www.stichtingantonconstandse.nl www.kesslerstichting.nl Jeugd & gezin Kwetsbare jongeren, vergeet ze niet! Jongeren met psychiatrische en psychosociale problemen vormen een uiterst kwetsbare groep binnen onze samenleving. Door tijdig in te grijpen en hulp te verlenen kan vaak erger worden voorkomen. En dat is precies wat de Stichting Anton Constandse en de Kessler Stichting bieden: tijdige hulp op maat aan deze jongeren. goede ambulante begeleiding. Ze doen dat vanuit de wetenschap dat goede hulp meer is dan alleen een basale opvang. Jongeren met psychiatrische problemen hebben korter of langer professionele begeleiding nodig; dat helpt hen stappen te zetten naar een zelfstandiger bestaan. Tegelijkertijd maken de stichtingen zich zorgen over de positie van jongeren met psychiatrische problematiek. Dreigen zij door alle wijzigingen niet nog verder in de knel te komen? Het gaat om een groep die onvoldoende in staat is voor zichzelf op te komen. Niet zelden komen deze jongeren uit een gezin waarvan een of beide ouders lijden aan een psychiatrische Vanaf januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk stoornis. Dat maakt ze nog kwetsbaarder voor voor opvang, begeleiding en beschermd wonen. Ook veranderingen in de samenleving. De Stichting Anton voor jongeren tot 18 jaar met psychiatrische problemen. Constandse en de Kessler Stichting streven ernaar om Voor een deel is dat al het geval, maar vanaf 2015 de hulp en begeleiding aan deze jongeren in stand te worden nog meer zorgtaken uit de Algemene Wet houden. Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) overgeheveld naar de Kwetsbare jongeren, vergeet ze niet! Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Professionele begeleiding onontbeerlijk Tegelijkertijd wordt vanuit de overheid meer ingezet op In deze brochure vindt u portretten van jongeren en van hulp aan huis, ambulante zorg. Dat betekent dat alleen een gezin met kinderen die tijdelijk in zorg zijn bij de jongeren met ernstige psychiatrische problemen nog Stichting Anton Constandse of bij de Kessler Stichting. terecht kunnen in opvangvoorzieningen en locaties voor Priscilla bijvoorbeeld, woont voor een paar maanden in beschermd wonen. Voor andere jongeren moet de kortdurende opvang van de Kessler Stichting, nadat ambulante hulp volstaan. ze op haar achttiende op straat was gezet. Zonder opvang had ze waarschijnlijk nog op straat gezworven, Meer ambulant begeleiden denkt zij zelf. De Stichting Anton Constandse en de Kessler Stichting Of neem Jeanine, die op haar zeventiende een kind werken van harte mee aan deze veranderingen. Zo kreeg. In combinatie met een borderline persoonlijk maken beide stichtingen zich sterk voor kwalitatief heidsstoornis redde ze het niet om ook nog goed voor jeugd & gezin | Kwetsbare jongeren, vergeet ze niet! 3 haar kind te zorgen. Uiteindelijk belandde ze bij Ouder Stichting* beschikken over kortdurende opvang, steeds kortere behandelduur. Jongeren gaan eerder met De Kessler Stichting heeft 25 plaatsen specifiek voor en Kind van de Stichting Anton Constandse. Ze heeft beschermd wonen voor jongeren met psychiatrische ontslag uit een kliniek dan een aantal jaar geleden, jeugdigen tussen 18 en 30 jaar, naast de reguliere geluk gehad, vindt zij zelf. Ze krijgt nu hulp bij het leren problemen en opvangplaatsen voor ouder en kind. Doel maar ze zijn dan vaak nog niet in staat zelfstandig te opvang waar ook jongeren vanaf 18 terecht kunnen. opvoeden en ze leert haar woede te beheersen. is altijd de jongeren deskundig te ondersteunen op hun wonen of terug te keren naar huis. Het risico op uitval Daarnaast is er een uitgebreid aanbod van ambulante Noori en Maliha Hafizy en hun drie kinderen