Opleiding : Referentiepersoon dementie 19 1 Algemene informatie met betrekking tot de referentiepersoon dementie Het transitieplan dementiekundige basiszorg in het natuurlijke thuismilieu gaat in het najaar definitief van start. Eén van de onderdelen in het plan is o.m. het aanbieden van opleidingen tot referentiepersoon dementie. We hebben ervoor gekozen om met gemengde groepen te werken waardoor tussen alle woonzorgactoren voldoende interactie en kennisdeling mogelijk is. 1 Wat is een referentiepersoon dementie? Een referentiepersoon dementie is een professionele hulpverlener in de zorgsector, die zich engageert om in de eigen werksetting de kwaliteit van de begeleiding van en de zorg voor personen met dementie én hun omgeving te bevorderen. Dit doet hij door: > te sensibiliseren voor het onderkennen van tekenen van beginnende dementie en aandacht te vragen voor zorgvuldige diagnostiek; 1 > zorgverleners, directie en beleid, vrijwilligers en familieleden te sensibiliseren om blijvend te zoeken naar (onvermoede) mogelijkheden om de kwaliteit van leven van personen met dementie en hun omgeving te bevorderen; > inzichten, vaardigheden en gepaste attitudes in begeleiding van en zorg voor personen met dementie en hun omgeving te bevorderen via eigen proactief optreden, inbreng tijdens overleg en detectie en invulling van vormingsbehoeften; > zich op te stellen als aanspreekpunt bij vragen omtrent begeleiding van en zorg voor personen met dementie en hun omgeving; > geïndividualiseerde zorg en begeleiding te bevorderen, aansluitend bij de eigen behoeften en mogelijkheden van de persoon met dementie. In functie daarvan stimuleert hij het interdisciplinair overleg bij complexere begeleidings- of zorg situaties en levert hierin ook een eigen actieve bijdrage; > bij te dragen tot de invulling van het kwaliteitssysteem (visie, functieprofiel, procedures, e.a.) voor wat betreft diagnostiek, begeleiding en zorg voor personen met dementie; > een goede netwerking met relevante actoren in het werkveld: het expertisecentrum dementie, geriatrisch dagziekenhuis waarmee er een functionele binding is, CRA, andere referentiepersonen dementie in de regio, …; > zich voortdurend te informeren en bij te scholen omtrent diagnostische, zorg inhoudelijke en juridische ontwikkelingen. 12 Doelstellingen van de opleiding tot referentiepersoon dementie Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen wil samen met de regionale expertisecentra dementie een degelijke, grondige en op evidentie gebaseerde opleiding aanbieden die voorbereidt op de uitoefening van de functie referentiepersoon dementie. Het beoogt daarom: > een grondig inzicht in dementie (oorzaken, diagnostiek, beleving, …) bij te brengen; > de eigen competenties in begeleiding van en zorg voor personen met dementie en hun omgeving aan te scherpen; > voor te bereiden op het opnemen van vakinhoudelijk leiderschap. Dit is “leider schap gebaseerd op vakinhoud en niet op een hiërarchische relatie. Het is het leiderschap van een deskundige die op basis van zijn of haar kennis het heft in handen neemt in het belang van de patiënten of bewoners.” (Definitie LEVV). 2 13 Opdrachten in het kader van de opleiding Leren veronderstelt actief met de inhouden aan de slag te gaan. Daarom word je als cursist gestimuleerd om de inzichten, vaardigheden en attitudes, die tijdens de opleiding aan bod komen, meteen toe te passen in de praktijk. Een referentiepersoon dementie wordt op zijn werkplaats aanspreekbaar voor andere collega’s in verband met dementiegerelateerde thema’s. In die zin is de opleiding niet vrijblijvend. We verwachten dat de deelnemer actief reflecteert op de cursusinhouden en minstens één concreet initiatief neemt binnen zijn/haar werksetting. Reflectie We starten bijna elke dag met een reflectie-oefening. Het is de bedoeling stil te staan bij de aangereikte inhouden en hoe deze in het eigen handelen en binnen de eigen werking te integreren. Deze reflecties worden geïntegreerd in je praktijkopdracht. 