Hilde Van de Vyvere – Nadine Praet

10/10/2014
Ergotherapie bij personen met de
Ziekte van Parkinson
Studiedag 16 oktober 2014
Hilde Vandevyvere en Nadine Praet
“Elke dag opnieuw een gevecht”
https://www.youtube.com/watch?v=g8z04kQzMp4
Commercial Parkinson vereniging
What’s in the name…
De ziekte van Parkinson
 Neurologische aandoening
 Afsterving van de cellen die dopamine
aanmaken
 Dopamine is noodzakelijk voor een goede
controle van lichaamsbewegingen
 Het is een progressieve degeneratieve ziekte
1
10/10/2014
Primaire kenmerken
- Rigiditeit
Spierstijfheid en afgenomen spierkracht
- Akinesie – bradykinesie
Bewegingsarmoede; het niet kunnen starten van een
beweging
Abnormale traagheid in bewegen en denken
- Rusttremor
- Vermindering van de houdingsreflexen
Gevolgen (1)
Aanhoudende pijn in nek, schouders en armen
Persistente vermoeidheid
Houdingsverandering (propulsie)
Typisch stappatroon (schuifelpas)
Verminderde automatische bewegingen
(knipperen ogen, zwaaien armen)
Freezing
Evenwichtsproblemen en verhoogd valrisico
Gevolgen (2)
Grote gevolgen in dagdagelijkse handelingen
Herhalingsbewegingen zijn moeilijker (bv. tandpoetsen
en fijne bewegingen)
Verstoorde fijne motoriek
Aanwezigheid van tandradfenomeen
Micrografie
Maskergelaat
Hypofone stem
2
10/10/2014
Secundaire kenmerken






Slaapstoornissen
Slikstoornissen en speekselvloed
Eetlustvermindering, vermagering, constipatie
Overmatig zweten, vettige huid
Angst – depressie – sociale isolatie
Cognitieve stoornissen : 40 %
Stadia volgens Hoehn en Jahr
Fase 1: Verschijnselen aan één kant van het lichaam.
Fase 2: Verschijnselen aan beide kanten van het lichaam, er zijn geen
evenwichtsstoornissen.
Fase 3 : Verschijnselen aan beide kanten van het lichaam, met
evenwichtsstoornissen, de patiënt kan nog zelfstandig functioneren.
Fase 4: Verschijnselen aan beide kanten van het lichaam, met
evenwichtsstoornissen, de patiënt heeft dagelijks hulp nodig.
Fase 5: Ernstig geïnvalideerde toestand, patiënt is aan tafel en
bed gebonden, en heeft verpleegkundige zorg nodig.
3
10/10/2014
Ergotherapie bij de ziekte van
Parkinson
 Klinische richtlijn (Ndl, 2008):
http://www.parkinsonnet.nl/parkinson/behand
elrichtlijnen/richtlijn-ergotherapie
 Werkkaart diagnostiek
 Werkkaart behandeling
1. Stimuleren zelfmanagement
 Inzicht in effect ziekte op betekenisvol handelen
 Educatie van persoon zelf en mantelzorger
 Herkennen en toepassen eigen levensstijl
 Voorwaarde : voldoende cognitieve
mogelijkheden
2. Optimaliseren dagstructuur en
dagbesteding
 Persoon begeleiden in het hanteren van een
dagstructuur
Waar haalt de cliënt zijn energie uit?
 Dag en weekschema opstellen met afwisseling rust
en activiteit
 Bewust worden van invloed
medicatie op dagstructuur
4
10/10/2014
3. Verminderen stress en tijdsdruk
 Inzicht in effect van stress en tijdsdruk
Welke activiteiten geven voldoening
en welke geven stress of druk
 Aandacht voor indeling en locatie van spullen
(bv. mobiele telefoon)
 Aandacht voor ontspanning
4. Onderhouden van motorische
vaardigheden arm / hand
 Inzicht in belang van het gebruiken van
motorische vaardigheden in activiteiten
 Uitdagingen creëren voor de persoon
5. Met gerichte aandacht handelen
 Routinehandelingen zijn een probleem
 Gerichte aandacht wordt een noodzaak
 Let op afleidende factoren!
 CONCENTRATIE!
5
10/10/2014
6. Toepassen cognitieve
bewegingsstrategieën
stapsgewijs handelen
 Complexe en geautomatiseerde handelingen
opdelen tot verschillende los van elkaar en vaste
volgorde deelstappen
 Vereenvoudigen van de activiteit
 BEWUST handelen
 Voorbeeld : houdingsverandering -> spiegel
7. Verminderen van dubbeltaken
Voorbeelden van dubbeltaken
7. Verminderen van dubbeltaken
 Één taak tegelijk
 Enkelvoudige taken
 Ondersteunende hulpmiddelen inzetten
6
10/10/2014
7. Verminderen van dubbeltaken
8. Toepassen van cues
 Cues zijn prikkels uit de omgeving of prikkels
die de patiënt zelf opwekt
 Auditieve cues
 Visuele cues
 Tactiele cues
 Vooral te gebruiken bij startproblemen én
gebrek van interne sturing
8. Toepassen van cues
cues cues :
Auditieve
Visuele
Bewegen op muziek
De patiënt laten tellen
Een start signaal geven
Visuele cues
Stappen over strepen – Parkinsonrollator
Lijntjespapier bij het schrijven
U richten naar een punt of voorwerp in de
omgeving (schilderij)
Tactiel Proprioceptief
Aantikken van het been
Het gewicht verplaatsen op één been
7
10/10/2014
 PD glasses
Uit de Engelse richtlijn :
Cues cards
8
10/10/2014
9. Optimaliseren van fysische omgeving
 Inzicht in mogelijkheden en procedures
 Hulpmiddelen en voorzieningen
Te bestellen via www.parkinsonliga.be (2€)
10. Advies en begeleiding mantelzorger
 Uitleg geven over het effect van de ziekte op
betekenisvol handelen
 Adviseren over en trainen in vaardigheden voor de
verzorging en begeleiding
 Adviseren over hulpmiddelen, voorzieningen en
woningaanpassing
 Stimuleren en begeleiden in het zoeken naar
mogelijkheden om eigen activiteiten te behouden
of te herkrijgen.
Occupational therapie for people with
Parkinson’s
Klinische richtlijn (Eng, 2010)
Ana Aragon and Jill Kings
http://www.cot.co.uk/publication/cotpublications/occupational-therapy-peopleparkinsons-disease
9
10/10/2014
Vlaamse Parkinsonliga
Kapucijnenvoer 10
BE - 3000 Leuven
Ond.nr.: 0879.275.504
[email protected]
0478/96 16 80
Openingsuren MA tot DO van 09.00 tot 13.30 uur
10

Download Report