hebben weg naar meer zelfstandigheid. en dakloosheid bij deze jongeren is groot. Soms komen hulp aan jongeren en gezinnen, ook voor mensen op de zij dan terecht bij de kortdurende opvang van de Kessler wachtlijsten. Beide stichtingen dringen er sterk op aan sinds een jaar geen eigen dak boven het hoofd. Dankzij opvang en begeleiding van de Kessler Stichting hoopt De locaties van de stichtingen zijn op verschillende Stichting. Andere jongeren melden zich eerder aan voor deze plaatsen te behouden. Gelet op de wachtlijsten is het gezin binnenkort eindelijk weer een eigen woning te plekken in Den Haag te vinden. beschermd wonen en dat is te merken aan de het gewenst deze uit te breiden. Hulp aan kwetsbare betrekken. Enkele voorbeelden zijn: wachtlijsten. In maart 2014 stonden bij de Stichting jongeren is belangrijk. Dit is een groep die te Als deze jongeren en dit gezin géén opvang en - Kadans in de Sumatrastraat, een locatie voor Anton Constandse alleen al 64 jongeren op de gemakkelijk wordt vergeten! begeleiding hadden genoten, waren hun problemen beschermd wonen voor jongeren tussen 12 en 21 jaar wachtlijst. waarschijnlijk alleen maar groter geworden. Bij met psychiatrische problemen; In totaal heeft de Stichting Anton Constandse 104 onvoldoende opvangmogelijkheden zal het aantal jongeren met ernstige en complexe psychiatrische problemen ongetwijfeld toenemen. Ook zullen de problemen zich meer op straat manifesteren: meer dak- en thuisloze jongeren, meer verwarde jongeren met toenemende psychiatrische problemen omdat - De la Reyweg, kortdurende opvang voor dak- en thuisloze jongeren; - De Valk aan de Valkenboslaan, beschermd wonen plaatsen beschikbaar voor jongeren van 12 tot 23 jaar. *D e nachtopvang voor dak- en thuisloze jongeren van 18 Het betreft hoofdzakelijk plaatsen voor beschermd tot 22 jaar van de Kessler Stichting is door de gemeente wonen voor jongeren met psychiatrische problemen. vanaf januari 2014 ondergebracht bij het Leger des Heils. voor jongvolwassenen met een Autisme Spectrum Stoornis; - Zamenhofstraat, opvang voor dak- en thuislozen. begeleiding ontbreekt en meer gezinnen die van plek Vanaf januari 2014 kunnen gezinnen hier niet meer naar plek verhuizen omdat ze nergens meer terecht terecht. Zij worden opgevangen door Stichting kunnen. Noodopvang. Wel verzorgt de Kessler Stichting de De Stichting Anton Constandse en de Kessler Stichting ambulante begeleiding van gezinnen. doen er dan ook alles aan om de juiste opvang en Kessler Stichting: Stichting Anton Constandse: Stichting Anton Constandse: Extramurale cliënten tot 23 jaar in 2013 verdeeld naar Extramurale cliënten tot 23 jaar in 2013 verdeeld Intramurale cliënten tot 23 jaar in 2013 verdeeld indicatieklasse begeleiding. Totaal 38 cliënten. naar indicatieklasse begeleiding. Totaal 43 cliënten. naar zorgzwaartepakket. Totaal 104 cliënten. 5% 11% 18% begeleiding te blijven bieden. Meer druk, groeiende wachtlijsten 21% 26% Legenda 40% 53% 11% 2% 9% 8% 12% Legenda K1 - 0 tot 2 uur per week14% 70% GGZ-C ZZP 1 Locaties in de hele stad De druk op de beschikbare opvang en plaatsen voor De locaties voor opvang en begeleiding van de Stichting beschermd wonen neemt intussen alleen maar toe. Anton Constandse en de Kessler Stichting zijn onmis Dat is onder andere te merken aan de groeiende K1 - 0 tot 2 uur per week K4 - 7 tot 10 uur per week GGZ-C ZZP 1 GGZ-C ZZP 4 bare schakels geworden in een stad als Den Haag. Ze wachtlijsten voor de locaties die opvang of beschermd K2 - 2 tot 4 uur per week K5 - 10 tot 13 uur per week GGZ-C ZZP 2 GGZ-C ZZP 5 helpen de ‘grotestadsproblematiek’ in de hand te wonen bieden aan jongeren. Psychiatrische K3 - 4 tot 7 uur per week GGZ-C