Nieuwsbrief 21, september 2014

Nieuwsbrief
nummer 21 • september 2014
Verder in deze nieuwsbrief
Resultaten GENERO Implementatieplan I
4
Effect van het Walchers integrale
zorgmodel op mantelzorgers
6
Online-Toolbox Even Buurten
7
Zorgprogramma voor Preventie en
Herstel: ‘Intervention Fidelity’
8
Nieuwe voorzitter GENERO
Subsidieronde De zorg ontzorgd met ICT
9
9
GENERO
Implementatieplan II
2014 - 2015/16
Onderwijs
Studentenproject Erasmus MC voor de
Coalitie Van Betekenis tot het Einde
Minor ‘Oud in Eigen Huis’ weer van start
bij de Hogeschool Rotterdam
10
11
Gebruik TOPICS-MDS database NPO
12
Onderzoek Nivel:
Ouderen van de toekomst
13
GENERO Ouderen- en mantelzorgforum
14
Nieuw programma ondersteunt bij
veranderingen langdurige zorg
15
Onderzoek SCP: Hulp geboden
16
Resultaten NPO samengevat
op website NFU
16
GENERO Symposium 6 oktober 2014
Agenda
GENERO partners
Contact
17
19
20
21
GEHONOREERD
Juli jl. is door ZonMw het tweede GENERO regionale implementatieplan goedgekeurd. De NPO-programmacommissie complimenteert het netwerk met het
goed uitgewerkte voorstel. De commissie is ook ermee ingenomen dat interventies worden geïmplementeerd die elders, in andere (NPO-)regio’s, zijn ontwikkeld. Positief vindt men ook dat er veel cofinanciering uit het veld is.
In het plan zijn drie implementatietrajecten beschreven. Deze trajecten starten
formeel 1 november 2014 met een looptijd van 1 jaar. Voorbereidingen zijn door
de verschillende projectteams inmiddels
in gang gezet. In elk van de regio’s werkt
een groot aantal partijen samen: cliënt-/
ouderenorganisaties, zorgorganisaties,
GGZ-instellingen, welzijnsorganisaties,
ziekenhuis, gemeenten, huisartsen/
zorggroepen en zorgverzekeraar/zorgkantoor.
GENERO Implementatieplan II gehonoreerd
1
Regio Nieuwe Waterweg Noord
De regio Nieuwe Waterweg Noord gaat
aan de slag met de implementatie van
het Walchers integrale zorgmodel (ook
bekend als Ketenzorg Ouderen Walcheren, zie ook pagina 4). Het is een zorgmodel voor samenhangende zorg voor
75-plussers en hun mantelzorgers, specifiek rond de huisartsenpraktijk.
•Doel is dat het model eind 2015 in 20
huisartsenpraktijken (50% huisartspraktijken in de regio) is geïmplementeerd. Het betreft ongeveer 1.600
kwetsbare ouderen.
•Primair betrokken zorgprofessionals
zijn huisartsen, praktijkondersteuners,
welzijnsadviseurs en wijkverpleegkundigen. Daaromheen maatschappelijk
werk, paramedici en professionals in
de tweede lijn: klinisch geriater, specialist ouderengeneeskunde en GGZprofessionals.
•In NWN werken partijen samen in een
ketenzorgnetwerk om de gestructureerde ouderenzorg te kunnen bieden:
2 cliëntorganisaties, 4 zorgorganisaties, 2 GGZ-instellingen, 2 welzijnsorganisaties, een ziekenhuis, 3 gemeenten, 102 huisartsen, zorggroep/
regionale ondersteuningsstructuur en
zorgverzekeraar/zorgkantoor.
Projectleider:
Yvonne Schoenmakers, ZEL/ELO
[email protected]
2 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
Het volledige handboek van Ketenzorg
Ouderen Walcheren is te vinden op
www.erasmusmc.nl/genero
(onder
Projecten), evenals artikelen over het
wetenschappelijk onderzoek rond het
zorgmodel.
Regio rond IJsselland Ziekenhuis
De regio rond het IJsselland Ziekenhuis
richt zich op de implementatie van de
Transmurale Zorgbrug. Dit model heeft
als doel ouderen na een ziekenhuisopname weer goed in de thuissituatie te
laten landen, met behoud van zelfredzaamheid. Dit gebeurt via inzet van wijkverpleegkundige die al in het ziekenhuis
met de oudere kennismaakt.
•Doel is dat voor alle kwetsbare ouderen die opgenomen worden in het ziekenhuis de Transmurale Zorgbrug te
implementeren. De helft van deze ouderen wordt opgenomen via de Spoed
Eisende Hulp (SEH). Het betreft ongeveer 900 ouderen.
•Betrokken zorgprofessionals zijn verpleegkundigen en arts-assistenten op
de SEH, verder coassistenten, medisch
specialisten, verpleegkundigen kliniek,
voedingsassistenten, apothekersassis
tenten, facilitaire medewerkers. En
alle betrokken verwijzers, huisartsen,
POH’s en professionals van de VVTsector, waaronder specialisten ouderengeneeskunde, (wijk)verpleegkundi
gen, verzorgenden en paramedici en
casemanagers dementie.
•In de regio van het IJsselland Ziekenhuis werken partijen samen om de gestructureerde ouderenzorg te kunnen
bieden: een cliëntorganisatie, 7 zorgorganisaties, 4 welzijnsorganisaties,
ziekenhuis, 3 gemeenten, 100 huisartsen en 2 zorgverzekeraars.
Projectleider:
Wilma van der Vlegel, IJsselland Ziekenhuis, Capelle a/d IJssel
[email protected]
Over de Transmurale Zorgbrug vindt u
factsheet, handleiding en presentatie op
www.effectieveouderenzorg.nl.
GENERO Implementatieplan II gehonoreerd
1
Regio Boven de Westerschelde
De regio Boven de Westerschelde is ook
bezig met Transmurale Ouderenzorg.
Hun doel is dat er een toegewijd team
is van professionals rond de oudere met
een centraal aanspreekpunt en continuïteit in de verbinding met en via de
oudere. De huisarts, de specialist en de
wijkverpleegkundige spelen hierin de
hoofdrol. De huisartsenpraktijk brengt
de kwetsbare ouderen in beeld. Werkprocessen in het ziekenhuis worden geoptimaliseerd en verbonden met de eerste lijn. De wijkverpleegkundige vormt
de schakel. De basis wordt gevormd door
het drie projecten uit het NPO: 1.) Zorgprogramma voor Preventie en Herstel
(ZPH): voorkomen van onnodig functieverlies bij ouderen die in het ziekenhuis
zijn opgenomen, 2.) Transmurale Zorgbrug: wijkverpleegkundige als continue
verbinding tussen ziekenhuis en ‘thuis’
en 3.) Walchers integrale zorgmodel: de
kwetsbare ouderen in beeld.
•Doel is Transmurale Zorg te implementeren voor alle kwetsbare ouderen
die opgenomen worden in het ziekenhuis. Het betreft ongeveer 575 ouderen.
3 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
•Betrokken zorgprofessionals zijn: geriaters, huisartsen, wijkverpleegkundigen, specialisten ouderengeneeskunde, andere medisch specialisten en
verpleegkundigen in het ziekenhuis,
nurses practitioners, revalidatieartsen,
paramedici.
•In de regio Boven de Westerschelde
werken partijen samen in een ketenzorgnetwerk om de gestructureerde
ouderenzorg te kunnen bieden: 15
zorgorganisaties, GGZ-instelling, ziekenhuis, huisartsen. Cliënt/ouderenorganisaties en 10 gemeenten zijn als
adviseur verbonden aan het zorgnetwerk. Verder is er samenwerking met
zorgverzekeraar/zorgkantoor.
GENERO – Netwerk Ouderenzorg Zuidwest-Nederland – beoogt verbetering in
zorg en welzijn voor ouderen te realiseren
door het betrekken van alle voor zorg en
welzijn relevante partijen. Alleen door samenwerking kunnen optimale zorg en welzijn voor ouderen en effectieve en kwalitatief
goede zorginnovaties worden ontwikkeld,
geëvalueerd en geïmplementeerd.
Om de samenwerking en samenspraak
te stimuleren, van elkaar te leren, project
ideeën te genereren en bekend te raken
met elkaars kennis en expertise worden
Projectleider:
Corine van Maar, Vilans
regelmatig activiteiten zoals netwerkbijeen-
[email protected]
lopen grootschalige projecten gericht op
Producten van en artikelen over het
Zorgprogramma voor Preventie en Herstel en het Walchers Intergrale zorgmodel zijn te vinden op www.erasmusmc.
nl/genero (onder Projecten).
komsten georganiseerd. Binnen GENERO
innovaties in zorg en welzijn voor ouderen,
gehonoreerd met een subsidie van ZonMw.
