseum is een reis waarbij je een besef van tijd en een gevoel voor schoonheid ervaart. Jong of oud: je voelt je welkom en kunt op je eigen manier genieten van de collectie. Je voelt de verbinding met de mooiste schatten van Nederland. Dit alleen is echter niet voldoende om publiek aan het museum te binden. Om publiek te trekken moet ook het Rijksmuseum bij de tijd blijven. Hoe is het Rijksmuseum de afgelopen tien jaar getransformeerd van een conservatieve oude heer tot een eigentijdse dynamische buurvrouw? Welke rol speelt de publieksbegeleiding hierbij? Tijdens deze CultTalk vertellen Marjolein Meynen en Annemies Broekgaarden van het Rijksmuseum hoe de behoeften van het publiek uitgangspunt zijn geweest voor de doelgroepenstrategie, de realisatie van producten en programma’s voor het publiek. Zij geven u inzicht in hoe je van een museum met een verouderde uitstraling, weer een eigentijds museum maakt. Succesvol publieksbereik vereist een geïntegreerde aanpak van educatie, marketing en communicatie. Sprekers: Marjolijn Meynen (Rijksmuseum), Annemies Broekgaarden (Rijksmuseum) [ Publicatie Cultuur in Beeld 2014 ...................................................................................... Tabaksfabriek | 13:15 - 14:15 uur ...................................................................................... Publicatie Cultuur in Beeld : Workshop ...................................................................................... Bent u benieuwd naar de stand van zaken van de culturele sector anno 2014? Wilt u meer weten over trends en ontwikkelingen? Nieuwsgierig naar de achterliggende cijfers? Kom dan naar deze sessie over de publicatie Cultuur in Beeld. De publicatie Cultuur in Beeld is een uitgave van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). De publicatie Cultuur in Beeld speelt in op de groeiende behoefte aan een 5 meer feitelijk en cijfermatig beeld over ontwikkelingen in de cultuursector. Dit beeld wordt geschetst op basis van onderzoek en statistische gegevens van het ministerie van OCW, de rijkscultuurfondsen, brancheorganisaties en gemeenten. In deze sessie neemt Marjan Hammersma, directeur-generaal Cultuur en Media van het ministerie van OCW de meest opvallende constateringen van de editie van dit jaar door. Daarna is er uitgebreid de mogelijkheid om vragen te stellen. De publicatie is tijdens de conferentie kosteloos af te halen bij de informatiestand van het ministerie van OCW op de CultSpace. Spreker: Marjan Hammersma (Ministerie van OCW) [ Culturele Business Case ...................................................................................... Tabaksfabriek | 14:45 - 15:45 uur ...................................................................................... professioneel : ontwikkelen : Workshop ...................................................................................... Wat levert het op wanneer de cultuursector en het bedrijfsleven de dialoog aangaan om samen meer ondernemerschap te ontwikkelen? Na de succesvolle pilot-editie in 2012 besloten de Haagse cultuursector, VNO-NCW Den Haag, Rabobank Den Haag en de gemeente Den Haag de ‘Culturele Business Case’ vanaf 2014 een vervolg te geven. In de ‘Culturele Business Case’ brengen bedrijven en cultuurinstellingen vraagstukken in rondom ondernemerschap, innovatie en verbinding. Samen worden businesscases ontwikkeld. De oogst na bijna een jaar? Een nieuw netwerk van meer dan tweehonderd bedrijven en culturele organisaties, tientallen businessdeals en bijna twintig vernieuwende ideeën die als culturele businesscase worden uitgewerkt. In deze inspiratiesessie delen we de ervaringen tot nu toe. Hoe werkt de Culturele Business Case nu precies? Wat heeft gewerkt en wat niet? Welke culturele businesscases en nieuwe verdienmodellen zijn ontwikkeld? Is er meer opdrachtgeverschap voor cultuur en hoe gaat de Culturele Business Case in 2015 verder? Sprekers: Stef Katwijk (Culturele Business Case), Matthijs de Groot (Culturele Business Case) [ ZAAL : THEE 2.1 [ Wat beweegt het publiek? ...................................................................................... [ Taal en rekenen in het museum ...................................................................................... [ Dansende wetenschap: Over de band tussen Thee 2.1 | 11:45 - 12:15 uur Thee 2.1 | 13:30 - 14:00 uur publiek en performers ...................................................................................... participerend : publiek : CultTalk maatschappelijke : verbinding : CultTalk ...................................................................................... Cultuurparticipatie domineert al jaren de politieke agenda. Culturele instellingen zijn op zoek naar nieuwe bezoekers en willen huidige bezoekers behouden. Om hierin succesvol te zijn, is kennis nodig over de bezoekers en niet-bezoekers. Onderzoeker Pieter de Rooij van het Internationaal Hoger Onderwijs Breda beschrijft vijf segmenten van de Nederlandse bevolking voor wat betreft hun interesse in en bezoek aan theaters en concertgebouwen. Te weten: de niet-geïnteresseerde niet-bezoeker, de geïnteresseerde niet-bezoeker, de incidentele bezoeker, de participant en het kernpubliek. De Rooij legt de verschillen tussen deze segmenten uit en maakt duidelijk hoe de segmenten in beweging te krijgen zijn. Tevens vertelt hij hoe gasten van het ene segment kunnen doorgroeien naar het volgende. In deze CultTalk krijgt u helder inzicht in welke kansen en beperkingen er zijn voor culturele organisaties om bezoekers aan te trekken en aan zich te binden. Mis deze verrassende CultTalk dus niet! Spreker: Pieter de Rooij (NHTV Internationaal Hoger Onderwijs Breda) De vakken taal en rekenen worden doorgaans niet met kunst of een museumbezoek geassocieerd. Ten onrechte: om kunst te bestuderen of er een mening over te vormen, zijn woorden en analytisch vermogen nodig. Kunstwerken maken nieuwsgierig, openen werelden en zijn aanleiding voor discussie. De prikkelende omgeving van het museum maakt indruk, waardoor nieuwe informatie en vaardigheden beter beklijven en meer eigen worden gemaakt. Kortom: door met kunst bezig te zijn, worden kinderen ook beter in taal en rekenen. Het taal- en rekenprogramma van het museum Boijmans Van Beuningen wil hieraan een concrete bijdrage leveren door middel van museumlessen en kunstlessen in de klas. In een driejarig programma onderzoekt museum Boijmans Van Beuningen samen met twee basisscholen en de kunstenaar Wolf Brinkman de verbinding tussen kunstlessen en de vakken taal en rekenen. In deze CultTalk delen Catrien Schreuder van het museum Boijmans Van Beuningen en kunstenaar Wolf Brinkman hun ervaringen die zijn opgedaan tijdens de eerste anderhalf jaar van het taal- en rekenprogramma van het museum. Sprekers: Catrien Schreuder (Museum Boijmans Van Beuningen), Wolf Brinkman (Museum Boijmans Van Beuningen) ...................................................................................... ...................................................................................... [ Cultuurmarketing doe je samen ...................................................................................... Thee 2.1 | 12:30 - 13:00 uur ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... participerend : publiek : CultTalk ...................................................................................... De afgelopen jaren heeft de cultuursector de handen uit de mouwen moeten steken om publiek te trekken. Welke methodes werkten wel en welke niet? Sarah Berckenkamp, manager van ACMC - een stichting die de krachten van cultuurmarketeers bundelt - laat u enkele succesvolle en minder succesvolle voorbeelden zien. Samen met u werpt zij een blik in de toekomst en formuleert met u gezamenlijk een nieuw voorstel. Hoe zetten wij cultuurmarketing en communicatie in en vooral: Hoe kunnen we van elkaar leren? Door bijeen te komen, elkaar te informeren en te inspireren kunnen we elkaar als sector en vakgebied verstevigen. En dat kan tot mooie resultaten leiden! Deze CultTalk is een blauwdruk van culturele campagnes in Nederland. Hoe presenteert cultureel Nederland zich naar het publiek? Een terugblik, maar zeker ook een vooruitblik: waar staan we nu en hoe gaan we verder? Spreker: Sarah Berckenkamp (ACMC) 6 Thee 2.1 | 15:00 - 15:30 uur participerend : publiek : CultTalk ...................................................................................... Iedere performer weet: tijdens een voorstelling kun je daadwerkelijk voelen of het publiek betrokken is bij wat er op het podium gebeurt. Maar waar is dat gevoel op gebaseerd? Dit is de centrale vraag in een gezamenlijk onderzoeksproject van Random Collision en de Rijksuniversiteit Groningen. In het onderzoek zijn wetenschappelijke inzichten over groepsvorming gecombineerd met praktisch onderzoek door choreografen en dansers. Dit mondde uit in een serie dansvoorstellingen op het Noorderzon festival in 2013 en 2014. Tijdens en na de voorstellingen bestudeerden de onderzoekers de publieksreacties. Het project is een unieke illustratie van het nut van een transdisciplinaire samenwerking van kunst, wetenschap en publiek. Tijdens deze CultTalk worden de onderzoeksresultaten gepresenteerd. Tevens hoort u welke barrières overwonnen moeten worden om zo’n bijzondere niche te ontwikkelen en in stand te houden. Sprekers: Tom Postmes (Rijksuniversiteit Groningen) en Kirsten Krans (Random Collision) [ Co-creatie van lokaal cultuurbeleid ...................................................................................... Thee 2.1 | 15:45 - 16:15 uur ...................................................................................... professioneel : ontwikkelen : CultTalk [ Welke investeringen zijn nodig voor een (op)bloeiende theatersector? ...................................................................................... Thee 2.1 | 14:15 - 14:45 uur ...................................................................................... professioneel : ontwikkelen : CultTalk ...................................................................................... De Vereniging Vrije Theaterproducenten (VVTP) heeft onlangs haar toekomstvisie op de theater- en entertainmentsector geformuleerd. Welke ontwikkelingen zien we, waar liggen de kansen? Wat is er nodig om investeren in theater en entertainment lonend te maken en vooral: wat kunnen wij zelf concreet doen om de sector te stimuleren? Erwin van Lambaart, voorzitter van de VVTP en ondernemer in de entertainmentwereld, deelt in deze CultTalk zijn visie met de kunst-en cultuursector. Daarbij wordt ingegaan op een aantal concrete handvatten voor de toekomst. Spreker: Erwin van Lambaart (Vereniging Vrije Theater Producenten (VVTP)) ...................................................................................... Hoe kunnen culturele organisaties en overheden hun verstandhouding versterken? Docent en onderzoeker Johan Kolsteeg legt aan de hand van zijn onderzoek uit hoe je samen een betere culturele strategie kunt uitzetten. Daarvoor moeten instellingen en lokale overheden intensiever contact hebben over artistiek-economische strategie en onderlinge verwachtingen. Als culturele organisaties bijvoorbeeld vaker hun cultureel-economische positie aan de overheid uitleggen, 7 kunnen zij effectiever het lokale cultuurpolitieke debat voeden. Op haar beurt kan de overheid kijken naar hoe zij het cultureeleconomische ondernemerschap van organisaties kan bevorderen. Organisaties geven vaak hun eigen invulling aan begrippen als artistieke autonomie en cultureel ondernemerschap. Het is beter als overheid van die definities uit te gaan, dan vast te houden aan een eigen invulling van de term ondernemerschap. Dit vereist ruimte en vertrouwen aan de kant van de overheid. Deze CultTalk zoomt in op de verborgen aspecten van het contact tussen (lokale) overheden en culturele instellingen. Met deze kennis verbeteren beleidsmakers en professionals hun relatie en dragen bij aan een cultuurbeleid dat meer recht doet aan de praktijk van culturele organisaties. Spreker: Johan Kolsteeg (HKU) [ Orkesten in verandering ...................................................................................... Thee 2.1 | 16:30 - 17:00 uur ...................................................................................... professioneel : ontwikkelen : CultTalk ...................................................................................... De wereld is voor orkesten in Nederland fors veranderd sinds de bezuinigingen van 2013. Tijdens deze CultTalk wordt, aan de hand van voorbeelden uit de praktijk van het Residentie Orkest (RO) en het Metropole Orkest (MO), geschetst hoe je als organisatie op deze veranderingen kunt inspelen en deze kunt ombuigen naar kansen. Marc Altink (directeur MO) en Roland Kieft (artistiek directeur RO) belichten het veranderproces in hun respectievelijke organisaties aan de hand van de artistieke focus, wijzigingen in de organisatie en de organisatiecultuur. Dilemma’s, focus, keuzes, processen en successen die komen kijken bij een dergelijk traject passeren de revue. Daarbij wordt vooral ook ingegaan op praktische tips, handvatten en instrumenten die deelnemers aan deze CultTalk direct kunnen gebruiken binnen hun eigen organisaties. Sprekers: Marc Altink (Metropole Orkest), Roland Kieft (Residentie Orkest) [ ZAAL : THEE 2.2 [ Als je huppelt, gaat het sneller ...................................................................................... [ ZAAL : THEE 2.3 [ Inspecteurs als ambassadeurs?! ...................................................................................... [ Stoelendans ...................................................................................... [ CJP – Publiek ‘in control’- draai de rollen om ...................................................................................... Thee 2.2 | Tijd: 11:45 - 12:45 uur Thee 2.2 | 13:30 - 14:30 uur Thee 2.2 | 14:45 - 15:45 uur Thee 2.3 | 11:45 - 12:15 uur maatschappelijke : verbinding : Workshop participerend : publiek : Workshop professioneel : ontwikkelen : Workshop participerend : publiek : CultTalk Deze workshop start met de stelling dat kunst een eigen, aanvullende rol kan spelen in onze grillige werkelijkheid. Door het creëren van nieuwe beelden en ervaringen kan de kunstenaar onze werkelijkheid spiegelen, bevragen en aanvullen. Dat gaat echter niet vanzelf. De betrokken kunstenaar zal, vanuit zijn autonomie, maatschappelijk betrokken moeten kunnen én durven zijn; hij moet een oprechte samenwerking aan kunnen gaan met collega-professionals uit bijvoorbeeld wetenschap en zorg. Vervolgens zullen álle betrokken professionals hun territorium moeten durven verlaten, om samen een nieuw gedeelde ruimte te kunnen creëren. De Nederlandse Dansdagen creëerden de afgelopen jaren spraakmakende (inter)nationale