3 Praktijkopdracht Elke cursist dient een concreet initiatief te nemen dat erop gericht is de kwaliteit van de begeleiding en zorg voor personen met dementie binnen de eigen werksetting te verhogen. Bedoeling is het gehele proces samen met het team uit te werken, van behoeftedetectie of droom over keuze van het initiatief tot uitvoering. Zo zet je al doende een belangrijke stap in het verwerven van je mandaat als referentiepersoon binnen je team. Naast de uitvoering op het werkveld zorg je voor een schriftelijke neerslag. Gedurende de opleiding wordt er elke dag even ruimte gemaakt voor uitwisseling en feedback op het proces dat je met je team doorloopt. De schriftelijke neerslag van je project alsook je reflectieproces wordt geëvalueerd tijdens de laatste dag van de opleiding. Als de opdracht voldoet, ontvang je het getuigschrift 'referentiepersoon dementie'. 2 Inhoud van de opleiding: elf dagen, waarvan twee keuzedagen De opleiding beslaat 66 cursusuren, gespreid over 11 dagen. In het voorjaar van 2015 wordt ze op vijf locaties in Vlaanderen georganiseerd: Brugge, Dendermonde, Malle, Hasselt en Leuven. Dag 1 | Kennismaking, toelichting bij de functie referentiepersoon en bij de opdracht Op de eerste dag maken we uitgebreid kennis met elkaar, elkaars werkplek en elkaars motieven en verwachtingen ten aanzien van de opleiding. We verkennen de functie referentiepersoon dementie en onze eigen motivatie daartoe. Van daaruit blikken we vooruit op de volledige opleiding en geven we de aanzet voor de praktijkopdracht. We leggen uit hoe je een initiatief methodisch opzet, op zo’n manier dat je je collega’s ook mee op je pad krijgt. 4 De opleiding is ten einde en we kunnen met een grote “valies” aan de slag. Ik weet ook nog goed met welk gevoel ik de eerste dag naar huis reed. Het was een gevoel van gebondenheid, geborgenheid. Er waren personen die net zo dachten over zorg “warme zorg” voor bewoners met dementie zoals ik er al jaren van overtuigd was. Dat gevoel is doorheen de opleiding alleen maar sterker geworden. Ook wat ik persoonlijk als groei mocht doormaken, namelijk meer aandacht voor de familie heeft van mij een beter persoon, beter verpleegkundige gemaakt. Dus dit was voor mij een zeer geslaagde opleiding en noem me toch met enige trots referentiepersoon dementie. Nadia Van Peteghem, afgestudeerde referentiepersoon dementie 2013 Later op deze dag stellen we de expertisecentra dementie voor, samen met uit gebreid documentatiemateriaal in verband met dementie. Dag 2 | Medische aspecten Tijdens deze dag benaderen we het ziektebeeld dementie vanuit medisch oogpunt. Deze dag wordt gegeven door huisartsen, geriaters of neurologen. We staan stil bij het onderscheid ziekte en syndroom, prevalentie, oorzaken en vormen van dementie en de werking van de hersenen. We schenken ruim aandacht aan de eerste tekenen van dementie, het belang van een tijdige diagnose en de rol van de huisarts bij (vroeg)detectie van dementie. We lichten tevens de mogelijkheden en beperkingen van de medicamenteuze/ symptomatische behandeling toe. 5 Dag 3 | de beleving van de persoon met dementie kijken een film bekijken een programma volgen gaat te vlug, spreken letters door elkaar van de woorden woorden door elkaar in de zinnen komt in de war uit mijn mond zinnen zonder betekenis komen er zo maar uit en niet 1 keer maar verschillende keer lezen de woorden door elkaar in de zin woorden herhalen in de zin verward in de letters en de woorden heeft niets met verstand te maken ook niet met concentratie het lijkt of ik het anders zie het lijkt of ik mijn tong niet onder controle heb cijfers zijn cijfers getallen zijn getallen schrijven 21 wordt 12 Voor wordt achter. Dementie is ingrijpend. De problemen met geheugen, taalvaardigheden, controle over gedrag en dergelijke roepen onvermijdelijk gevoelens van angst, machteloosheid, verdriet en schaamte op. De focus op de verlieservaringen mag echter niet verhullen dat mensen nog veel mogelijkheden hebben tot kwaliteit van leven. Wel verandert onvermijdelijk de manier