ZZP 3 houden. De Stichting Anton Constandse en de Kessler instellingen, bijvoorbeeld De Jutters, hanteren een K4 - 7 tot 10 uur per week GGZ-C ZZP 4 K5 - 10 tot 13 uur per week GGZ-C ZZP 5 4 jeugd & gezin | Kwetsbare jongeren, vergeet ze niet! K2 - 2 tot 4 uur per week Legenda K3 - 4 tot 7 uur per week GGZ-C ZZP 2 Legenda GGZ-C ZZP 3 jeugd & gezin | Kwetsbare jongeren, vergeet ze niet! 5 heb ik al beter leren omgaan met mijn boosheid. Ook “Opvang is voor mij een goede oplossing gebleken” mijn stemmingswisselingen heb ik nu beter onder controle en ik geloof eerder dat mensen het ook weleens goed bedoelen met mij.” Zelfstandiger “Hier bij de Kessler Stichting worden de maaltijden dagelijks aangeleverd, maar op donderdag koken we altijd zelf. In principe kun je hier zes maanden blijven, een verlenging is mogelijk. Dan is het wel heel wenselijk een dagbesteding te hebben. Zo is dat bij mij ook gegaan. Ik werk nu als vrijwillig activiteiten begeleider met ouderen, dat vind ik heel leuk om te doen. De Kessler Stichting is voor mij een goede Tijdelijk woont Priscilla (19) in de kortdurende opvang voor jongvolwassenen van de Kessler Stichting. Ze kijkt ernaar uit meer zelfstandig te gaan wonen. Dat gaat binnenkort gebeuren. Dan kan ze het predicaat van ‘zwerfjongere’ achter zich laten. 6 jeugd & gezin | Kwetsbare jongeren, vergeet ze niet! Die nacht heb ik bij een kennis geslapen en vanuit daar oplossing gebleken, maar ik wil graag zelfstandig heb ik Jeugdzorg en het Jeugd Interventie Team gebeld. gaan wonen. Binnenkort heb ik een intakegesprek Zij zorgden voor een plaats bij Vast en Verder van het voor extramurale zorg. Dan woon ik zelfstandiger, in Leger des Heils. Je kunt daar alleen slapen en eten, een huis met een paar anderen. Er is daar een thuis ’s ochtends om 9.00 uur moet je het huis uit. Ik had toen begeleider vanuit de Kessler Stichting, die komt nog een baan als hulp in een verzorgingshuis. Als ik eenmaal per week langs. Het is de bedoeling dat ik met het werk klaar was, hing ik wat op straat rond dan binnen een jaar een eigen plek vind. totdat ik bij Vast en Verder weer naar binnen mocht. In de toekomst wil ik graag mijn eigen huisje en ik wil “Ik heb me nooit een zwerfjongere gevoeld hoor, maar Mijn psycholoog, die mij behandelt voor mijn borderline een vaste baan. Verder hoop ik dat ik gelukkig blijf met plotseling stond ik op 1 juli 2013 op straat. Ik ben toen persoonlijkheidsstoornis, zorgde ervoor dat ik na vier mijn vriend. Tegenwoordig heb ik ook weer contact met door mijn stiefmoeder uit het huis gezet waar ik samen weken terecht kon bij de opvang van de Kessler mijn eigen moeder, dat is positief. Ik kan goed met haar met mijn vader en haar woonde. Met haar kon ik niet Stichting. Dat was voor mij een stuk beter. Hier krijg ik overweg. Maar mijn twee broers en mijn vader zie ik overweg, wij botsten heel erg. Ik heb mijn sleutels begeleiding en hulp. Dat gaat van hulp bij financiële niet meer.” ingeleverd en ben weggegaan. Mijn vader heeft daar zaken tot leren omgaan met mijn borderline persoonlijk niets tegen gedaan, dat vind ik erg. Sindsdien heb ik heidsstoornis. Er zijn hier 24 uur per dag begeleiders hem niet meer gezien. aanwezig. Dankzij hun hulp en die van mijn psycholoog, jeugd & gezin | Kwetsbare jongeren, vergeet ze niet! 7 van angsten, waardoor ik bijvoorbeeld op school allerlei geworden. Zonder dat het al te veel de spuigaten dingen niet durfde te doen. Ik was erg onzeker over uitloopt, hebben de begeleiders daar aan meegewerkt. mezelf. En ik schoot snel uit mijn slof, maakte uit Ze leerden me zaken die bij het wonen horen, zoals frustratie dingen van mezelf kapot en deed domme koken en budgetteren, boodschappen