projecten. Kunst werd vaak op een onorthodoxe manier middenin de samenleving geplaatst. Onder andere met het project ‘Act Your Age’ bouwden zij een groeiend netwerk op van professionals van buiten de kunstwereld die deze projecten mede vormgaven. Workshopleider Peggy Olislaegers is naast haar directeurschap van de Nederlandse Dansdagen in veel landen actief als dansdramaturg. In verschillende Europese landen leidt zij op dit moment intensieve gespreksrondes op nationaal niveau, waarin choreografen en andere kunstprofessionals hun positie in het kunstlandschap en de bredere maatschappij duiden. Sprekers: Peggy Olislaegers (Nederlandse Dansdagen), Antoinette de Bont (Institute of Health Policy and Management/Erasmus Universiteit), Ronald Wintjens (choreograaf ), Frans Baar (Leerhuizen Palliatieve Zorg) Publieksbeoordelingen zijn aan de orde van de dag. Het publiek dat een beoordeling achterlaat, is per definitie betrokken. Maar hoe doe je als instelling je voordeel met deze betrokkenheid en hoe houd je de betrokkenheid vast? En: hoe ga je specifiek om met de beoordelingen van kinderen? Drie jaar geleden introduceerde de Museumvereniging het concept ‘Museuminspecteurs’, bedoeld voor kinderen tussen de 6 en 12 jaar. Kinderen bezoeken een museum en laten online weten hoe ze het bezoek hebben ervaren. In deze workshop lichten we het concept ‘Museuminspecteurs’ kort toe. Vervolgens vertellen verschillende medewerkers van musea over hoe zij met de beoordelingen omgaan en hier hun voordeel mee doen. Tot slot praten we samen door over het belang van de mening van kinderen en wat we daar als volwassenen van kunnen leren. Sprekers: Antoinette Beijen - Van den Steenhoven (De Museumvereniging), Karina Roovers (Natuurmuseum Brabant), Elias Bom (PPMC) ‘Stoelendans’ is een nieuw initiatief om beweging in de culturele sector te krijgen. Mensen wisselen tijdelijk van werkplek, lopen een dagje met elkaar mee en krijgen zo een kijkje in elkaars keuken. Door ervaringen en perspectieven te wisselen, ontstaat ruimte voor reflectie en inspiratie, waardoor nieuwe ideeën en verbintenissen ontstaan. Aanleiding voor ‘Stoelendans’ is de dreigende verstarring van de culturele sector. Mensen zitten lang vast in hun organisatie door hun specifieke expertise, gebrek aan vrijkomende posities en misschien wel uit angst om hun felbegeerde plekken los te laten. Jong talent en creatieve zelfstandigen krijgen zo onvoldoende kans om aan te sluiten bij grote culturele instellingen. Nieuwe geluiden dringen moeilijk de organisaties binnen. Geen positief toekomstscenario, wanneer je denkt aan de netwerkeconomie, het belang van samenwerken en de noodzaak van innovatie. Het is tijd voor beweging en inspirerende interactie tussen mensen en organisaties. Tijdens deze workshop dagen wij medewerkers in de culturele sector, beleidsmedewerkers en kunstenaars uit om een stoelendans te spelen. Een workshop waarbij het plezier van het uitwisselen van gedachten en van perspectief bovenaan staat. ‘Stoelendans’ is een initiatief van deelnemers van Leiderschap in Cultuur (LinC). Sprekers: Denise de Boer (Amsterdam Museum), Rixt Hulshoff Poll (Stedelijk Museum), Janine Dijkmeijer (Nederlands Dans Theater), Titia Bouwmeester (Het Vijfde Kwartier), Afaina de Jong (Afarai) Durft u echt naar uw publiek te luisteren en de rollen helemaal om te draaien? CJP presenteert het online platform ‘Live on Demand’ als inspirerend voorbeeld hoe u (jong) publiek 100 procent kunt betrekken bij uw aanbod. Niet alleen voor grote events, maar juist ook voor niches. Het concept: op het online platform kun je een aanvraag voor je favoriete artiest starten. Als genoeg fans met de aanvraag meedoen, wordt het event door ‘Live on Demand’ georganiseerd. Met ‘Live on Demand’ is iedereen in staat om zijn of haar favoriete artiest live on stage te krijgen. Of het nu gaat om een zanger, band, danser, kunstenaar, regisseur, goeroe of DJ. Maak als kunstenaar of culturele organisatie gebruik van ‘Live on Demand’. Anneke van der Vaart (accountmanager Cultuur bij CJP) en Thijs Sprangers (oprichter ‘Live on Demand’) geven aan de hand van twee cases praktische tips hoe je een samenwerking met je publiek kunt invullen. Ook vertelt een fan wat hij van het concept vindt. Na deze Culttalk heeft u de tools op zak hoe u voor enthousiaste fans, gegarandeerde inkomsten en publiek uit onverwachte hoek kunt zorgen. Sprekers: Anneke van der Vaart (CJP), Thijs Sprangers (Live on Demand) ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... [ De Cultuurverkenning: debat over de toekomst van kunst en cultuur ...................................................................................... Thee 2.2 | 16:00 - 17:00 uur ...................................................................................... participerend : publiek : Workshop ...................................................................................... Ondanks de economische crisis en stevige bezuinigingen is er veel veerkracht in de cultuursector. Maar dat is geen garantie voor de toekomst. En er is meer aan de hand: spelregels en verhoudingen veranderen, technologieën verdringen oude gewoontes, kunstenaars en publiek benaderen elkaar op nieuwe manieren. Hoe beïnvloeden de ontwikkelingen in de samenleving het culturele leven? Wat doen de makers en hoe gedraagt het publiek zich? De Raad voor Cultuur schetst in ‘De Cultuurverkenning’ een beeld van cultureel Nederland. Hij beschrijft daarin een aantal trends waarmee de cultuursector serieus rekening moet houden. Met ‘De Cultuurverkenning’ wil de Raad voor Cultuur een sprankelend en relevant debat voeren, in de aanloop naar zijn advisering over het cultuurbeleid voor de periode 2017-2020. Dat advies zal de Raad voor Cultuur in de lente van 2015 uitbrengen. In deze workshop wil de Raad voor Cultuur graag met u, onder leiding van algemeen secretaris Jeroen Bartelse, in debat over de toekomst van kunst en cultuur. Spreker: Jeroen Bartelse (Raad voor Cultuur) 8 9 ...................................................................................... ...................................................................................... [ Van fusie tot affiche ...................................................................................... Thee 2.3 | 12:30 - 13:00 uur ...................................................................................... participerend : publiek : CultTalk ...................................................................................... In 2014 transformeerden het Muziektheater Amsterdam, De Nederlandse Opera en Het Nationale Ballet in de nieuwe fusieorganisatie Nationale Opera & Ballet. In deze CultTalk nemen we u graag mee in het traject dat daaraan vooraf ging: herpositionering, herijking van de missie en visie, strategieontwikkeling, ontwikkeling nieuwe huisstijl en optimalisatie publieksbereik. In het traject hebben de fuserende organisaties een antwoord moeten vinden op de volgende vragen: hoe maken we ons theater tot een ‘bestemming’, hoe kijkt het publiek naar ons en hoe willen we dat er naar ons wordt gekeken? Daarnaast werden zij geconfronteerd met heel andere vragen, zoals: hoe vergroten we de naamsbekendheid van ons theater en die van onze gezelschappen? Hoe creëren we een gezamenlijke huisstijl? Hoe bereiken we nieuw publiek? En niet te vergeten, hoe zorgen we ervoor dat het bestaand publiek ons trouw blijft? Deze CultTalk is een must voor elke cultureel ondernemer die zich wel eens buigt over positionering- en strategievraagstukken in relatie tot publieksbereik. Spreker: Sandra Eikelenboom (Nationale Opera & Ballet) [ ZAAL : THEE 2.3 [ Dance for Health & Parkinson ...................................................................................... Thee 2.3 | 13:15 - 13:45 uur ...................................................................................... maatschappelijke : verbinding : CultTalk [ ZAAL : THEE 2.4 [ Cultuureducatie: de diepte in ...................................................................................... Thee 2.3 | 14:45 - 15:45 uur risicojongeren ...................................................................................... maatschappelijke : verbinding : Workshop ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... “Op 37-jarige leeftijd kreeg ik de diagnose Parkinson. Eerst heb ik geprobeerd het te negeren, maar het werd van kwaad tot erger. Er moest wat gebeuren. Als directeur van Danshuis Station Zuid bleek het antwoord recht voor mijn neus te liggen: dansen! Het hielp mijn motoriek te verbeteren en een hernieuwd vertrouwen te krijgen in mijn eigen lichaam. Natuurlijk is de ziekte niet weg, maar als je lekker in je vel zit, bepaalt niet de Parkinson de kwaliteit van je leven, maar jijzelf. Dáár zit de sleutel”, aldus Marc Vlemmix, initiator van Dance for Health & Parkinson. Is de aloude definitie van gezondheid (een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden) nog wel van deze tijd? Is gezondheid niet juist het centraal stellen van de veerkracht en zelfregie om een waardig leven te leiden? En wat kan dans bijdragen aan de zorg voor het snel groeiende aantal ouderen en chronisch zieken en daarmee aan de transitie in de zorg? Marc Vlemmix en Andrew Greenwood (oprichters Dance for Health) geven u antwoord op deze vragen en laten zien wat de kracht van dans kan zijn. Sprekers: Marc Vlemmix (st. Dance for Health), Andrew Greenwood (Dance for Health) In het subsidieprogramma ‘Cultuureducatie met Kwaliteit’ gaat het om het verankeren van cultuureducatie in het curriculum van basisscholen. Scholen hebben de regie: zij formuleren hun behoefte met betrekking tot de ontwikkeling van hun leerlingen en geven hier in samenwerking met hun culturele omgeving invulling aan. Vaak zijn dit kunstencentra of bemiddelende instellingen, zoals kenniscentra. Maar ook andere culturele instellingen, die vaak een educatieve opdracht hebben, kunnen een rol van betekenis spelen. Maar hoe dan? Culturele instellingen hebben de opdracht zoveel mogelijk kinderen kennis te laten maken met hun product. Bij ‘Cultuureducatie met Kwaliteit’ gaat het erom kinderen diepgaand in aanraking te brengen met kunst en cultuur. Een paradox waar oplossingen voor gezocht en gevonden moeten worden. In deze workshop laat een aantal culturele instellingen zien hoe zij hun educatieve rol vormgeven. Zoals het Kröller Müller Museum, dat de collectie gebruikt om te filosoferen met kinderen, het Nederlands Philharmonisch Orkest dat diep geworteld is in de wijk, en BonteHond, dat met meerdere partners werkt vanuit een integrale aanpak met ‘erfgoed’ als onderwerp. Tijdens de workshop dagen zij u uit te reflecteren op uw eigen rol binnen cultuureducatie en uw ambitie binnen de paradox van kwantiteit versus diepgang te bepalen. Sprekers: Tynke Hiemstra (Fonds voor Cultuurparticipatie), Jephta Hermelink (BonteHond), Herman Tibosch (KröllerMüller Museum), Irene Witmer (Nederlands Philharmonisch Orkest), Marijne Tesser (Fonds voor Cultuurparticipatie) [ Codarts’ Arts for Health, een nieuw perspectief ...................................................................................... Thee 2.3 | 14:00 - 14:30 uur ...................................................................................... maatschappelijke : verbinding : CultTalk ...................................................................................... Stichting Codarts’ Arts for Health (CAFH) komt voort uit de masteropleiding Danstherapie en is verbonden aan Codarts Rotterdam. CAFH biedt een programma aan dat kunst, gezondheid, onderzoek en educatie integreert. Om aan te kunnen sluiten bij actuele zorgvraagstukken, in te kunnen spelen op nieuwe ontwikkelingen en om de kwaliteit van de diensten en resultaten te waarborgen, werkt CAFH samen met vooraanstaande zorg- en onderzoeksinstellingen. In nauw overleg met deze partners ontwikkelen zij programma’s op maat ter verbetering van de levenskwaliteit van kwetsbare groepen in de samenleving. Dans(kunst) is hierbij het instrument voor verandering. Onderzoek bevestigt dat de inzet van danstherapie in preventie en curatieve zorg bijdraagt aan de levenskwaliteit. Er is een positief effect gemeten op gevoelens van welbevinden, depressie, angst en op verbetering van het lichaamsbeeld. Deze CultTalk toont vanuit verschillend perspectief de waarde en betekenis van CAFH. Nicki Wentholt van Codarts licht huidige en toekomstige projecten toe. Sprekers: Nicki Wentholt (Stichting Codarts’ Arts for Health (CAFH)), Annette Straver (Gemeente Rotterdam, Maatschappelijke Ontwikkeling, Directe Publieke Gezondheid en Zorg/ GGD Rotterdam-Rijnmond), Daniëlle Freriks (Binnenlandse Zaken) 10 [ ImproBattle als een methode voor aanpak [ Kunst in de zorg? Kunst ontzorgt! ...................................................................................... Thee 2.3 | 16:00 - 17:00 uur ...................................................................................... maatschappelijke : verbinding : CultTalk ...................................................................................... THEE 2.4 | 13:30 - 14:30 uur maatschappelijke : verbinding : Workshop ...................................................................................... Stichting ImproBattle geeft improvisatietrainingen aan jongeren van diverse sociale en culturele achtergronden om ze met elkaar te verbinden. In het licht van de transitie jeugdzorg sluit de wetenschappelijk gevalideerde methode van ImproBattle aan bij het afschalen van de tweedelijns jeugdzorg en het investeren in preventie in de eerstelijns jeugdzorg. De instroom van kwetsbare jeugd in het jeugd- en jongerenwerk neemt toe. ImproBattle is een aansprekende fysieke en humoristische werkvorm gericht op het creëren van veiligheid en een positieve sfeer. Hierbij zijn de spelregels van ImproBattle een effectief middel om sociale vaardigheden te verbeteren en sociaal-emotionele problematiek te verminderen. Improvisatietheater gaat uit van het accepteren van elkaars ideeën, goed samenwerken en positief labelen. In de workshop zal ImproBattle zijn methode toepassen op de deelnemers. Er is voldoende ruimte voor het stellen van vragen over de methode en de mogelijkheden voor het inzetten van ImproBattle in bestaande trajecten op scholen, in de jeugdzorg en het jongerenwerk. Sprekers: Bram Martens (Stichting ImproBatle), Mariijn Vissers (Stichting ImproBattle) [ Onvergetelijk: tips voor een toegankelijke rondleiding ...................................................................................... THEE 2.4 | 14:45 - 15:45 uur ...................................................................................... participerend : publiek : Workshop ...................................................................................... Wat maakt een rondleiding onvergetelijk? In 2013 zijn het Stedelijk Museum