De inzet is dat op termijn activiteiten leiden
tot een integraal zorg- en ondersteuningsaanbod gericht op een betere zelfredzaamheid, meer functiebehoud en vermindering van zorg- en behandelbelasting van
ouderen.
Resultaten
GENERO
Implementatieplan I
2013-2014
Het eerste GENERO
regionaal implementatieplan
dat liep in 2013-2014 bestond
uit vijf trajecten in vijf regio’s.
1
4 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
I. Walcheren: uitrollen Walchers
integrale zorgmodel
Tijdens de ontwikkelfase van het zorgmodel waren 6 huisartsen betrokken bij
het werken volgens het model. Het implementatietraject had tot doel het werken volgens het nieuwe zorgmodel uit te
breiden naar 70% van de huisartspraktijken op Walcheren. Het project heeft
in grote mate bijgedragen aan verdere
implementatie en bereidheid tot deelname aan het zorgmodel onder de huisartsen in Walcheren en bij de betrokken
partners in het geriatrienetwerk. Aangenomen mag worden dat in april 2014 het
geraamde aantal van 1700 ouderen met
een individueel zorgplan bij 70% van de
huisartsen op Walcheren gehaald is. Ook
hierna is/wordt het model verder uitgerold. Het aansluiten van de werkwijze
van de keten dementie op het zorgmodel
fungeert hierbij als katalysator. Meer
informatie over het Walchers integrale
zorgmodel op pagina 2 en pagina 7.
huisartsen. In totaal deden april 2014
zo 68 huisartsen mee, bijna 50% van de
huisartsen in zorggroep RCH. Eind 2013
waren ongeveer 750 kwetsbare ouderen
geïncludeerd. Werkwijze: een kernteam
van huisarts, praktijkondersteuner
(POH) en wijkverpleegkundige (WVK)
identificeert via een vragenlijst de doelgroep. POH of WVK neemt bij een visite
vervolgvragenlijst af. Problemen uit alle
leefgebieden, wonen, zorg en welzijn
worden besproken in het MDO dat kan
bestaan uit huisarts, fysio-, ergotherapeut, maatschappelijk werk, POH-GGZ,
Specialist Ouderengeneeskundige (SO).
De apotheker is actief betrokken vanwege frequent voorkomen polyfarmacie.
De geriater heeft tijd gereserveerd voor
consultatie. De SO en de geriater hebben zich verenigd in het Geriatrisch Expertise Team (GET). Relevante onderdelen van het Walcherse model maken
nu deel uit van de werkwijze in MiddenBrabant.
Contactpersoon: Marieke van Werkhoven,
Contactpersoon: Annemarie Cromwijk,
[email protected]
[email protected]
II. Midden-Brabant: elementen
Walchers zorgmodel maken deel
uit van werkwijze
In Midden-Brabant is in 2012 een visie over ouderenzorg voor kwetsbare
ouderen geïmplementeerd bij 29 huisartsen. In 2013-2014 is via het NPOimplementatietraject uitgebreid met 39
III. MBO-module Eigen regie en
seniorenkracht
De onderwijsmodule ‘Eigen regie en seniorenkracht’ is binnen zorgorganisatie
Laurens verder uitgerold en geborgd
via opname van het programma in het
reguliere onderwijs. Voor medewerkers van twee eerdere pilotlocaties is
Resultaten GENERO Implementatieplan I
een train-de-trainersprogramma verzorgd. Zij werden zo ambassadeurs van
de werkwijze. In een nieuwe locatie zijn
25 medewerkers geschoold. Ook vond
coaching on the job plaats. De geleerde
lessen zijn geborgd in de werkprocessen.
Ook nieuwe medewerkers worden hierdoor geschoold in de werkwijze. Tijdens
het traject hebben bewoners advies gegeven voor implementatie van het programma. In de opleiding tot verzorgende (niveau 3) van ROC Albeda College
zijn de modules opgenomen. Dit omvat
een dagdeel in alle BBL en BOL-groepen.
(Docenten)handleidingen van de module en tips vindt u via deze LINK.
Contactpersoon: Susan Hupkens,
1
[email protected]
IV. Virtueel Verzorgingshuis
Doel was het implementeren van het
Virtueel Verzorgingshuis, een ICTtoepassing gericht op de cliënt, familie, mantelzorg, thuiszorg en alle ander
professionals, met een centrale rol voor
de huisarts. Vanwege verschillen van
inzicht tussen de deelnemende partijen is niet opgeschaald. Het systeem
is gebruikt door de vier deelnemende
huisartsen, hun POH-ers en de thuiszorgorganisatie. Er is getest met enkele
mantelzorgers.
Contactpersoon: Ronny Boogaard,
[email protected]
5 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
V. Zorgprogramma voor
Preventie en Herstel:
implementatievoorbereiding
Geïnteresseerde ziekenhuizen en zorgorganisaties in de regio Zuidwest-Nederland en daarbuiten zijn uitgebreid
geïnformeerd over de inhoud en mogelijkheden van het Zorgprogramma voor
Preventie en Herstel (ZPH). De georganiseerde symposia en workshops ter
voorbereiding op de implementatie van
(onderdelen) van het ZPH-programma
zijn door de verschillende zorgorganisaties goed ontvangen. Medewerkers van
verscheidene zorgorganisaties hebben
ook een dag meegelopen in het Centrum
voor Preventie en Herstel. Op Walcheren is men momenteel bezig met de implementatie van het ZPH (zie pagina 3).
Er is een implementatie-Taskforce opgericht waarin verschillende partijen vertegenwoordigd zijn die ondersteuning
bieden aan implementatieprojecten.
GENERO LinkedIn™
Contactpersoon: Ton Bakker,
GENERO is nu ook via
Twitter te volgen. Volg
@GENERO_010 om
op de hoogte te blijven
van actueel nieuws uit
het GENERO-netwerk. GENERO volgt
zorgaanbieders, belangenorganisaties en
iedereen die interessant nieuws te melden
heeft over de ouderenzorg.
https://twitter.com/GENERO_010
[email protected]
Op de netwerkwebsite LinkedIn™
heeft GENERO een eigen groep.
Gebruikers van LinkedIn™ kunnen
lid worden van deze groep. De groep
biedt de mogelijkheid om discussies
aan te gaan met groepsgenoten of om
uw diensten of ideeën te promoten.
Daarnaast biedt de LinkedIn™ GENERO groep een goede mogelijkheid om
met GENERO partners na te praten
over de onderwerpen die tijdens netwerkbijeenkomsten zijn besproken.
Heeft u een LinkedIn™ account,
wordt dan nu lid van de GENERO
groep.
Effect van het
Walchers
integrale
zorgmodel op
mantelzorgers
1
Door vergrijzing en de trend om meer
zorg thuis bij de zorgvrager te organiseren, neemt de druk op mantelzorgers
toe. Uit eerdere studies is gebleken dat
professionele ondersteuning van mantelzorgers vaak tekortschiet. Binnen het
NPO-project Ketenzorg Ouderen Walcheren (KOW) is onderzocht of het binnen dit project ontwikkelde Walchers
integrale zorgmodel een positief effect
heeft op de zelfervaren gezondheid van
mantelzorgers, de last die ze ervaren
door de mantelzorg, hun kwaliteit van
leven (1) en de tevredenheid met de gekregen zorg en ondersteunende diensten (2). De resultaten zijn recent gepubliceerd in twee artikelen van Benjamin
Janse et al. in de tijdschriften BMC Geriatrics (1) en BMC Health Services Research (2).
Bij het Walchers integrale zorgmodel
ligt de focus op kwetsbare, maar nog
zelfstandigwonende ouderen en hun
mantelzorgers. De mantelzorger krijgt
van een casemanager advies, informatie en suggesties over beschikbare zorg.
De casemanager fungeert als link tussen
relevante organisaties en professionals
die mogelijk nodig zijn voor de zorg van
de kwetsbare oudere. Casemanagers
kunnen ook praktische adviezen geven,
bijvoorbeeld hoe sommige zorgtaken
anders uitgevoerd kunnen worden. Via
face-to-face-interviews en vragenlijs-
6 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
ten zijn de mantelzorgers bevraagd over
hun taken. Daarbij is gebruikgemaakt
van vragen uit de Minimale DataSet van
het NPO (zie ook pagina 12) en is door
de onderzoekers zelf een instrument
ontwikkeld voor het meten van tevredenheid met zorg en ondersteuning.