doen en mijn dingen zoals blowen. Dus uiteindelijk is de aanmelding kamer netjes houden. Ze complimenteren me als het voor Kadans in gang gezet.” goed gaat en zelf merk ik dan ook dat ik dingen beter ga doen. Dat maakt me ook meer zelfverzekerd, ja. Keith* (20) woont sinds tweeënhalf jaar in Kadans, beschermd wonen voor jongeren met psychiatrische problemen van de Stichting Anton Constandse. Het verblijf in Kadans is gericht op leren omgaan met psychiatrische problemen en toewerken naar zelfstandig wonen. Stappen vooruit gemaakt Mijn angsten zijn niet helemaal weg, maar ik heb ze “Toen ik hier kwam, was ik verrast: ‘Hé, ik krijg een wel beter onder controle.” stukje zelfstandigheid!’. Bij mijn ouders, vooral bij mijn vader, werd ik nogal klein gehouden. Waarschijnlijk Nog een paar maanden... omdat ze dachten dat ik - met mijn problemen - “Op dit moment zit ik in de laatste fase hier. Die duurt kinderlijker behandeld moest worden. Aan de andere door omstandigheden langer dan gepland. Afgelopen kant kreeg ik het Jutters-idee. Op mijn vijftiende was ik jaar raakte ik mijn baan bij Albert Heijn kwijt en ik daar al in behandeling geweest. Daar zitten jongeren moest stoppen met mijn opleiding. Dat was crisis, ik met problemen, met een stempel. Ik vind het niet zo wist niet hoe ik verder moest en ik had helemaal geen relaxed om mensen in hokjes te stoppen. En nu kwam geld meer. Het duurde even, maar nu volg ik een ik in Kadans, toch weer zo’n instelling. Ik heb hier andere opleiding, sociaal cultureel werk mbo-4 en ik stappen vooruit gemaakt, ik ben zelfstandiger werk bij McDonald’s. Voor school loop ik stage, erg “Op mijn zeventiende kwam ik hier wonen. Een halfjaar leuk. Werken met kinderen in Leiden. daarvoor was het thuis volledig geëscaleerd. Mijn Over een paar maanden ben ik hier weg. Het liefst stiefvader had me weer eens geslagen, hij had woon ik straks zelfstandig op een kamer, eventueel met nogal losse handjes. Die keer zei ik tegen hem: ‘Laat dit nog een halfjaar ambulante begeleiding. Hier bij niet nog een keer gebeuren, want anders...’. We kregen heftige woorden en toen heeft hij me het huis uitgezet. Hij voelde zich bedreigd door mij, zei hij. Daarna ben ik naar mijn vader gegaan. Met hem had ik nooit zo’n goede band, maar ik kon toen wel bij hem terecht. Ik heb daar nog een halfjaar gewoond, samen met mijn oudere broer en zus. Intussen bleef ik veel last houden 8 jeugd & gezin | Kwetsbare jongeren, vergeet ze niet! “Ik heb mijn angsten beter onder controle” Kadans ben ik nu ook meer op mezelf. Het is best gezellig hier, ik maak graag een praatje met anderen of we kijken naar een film of zo. Maar ik zit hier niet om vrienden te maken.” *Keith is een gefingeerde naam, op verzoek van de geïnterviewde. jeugd & gezin | Kwetsbare jongeren, vergeet ze niet! 9 “Ik hoop ooit als zelfstandige te werken” jaar gezeten, zonder dat er veel gebeurde. Daarna kon vreselijk eenzaam. Ik was zo gewend aan altijd mensen ik terecht in de Jelgersmakliniek. Dat was vanaf dag om me heen en nu moest ik er steeds zelf op uit om één een vooruitgang. Een van mijn problemen was iemand te zien. In het weekend komt mijn vriend vaak, zelfbeschadiging door te snijden. In de Jelgersmakliniek maar doordeweeks kan het stil zijn hier!” kreeg ik er mijn eigen verantwoordelijkheid. Dat werkte Sinds zeven maanden woont Jeanine (21) samen met haar zoontje van vier in een flat in Den Haag, onderdeel van Ouder en Kind van de Stichting Anton Constandse. Ze kwam hier terecht na diverse omzwervingen in de hulpverlening. De begintijd in de flat was zwaar. “Ik voelde me enorm eenzaam.” Inmiddels heeft ze haar draai gevonden en bereidt ze zich voor op een volgende stap. 