waarop de persoon zich tot zijn omgeving verhoudt. Dit zo goed mogelijk van binnenuit begrijpen vormt een belangrijke basis voor een optimale afstemming met de persoon met dementie die er dan weer toe moet leiden dat hij zich sterker voelt. Op deze dag proberen we dan ook voeling te krijgen met de beleving van de persoon met dementie doorheen het ziekteproces en hoe mensen met dementie het hoofd trachten te bieden aan de verlieservaringen. Naast theoretische handvatten en denkkaders gaan we in dialoog vanuit concrete oefeningen, beeldmateriaal en casussen. Kristien, 57 jaar 6 Dag 4 | De beleving van de naaste omgeving van de persoon met dementie (in het bijzonder de mantelzorger) “Je kunt niet tegengaan dat vogels van verdriet komen overvliegen, maar je kunt wel voorkomen dat ze nesten in je haar maken” [chinese spreuk] Dementie is ingrijpend voor alle betrokkenen en moet je dus samen dragen. Het veronderstelt zorg voor het evenwicht in de relationele driehoek tussen de persoon met dementie, zijn familieleden en mantelzorger(s) en de professionele hulpverleners. We verkennen hoe familieleden het ziekteproces ervaren. We leren dat eigen achtergrond en gevoeligheden bepalend kunnen zijn voor onze manier van omgaan met de persoon met dementie en hoe bewustwording ervan ons kan helpen beter aan te sluiten bij wat de persoon met dementie en zijn mantelzorger precies nodig hebben. We gaan na hoe we de draagkracht van mantelzorgers kunnen versterken en staan stil bij de waarde van ondersteunende methodieken zoals psycho-educatie, lotgenotencontact. Dag 5 | Omgaan met dementie-eigen gedrag Het dementie-eigen gedrag dat personen met dementie soms vertonen is één van de meest belastende factoren in begeleiding van en zorg voor personen met dementie. Op deze dag gaan we op zoek naar mogelijke uitlokkende factoren voor dit "nieuwe gedrag", staan we stil bij de gevolgen voor de mantelzorgers en voor onszelf als hulpverlener. We reiken een stappenplan aan dat ons kan helpen in de benadering van dit gedrag. Tevens onderzoeken we mogelijke preventieve interventies ter voorkoming van dit vaak moeilijk hanteerbare gedrag. We staan uitdrukkelijk stil bij de grenzen waarmee we geconfronteerd worden als hulpverlener. Hoe gaan we om met zorgweigering, verwaarlozing, mis(be) handeling. 7 Dag 6 | De functie referentiepersoon dementie waarmaken Op deze dag zetten we de dementiespecifieke inhoud even op de achtergrond om te kijken naar hoe je als referentiepersoon dementie je team en organisatie mee kan krijgen om de kwaliteit van de zorg voor en begeleiding van personen met dementie hoger te tillen. We verkennen welke factoren in de organisatie je slagkracht kunnen verhogen en wat je zelf kan doen om je invloed op de werking te verstevigen. We werken deze dag deels in subgroepen: professionelen uit de thuiszorg en ziekenfondsen enerzijds en professionelen uit de residentiële zorg anderzijds. We schenken extra aandacht aan de mediërende rol van de referentiepersonen in de thuiszorg. Dag 7 | Ethiek Vaak krijgen we in de zorg voor en omgang met personen met dementie en hun familie te maken met ethische kwesties en vragen waarop geen eenduidige oplossing of antwoord kan gegeven worden. We moeten beslissingen nemen die niet enkel gestoeld zijn op theoretische inzichten, methodische ervaringen en correcte toepassingen van regels en codes, maar ook beslissingen die je vanuit moreel oogpunt verdedigbaar vindt. Het gaat er niet alleen om dat je je werk goed doet, maar dat je ook ‘het goede’ kiest in een concrete situatie. We gaan op zoek naar referentiekaders die ons hierbij kunnen ondersteunen zoals bv. de patiëntenrechten, bio-ethisch advies omtrent dwaaldetectie en vroegtijdige zorgplanning. Volgende concrete onderwerpen komen tijdens deze dag o.m. aan bod: > rij(on)geschiktheid > medicatietoediening bij personen die geen geneesmiddelen wensen in te nemen > kunstmatige voedsel- en vochttoediening > fixatiereductie. 