In het artikel in BMC Geriatrics zijn de
resultaten van 159 mantelzorgers beschreven; in het andere artikel van 63
mantelzorgers (BMC Health Services
Research). Mantelzorgers zijn vooral
vrouwen en rond de 60 jaar oud. In meer
dan de helft van de gevallen is de mantelzorger een zoon of dochter van de oudere. 44% van de mantelzorgers heeft
een betaalde baan naast zijn of haar
mantelzorgtaken.
Het Walchers integrale zorgmodel heeft
aantoonbaar positief effect op de subjectieve last van de mantelzorger (ze voelen zich minder belast) (1). De kans dat
mantelzorgers huishoudelijke taken op
zich nemen wordt groter. Voor ervaren
gezondheid, kwaliteit van leven en overige uitkomsten waaronder objectieve
belasting van mantelzorgers zijn geen
aantoonbare effecten gevonden. De onderzoekers vinden de resultaten positief.
Integrale zorgmodellen hebben laten
zien voordeel te bieden voor kwetsbare
ouderen, hun kwaliteit van leven te verbeteren en de zorgkosten te verminde-
Effect van het Walchers integrale zorgmodel op mantelzorgers
ren (Eklund & Wilhelmson, 2009). Het
onderzoek onder mantelzorgers laat
zien dat positieve resultaten voor kwetsbare ouderen behaald kunnen worden
en tegelijkertijd de subjectieve kwaliteit
van leven van mantelzorgers verbetert
zonder dat het tot negatieve effecten
in tijdsbelasting of gezondheidsverlies
leidt (1).
1
Uit het tweede artikel blijkt dat het Walchers integrale zorgmodel een aantoonbaar positief effect heeft op tevredenheid
van mantelzorgers over de geleverde
zorg aan een kwetsbare oudere (2). Er
is echter een negatief effect op de vraag
of er voor de mantelzorger ‘voldoende
hulp bij administratieve taken’ is. Een
minder duidelijk effect is gevonden op
de tevredenheid van mantelzorgers over
de aangeboden ondersteuning. Het model lijkt een nadelig effect te hebben op
het begrijpen van verkregen informatie en weten wie er gebeld kon worden
voor vragen, opmerkingen of klachten,
dit verschil is zwak statistisch significant. De onderzoekers concluderen dat
het Walchers integrale zorgmodel geen
groot effect heeft op de tevredenheid bij
mantelzorgers over de geleverde zorg
voor de zorgvrager en de tevredenheid
met de ondersteuning die mantelzorgers
ontvangen bij hun taken. De resultaten
suggereren dat de verwachtingen ten
aanzien van de effecten van geïntegreerde zorg zoals van het Walchers integrale
zorgmodel op de tevredenheid van mantelzorgers wellicht niet realistisch zijn.
Online-Toolbox Even Buurten
Even Buurten beoogt ouderen langer thuis te laten
De artikelen van Benjamin Janse et al. zijn te
vinden op www.erasmusmc.nl/genero
(Projecten) en ook gratis te downloaden via
PubMed:
1: Janse B, Huijsman R, De Kuyper R, Fabbricotti I. The effects of an integrated care
intervention for the frail elderly on informal caregivers: a quasi-experimental
study. BMC Geriatrics. 2014; 14: 58. LINK
2:Janse B, Huijsman R, Fabbricotti I. A quasi-experimental study of the effects of an
integrated care intervention for the frail
elderly on informal caregivers’ satisfaction with care and support. BMC Health
Serv Res. 2014; 14: 140. LINK
Voor: Eklund K, Wilhelmson K. Outcomes
of coordinated and integrated interventions
targeting frail elderly people: A systematic review of randomized controlled trials.
Health Soc Care Community 2009, 17:447–
458, zie: LINK (abstract).
wonen door het organiseren van sterke sociale
wijknetwerken. Deze netwerken maken deel uit van
de integrale wijkaanpak voor ouderen in Rotterdam.
De kennis en ervaring die met de nieuwe werkwijze
van Even Buurten in Rotterdam is opgedaan staat
online in de vorm van een Toolbox.
Ouderen lopen in hun dagelijks leven tegen kleine
of grotere problemen aan, die ze zelf niet meer
op kunnen lossen. Zoals afnemende gezondheid,
psychische problemen of een kleinere sociale kring.
Met een beetje ondersteuning van de mensen om
hen heen kunnen zij prima functioneren. Even
Buurten brengt ouderen in contact met buurtbewoners en vrijwilligers en schakelt zonodig professionele ondersteuning in. De spillen van Even Buurten
bemiddelen daarbij. Onder het motto ‘Gelukkig oud
worden in eigen buurt, daar zorgen we samen voor’
zijn zij sinds 2011 actief in Rotterdam.
Toolbox online beschikbaar
De Toolbox is bedoeld voor bestuurders en beleids
makers bij gemeenten en zorg- en welzijnsorganisaties. Naast informatie over de werkwijze van
Even Buurten biedt de Toolbox handreikingen om
te bepalen of een dergelijke aanpak haalbaar is
binnen hun organisatie en welke kritische factoren
daarbij een rol spelen. De Toolbox (interactieve
PDF) vindt u op www.rotterdam.nl/evenbuurten.
7 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
ZORGPROGRAMMA VOOR
PREVENTIE EN HERSTEL
‘Intervention
fidelity’
Een belangrijke graadmeter
voor de mate van
implementatie
1
Het wetenschappelijke artikel over de
fidelity studie is gratis te downloaden
via PubMed: De Vos AJ, Bakker TJ, de
Vreede PL, van Wijngaarden JD, Steyerberg EW, Mackenbach JP, Nieboer
AP. The prevention and reactivation
care program: intervention fidelity matters. BMC Health services research
2013;13:29. LINK
8 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
Het Zorgprogramma voor Preventie en Herstel (ZPH) is een multidisciplinaire,
geïntegreerde en doelgerichte aanpak om ziekenhuisgerelateerd functieverlies
bij oudere patiënten te verminderen. Om de implementatie van het ZPH te evalueren, onderzocht het ZPH-onderzoeksteam de ‘intervention fidelity‘. De resultaten hiervan zijn gepubliceerd in een artikel van Annemarie de Vos et al. in het
tijdschrift BMC Health Services Research.
Wat is ‘intervention fidelity’?
Intervention fidelity wordt in de literatuur omschreven als de bevestiging dat
een interventie zoals gepland wordt uitgevoerd en zorgt ervoor dat onderzoekers (1) kunnen bepalen hoe adequaat
een interventie is geïmplementeerd, (2)
de naleving van de voorgeschreven componenten van de interventie kunnen
bepalen en (3) kunnen aangeven aan beleidsmakers dat de interventie naar plan
wordt uitgevoerd en dat de doelgroep
wordt bereikt.
Intervention fidelity bestaat uit twee
componenten: Protocolnaleving en bekwaamheid. Protocolnaleving richt zich
op de juiste uitvoering van het protocol,
met betrekking tot de inhoud, frequentie en duur, door degene die de interventie uitvoert. Bekwaamheid, richt zich op
de competentie van de uitvoerende(n).
Doel ZPH-fidelity-studie
De doelen van de ZPH-fidelity-studie
waren (1) het systematisch bepalen van
de intervention fidelity tijdens de ziekenhuisfase van het zorgprogramma,
in het eerste jaar van de interventie, (2)
inzicht krijgen in de factoren en aanpassingen die effect hebben op de intervention fidelity en (3) het onderzoeken van
de haalbaarheid van de ZPH fidelitymeting met het oog op eventuele aanpassingen.
Werkwijze van de studie
Gebaseerd op de beschrijving van het
zorgprogramma is een fidelity-meetinstrument ontwikkeld met 19 interventiecomponenten die tijdens de eerste
12 dagen van de ziekenhuisopname
uitgevoerd worden. Voorbeelden zijn
‘vaststellen van risicofactoren voor functionele achteruitgang’ (dag 1), ‘medicatiecheck door apotheker’ (dag 6-7) en
‘wekelijks telefoongesprek met mantelzorger’ (dag 8). De gegevens zijn op
verschillende manieren verzameld door
middel van het screenen van patiëntendossiers/zorgplannen van 20 patiënten
(65 jaar en ouder), het houden van interviews met betrokken professionals en
observaties. De mate van fidelity is voor
elk van de 19 componenten beschreven.