10 jeugd & gezin | Kwetsbare jongeren, vergeet ze niet! voor mij heel goed. Sinds mijn aankomst daar heb ik Bellen bij paniek heb me niet meer gesneden, ook dankzij de lessen, de “Gelukkig kan ik altijd terugvallen op de begeleiders van therapieën, waarin ik leerde omgaan met mijn de Stichting Anton Constandse. Het is weleens boosheid.” voorgekomen dat ik hen in paniek belde. Binnen een minuut staan ze dan binnen, dat is een fijn idee. Ze Eigen spullen komen sowieso twee keer per dag, ’s ochtends en ’s “Na vier maanden in de Jelgersmakliniek zijn mijn avonds, even kijken of alles goed gaat en dan maak zoontje en ik eerst bij mijn zus gaan wonen en ook dat ik vaak een praatje met ze. En iedere twee weken “Ik was zeventien toen mijn kind werd geboren. Op dat verliep tegen alle verwachtingen in heel goed. Maar hebben we een gesprek. Ik heb ook een werkboek over moment woonde ik nog in bij mijn ouders, maar dat uiteindelijk was het toch beter voor me om op mezelf te opvoeding en dat neem ik samen met de begeleiders ging na enige tijd niet meer. Het ging met mij ook gaan wonen. En dat werd dit appartement van de door. Al met al ben ik blij dat ik bij de Stichting Anton steeds slechter. Ik kwam wel bij een psychiater. Hij had Stichting Anton Constandse, Ouder en Kind. Samen Constandse terecht kon. onder andere een borderline persoonlijkheidsstoornis met mijn vriend, de vader van ons kind, heb ik spullen Een vaste baan zit er voor mij helaas niet in, dat kan ik vastgesteld, maar ook angststoornissen en meer. Ik hou gekocht en de flat ingericht. Dat was voor mij een hele niet aan. Wel bekwaam ik me in tatoeëren en in nagels dat niet eens meer bij. ‘Ik heb niet nog een diagnose stap. Ik had dat ook door de stichting kunnen laten zetten. Ik hoop dat ooit als zelfstandige te kunnen gaan nodig, ik wil gewoon hulp’, zei ik tegen die psychiater. doen, maar omdat we toch ooit willen gaan samen doen. Samen met mijn vriend wil ik over ruim een jaar Uiteindelijk ben ik opgenomen bij De Jutters. Mijn wonen, leek het ons beter dat ik alvast mijn eigen gaan samenwonen in ons oude dorp. Daar wonen onze zoontje kon gelukkig bij mijn moeder blijven, ze heeft spullen zou hebben. ouders en ook mijn zus woont daar in de buurt.” heel goed voor hem gezorgd. Bij De Jutters heb ik een Hier kan ik in principe twee jaar blijven. Het begin was jeugd & gezin | Kwetsbare jongeren, vergeet ze niet! 11 Afghanistan naar Nederland. Hij had gevochten tegen de Russen, was gewond geraakt door een fragmentatiebom en was zijn leven niet meer zeker. Zijn vrouw volgde vier jaar later. Het lukte hem om werk te vinden, maar twaalf jaar geleden werd hij vanwege de almaar heviger wordende astma arbeidsongeschikt. Door de geringe inkomsten lukte het hen steeds moeilijker het hoofd boven water te houden. In 2009 vertrok het gezin naar Londen, daar woont veel familie Het gezin Hafizy (vader, moeder, drie dochters) heeft al ruim een jaar geen dak boven het hoofd. Gelukkig hebben ze nooit op straat hoeven slapen, maar het gezin is hard toe aan enige rust. Ze hopen binnenkort een eigen huurwoning te krijgen. en de hoop was dat ze gemakkelijker aan de kost “Als het nacht is, lig ik wakker van de stress” konden komen. Even ging dat redelijk goed, maar toen Noori’s astma in alle hevigheid terugkwam, besloot het gezin in november 2012 terug te keren naar Nederland. contacten bij het GAK, bij de gemeente, de scholen, Sindsdien hebben ze geen eigen woning meer gehad. altijd staan ze voor ons klaar. Dat is heel erg fijn.” “Bij de gemeente ben ik een paar keer geweest, maar Noori en Maliha zijn dan ook blij dat de begeleiders van men kon niets voor ons doen”, zegt Noori. “We moesten de Kessler