Nieuwsbrief - Schaapskudde Elspeet en Vierhouten

Nieuwsbrief van de schaapskudde Elspeet / Vierhouten
December 2014.
Geachte donateur, sponsor, begunstiger en belangstellende van de schaapskudde,
In memoriam Cornelis (Cos) Mouw (1943-2014)
Al vanaf het allereerste begin van overname van de dierenartsenpraktijk van een
collega in januari 1971 ben ik betrokken bij de schaapskudde in Elspeet. Dan worden er
al lammetjes geboren en leerde ik Cos Mouw kennen. Cos ging dan al 3 jaar met een
kleine kudde de heide op. Daarnaast was hij veehouder en woonde met zijn moeder op
een boerderij aan de Nunspeterweg 62. Om een goede weergave van zijn levensloop te
geven is een boekwerk nodig.
Naast de woning van Cos stond een grote schuur, welke later tot woonruimte is
verbouwd. Vanaf zijn huis liep de herder met de kudde gewoon langs de weg richting de
heide. Cos trouwde met Christien en de kudde ging mee tot aan de deur van de kerk.
De gemeente besloot in 1975 om de oude schaapskooi aan de Stakenbergweg te
vernieuwen. Dat gaf voor de scheper meer mogelijkheden. Samen met Christien zetten
zij zich gezamenlijk in voor het behoud en hoeden van de kudde.
Oude herder Willem Mouw, een oom van Cos, is vroeger vaak gefotografeerd, maar het
jonge energieke echtpaar niet minder. Het is ook een boeiend vak, struinen over de
heide met een kudde schapen. Dagelijks kwamen zij mensen tegen op de route.
In de loop der jaren werd het hele dag hoeden zwaarder voor Cos en neemt Christien
deze taak voor een gedeelte over. Er bleef nog genoeg werk bij de schaapskooi.
Hoogtepunten in het jaar was het Schapenscheerfeest op de eerste zaterdag in juli en
het Praatje dat Cos hield in de zomermaanden op
woensdagochtend, waar vaak 100 tot 150
toehoorders op af kwamen.
Met een kruising van een ander schapenras
komen er nakomelingen met van die mooie
zwartkoppen en poten, een fotogenieke koppel
schapen ...
Als de herder eind 2008 aan gaat geven om met
zijn beroep te stoppen is er al een Stichting die
zich inzet om de kudde te gaan behouden. Dat
was een hele moeilijke beslissing voor Cos.
1
De laatste 5 jaren was hij elke ochtend om 6 uur bij
de schaapskooi om de beesten te controleren. Zelfs
de ochtend voor zijn ziekenhuisopname hielp hij de
kudde mee de weg over te steken. Men zegt wel: “In
het harnas gestorven“. Het type herder als Cos vind
je zelden.
Op 2 december is Cos na een ziekbed overleden en
op 6 december volgde een rouwdienst in de
Hervormde Kerk van Elspeet, met vooraf een
afscheidswoord van zijn vriend Louis Fraanje.
Daarna werd het lied: “Op de grote stille heide” gezongen. De rouwstoet is via de
Staverdenseweg / Molenweg gegaan en bij de Molen stond de schaapskudde opgesteld
voor een ‘Adieu’ aan deze markante persoonlijkheid.
Wij gaan Cos heel erg missen en het bestuur SSGN wenst Christien, hun zoon Evert met
Mireille en verdere familie heel veel sterkte toe de komende tijd.
Een vriend is heengegaan …
Hans Kok, voorzitter SSGN en rustend dierenarts.
Een uitgebreider In Memoriam vindt u op de website: www.schaapskudde-elspeet.nl en
www.de-veluwenaar.nl.
Mededelingen van het bestuur
De kudde is gezond en heeft deze zomer vele omzwervingen over de Elspeetse heide
gemaakt.
De ooien zijn weer gevaccineerd voor de Q-koorts (21-07), dat dient vóór het dekken te
geschieden, om de dieren goed te beschermen en de weerstand tegen deze ziekte
(titer) wordt in de drachtperiode doorgegeven aan het lam. In de eerste week van
augustus zijn er vier rammen, Veluws heideschaap, toegelaten. Zoals eerder vermeld is
het fokprogramma hierop gericht.
De kudde is nu 153 ooien groot en de herder denkt dat er 95 drachtig zullen zijn. Eind
januari worden de eerste lammetjes verwacht.