8 Dag 8 | Sociale kaart en rechtsbescherming Sociale kaart De veelzijdigheid van dementie leidt onvermijdelijk tot een veelzijdigheid van zorgvormen: het woonzorgcentrum met zijn mogelijkheden tot geriatrisch dagziekenhuis, de geheugenrevalidatie, thuiszorgorganisaties, respijtzorg, ... Ook maatschappelijk is het zorg- en begeleidingslandschap in beweging, denk maar aan initiatieven zoals de creatie van dementievriendelijke gemeenten. We beschrijven enkele boeiende, innoverende en inspirerende initiatieven in binnen- en buitenland, onderzoeken binnen- en buitenlandse dementieplannen op hun betekenis voor het zorglandschap, beschrijven de implicaties van het transitie plan ‘dementiekundige basiszorg in het natuurlijke thuismilieu’ en staan kort stil bij enkele tegemoetkomingen voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Rechtsbescherming In de namiddag van dag 8 lichten we de beschermingsstatuten toe, nemen we de aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid van de hulpverlener en de wettelijke omkadering rond fixatie, gedwongen opname, euthanasie, volmachten en de 9 problematiek van rijden en dementie onder de loep. We leren vanuit het standpunt van de wetgever kijken naar ons handelen als hulpverlener ten aanzien van de persoon met dementie. Dag 9 en 10 | Keuzedagen De dagen 9 en 10 van de opleiding zijn keuzedagen. Je kan twee dagen uit het aanbod keuzedagen volgen. Je ontmoet er ook cursisten die op een andere locatie de opleiding tot referentiepersoon volgen of volgden. Ideaal voor je netwerk dus. Dag 11 | Voorstelling praktijkopdracht Op dag 11 kom je opnieuw samen met de groep waarmee je de basisdagen volgde. Tijdens deze dag word je uitgedaagd om je praktijkopdracht op een creatieve en heldere wijze voor te stellen. Je krijgt feedback van je medestudenten alsook van de medewerkers van de expertisecentra dementie. Daarna ontvang je, wanneer je je praktijkopdracht tot een goed einde bracht, bij een glas en een hapje het getuigschrift referentiepersoon dementie ! LET OP ! Het is aangewezen om de opleiding te volgen in de provincie waarbinnen men tewerkgesteld is zodat men voor verdere opvolging en navorming terecht kan bij het desbetreffende regionale expertisecentrum dementie. Zie planning basisdagen per provincie hiernaast. 10 Planning basisdagen 2015 MALLE Provinciaal vormingscentrum, Smekenstraat 61, 2390 Malle 20/01/2015 Dag 1: Kennismaking, toelichting bij de functie referentiepersoon en bij de opdracht docent: medewerker TANDEM 27/01/2015 Dag 2: Medische aspecten docent: Dr. Mulkens 03/02/2015 Dag 3: Beleving van de persoon met dementie docent: medewerker TANDEM 10/02/2015 Dag 4: Beleving van de naaste omgeving van de persoon met dementie (in het bijzonder de mantelzorger) docent: Claire Meire 10/03/2015 Dag 5: Omgaan met dementie-eigen gedrag docent: medewerker TANDEM 17/03/2015 Dag 6: De functie referentiepersoon dementie waarmaken docent: medewerker TANDEM 21/04/2015 Dag 7: Ethiek docent: Magda Van De Wiele 28/04/2015 Dag 8: Sociale kaart en rechtsbescherming docenten: Jurn Verschraegen, Laura Weyns en Rudy Van Turnhout keuzedagen Dag 9 en 10 (zie vanaf pag.15) 02/06/2015 Dag 11: Voorstelling praktijkopdracht docent: medewerker TANDEM LEUVEN Jeugdherberg De Blauwput, Martelarenlaan 11 A, 3010 Leuven 16/01/2015 Dag 1: Kennismaking, toelichting bij de functie referentiepersoon en bij de opdracht docent: Karen Louwet 23/01/2015 Dag 2: Medische aspecten docent: Dr. Triau 30/01/2015 Dag 3: Beleving van de naaste omgeving van de persoon met dementie (in het bijzonder de mantelzorger) docent: Tanja Everaert 11 13/02/2015 Dag 4: Beleving van de persoon met dementie docent: Stefanie Meeuws 27/02/2015 Dag 5: Omgaan met dementie-eigen gedrag docent: Stefanie Meeuws 06/03/2015 Dag 6: De functie referentiepersoon dementie waarmaken docenten: Stefanie Meeuws en Karen Louwet 20/03/2015 Dag 7: Ethiek docent: Magda Van De Wiele 27/03/2015 Dag 8: Sociale kaart en rechtsbescherming docenten: Jurn Verschraegen, Laura Weyns en Jan Van De Moortel keuzedagen Dag 9 en 10 (zie vanaf pag.15) 12/06/2015 Dag 11: Voorstelling praktijkopdracht docenten: Jasmijn Driegelinck en Karen Louwet HASSELT Welzijnscampus, A. Rodenbachstraat 29, 3500 Hasselt 22/01/2015 Dag 1: Kennismaking, toelichting bij de functie referentiepersoon en bij de opdracht docent: medewerker CONTACT 29/01/2015 Dag 2: Medische aspecten docent: Dr. Soors 05/02/2015 Dag 3: Beleving van de persoon met dementie docent: medewerker CONTACT 12/02/2015 Dag 4: Beleving van de naaste omgeving van de persoon met dementie (in het bijzonder de mantelzorger) docent: medewerker CONTACT 26/02/2015 Dag 5: Omgaan met dementie-eigen gedrag docent: medewerker CONTACT 05/03/2015 Dag 6: De functie referentiepersoon dementie waarmaken docent: medewerker CONTACT 12/03/2015 Dag 7: Ethiek docent: Magda Van De Wiele 19/03/2015 Dag 8: Sociale kaart en rechtsbescherming docenten: Jurn Verschraegen, Laura Weyns en Beatrijs Mevesen keuzedagen Dag 9 en 10 (zie vanaf pag.15) 18/06/2015 Dag 11: Voorstelling project en afsluiting docent: medewerker CONTACT DENDERMONDE CC Belgica, Bert Heuvinckzaal, Kerkstraat 24, 9200 Dendermonde 16/01/2015 Dag 1: Kennismaking, toelichting bij de functie referentiepersoon en bij de opdracht docent: medewerker MEANDER 23/01/2015 Dag 2: Medische aspecten docent: Dr. Segers 06/02/2015 Dag 3: Beleving van de persoon met dementie docent: Annemie Van Neck 13/02/2015 Dag 4: Beleving van de naaste omgeving van de persoon met dementie (in het bijzonder de mantelzorger) docent: Tanja Everaert 27/02/2015 Dag 5: Omgaan met dementie-eigen gedrag docent: Annemie Van Neck 06/03/2015 Dag 6: De functie referentiepersoon dementie waarmaken docent: medewerker MEANDER 13/03/2015 Dag 7: Ethiek docent: Magda Van De Wiele 20/03/2015 Dag 8: Sociale kaart en rechtsbescherming docenten: Veerle De Bou en Rudy Van Turnhout keuzedagen Dag 9 en 10 (zie vanaf pag.15) 05/06/2015 Dag 11: Voorstelling praktijkopdracht docent: medewerker MEANDER BRUGGE Provinciehuis Boeverbos, Koning Leopold III-laan 41, 8200 Brugge (Sint-Andries) 15/01/2015 Dag 1: Kennismaking, toelichting bij de functie referentiepersoon en bij de opdracht docent: medewerker SOPHIA 22/01/2015 Dag 2: Medische aspecten docent: Dr. Lemey 29/01/2015 Dag 3: Beleving van de persoon met dementie docent: Annemie Van Neck 05/02/2015 Dag 4: Beleving van de naaste omgeving van de persoon met dementie (in het bijzonder de mantelzorger) docent: Claire Meire 13 12/02/2015 Dag 5: Omgaan met dementie-eigen gedrag docent: Stefanie Meeuws 26/02/2015 Dag 6: De functie referentiepersoon dementie waarmaken docent: medewerker SOPHIA 05/03/2015 Dag 7: Ethiek docent: Magda Van De Wiele 12/03/2015 Dag 8: Sociale kaart en rechtsbescherming docenten: Veerle De Bou, Laura Weyns en Jan Van De Moortel keuzedagen Dag 9 en 10 (zie vanaf pag.15) 11/06/2015 Dag 11: Voorstelling praktijkopdracht docent: medewerker SOPHIA Overzicht Keuzedagen Datum (Alle keuzedagen vinden plaats van 9.30 tot 16.30 uur.) Thema Pag. Docent Locatie* 26/03/2015 Omgaan met agressie thuis 15 Hilde Henderyckx Brugge 02/04/2015 Tussen kracht en kwetsbaarheid: omgaan met familie 15 Claire Meire Brugge 03/04/2015 Zinvolle activiteiten in het woon- en zorgcentrum 17 Annemie Van Neck Dendermonde 23/04/2015 De RPD als schakel naar een dementievriendelijke samenleving 21 Olivier Constant Hasselt 05/05/2015 Zinvolle activiteiten thuis 17 Nele Jacobs Dendermonde 07/05/2015 Coachen van verzorgden in de thuissituatie 18 Lut Heyndrickx Brugge 08/05/2015 Hulpmiddelen en woningaanpassing thuis 18 Jan Steyaert Stefanie Meeuws Leuven 08/05/2015 Als eten een zorg wordt… 18 Sabine Boerjan Turnhout 11/05/2015 Vorming geven over dementie 19 Katja Van Goethem Leuven 19/05/2015 Comfortzorg 20 Jo de Clercq Heverlee 22/05/2015 Dementievriendelijke woon omgeving in een woon- en zorgcentrum 20 Patrick Verhaest Hasselt * Docent, adres en routebeschrijving: www.dementie.be 14 Keuzedagen Omgaan met agressie thuis Tijdens deze keuzedag staan we stil bij volgende vragen: > wat is agitatie en agressie? > wat zijn uitlokkende factoren van opgewonden gedrag