Nieuwsbrief 20, april 2014

Nieuwsbrief
nummer 20
april 2014
Verder in deze nieuwsbrief
Laego visiedocument ouderenzorg:
versterk eigen kracht en
‘samenkracht’
Ketenzorg Ouderen Walcheren
Seniorenkracht en eigen regie
Zorgprogramma voor Preventie en
Herstel (ZPH)
Generalisten van Even Buurten
actief in Rotterdamse wijkteams
Rol fysieke omgeving voor
zelfredzaamheid ouderen
GENERO LinkedInTM en Twitter
Kwetsbaarheid voorspelt
verminderde functie en overlijden
van ouderen met verstandelijke
beperking
Tweede NPO-subsidieronde
regionale implementatieplannen
Stem van de oudere migrant
Nieuws uit het NPO
GENERO Ouderen- en
mantelzorgforum
GENERO symposium
26 september 2013
Agenda
GENERO partners
Contact
3
4
5
6
7
9
10
11
12
14
15
18
19
20
21
22
Ouderenzorg in Midden-Brabant
In 2009 bezocht huisarts Rens Henquet uit Hilvarenbeek het NHG-congres Ga voor (G)oud. Centrale boodschap daar was: ‘Als we goede zorg
aan onze ouderen willen blijven geven, dan zullen wij ons goed moeten
voorbereiden’. Hiermee begon de aandacht voor ouderenzorg in MiddenBrabant.
Rens Henquet volgde de kaderopleiding
ouderengeneeskunde en startte met het
in beeld brengen van ouderen in haar
praktijk een pilot ouderenzorg. De Regionale Coöperatie Huisartsen (RCH)
Midden-Brabant omarmde het initiatief. Samen met Thebe (thuiszorgorganisatie) en Robuust (regionale onder-
steuningsstructuur) werd een project
opgezet om de ouderenzorg in de hele
regio vorm te geven. Met een groep van
29 huisartsen is de methodiek verder
ontwikkeld. Inmiddels neemt de helft
van de 145 huisartsen van de RCH deel
aan het project ‘Kwetsbare ouderen’.
Ouderenzorg in Midden-Brabant
De financiering voor het project komt
deels vanuit de M&I-module ‘kwetsbare
ouderen’ en het NPO. Via GENERO is er
in 2012 subsidie ontvangen om relevante onderdelen vanuit het project Ketenzorg Ouderen Walcheren (zie pagina 4)
in Midden-Brabant mee te nemen.
1
Identificatie ouderen, bezoek en
MDO
In 2011 is een visie geformuleerd over
goede zorg voor kwetsbare ouderen in
de eerste lijn. In elke huisartsenpraktijk
werd een ‘kernteam’ samengesteld van
huisarts, praktijkondersteuner (POH)
en wijkverpleegkundige. Dit team ging
aan de slag om de kwetsbare ouderen in
de praktijk inzichtelijk te krijgen en te
bezoeken. Voor een eerste selectie is de
Tilburg Frailty Indicator (TFI) gehanteerd. De praktijkondersteuner of de
wijkverpleegkundige bezocht ouderen
die op basis van de TFI kwetsbaar zijn.
Ze namen nog een vragenlijst af, Trazag,
Easycare of ORION om meer inzicht te
krijgen in eventuele problemen op de
leefgebieden wonen, zorg en welzijn.
Problematiek wordt besproken in het
multidisciplinair overleg (MDO). Aan
het MDO, opgezet rondom de huisartsenpraktijk, nemen verschillende zorgverleners deel: huisartsen, fysiotherapeuten, ergotherapeut, maatschappelijk
werk, POH-GGZ en (op afroep) een spe-
2 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
cialist ouderengeneeskundige. Vanwege
het frequent voorkomen van polyfarmacie is ook de apotheker actief betrokken.
Ondersteuning huisartsen
De RCH ondersteunt huisartspraktijken
door het aanvragen van M&I-modules,
het begeleiden bij de opzet van het MDO
en het stimuleren van samenwerking
met bestaande wijknetwerken. Nascholingen en thema-avonden maken huisartsen, POH’s en wijkverpleegkundigen
wegwijs in de methodiek, screeningslijsten, het zorgbehandelplan en het MDO.
Een speciale avond om de verschillende
instanties voor wonen, welzijn en zorg
met elkaar in contact te brengen is zeer
gewaardeerd en resulteerde in steviger
wijknetwerken rondom de praktijken.
Geriatrie-expertiseteam
De specialist oudergeneeskunde (SOG)
en de geriater vormen samen een Geriatrie-ExpertiseTeam (GET). De SOG
neemt deel aan het MDO en is op afroep
beschikbaar. De klinisch geriater heeft
tijd gereserveerd om vragen vanuit de
praktijk te beantwoorden.
Overleg met Ketenzorg Ouderen
Walcheren
Vanuit Midden-Brabant is uitgebreid
overlegd met de projectleider van Ketenzorg Ouderen Walcheren. Duidelijk
is geworden dat relevante onderdelen
van het Walcherse zorgmodel deel uitmaken van de werkwijze in MiddenBrabant. Een mooie bevestiging dat
Ouderenzorg Midden-Brabant op de
Verschillen en overeenkomsten Ketenzorg Ouderen Walcheren en Ouderenzorg Midden-Brabant
Walcheren
Midden-Brabant
Aanpak
Casefinding in HA praktijk of in de wijk, screening, probleem
analyse, zorgbehandelplan, kernteam en MDO volgens processchema
Instrumenten Screening
GFI (Groningen Frailty
Indicator)
Startdocument Trazag, TFI
(Tilburg Frailty Indicator)
Instrumenten Probleemanalyse
Easycare
Easycare, Orion, Trazag
Trajectbegeleiding/
zorgcoördinatie
WVK (laagcomplex) of
Verpleegkundig specialist
geriatrie (hoogcomplex)
Vanuit HA praktijk (HA, POH
of praktijkverpleegkundige)
of door WVK afhankelijk van
problematiek oudere
Zorgbehandelplan
Consultatie specialist ouderengeneeskunde/klin. geriater
SFMPC (NHG-model/Laego)
Doorverwijzing of deelname in
MDO
Geriatrisch Expertise Team of
deelname in MDO
Ouderenzorg in Midden-Brabant
goede weg is. Ook is gebleken dat een elders ontwikkelde aanpak niet 1-op-1 kan
worden overgenomen door een andere
regio, maar aanpassing behoeft aan de
lokale situatie, zeker als sprake is van al
lopende trajecten zoals in Midden-Brabant. Tijdens de site-visit van ZonMw
aan GENERO eind 2013 onderschreef
de NPO-programmacommissie dit. De
commissie was zeer positief over de implementatie van gestructureerde ouderenzorg in Midden-Brabant.
Meer informatie over Ouderenzorg MiddenBrabant: Annemarie Cromwijk,
[email protected]
1
Visiedocument ouderenzorg:
versterk eigen kracht en ‘samenkracht’
Publicatie: 13 maart 2014
Om ouderen in de toekomst goede ondersteuning en zorg te bieden is een andere
manier van denken en handelen nodig. Dat schrijft de landelijke adviesgroep eerstelijnsgeneeskunde voor ouderen (Laego) in hun onlangs verschenen visiedocument.
Om het toenemend aantal ouderen in de toekomst de juiste zorg en ondersteuning te
kunnen blijven bieden moet de oplossing gezocht worden in:
• Functioneel en persoonsgericht in plaats van ziektegericht handelen
• Proactief handelen in plaats van reactief
• Passende zorg, gericht op behoud en versterking van eigen kracht en “samenkracht’.
Om deze doelen te behalen is zorg en ondersteuning dicht bij huis nodig en moet de
verbinding tussen zorg en welzijn versterkt worden. Professionele aanbieders van zorg
en ondersteuning werken op lokaal niveau samen. Doelen van ouderen en eventuele
mantelzorgers zijn leidend voor de zorg en ondersteuning die zijn moeten krijgen.
Korte lijnen
Bij kwetsbare ouderen is vaak sprake van multimorbiditeit en complexe problematiek.
Kwaliteit van leven komt steeds meer voorop te staan. De kwaliteit van leven wordt
veelal bepaald door zelfredzaamheid en sociale participatie van de oudere. Daarom is
het zo belangrijk dat huisartsen, praktijk- en/of wijkverpleegkundigen nauw samenwerken met welzijnswerkers en thuiszorgmedewerkers. Bij korte lijnen in de zorg kunnen
signalen van problemen snel doorgegeven worden en kunnen tijdig (preventieve)
acties worden ondernomen. De Laego wil een systeem van lokale, persoonsgerichte,
passende, proactieve en samenhangende zorg en ondersteuning van kwetsbare ouderen stimuleren.
