Denise Bijlenga - QbTest

De QbTest als objectieve test
van ADHD symptomen
Dr. Denise Bijlenga
Senior onderzoeker
PsyQ Kenniscentrum ADHD bij Volwassenen, Den Haag
Disclosure belangen spreker
(potentiële) belangenverstrengeling
Voor bijeenkomst mogelijk relevante
relaties met bedrijven
• Sponsoring of onderzoeksgeld
• Honorarium of andere (financiële)
vergoeding
• Aandeelhouder
• Andere relatie, namelijk …
Geen
Geen
Geen
Inhoud
1. Objectieve testen bij ADHD
2. QbTest in de dagelijkse praktijk
3. Interpretatie van test resultaten
4. Validiteit en betrouwbaarheid
5. Resultaten eigen onderzoek
Waarom een objectieve test voor ADHD?
Betere diagnostiek
Voor patiënt soms lastig om medicatie effect te bepalen
objectiveren van medicatie effect
Kosten-effectieve zorg leveren
Inzicht in objectieve resultaten
behandeling
extra motivatie voor
Maatschappelijke acceptatie van ADHD en behandeling
Objectieve testen bij diagnostiek ADHD
fMRI
EEG
Duur, ingewikkeld, betrouwbaarheid en validiteit onduidelijk
Actigrafie - Lage sensitiviteit/specificiteit
Continuous Performance Tests (CPTs):
• Test of Variables of Attention (TOVA)
• Conners’ CPT (C-CPT)
• Integrated Visual and Auditory CPT (IVA Plus)
• Quotient
• Quantitative behavioral test (QbTest)
Met bewegingssensor
QbTest
Gebruik in 10 landen (Europa en USA); 8 talen
Meer dan 145.000 patiёnten hebben QbTest
gedaan
FDA goedkeuring voor gebruik bij monitoren van
medicatie effect (april 2014)
Al eerder FDA goedkeuring voor gebruik in de
diagnostiek
Geregistreerd bij EMA
Inhoud
1. Objectieve testen bij ADHD
2. QbTest in de dagelijkse praktijk
3. Interpretatie van test resultaten
4. Validiteit en betrouwbaarheid
5. Resultaten eigen onderzoek
QbTest opstelling
Camera marker
Respons knop
Infrarood camera
Implementatie:
Prikkelarme ruimte
Kosten per maand: per installatie €450, incl.
opleiding, apparatuur, service; plus €10 - €23 per
test, afhankelijk van aantal tests
Inzet medewerkers (planning, assessment,
rapportage)
Programma ADHD bij
volwassenen, Den Haag
Doorloopschema QbTest (huidig)
Diagnostiek (DIVA 2.0 + comorbiditeit)
Bij diagnose ADHD:
Screening voor ADHD-medicatie
QbTest 1 (contra-indicaties: leeftijd > 60 jaar; onwil)
Indien arts medicatie wil evalueren
QbTest 2
Arts bespreekt resultaten met patiënt, past evt.
behandeling aan
Programma ADHD bij
volwassenen, Den Haag
Doorloopschema QbTest (planning)
Diagnostiek (DIVA 2.0 + comorbiditeit + QbTest)
Bij diagnose ADHD:
Screening voor ADHD-medicatie
Na eerste dosering medicatie
QbTest 2
Arts bespreekt resultaten met patiënt, past evt.
behandeling aan
Programma ADHD bij
volwassenen, Den Haag
Afname protocol QbTest
Uitleg
Patiënt installeren
Oefentest
Echte test
Versturen gegevens naar server
Rapportage in EPD
Go/no-go
6-12 jaar
…
1-back
12-60 jaar
15 minuten
20 minuten
…
Inhoud
1. Objectieve testen bij ADHD
2. QbTest in de dagelijkse praktijk
3. Interpretatie van test resultaten
4. Validiteit en betrouwbaarheid
5. Resultaten eigen onderzoek
Patiënt gegevens
Activiteit
Aandacht &
impulsiviteit
Vergelijking met
normgroep
Vergelijken met normdata
QbTest 6-12 jaar normgroep: N= 576
QbTest 12-60 jaar normgroep: N= 731
Q-waarde
Interpretatie
1.5 of hoger
Atypisch
1.1 tot 1.4
Beetje atypisch
-1.0 tot 1.0
Normale prestatie
-1.5 tot -1.1
Beter dan normale prestatie
-1.6 of lager
Extreme prestatie
Activiteit
QbTest - A Better View of ADHD
Aandacht en impulsiviteit
PsyQ casus 1
30-jarige man,
ADHD gecombineerde type
Test 1:
Geen ADHD medicatie
PsyQ casus 1
30-jarige man,
ADHD gecombineerde type
Test 2:
Methylfenidaat 35mg
PsyQ casus 1
Vergelijking van de tests
PsyQ casus 2
43-jarige vrouw,
ADHD gecombineerde type
Test 1:
Geen ADHD medicatie
PsyQ casus 2
43-jarige vrouw,
ADHD gecombineerde type
Test 2:
Concerta 72mg
PsyQ casus 2
Vergelijking van de tests
Inhoud
1. Objectieve testen bij ADHD