‘Intervention fidelity’
Modererende factoren zijn geïdentificeerd met behulp van het “Conceptual
Framework for Implementation Fidelity”.
1
Resultaten
Uit het onderzoek bleek dat tien van
de 19 interventiecomponenten altijd of
vaak werden uitgevoerd bij de in dit onderzoek betrokken groep van twintig patiënten. Het ‘identificeren van risicopatiënten binnen 48 uur’ vond altijd plaats.
Net als het wekelijks telefoongesprek
met de mantelzorger en het bespreken
van de patiënten tijdens het multidisciplinaire teamoverleg. Vijf componenten
werden nooit of zelden uitgevoerd, zoals
het door een apotheker bespreken van
het medicatiegebruik door de patiënt.
Dit kwam bijvoorbeeld door gebrek aan
tijd en door organisatorische belemmeringen.
Conclusie
Aangezien de fidelity is gemeten in het
eerste jaar van ZPH-implementatie, is
het positief dat tien van de 19 interventiecomponenten vaak of altijd werden
uitgevoerd. Modererende factoren, zoals bijvoorbeeld het ontbreken van een
uitgebreid protocol op de werkvloer,
zijn zeer bepalend voor de adequate uitvoering van interventiecomponenten.
Wat betreft de haalbaarheid van de ZPH
fidelity-meting met het oog op eventuele aanpassingen, is geconcludeerd dat
fidelity-criteria mee moeten ontwikkelen met de interventie. Verder zal de intervention fidelity herhaaldelijk moeten
worden bepaald om valide en betrouwbare resultaten te garanderen.
De zorg ontzorgd met ICT
Subsidieronde om zelfredzaamheid van
ouderen te ondersteunen
Doel van de oproep is een impuls te geven
aan het gebruik van innovatieve ICT-oplossingen die de zelfredzaamheid van ouderen
ondersteunen en om van het opschalingsproces te leren. Er wordt expliciet gefocust
op publiek-private samenwerkingsverbanden
die de ambitie hebben om al in gebruik zijnde
innovatieve ICT-oplossingen op te schalen,
maar hierbij tegen belemmeringen aanlopen.
Het initiatief moet uitgevoerd worden door
een samenwerkingsverband waarin minimaal zijn vertegenwoordigd: cliëntorganisaties, zorgaanbieders, financiers (gemeenten, zorgverzekeraars) en ICT-leveranciers.
Meer informatie over het Zorgprogramma voor Preventie en Herstel is te vinden op de website van GENERO: www.
ZonMw honoreert maximaal vijf aanvragen.
erasmusmc.nl/genero.
voor het indienen van een subsidieaanvraag
In totaal is er voor deze ronde een budget
van 800.000 euro beschikbaar. De deadline
is 14 oktober 2014, 15.00 uur.
Nieuwe voorzitter GENERO
Sinds mei 2014 is Rob van Dam voorzitter van Stichting GENERO. Rob van
Dam is tevens voorzitter Raad van Bestuur van zorgorganisatie Careyn. In
het stichtingsbestuur van GENERO hebben verder zitting: Eric Hisgen, Wim
van der Meeren en prof.dr. Sophia de Rooij.
GENERO kent ook een stuurgroep, leden hiervan zijn: Rob van Dam (voorzitter), Ton Bakker, Marleen Goumans, Willem de Jong, Aaike Kamsteeg,
Menno Kok, Anton van Mansum, Wim van der Meeren en Alex Smits.
9 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
Voor meer informatie, waaronder de inhoudelijke criteria, kunt u terecht op de website
van ZonMw.
Bron:
www.nationaalprogrammaouderenzorg.nl
Onderwijs
Studentenproject Erasmus MC
voor de Coalitie Van Betekenis tot het Einde
Juni jl. hebben vijf studenten van de studie geneeskunde van het Erasmus MC
een onderzoek uitgevoerd naar het communiceren over de wensen voor de laatste levensfase. Zij deden dat in opdracht
van de Coalitie ‘Van Betekenis tot het
Einde’. Hiertoe hebben zij wetenschappelijke artikelen gezocht over communiceren over het levenseinde. Er werden
twaalf relevante artikelen gevonden.
Ook zijn met acht ouderen gesprekken
gehouden over het levenseinde. Vier van
deze ouderen zijn leden van het GENERO Ouderen- en mantelzorgforum.
1
10 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
Uit de wetenschappelijke literatuur en
de interviews bleek dat er drie verschillende ‘paden’ zijn te onderscheiden in
het wel of niet nadenken over de laatste
levensfase. Ouderen die het eerste pad
volgen, leggen hun keuzes vroeg vast. Het
tweede pad wordt gevolgd door ouderen
die wachten met nadenken en plannen
tot de dood daadwerkelijk dichtbij komt.
De laatste groep erkent dat het goed is
om over de laatste levensfase na te denken, maar schuift dit voor zich uit. Factoren die positief samenhangen met het
nadenken over de laatste levensfase zijn
Kaukasisch ras, hoger inkomen, ongehuwd-zijn, hoog opgeleid-zijn en hogere
leeftijd. In de interviews komt ziek-zijn
of het overlijden van een naaste naar voren als factor die nadenken over het levenseinde bevordert. Ook geldt dit voor
persoonlijke ervaringen en de lichamelijke en geestelijke conditie van iemand.
De huisarts kan een rol spelen bij het
bespreekbaar maken van de laatste levensfase. Adequate scholing van artsen
en een goede vertrouwensband met de
patiënt zijn hierbij wenselijk.
De studenten schreven een wetenschappelijk artikel over de uitkomsten van
hun onderzoek en maakten naar aanleiding van de gesprekken portretten van
de ouderen.
Onderwijs
Een van de doelen van het onderzoek
was om te onderzoeken of de portretten van ouderen gebruikt kunnen worden als lesmateriaal binnen de studie
geneeskunde, om zo meer aandacht te
schenken aan het met patiënten bespreken van de laatste levensfase. Het project
is positief ervaren. Er wordt momenteel
gekeken of het onderwerp geïntegreerd
kan worden in het communicatie-onderwijs van de geneeskundeopleiding in
Rotterdam.
Als het project is afgerond zal het materiaal waarschijnlijk worden gepubliceerd op de website van de partners van
de Coalitie Van Betekenis tot het Einde
(zie www.vanbetekenis.info) en van
Zorgbelang Nederland.
1
Meer informatie over de Coalitie Van Betekenis tot het Einde via Marijke Wulp:
[email protected] en over dit studentenproject via student Maaike van den
Hamer: [email protected]
Voor meer informatie over de
minor of aanvullende ideeën kunt
u contact opnemen met: Susan
Hupkens, [email protected]
11 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
Minor ‘Oud in Eigen Huis’ weer van start
bij de Hogeschool Rotterdam
‘Wat is er voor nodig, zodat ouderen
langer in hun eigen huis kunnen blijven wonen, met behoud van een goede kwaliteit van leven?’
derenwerker als Welke dagbestedingen
zijn er mogelijk in de wijk? Wat zijn ontmoetingspunten? Hoe is het openbaar
vervoer in de wijk voor ouderen?
Met deze vraag zijn vierdejaars studenten van het onderwijsprogramma ‘Oud
in Eigen Huis’ van de Hogeschool Rotterdam twee kwartalen aan het stoeien.
Voor het eerst nemen er niet alleen studenten van het Instituut voor Gezondheidszorg deel, maar ook studenten van
andere studierichtingen, zoals Maatschappelijk Werk en Dienstverlening
en Vrijetijdsmanagement. Een diverse
en enthousiaste groep studenten. Door
de gemengde samenstelling hoopt de
hogeschool dat studenten op een frisse
manier leren kijken naar ouderen in de
samenleving en vernieuwende mogelijkheden vinden om het leven van ouderen
thuis beter en aangenamer te maken.
De studenten krijgen in de minor college van lectoren van het Kenniscentrum
Zorginnovatie, zoals Jacomine de Lange,
Marleen Goumans en Ton Bakker en
van externe docenten en professionals.
Daarnaast werken zij multidisciplinair
aan een project uit de praktijk. Deze projecten zijn afkomstig van het kenniscentrum, maar ook van professionals uit de
wijk en van ouderenorganisaties. Onderwerpen zijn onder andere: Wat betekent
de veranderende rol van de huisarts voor
ouderen en welke rol kunnen wijkverpleegkundigen daarin spelen? Hoe kan
het sociale netwerk van thuiswonende
mensen met dementie meer benut worden? Hoe kan een bestaand programma
voor valpreventie worden aangepast zodat het aansluit bij oudere mensen met
een verstandelijke beperking? Binnenkort vindt er een gesprek plaats tussen
de organisator van de minor en een aantal leden van het GENERO Ouderen- en
Mantelzorgforum om meer te weten te
komen over hun mening over de minor.