Gespecialiseerde huisartsen
Met het visiedocument beschrijft Laego de visie op de ontwikkelingen in het veld met
daarin een belangrijke rol van de kaderhuisartsen ouderengeneeskunde. Deze visie
sluit aan bij de Toekomstvisie huisartsenzorg 2022 NHG/LHV.
Meer informatie, onder andere over kaderartsen ouderengeneeskunde, is te vinden op
Laego.nl.
Voor het volledige visiedocument: KLIK HIER.
3 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
Ketenzorg
Ouderen
Walcheren
1
Deelname 70% van alle huisartsen
Het model Ketenzorg Ouderen Walcheren is in 2013 verder geïmplementeerd
in de regio Walcheren. Doelstelling van
het implementatieproject was deelname
van 70% van de huisartsen op Walcheren te bereiken. Naar het zich laat aanzien (definitieve cijfers zijn april 2014
bekend) wordt dit percentage gehaald.
Dat mag een succes genoemd worden,
want het betekent dat een groot aantal
huisartsen participeert in een model
dat screening op kwetsbaarheid van de
oudere populatie in de huisartspraktijk
uitvoert en waarin onder andere multidisciplinair overleg en een polyfarmacie-check tot een standaardwerkwijze
behoren. Hiermee is voor een flink aantal ouderen een kwalitatief goede en afgestemde zorg geborgd. Bijkomend is
dat ook de ketenzorg voor dementie in
de regio Walcheren afgestemd wordt op
het model. Binnen de keten zijn casemanagers dementie aanwezig die gekoppeld aan de huisartspraktijken werken.
Patiënten die in de screening
Gepubliceerd
naar voren komen met een verA quasi-experimental study of the effects of an
moeden op geheugenstoornisintegrated care intervention for the frail elderly on
sen kunnen zo direct vanuit de
informal caregivers’ satisfaction with care and supketen dementie worden onderport. Authors: Janse Benjamin, Huijsman Robbert,
steund. Definitieve rapportage
Fabbricotti N. Isabelle, Journal: BMC Health Services
hierover vindt plaats in mei/
Research. 14:140.
juni 2014.
KLIK HIER
4 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
Vervolgmeting
evaluatieonderzoek
Op 1 november 2013 is met cofinanciering van CZ een extra evaluatiemeting
gestart binnen het project Ketenzorg
Ouderen Walcheren. Met deze extra meting kunnen ouderen en mantelzorgers
over een periode langer dan twee jaar
gevolgd worden en kan de invloed van
het ketenmodel op langere termijn onderzocht worden. Alle ouderen en mantelzorgers zijn opnieuw aangeschreven
en de afname van de vragenlijsten is bijna afgerond. Het is alleen nog wachten
op het resultaat van een reminder onder
mantelzorgers. Er zijn helaas wel veel
ouderen uitgevallen. In totaal 150, ongeveer gelijk verdeeld over de controleen de experimentele groep. De redenen
voor uitval laten zien hoe kwetsbaar de
onderzoeksgroep is en hoe moeilijk het
is om ouderen en mantelzorgers over
een langere periode te blijven volgen.
•overleden: 50%
•niet meer mee willen doen: 20%
•te dementerend, verward of ziek om de
vragen te kunnen beantwoorden: 12%
•heeft een andere huisarts: 10%
•heeft een casemanager dementie: 8%
De volgende stap is het analyseren van
dossiers. De resultaten zullen eind 2014
beschikbaar komen.
Ketenzorg Ouderen Walcheren
Handboek
‘Ketenzorg Ouderen Walcheren’
Geschreven en samengesteld door:
Ruben de Kuyper, Frans van Eede, Luc van Houdt, Ruud
Schellekens, Deborah Leonards, Flip van Nieuwenhuize,
Christine Swanenberg. Projectleiding: Auktje Reiffers.
Dit handboek is een hulpmiddel voor invoering van het
Walcheren Integrale Zorgmodel, ook elders in het land.
De complexe behoeften van kwetsbare ouderen vragen
om een nieuw zorgmodel waarbij aanbieders van preventie, cure, care, wonen en welzijn met elkaar samenwerken. Van signalering tot behandeling vanuit één loket.
Dat doet het Walcheren Integrale Zorgmodel. Daarbij
neemt het model de rol van mantelzorg mee.
1
Het handboek bevat onder andere:
• Beschrijving model en voorwaarden om het in praktijk
te brengen.
• Instrumenten en methoden voor omzetten behoeftebepaling naar zorgplan en zorgprotocollen.
• Beschrijving huisartsenvoorziening met daarbij behorende werkafspraken (MDO, transmuraal MDO),
samenwerkingsafspraken (geriatriefysiotherapeut,
SOG, geriater, welzijn), protocollen (voeding, vallen,
dementie, incontinentie, polyfarmacie, mantelzorger).
• Handleiding KIS-ouderenzorg.
Het volledige handboek kunt u downloaden via
www.erasmusmc.nl/genero (Projecten 1b).
Seniorenkracht en eigen regie
Ruimte geven aan eigen regie
Hoe kun je als zorgverlener ervoor zorgen
dat ouderen, ook als zij ondersteuning ontvangen, in hun kracht komen te staan en meer
ruimte ervaren om hun leven op hun eigen manier
vorm te (blijven) geven? Zorgaanbieder Laurens,
Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam
en het Albeda College (ROC) werken al een aantal jaar samen om
zorgmedewerkers dit te leren, onder andere door te communiceren op een manier die aansluit bij de individuele oudere. Dit is van
belang in de basisopleidingen tot verpleegkundige en verzorgende,
maar ook in de praktijk van alledag.
Er is een interactief trainingsprogramma ontwikkeld, uitgevoerd en
geëvalueerd op twee pilotlocaties. Na een positieve evaluatie is op
een nieuwe locatie een methode ontwikkeld om deze werkwijze te
implementeren. Bijzonder hierbij is dat enthousiaste medewerkers
van de pilotlocaties de rol van coach hebben vervuld. In dit traject is
geleerd wat belangrijk is als je een ‘eigen regie’-traject wilt voortzetten op nieuwe locaties. Deze ‘lessen’ zijn vertaald in tips:
• Tip 1: Leren van vakgenoten is niet alleen leerzaam voor de medewerkers van een nieuwe locatie, maar ook voor de medewerkers uit de pilotlocatie: zij verdiepen hun kennis, vaardigheden en
het draagt bij aan hun beroepstrots.
• Tip 2: Zorg dat het management van de doellocatie zich eigenaar
voelt van de verandering omdat zij degenen zijn die de cultuurverandering dienen te faciliteren. Een enthousiaste manager uit een
pilotlocatie kan hen coachen.
• Tip 3: Het spreekt voor zich dat in een project over eigen regie de
bewoners(raad) een adviserende en sturende rol hebben in het
traject.
Op de website van Kenniscentrum Zorginnovatie zijn meer tips
voor implementatie te vinden. Op deze site staan ook de trainingsmodules en docentenhandleidingen.
5 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
Zorgprogramma
voor Preventie
en Herstel
(ZPH)
NIEUW
1
Het Zorgprogramma voor Preventie en
Herstel is een innovatief zorgprogramma om functieverlies na ziekenhuisopname te voorkomen bij kwetsbare ouderen. In het Vlietland Ziekenhuis is een
transmuraal herstelzorgteam opgericht,
werden patiënten tijdens ziekenhuisopname en daarna begeleid door een casemanager en was er de mogelijkheid tot
extra revalidatie na ziekenhuisopname
in het Centrum voor Preventie en Herstel. Patiënten behandeld met het zorgprogramma in het Vlietland ziekenhuis
(Schiedam) werden voor een evaluatieonderzoek vergeleken met patiënten
uit het Sint Franciscus Gasthuis (Rotterdam) en het Ruwaard van Putten ziekenhuis (Spijkenisse).
De dataverzameling voor de evaluatie
van het Zorgprogramma voor Preventie en Herstel is in september 2013 afgerond. Tot nu toe is gebleken dat er
Client in Beeld. Preventie en
Herstel Casemanagement
Samengesteld en geschreven door:
Karin Te Velde, Anja Gokke en
Wouter Steutel
Mede aangeboden door mr. Ageeth
Ouwehand, prof.dr. Johan Mackenbach en dr. Ton Bakker
meer integrale zorg verleend wordt na
de invoering van het programma in het
Vlietland ziekenhuis. Daarnaast ervaren
zowel personeel als patiënten de zorg als
beter na invoering van het programma.