2. QbTest in de dagelijkse praktijk
3. Interpretatie van test resultaten
4. Validiteit en betrouwbaarheid
5. Resultaten eigen onderzoek
QbTest: validiteit
Discriminante validiteit: ADHD vs. geen ADHD
QbTest versie Sensitiviteit
Specificiteit
(correct positief) (correct negatief)
6-12 jaar
88-96 %
81-94 %
12-60 jaar
86-89 %
83-89 %
Gebasseerd op 3 onderzoeken (Sharma & Singh, 2009; Edebol, 2011; Ulberstad, 2012)
(Lis et al., Acta Psychiart Scand, 2010)
QbTest: test-hertest betrouwbaarheid
Parameters
Afstand
Oppervlak
Reactietijd
Reactietijd Variabiliteit
Foute reactie
Weglatingen
Correlatie
.86
.88
.89
.87
.68
.83
P-waarde
< .001
< .001
< .001
< .001
< .001
< .001
Op basis van herhaalde metingen bij N=40 (Ulberstad, 2012)
QbTest: Toegevoegde waarde in
diagnostiek
Normale
assessment
(n=40)
Assessment +
QbTest
(n=57)
ADHD
7 (18%)
0 (0%)
geen ADHD
1 (2%)
1 (2%)
Herhaalde diagnostiek na 1 jaar
Geen ADHD
ADHD
(Vogt & Shameli, The Psychiatrist, 2011)
QbTest: ander onderzoek
18 wetenschappelijke publicaties over/met QbTest
Met name onderzoeken naar psychometrische
eigenschappen gericht op verbetering en normering van
QbTest.
Onderzoeken naar effectiviteit Atomoxetine (bijv. Vogt et al.,
2011) en OROS-Mph (Ginsberg et al., 2012)
Effect van ‘tijdstip van de dag’ bij kinderen (Wehmeier et al.,
2011; Gunther et al., 2012)
Erfelijkheid aangetoond met QbTest bij niet-ADHD
siblings van kinderen met ADHD (Reh et al., 2014)
Inhoud
1. Objectieve testen bij ADHD
2. QbTest in de dagelijkse praktijk
3. Interpretatie van test resultaten
4. Validiteit en betrouwbaarheid
5. Resultaten eigen onderzoek
QbTest vs. ADHD-RS bij evaluatie ADHDmedicatie effecten
Observationeel onderzoek
Baseline test (zonder Mph) en followup test na 5
weken (met Mph)
Patiënten in de ochtend getest
QbTest (objectief) en ADHD Rating Scale
(subjectief)
(Bijlenga et al., Eur Psych, 2014)
In/exclusie criteria
Inclusie:
ADHD
18-60 jaar
Binnenkort starten met Mph
Exclusie:
Ernstige onbehandelde co-morbiditeit
Gebruik van ADHD medicatie bij baseline
Patiënten inclusie
Baseline test van 155 patiënten
Data ongeschikt van 10 patiënten
Totaal N=82 zowel Baseline als Followup
Reden van uitval: toch geen Mph, no-show,
afbreken behandeling
Resultaten (1)
Afname op zowel QbTest als ADHD-RS na Mph
Onafhankelijk van leeftijd, geslacht, opleiding, subtype, comorbiditeit, AD gebruik, Mph dosering
Gemiddelde afname
ADHD-RS
QbTest
Inattentie
28%
40%
Hyperactiviteit
23%
38%
Impulsiviteit
43%
83%
Afname groter op QbTest
Resultaten (2)
Zwakke correlatie
(r=.33) tussen
totaalscores van
QbTest en ADHDRS
Resultaten (3)
Bij 32% geen verbetering op de ADHD-RS maar wel op
QbTest, bij 16% andersom
Bij 72% verbetering op een van beide testen
QbTest
Verbetering
Gelijk
Verslechtering
Totaal
25%
16%
-
40%
31%
22%
5%
58%
Verslechtering
1%
-
-
1%
Totaal
57%
38%
5%
Verbetering
ADHD-RS Gelijk
Conclusie (1)
Testen meten verschillende aspecten van ADHD
Slechte introspectie bij ADHD? (Lis et al., 2013)
QbTest + ADHD-RS samen tonen bij 72% een
verbetering na Mph
Wij adviseren om QbTest toe te voegen aan
evaluatie van medicatie effecten
Conclusie (2)
Baseline QbTest geeft inzage in mogelijke
verbetering na medicatie
ADHD patiënten zijn vaak niet bewust van
medicatie-effecten
Objectiveren van medicatie-effecten belangrijk
bij terugkoppeling aan patiënt en arts
Discussiepunten
Observationeel onderzoek
Klinisch oordeel niet meegenomen
Verbetering op QbTest ≠ beter
Verder onderzoek: Leidt objectiveren tot betere
medicatietrouw en efficiëntere behandeling? Kan de
QbTest het effect van behandeling voorspellen?
Bedankt!
Onderzoekers:
Coördinatie en ondersteuning:
Denise Bijlenga
Sandra Kooij
Svenja Gehlhaar
Marloes Jasperse
Arianne Claassens
Leon v/d Berg
Gesche Knolle
Hans Boström
Fredrik Ulberstad
[email protected]

Download Report