Begin juli is de heer Benedictus Benedictus het bestuur komen versterken als secretaris.
Benedictus was al eerder als onbezoldigd adviseur van het bestuur bij de schaapskudde
betrokken.
Op 1 oktober 2014 is een Begrazingsplan
contractueel bekrachtigd tussen bestuur SSGN en
de gemeente Nunspet. Aan dit plan is ongeveer
twee jaar gewerkt door Natuurbeheerders van de
gemeente in samenwerking met de Bosgroep. Een
groep van 25 genodigden was naar de Schuilhut op
de Schotkampweg getogen, alwaar het plan werd
ondertekend door burgemeester de heer ir. D.H.A.
van Hemmen en de voorzitter van SSGN de heer
H.A.R. Kok. In zijn toespraak wees de burgervader
er op dat de gescheperde schaapskudde twee
belangrijke taken heeft. De kudde is cultureel erfgoed en verdient daarom behouden te
blijven. Daarnaast dient de kudde een ecologisch doel om de heide te onderhouden. De
burgemeester deed een beroep op de Elspeters en het Elspeetse bedrijfsleven (vooral
financieel) bij te dragen aan het behoud van de schaapskudde.
Medewerkers van Villa Vennendal, een Loyaliteitsaandeel houder, zorgden voor
koffie/thee bij de ontvangst en na de ondertekening van het contract voor een glas
bubbels met garnituur.
2
Het bestuur gaat nog wel met de gemeente Nunspeet om de tafel om een vergoeding
voor het begrazen van de heide vast te stellen. De vergoeding voor het begrazen moet
gezien worden als een prestatiebeloning, immers de eerder verstrekte subsidies komen
te vervallen.
De kudde zal 275 dagen van het jaar de heide begrazen op locaties die van tevoren zijn
overeengekomen. De herders dienen dan ook dagelijks een verslag bij te houden over
de route die er gelopen wordt.
Enkele weken eerder heeft de kudde voor het eerst het Elspeterveld begraasd. Een
korte periode, omdat er slecht weer dreigde te komen en de kudde terug ging naar een
veiliger plek. Later is de kudde nog een week op deze locatie geweest. Het resultaat liet
zich hierna dan ook zien.
Schaapscheerdersfeest
Zaterdag 5 juli 2014 was er weer het traditionele
schapenscheren bij de Schaapskooi in Elspeet. Het
bestuur van de Stichting Vrienden van de
Schaapkudde heeft met inzet van meerdere
vrijwilligers deze dag tot een groot succes gemaakt.
Er weren vele foto’s gemaakt, vooral voor de
kinderen was deze zonnige dag een feest!
Ook waren de Vrienden dit jaar actief bij het Praatje
van de Herder bij de Schotkamp en bij de ontvangst
van diverse groepen, zoals scouting, gasten van Molecaten en gasten bij de kooi.
Voor herder Gartman van der Steeg kwam er begin november een verrassing: een
kruiwagen voor strobalen, welke door de Vrienden met behulp van acties bij elkaar is
gespaard.
Op de Boerendag in Elspeet heeft de heer Tjaard Heikens een gevilte vacht getoond van
een geschoren schaap; door deze vacht te vilten wordt het een juweeltje voor in huis!
Zie onze website hierover. Deze vachten zijn ook te koop voor € 90.- per stuk. U kunt
zich ook opgeven voor een cursus vacht vilten.
Herders
De herders gaan zeven dagen van de week de heide op met de schaapskudde en
worden daar regelmatig gefotografeerd. Wist u al dat er deze zomer ook TV-opnamen
werden gemaakt?
Op zondag 5 oktober 2014 werd er bij Beestyboys eerder gemaakte opnamen van
Gartman, zijn zoon Ricco, de hond Jur en de kudde uitgezonden. In de trant van vaders
met een speciaal beroep waarvan de zoon hem mogelijk wil opvolgen.
In een uitzending van Vroege Vogels ging Christien op pad met de kudde in een lange
aflevering. Bij terugkeer in de kooi werd zelfs de geboorte van een lam vertoond.
Ook is er een documentaire gemaakt door mevrouw Iris Grob: “Wij en de wolven”,
waarin Christien Mouw met de kudde tweemaal voorkomt. De première was in de
voormalige gasfabriek in Amsterdam. Twee bestuursleden waren daarbij aanwezig.