Er is echter nog geen duidelijk effect gevonden van het zorgprogramma op de
zelfredzaamheid en kwaliteit van leven
van de ouderen en hun mantelzorgers.
Naast het evaluatieonderzoek zijn er
ook verschillende implementatieactiviteiten geweest. In de zomer van 2013
hebben diverse workshops en meetings
plaatsgevonden over de onderdelen van
het zorgprogramma. De workshops zijn
goed bezocht en ontvangen. Momenteel
wordt met verschillende partijen overlegd over de mogelijkheden voor het
implementeren van onderdelen van het
programma.
Meer informatie over het project vindt u
hier.
Dit handboek is een praktische uitwerking van casemanagement zoals ingezet binnen het Zorgprogramma
Preventie en Herstel. Casemanagement ‘Preventie en Herstel’ is gericht op cliënten met een hoog risico
op functieverlies, de zogenoemde kwetsbare ouderen. De Preventie en Herstel Casemanager is meestal
een geriatrisch geschoolde verpleegkundige met aanvullende scholing. Met de inzet van een casemanager
wordt de kwetsbare oudere gedurende de opnameperiode en na ontslag samen met de mantelzorger op
maat begeleid.
Het boek bevat onder meer een beschrijving van het eerste contact tussen cliënt en casemanager, het
triageoverleg, de invulling van casemanagement als de cliënt weer thuis is; empowerment van cliënt en
mantelzorger, ervaringen van casemanagers en informatie over het scholingstraject voor casemanagers en
de benodigde competenties.
Het boek is gratis te downloaden via www.erasmusmc.nl/genero (Projecten 2c).
Tip: veel extra informatie vindt u door het ‘scannen’ van afbeeldingen in het boek met smartphone-App ‘Layar’.
6 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
Generalisten van
Even Buurten
actief in
Rotterdamse
wijkteams
1
Financiering Even Buurten
Rotterdam in 2014
In Rotterdam loopt sinds mei 2011 het
project ‘Even Buurten’ waarin professionals uit zorg en welzijn via een integrale wijkaanpak proberen de sociale
netwerken rondom thuiswonende ouderen te verstevigen. Doel van dit sociale netwerk is (vroeg)signalering en het
bieden van concrete hulp en ondersteuning aan kwetsbare ouderen met inzet
van vrijwilligers uit de buurt. Onlangs
is ook voor 2014 financiering toegekend.
Een bijdrage van de Nederlandse Zorgautoriteit stelt het project in staat haar
werk in vier Rotterdamse wijken voort
te zetten en een bijdrage te leveren aan
het ontwikkelen van sociale wijkteams
in de stad.
Even Buurten neemt deel aan
sociale wijkteams
Dit jaar bereidt Rotterdam zich voor op
de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), waarbij de gemeente
meer taken op het gebied van ondersteuning van ouderen, zieken en mensen
met een beperking krijgt. De gemeente
organiseert zorg en ondersteuning meer
in de wijk en gaat werken met sociale
wijkteams. Even Buurten werkt dit jaar
mee aan het ontwikkelen van de wijkteams. De gemeente Rotterdam beoogt
de ontwikkeling in het aanspreken van
de zelfredzaamheid van ouderen en de
beweging dat ouderen langer thuis kunnen blijven wonen verder vorm te geven.
Generalistische wijkprofessional
vergroot ‘zelfmanagementvaardigheden’
Via een informele oplossing in de buurt
en het aanspreken van de mogelijkheden van kwetsbare ouderen beoogt de
generalistische wijkprofessional van
Even Buurten ouderen in staat te stellen
zo lang mogelijk thuis te laten wonen,
Hierbij spelen zelfmanagementvaardigheden een rol. De Erasmus Universiteit
Rotterdam doet hiernaar onderzoek. Dr.
Jane Cramm, prof.dr. Jos Twisk en prof.
dr. Anna Nieboer onderzochten relaties
tussen zelfmanagementvaardigheden,
kwetsbaarheid en gezondheid onder 70plussers in Rotterdam. Uit dit onderzoek
komt naar voren dat zelfmanagementvaardigheden en kwetsbaarheid van
belang zijn voor gezond ouder worden.
Dit geldt in het bijzonder voor de groep
lager opgeleiden en voor alleenstaanden.
Interventies die zich richten op het versterken van zelfmanagementvaardigheden kunnen mogelijk de gezondheid beschermen en functieverlies tegen gaan.
Het volledige artikel hierover kunt u
hier downloaden.
Voor alle inmiddels verschenen artikelen over Even Buurten, KLIK HIER
7 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
Even Buurten
Toolbox Even Buurten online
Even Buurten beoogt ouderen langer thuis te laten wonen door het organiseren van
sterke sociale wijknetwerken. Deze netwerken maken deel uit van de integrale wijkaanpak voor ouderen in Rotterdam. De kennis en ervaring die met de nieuwe werkwijze
van Even Buurten in Rotterdam is opgedaan staat online in de vorm van een Toolbox.
Ouderen lopen in hun dagelijks leven tegen kleine of grotere problemen aan, die ze zelf
niet meer op kunnen lossen. Zoals afnemende gezondheid, psychische problemen of
een kleinere sociale kring. Met een beetje ondersteuning van de mensen om hen heen
kunnen zij prima functioneren. Even Buurten brengt ouderen in contact met buurtbewoners en vrijwilligers en schakelt zonodig professionele ondersteuning in. De spillen
van Even Buurten bemiddelen daarbij. Onder het motto ‘Gelukkig oud worden in eigen
buurt, daar zorgen we samen voor’ zijn zij sinds 2011 actief in Rotterdam.
1
Toolbox online beschikbaar
De Toolbox is bedoeld voor bestuurders en beleidsmakers bij gemeenten en zorg- en
welzijnsorganisaties. Naast informatie over de werkwijze van Even Buurten biedt de
Toolbox handreikingen om te bepalen of een dergelijke aanpak haalbaar is binnen hun
organisatie en welke kritische factoren daarbij een rol spelen. De Toolbox (interactieve
PDF) vindt u op www.rotterdam.nl/evenbuurten.
GENERO – Netwerk Ouderenzorg Zuidwest-Nederland – beoogt verbetering in
zorg en welzijn voor ouderen te realiseren
door het betrekken van alle voor zorg en
welzijn relevante partijen. Alleen door samenwerking kunnen optimale zorg en welzijn voor ouderen en effectieve en kwalitatief
goede zorginnovaties worden ontwikkeld,
geëvalueerd en geïmplementeerd.
Om de samenwerking en samenspraak
te stimuleren, van elkaar te leren, project
ideeën te genereren en bekend te raken
met elkaars kennis en expertise worden
regelmatig activiteiten zoals netwerkbijeenkomsten georganiseerd. Binnen GENERO
lopen grootschalige projecten gericht op
innovaties in zorg en welzijn voor ouderen,
gehonoreerd met een subsidie van ZonMw.
De inzet is dat op termijn activiteiten leiden
tot een integraal zorg- en ondersteuningsaanbod gericht op een betere zelfredzaamheid, meer functiebehoud en vermindering van zorg- en behandelbelasting van
ouderen.
8 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
Rol fysieke
omgeving voor
zelfredzaamheid
ouderen
1
Kan de
inrichting
van de
woonomgeving
bijdragen aan
meer bewegen
door oudere
mensen?
Om zo lang mogelijk zelfredzaam te kunnen zijn, is een goede gezondheid nodig.
Regelmatig bewegen kan daaraan een belangrijke bijdrage leveren. Voor oudere
mensen is wandelen een geschikte vorm van bewegen, die relatief makkelijk
in het dagelijks leven kan worden geïntegreerd, bijvoorbeeld bij het doen van
boodschappen. Een belangrijke vraag is of meer ouderen gaan wandelen als de
woonomgeving hiervoor zo aantrekkelijk mogelijk wordt ingericht. Twee recente wetenschappelijke publicaties binnen het GENERO-netwerk geven meer
inzicht in die vraag.