Amsterdam en het Van Abbemuseum in Eindhoven gestart met ‘Onvergetelijk’: interactieve rondleidingen en workshops voor mensen met dementie en hun Deze CultTalk trapt veelbelovend af met een korte film. U maakt kennis met het project ‘Bloemetjesgordijn’, een project dat is uitgevoerd in de beschermende woonvorm Lupinehof in Capelle aan den IJssel voor volwassenen met langdurig psychiatrische problematiek, handicaps en beperkingen. Het hoofddoel van het project is om mensen in hun kracht te zetten en bewuster te maken van hun eigen mogelijkheden. Bovendien is het een uitgelezen kans om een brug te slaan naar de omgeving. U wordt daarna meegenomen door drie inspirerende sprekers: een kunstenaar, de opdrachtgever en een medewerker van het Textielmuseum. Kort en bondig gaan de sprekers in op de waarde van cultuur binnen de gezondheidszorg. Krista Heijster, projectleider Community Arts en kunstprojecten in de zorg bij Cultuur-Ondernemen, leidt de gesprekken. Na deze talk heeft u inzicht in welke doelen verschillende belanghebbenden kunnen bereiken met maatschappelijke projecten. Sprekers: Krista Heijster (Cultuur-Ondernemen), Maartje Nevejan (Maartje Nevejan), Ingeborg Wegter (Pameijer), Frans Verbunt (Textielmuseum) 11 mantelzorger. In deze workshop doet u mee met een voorbeeldrondleiding en komt de methodiek van ‘Onvergetelijk’ aan bod: Wat zijn goede vragen? Op welke manier zorg je voor een veilige en ontspannen sfeer? Hoe betrek je zowel de persoon met dementie als de mantelzorger en met welke praktische aspecten moet je rekening houden? Doe mee met deze workshop en kom erachter! De workshop is voor maximaal twintig personen, dus wees er snel bij. Sprekers: Stefanie Metsemakers (Stedelijk Museum Amsterdam/ Van Abbemuseum), Mirjam Eikelenboom (Stedelijk Museum Amsterdam) [ Cultuur en Sport?! Jazeker! ...................................................................................... THEE 2.4 | 16:00 - 17:00 uur ...................................................................................... maatschappelijke : verbinding : Workshop ...................................................................................... Cultuur en sport zijn een goede match. Twee werelden die ogenschijnlijk ver van elkaar af lijken te staan, verbinden steeds vaker en dat levert unieke combinaties en kansen op. Er liggen echter nog veel mogelijkheden om sport en cultuur nog meer te integreren. Denk bijvoorbeeld aan kunst op sportvelden, het gebruik van sportvelden door cultuur- en dansgroepen en het maken van straatmeubilair en theater in de wijken. Graag verkent Movisie in deze workshop samen met u de kansen en brengt u met elkaar in kaart wat er nodig is om deze ontwikkeling meer ruimte te geven. Dit gebeurt aan de hand van inspirerende voorbeelden uit de praktijk, zoals stichting Woensel-West. Vragen die daarbij centraal staan: Wat zijn de voorwaarden om sport en cultuur elkaar te laten versterken en welke stappen zet je als eerste? Wat is het maatschappelijk vraagstuk en hoe kunnen sport en cultuur een bijdrage leveren aan de oplossing daarvan? Sprekers: Bora Avric (Movisie), Armando Van Gent (Stichting Woensel-West) [ ZAAL : ARABICA [ Werken aan goed werken in de Cultuursector ...................................................................................... [ ZAAL : HAVANA [ Meten en vergelijken: hoe staat jouw Arabica | 11:45 - 12:45 uur instelling er voor? ...................................................................................... professioneel : ontwikkelen : Workshop ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... De Nederlandse cultuursector biedt werk aan meer dan 250.000 mensen. Toch staat de arbeidsmarkt in de sector onder druk. Hoe zorgen we voor een gezond, duurzaam en aantrekkelijk arbeidsklimaat? Hoe maken we medewerkers ondernemender en inventiever? Hoe werken we samen aan mobiliteit en geven we voldoende kansen aan zowel jongere als oudere werknemers? Minister Lodewijk Asscher van het ministerie van SZW reageerde onlangs positief op het Sectorplan Cultuur: een ontwerp van een uniek samenwerkingsverband tussen onder meer vakbonden, de branchekoepels, sociale fondsen en de expertise-instelling CultuurOndernemen. Het heeft als voornaamste doel een duurzame arbeidsmarkt. Nu is het van belang hierover het gesprek te voeren en vooral concreet aan het werk te gaan. U krijgt in deze workshop concrete voorbeelden over hoe u eventueel deel kunt uitmaken van deze samenwerking en wellicht cofinanciering kunt verwerven. Sprekers: Erik Akkermans (Federatie Cultuur), Paul Bronkhorst (Omscholingsregeling Dansers Nederland), Inger Minnesma (FNV Kunsten, Informatie, Entertainment en Media (KIEM), Tanja Mlaker (Nationale Opera & Ballet), Esther Molenaar (UWV) [ Leiderschap in Cultuur ...................................................................................... Arabica | 13:30 - 14:30 uur ...................................................................................... professioneel : ontwikkelen : Workshop ...................................................................................... Wat is leiderschap, hoe ziet een leider in de sector eruit en waar staat u zelf als het gaat over uw leiderschap? In deze interactieve workshop gaat LinC in op deze en andere vragen. LinC is het ‘Leiderschap in Cultuur’-programma, dat wordt uitgevoerd door Kennisland en de Universiteit Utrecht in opdracht van het ministerie van OCW. Het is een programma voor en door (potentiële) leiders in de kunst- en cultuursector, waarin persoonlijk en collectief leiderschap, het ontwikkelen van nieuwe werkwijzen en het leggen van contacten centraal staan. Na een korte inleiding over leiderschap en het LinC-programma gaat u in gesprek met elkaar en met deelnemers uit het LinC-programma. In kleine teams gaan we dieper in op leiderschap in de kunst- en cultuursector. Dit doen we op een interactieve manier, waarbij u zelf stilstaat bij uw eigen leiderschapskwaliteiten en ontwikkelmogelijkheden. Aan het einde van de workshop delen we de verzameling aan leiderschapsbeelden met elkaar. Lukt het ons om tot een gemeenschappelijk beeld te komen als het gaat om ‘de leider’ in de kunst- en cultuursector? Sprekers: Paul Adriaanse (Universiteit Utrecht), Marjolein Verhallen (Universiteit Utrecht) 12 [ FuturEXpress: heeft werken in opdracht de toekomst? ...................................................................................... [ Kabouter Buttplug en de winkeliers van de Binnenweg ...................................................................................... Arabica | 14:45 - 15:45 uur Havana | 11:45 - 12:15 uur Havana | 13:30 - 14:00 uur professioneel : ontwikkelen : Workshop professioneel : ontwikkelen : CultTalk professioneel : ontwikkelen : CultTalk Hoeveel mensen hebben de afgelopen jaren een theatervoorstelling of museum bezocht? Hoe doet de Nederlandse cultuursector het internationaal? De Boekmanstichting heeft in november de website www.boekman.nl/cultuurindex gelanceerd, waarin deze en andere statistieken samengebracht zijn. Lang niet alle kunstinstellingen verzamelen cijfers over bijvoorbeeld de bezoekersaantallen of het websitegebruik, laat staan dat ze dit periodiek herhalen. Dit is cruciaal wanneer je bijvoorbeeld je publieksbereik wilt vergroten, je werkwijze wilt analyseren of je resultaten wilt vergelijken met andere culturele instellingen. In de erfgoedsector wordt sinds 2008 door Digitaal Erfgoed Nederland onderzoek gedaan naar de digitalisering van erfgoed. Eén van de resultaten is een stappenplan, waarmee je zelf aan de slag kunt met het verzamelen van relevante cijfers. Het stappenplan is ook geschikt voor andere cultuurinstellingen. In deze workshop schetsen we een beeld van het belang van kengetallen in de cultuursector. Vervolgens zullen we aan de hand van een praktijkvoorbeeld inzoomen op het (digitale) erfgoed: Hoe worden daar de statistieken verzameld en wat levert dat op? Welke lessen kunnen kunstinstellingen hieruit trekken? Daarna gaan we met de deelnemers in kleine groepen aan de slag met het stappenplan: Welke statistieken worden er al verzameld en hoe profiteert je instelling van deze gegevens? Sprekers: Wietske van den Heuvel (Digitaal Erfgoed Nederland), Lisa Van Woersem (Boekmanstichting) Begin 2014 realiseerde theatergezelschap Het Laagland haar eerste echte werk in opdracht: de theatervoorstelling FutureXpress, over het Limburg van de toekomst. In een speciaal daarvoor gebouwde theatertrailer zijn gedurende drie jaar alle groepen 8 van het basisonderwijs in Zuid-Limburg bediend. Deze voorstelling werd gemaakt in opdracht van Lichting Zuid en via deze stichting gefinancierd door het bedrijfsleven. De stichting wil toekomstplannen zoals het veelbelovende Brainport 2020 voor de regio concreter maken voor haar jonge bewoners. Hoe is deze samenwerking tot stand gekomen? Hoe past de opdracht in de missie en visie van Het Laagland? Makers van Het Laagland geven antwoord op deze en andere vragen over het werken in opdracht. Sprekers: Mare de Groot (Het Laagland), Lotte Lohrengel (Het Laagland) Die ‘Kabouter’ staat daar niet toevallig! Het gigantische bronzen beeld van een kerstman met in zijn hand een voorwerp, is voor veel Rotterdammers en toeristen een verbazingwekkende verschijning op het Eendrachtsplein. Een goed bewaard geheim is echter, dat niet de gemeente, niet de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur of andere Rotterdamse culturele zwaargewichten deze plaats bepaalden. De locatie van het meest beruchte buitenbeeld is te danken aan de winkeliers van de Nieuwe Binnenweg. Zij wilden met gerichte lobby’s en verschillende acties rondom het thema ‘kunst-met-een-knipoog’ hun straat nieuw leven inblazen. Daarbij hebben zij bewust en doelgericht cultuur ingezet. Anno 2014 wordt de Nieuwe Binnenweg één van de leukste winkelstraten van Nederland genoemd. Jeanne Hogenboom en Anke Griffioen zijn vanuit de ondernemersvereniging de trekkers van dit project en wonnen in 2013 de ‘Van der Leeuw-prijs’. In deze CultTalk vertellen Hogenboom en Griffioen over hun werkwijze - met de nadruk op de rolverdeling tussen particulier en overheid - waarbij een flink aantal waanideeën bij de overheid de revue passeert. Sprekers: Anke Griffioen (Calandschoen / ondernemersvereniging Nieuwe Binnenweg / Hogenboom & Griffioen), Jeanne Hogenboom (Hogenboom & Griffioen) ...................................................................................... [ Media Ukkies ...................................................................................... Arabica | 16:00 - 17:00 uur ...................................................................................... participerend : publiek : Workshop ...................................................................................... Mediamakers richten zich op een steeds jongere doelgroep. Makers van televisieprogramma’s willen dat uw kind blijft kijken. Daarvoor benutten zij verschillende verleidingstechnieken, waarmee zij het gedrag van kinderen beïnvloeden. Het paviljoen ‘Media Ukkie Land’, dat in april 2014 in het instituut voor Beeld en Geluid werd geopend, legt zeven verleidingsstrategieën bloot die mediamakers gebruiken. Ouders leren, terwijl hun kind de verleidingen spelenderwijs ondergaat. De cursus ‘Kritisch Televisie Kijken’ vloeide hier rechtstreeks uit voort en is speciaal bedoeld voor ouders, opvoeders en pedagogisch medewerkers. Experts leren hen hoe zij een standpunt kunnen innemen over televisiegebruik in de opvoeding van hun kinderen. Een groot aantal pedagogischeen mediaspecialisten hebben een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van de cursus en het paviljoen. In deze interactieve workshop vertellen we u over de makingof van dit paviljoen, gevolgd door een miniworkshop ‘Kritisch Televisie Kijken’. Sprekers: Martine Verstraete (Beeld en Geluid), Leontien Lems (Beeld en Geluid) ...................................................................................... ...................................................................................... [ Gisteren vandaag ...................................................................................... Havana | 12:30 - 13:00 uur ...................................................................................... participerend : publiek : CultTalk ...................................................................................... Erfgoed leeft. Wellicht het meest bij hen die er in hun vrije tijd actief mee bezig zijn: denk aan een stamboomonderzoeker, archivaris, archeoloog of lid van een historische vereniging. In deze CultTalk schetsen onderzoekers Andries van den Broek en Pepijn van Houwelingen van het Sociaal en Cultureel Planbureau een actueel beeld van de erfgoedbeoefening in de vrije tijd. Ze presenteren landelijk dekkende gegevens over deze manier van erfgoedbeoefening door de Nederlandse bevolking. Om één en ander concreet te maken, schetsen ze de erfgoedbeoefening in Alphen aan den Rijn, een doorsnee Nederlandse gemeente. Aan de orde komt hoeveel erfgoedbeoefenaars er zijn, wie dat zijn, hoe ze die beoefening vorm geven en wat hen daarbij drijft. Tevens schetsen Andries van den Broek en Pepijn van Houwelingen hoe volume en vorm van erfgoedbeoefening zich verhouden tot volume en vorm van kunstbeoefening. Sprekers: Andries van den Broek (SCP), Pepijn van Houwelingen (SCP) 13 ...................................................................................... ...................................................................................... [ Raak! Succesvolle theaterinterventies in de zorgen welzijnssector ...................................................................................... Havana | 14:15 - 14:45 uur ...................................................................................... maatschappelijke : verbinding : CultTalk ...................................................................................... Verbondenheid met ‘de ander’ is een eerste levensbehoefte. Toch zijn er steeds meer mensen die in een isolement dreigen te raken door hun psychische kwetsbaarheid. Schaamte, onbegrip en stigmatisering liggen op de loer in een maatschappij die gericht is op prestatie en resultaat. De kracht van muziek en theater is dat het kan raken op ‘onderbuikniveau’. Het zijn communicatiemiddelen die ‘het onzegbare’ zichtbaar maken en maatschappelijk moeilijk bespreekbare onderwerpen toegankelijker maken. Het breekt de muur van onbegrip af en verbindt. Theatermaker Nynka Delcour (zij maakte onder andere de voorstelling Vlieg! over schizofrenie) en impresario Jolanda Seinen hebben zich gespecialiseerd in het ontwikkelen en in de markt zetten van kwalitatief hoogwaardig (muziek) theater. Graag delen ze met u de inzichten die uit hun jarenlange ervaring en samenwerking zijn voortgekomen. Hoe kan theater succesvol ingezet worden als communicatiemiddel in de zorg- en welzijnssector? Voor welke doelgroepen is het geschikt? Hoe zorg je als faciliterende organisatie dat een voorstelling zoveel mogelijk effect heeft en een goed vervolg krijgt? U hoort het allemaal in deze bijzondere CultTalk. Sprekers: Jolanda Seinen (Stichting Theater, Zorg en Welzijn / Kracht van Beleving), Nynka Delcour (Freelance), Rob Stoop (Freelance) [ ZAAL : HAVANA [ Van Gogh op weg ...................................................................................... [ ZAAL : TURELUUR [ 5000 digitale taartpunten ...................................................................................... [ Kunst als oprecht marketinginstrument ...................................................................................... [ Care&Culture Kamerminiaturen: Havana | 15:00 - 15:30 uur Havana | 16:30 - 17:00 uur Tureluur | 11:45 - 12:15 uur ‘Op ouderdom kan ik me bijna verheugen!’ ...................................................................................... participerend : publiek : CultTalk participerend : publiek : CultTalk participerend : publiek : CultTalk ...................................................................................... Wat hebben een museum, een kunsttransporteur en VMBOscholen met elkaar gemeen? Ieder van hen had zo zijn eigen reden om deze bijzondere samenwerking aan te gaan: het Van Gogh Museum wilde VMBO-scholen beter bereiken, kunsttransporteur Crown Fine Art zag het personeelsbestand vergrijzen en de VMBO-scholen zochten naar programma’s voor ‘21st Century Skills’. Samen bundelden zij hun krachten en ontwikkelden een nieuw programma. Daarin ervaren VMBOleerlingen hoe het vervoer van een wereldberoemd kunstwerk van muur tot muur in zijn werk gaat. Het resultaat: ‘Van Gogh op weg’. Leerlingen bereiden de komst voor van (een replica van) het beroemde schilderij ‘Zonnebloemen’ van Van Gogh. Ze pakken het werk zelf in het museum in en rijden met het kunsttransport mee naar school. Ze verzorgen daar zelf alle museale taken, zoals het uitpakken, ophangen en presenteren aan publiek. De school bepaalt zelf de grootte van het project en docenten kunnen het kant-enklare lesmateriaal gebruiken, maar daar ook een eigen draai aan geven. Sprekers: Rene van Blerk (Van Gogh Museum), Marthe de Vet (Van Gogh Museum), Marian Konijn (m(h)avo Leidse Hout) Museum Catharijneconvent is naast museum ook kenniscentrum op het gebied van religieus erfgoed. Zij willen de gegevens die zij beheren van meer dan 200.000 voorwerpen in kerken en kloosters delen met de eigenaren. Elke kerk en elk klooster in Nederland krijgt daarom toegang tot zijn eigen stukje van hun ‘digitale taart’. Dat vraagt om een nieuwe digitale werkomgeving, met een uitgekiend autorisatiesysteem. De eigenaren worden meer betrokken. Wat vraagt dit van alle betrokken partijen? De beheerders van het kerkelijk erfgoed wordt gevraagd om de gegevens die Museum Catharijneconvent beheert te actualiseren en aan te vullen. Van de specialisten van het Catharijneconvent vraagt de participatie van de eigenaren een nieuwe werkwijze: van uitvoerend naar faciliterend, van inventariserend naar waarderend. Museum Catharijneconvent ontwikkelt samen met onder andere de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een voor Nederland unieke digitale ‘waarderingstool’, op basis van het ‘Waarderingskader roerend religieus erfgoed’. In opeenvolgende stappen kan zowel de gebruiker als de erfgoedprofessional zijn waardebepaling koppelen aan een voorwerp. Kom meer te weten over al deze aspecten tijdens deze CultTalk. Spreker: Marc de Beyer (Museum Catharijneconvent) De wereld om ons heen is continu in beweging. We worden overladen met actualiteiten en door de overvloed aan informatie wordt het voor organisaties steeds lastiger hun boodschap bij het grote publiek te krijgen. En nog belangrijker: hun boodschap daar te houden en écht door te laten dringen. In deze CultTalk vertellen Vincent van Kekerix, managing director Combined Creatives en Judith Bouwman, actiecoördinator War Child Nederland hoe kunst ingezet kan worden als een oprecht marketinginstrument om maatschappelijke kwesties op een nieuwe manier onder de aandacht te brengen. Kunst heeft de bijzondere eigenschap de diepste emoties van mensen te kunnen bereiken. Deze unieke kracht heeft Combined Creatives in 2013 ingezet bij het prijswinnende, multidisciplinaire project ‘Kindsoldaat’: het leven van een kindsoldaat, verteld door beeldende kunst, film en muziek. Het doel van het project was om de nog steeds actuele problematiek rondom kindsoldaten wereldwijd op een nieuwe manier onder de aandacht te brengen. Aan de hand van dit praktijkvoorbeeld bespreken Vincent van Kekerix en Judith Bouwman de verschillende mogelijkheden om de aandacht te trekken van het publiek. Welke uitdagingen komen om de hoek kijken, wanneer kunst en maatschappelijke kwesties worden gecombineerd? U hoort het hier! Sprekers: Vincent van Kekerix (Combined Creatives), Judith Bouwman (War Child Nederland) ...................................................................................... ...................................................................................... [ Cultuursponsoring is veel effectiever dan sportsponsoring ...................................................................................... Havana | 15:45 - 16:15 uur ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... Uit grootschalig merkenonderzoek blijkt dat cultuursponsoring voor bedrijven vaak interessanter is dan sportsponsoring. Van het jaarlijkse Nederlandse sponsorbudget van ruim 800 miljoen euro wordt echter slechts 9 procent in de cultuursector besteed en maar liefst 56 procent aan sport. Het onderzoek laat zien dat veel cultuurorganisaties zoals het Rijksmuseum, sterkere merken zijn dan sportclubs en sportevenementen die met vele miljoenen euro’s worden gesponsord. Bezoekersonderzoek bij 180 cultuurorganisaties bevestigt het positieve beeld over het aangaan van een sponsorrelatie met cultuurorganisaties. Ook kleinere organisaties, zoals Ons’ Lieve Heer op Solder, blijken voor sponsors zeer interessant te zijn vanwege hun aantrekkelijke bezoekersprofiel en de sterke band met de bezoekers. Het sponsoren van een sportclub of -evenement kan goed zijn voor het verhogen van de naamsbekendheid van een commercieel merk, maar voor imagoversterking is cultuursponsoring veelal effectiever. Aan de hand van praktijkcases en onderzoeksresultaten die sinds 2006 zijn verzameld onder 110.000 gemiddelde Nederlanders en 105.000 cultuurbezoekers, wordt in deze CultTalk getoond hoe cultuurorganisaties hun waarde voor sponsors kunnen onderbouwen. Spreker: Hendrik Beerda (Hendrik Beerda Brand Consultancy) 14 maatschappelijke : verbinding : CultTalk ...................................................................................... Care&Culture verbindt kunst en cultuur met (ouderen)zorg. Met inzet van dans, muziek, beeldend werk en theater, vergroten zij het plezier en levensgeluk van ouderen. Bij de projecten is iedereen welkom: of het nu gaat om inwoners, schoolkinderen, medewerkers van de zorginstelling of familie. Care & Culture werkt intergenerationeel met ouderen en studenten, jongere en oudere kunstenaars, met professionals en amateurs. Een aansprekend voorbeeld van hun werk is de ‘Care&Culture Kamerminiaturen’, een voorstellingenreeks waarbij met inzet van onder andere muziek, dans en theater vorm is gegeven aan bijzondere levensverhalen van bewoners van een zorginstelling. Tijdens deze CultTalk presenteert Care&Culture een aantal vrolijke en meeslepende filmfragmenten van hun werk, met name van het meest recente project, de ‘Care&Culture Kamerminiaturen in Akropolis’. John Kremers, directeur van verpleeghuis Akropolis en Freek Gillissen, verpleegkundig consulent dementie Alzheimer van de VU, geven een korte toelichting op het werk. Sprekers: Margreet Melman (Care&Culture), J. Kremers (Humanitas), F. Gillissen (VUmcAlzheimercentrum) [ Participatie door Kunst en Cultuur ...................................................................................... Tureluur | 14:00 - 14:30 uur ...................................................................................... ...................................................................................... professioneel : ontwikkelen : CultTalk Tureluur | 13:15 - 13:45 uur [ Oud publiek: hoe houd je dat vast? ...................................................................................... Tureluur | 12:30 - 13:00 uur ...................................................................................... participerend : publiek : CultTalk ...................................................................................... Het publiek voor opera, klassieke muziek en toneel, vergrijst snel. Als senioren niet meer komen, wordt dat door theaters en andere podia vaak zonder morren aanvaard: ‘te oud om te komen, we richten onze aandacht op een andere groep’. Dit is echter helemaal niet nodig, met soms eenvoudige oplossingen kun je deze grote groep bezoekers namelijk langer aan je binden. Zo zijn er meer tevreden bezoekers en creëert u ook (financiële) ruimte voor de toekomst. Tijdens deze CultTalk ontvangt u veel tips en adviezen. Tevens vertelt een aantal senioren wat zij belangrijk vinden bij theater- of concertbezoek. Kortom: veel praktische informatie voor theaters en muziekpodia over programmering, marketing, kaartverkoop en horeca afgestemd op ouderen. Sprekers: Rudi van der Valk (ZZP), Carmen Zuidema (TivoliVredenburg) 15 maatschappelijke : verbinding : CultTalk ...................................................................................... Stichting festival 5D zet zich in voor een ‘inclusieve samenleving’. Daarom maken ze samen met jongeren met een handicap, voorstellingen en theatrale installaties op festivals. Daarnaast test Festival 5D de toegankelijkheid voor mensen met een handicap op ‘reguliere’ cultuurfestivals zoals Oerol, de Parade en Over het IJ Festival. De stichting biedt daarmee deze jongeren zowel vóór als achter de schermen een opmaat voor een carrière in de cultuursector. Haar werkwijze, waarbij zij hoogwaardige cultuur maken voor een breed publiek door jongeren met en zonder handicap, is uniek in Nederland. Festival 5D werkt daarbij altijd met professionele regisseurs en met gemengde groepen jongeren met en zonder handicap. Spreker: Beer Boneschansker (Stichting Festival 5D) PROGRAMMA 9.00 10.00 11.15 12.00 11.30 Tabaksfabriek ontvangst CultSpace > Pag. 24 > Tabaksfabriek PLENAIR Pag. 5 > PROGRAMMA Thee 2.1 11.45 CultSpace > 12.30 12.15 CultSpace > 13.00 12.45 CultSpace > CultTalk Rijksmuseum - van conservatieve heer naar eigentijdse buurvrouw CultTalk Wat beweegt het publiek? participerend : publiek professioneel : ontwikkelen publicatie : Cultuur In Beeld fringe : meeting studio : gesprek 13.30 13.15 CultSpace > maatschappelijke : verbinding 14.00 13.45 CultSpace > 14.30 14.15 CultSpace > CultSpace > Workshop Publicatie Cultuur in Beeld 2014 CultTalk Cultuurmarketing doe je samen CultTalk Taal en rekenen in het museum Workshop Als je huppelt, gaat het sneller 15.30 15.15 CultSpace > 16.00 15.45 CultSpace > 17.00 16.30 16.15 CultSpace > 16.45 CultSpace > Workshop Culturele Business Case CultTalk Welke investeringen zijn nodig voor een (op-) bloeiende theatersector? Pag. 6 > Thee 2.2 15.00 14.45 Workshop Inspecteurs als ambassadeurs?! BORREL CultTalk Dansende wetenschap: Over de band tussen publiek en performers CultTalk Co-creatie van lokaal cultuurbeleid CultTalk Orkesten in verandering Workshop Stoelendans Workshop De Cultuurverkenning: debat over de toekomst van kunst en cultuur Workshop Cultuureducatie: de diepte in CultTalk Kunst in de zorg? Kunst ontzorgt! Workshop ImproBattle als een methode voor aanpak risicojongeren Workshop Onvergetelijk: tips voor een toegankelijke rondleiding Workshop Cultuur en Sport?! Jazeker! Workshop Werken aan goed werken in de Cultuursector Workshop Leiderschap in Cultuur Workshop Meten en vergelijken: hoe staat jouw instelling er voor? Workshop Media Ukkies CultTalk FuturXpress: heeft werken in opdracht de toekomst? CultTalk Gisteren vandaag CultTalk Kabouter Buttplug en de winkeliers van de Binnenweg CultTalk Kunst als oprecht marketinginstrument CultTalk Oud publiek: hoe houd je dat vast? Pag. 8 > Thee 2.3 Pag. 9 > CultTalk CJP - Publiek 'in control'- draai de rollen om CultTalk Van fusie tot affiche CultTalk Dance for Health & Parkinson Thee 2.4 CultTalk Codarts’ Arts for Health, een nieuw perspectief Pag. 11 > Arabica Pag. 12 > Havana Pag. 13 > Tureluur CultTalk Care&Culture Kamerminiaturen CultTalk Raak! Succesvolle theaterinterventies in de zorg- en welzijnssector CultTalk Participatie door Kunst en Cultuur Pag. 15 > Achter glas Workshop Concreet op weg naar nieuwe inkomsten CultTalk Van Gogh op weg CultTalk ARTZUID, de internationale sculptuurroute van Amsterdam CultTalk Cultuursponsoring is veel effectiever dan sportsponsoring CultTalk Toekomst voor erfgoed in Europa CultTalk Kunstkameraden CultTalk 5000 digitale taartpunten CultTalk De Atlas van Leiden – een nieuwe vorm van stadstheater Workshop Lokaal Cultureel Ondernemerschap Pag. 19 > Koffie 1.2 Workshop Transforming Lives Through Dance Pag. 20 > Koffiefabriek Fringe meeting Fringe meeting over demografische veranderingen (Kim Putters) CultTalk Van collectie naar connectie CultTalk Artistic Fire als aanjager van innovatie in het bedrijfsleven Fringe meeting Fringe meeting over individualisering (Albert Jan Kruiter) CultTalk Herstel van psychose door design Fringe meeting Fringe meeting over digitalisering (Valerie Frissen) CultTalk Moving Futures: Talentontwikkeling van de toekomst? Fringe meeting Fringe meeting over economische ontwikkelingen (Peter van Lieshout) Pag. 22 > Koffie 1.1 Pag. 23 > Studiogesprek Studiogesprek door Jan Leyers met Eva Cossée Studiogesprek Studiogesprek door Jan Leyers met Willem Bijleveld CultSpace > Studiogesprek Studiogesprek door Jan Leyers met Paul Römer Studiogesprek Studiogesprek door Jan Leyers met Aruna Vermeulen [ ZAAL : TURELUUR [ ARTZUID, de internationale sculptuurroute van Amsterdam ...................................................................................... Tureluur | 14:45 - 15:15 uur ...................................................................................... professioneel : ontwikkelen : CultTalk ...................................................................................... Zeventig beelden tentoongesteld in de bijzondere stedenbouwkundige omgeving van architect Berlage: ARTZUID kreeg het voor elkaar. ARTZUID is in 2008 gestart als bewonersinitiatief. Het project, waarbij elke twee jaar zeventig beelden worden tentoongesteld in de openbare ruimte, is inmiddels uitgegroeid tot het grootste sculptuurpodium van Europa. Niet