De minor is in september 2014 gestart.
In de eerste week hadden de studenten
een lid van een seniorenraad uit Rotterdam te gast die hen vertelde over haar
eigen ervaringen. In de tweede week liepen de studenten door wijken in Rotterdam, als basis voor een beknopte wijk
scan. Hiervoor kregen ze een vraag van
een wijkwerker, verpleegkundige of ou-
Gebruik
TOPICS-MDS
database NPO
1
Meer informatie: Lutomski JE, et al.
The Development of the Older Persons and Informal Caregivers Survey
Minimum DataSet (TOPICS-MDS):
A Large-Scale Data Sharing Initiative. PLoS ONE 2013: 8 (12): e81673.
doi:10.1371/journal.pone.0081673.
Gratis te downloaden: LINK
Kijk op de website (www.topics-mds.
eu) voor informatie over beschikbare
data en details over de aanvraagprocedure voor gebruik van gegevens uit de
database.
12 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
Binnen het NPO worden in de verschillende projecten veel gegevens verzameld.
Bij nagenoeg alle projecten is dezelfde
vragenlijst gebruikt om effecten van de
interventies op ouderen en mantelzorgers te meten: ‘The Older Persons and
Informal Caregivers Survey Minimum
DataSet’ (TOPICS-MDS). De gegevens
uit deze Minimale DataSet (MDS) worden ook landelijk verzameld in één database: de TOPICS-MDS-database. In het
kader van wetenschappelijke transparantie en een groeiend (inter-)nationaal
besef van het belang van vrije toegang
(‘Open Access’) tot onderzoeksgegevens wordt de TOPICS-MDS-database
beschikbaar gesteld voor secundair gebruik door o.a. externe onderzoekers,
zorgprofessionals en beleidsmakers.
Momenteel zijn gegevens van 41 NPOprojecten in de database te vinden, afkomstig van meer dan 37.000 ouderen
en bijna 4.000 mantelzorgers uit Nederland. De database is daarmee een unieke
bron van informatie voor onderzoekers
en andere geïnteresseerden in gezondheid en welzijn van kwetsbare ouderen
en mantelzorgers in Nederland.
Recent is op basis van gegevens van de
TOPICS-MDS-database een onderzoek
uitgevoerd naar een kwetsbaarheidsindex. Er zijn verschillende methoden om
kwetsbaarheid te meten, en een daarvan
is het berekenen van een kwetsbaarheidsindex (KI). Op basis van 46 gezondsheidscriteria uit de MDS vragenlijst is een KI samengesteld. Om deze
KI te valideren, zijn 587 ouderen uit de
eerstelijnszorg uitgenodigd om deel
te nemen aan een onderzoek. Bij deze
ouderen is de MDS-vragenlijst afgenomen en op basis van deze gegevens is de
TOPICS-KI berekend. Daarnaast beoordeelde een geriater het kwetsbaarheidsniveau van de deelnemers aan de hand
van een klinische KI gebaseerd op 45
gezondheidsproblemen. De TOPICS-KI
is vergeleken met de klinische KI om te
bepalen of de twee kwetsbaarheidsindices met elkaar correleren en dus vergelijkbare resultaten laten zien.
De resultaten van het onderzoek laten
zien dat de TOPICS-KwetsbaarheidsIndex een valide instrument is voor het
schatten van kwetsbaarheidsniveaus bij
ouderen. Deze bevinding biedt belangrijke basale informatie voor zorgprofessionals die gebruik willen maken van de
MDS-vragenlijst om kwetsbaarheid van
ouderen in de tijd te volgen of gedetailleerde analyses van kwetsbaarheid uit te
voeren.
ONDERZOEK NIVEL
Ouderen van
de toekomst
Gepubliceerd mei 2014
Eind mei 2014 is aan de Tweede Kamer
het rapport ‘Ouderen van de toekomst’
aangeboden. In het kader van de hervormingen van de langdurige zorg onderzocht het Nivel wat de wensen en mogelijkheden voor wonen, welzijn en zorg
zijn voor toekomstige ouderen.
Uitgangspunt bij de hervormingen is
dat ouderen eigen regie over hun leven
moeten krijgen en dat zelfredzaamheid
belangrijk is. De overzichtsstudie laat
zien dat deze beleidsaannames niet bij
alle (toekomstige) ouderen passen. Niet
alle ouderen zijn in staat eigen regie over
het leven te ervaren of kunnen zelfredzaam zijn.
1
13 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
Het onderzoek is onder meer uitgevoerd
via een vragenlijst onder jonge ouderen
tussen de 57 en 77 jaar. Vier profielen
kwamen daaruit naar voren: 1. proactieve-ouderen, 2. zorgwensende ouderen,
3. afwachtende ouderen en 4. machteloze ouderen. Toekomstige ouderen verschillen niet alleen in hoe zij in het leven
staan maar ook in de mogelijkheden die
zij hebben om zelf hun zorg te regelen.
Ongeveer een kwart van de ouderen (de
‘afwachtende’ en machteloze’ groepen)
ervaart weinig regie over hun leven en
zal het niet lukken om op eigen kracht
zelfredzaam te blijven.
Veel, nu nog, zelfstandigwonenden
willen zo lang mogelijk thuis blijven
wonen, ook als hun behoefte aan zorg
toeneemt. Veel (toekomstige) ouderen
kiezen ervoor om dan hun woning aan
te passen, maar er zijn ook ouderen die
dat niet willen of kunnen, bijvoorbeeld
door ontbrekende financiële middelen,
en liever verhuizen. Tweederde van de
(toekomstige) ouderen vindt dat zorg
en ondersteuning deels door henzelf betaald moet worden. Eén op de tien ouderen is bereid om in de toekomst eigen
spaargeld te gebruiken. Dit zijn vooral
ouderen die de middelen hebben om zelf
meer te betalen (de zorgwensende en
proactieve ouderen).
Niet alle ouderen hebben sociale contacten of een mantelzorger waarop zij een
beroep kunnen doen. Ook willen niet
alle ouderen dit. Tenslotte verschillen
toekomstige ouderen in hun wensen en
mogelijkheden ten aanzien van technologiegebruik. Veel toekomstige ouderen
willen gebruikmaken van domotica en
ICT-technologie als zij hierdoor langer
zelfstandig kunnen blijven wonen en zijn
al ‘internetvaardig’. Maar er is ook nog
steeds een groep die niet met de computer overweg kan en die weinig verwacht
van nieuwe techniek.
Ouderen van de toekomst
In het rapport zijn door Nivel zes aanbevelingen voor beleid en praktijk geformuleerd:
•Houd rekening met diversiteit
•Zorg voor passende ondersteuning
•Breng ouderen die zorg en ondersteuning nodig hebben in beeld
•Zorg voor een passend woningaanbod
•Faciliteer en ondersteun mantelzorgers en vrijwilligers
•Investeer in gebruiksvriendelijke technologie
Het volledige rapport is te downloaden
op de website van het Nivel: LINK
GENERO Ouderen- en mantelzorgforum
26 augustus 2014
Op 26 augustus jl. kwam het GENERO Ouderen- en mantelzorgforum weer bijeen in Rotterdam
om te praten over lopende projecten en de subsidieaanvraag voor ouderendelegaties van
ZonMw. De bijeenkomst startte met een terugkoppeling van de verschillende werkgroepen in het
forum. De werkgroep ‘Samenwerking’ houdt contact met gemeente Schiedam over het opzetten
van de Wijkontwikkelingsteams (WOT). De werkgroep heeft de gemeente hulp aangeboden bij
het bepalen van wat belangrijk is in wijken met een hoog percentage ouderen. In 2015 moeten
namelijk alle wijken in Schiedam een eigen WOT hebben.
Deze zomer zijn vier leden van het forum met geneeskundestudenten van het Erasmus MC in
gesprek gegaan over het levenseinde (zie ook pagina 10). Dit project had als doel de studenten
meer te leren over het bespreken van het levenseinde.