De studies zijn uitgevoerd binnen het
onderzoek ‘Zorg Voor Ouderen - De rol
van de fysieke omgeving voor zelfredzaamheid van ouderen’, onder leiding
van dr. Frank van Lenthe (afdeling MGZ,
Erasmus MC) en dr. Frank Pierik (TNO)
en is uitgevoerd in Spijkenisse. Via interviews zijn gegevens verzameld over
wandelen onder ruim 400 ouderen van
65 jaar en ouder. Kenmerken van de omgeving (zoals de aanwezigheid van bankjes, de veiligheid en de aanwezigheid
van voorzieningen) zijn verzameld aan
de hand van een zelfontwikkelde buurtscan. Bijzonder aan het onderzoek is dat
een deel van de ouderen gedurende een
week een “versnellingsmeter” (een apparaat om precies te meten hoeveel iemand beweegt) en een GPS-meter (om
de snelheid te meten en de route vast te
leggen) heeft gedragen.
Een belangrijk probleem in onderzoek
op dit terrein is dat de verbanden tussen
de kenmerken van de omgeving en wandelen alleen kunnen optreden binnen de
9 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
afstand die oudere mensen wandelen.
Dr. Rick Prins (MGZ, Erasmus MC) onderzocht daarom via de GPS-gegevens
hoe ver ouderen nu precies wandelen en
fietsen om boodschappen te doen. Uit
het onderzoek kwam onder meer naar
voren dat bijna 50% van alle wandelingen naar de winkel iets langer dan 1 kilometer is. Kwetsbare mensen wandelden
gemiddeld kortere afstanden.
Dit zou betekenen dat kenmerken van
de omgeving moeten worden uitgedrukt
in de aanwezigheid ervan binnen een
straal van een kilometer, maar vermoedelijk verschilt dit per kenmerk. Astrid
Etman (MGZ, Erasmus MC) onderzocht
voor een aantal specifieke omgevingskenmerken binnen welke omtrek deze
kenmerken met bewegen verband houden. Uit het onderzoek bleek dat sommige veelvoorkomende kenmerken van
de omgeving van belang zijn voor bewegen als ze in de directe omgeving van
iemands huis worden gemeten, terwijl
andere kenmerken vooral verband hou-
Rol fysieke omgeving voor zelfredzaamheid ouderen
den met bewegen als ze in een grotere
omtrek worden gemeten. Dit leverde bijvoorbeeld het bewijs op dat meer wordt
gewandeld in een omgeving met meer
bankjes op de route en met minder afval
op straat.
De resultaten van het onderzoek verdiepen de kennis over de rol van de woonomgeving voor bewegen door ouderen
en bieden zo een betere wetenschappelijke onderbouwing van gemeentelijke
plannen om de omgeving beweegvriendelijker te maken voor ouderen.
1
Gedetailleerde informatie over de onderzoeken is te vinden in:
•Prins RG, FH Pierik, Etman A, Sterkenburg
RP, Kamphuis CBM, Van Lenthe FJ. How
many walking and cycling trips made by
elderly are beyond commonly used buffer
sizes: results from a GPS study. Health and
Place, 2014; 27: 127-133. LINK PUBMED
•Etman A, Kamphuis CBM, Prins RG, Burdorf A, Pierik FH, Van Lenthe FJ. Characteristics of residential areas and transportational walking among frail and non-frail
Dutch elderly: does the size of the area
matter? International Journal of Health
Geographics, 2014; 13: 7. LINK ARTIKEL
Voor meer informatie over het onderzoek:
Astrid Etman, [email protected]
10 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
GENERO LinkedIn™
Op de netwerkwebsite LinkedIn™
heeft GENERO een eigen groep.
Gebruikers van LinkedIn™ kunnen
lid worden van deze groep. De groep
biedt de mogelijkheid om discussies
aan te gaan met groepsgenoten of om
uw diensten of ideeën te promoten.
Daarnaast biedt de LinkedIn™ GENERO groep een goede mogelijkheid om
met GENERO partners na te praten
over de onderwerpen die tijdens netwerkbijeenkomsten zijn besproken.
Heeft u een LinkedIn™ account,
wordt dan nu lid van de GENERO
groep.
GENERO is nu ook via
Twitter te volgen. Volg
@GENERO_010 om
op de hoogte te blijven
van actueel nieuws uit
het GENERO-netwerk. GENERO volgt
zorgaanbieders, belangenorganisaties en
iedereen die interessant nieuws te melden
heeft over de ouderenzorg.
https://twitter.com/GENERO_010
1
Kwetsbaarheid
voorspelt
verminderde
functie en
overlijden van
ouderen met
verstandelijke
beperking
Kwetsbaarheid is het hebben
van een sterk verhoogd risico op
slechte gezondheidsuitkomsten. In
de algemene populatie voorspelt
kwetsbaarheid verminderde
zelfstandigheid, verslechterde
mobiliteit, hospitalisatie en
overlijden. In het licht van een
verouderende samenleving is
kwetsbaarheid daarmee een
belangrijk aandachtspunt.
11 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
Bij ouderen met een verstandelijke beperking komen verminderde mobiliteit
en ADL-vaardigheden, lage fitheid en
hoge prevalentie van gezondheidsproblemen vaak voor. Hiermee bestaat de
kans dat kwetsbaarheid bij ouderen met
een verstandelijke beperking een belangrijke rol kan spelen. Er is echter weinig kennis over kwetsbaarheid bij ouderen met een verstandelijke beperking.
In het NPO-project ‘Kwetsbaarbaarheid
bij ouderen met een verstandelijke beperking’ is kwetsbaarheid gemeten met
de Kwetsbaarheidsindex (KI). De KI is
een gewogen telling van een groot aantal
gezondheidsproblemen op lichamelijk,
functioneel, psychologisch en sociaal
gebied. Een KI is berekend bij 982 50+
ouderen met een verstandelijke beperking. Het onderzoek liet eerder zien
dat de kwetsbaarheid in deze populatie
overeenkomt met de kwetsbaarheid van
een 80+ populatie uit de algemene bevolking. In een volgende stap in het onderzoek is bepaald in hoeverre de KI ook
voorspellend is voor zelfstandigheid,
mobiliteit en overlijden.
Drie jaar na de oorspronkelijke metingen waarop de KI is gebaseerd, zijn er
bij dezelfde groep ouderen nieuwe metingen uitgevoerd. Inmiddels waren 152
deelnemers overleden. Bij 637 ouderen kon o.a. zelfstandigheid en mobili-
teit gemeten worden. De KI bleek sterk
voorspellend voor overlijden: de groep
kwetsbare ouderen met een verstandelijke beperking had 12 keer meer kans te
overlijden dan de niet-kwetsbare groep.
En de groep met ernstige kwetsbaarheid
had zelfs 30 keer meer kans te overlijden – onafhankelijk van andere potentieel voorspellende factoren, zoals leeftijd,
geslacht en mate van verstandelijke beperking. Ook bleek de KI voorspellend
voor slechter wordende zelfstandigheid
en mobiliteit. De KI voorspelde deze
verslechtering beter dan leeftijd.
Deze resultaten onderstrepen de bruikbaarheid van een KI, ook bij mensen met
een verstandelijke beperking. In volgende stappen in het onderzoek zal de
voorspellende waarde van de KI bepaald
worden voor ziekten en zorgzwaarte.
Ook zal op basis van de KI een bruikbaar
screeninginstrument worden geconstrueerd. Met behulp van dit instrument
zal dreigende kwetsbaarheid tijdig opgespoord kunnen worden. Mede hiermee
kan de organisatie van optimale ouderenzorg voor mensen met een verstandelijke beperking worden bevorderd.
Voor meer informatie over dit project zie
ook de website van het NPO.
Contactpersoon: Michael Echteld,
[email protected].
Tweede NPOsubsidieronde
regionale
implementatieplannen
1
Voor de 2e NPO-ronde voor
regionale implementatieplannen
wordt binnen GENERO
momenteel druk gewerkt aan een
subsidieaanvraag. Het aanvragen
van deze subsidie verloopt via
twee stappen:
1. Projectidee (gehonoreerd) en
2. Subsidieaanvraag (in te dienen).
Najaar 2013 deed GENERO een oproep
in het netwerk om deel te nemen aan
de subsidieaanvraag voor het regionale
implementatieplan voor Zuidwest-Nederland. Op basis van een beoordeling
door GENERO stuurgroep en ouderenen mantelzorgforum zijn drie implementatietrajecten in dit regionale plan
opgenomen. Het regionale plan werd
als projectidee bij ZonMw ingediend en
eind februari gehonoreerd. Nu wordt het
projectidee uitgewerkt tot een volledige
subsidieaanvraag. Bij honorering hiervan kunnen de implementatietrajecten
najaar 2014 van start.