voor niets won het project in 2011 de ‘Europa Nostra Award’ voor cultureel erfgoed. ARTZUID slaagt erin om private middelen aan te wenden door zich steeds te vernieuwen en te focussen op zowel bedrijven en scholen, als omwonenden en kunstenaars. Het is geen gevestigde culturele instelling, maar een nieuwkomer die is ontstaan uit cultureel ondernemerschap. Met meer dan 350.000 bezoekers in vier maanden staat de tentoonstelling op nummer 10 van gratis toegankelijke evenementen in Nederland. In 2015 zal Rudi Fuchs de beeldententoonstelling samenstellen. ARTZUID verdient navolging in andere steden. Stedenbouwkundigen bouwen een stad top-down, bewonersinitiatieven maken de stad leefbaar. Met een nieuw podium van beelden in de openbare ruimte wordt een nieuwe ontmoetingsplek gecreëerd. ARTZUID is daar een goed voorbeeld van en dient als onderwerp van deze CultTalk. Spreker: Cintha van Heeswijck (Stichting Art Zuid) 18 [ ZAAL : ACHTER GLAS [ Toekomst voor erfgoed in Europa ...................................................................................... [ Concreet op weg naar nieuwe inkomsten ...................................................................................... Tureluur | 15:30 - 16:00 uur Achter glas | 11:45 - 12:15 uur maatschappelijke : verbinding : CultTalk professioneel : ontwikkelen : Workshop Een succesvol erfgoedproject van de toekomst heeft crosssectorale samenwerking als basis. Dit geldt zeker voor projecten in Europees verband. Erfgoed krijgt de aandacht van Europa als het een bijdrage levert aan economie, handel, toerisme, klimaatverbetering en duurzaamheid. Op die manier is er veel steun voor erfgoed te vinden vanuit diverse Europese financieringsprogramma’s en regelingen. Deze CultTalk wijst u de weg in Europa en geeft u inspirerende voorbeelden van cross-sectorale erfgoedprojecten. Voorbeelden daarvan zijn het MEC Innovatieproject, het project PORTICO over cultureel erfgoed en archeologie in relatie tot economie en het ENCLOSE project over energie-efficiënte en duurzame stedelijke logistiek in kleine en middelgrote historische Europese steden. Sprekers: Anouk Fienieg (DutchCulture, centre for international coöperation), Mareile Zuber (DutchCulture, centre for international cooperation) Het programma ‘Wijzer Werven’ wordt in opdracht van het ministerie van OCW uitgevoerd door het samenwerkingsverband Berenschot, Charistar en Van Dooren Advies. Het is bedoeld om culturele instellingen te trainen en te coachen in het optimaliseren van de financieringsmix en het werven van fondsen. Aan de hand van pakkende cases laten wij zien hoe instellingen zich positioneren en de organisatie inzetten om tot aanvullende inkomsten te komen. Het programma helpt instellingen de beperkte tijd en middelen zo effectief mogelijk in te zetten op de juiste doelgroep. Sprekers: Arend-Jan Copini (Wijzer Werven), Peter Inklaar (Wijzer Werven) ...................................................................................... ...................................................................................... [ De Atlas van Leiden – een nieuwe vorm van stadstheater ...................................................................................... Tureluur | 16:30 - 17:00 uur ...................................................................................... maatschappelijke : verbinding : CultTalk ...................................................................................... Hoe verbind je theater en maatschappij? PS|theater vertelt over de tools die het gezelschap heeft ontwikkeld om de verhalen van Leiden te verzamelen en te vertalen in artistieke projecten. PS|theater is zo een stadsgezelschap geworden dat samenwerkt met de stad en een groot draagvlak heeft. In 2010 is PS|theater neergestreken in Leiden. Van het begin af aan is heel bewust de verbinding met de stad opgezocht. De fascinatie voor samenleven in de stad van regisseur Pepijn Smit vormt het uitgangspunt voor het meerjarenproject De Atlas van Leiden. Smit maakt theater van en over de verhalen van de stad, maar vooral ook ín de stad en mét de stad: stadstheater. Om dit te realiseren, ontwikkelt PS|theater verschillende theatrale tools, waarmee mensen, instellingen en makers uit Leiden betrokken worden bij de voorstellingen. Wat kan theater voor een stad betekenen? Na de artistieke waarde als maatstaf en de economische waarde als verdediging, is het volgens PS|theater tijd om het te hebben over de sociaal-artistieke waarde van kunst. Een vorm van theater waarin de stad theater inspireert en theater op haar beurt de stad inspireert. Sprekers: Erica Smits (PS|theater), Pepijn Smit (PS|theater) ...................................................................................... ...................................................................................... [ Kunstkameraden ...................................................................................... Achter glas | 13:30 - 14:00 uur ...................................................................................... maatschappelijke : verbinding : CultTalk ...................................................................................... Stichting ‘De Cultuurkantine’ startte drie jaar geleden met het project ‘Kunstkameraden’ waarbij tien zorgjongeren werden gekoppeld aan tien professionele kunstenaars. In een aantal weken maakten ze in deze duo’s een kunstwerk dat vervolgens werd geëxposeerd. Vanwege de positieve ervaringen van de jongeren, Jeugdzorg en de kunstenaars is het project in drie jaar tijd enorm gegroeid. Tijdens de laatste editie in 2014 deden maar liefst vijftig jongeren, evenzoveel kunstenaars en zes jeugdzorginstellingen uit de provincie Noord-Brabant mee. De afsluitende expositie vond plaats in Het Noordbrabants Museum en werd geopend door Hare Majesteit Koningin Máxima. Dit keer waren naast Jeugdzorg en de culturele sector ook diverse Brabantse gemeentes, de provincie, het onderwijs en het bedrijfsleven nauw betrokken bij het project. Avans Hogeschool heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de 19 effecten van het project ‘Kunstkameraden’. Tijdens deze CultTalk worden de ervaringen en resultaten gedeeld en wordt verteld wat een dergelijke verbinding oplevert voor jongeren, zorginstellingen, museum en kunstenaars. Sprekers: Karin Fleur (Stichting De Cultuurkantine), Helena Hulskotte (Avans Hogeschool), Fiona Zachariasse (Het Noordbrabants Museum) [ Lokaal Cultureel Ondernemerschap ...................................................................................... Achter glas | 16:00 - 17:00 uur ...................................................................................... professioneel : ontwikkelen : Workshop ...................................................................................... Cultureel ondernemerschap kent vier pijlers: artistiek, economisch, maatschappelijk en bestuurlijk. Het vormgeven daarvan vergt op lokaal niveau een nieuwe houding van culturele instellingen en kunstenaars. Maar ook gemeenten moeten veranderen: van subsidiërende spelbepaler naar samenwerkende financier. Wat mogen zij al dan niet van elkaar verwachten en wat kunnen deze partijen aan elkaar hebben? Welke rol kunnen burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties hierbij spelen? Het blijkt een in theorie veelbesproken, maar in de praktijk nog vrij onontgonnen onderwerp. Daarom hebben de Stichting Cultuur-Ondernemen en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten in overleg met het veld, de lokale overheden en het ministerie van OCW een handreiking laten maken. In de workshop komen drie deskundige auteurs aan het woord: Jo Houben (directeur Cultuur-Ondernemen), Bastiaan Vinkenburg (cultuuradviseur Berenschot) en Joris Kok (commercieel directeur Rozet). Zij belichten de vertaling van cultureel ondernemerschap in de lokale praktijk en de verschillende rollen die partijen kunnen hebben. Ook gaan zij in op de tegenstellingen die op de loer liggen en de meerwaarde die gezamenlijk bereikt kan worden. De vierde auteur, Cor Wijn (cultuuradviseur BMC), treedt op als moderator. Sprekers: Jo Houben (Stichting Cultuur-Ondernemen), Bastiaan Vinkenburg (Berenschot B.V.), Joris Kok (Rozet, centrum voor kennis, cultuur en educatie) [ ZAAL : KOFFIE 1.2 [ Transforming Lives Through Dance ...................................................................................... [ Van collectie naar connectie ...................................................................................... [ Artistic Fire als aanjager van innovatie in het KOFFIE 1.2 | 11:45 - 12:45 uur KOFFIE 1.2 | 13:00 - 13:45 uur bedrijfsleven ...................................................................................... maatschappelijke : verbinding : Workshop professioneel : ontwikkelen : CultTalk ...................................................................................... SKVR en Conny Janssen Danst werken samen aan een uniek dansprogramma dat gemarginaliseerde jongeren een nieuw perspectief biedt: Tranforming Live Through Dance. Het programma is geïnspireerd op een zeer succesvol project van de Engelse samenwerkingspartner Dance-United. Voor dit project werken jongeren in 8 weken toe naar een presentatie van een choreografie van Conny Janssen. Dankzij intensieve samenwerking met dansprofessionals en onder begeleiding van sociaal werkers werkt dit fulltime dansprogramma als gedragtransformerende interventie en doet het een beroep op de fysieke en mentale kracht van jongeren. Het project laat zien hoe op lokaal niveau succesvolle samenwerkingen ontstaan tussen kunst & cultuur en welzijn en hoe succesvolle initiatieven en methodieken uit het buitenland in Nederland ingezet kunnen worden. Na de presentatie van het project Transforming Live Through Dance, spreekt gespreksleider Bertien Minco (Jeugdcultuur fonds) met Ariëtte Kasbergen (SKVR), Wies Rosenboom (LKCA), Conny Janssen (artistiek leider Conny Janssen Danst), Neda Boin (zangeres en medewerker van Young in Prison) en een aantal jonge kunstbeoefenaars over de kracht van kunst. Sprekers: Wies Rosenboom (LKCA), Ariëtte Kasbergen (SKVR), Bertien Minco (Jeugd Cultuur Fonds), Conny Janssen (Conny Janssen Danst), Neda Boin (Young in Prison) De samenleving is volop in beweging en de bibliotheek beweegt mee. Bij kennisuitwisseling in de 21e eeuw hoort een hele reeks nieuwe vaardigheden, zoals informatie op waarde kunnen schatten, creativiteit kunnen ontwikkelen en samenwerken met anderen, ook online. Als bibliotheek richten wij ons op de ontwikkeling van die vaardigheden. We verbinden met ons enthousiasme kennis van mensen aan onze collectie (fysiek en digitaal), lezingen, onze medewerkers en gebouwen. Een energieke beweging van kennis halen en brengen, die bijdraagt aan de participatiesamenleving. Tijdens deze CultTalk presenteren we twee bibliotheken met ieder een eigen verhaal en ervaringen. Noord-Oost Brabantse Bibliotheken vertelt over het project ‘Lezers van Stavast’. In het jaarthema ‘Oefenen voor een andere tijd’ van de Noord-Oost Brabantse Bibliotheken faciliteert en initieert de bibliotheek communities om op basis van de collectie elkaar te informeren en inspireren. De Bibliotheek Gouda maakte van de nood een deugd. Een stevige bezuinigingsopdracht leidde tot een forse koerswijziging. De bibliotheek vertrok uit hartje stad naar een voormalige chocoladeverwerkingsfabriek. Dit gebouw uit de jaren ‘70 werd getransformeerd tot een publiekstrekker van formaat. Samen zijn bibliotheek, archief, drukkerswerkplaats en Kruim – eten & drinken – de nieuwe Chocoladefabriek waarin het draait om inspireren en creëren. Sprekers: Gio van Creij (Noord-Oost Brabantse Bibliotheken), Mari Nelissen (Noord-Oost Brabantse Bibliotheken), Nan van Schendel (Bibliotheek Gouda) ...................................................................................... ...................................................................................... 20 ...................................................................................... ...................................................................................... [ Moving Futures: Talentontwikkeling van de toekomst? ...................................................................................... KOFFIE 1.2 | 14:00 - 14:45 uur KOFFIE 1.2 | 16:15 - 17:00 uur professioneel : ontwikkelen : CultTalk professioneel : ontwikkelen : CultTalk Edo Roos Lindgreen is head of innovation bij KPMG. En niet voor niets: hij ziet artistiek vuur als belangrijke aanjager van innovatie en verandering. KPMG werkte een jaar lang met twintig kunstenaars van Art Partner. Productdesigners werkten mee aan nieuwe adviesproducten en een theatermaker en actrice ontwikkelden een cursus storytelling. Kunstenaars waren betrokken bij het concept en de uitvoering van een dag voor 250 medewerkers en ontwikkelden het concept voor een innovatieruimte. Waarom heeft KPMG voor dit traject gekozen? En hoe is het precies verlopen? Edo Roos Lindgreen legt het graag uit. Sprekers: Edo Roos Lindgreen (KPMG), Sandra Boer (Art Partner) Talentontwikkeling in een snel veranderende samenleving vraagt om een flexibele houding. Maar meer nog om effectief samenwerken. Hoe creëer je in korte tijd zo’n vruchtbare samenwerking? Het nieuw opgezette netwerk Moving Futures ontstond vanuit een gezamenlijk gedragen ambitie van vijf organisaties, een gedeelde kijk op talentontwikkeling en een behoefte aan gemeenschappelijkheid na de bezuinigingen van 2013. Moving Futures werkt met een generatie makers die temidden van de samenleving actief de dialoog opzoekt met het publiek. Het eerste concrete resultaat: het Moving Futures Festival. Met dit festival willen makers het publiek (weer) omarmen en verleiden met workshops, lezingen, wetenschappelijke experimenten en nieuw werk. In deze CultTalk staan de volgende vragen centraal: wat zijn belangrijke aspecten bij het opzetten van een grootschalige samenwerking? Wat is de toegevoegde waarde voor de individuele maker en hoe geef je een zichtbare wending aan talentontwikkeling? Sprekers: Kristin de Groot (Dansateliers), Suzy Blok (DansmakersAmsterdam), Eve Hopkins (Generale Oost), Heleen Volman (DansBrabant), Kirsten Krans (Random Collision) ...................................................................................... [ Herstel van psychose door design ...................................................................................... KOFFIE 1.2 | 15:00 - 16:00 uur ...................................................................................... maatschappelijke : verbinding : CultTalk ...................................................................................... Onze geestelijke gezondheidszorg staat ter discussie. De toenemende vraag naar zorg enerzijds en de toenemende bezuinigingen anderzijds, vragen om inventieve oplossingen. Het