Algemene beschouwingen AB 2 juli 2014 reg.nr. DM 844231 Algemene beschouwingen CDA-HDSR 2014. Het jaar 2013 was in veel opzichten een belangrijk jaar voor HDSR. Allereerst kwam er een visie van het OESO over het functioneren van Nederlandse Waterschappen en de eerste symptomen van de veranderende werkwijze van HDSR uit het rapport ”Bouwen aan vertrouwen” werden zichtbaar. Mede dankzij de conclusies van het OESO over het Waterbeheer in Nederland is er duidelijkheid gekomen over het bestaansrecht van de waterschappen in Nederland. In zeer positieve bewoordingen heeft deze organisatie zich uitgesproken over het functioneren van de waterschappen en terecht heeft onze minister deze conclusies overgenomen. De aanbevelingen uit het rapport “Bouwen aan vertrouwen” worden steeds beter in de praktijk gebracht. Het CDA constateert vooral, dat er meer eenheid is in het D.B. en dat de verantwoordelijkheden, rollen en taken van het D.B. in relatie tot de ambtelijke organisatie nu duidelijker zijn. Overigens maakt één zwaluw nog geen lente en zal dit proces hoge prioriteit moeten behouden. Het CDA hoopt dat de veranderende bestuurscultuur in deze participatie maatschappij bij zowel bestuur als medewerkers zich voortzet. Goed rentmeesterschap Onder goed rentmeesterschap verstaat het CDA betaalbaarheid, duurzaamheid en samenwerking. Deze kenmerken vinden we alom terug in de voorjaarsnota, die daarbij een realistische inhoud en een financieel toekomstbestendige koers uitstraalt. De voorgestelde kaders van het streven naar kostendekkende tarieven, een geïndexeerde nullijn en een maximum aan het investeringsniveau van 30 miljoen euro zorgen voor financiële stabiliteit. Met deze uitgangspunten is de tariefsstijging beperkt en blijft het waterbeheer betaalbaar. Door zowel het tarief voor zuiveringsheffing als watersysteemheffing met 1,5 % meer te laten stijgen dan het begrote indexcijfer kunnen we sparen voor de RWZIUtrecht en komen we tot kostendekkende tarieven voor watersysteembeheer. Dus: “Eerste sparen dan uitgeven” deze houding spreekt ons aan. Als een goed rentmeester verschuiven we de problemen niet naar de toekomst. Deze voorstellen zijn dan ook zeer te prijzen. Bovendien komen de omvang van de reserves met deze tariefsstijging weer op een acceptabel niveau. Uit recente informatie van de Burap en de jaarrekening blijkt overigens, dat er structurele financiële voordelen te verwachten zijn van ca. € 700.000.- per jaar. Het CDA vraagt het DB in dit kader te bezien of het haalbaar is de 1,5 % stijging voor zowel zuiveringsheffing als watersysteemheffing te verlagen naar 1 %. Betaalbaarheid en kostentoedeling De kosten van ons watersysteembeheer zijn relatief hoog, met name in de veenweidegebieden. Juist in deze gebieden ligt de uitdaging om via een slimmere aanpak goedkopere oplossingen voor het water beheer te creëren. Als voorbeelden van kostenbesparing wordt gedacht aan geen collectieve hoogwatervoorzieningen meer aanleggen, minder grondaankopen, minder nieuwe afvoersloten graven en het afstoten van het onderhoud van het zgn. snippergroen. Bovendien moet HDSR helder en transparant zijn en aangeven dat niet alles mogelijk is. Bewoners moeten weten wat wel kan en wat niet kan. In de voorjaarsnota van 2013 hebben we gevraagd om een ambtelijke efficiencytaakstelling. Uiterlijk 2016 is een aanvullende bezuinigingstaakstelling van 5 miljoen vastgesteld. Deze bezuinigingen komen voor een belangrijk deel voort uit minder baggeren en minder maaien. Het CDA vraagt zich af of met deze ingrepen deze posten niet te veel worden uitgehold. Duurzaamheid. Met de uitvoering van haar taken draagt HDSR bij aan verduurzaming van de samenleving. Het CDA zet zich zoveel mogelijk in op stapeling en inventief combineren van functies, waarbij economie en ecologie hand in hand gaan. Als voorbeelden kunnen worden genoemd: - Stimulering hergebruik afvalwater - Meer energie uit zuivering afvalwater halen - Meer natuurlijk inrichting voor wateropslag - Voldoende zoet water in droge periode voor zowel stad als platteland. Meer met minder. Vanuit