Een groot deel van de vergadering is besteed aan het bespreken van het plan van aanpak
voor de subsidieaanvraag voor ouderendelegaties. ZonMw geeft NPO-ouderendelegaties de
mogelijkheid subsidie aan te vragen voor de komende twee jaar (tot eind 2016). Hiermee kan het
Ouderen- en mantelzorgforum zich verder ontwikkelen en werken aan borging van het forum in
1
de regio. Het forum stelde een plan van aanpak op met daarin beschreven hoe zij de komende
tijd hun inhoudelijke doelen met betrekking tot ouderenparticipatie proberen te verwezenlijken
en welke rol het forum voor zichzelf ziet weggelegd in de toekomst. De ouderen bespreken
het plan met de NPO-programmacommissie. Daarna zal het forum het plan verder uitwerken
en onderzoekt het forum hoe ze een actieve bijdrage kan blijven leveren aan GENERO. De
volgende bijeenkomst van het Ouderen- en mantelzorgforum is op 11 november a.s.
14 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
Nieuw
programma
ondersteunt bij
veranderingen
langdurige zorg
1
Circa 800.000 mensen maken gebruik
van langdurige zorg. Zij hebben vanwege een ziekte, beperking of aandoening
zorg en ondersteuning nodig. Per 1 januari 2015 verandert de langdurige zorg.
Gemeenten en zorgverzekeraars krijgen
meer taken in zorg en ondersteuning.
Dat roept veel vragen op. Mensen die informatie over zorg of ondersteuning nodig hebben, kunnen vanaf 1 januari 2015
terecht bij ‘Zorg Verandert’. Het programma informeert over de komende
zorgveranderingen en signaleert knelpunten die deze met zich meebrengen.
Zorg Verandert voert ook een landelijke
monitor uit. Via gespreksbijeenkomsten,
panels en een landelijke signaalpunt
wordt in kaart gebracht hoe de veranderingen in de langdurige zorg in 2015
verlopen en of mensen niet in de problemen gaan komen. Vanaf begin 2015
worden er groepsgesprekken in heel Nederland georganiseerd met mensen die
langdurige zorg nodig hebben; thuis, in
een instelling of dagopvang.
Uitvoering programma
Het programma duurt vier jaar en wordt
uitgevoerd via een samenwerkingsverband van verschillende patiënten- en
belangenorganisaties (Ieder(in), LPGGz,
CSO, LOC, LSR, Mezzo, MEE, Koepel
Wmo-raden, Zorgbelang Nederland en
Per Saldo). Het netwerk Ieder(in) voor
15 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
mensen met een beperking of chronische ziekte is penvoerder.
Provinciale bijeenkomsten
Vanaf 22 september tot medio november 2014 organiseert Zorg Verandert
twaalf provinciale bijeenkomsten. In
de regio Zuid-Holland vindt de bijeenkomst plaats op donderdag 13 november in Maassluis. Op die bijeenkomsten
worden Wmo-raadsleden, belangenbehartigers, cliëntondersteuners, maar
ook mantelzorgers en vrijwilligers bijgepraat over de aanstaande veranderingen
en hoe zij zich hierop kunnen voorbereiden.
Meer informatie over het programma en
de bijeenkomsten: op de website van het
programma (www.zorgverandert.nl).
ONDERZOEK
SOCIAAL CULTUREEL PLANBUREAU
Hulp
geboden
Een verkenning
van de
mogelijkheden
en grenzen
van (meer)
informele hulp
Gepubliceerd september 2014
1
De hulpverlening aan mensen met beperkingen staat voor grote veranderingen. Mensen die hulp nodig hebben, zullen meer beroep doen op personen uit
hun omgeving. Wat zijn de mogelijkheden van mantelzorgers en vrijwilligers
en waar liggen de grenzen? Deze kwesties zijn besproken in zestien groepsgesprekken met mantelzorgers, vrijwilligers, mensen die geen informele hulp
geven en medewerkers in de zorg. In vijf
gemeenten hebben groepsgesprekken
plaatsgevonden met mensen die betrokken zijn bij de ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers. Uit de verhalen van de betrokkenen komen de mooie
en de zware kanten van het helpen naar
voren. Besproken is ook de behoefte aan
goede begeleiding en ondersteuning, en
wat ervoor nodig is om die te leveren.
Deze verkenning biedt aandachtspunten voor gemeenten en andere geïnteresseerden die met informele hulpverleners werken of in contact komen.
Het rapport is opgesteld op verzoek van
het ministerie van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport en een vervolg op de
publicatie Informele zorg in Nederland.
Een literatuurstudie naar mantelzorg
en vrijwilligerswerk in de zorg uit juni
2013. (Bron: www.scp.nl)
Resultaten NPO samengevat op website NFU
Op de website van de Nederlandse Federatie van Universitair Medische
De NFU heeft zich ten doel gesteld op voorlopig vijf thema’s de weten-
Centra (NFU) is sinds dit voorjaar een verzameling van resultaten van
schappelijke kennis te aggregeren:
projecten binnen het NPO te vinden. Binnen de regionale NPO-netwerken
1. Herstelzorg: naar herstel van dagelijks functioneren
brengen de umc’s onder meer hun expertise in op het gebied van weten-
2. ICT: E-health innovaties
schappelijk onderzoek. Landelijk werken de umc-onderzoekers, project-
3. Vroegopsporing kwetsbaarheid in de eerste lijn
leiders en netwerktrekkers samen om deze wetenschappelijk kennis van
4. Vroegopsporing kwetsbaarheid in de tweede lijn
studies op eenzelfde thema te aggregeren. Voor vertaling van resultaten
5. Zorgplannen
uit alle ‘losse’ studies op een thema is het belangrijk het ‘overall’ effect
te kennen. De uitkomsten van de projecten kunnen dan vertaald worden
naar concrete richtlijnen voor de praktijk.
Voor informatie en documenten: LINK
Binnen deze thema’s zijn er inmiddels verschillende uitgebreide overzichtstabellen die de tot nu toe bereikte resultaten weergeven. De informatie over ‘Vroegopsporing in de eerste lijn’ vat bijvoorbeeld gegevens
samen van 10 NPO-projecten. De informatie over de thema’s is ‘work in
progress’, naarmate meer wetenschappelijke resultaten verschijnen kunnen de thema’s verder worden uitgewerkt.
16 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
GENEROSymposium
6 oktober 2014
Scheepvaart en Transport College
- STC-Events,
Rotterdam (Lloydkwartier)
Een beeld van de toekomstige ouderenzorg
& hoe realiseren we samen dat verbeteringen tot stand komen?
We nodigen u van harte uit voor het derde GENERO-symposium. Centraal staat
de vraag hoe we vinden dat de ouderenzorg in de toekomst moet functioneren.
Hoe ziet ouderenzorg er in de toekomst
bij voorkeur uit? Hoe organiseren we
goede aansluiting tussen organisaties,
Datum
6 oktober 2014
Tijd
14.30 - 20.00 uur
Locatie
en tussen professionals? En wat betekent dit voor de professionals zelf? Welke factoren bepalen of verbeteringen
in de zorg tot stand komen? En: welke
oplossingen zijn al aanwezig of kunnen
we bedenken voor hindernissen bij vernieuwing van de zorg?
STC-Events, Lloydstraat 300, 3024 EA Rotterdam, T 010-4486448,
www.stc-events.nl
Kosten
Gratis voor netwerkpartners die GENERO financieel ondersteunen (en
voor leden van ouderenorganisaties). Voor overige deelnemers: 50,euro per persoon (bij annulering na 25 september 2014 is 100% van de
deelnamekosten verschuldigd)
Stand
Commerciële partijen die een stand wensen: de kosten hiervan zijn
€ 500,- euro/stand (incl. toegang van 1 persoon). Er is een maximaal
aantal plaatsen.
Aanmelden
Via [email protected] ovv naam, organisatie, wel/geen
walking-dinner. De keuze voor de parallelsessies maakt u pas op de dag
van het symposium. Er is een maximaal aantal deelnemers, inschrijving op volgorde van binnenkomst aanmeldingen.