Drie implementatietrajecten
Het regionale implementatieplan bestaat uit implementatietrajecten in drie
regio’s:
•Regio Nieuwe Waterweg Noord
(NWN): implementatie Walchers inte-
grale zorgmodel. Dit zorgmodel is ontwikkeld voor het bieden van samenhangende zorg voor 75-plussers en
hun mantelzorgers, specifiek rondom
de huisartsenpraktijk (zie ook pagina
4).
•Regio IJsselland ziekenhuis: implementatie GIDZ in combinatie met elementen van de Transmurale Zorgbrug.
GIDZ is een zorgverbeterprogramma
voor kwetsbare ouderen die opgenomen zijn in het ziekenhuis. De Transmurale Zorgbrug zorgt ervoor dat ouderen met risico op functieverlies na
een ziekenhuisopname weer goed in
de thuissituatie landen, met behoud
van zelfredzaamheid. Via de inzet van
een wijkverpleegkundige die in het ziekenhuis met de oudere kennismaakt
wordt dit mogelijk gemaakt.
•Regio ‘Boven de Westerschelde’: implementatie Zorgprogramma voor
Preventie en Herstel in combinatie
met ook elementen van de Transmurale Zorgbrug. Het Zorgprogramma voor
Preventie en Herstel heeft als doel onnodig functieverlies te voorkomen bij
kwetsbare ouderen die in het ziekenhuis zijn opgenomen (zie ook pagina
6).
In elke regio werken diverse partijen
samen om de gestructureerde ouderenzorg te kunnen bieden werken: cliënt/
ouderenorganisaties, zorg- en welzijns-
12 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
Tweede NPO-subsidieronde regionale implementatieplannen
organisaties, GGZ-instellingen, ziekenhuizen, gemeenten, huisartsen en zorgverzekeraars.
Betrokken professionals zijn o.a.: geriaters, huisartsen, (wijk)verpleegkundigen, specialisten ouderengeneeskunde,
arts-assistenten, voedingsassistenten,
apothekersassistenten, POH’s, verzorgenden, paramedici, casemanagers dementie, ouderen/welzijnsadviseurs.
Veel belangstelling uit andere
regio’s
1
Voor het Walchers integrale zorgmodel
is in Nederland brede belangstelling.
Naast de regio NWN zijn ook de regio’s
Delft-Westland-Oostland, Haaglanden,
Midden-Holland van het Leidse netwerk, en de regio Eemland-NoordwestVeluwe binnen het Utrechtse netwerk
bezig met het uitwerken van NPO-plannen voor implementatie van (delen) van
dit model. Daarnaast hebben diverse
andere regio’s (buiten het NPO om) belangstelling.
Voor een ander project uit GENERO is
belangstelling in Groningen: met de
gemeente Rotterdam is er contact over
Even buurten (zie pagina 7) en de rol van
de spilfunctionaris.
13 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
Informatie over zorgmodellen
Informatie over de hiervoor genoemde zorgmodellen is te vinden op de NPO-website.
Specifieke producten (gratis te downloaden)
vindt u als volgt:
• GIDZ (Geriatrie in de ziekenhuizen):
handboek met informatie over o.a.
screening, zorgplan, medicatiereview,
consult geriater, inzet geschoolde vrijwilligers vindt u via deze link.
• Transmurale Zorgbrug: op deze website
is het zorgpad beschikbaar en de producten, zoals ISAR-HP, het complete geriatrische assessment, stappenplannen,
zorgbehandelplan.
• Walchers integrale zorgmodel: het handboek kunt u downloaden via de GENEROwebsite onder Projecten-Ketenzorg
Ouderen Walcheren.
• Zorgprogramma voor Preventie en
Herstel: op de GENERO-website staat het
boek ‘Client in beeld. Preventie en Herstel
Casemanagement’ (zie ook pagina 6).
PROJECT VAN COLLEGA-NPO-NETWERK
Stem van de
oudere migrant
Oudere migranten kampen vaak
met problemen op verscheidene
vlakken. Wat betreft gezondheid
en welzijn hebben zij een minder
gunstige uitgangspositie dan andere
ouderen. Ook kunnen er problemen
zijn op het gebied van wonen
en inkomen. Bovendien weten
oudere migranten de weg naar
voorzieningen voor zorg en welzijn
moeilijk te vinden.
1
Meer informatie?
Neem contact op met Bas Steunenberg,
projectleider: [email protected]
Een beschrijving van het project vindt u
ook op de NPO-website.
14 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
Inzet sleutelfiguren
Sinds 2010 loopt in het NUZO (Netwerk
Utrecht Zorg Ouderen) het transitieproject ‘Stem van de oudere migrant’. Doel
ervan is voor oudere migranten de toeleiding naar de bestaande zorg-, woonen welzijnsvoorzieningen te verbeteren
door de inzet van sleutelfiguren uit de eigen gemeenschap. Deze sleutelfiguren:
•hebben een vertrouwensband met oudere migranten;
•zijn in staat om bruggen te slaan naar
vertegenwoordigers van betrokken instellingen;
•zijn intermediair voor de belangen en
wensen van oudere migranten op het
gebied van zorg, wonen en welzijn en
proberen wensen samen met hen te
verwezenlijken.
De sleutelfiguur inventariseert wensen
en behoeften via individuele huisbezoeken en algemene voorlichtingsbijeenkomsten. Hij vormt rond een bepaald
thema een gespreksgroep van oudere
migranten en inventariseert samen met
hen de ervaren problemen in het bestaande aanbod. De themagroep zoekt
contact met betrokken instellingen en
maakt afspraken die uitmonden in verbeterprojecten. Het project startte in de
wijk Kanaleneiland in Utrecht met ouderen van Marokkaanse en in Harderwijk
met ouderen van Turkse afkomst.
Resultaten evaluatieonderzoek
Voor het evaluatieonderzoek zijn in een
voormeting bij ruim 150 ouderen vragenlijsten afgenomen (NPO-vragenlijsten (MDS) die vertaald zijn Marokkaans, Turks, etc.). In het najaar van
2013 is weer een meting gedaan, ruim
60% van de geïnterviewden werkte opnieuw aan het onderzoek mee. Ouderen
blijken door deelname aan het project
meer kennis te hebben over gezondheid
en ziekte, over zorg en welzijn en over
de toegang daartoe. Met huisartsen zijn
afspraken gemaakt over de communicatie met en de huisartsenzorg voor de
ouderen. De woningbouwvereniging
en de zorgverzekeraar worden nu ondersteund door een sleutelfiguur om
communicatieproblemen van oudere
migranten rond aanvragen van zorg en
hulpmiddelen te voorkomen.
Tijd om te verspreiden!
Voorjaar 2014 wordt het project afgerond. NUZO gaat nu actief op zoek naar
nieuwe locaties waar de bewezen effectieve en succesvolle onderdelen van het
project uitgezet kunnen worden. Het
project is geschikt voor implementatie bij groepen oudere migranten van
minimaal 50 personen en kan ingezet
worden voor ouderen met diverse achtergronden, zoals Turks, Marokkaans,
Surinaams, Chinees.
Nieuws uit
het NPO
1
NPO-vervolg 2013-2016
In oktober 2013 berichtte de minister van VWS over haar besluit het NPO
voort te zetten met drie jaar, t/m 2016.
De NPO-tussenresultaten laten zien dat
“het programma zich heeft bewezen als
netwerk, als werkwijze (met betrokkenheid van ouderen en wetenschappers)
en als projectenportefeuille”. Ze is “er
verheugd over dat de projecten vernieuwingen laten zien die goed passen in de
visie van het kabinet op de langdurige
zorg: de oudere mens centraal, integrale
ondersteuning en zorg dicht bij huis, gericht op kwaliteit van leven”.
Het vervolg dient “gericht te zijn op de
verbreding van de betrokkenheid bij en
de verbetering van de kwaliteit en de
houdbaarheid van de zorg en ondersteuning voor kwetsbare ouderen”. Het programmabudget is € 3 miljoen/jaar. Een
derde deel is bestemd voor nieuwe innovatieprojecten.
ZonMw schetste in reactie hierop een
kader voor het NPO-vervolgprogramma
via de twee door VWS gevraagde lijnen:
I. Doorontwikkeling
Het is belangrijk dat bewezen effectieve
innovaties worden bekendgemaakt in het
veld en geïmplementeerd. De aandacht
zal dan ook uitgaan naar het bundelen
en verankeren van wetenschappelijke en
15 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
praktische kennis van doelmatige NPOinnovaties en het toepassen ervan. Het
toewerken naar structurele bekostiging
van deze innovaties is hierbij essentieel.