de gedachte “Meer samenleving, minder overheid” streeft het CDA naar een bescheidener rol van de overheid, die ook kleiner kan zijn. Dat willen we bereiken door vermindering van regels en meer zelfwerkzaamheid, waardoor minder medewerkers en inhuur nodig zijn. Samenwerking versterken. Samenwerken is geen doel op zich, maar een manier van werken en samen kunnen we meer. Het CDA streeft naar een stijl van besturen waarbij het waterschap samenwerking met particulieren, bedrijven en andere overheden opzoekt en versterkt. Momenteel voelen de bewoners zich nog te weinig betrokken. Het waterschap moet goed weten wat er in de praktijk speelt en moet van buiten naar binnen werken. Samenwerking leidt veelal tot efficiënter werken en kostenverlaging. Samenwerking in afvalketen Met name in de afvalketen liggen kansen door innovatie en samenwerking. Hierbij liggen mogelijkheden voor efficiency winst en bezuinigingen. Grondverwerving Het CDA wil bij voorkeur zo min mogelijk grond verwerven. Bij gronden met bestemming wateropslag is de voorkeur van het CDA dat de gronden in eigendom en gebruik blijven bij de betreffende eigenaar en dat er afspraken gemaakt worden over het beheer en de vergoeding. Aan de gronden behoeven dan geen fysieke maatregelen te worden getroffen. Veenweide: Zoeken naar slimme oplossingen De problematiek van het veenweidegebied blijft de gemoederen goed bezig houden. Al in een eerder stadium heeft het CDA gevraagd naar een lange termijn visie van het meest wenselijke beheer van dit gebied en naar een lange termijn beleid met betrekking tot de bodemdaling. Gezien de grote verschillen in het soort veen en de dikte van de veenlaag zal hier ongetwijfeld maatwerk geleverd moeten worden en dit vraagt om een intensieve samenwerking van landgebruikers en waterschappen. Onze bestuurders zijn al decennia druk met veel vergaderen, beleggen van diverse symposia, schrijven van talloze rapporten en bedenken van innovaties. Moet ook deze cultuur niet veranderen? Tot nu toe is dit een aanpak over de bewoners en zonder de bewoners en wacht de praktijk op “daden”. “Functie volgt peil” of “peil volgt functie”. De discussie over het optimale slootwaterpeil was en blijft actueel. De algemene democratie bepaalt de functie van een gebied en HDSR zorgt daarbij voor een passend peil. Het dictaat van “”Functie volgt peil” is een misvatting, die als een top-down oplossing in het gebied is gedropt en bovendien onhaalbaar en onbetaalbaar is. Het is terecht dat thans het begrip “Peil volgt functie” als de serieuze optie voor het gebied wordt geaccepteerd. Delta plan agrarisch water. De landbouworganisaties hebben een uitdagende visie over het waterbeheer op tafel gelegd. HDSR was zeer ingenomen met dit nieuwe beleid van de LTO. Hoe staat het nu met voortgang en introductie van dit beleid? Is het in ons werkgebied niet erg stil rond deze samenwerking? Laatste algemene beschouwingen in deze bestuursperiode. Deze beschouwingen zijn een soort testament voor onze opvolgers. Nieuwe verkiezingen zijn in voorbereiding, programma’s worden geschreven en kandidaten melden zich. Wat zouden we deze nieuwe mensen willen meegeven? - Waterschappen blijven behouden, het is een belangrijke functionele bestuurslaag. - Het waterschap heeft veel kennis en kunde in huis, maar zonder draagvlak kun je je ambities niet realiseren. - De cultuur van het waterschap is gelukkig aan het veranderen. Samenwerking is een must en geeft mensen ruimte voor initiatief (bestuursstijl). Ook hier doet de participatie maatschappij haar intrede en er zijn veel participanten, denk aan de bewoners, gebiedscommissies, de agrarische natuurverenigingen, natuurorganisaties, landbouworganisaties etc. - De tering zal naar de nering gezet moeten worden. Ondanks het toenemende aantal taken zal het budget niet meegroeien. Soberheid dus…. - Durf keuzes te maken voor waterveiligheid en wateroverlast. - Graag zouden we zeer enthousiaste opvolgers willen hebben, die goed luisteren, betrokken zijn en willen investeren in kennis en kunde. Het WATERSCHAP is het ten volle waard!