1
Programma: zie volgende pagina
17 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
PROGRAMMA
GENERO-Symposium 6 oktober 2014
14:00 – Ontvangst
17:00 – Wissel van zaal
14:30 – Plenair I
17:15 – Parallelsessie II
• Welkom door de voorzitter van het symposium: Rob van Dam, voorzitter
GENERO
• Johan van der Ham, voorzitter Raad van Bestuur Lelie Zorggroep: Toekomst ouderenzorg en welzijn
• Jeroen Peek, Kaderhuisarts Ouderengeneeskunde: Samenwerking tussen professionals
• Discussie met zaal
• Speedpresentaties van zorgorganisaties, ziekenhuis, bedrijven en ouderen
(keuze uit Transmurale Zorgbrug of Zelfstandig bijven wonen)
16:00 – Korte pauze
16:15 – Parallelsessie I
(keuze uit Samen Oud of Wonen voor Ouderen)
1
A.Samen Oud: samenhangende zorg en begeleiding voor 75+ers
• Voorzitter: Marieke van Werkhoven, St. Ketenzorg Midden- en NoordZeeland, Vlissingen
• Spreker: Dr. Klaske Wynia, UMC Groningen
Samen Oud verbindt wonen, welzijn en zorg en wordt uitgevoerd in
de gemeenten Stadskanaal, Veendam en Pekela. Er zijn 15 Ouderenzorg Teams die geleid worden door een huisarts. In de presentatie onder meer aandacht voor samenwerking met de gemeente en factoren
van belang voor het laten slagen Samen Oud in de praktijk.
B.Wonen voor ouderen
• Voorzitter: Dr. Frank van Lenthe, Erasmus MC, Rotterdam
• Spreker: Ruth Höppner, Veldacademie, Rotterdam
De Veldacademie koppelt concrete stedelijke opgaves aan onderzoekstrajecten waarin studenten van verschillende onderwijsinstellingen
binnen reguliere onderwijsmodules kunnen participeren. De Veldacademie heeft onder andere onderzoek gedaan naar de inrichting van
de woonomgeving voor ouderen en de transformatie van zorghuisvesting. Hierin wordt intensief samengewerkt met zorginstellingen.
18 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
C.Transmurale Zorgbrug
• Voorzitter: Dr. Annemarie de Vos, Hogeschool Rotterdam
• Spreker: Dr. Bianca Buurman, AMC, Amsterdam
De Transmurale Zorgbrug verbindt ziekenhuis en thuissituatie. De wijkverpleegkundige is de spil in deze samenwerking. Zij of hij komt in het
ziekenhuis alvast kennismaken met de patiënt. In de presentatie onder
meer aandacht voor onderzoeksresultaten en factoren die van belang
zijn voor het slagen van de Transmurale Zorgbrug in de praktijk.
D.Zelfstandig blijven wonen met een zorgvraag, zoals dementie
• Voorzitter: Michel Du Bois, Argos Vastgoed, Schiedam
• Spreker: Caro van Dijk, TU Delft en Caro van Dijk Architectuur, Amsterdam
Met behulp van slimme architectuur kunnen bestaande zorggebouwen
gerevitaliseerd worden en kunnen zorgomgevingen geoptimaliseerd
worden voor mensen met speciale behoeften. Een nieuwe ontwerptoolkit voor woningcorporaties en gemeenten kan helpen om het
zelfstandig wonen met een zorgvraag beter vorm te geven.
18:00 – Walking Dinner
18:45 – Plenair II
• Berend Buys Ballot, Bebright: Toekomstvisie wonen, welzijn en zorg voor
ouderen in kwetsbare positie
• Dr. Bert Mulder, Haagse Hogeschool: Technologie in de ouderenzorg
• Discussie met zaal
20:00 – Afsluiting / napraten
Agenda
• 6 oktober 2014, Rotterdam •
GENERO Symposium III
Hoe ziet ouderenzorg er in de
toekomst bij voorkeur uit? Hoe
organiseren we goede aansluiting
tussen organisaties, en tussen
professionals? En wat betekent dit
voor de professionals zelf? Welke
factoren bepalen of verbeteringen in
de zorg tot stand komen? En: welke
oplossingen zijn al aanwezig of
kunnen we bedenken voor hindernissen bij vernieuwing van de zorg?
Zie ook pagina 17. Meer informatie:
[email protected], 0104474449 (Andrea van der Sloot/Jennifer Eeuwijk).
1
• 7 oktober 2014, Ede •
2e Landelijke Studiedag Geriatrische Revalidatie
Hoe kun je samenwerken met de
zorgverzekeraar en welke organisatorische aanpassingen zijn nog
nodig binnen uw instelling en regio?
Hoe voorkom je dat patiënten tussen wal en schip vallen? Bezoekers
van de studiedag kunnen zich
erover laten bijpraten. ‘s Middags
worden goede praktijkvoorbeelden gedeeld. Meer informatie en
aanmelden via de website van het
Leids Congresbureau.
• 9 oktober 2014, Rotterdam •
Openbare les: ‘To do or not to do’
Lector Ton Bakker, specialist ouderengeneeskunde, presenteert in zijn
openbare les zijn visie op huidige en
toekomstige preventie- en behandelingsmogelijkheden gericht op
functiebehoud van ouderen. Hij pleit
voor een integrale, op een regio-populatie gebaseerde financiering met
intensieve samenwerking tussen
professionals, docenten, onderzoekers, zorgverzekeraars en gemeenten. Meer informatie op de website
van Hogeschool Rotterdam.
• 11 november, Rotterdam •
GENERO Ouderen- en Mantelzorgforum
Op 11 november komen de leden
van het GENERO Ouderen- en
Mantelzorgforum bij elkaar om de
resultaten van het NPO-transitieexperiment ‘Zorgprogramma voor
Preventie en Herstel’ te bespreken.
Hebt u belangstelling de visie van
het ouderenforum te horen op uw
plannen en projecten, neem dan
contact op met Jennifer Eeuwijk,
[email protected].
ouderenzorg en ouderenpsychiatrie. Ook zijn ervaringsdeskundigen
aanwezig om vanuit hun eigen
perspectief een bijdrage te leveren.
Meer informatie op de website van
het NKOP.
competenties van de specialist ouderengeneeskunde. Daarover gaat
het najaarscongres van Verenso
met als thema ‘Oud of the box’.
Meer informatie via de website van
Verenso.
• 19-21 november, Groningen •
LPB Congres 2014
Het thema van dit congres is wijkgericht werken. Hoe kijken burgers,
politici en wijkprofessionals naar de
wijk en wat er daartoe doet? Wat
doen, willen en kunnen ze en wat
bepaalt hun handelen? Het LPB
Congres focust op de kansen en
(on)mogelijkheden in de relatie tussen burgers, politiek en de ambtelijke organisatie. Aanmelden via de
website van LPB.
• 28 november, Rotterdam •
Van Kleeflezing: technologie in
de thuiszorg, nog een wereld te
winnen
We vinden technologische innovatie
in de zorg allemaal belangrijk en
essentieel. Toch wordt het slechts
beperkt gebruikt. De lezing van Prof.
dr. ir. R.D. Friele, bijzonder hoogleraar sociaalwetenschappelijke
aspecten van wet- en regelgeving
in de zorg aan de Tilburg University,
geeft stof tot nadenken over hoe
technologie de zorg leuker èn makkelijker kan maken voor de cliënt.
En ook efficiënter en afwisselender
voor de zorgprofessional. Aanmelden kan op de website van het Van
Kleef instituut.
• 19 november, Leiden •
Voorlichtingsbijeenkomst executive leergang Verouderen en
Gezondheidszorg
De Leyden Academy schetst een
beeld van de inhoud en opzet van
de leergang die in januari 2015 van
start gaat. Daarnaast bestaat de
mogelijkheid om dieper in te gaan
op de inhoud van het programma.
Inschrijven en informatie via info@
leydenacademy.nl
• 24 november, Arnhem •
Ouderenzorg Congres - Ouderen
hebben de toekomst
Dit jaarlijkse congres heeft als thema’s: medicatieveiligheid, beleidszaken en ouderenzorg, (arbeidsbesparende) innovaties, wondzorg bij
ouderen, palliatieve zorg, revalidatie
en kwetsbare ouderen. Het congres
is bedoeld voor verpleegkundig
specialisten, POH-ers, verpleegkundigen en verzorgenden werkzaam
of geïnteresseerd in de ouderenzorg. Aanmelden via de website
van Timm, Timm & Timm.