Doorgaan met de ontwikkeling van de
regionale netwerk is voor VWS een basisvoorwaarde voor het programma.
Het borgen van de netwerken tot financieel zelfstandige netwerken zal dan ook
worden gestimuleerd. Evenals een intensievere samenwerking met gemeente,
zorgverzekeraars, zorgaanbieders en
ouderenorganisaties.
II. Blijvende kwaliteits- en
innovatiecyclus
In het NPO is een continue kwaliteitsen innovatiecyclus op gang gekomen. Er
is een werkwijze ontwikkeld waarin de
vraag/behoefte van de oudere centraal
staat met een samenwerking tussen
verschillende partijen en disciplines die
daaraan dienstbaar is. Voortdurend is
er ook evaluatie van het zorg- en ondersteuningsaanbod. Om deze cyclus te behouden moet er ruimte zijn voor verdere
ontwikkeling en evaluatie.
Het succes van de systematische werkwijze, volgens een kwaliteits- en innovatiecyclus, staat of valt met een goed georganiseerde inbreng van ouderen. Hun
kennis en ervaringen moeten ervoor
zorgen dat activiteiten zich daadwerke-
Nieuws uit het NPO
lijk richten op de behoefte van ouderen.
Zij moeten dus meepraten en –sturen
bij nieuwe en vervolgactiviteiten op regionaal en landelijk niveau. Om de opbrengsten van het NPO daadwerkelijk
ten goede te laten komen aan ouderen
is het ook van belang dat veel meer ouderen zelf weten welke aanbod waar beschikbaar is.
1
Verder wordt onder andere ingezet op
een structurele verbetering van het onderwijs (MBO, HBO, WO) over ouderenzorg en ondersteuning. Hiervoor heeft
ZonMw onder meer het ontwikkelen
en stimuleren van onderwijsinnovaties
voor ogen, het organiseren van inspiratiedagen voor docenten en studenten en
het vormgeven van structurele betrokkenheid van ouderen bij de ontwikkeling en uitvoering van het onderwijs.
Het uiteindelijke doel is een blijvende
vernieuwing van de langdurende zorg.
Het kader zal de komende tijd samen
met de netwerken en andere veldpartijen verder vormkrijgen.
16 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
NPO de markt op!
Vilans/CBO/Movisie samen met de acht NPO-netwerken
Pluk de vruchten van het NPO
De resultaten van het Nationaal Programma Ouderenzorg (NPO) komen
meer en meer beschikbaar. In samenwerking met de acht regionale NPOnetwerken zetten de kennisinstituten
Vilans, CBO en MOVISIE zich ervoor in
dat de kansrijkste inzichten en opbrengsten uit het NPO een plek krijgen in de
zorg en ondersteuning voor kwetsbare
ouderen.
Afgelopen jaar gingen Vilans/CBO/Movisie hiervoor eerst bij sleutelorganisaties in het veld van de ouderenzorg na
hoe kansrijke en succesvolle NPO-resultaten opgenomen kunnen worden in
bestaande of nieuwe activiteiten van organisaties. Ook brachten zij in kaart welke NPO-opbrengsten er zijn voor welke
doelgroepen. De conclusie was dat het
veld nog onvoldoende zicht heeft op de
NPO-opbrengsten om hiermee op grote
schaal aan de slag te gaan. Toegankelijkheid en ontsluiting van opbrengsten
moet daarom eerst gebeuren om daarna
implementatie in het veld te kunnen
bevorderen. Vilans/CBO/Movisie ontwierpen daarom ‘De Marktplaats’ waarbinnen resultaten in samenwerking met
de NPO-netwerken, inhoudelijk experts
uit het veld en eindgebruikers gewogen,
bewerkt en verspreid worden in vindplaatsen, werkplaatsen en leergemeenschappen.
De Marktplaats
De Marktplaats is een digitale vind- en
ontmoetingsplaats. Het doel is optimale
ontsluiting, doorontwikkeling, verspreiding en toepassing van de kansrijkste
NPO-opbrengsten, inzichten en resultaten. Het zal een inspirerende plek zijn
waar innovatoren, implementatoren,
kortom iedereen die vooruít wil met vernieuwing van ouderenzorg en welzijn,
terecht kan voor kennis, advies, ervaringen van anderen, voor werkwijzen, tools
en andere kennisproducten en wetenswaardigheden.
Op De Marktplaats kunnen organisaties ook van elkaar en van experts leren
en verbetertips uitwisselen. Daarvoor
worden werkplaatsen en leergemeen-
Nieuws uit het NPO
schappen ingericht. In werkplaatsen
worden (waar nodig) NPO-opbrengsten
vertaald in praktische implementatiehulpmiddelen en gekoppeld aan andere lopende programma’s en projecten.
Deelnemers (experts, leveranciers, gebruikers) kunnen er in co-creatie kennis
verrijken. Voor de ondersteuning van de
praktische toepassing en implementatie
van NPO-opbrengsten worden rond drie
thema’s leergemeenschappen ingericht:
1. Wijkgericht werken
2. Vroegsignalering
3. Transmurale samenwerking
1
De eerdere bevraagde stakeholders vinden dit belangrijke kernthema’s. De
leergemeenschappen bieden teams uit
de praktijk die concreet met zorgvernieuwing aan de slag zijn, de gelegenheid om met elkaar informatie en ideeën
uit te wisselen en inspiratie op te doen.
Vilans/CBO/Movisie zullen fungeren
als adviseur, aanjager en schepper van
voorwaarden.
Meer informatie? KLIK HIER
17 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
NZa beleidsregel NPO in 2014
De beleidsregel NPO van de NZa kan ook
in 2014 aangevraagd worden voor de bekostiging van NPO-innovaties die via
het huidige systeem nog niet bekostigd
kunnen worden. De tijd dat een nieuwe
interventie door de beleidsregel wordt
gefinancierd is bedoeld om toe te werken naar stucturele(re) financiering. Dit
kan ook voor nieuwe partijen die zich
willen aansluiten bij de werkwijze van
een NPO-project.
Er is een bedrag van jaarlijks € 5 miljoen
voor de beleidsregel NPO gereserveerd.
De circulaire (CARE-AWBZ-13-14c) en
de beleidsregel NPO 2014 (CA-300-599)
zijn op 24 december 2013 gepubliceerd.
U kunt deze downloaden via deze link
en via deze link.
Het aan te vragen totaalbedrag bedraagt
per experiment maximaal € 500.000,per jaar. De indientermijn loopt tot 31
december 2014. Aanvragen kunnen
maximaal drie kalenderjaren beslaan.
Vanaf 2015 wordt de AWBZ vervangen
door de Wet langdurige zorg (Wlz). Met
de invoering van de Wlz wordt nagedacht over de reikwijdte en de toekomst
van de beleidsregel NPO. De intentie van
VWS is om het voor het NPO ingezette
beleid voort te zetten. Op dit moment
wordt hiervoor door het ministerie gezocht naar het juiste instrument. De verwachting is dat daarover voor de zomer
duidelijkheid kan worden gegeven.
GENERO
Ouderen- en
mantelzorgforum
19 februari 2014
1
Op 19 februari jl. kwam
het GENERO Ouderen- en
mantelzorgforum weer bijeen
in Rotterdam om te praten over
een gezamenlijke toekomstvisie
en actiepunten. De bijeenkomst
werd gestart met een korte
terugkoppeling van forumleden
over een bijeenkomst van
de implementatiegroep
ZPH (Zorgprogramma voor
Preventie en Herstel) waar
vertegenwoordigers van het
Ouderen- en mantelzorgforum
aanwezig waren. Leden van het
forum zullen ook in het vervolg als
toeluisteraars betrokken blijven bij
de implementatiegroep ZPH.
18 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
Tijdens het tweede deel van de bijeenkomst werd er gesproken over de toekomst van het forum. Onder leiding van
Nynke Wilbrink, projectleider Krachtig
Cliëntenperspectief bij Zorgbelang Nederland, bespraken de forumleden een
visiedocument. De leden van het forum
gaven aan ook in de toekomst betrokken
te willen blijven bij het netwerk om vanuit het ouderenperspectief een bijdrage
te blijven leveren om de kwaliteit en toegankelijkheid van welzijn en zorg voor
ouderen te verbeteren. Daarnaast wil
het forum zorgen dat ouderen als gelijkwaardige partij worden gehoord tijdens
besluitvorming in het zorg- en welzijnsveld (inclusief gemeenten).