project ‘Herstel van Psychose door Design’ laat zien hoe designers vernieuwing kunnen brengen in de psychiatrie. De focus ligt op persoonlijk herstel en sociale participatie; doelen die in de psychiatrische zorg nog vaak onderbelicht blijven, doordat de nadruk nog vooral ligt op het bestrijden van symptomen in plaats van de vraag “Heb ik straks nog een leven?” In deze CultTalk presenteren we drie concrete resultaten: • ‘De Aanpakker’ is een serviceconcept dat mensen die herstellen van een psychose, motiveert om weer dingen te ondernemen. • ‘Temstem’ is een app die het auditieve werkgeheugen van een psychotische patiënt die frequent stemmen hoort ‘overbelast’. Zo worden de stemmen minder. • ‘Project Network’ is een tool om in een periode van psychische instabiliteit je sociale contacten weer op een nieuwe manier te ontdekken. Dit project is een coproductie van de Parnassia Groep, Reframing Studio en de TU Delft. Sprekers: Femke de Boer (Reframing Studio), ir. Beatrijs Voorneman (Reframing Studio) 21 ...................................................................................... ...................................................................................... FRINGE MEETINGS KOFFIEFABRIEK [ Fringe meeting over demografische veranderingen ...................................................................................... Koffiefabriek | 11:45 - 12:45 uur ...................................................................................... Vergrijzing, culturele diversiteit, verstedelijking en krimp zijn slechts enkele van de demografische veranderingen die spelen in de samenleving. Hoe moeten we hier op reageren en wat kunnen we verwachten in de toekomst? Op die vragen geeft Kim Putters (directeur Sociaal Cultureel Planbureau) in deze Fringe meeting antwoord. Hij analyseert wat demografische veranderingen betekenen voor de manier waarop we naar de samenleving moeten kijken. Samen met u onderzoekt hij vervolgens wat deze demografische veranderingen betekenen voor de cultuursector en welke kansen en bedreigingen zij bieden. In welke mate heeft u in uw werk te maken met de effecten van demografische veranderingen? Welke initiatieven bieden uitkomst? Naast Kim Putters sluiten ook Frans Meerhoff (beleidsadviseur gemeente Emmen), Richtje Sybesma (directeur Binoq) en Rudi van der Valk (zelfstandig cultuurmarketeer) aan bij de discussie onder leiding van Ruben Maes. Spreker: Kim Putters (Sociaal en Cultureel Planbureau) [ Fringe meeting over individualisering [ Fringe meeting over digitalisering ...................................................................................... ...................................................................................... [ Studiogesprek - Paul Römer ...................................................................................... KOFFIE 1.2 | 11:45 - 12:30 uur KOFFIE 1.2 | 15:00 - 15:45 uur De digitalisering van de samenleving biedt zowel kansen als bedreigingen voor de samenleving van de toekomst. Kansen en bedreigingen die vaak nog moeilijk te overzien zijn. Zo stonden bepleiters van de gevaren en kansen in de discussie over de robotisering van de samenleving recent nog lijnrecht tegenover elkaar. Dat digitalisering invloed heeft op de manier waarop we onze omgeving inrichten, is echter duidelijk. In deze Fringe meeting duidt Valerie Frissen (directeur SIDN Fonds) de economische en maatschappelijke waarde van het internet. Onder leiding van Ruben Maes onderzoekt zij samen met u welke invloed digitalisering heeft op de cultuursector en wat de belangrijkste ontwikkelingen zijn voor de komende tijd. Hoe beïnvloedt digitalisering uw werk? Waar liggen nog kansen? Naast Valerie Frissen sluiten ook Bob Coret (zelfstandig adviseur ICT), Georges Elissen (coördinator Archief Eemland bij gemeente Amersfoort) en Nikki Timmermans (adviseur cultuur Kennisland) aan bij de discussie. Spreker: Valerie Frissen (SIDN Fonds ) Jan Leyers gaat in gesprek met Eva Cossée. Zij is al vele jaren actief in het uitgeversvak, sinds 2001 in haar eigen uitgeverij. Het boekenvak in de volle breedte is in beweging, altijd al, maar het gaat nu wel heel snel. Soms is er plotseling een groot succes. Dat overkwam uitgeverij Cossée. In maart 2006 begon met het verschijnen van de roman ‘Boven is het stil’ van Gerbrand Bakker het grootste succes voor de uitgeverij tot dan toe. Het boek is inmiddels in twintig talen vertaald en verfilmd. Aanvankelijk was er geen enkele uitgever die het boek wilde uitgeven, Cossée zag er wel potentie in en schaafde samen met de schrijver aan het boek. Wat maakte dat Eva Cossée die potentie wel zag en welke impact heeft het succes van het boek op de uitgeverij gehad? Het meest recente succes voor de uitgeverij is de herontdekking van de roman ‘Een dwaze maagd’ van Ida Simons. In mei van dit jaar verschenen en nu al in vijfde druk. Hoe is dit succes te verklaren? Hoe kijkt Eva Cossée aan tegen de ontwikkelingen in het boekenvak? Waar liggen voor haar de uitdagingen? Hoor er meer over tijdens dit Studiogesprek. Jan Leyers gaat in gesprek met Paul Römer, directeur van de NTR. Römer is telg uit een talentvolle theaterfamilie. Hij werkte lange tijd bij Endemol waar hij gedurfde, soms controversiële en vaak commercieel zeer succesvolle producties maakte voor de televisie (o.a. Big Brother en De Grote Donorshow). Sinds 2011 is hij directeur van de NTR (fusie van NPS, Teleac en de RVU). Net als de NOS is de NTR een omroep zonder leden. De NTR heeft informatie, educatie en cultuur als inhoudelijke pijlers. Speciale aandachtsgebieden zijn jeugd en diversiteit. Van commerciële producent naar de publieke omroep, een grote stap? Of eigenlijk helemaal niet zo verrassend? Wat heeft hij meegenomen naar het publieke bestel uit zijn ‘commerciële tijd’ en hoe kijkt hij aan tegen de publieke taak? Bezoek dit studiogesprek en krijg onder andere antwoord op deze vragen. ...................................................................................... [ Fringe meeting over economische ...................................................................................... Koffiefabriek | 13:15 - 14:15 uur Koffiefabriek | 16:00 - 17:00 uur Het individu wordt steeds belangrijker. Mensen willen zelf keuzes kunnen maken voor het inrichten van hun leven en omgeving. Dat heeft gevolgen voor de manier waarop traditionele instituten zijn ingericht. Andersom betekent deze ontwikkeling dat overheden, bedrijven en organisaties zich meer moeten richten op de individuele behoefte van de consument. In de Fringe meeting over individualisering spreekt Albert-Jan Kruiter (Instituut voor Publieke Waarden) over wat individualisering betekent voor onze samenleving. Onder leiding van Ruben Maes gaat u daarna in gesprek over hoe kunst en cultuur zich verhouden tot deze ontwikkeling. Verandert individualisering de rol van kunst en cultuur in de samenleving? Welke paralellen zijn er met andere sectoren? Naast Albert-Jan Kruiter schuift ook Suzan Damen (CJP) aan bij deze discussie. Spreker: Albert-Jan Kruiter (Instituut voor Publieke Waarden) De veranderende economische verhoudingen hebben de laatste jaren een hoop teweeg gebracht, zowel bij de overheid, burgers als bij de commerciële en publieke sector. Negatieve en positieve berichten over de stand van de economie wisselen elkaar af, en traditionele financiële organisatiestructuren verdwijnen. Aan de andere kant ontstaan er nieuwe initiatieven, die op een slimme manier gebruiken maken van de middelen die voorhanden zijn. In de Fringe meeting over economische ontwikkelingen illustreert Peter van Lieshout, psycholoog en filosoof, deze nieuwe verhoudingen en analyseert hij samen met u de invloed hiervan op de cultuursector. Welke innovatieve oplossingen zijn er al en kunnen uitkomst bieden? Op welk vlak moet de cultuursector nog een slag maken? Naast Peter van Lieshout sluiten ook Cees Langeveld (directeur Chassé Theater), Ranti Tjan (directeur Europees Keramisch Werk Centrum), Roy Cremers (initiator Voordekunst en mede-initiatiefnemer Konsort) en Peter van den Bunder (bestuurder FNV Kiem) aan bij het gesprek onder leiding van Ruben Maes. Spreker: Peter van Lieshout 22 [ Studiogesprek - Eva Cossée Koffiefabriek | 14:30 - 15:30 uur ontwikkelingen ...................................................................................... ...................................................................................... STUDIOGESPREKKEN KOFFIE 1.1 ...................................................................................... ...................................................................................... [ Studiogesprek - Willem Bijleveld ...................................................................................... KOFFIE 1.2 | 13:30 - 14:15 uur ...................................................................................... Jan Leyers gaat in gesprek met Willem Bijleveld, directeur van het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem. Willem Bijleveld heeft eerder gewerkt bij onder andere Madame Tussauds en het Scheepvaartmuseum. Sinds begin 2014 is hij directeur van het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem. Het Scheepvaartmuseum heeft hij met de renovatie (2007-2011) op een hoger plan gebracht: er kwamen meer bezoekers (tot begin 2014 circa 900.000 bezoekers) en het is een echte belevenis geworden. In plaats van een statisch historisch overzicht is er sprake van omgevingen die de bezoeker soms bijna daadwerkelijk meenemen op reis. Gaat hij ook zoiets doen met het Nederlands Openluchtmuseum? Wat zijn z’n plannen? En waarom doet hij wat hij doet? Kom erachter tijdens dit Studiogesprek. 23 ...................................................................................... [ Studiogesprek - Aruna Vermeulen ...................................................................................... KOFFIE 1.2 | 16:15 - 17:00 uur ...................................................................................... Jan Leyers gaat in gesprek met Aruna Vermeulen, directeur van het HipHopHuis in Rotterdam. Aruna Vermeulen is al jaren actief in de urban scene, ze was zelf danser, in 2002 richtte ze samen met Bennie Semil en Lloyd Marengo en met hulp van de Stichting Kunstzinnige Vorming Rotterdam (SKVR) HipHopHuis Rotterdam op. HipHopHuis is een plek waar mensen in contact kunnen komen met urban culture. Aruna Vermeulen begeeft zich met het HipHopHuis vaak op het snijvlak tussen underground cultuur en gevestigde cultuur, en legt interessante verbindingen tussen traditionele instellingen en jongeren die in het HipHopHuis kennis maken met urban culture. Er vindt kruisbestuiving plaats en wederzijdse verrijking. Hoe werkt dat? Wat is het geheim van haar succesvolle aanpak? En wat drijft haar? What does make her heart tick? Kom het te weten tijdens dit studiogesprek. [ CultSpace ministerie OCW ...................................................................................... Medewerkers van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zijn aanwezig op de CultSpace om met u in gesprek te gaan, uw eventuele vragen te beantwoorden en u de publicatie Cultuur in Beeld 2014 te overhandigen. Cultuur in Beeld is een uitgave van het ministerie OCW. De publicatie biedt een overzicht van cijfers over de cultuursector en een duiding van belangrijke ontwikkelingen. De uitgave van 2014 richt zich op veranderingen in de voorkeuren en de beleving van het publiek. Deze veranderingen komen voort uit bredere ontwikkelingen in de maatschappij. De publicatie richt zich vooral op hen die het cultuurbeleid vormgeven, maar biedt ook een overzicht van cijfers en ontwikkelingen voor de geïnteresseerde journalist, cultuurmaker en cultuurliefhebber. Maak kennis met: Medewerkers van het ministerie Van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap [ Hoe kunst kan bijdragen aan de populariteit van wetenschap ...................................................................................... CULTSPACE TABAKSFABRIEK 9.00 - 18.00 CultSpace is het marktplein waar u gedurende de hele dag kennis kunt maken met organisaties die hun projecten bij u onder de aandacht brengen. 24 Energie, klimaat en gezondheid zijn onderwerpen met kansen voor innovatie. De maatschappelijke behoefte aan meer hoger opgeleiden in de bèta/technieksectoren is dan ook groot. Nederland heeft, internationaal gezien, een merkwaardig lage instroom aan studenten in de bèta- en techniekfaculteiten. Om de fascinatie voor en mogelijkheden van de natuurwetenschappen naar een jong publiek te communiceren vormt kunst een waardevolle schakel. Voor scholieren bieden crossovers van kunst & wetenschap een prikkelende ruimte tussen formeel (in de klas) en informeel leren (buiten de klas: festivals/musea). Dat kunst & wetenschap een vruchtbaar huwelijk vormen wordt bewezen door festivals zoals: ‘De Nacht van Kunst & Wetenschappen’ in Groningen en het Eindhovense ‘STRP festival’. Science LinX, het science center van de beta-faculteit in Groningen, heeft ruime ervaring met succesvolle crossovers zoals met ontwerpbureau CLEVER°FRANKE. Met als resultaat onder andere: • De ‘DNA Bar’ waar gasten hun eigen DNA kunnen laten isoleren en bewust worden gemaakt over de grote maatschappelijke implicaties van DNA onderzoek. • De interactieve installatie ‘The Living Cell’ waar bezoekers ervaren hoe het is om in een levensgrote cel te staan. Hier toont kunst het onzichtbare. Deze CultSpace toont een samenwerking tussen wetenschappers en kunstenaars die leidt tot intrigerende innovatieve oplossingen voor het communiceren van complexe materie. Maak kennis met: Gert Franke (CLEVER°FRANKE) 25 [ VJ show met beelden van de Van Nelle fabriek ...................................................................................... In de archieven van het instituut voor Beeld en Geluid ligt prachtig materiaal over de Van Nelle fabriek. Op de CultSpace verzorgt het instituut voor Beeld en Geluid elk half uur een unieke VJ show met dit materiaal. Komt u dus vooral een kijkje nemen! Maak kennis met: Beeld en Geluid [ Knuffeldrones - laat kinderen meedenken over de ontwikkeling van nieuwe technologie ...................................................................................... Met het project ‘Knuffeldrones’ laat medialab SETUP kinderen meedenken over een wereld waarin straks iedereen een drone bezit. ‘Knuffeldrones’ is een educatief project waarin we met basisscholieren hun toekomst onderzochten: een toekomst waarin drones alledaags zijn geworden. Vraag overheden en marketingbureaus naar toepassingen van drones en ze komen niet verder dan surveillance of het bezorgen van pakketjes. De basisscholieren kwamen wel tot creatieve ideeën en gingen met elkaar in discussie over de technische haalbaarheid en sociale wenselijkheid van elkaars uitvindingen. Benieuwd hoe een Disco-Drone eruit ziet? Of een Afval-Drone, Ober-Drone, Verjaardags-Drone, of Paparazzi-Drone? Op de CultSpace worden video’s vertoond van de bouw- en vliegdagen en kun je de drones live in actie zien. Maak kennis met: Tom van de Wetering (SETUP), Maarten Kip (Medialab SETUP) [ Hooked - een muzikale memory lane ...................................................................................... Beeld en Geluid heeft een grote afdeling Research & Development. De afdeling is steeds in beweging om nieuwe manieren te zoeken om de collectie beter en sneller te ontsluiten. Het doel is om steeds meer mensen te laten genieten van de collectie. Op de CultSpace maakt u kennis met onder andere ‘Hooked!’