thuis? > welke niet-medicamenteuze interventies zijn bewezen effectief in het kader van vermindering van geagiteerd gedrag van ouderen met dementie? > wat is de meerwaarde van het crisisontwikkelingsmodel en vroegsignaleringsplan? > hoe kan je zorgkundigen coachen in het omgaan met agressie in de thuissituatie? Tussen kracht en kwetsbaarheid: omgaan met familie De persoon met dementie is het kind van ‘toen’ en een schakel in een opeenvolging van generaties binnen een familienetwerk. Dementie is dan ook geen individueel probleem, het is een probleem van een volledige relationele context. Als hulpverlener kom je dus niet enkel met de persoon met dementie in contact, maar met het hele familiale netwerk. Het is dan ook niet altijd gemakkelijk omgaan met reacties en vragen van de familie van de persoon met dementie. Inzicht in de dynamiek van familierelaties kan een hulpmiddel zijn om het contact met de persoon met dementie en zijn familie te verbeteren. Deze vorming is een kennismaking met enkele inzichten uit het contextueel denken van Nagy. In de voormiddag worden de grote krachtlijnen weergegeven met begrippen als zijnsloyaliteit, balans van geven en ontvangen en meerzijdige partijdigheid. In de namiddag leren we vanuit casuïstiek en inlevingsoefeningen met een andere bril naar familiedynamieken kijken. We leren omgaan met moeilijke familiale situaties en staan stil bij onze eigen attitude. Filmmateriaal ondersteunt en verbindt het theoretisch kader met de praktijk. 15 16 Zinvolle activiteiten in het woonzorgcentrum Actief zijn betekent: “Niet aan de kant worden gezet, maar erbij horen”. Wie actief is, wil iets bereiken en heeft zodoende een toekomstperspectief, voelt zich gewaardeerd en wordt bekrachtigd in zijn positief zelfbeeld. Mensen met dementie verliezen de greep op hun leven. Naarmate het dementieproces vordert, slagen ze er steeds minder goed in om hun dag, hun activiteiten te organiseren en te structureren. Verveling, doelloos ronddolen, aan iets beginnen en niet tot een goed einde brengen, ... zijn hiervan het gevolg. Goede zorg geven betekent ook aandacht hebben voor de behoefte aan zinvolle activiteit, zelfs als het dementieproces reeds ver gevorderd is. We willen op deze dag stilstaan bij vragen als: > Wat is de meerwaarde van activiteiten? > Wanneer is een activiteit zinvol? > Hoe kies ik de gepaste activiteit? > Hoe maak ik een moeilijk werkje toch eenvoudig? > Pulken aan een stukje stof, wrijven langs het tafelblad, … zit hier een activiteit in? > Een activiteit voor iemand die bedlegerig is, kan dat en hoeft dat? > … Zinvolle activiteiten thuis Mensen met dementie kunnen vaak niet meer dezelfde activiteiten blijven doen als ze altijd hebben gedaan. Ze kunnen hun interesse verliezen in dingen die ze voorheen graag deden, maar het komt ook veel voor dat activiteiten te lastig voor ze worden vanwege coördinatieproblemen, het niet meer begrijpen van de handelingen, concentratie- en geheugenproblemen. Daarnaast kampen sommige personen met dementie ook met depressie en apathie waardoor ze moeilijk te motiveren zijn voor een activiteit. Het is echter wel heel belangrijk dat de betrokkene zoveel mogelijk blijft doen, ook voor zijn gevoel van eigenwaarde en zekerheid. Activiteiten aanpassen aan het vermogen van iemand met dementie geeft hem de mogelijkheid om mee te doen, te ontspannen en te genieten. We staan ook stil bij het belang van het levensverhaal en inzicht in persoonlijke voorkeuren en interesses voor het aanbieden van zinvolle activiteiten. 