Stichting hen blijven ondersteunen, ook na Ontheemd zitten Noori Hafizy en zijn vrouw Maliha in Noori laat een tas vol medicijnen zien, net afgehaald bij zelf zoeken naar een woning, maar we hadden geen hun verhuizing. Omdat Stichting Noodopvang geen hun kleine appartement van de Kessler Stichting aan de de apotheek. Hij heeft last van zware astma en ook zijn geld, dus konden we ook niet huren. Uiteindelijk begeleiding biedt, is de Kessler Stichting gevraagd de Zamenhofstraat. De badkamer is volgestouwd met maag speelt op. “Ik heb veel stress”, zegt hij. “Ik slaap verwees de gemeente ons door naar het Centraal ambulante begeleiding van gezinnen te blijven doen. verhuisdozen, want de volgende dag moeten ze naar heel slecht, maar een paar uur per nacht. Ik lig altijd Coördinatie Punt (CCP). Daar werden we goed Noori en Maliha hopen binnenkort definitief een eigen een andere woning. Omdat de gezinsopvang van de maar te denken: hoe gaan we het redden? Daarom ga geholpen, alleen was er nergens plaats in een opvang. huurwoning te kunnen betrekken. Om de eindjes iets Kessler Stichting vanaf januari 2014 is gesloten en ik via de huisarts ook naar een psycholoog om te Vier maanden verbleven we bij een kennis, dat was gemakkelijker aan elkaar te knopen, zouden ze graag Stichting Noodopvang voortaan gezinnen opvangt die proberen de stress te verminderen.” zwaar. Toen konden we uiteindelijk terecht bij de Kessler werken. “We willen ook weleens iets mooiere kleren Stichting. Daar zitten we nu zeven maanden.” kopen voor onze kinderen”, verzucht Maliha. Werk dakloos zijn, moet het gezin Hafizy noodgedwongen vertrekken bij de Kessler Stichting. Ze gaan naar een Geen geld om te huren woning van Stichting Noodopvang, een paar straten Regelmatig moet Noori hevig hoesten. Zijn vrouw Graag aan het werk veel lopen. “Maar ik zou heel goed pakketjes kunnen verderop. Noori en Maliha zien er tegenop, veel liever Maliha ziet het bezorgd aan. Hun twee jongste dochters “We voelden ons zo gelukkig toen we bij de Kessler bezorgen met een auto.” En Maliha kan goed haren zouden ze met hun drie dochters direct verhuizen naar van vijf en zeven rennen intussen vrolijk rond. Zij zijn Stichting een dak boven ons hoofd kregen”, zegt Maliha. knippen en mensen opmaken. Alleen heeft ze daar een eigen huurwoning. Ze staan inmiddels hoog op de net terug van school. Hun oudste dochter van vijftien zit “Dat is zo belangrijk voor ons en voor onze kinderen. En geen officiële opleiding voor en ze heeft niet het geld lijst voor een eigen woning, dus is de kans groot dat ze op het middelbaar onderwijs en loopt momenteel stage. daarbij helpen de begeleiders ons hier heel goed. Ze om die zelf te betalen. “We hebben het moeilijk, maar in korte tijd twee keer moeten verhuizen. Twintig jaar geleden vluchtte Noori Hafizy uit helpen ons met het eten, met de papieren, met de we blijven hopen op een betere toekomst.” 12 jeugd & gezin | Kwetsbare jongeren, vergeet ze niet! vinden is echter moeilijk. Noori kan door de astma niet jeugd & gezin | Kwetsbare jongeren, vergeet ze niet! 13 Colofon Naar een idee van: Lidy Zaat, directeur Stichting Anton Constandse Bram Schinkelshoek, directeur Kessler Stichting Geïnterviewden: B ewoners en cliënten Teksten en interviews: Stef van Delft Eindredactie: Stef van Delft, Dewy Blokvoort Fotografie: Annelies van der Linden Vormgeving: Brückel Reclame BV Drukwerk: Drukkerij van Deventer Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. © 2014 14 De Werf 15III De la Reyweg 530 2544 EH Den Haag 2571 GN Den Haag T 070 321 02 14 T 070 8 500 500 [email protected] [email protected] jeugd & gezin | Kwetsbare jongeren, vergeet ze niet!
© Copyright 2025 ExpyDoc