• 20 november, Utrecht •
NKOP symposium
Op donderdag 20 november 2014
vindt het jaarlijkse NKOP symposium plaats, bedoeld voor alle
professionals die werkzaam zijn in
de ouderenzorg en ouderenpsychiatrie. Sprekers presenteren de
laatste ontwikkelingen binnen de
• 27 november 2014, Apeldoorn •
Verenso najaarscongres
De specialist ouderengeneeskunde
werkt steeds vaker buiten het traditionele werkveld. Ook binnen de
instelling kan anders gewerkt worden. Dit brengt nieuwe werkvormen
en werksituaties met zich mee en
het stelt soms andere eisen aan de
19 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
• 1 december 2014, Utrecht •
Congres Zorg en Ondersteuning
in de Buurt
Ter afsluiting van het ZonMw dwarsverband ‘Zorg en ondersteuning
in de buurt’ organiseert ZonMw in
samenwerking met kennisinstituten 1 december een congres in
de Jaarbeurs in Utrecht. Op het
congres worden praktijkvoorbeelden getoond die werkbare oplossingen bieden voor uitdagingen en
knelpunten in het veld van Zorg en
Ondersteuning in de Buurt. Meer
informatie over meedoen en het programma op de website van ZonMw.
Aanmelden als partner via [email protected]
GENERO wordt mogelijk gemaakt door:
•Aafje (Rotterdam)
•Achmea
•Admiraal de Ruyter Ziekenhuis
(Vlissingen)
•Fysiotherapie Van Lammeren (Bergen
op Zoom)
•Robuust – ROS
•Fysiotherapie Van Loo en Veerhoek
(Kapelle)
•Stichting Elisabeth (Breda)
•Fysiotherapie Van Zuilichem / Partners bv (Oud Gastel)
•Albeda College (Rotterdam)
•ANBO regio Zuidwest
•Gemeente Bergen op Zoom
•Argos Zorggroep (Schiedam)
•GGD Zeeland
•Careyn (Schiedam)
•Consortium ‘Gezond Ouder Worden
met een Verstandelijke Beperking
(Abrona, Amarant, Ipse De Bruggen)
•CZ Zorgverzekeraar
•De Merwelanden (Dordrecht)
•Hogeschool Rotterdam
•Huisartsenpraktijk Odekerken
(Rotterdam)
•Laurens/Thuiszorg Rotterdam
(Rotterdam)
•Lelie Zorggroep (Rotterdam)
•Erasmus MC (Rotterdam)
•Fysiopoll (Hellevoetsluis)
•Fysiotherapie Van Amstel (Hellevoetsluis)
•Stichting OSER:
-Boog
-Gezondheidscentrum Randweg
(Rotterdam)
•Sprong (Rotterdam):
-Zorg op Noord
-Zorg op Zuid
•Gemeente Rotterdam
•BAVO Europoort (Rotterdam)
•Schiebroekse Apotheek (Rotterdam)
•POSO – Provinciaal Overlegorgaan
Samenwerkende Ouderenorganisaties Zeeland
•Stichting Samenwerkende Rijnmond
Ziekenhuizen (SRZ):
-Erasmus MC
-Havenziekenhuis (Rotterdam)
- Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis
-IJsselland ziekenhuis (Capelle a/d
IJssel)
-Ikazia Ziekenhuis (Rotterdam)
-Maasstad Ziekenhuis (Rotterdam)
-Het Oogziekenhuis (Rotterdam)
-Rijndam Revalidatiecentrum
(Rotterdam)
-Sint Franciscus Gasthuis
(Rotterdam)
-Spijkenisse Medisch Centrum
(Spijkenisse)
-Vlietland Ziekenhuis (Schiedam)
•Stichting Welzijn Albrandswaard
(Rhoon)
•Surplus Welzijn (Breda)
•WVO Zorg (Vlissingen)
•Yulius (De Grote Rivieren)
(Dordrecht)
•Zadkine (Rotterdam)
•Zorgbreed (Capelle a/d IJssel)
•Zorgimpuls – ROS (Rotterdam)
•Zorgwaard
Overige betrokken partijen
Ouderen/Mantelzorgers
1
• Alzheimer Nederland, afdeling Rotterdam
• ANBO Spijkenisse
• De Kruisvereniging West-Brabant
(Roosendaal)
• MEE Rotterdam Rijnmond
• Mentorschap Netwerk Nederland
(Utrecht)
• Zorgbelang Brabant (Tilburg)
• Zorgbelang Zuid-Holland
Langdurige zorg
• Allévo Zorg en Dienstverlening (Goes)
• Curamus (Hulst)
• Frankelandgroep (Schiedam)
• Pameijer (Rotterdam)
• Stichting het Parkhuis (Dordrecht)
• SVRZ – Stichting voor Regionale
ZorgVerlening (Middelburg)
• Thebe (Tilburg)
• Verpleeghuis Hannie Dekhuijzen
(Rotterdam)
• De Vijverhof (Capelle aan den IJssel)
• Zorgbeheer De Zellingen (Capelle a/d
IJssel)
• Zorgcocon Kwido pa Anciano,
Rotterdam
• ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen
• Zorgstroom Middelburg
Welzijn
• CVD – Centrum Voor Dienstverlening
(Rotterdam)
• IJsselwijs (Rotterdam)
• MDA Maatschappelijke Dienstverlening Alexander (Rotterdam)
• Motto (Rotterdam)
• Pluspunt Rotterdam
1e – 2e – 3e lijnszorg
Apotheek / paramedicus / huisarts
• Apotheek De Beijerse Hof (Rotterdam)
• Apotheek Beukelsdijk (Rotterdam)
• Apotheek Dorpsweg (Rotterdam)
• Apotheek IJsselmonde (Rotterdam)
• Apotheek Oude Maas (Rotterdam)
• Apotheek Roosendaal (Roosendaal)
• Apotheek Slikkerveer (Ridderkerk)
• Apotheek Zorgbureau Rijnmond
• KNMP – Koninklijke Nederlandse
Maatschappij ter bevordering der
Pharmacie, dep. Rotterdam
20 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
• Mediq Apotheek Oude Maas
(Rotterdam)
• Service Apotheek Pendrecht
(Rotterdam)
• Thio Pharma holding bv (Maassluis)
• Fysiotherapie De Lus (Zwijndrecht)
• PMC Mens in Beweging (OostSouburg)
• KNGF – Koninklijk Nederlands
Genootschap voor Fysiotherapie
• GOED Ridderkerk
• Huisartsencoöperatie Zorggroep
Walcheren
• Huisartsenposten Rotterdam
• Huisartsenpraktijk Buckley, Rotterdam
• LHV Huisartsenkring Rotterdam
• Stichting Oser
• Veersche Huisartsencooperatie
(Serooskerke)
• ROS Zee-bra (Zuidwest Nederland)
• Emergis (Goes)
• GGZ Westelijk Noord Brabant
• RIAGG Rijnmond (Rotterdam)
GGZ
• Avans Hogeschool, lectoraat Gerontologie (Breda)
• TU Delft, faculteit Industrieel
Ontwerpen
• Context, centrum voor GGZ preventie
(Rotterdam)
• Delta Psychiatrisch Centrum
(Poortugaal)
Ziekenhuizen / Revalidatie
• Centrum voor Reuma en Revalidatie
Rotterdam
• ZorgSaam Ziekenhuis Zeeuws-Vlaanderen
Zorg-/welzijnsnetwerken
• Drechtzorg (Dordrecht)
• Geriatrisch Netwerk Midden-Brabant
Gemeenten en diensten
• Gemeente Breda
• Gemeente Capelle aan den IJssel
• Gemeente Dordrecht
• Gemeente Maassluis
• Gemeente Spijkenisse
• GGD West-Brabant
Onderwijs en opleiding
Woningcorporaties
• Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam
• Vestia Groep (Rotterdam)
• Woonbron Alexander (Rotterdam)
• Woonstad Rotterdam
Overige partners
• Centrum Indicatiestelling Zorg Zuidwest Nederland
• IVO, Instituut voor Onderzoek naar
Leefwijzen en Verslaving (Rotterdam)
• Landelijk Expertisecentrum Sociale
Interventie (LESI), Utrecht
• Living Lab (Leiden)
• Mantelplan BV, Nieuwerkerk aan den
IJssel
• Ordina NV (Nieuwegein)
• TNO Gebouwde omgeving / DuCHA
(Delft)
• Van Kleef Instituut (Schiedam)
• Vilans (Utrecht)
• Zorgportaal Rijnmond
Contact
1
21 GENERO nieuwsbrief nr. 21 - september 2014
GENERO kunt u bereiken via:
Drs. Dini Smilde-van den Doel
Telefoon: 06-18317510
Email: [email protected]
U kunt zich hier ook aanmelden voor ontvangst van
de nieuwsbrief.
Informatie is ook te vinden op
www.erasmusmc.nl/genero.
Ook kunt u hier eerder verschenen nieuwsbrieven
downloaden.
Suggesties voor de inhoud van bijeenkomsten,
nieuwsbrieven of andere activiteiten zijn van harte
welkom!