17 Coachen van verzorgenden in de thuissituatie Tijdens deze keuzedag vetrekken we van de verschillende samenwerkingsrelaties tussen verzorgenden en mantelzorgers. We omschrijven de traditionele relatie waarbij de verzorgende wordt gezien als expert en de familie vooral aan de zijlijn staat als bezoeker, de relatie waarbij mantelzorger en verzorgende in een machtsstrijd verwikkeld zijn, de samenwerkingsrelatie en de zorgende relatie waarbij de familie zelf veel behoefte heeft aan zorg en aandacht. De docente kan vanuit haar jarenlange ervaring deze vormen van relaties levendig omschrijven en zal mee zoeken naar de meest effectieve coaching die past bij de verschillende samenwerkingsrelaties. Als eten een zorg wordt… Eten heeft een belangrijke betekenis in een mensenleven. Het gaat veel verder dan het louter opnemen van voedingsstoffen. Eten heeft ook een belangrijke waarde op sociaal, psychologisch, cultureel en zelfs medisch vlak. De waarde van het maaltijdgebeuren verandert niet als men geconfronteerd wordt met dementie, de manier waarop het verloopt kan echter wel drastisch wijzigen. Het vormt een grote uitdaging voor hulpverleners en mantelzorgers om hiermee om te gaan. Hoe gaan we in deze situatie om met de actieve voedingsdriehoek en wat is het belang van een goede mondzorg? Hoe kunnen we onze communicatie afstemmen op de persoon met dementie? Hoe kunnen we ondersteuning bieden bij het maaltijd gebeuren? Hulpmiddelen en woningaanpassingen thuis Als we minder goed gaan zien, gaan we naar de oogarts en opticien en dragen zo een bril of lenzen. Als we wat minder goed gaan horen, gaan we naar oorarts en hoortoestellenwinkel en dragen we, eventueel na enige weerstand, een hoorapparaat. Maar wat doen we als het geheugen wat minder wordt? Welke technologische oplossingen zijn er dan beschikbaar en wie schrijft die voor? 18 In deze keuzedag staan we stil bij volgende thema’s: > Welke hulpmiddelen zijn er om te helpen bij dementie? > Welke woningaanpassingen kunnen nuttig zijn? > Wat kost het en welke financiële tegemoetkomingen zijn er? > Hoe overtuigen we personen met dementie om te gebruiken wat nuttig kan zijn? > Welke technologie is in ontwikkeling, wat kunnen we binnen 2 à 3 jaar verwachten? Vorming geven over dementie: methodieken en materialen Als referentiepersoon dementie ben je de aangewezen persoon om je kennis en enthousiasme door te geven aan je collega’s of aan familieleden van de persoon met dementie. Dit kan onder meer gebeuren in een vormingsmoment. Hoe pak je dit het beste aan? Wat kan jou erbij helpen? Wat kan jouw vorming afwisseling en kleur geven? Tijdens deze keuzedag word je actief ondergedompeld in een aantal methodieken. We bekijken telkens de voor- en nadelen en het toepassingsgebied. Je kan ook kennis maken met een aantal materialen. Met dit alles ga je tijdens de dag zelf aan de slag om een kleine basisvorming op te zetten. 19 Comfortzorg Op deze keuzedag bieden we naast een visie en theoretisch kader op comfortzorg en patiëntgestuurde zorg ook een praktijkgericht luik aan. Daarin besteden we aandacht aan het toepassen van PDL-technieken en het correct gebruik van allerlei (nieuwe) zorggebonden materialen. We werken hiervoor in groepjes zodat je de technieken kan oefenen en het materiaal zelf kan aanvoelen om het nadien makkelijker te gaan gebruiken in je eigen werksetting. Dementievriendelijke woonomgeving in het woonzorgcentrum De invloed van de materiële omgeving op ons welbevinden en functioneren is groter dan vermoed. Dit geldt in het bijzonder voor kwetsbare mensen, zoals personen met dementie. We kunnen personen met dementie ondersteunen via de vorm en inrichting van hun woonomgeving. > Wat maakt dat de persoon met dementie houvast vindt in zijn omgeving? > Hoe richt je het beste een woonkamer in? > Wat is het belang van kleuren en licht? > Hoe zorg je ervoor dat mensen makkelijk hun weg vinden? > Wat bevordert het contact tussen mensen? Op deze en soortgelijke vragen proberen we in deze keuzedag een antwoord te formuleren op basis van de stand van zaken van het wetenschappelijk onderzoek. De deelnemers worden uitgenodigd foto’s en/of plannen uit de eigen voorziening op USB-stick en op papier mee te brengen. Wij willen de cursisten met dit uitgebreide en gevarieerde keuzeaanbod een opleiding op maat aanbieden. 