. Komt u in beweging door een klein dansje te wagen op een verslavende melodie uit een (recent) verleden? Door luisterpalen te plaatsen met vijf decennia muziekhistorie, nemen we de bezoekers mee op een muzikale memory lane. Maar waaraan herken je dat bekende nummer onmiddellijk? Waarom blijft het ene muziekfragment in je hoofd hangen en het andere niet? Om dat te achterhalen ontwikkelden onderzoekers van de Universiteit Utrecht, Universiteit van Amsterdam en de Research & Development afdeling van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid ‘Hooked!’, een game voor de iPhone en andere iOS apparaten. ‘Hooked!’ test op een uitdagende manier hoe snel een speler verschillende fragmenten van een liedje herkent. We spelen het spel met bezoekers en delen onze voorlopige resultaten. Maak kennis met: John Ashley Burgoyne (Beeld en Geluid), Leontien Lems (Beeld en Geluid) CULTSPACE TABAKSFABRIEK 9.00 - 18.00 [ Museum zonder Muren neemt de wijk! ...................................................................................... Museum zonder Muren bestempelt de hele wijk als museum. Wat roept dat uitgangspunt bij u op? De oprichters van Museum zonder Muren praten u bij over de laatste ontwikkelingen van museale programmering in wijken. Zo delen zij hun ervaringen die zij de afgelopen twee jaar hebben opgedaan met het museaal programmeren in de Amsterdamse Transvaalbuurt. Zij stellen daarbij vragen over een veranderende museumwereld. Kun je bijvoorbeeld nieuwe groepen interesseren voor kunst en cultuur door de kunst en cultuur naar de wijken toe te brengen? En waar moet museale programmering aan voldoen als je het uit de gebouwen wegneemt? Komt u langs op de CultSpace? Ze gaan graag hierover met u in gesprek! Maak kennis met: Zeraja Terluin (Museum zonder Muren), Daniel Metz (Museum zonder Muren), Laura Iqbal (Museum zonder Muren) [ De Kracht van Beleving [ Crowdfunding, de juiste instelling ...................................................................................... Ben je erover na aan het denken om te gaan crowdfunden en wil je graag weten hoe je goed voorbereid te werk kan gaan? Voordekunst.nl kan je daarbij helpen. Voordekunst is de meest succesvolle crowdfundingwebsite voor kunstprojecten in Nederland. Na vier jaar en meer dan 1200 projecten te hebben begeleid, merkte de stichting dat crowdfunden voor instellingen en organisaties totaal anders is dan voor individuele makers. Om instellingen meer gepaste begeleiding te bieden, ontwikkelde voordekunst het adviestraject ‘Crowdfunding, de juiste instelling’. Dankzij dit traject heeft de stichting inmiddels al een aantal projecten succesvol begeleid in samenwerking met Filmmuseum EYE, Amsterdam Museum en het Westfries Museum. Op de CultSpace kun je Kristel Casander en Nico Voskamp van voordekunst meer vragen over dit traject. Als je al wat verder bent in de voorbereiding van jouw individuele crowdfunding-actie, kijken zij graag naar de plannen en voorzien deze van feedback. Maak kennis met: Nico Voskamp (Stichting voordekunst), Kristel Casander (Stichting voordekunst) ...................................................................................... De Kracht van Beleving maakt theatervoorstellingen over thema’s gerelateerd aan (psychische) gezondheid en welzijn. Jolanda Seinen van De Kracht van Beleving en Mirjam Giphart van de Firma Zorgbehang vertellen u op de CultSpace graag over de mogelijkheden om theater te gebruiken voor de zorgen welzijnssector. Bovendien presenteren zij het actuele theateraanbod uit deze sector. Maak kennis met: Jolanda Seinen (Stichting Theater, Zorg en Welzijn/Kracht van Beleving), Mirjam Giphart (De Firma Zorgbehang) [ Kwartiermakersfestival biedt podium voor talent! ...................................................................................... Het ‘Kwartiermakersfestival’ in Arnhem biedt een podium aan kwetsbare groepen in de samenleving. Het draagt op deze manier bij aan een positieve kijk op mensen met een beperking. Kunstenaars en artiesten (met en zonder beperking) presenteren zich het hele jaar door met onder andere exposities, theater, dans en circus. Hierbij staat niet de beperking centraal, maar juist het talent en de kracht van deze mensen. Op de CultSpace laten we zien dat de activiteiten van het ‘Kwartiermakersfestival’ een belangrijke bijdrage leveren aan bijvoorbeeld het vergroten van participatie van kwetsbare groepen in de samenleving en het verbeteren van de soms negatieve beeldvorming rondom deze groepen. Het ‘Kwartiermakersfestival’ vervult een aanjagende functie als het gaat om het organiseren van vraaggerichte activiteiten in de wijken die aansluiten bij het bestaande aanbod. Inmiddels is er een groot netwerk van individuen en organisaties ontstaan die hun kennis en ervaring met elkaar verbinden. Maak kennis met: Petra Pouwels (Zorgbelang Gelderland), Rob Kuiper (Loco-Motion) 26 [ Movisie: kunst als bindmiddel ...................................................................................... De samenleving transformeert van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving. Rollen en verhoudingen tussen bewoners, beroepskrachten en overheid worden flink opgeschud. Voor alle partijen is het zoeken naar nieuwe aanpakken, samenwerkingsvormen en financiering. De culturele sector speelt een belangrijke rol. Kunst houdt zichzelf en de samenleving voortdurend tegen het licht, vernieuwt en verrast. Kunst kan bindmiddel zijn, verschillen overbruggen en insluiting bevorderen. Movisie is als maatschappelijke partner betrokken bij verschillende projecten die de verbinding leggen. Een paar voorbeelden: • Movisie initieerde de position paper ‘De maatschappelijke waarde van sociaal artistieke projecten’. Kernboodschap: sociaal artistieke projecten hebben een meerwaarde in sociale doelen als empowerment en participatie van kwetsbare burgers. Doel: sociale en artistieke professionals én beleidsmakers uit hun comfort zone halen om krachten te bundelen. • In ‘Kunstzinnig’ werkten kunstenaars met daklozen aan zingevingsvragen. Kunst bleek een krachtige taal voor deze doelgroep. • Kijken naar de problematiek van mantelzorg vanuit een ander perspectief: ‘Museum Rotterdam en de mantelzorgers’ gaf erkenning en waardering aan mantelzorgers en stimuleerde de verbeelding en creativiteit. Maak kennis met: Mirjam Andries (Movisie), Saskia van Grinsven (Movisie) [ Cinetol vergroot stedelijke aantrekkelijkheid ...................................................................................... De Diamantbuurt in Amsterdam moest nieuw leven worden ingeblazen: de buurt die in het verleden met nogal wat problemen kampte, moet een ‘culturele hotspot’ worden en een aantrekkelijk woongebied. Daarom zijn er plannen gemaakt voor een nieuw theater en nieuwe woningen. Om de beweging in gang te zetten, schreef de gemeente Amsterdam een prijsvraag uit voor het beste culturele bestemmingsplan voor het Cinetolgebouw dat op het terrein ligt. Stichting Cinetol heeft deze prijsvraag gewonnen. In mei 2014 opende Cinetol haar deuren. Stichting Cinetol – Ruimte voor Cultuur & Ondernemen is een creatieve broedplaats: een werkomgeving voor creatieven en een plek voor muziek en andere culturele activiteiten. Al na een half jaar zijn de eerste resultaten positief: er werken veel creatieven in Cinetol. Buurtbewoners en andere bezoekers zijn enthousiast over de culturele activiteiten. Door dit initiatief is er een positieve beweging ingezet die bijdraagt aan de aantrekkelijkheid van de buurt. Op de CultSpace vertellen ze graag hun praktijkervaringen, hoe creatieve initiatieven bijdragen aan de aantrekkelijkheid van een buurt en het toegankelijk maken van het culturele aanbod voor buurtbewoners. Maak kennis met: Quico Touw (Cinetol - Ruimte voor Cultuur & Ondernemen), Lisa Moree (Cinetol - Ruimte voor Cultuur & Ondernemen), Quirijn Zijlmans (Cinetol - Ruimte voor Cultuur & Ondernemen) [ Leiderschapsprogramma LinC ...................................................................................... LinC staat voor leiderschap in Cultuur. Met LinC heeft Nederland een eigen uniek programma voor de culturele sector. Het doel is stimulatie en ondersteuning van de verdere professionalisering van leiderschap in de sector. Het programma is voortgekomen uit een gezamenlijke wens van het ministerie van OCW en de culturele sector en wordt uitgevoerd door Kennisland en de Universiteit Utrecht (USBO), in nauwe samenwerking met de HKU en Coaching in de Cultuur. LinC is een leerprogramma dat gaat over persoonlijk leiderschap, collectief leiderschap en het daadwerkelijk ontwikkelen van nieuwe ziens- en werkwijzen in nieuwe verbindingen. LinC werkt aan zelfreflectie, zelfbewustzijn, visie-ontwikkeling, en aan het innovatie- en verandervermogen. Dat kan door te weten wat iedereen al in huis heeft, door kritisch (zelf) onderzoek, door het gezamenlijk ontwikkelen van een visie op de toekomst van de sector en door de wens en bereidheid tot vernieuwing. LinC heeft de ambitie om een groeiend en samenwerkend netwerk te zijn van zelfbewuste, creatieve en innovatieve leiders in de culturele sector. Het programma richt zich op leidinggevenden, ondernemers en initiatiefnemers in de culturele sector: kunsten, creatieve 27 industrie, omroepen, archieven, bibliotheken en erfgoedinstellingen. Het is een programma voor pioniers die een sleutelpositie in het culturele veld ambiëren en ondernemend vermogen willen koppelen aan creativiteit en innovatie. We streven daarbij naar een zo groot mogelijke diversiteit aan disciplines, ervaring en achtergrond van de deelnemers. Maak kennis met: deelnemers van LinC en de mensen die het programma helpen vorm te geven vanuit de Universiteit Utrecht, de HKU, Kennisland en coaching in Cultuur. [ Stichting Codarts’ Arts for Health ...................................................................................... Stichting Codarts’ Arts for Health (CAFH) komt voort uit de masteropleiding Danstherapie en is verbonden aan Codarts Rotterdam. CAFH biedt een integraal programma aan op het gebied van kunst, gezondheid, onderzoek en educatie. Om aan te kunnen sluiten bij actuele zorgvraagstukken, in te spelen op nieuwe ontwikkelingen en om de kwaliteit van de diensten te kunnen waarborgen, werken zij samen met vooraanstaande zorg- en onderzoeksinstellingen. In nauw overleg met deze partners worden programma’s op maat ontwikkeld ter verbetering van de levenskwaliteit van kwetsbare groepen in de samenleving. Dans(kunst) is hierbij het instrument voor verandering. CAFH gelooft in de kracht van samenwerking in een snel transformerende samenleving, waarbij creativiteit en veerkracht van groot belang zijn. Projecten waar zij mee bezig zijn: • Danstherapie voor kwetsbare ouderen en mantelzorgers in de extra- en intramurale zorg • Samen gezond door beweging en dans voor ouders van kinderen met een ongezond gewicht • Danstherapie en Psychosomatiek Op de CultSpace lichten zij hun integrale werkwijze toe en is er ruimte voor het uitwisselen van kennis, gedachten en ideeën met elkaar. Maak kennis met: Nicki Wentholt (Stichting Codarts’ Arts for Health (CAFH)), Danielle Freriks (Codarts’ Arts for Health en BZK) CULTSPACE TABAKSFABRIEK 9.00 - 18.00 [ CCD GueRrilla ...................................................................................... Ooit van de Code Culturele Diversiteit (CCD) gehoord? Kent u de vier pijlers van de code en heeft u die al op de agenda gezet bij uw organisatie? Als iets in beweging is, is het wel de culturele achtergrond van onze bevolking. De CCD is een goed instrument om te zorgen voor maatschappelijke verbinding. Wees alert op ons guerrilla-team dat u, verspreid over de CultSpace, zal overvallen met deze en andere vragen. Bij onze vaste stand kunt u terecht voor alle informatie over de Code Culturele Diversiteit en de nieuwe website, die dankzij de Federatie Cultuur binnenkort wordt gelanceerd. Om al uw vragen goed te kunnen beantwoorden, zijn ook Theater DEGASTEN, studenten van onder andere de HKU, Urban Myth en binoq atana aanwezig. Maak kennis met: Richtje Sybesma (binoq atana) [ Tour d’Artistique ...................................................................................... Tour d’Artistique brengt kunst naar de mensen toe! Met dertig caravans, stuk voor stuk beschilderd en ingericht als klein museum, toeren ze door het land om mensen op een laagdrempelige manier met kunst in aanraking te laten komen. De caravans zijn ingericht met de verzamelingen van verzamelkunstenaar Pet van de Luijtgaarden. Hij verzamelt niet alleen spullen, maar ook mensen om zich heen om mee te werken aan zijn projecten. Zo zijn de caravans gemaakt door een groot aantal organisaties en individuen. Schoolkinderen, dementerende bejaarden, verstandelijk gehandicapten, kunstacademiestudenten en amateurkunstenaars: iedereen doet mee. Tijdens Cultuur in Beeld geven we de deelnemers graag de kans te participeren in dit project. Kom naar onze caravan en zet jouw stip in de stippencaravan! Pet van de Luijtgaarden is verzamelkunstenaar. Sinds zijn eerste, succesvolle expositie in de Kunsthal in Rotterdam (2011), evolueert zijn omvangrijke verzameling-van-verzamelingen telkens op bijna natuurlijke wijze in een andere gedaante. Daarbij blijft wel altijd sprake van een zelfde, herkenbaar thema: mensen - op overrompelende en creatieve wijze - bewust maken van de absurde hoeveelheid spullen die hen omringt. Maak kennis met: Pet van de Luijtgaarden (Pet van de Luijtgaarden), Marcella van der Wilt (Warm Wild) [ Jong publiek bereiken? Hier zijn we! ...................................................................................... Vaak wordt gepraat over het bereiken van jong publiek. De PIT is een onafhankelijk platform in Amsterdam dat een brug wil vormen tussen georganiseerd cultuurbezoek via school en individueel bezoek. In de PIT Crew zitten zestig jongeren vanaf vijftien jaar die hun leeftijdgenoten informeren, enthousiasmeren en trakteren op events. Zij hebben daarbij zelf de touwtjes in handen en worden door de PIT gefaciliteerd. De crewleden schrijven blogs, maken reportages en organiseren evenementen op verschillende podia in Amsterdam. 