In groepjes werd daarna een begin gemaakt met het opstellen van concrete
actiepunten voor de belangrijkste thema’s waarvoor het forum zich wil inzetten. Concreet gemaakt werd waarom
deze thema’s prioriteit moeten krijgen.
En er werd beschreven wat het Ouderenen mantelzorgforum met betrekking tot
deze punten zou willen bereiken. De belangrijkste thema’s volgens het Ouderenen mantelzorgforum zijn:
1. Preventie, inclusief voorkomen eenzaamheid
2. Kwaliteit van leven
3. Samenwerking en afstemming in
zorg en welzijn voor ouderen
In de komende tijd worden de actiepunten verder uitgewerkt en onderzoekt het
forum hoe ze een actieve bijdrage kan
blijven leveren aan GENERO. De volgende bijeenkomst van het Ouderen- en
mantelzorgforum is op 27 mei a.s.
Tijdens deze bijeenkomst is afscheid genomen van de vertrekkende leden dhr.
Cees van Die en dhr. Frans Spit. Het forum bedankt beiden voor hun grote inzet
in de afgelopen vijf jaar. Hun bijdrage
bij vele Ouderen- en mantelzorgforumbijeenkomsten is erg gewaardeerd, net
als hun aanwezigheid bij vele GENEROnetwerkbijeenkomsten waar zij ouderen
uit hun regio’s vertegenwoordigden. Het
forum zal hun inbreng en aanwezigheid
missen.
Oproep
Bent of kent u iemand die graag zijn of
haar mening geeft over de kwaliteit van
zorg en welzijn voor ouderen? En bent
u bereid om een paar keer per jaar een
bijdrage te leveren aan het Ouderen- en
mantelzorgforum om daar ouderen en/
of mantelzorgers van ouderen te vertegenwoordigen? Werkervaring of relevante opleiding in de ouderenzorg is niet
vereist, maar interesse en ervaring met
ouderenzorg wel. Neem dan contact op
met Jennifer Eeuwijk
([email protected] / 010 4474449)
voor meer informatie.
Welke mogelijkheden en nieuwe oplossingen stellen ouderen in staat langer
zelfstandig te wonen? Of wat is er nodig
om deze innovaties mogelijk te maken?
Daarover spraken ouderen, zorgprofessionals en beleidsmakers tijdens het
drukbezochte symposium van GENERO
Netwerk Ouderenzorg Zuidwest-Nederland.
In totaal 225 bezoekers kwamen op 26
september jl. naar de SS Rotterdam
om deel te nemen aan de discussies
over mogelijkheden om ouderen langer zelfstandig thuis te kunnen laten
wonen. Sprekers waren onder andere
oud-politica en lid programmacommissie
NPO Hannie van Leeuwen, bestuurder
van zorgorganisatie Laurens Ids Thepass, wethouder in Zwijndrecht Aaike
Kamsteeg en Erik-Jan Wilhelm, directeur
Zorginkoop bij zorgverzekeraar Achmea.
Tijdens het symposium werd het voorzitterschap van GENERO overgedragen
van Anton Westerlaken aan Eric Hisgen,
voorzitter a.i. Via deze nieuwsbrief bedanken we Anton Westerlaken nogmaals
hartelijk voor alle inspanning in de afgelopen vijf jaar voor de opbouw, inhoud en
continuering van het netwerk.
1
GENERO symposium
26 september 2013
19 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
Agenda
• 21 april 2014, Ede •
Landelijk congres Wijkverpleegkundigen
anno nu
V&VN Eerstelijnsverpleegkundigen organiseert
het landelijke congres ‘Wijkverpleegkundigen
anno nu: Met elkaar – Voor elkaar’. De rode
draad tijdens dit congres is de rol van wijkverpleegkundige om de eigen regie van de cliënt
te versterken: door inzet netwerken, stimuleren
zelfmanagement en nadruk op preventie. Meer
informatie op de speciale congreswebsite.
1
• 16 april 2014, Amersfoort •
Landelijke studiedag ‘kwaliteit en innovatie
in de ouderenzorg’
De grote veranderingen in de organisatie van
de ouderenzorg, de toename van het aantal
ouderen en het tekort aan personeel dwingen
de ouderenzorg tot innovatie om kwalitatief
goede zorg te kunnen blijven leveren. Maar wat
is kwalitatief goede ouderenzorg? En welke rol
kan de professional daarin spelen? Steeds vaker wordt ook de relatie gelegd tussen kwaliteit
van patiëntenzorg en het plezier dat medewerkers hebben in hun werk. Wat is er nodig om dat
plezier te vergroten en de passie aan te boren? Meer informatie online.
• 22 april 2014, Ede •
Congres Depressie bij ouderen
Veel ouderen met een depressie worden niet
behandeld voor hun klachten omdat depressie op late leeftijd vaak niet wordt herkend. De
verschijnselen worden, zowel door de omgeving
als door de persoon zelf, vaak toegeschreven
aan het ouder worden. Tijdens dit congres is
aandacht voor: welke verschillende vormen van
depressie zijn er, herkennen van delier, dementie en depressie, hoe om te gaan met familie en
mantelzorgers van een cliënt met een depres-
20 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
sie, medicatie: werking en bijwerking ervan, en
hoe kun je mensen met een depressie weer ‘in
beweging’ krijgen.
Meer informatie online.
• 12 mei 2014, Bussum •
Bewegen in de langdurige zorg
Bewegen is voor mensen met dementie extra
belangrijk, daarom is er veel aandacht voor
bewegen en dementie. Dit congres wordt
georganiseerd door StudieArena en DAZ, in samenwerking met het Nederlands Instituut Sport
en Bewegen (NISB), de Vrije Universiteit en het
Aedes-Actiz kenniscentrum Wonen-Zorg. Meer
info en aanmelden: www.studiearena.nl.
• 15 mei 2014, Arnhem •
Symposium Ouderenzorg
Caransscoop organiseert in samenwerking met
de WDH, V&VN Praktijkverpleegkundigen &
Praktijkondersteuners en NVvPO een symposium Ouderenzorg. Het centrale thema is “Samen
aan de slag met Ouderenzorg”. Professionals
uit de zorg, gemeente en welzijn ontmoeten
elkaar. Er is een breed aanbod van workshops
die vooral praktisch en regionaal gericht zijn.
Meer informatie online.
• 22 mei 2014, Amsterdam •
Congres Veerkracht van ouderen
Ondanks blootstelling aan risicofactoren blijven
sommige ouderen relatief gezond en actief. Hoe
kan dat? En hoe kan onderzoek daarbij helpen?
Dat is het thema van het tweede ACA-congres
van het VU medisch centrum en de Vrije Universiteit. Het ochtendprogramma richt zich in het
bijzonder op ouderen, onderzoekers en professionals in de ouderenzorg. Het middagprogramma is interessant voor iedereen die ouder wordt
of zorg draagt voor ouderen. Kijk voor meer
informatie op de website van het VUmc.
• 30 juni 2014, Bussum •
Congres Multiculturele Dementiezorg
In Nederland hebben 13.750 migranten dementie, dit is 6% van het totale aantal Nederlanders
met dementie. Naar verwachting stijgt dit aantal
de komende jaren tot ruim 30.000 (11%). Het
congres wordt georganiseerd door StudieArena
en zorginnovatiebureau DAZ in samenwerking
met ActiZ, Alzheimer Nederland, NOOM en
Pharos. Tijdens het congres maken deelnemers kennis met praktische mogelijkheden voor
cultuurspecifieke dementiezorg. Informatie en
aanmelden: www.studiearena.nl.
• 17–19 september 2014, Rotterdam •
Tiende Europese Geriatrie Congres (EUGMS)
Het wetenschappelijk comité is bezig met de
afronding van een kerncurriculum dat de wisselwerking bevat tussen wetenschap en praktijk,
huisarts en specialist, ziekenhuis en verpleeghuis, tussen verschillende landen en culturen,
en onderwerpen als dementie, fragiliteit, palliatieve zorg, voeding, educatie, rehabilitatie, acute
en langdurige zorg, etc.
Meer informatie online.