Henri Lokhorst is als vrijwilliger betrokken bij het scheperen. Gartman kan een beroep
op hem doen en dan gaat Henri veelal in zijn vrije tijd een halve of hele dag er op uit.
Weidepomp
Aan het doorgaande pad van de Schapendrift liggen de gemeenteweiden bestemd voor
de schaapskudde. Intussen is daar ook een kraal gemaakt voor opvang van de
schaapskudde. Water diende altijd in een voorraadvat te worden aangevoerd.
Sinds juli van dit jaar is daar een weidepomp geplaatst op kosten van de gemeente.
Goed grondwater zit daar diep. De buis zit dan ook op een diepte van 25 meter. Er
3
hangt een speciale pomp in op ongeveer 16 m hoogte. Met een zwengel worden de
drinkbakken van de schapen gevuld. De pomp is onderhoudsvrij en kan van de winter
gewoon blijven zitten.
Nieuwe schaapskooi
Het bestuur SSGN heeft in juli 2012 een Projectovereenkomst getekend met gemeente
voor de bouw van een nieuwe schaapskooi in Elspeet. Door de provincie Gelderland zal
maximaal € 300.000.- voor een nieuwe kooi worden bijgedragen, met de restrictie dat
de nieuwe schaapskooi 31 december 2015 gerealiseerd dient te zijn.
In eerste instantie had de Stichting een mooie locatie op het oog op de Schapendrift aan
de rand van het bos. Hier ligt een kleine strook grond van de gemeente en er diende
alleen wat hakhout en kleine boompjes geruimd te worden, wat elders zou worden
gecompenseerd.
Echter, bezwaren van omwonende deden de plannen veranderen. Er dreigde een lange
procedure. Vervelend is dat enkele vooronderzoeken al waren uitgevoerd o.a. door het
bedrijf Econsultancy met betrekking tot de ecologische gevolgen.
Het bestuur heeft een bouwcommissie benoemd, waarin 3 leden die eerder in de bouw
van projecten hebben gezeten, zitting hebben. Zij werken samen met de architect en
brengen daarover verslag uit aan het bestuur.
Op dit moment is een locatie in beeld aan de oostzijde van de Nunspeterweg, in de
buurt van het wildrooster in de Nunspeterweg, rechts van de weg. Deze locatie leent
zich uitstekend voor uitgangspunt van de begrazing van de heide.
Intussen zijn er ook nu weer gunstige onderzoekresultaten doorgestuurd naar de
gemeente Nunspeet en de provincie Gelderland voor de vergunningaanvragen. De tijd
begint echter wel te dringen. Nog niet alle hobbels zijn genomen.
De oude schaapskooi mag nooit verdwijnen en gaat dienen voor extra opvang van
schapen. Ook blijven hier gasten komen en het Schapenscheerfeest wordt hier
gehouden.
Noord-Veluws Museum
Op 30 oktober 2014 is het Noord-Veluws Museum geopend.
Op dit moment zijn er, naast de eigen collectie,
schilderstukken van Ben Viegers te bewonderen. Ook hangt
daar een schilderij van herder Willem Mouw van de hand van
Freule Irma E.H.J. van Eysinga.
In het Kulturhus in Elspeet is ook een schilderstuk van de
Freule te zien.
Het aardige is dat er al besprekingen zijn gevoerd met de
directeur van het Noord-Veluws Museum, de heer Erik
Stotijn, de volgende expositie te gaan wijden aan
schilderstukken met schaapskuddes en herders.
Donaties en giften
Het bestuur doet ook nu weer een dringend beroep op uw vrijgevigheid om de
schaapskudde te blijven steunen!! Wij hopen dat we kunnen blijven rekenen op uw
bijdrage voor het komend jaar.
Extra inkomsten blijven nodig zowel van de donateurs als de Loyaliteitsaandeelhouders.
Zie ook onze website: www.schaapskudde-elspeet.nl
De Stichting Schaapskudde Gemeente Nunspeet heeft de ANBI status.
4
Tenslotte
Wilt u in het vervolg de Nieuwsbrief digitaal ontvangen?? (dat scheelt in de porto
kosten), dan gaarne bericht aan: [email protected]
Voor de maand december wenst het bestuur van SSGN u
allen sfeervolle Kerstdagen en een goede Jaarwisseling.
5

Download Report