28 Door tegelijkertijd een actieve rol te spelen in het culturele klimaat van scholen én nauw samen te werken met alle culturele instellingen in de stad, levert de PIT Crew daadwerkelijk een bijdrage aan de cultuurconsumptie van jong Amsterdam. Maak kennis met: Maritska Witte (de PIT), Celine Bosman (de PIT), Sam Schwab (de PIT), Yassin Saadouni (de PIT) [ CultuurStekkie ...................................................................................... CultuurStekkie is een initiatief van Pokon (ja inderdaad, die plantenvoeding) in samenwerking met Fonds Podiumkunsten. Doel: nieuw cultureel talent steunen. Het idee bestaat uit een grow-it-your-own Kruiden Kweeksetje van vijf euro, waarvan een deel van de opbrengst ten goede komt aan het Fonds Podiumkunsten. Op de CultSpace is de Kruiden Kweekset uiteraard te koop en kunt u een promotiepakket meenemen om het initiatief onder de aandacht te brengen in uw eigen organisatie. Pokon laat hiermee zien hoe het bedrijfsleven zorg kan dragen voor een cultureel gezonde maatschappij. Ambassadeurs zijn: Anna Drijver, Jeroen Krabbé, Liz Snoijink, Marcel Musters en Hadewych Minis. Maak kennis met: Nicolette Aschermann (DeWolf&Mussen), Ben Scheer (Pokon), Anne Polman (Pokon) [ Wij schrijven geschiedenis – De Theaterencyclopedie ...................................................................................... Met theaterencyclopedie.nl heeft iedereen de theatergeschiedenis bij de hand. Een geschiedenis die begint bij de voorstelling van vandaag! De ‘Theaterencyclopedie’ bevat informatie over alle voorstellingen sinds 1900, theaters, gezelschappen en acteurs. Unieke beelden, historische theaterliedjes en registraties vindt u hier terug. ‘Wij schrijven geschiedenis’ heet de campagne waarmee de vernieuwde Theaterencyclopedie onder de aandacht wordt gebracht. De online encyclopedie heeft een nieuw uiterlijk gekregen en is nu nog prettiger in gebruik. Uniek aan de encyclopedie is dat deze actueel wordt gehouden door liefhebbers van en professionals uit de dans- en theaterwereld. Op de CultSpace laten we u graag de ‘Theaterencyclopedie’ zien en vertellen we hoe u de encyclopedie zelf kunt gebruiken. Laat u informeren of kom langs voor een individueel advies. Sinds de opheffing van Theater Instituut Nederland is de Theaterencyclopedie samen met de Theatercollectie ondergebracht bij de Universiteit van Amsterdam. Met steun van vier fondsen is in 2014 een project gestart dat als doel heeft de online encyclopedie te verbeteren, de betrokkenheid van de sector en het publiek te vergroten en een nieuw verdienmodel te verkennen. Maak kennis met: Anne-Marie Kremer (Universiteit van Amsterdam Bijzondere Collecties), Tuja Van den Berg (Universiteit van Amsterdam Bijzondere Collecties) [ Samen bouwen aan de toekomst van ons digitale geheugen ...................................................................................... Iedereen werkt met digitale informatie: e-mail, foto’s, video’s en websites. Veel van die informatie gebruikt u maar even. Maar iedere particulier en iedere organisatie heeft ook informatie die zij niet kwijt wil raken. Denk bijvoorbeeld aan dierbare foto’s, belangrijke onderzoeksgegevens of elektronische boeken. Het bruikbaar en toegankelijk houden van digitale informatie gaat niet vanzelf. Duurzaam beheer van digitale informatie is een organisatorisch en technisch ingewikkeld proces. Hiervoor is veel kennis en ervaring nodig, maar ook de nodige financiële middelen. Omdat de investeringen die gemoeid zijn met digitale duurzaamheid te hoog zijn voor individuele organisaties, is samenwerking noodzakelijk. Die samenwerking wordt in Nederland georganiseerd door de Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid (NCDD). De NCDD is opgericht in 2008. Het fungeert als platform voor kennisdeling én als aanjager voor de ontwikkeling van een nationale infrastructuur voor duurzame toegang tot digitale informatie. Maak kennis met: Marcel Ras (Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid), Joost van der Nat (NCDD) [ Immaterieel erfgoed: wat is het en wat hebben we eraan? ...................................................................................... Sinds Nederland in 2012 de UNESCO-conventie van het immaterieel erfgoed bekrachtigde, stellen beleidsambtenaren vaak de vraag of zij ook immaterieel erfgoed in hun gemeente hebben en wat zij ermee kunnen. Tradities als de Hoornse kermis of Koningsdag - beide op de ‘Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed’ - trekken vele bezoekers en brengen, niet onbelangrijk, ook geld in het laatje van de gemeente. Veelal gaat het bij immaterieel erfgoed om plaatselijke tradities, zoals het Bloemencorso in Zundert of de Sacramentsprocessie in Boxmeer. Dit wordt vaak gedragen door vele honderden vrijwilligers en is belangrijk voor de plaatselijke sociale cohesie. Maar hoe kun je hier nu beleid op ontwikkelen en welke rol is er weggelegd voor erfgoed- en onderwijsinstellingen? In korte, individuele speeddatesessies kunt u uw vragen stellen aan medewerkers van het Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed, dat de Nationale Inventaris Immaterieel Erfgoed coördineert. Ook zijn op de CultSpace medewerkers aanwezig van het Fonds voor Cultuurparticipatie, dat onder meer projecten financiert ter versterking van de sector. Maak kennis met: Ineke Strouken (Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed), Femie Willems (Fonds voor Cultuurparticipatie) 29 [ Speeddaten & ontwikkelkansen verkennen ...................................................................................... Bij de stand van Cultuur-Ondernemen op de CultSpace kunt u één-op-één met een van de adviseurs een oriëntatiegesprek voeren over uw behoefte aan groei en wat CultuurOndernemen daaraan kan bijdragen. U hoort hier alles over de dienstverlening en de producten van Cultuur-Ondernemen, zoals de (regionale) cultuurleningen, outplacement, creativiteit in business en mentoring. U kunt bovendien een aantal korte films bekijken over verschillende, relevante onderwerpen. Maak kennis met: Arie Koelemij (Cultuur-Ondernemen), Selma van der Meijs (Cultuur-Ondernemen), Fleur Steiner (Cultuur-Ondernemen) [ Meet & Greet met medewerkers Fonds Podiumkunsten ...................................................................................... Het Fonds Podiumkunsten is hét publieke cultuurfonds voor muziek, muziektheater, dans, theater, festivals en podia in Nederland. Het Fonds geeft namens de Rijksoverheid ondersteuning aan alle vormen van professionele podiumkunsten. Gedurende de hele dag zijn diverse medewerkers van het Fonds Podiumkunsten aanwezig in de stand op de CultSpace. Hier kunt u kennismaken met medewerkers, het gesprek met hen aangaan, vragen over subsidieregelingen stellen en informatie over subsidies van het Fonds vinden. Maak kennis met: medewerkers van het Fonds Podiumkunsten [ Wijzer Werven: op weg naar nieuwe inkomsten ...................................................................................... Het programma ‘Wijzer Werven’ wordt in opdracht van het ministerie van OCW uitgevoerd door het samenwerkingsverband Berenschot, Charistar en Van Dooren Advies. ‘Wijzer Werven’ is onderdeel van het Programma Ondernemerschap Cultuur. Het is bedoeld om culturele instellingen te trainen en te coachen in het optimaliseren van de financieringsmix en het werven van fondsen. Tijdens De CultSpace nemen we graag de tijd om u individueel uit te leggen welke voordelen u door deelname aan ‘Wijzer Werven’ kunt behalen. De nadruk in het programma ‘Wijzer Werven’ ligt op het verhogen van de vaardigheid van en instelling om zelf nieuwe inkomsten te verwerven. Of het nu gaat om extra eigen inkomsten, crowdfunding, grote giften of sponsoring; de instelling wordt uitgedaagd heldere keuzes te maken en daardoor meer inkomsten te genereren. De kracht van het programma is de combinatie van trainingen - waar kennis en vaardigheden op dit gebied worden ontwikkeld - en een intensieve coaching om het geleerde in de praktijk te brengen. Ervaringen van instellingen die momenteel aan het programma deelnemen, tonen aan dat de impact van het programma aanzienlijk is. Hierover spreken wij u graag. Maak kennis met: Lambert Mutsaers (Wijzer Werven) en Jojanneke van de Weetering (Wijzer Werven) [ ingezonden mededeling ] CULTSPACE TABAKSFABRIEK 9.00 - 18.00 [ Het LKCA - landelijk kennisplatform cultuur- educatie en actieve cultuurparticipatie ...................................................................................... Het LKCA - landelijk kennisplatform voor professionals, bestuurders en beleidsmakers in cultuureducatie en actieve cultuurparticipatie - vertelt op de CultSpace hoe zij door kennisdeling en onderzoek bijdraagt aan de kwaliteit van praktijk en beleid. Het LKCA stimuleert de ontwikkeling van professionals door ontmoeting, debat en advies. Via informatienetwerken, conferenties en publicaties verschaft het inzicht in relevante ontwikkelingen. Het LKCA vormt de verbindende schakel tussen partijen uit onderwijs, cultuur, welzijn en beleid. De werkvelden zijn: Cultuureducatie; Het LKCA bevordert de deskundigheid van alle betrokkenen bij cultuureducatie in het onderwijs en in de vrije tijd, onder wie ruim 5500 cultuurcoördinatoren in het primair onderwijs, CKV-docenten, educatoren van culturele instellingen, cultuurcoaches, pabodocenten, kunstvakdocenten, Centra voor de Kunsten en onderzoekers. Actieve cultuurparticipatie; Met intervisie- en inspiratiebijeenkomsten bevordert het LKCA de deskundigheid van professionals en besturen in actieve cultuurparticipatie, in samenwerking met partners als het ministerie van VWS, NOC*NSF en Movisie. Beleid; Het LKCA informeert beleidsambtenaren bij gemeenten en provincies, stimuleert uitwisseling en debat over de rol van beleid op het terrein van cultuureducatie en actieve cultuurparticipatie. Met een strategische verkenning voorziet het LKCA overheden, cultuur- en onderwijsinstellingen van kennis en inzichten voor de nieuwe cultuurbeleidsperiode (2017-2020). Maak kennis met: Michiel de Wit (LKCA), Angela van Dijk (LKCA) [ De pers is veranderd, nu de pr nog ...................................................................................... Kunstinstellingen vinden steeds minder respons bij de krant. Is dat erg? Ja, want ondertussen daalt het aanzien van kunst en maakt het werk van kunstenaars steeds minder deel uit van het maatschappelijke debat. Maar ook de krant verliest lezers. Die lezer zit namelijk online. En daar zit Cultuurpers ook. Cultuurpers doorbreekt al zes jaar die negatieve spiraal. Wij vertellen wat ‘oude’ media te klein vinden en onderzoeken wat de krant laat liggen. Inmiddels zijn we daarmee uitgegroeid tot een van de belangrijkste bronnen voor duiding van cultuur in Nederland. Dat kunnen we omdat we een aantal dingen voor hebben op de anderen: 1: we hebben voorsprong; 2: we zijn volledig online; 3: we zijn professioneel; 4: de 5 P’s zijn uit; 5: lijstjes zijn in. En nu introduceren we iets wat nog nieuwer is: de lezerscoöperatie. Cultuurpers bestaat uit een kern van professionele journalisten, die werken in opdracht van de lezers, ofwel u. Want u vindt het net als wij belangrijk dat het verhaal van de kunst voor iedereen beschikbaar is, zonder betaalmuren, zonder inloggen. Dus u bent geen abonnee, maar echt lid van Cultuurpers: uw contributie zet de journalist aan het werk. Kom langs. We overtuigen u graag. Maak kennis met: Wijbrand Schaap (Coöperatief Cultureel Persbureau Cultuurpers), Ruben Brugman (Coöpeeratief Cultureel Persbureau/Danspubliek.nl), Patricia Liplijn (Cultuurmarketing.nl/Cultuurpers) Cultuur verwondert, vermaakt, verbindt en verrast. Cultuur verdient daarom de spotlight. Want hoe meer mensen erom geven, hoe mooier het wordt. Cultuur Daar Geef je Om wil iedereen met een hart voor cultuur bij elkaar brengen. Cultuur raakt. En daarom geef je. De campagne attendeert culturele instellingen op de mogelijkheid om geven aan cultuur onder de aandacht te brengen bij fans, publiek en vrienden. Door de Geefwet is geven aan cultuur fiscaal extra aantrekkelijk. < MEER INFORMATIE? WOORD VAN DANK Heeft u naar aanleiding van de conferentie nog vragen? Neemt u gerust contact op met: Allereerst bedanken wij u voor uw komst naar Cultuur in Beeld 2014. Ook dit jaar hebben wij de sector zelf gevraagd om ideeën en wensen in te sturen voor de sessies. U dacht enthousiast mee en stuurde uw ideeën in. Dankzij deze bijdragen waren we in staat een gevarieerd programma van hoog niveau samen te stellen. Onze hartelijke dank daarvoor! SPITZ congres en event Marlot van der Meer E - [email protected] T - (070) 360 97 94 Cultuur Daar Geef Je Om is één van de acties uit het programma ondernemerschap van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Met dit programma faciliteert het ministerie het versterken van ondernemerschap in de culturele sector door een breed aanbod van dienstverlening op maat. Naast Cultuur Daar Geef Je Om kun je gebruikmaken van coaching via Wijzer Werven, het leiderschapsprogramma LinC en ondersteuning op ondernemerschap door Cultuur-Ondernemen. PROGRAMMA & COLOFON Organisatie Cultuur in Beeld 2014 ...................................................................................... FOTOGRAFIE ...................................................................................... Cultuur in Beeld is een initiatief van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Met dank aan: p.4, 20 : Scapino Ballet Rotterdam, Nienke Elenbaas p.7, 19 : Koninklijk Concertgebouworkest, Anne Dokter p.8, 21 : Into The Great Wide Open, Mitch Wolters p.11 : Van Gogh Museum, Linda van Soest p.14, 24: Mauritshuis, Patrick Post en Ivo Hoekstra p.18 : Senf Theaterpartners, Leo van Velzen p.27 : Amsterdam Light Festival, Marc van der Helm Conceptontwikkeling en organisatie ...................................................................................... • SPITZ congres en event: www.spitz.nu • &Maes: www.en-maes.nl • Maatschap voor Communicatie: www.mvc.nl • Vormgeving: STROES.INFO: www.stroes.info 30 Wil je meer informatie over wat de acties precies inhouden? Loop langs op de CultSpace! 31 LOCATIE, ROUTE & PLATTEGROND Met de bus bent u in ca. 8 minuten bij de Van Nelle Fabriek vanaf Rotterdam Centraal Station en Schiedam Centrum. In de spits vertrekt er elke 9 minuten een bus. De Van Nelle Fabriek heeft een groot betaald parkeerterrein. Kijk voor een uitgebreide routebeschrijving op: www.cultuurinbeeld.com/locatie/ Tureluur Havana Arabica Adres: Van Nelle Fabriek Van Nelleweg 1 3044 BC Rotterdam Koffiefabriek : 3e etage Koffiefabriek : 2e etage Achter Glas Thee 2.1 Koffie 1.1 Koffie 1.2 Thee 2.2 Thee 2.3 Thee 2.4 Koffiefabriek : 1e etage Studiogesprekken Tabaksfabriek begane grond Plenaire Zaal REGISTRATIE CultSpace < entree Koffiefabriek Fringe Meetings
© Copyright 2024 ExpyDoc