• 18 september 2014, Amersfoort •
Jaarcongres V&VN Praktijkverpleegkundigen & Praktijkondersteuners
Elk jaar organiseert V&VN een jaarcongres. Dit
jaarcongres vindt plaat op de derde donderdag
in september. Als praktijkverpleegkundige en
praktijkondersteuner heb je de mogelijkheid om
veel kennis en praktische ‘tools’ te vergaren in
één dag. Het jaarcongres onderscheidt zich van
alle andere congressen op inhoud en kwaliteit.
Meer informatie online.
Aanmelden als partner via [email protected]
GENERO wordt mogelijk gemaakt door:
•Aafje (Rotterdam)
•De Merwelanden (Dordrecht)
•Leliezorggroep (Rotterdam)
•Achmea
•Erasmus MC (Rotterdam)
•POSO – Provinciaal Overlegorgaan
Samenwerkende Ouderenorganisaties Zeeland
•Fysiopoll (Hellevoetsluis)
•Admiraal de Ruyter Ziekenhuis
(Vlissingen)
•Fysiotherapie Van Amstel (Hellevoetsluis)
•Albeda College (Rotterdam)
•Fysiotherapie Van Lammeren (Bergen
op Zoom)
•ANBO Gewest Rotterdam
•Argos Zorggroep (Schiedam)
•BAVO Europoort (Rotterdam)
•Calibris, Kenniscentrum voor leren
in de praktijk in zorg, welzijn en sport
(Bunnik)
•Careyn (Schiedam)
•Fysiotherapie Van Loo en Veerhoek
(Kapelle)
•Fysiotherapie Van Zuilichem / Partners bv (Oud Gastel)
•Gemeente Bergen op Zoom
•Consortium ‘Gezond Ouder Worden
met een Verstandelijke Beperking
(Abrona, Amarant, Ipse De Bruggen)
•Gemeente Rotterdam
•CZ Zorgverzekeraar
•Laurens/Thuiszorg Rotterdam
(Rotterdam)
•Yulius (De Grote Rivieren)
(Dordrecht)
•GGD Zeeland
•Hogeschool Rotterdam
•Schiebroekse Apotheek (Rotterdam)
•Stichting Elisabeth (Breda)
•Stichting OSER:
-Boog
-Sprong (Rotterdam)
-Zorg op Noord
-Zorg op Zuid
•Stichting Samenwerkende Rijnmond
Ziekenhuizen (SRZ):
-Erasmus MC
-Havenziekenhuis (Rotterdam)
-IJsselland ziekenhuis (Capelle a/d
IJssel)
-Ikazia Ziekenhuis (Rotterdam)
-Maasstad Ziekenhuis (Rotterdam)
-Het Oogziekenhuis (Rotterdam)
-Rijndam Revalidatiecentrum
(Rotterdam)
-Sint Franciscus Gasthuis
(Rotterdam)
-Spijkenisse Medisch Centrum
(Spijkenisse)
-Vlietland Ziekenhuis (Schiedam)
•Stichting Welzijn Albrandswaard
(Rhoon)
•Stichting Werkt voor Ouderen
(Vlissingen)
•Surplus Welzijn (Breda)
•Zadkine (Rotterdam)
•Zorgbreed (Capelle a/d IJssel)
•Zorgimpuls – ROS (Rotterdam)
•Zorgwaard
Overige betrokken partijen
Ouderen/Mantelzorgers
1
• Alzheimer Nederland, afdeling Rotterdam
• ANBO Spijkenisse
• De Kruisvereniging West-Brabant
(Roosendaal)
• MEE Rotterdam Rijnmond
• Mentorschap Netwerk Nederland
(Utrecht)
• Zorgbelang Brabant (Tilburg)
• Zorgbelang Zuid-Holland
Langdurige zorg
• Allévo Zorg en Dienstverlening (Goes)
• Curamus (Hulst)
• Frankelandgroep (Schiedam)
• Humanitas (Rotterdam)
• Pameijer (Rotterdam)
• Stichting het Parkhuis (Dordrecht)
• SVRZ – Stichting voor Regionale
ZorgVerlening (Middelburg)
• Thebe (Tilburg)
• Verpleeghuis Hannie Dekhuijzen
(Rotterdam)
• De Vijverhof (Capelle aan den IJssel)
• Zorgbeheer De Zellingen (Capelle a/d
IJssel)
• Zorgcocon Kwido pa Anciano,
Rotterdam
• ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen
• Zorgstroom Middelburg
Welzijn
• CVD – Centrum Voor Dienstverlening
(Rotterdam)
• IJsselwijs (Rotterdam)
• MDA Maatschappelijke Dienstverlening Alexander (Rotterdam)
• Motto (Rotterdam)
• Pluspunt Rotterdam
1e – 2e – 3e lijnszorg
Apotheek / paramedicus / huisarts
• Apotheek De Beijerse Hof (Rotterdam)
• Apotheek Beukelsdijk (Rotterdam)
• Apotheek Dorpsweg (Rotterdam)
• Apotheek IJsselmonde (Rotterdam)
• Apotheek Oude Maas (Rotterdam)
• Apotheek Roosendaal (Roosendaal)
• Apotheek Slikkerveer (Ridderkerk)
• Apotheek Zorgbureau Rijnmond
• KNMP – Koninklijke Nederlandse
Maatschappij ter bevordering der
Pharmacie, dep. Rotterdam
• Mediq Apotheek Oude Maas
(Rotterdam)
21 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014
• Service Apotheek Pendrecht
(Rotterdam)
• Thio Pharma holding bv (Maassluis)
• Fysiotherapie De Lus (Zwijndrecht)
• PMC Mens in Beweging (OostSouburg)
• KNGF – Koninklijk Nederlands
Genootschap voor Fysiotherapie
• Gezondheidscentrum Randweg
(Rotterdam)
• GOED Ridderkerk
• Huisartsencoöperatie Zorggroep
Walcheren
• Huisartsenposten Rotterdam
• Huisartsenpraktijk Buckley, Rotterdam
• Huisartsenpraktijk Odekerken
(Rotterdam)
• LHV Huisartsenkring Rotterdam
• Stichting Oser
• Veersche Huisartsencooperatie
(Serooskerke)
• ELO – ROS (Delft Schieland Westland)
• ROS Zee-bra (Zuidwest Nederland)
GGZ
• Context, centrum voor GGZ preventie
(Rotterdam)
• Delta Psychiatrisch Centrum
(Poortugaal)
• Emergis (Goes)
• GGZ Westelijk Noord Brabant
• RIAGG Rijnmond (Rotterdam)
Ziekenhuizen / Revalidatie
• Centrum voor Reuma en Revalidatie
Rotterdam
• ZorgSaam Ziekenhuis Zeeuws-Vlaanderen
Zorg-/welzijnsnetwerken
• Drechtzorg (Dordrecht)
• Geriatrisch Netwerk Midden-Brabant
Gemeenten en diensten
• Gemeente Breda
• Gemeente Capelle aan den IJssel
• Gemeente Dordrecht
• Gemeente Maassluis
• Gemeente Spijkenisse
• GGD West-Brabant
Onderwijs en opleiding
• Avans Hogeschool, lectoraat Gerontologie (Breda)
• TU Delft, faculteit Industrieel
Ontwerpen
Woningcorporaties
• Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam
• Vestia Groep (Rotterdam)
• Woonbron Alexander (Rotterdam)
• Woonstad Rotterdam
Overige partners
• Centrum Indicatiestelling Zorg Zuidwest Nederland
• IVO, Instituut voor Onderzoek naar
Leefwijzen en Verslaving (Rotterdam)
• Landelijk Expertisecentrum Sociale
Interventie (LESI), Utrecht
• Living Lab (Leiden)
• Mantelplan BV, Nieuwerkerk aan den
IJssel
• Ordina NV (Nieuwegein)
• TNO Gebouwde omgeving / DuCHA
(Delft)
• Van Kleef Instituut (Schiedam)
• Vilans (Utrecht)
• Zorgportaal Rijnmond
Contact
GENERO kunt u bereiken via:
Drs. Dini Smilde-van den Doel
Telefoon: 06-18317510
Email: [email protected]
U kunt zich hier ook aanmelden voor ontvangst van
de nieuwsbrief.
Informatie is ook te vinden op
www.erasmusmc.nl/genero.
Ook kunt u hier eerder verschenen nieuwsbrieven
downloaden.
Suggesties voor de inhoud van bijeenkomsten,
nieuwsbrieven of andere activiteiten zijn van harte
welkom!
1
22 GENERO nieuwsbrief nr. 20 - april 2014