20 De referentiepersoon dementie op de barricade voor een dementievriendelijkere samenleving Een dementievriendelijkere samenleving begint bij een genuanceerde beeldvorming. Wist je dat … … negatieve clichés over dementie de levenskwaliteit van mensen met de aandoening ernstig aantasten? … we hen op die manier juist in een hoekje drummen, stigmatiseren, infantiliseren en etiketteren? Een mens met dementie is een persoon met wensen, gevoelens en voorkeuren. En met behoefte aan contact. Je hebt dementie. Dementie heeft jou niet. Net zoals je een andere ernstige aandoening kan hebben, kan je dementie hebben. De samenleving moet haar beeld over dementie bijstellen en nuanceren. In deze keuzedag laten we je nadenken over hoe jij vanuit jouw organisatie als referentiepersoon o.m. een bijdrage kan leveren tot een genuanceerde beeldvorming over dementie In de namiddag staan we stil bij initiatieven in het binnen- en buitenland waardoor gemeenten en steden hun ‘dementievriendelijkheid’ verhogen; hoe zijn ze ontstaan?, hoe ga je van idee naar project?, wat zijn de instrumenten en acties?, welke lessen kunnen we hieruit trekken? Personen met dementie en hun mantelzorgers krijgen hierdoor meer kansen om een rol te spelen in de lokale gemeenschap en te blijven deelnemen aan het openbare leven. Op het einde van deze dag heb je zicht op hoe je jouw netwerking kan invullen en hoe je de deelname van je dienst/voorziening én van personen met dementie aan het maatschappelijke leven kunt faciliteren en realiseren. 21 Bijkomende praktische informatie bij de opleiding tot referentiepersoon dementie We streven naar een evenredige verdeling van professionele medewerkers tussen de residentiële sector enerzijds en de thuiszorg en de ziekenfondsen anderzijds. Daarom vragen we je om per doelgroep in te schrijven. Het is aangewezen om de opleiding te volgen in de provincie waarbinnen men tewerkgesteld is zodat men voor verdere opvolging en navorming terecht kan bij het desbetreffende regionale expertisecentrum dementie. >Lestijden van 9.30 tot 12.30 en van 13.30 tot 16.30 uur. >Deelnameprijs De prijs voor de cursus bedraagt 1050 euro (inclusief syllabus, broodjeslunch, koffie/ thee en water). Het handboek 'dementie van begrijpen naar begeleiden' voor referentiepersonen dementie en andere betrokkenen ontvang je op dag 11. >Inschrijven Je schrijft in via http://infocentrum.dementie.be onder de rubriek 'opleidingen'. Bij ontvangst van je inschrijving ontvang je van ons een factuur voor het inschrijvingsgeld. Je inschrijving is pas definitief na ontvangst van je inschrijvingsformulier en een betaling van het inschrijvingsgeld. Indien het volledige bedrag niet kan worden betaald in 2014 vragen we een voorschot van minstens 100 euro. > Educatief verlof De opleiding tot referentiepersoon dementie 2015 wordt erkend voor betaald educatief verlof (in aanvraag). Betaald educatief verlof is een individueel vormingsverlof dat je recht geeft op afwezigheid op het werk om je bij te scholen. Het stelsel van educatief verlof is niet op elke voorziening van toepassing. Bespreek eerst met je werkgever of je dit attest kan aanvragen. Op het inschrijvingsformulier kan je aanduiden of je al dan niet een attest educatief verlof wenst te ontvangen. 22 >Annulering Je kunt de inschrijving voor de opleiding tot referentiepersoon dementie tot uiterlijk 1 december 2014 annuleren per fax of e-mail. Je ontvangt dan het cursusgeld terug met afhouding van 100 euro voor administratieen verwerkingskosten. Als je annuleert na 1 december 2014 ben je het volledige cursusgeld verschuldigd. > Afwezigheid en ziekte Afwezigheid is enkel gewettigd indien een schriftelijk bewijs bezorgd wordt aan het secretariaat van het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw. Om het getuigschrift te kunnen ontvangen, mag je niet meer dan 1 dag gewettigd afwezig zijn. Als je ongewettigd afwezig bent geweest, ontvang je geen getuigschrift. 23 Meer info Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw, secretariaat, Lokkaardstraat 8, 2018 Antwerpen Elke weekdag tijdens de kantooruren, behalve woensdag: t 070 224 777 [email protected] Websites: www.dementie.be | www.omgaanmetdementie.be | www.onthoumens.be 24
© Copyright 2024 ExpyDoc
