SBO3BOOR
ZORGPLAN 2014-2015
1
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ 2
Inleiding ................................................................................................................................................... 3
Visie op zorg ............................................................................................................................................ 4
Opbrengstgericht werken en passend onderwijs ................................................................................... 5
De structuur van de zorg ......................................................................................................................... 9
Ontwikkelingsperspectief ...................................................................................................................... 12
Dossiervorming...................................................................................................................................... 18
Instroom en uitstroom .......................................................................................................................... 19
Schoolondersteuningsprofiel (SOP) en rugzakleerlingen ...................................................................... 21
Bijlage 1: taken binnen de zorgstructuur ............................................................................................. 22
Bijlage 2: overzicht besprekingen en formulieren in het kader van handelingsgericht en
opbrengstgericht werken ...................................................................................................................... 26
Bijlage 3: Toetskalender ........................................................................................................................ 27
Bijlage 4: overzicht besprekingen en formulieren in het kader van handelingsgericht en
opbrengstgericht werken ...................................................................................................................... 28
Bijlage 5: afspraken administratie en formulieren van de cyclus HGW ................................................ 30
Bijlage 6: handleiding invullen startdocument en ontwikkelingsperspectief ...................................... 32
Bijlage 7: handleiding voor het invullen van het leerllngformulier ....................................................... 33
Bijlage 8: observatieplaatsing Speciaal Basisonderwijs WSNS ............................................................ 35
Bijlage 9: formats................................................................................................................................... 36
2
Inleiding
SBO3BOOR bestaat uit drie samenwerkende openbare scholen van Stichting BOOR voor speciaal
basisonderwijs verspreid over Rotterdam Noord.
SBO Cornelis Leeflang is gevestigd op twee locaties in Rotterdam: Zevenkamp & Overschie. Op beide
locaties wordt in totaal aan ruim 80 leerlingen les gegeven.
SBO de Kring is gevestigd in Rotterdam Alexander, wijk Ommoord. Gemiddeld volgen 35 leerlingen
onderwijs op deze school.
SBO Henry Dunant is schooljaar 2012-2013 verhuisd naar een nieuwe locatie in Rotterdam Centrum,
te weten het oude westen. Momenteel zitten er tussen de 10-15 kinderen op de Henry Dunant, met
de verwachting dat de school in het nieuwe voedingsgebied de komende jaren zal gaan groeien tot
ongeveer 50 leerlingen.
In dit zorgplan staat beschreven hoe de leerlingenzorg op onze scholen gerealiseerd is. Alle
betrokkenen bij de scholen krijgen door het lezen van dit zorgplan een helder beeld over de
uitgangspunten voor de zorgstructuur en hoe de zorg op onze scholen wordt vormgegeven. In het
zorgplan is te lezen welke zaken inmiddels zijn gerealiseerd, en welke vervolgstappen er nog gemaakt
moeten worden. Op deze wijze weet een ieder wat er van hem of haar verwacht wordt op het gebied
van de leerlingenzorg, de procedures zijn helder omschreven.
De visie van onze school op zorg is omschreven. Er is een stap gezet richting passend onderwijs, dit
zal nog verder uitgebouwd moeten worden. De cyclus van handelings- en het opbrengstgericht
werken is uitgewerkt en vertaald naar onze school. De bijbehorende documenten, dossiers en LVS
worden beschreven. Er zijn eenduidige afspraken gemaakt.
Het zorgplan geldt voor de drie scholen. Waar ‘school’ staat vermeld, kan ‘scholen’ worden gelezen.
Wanneer voor één van de scholen een andere werkwijze geldt, is dit apart vermeld.
De doelen met betrekking tot de zorg staan vermeld in het jaarplan 2014-2015 voor SBO3BOOR.
3
Visie op zorg
De essentie van onze school is dat we speciale zorg bieden, die in de gewone basisschool niet of
onvoldoende geboden kan worden. Op onze school zitten leerlingen die speciale onderwijsbehoeften
hebben op het gebied van leren en/of gedrag.
Wij werken er hard aan om onze leerlingen, die op de basisschool te vaak en te veel faalervaringen
hebben opgedaan, weer inspiratie te bieden en hun gevoel van eigenwaarde te herstellen.
In de school creëren wij een omgeving van rust en structuur, waarin de kinderen gestimuleerd
worden zich optimaal te ontwikkelen. Wij streven ernaar dat het kind zich veilig en prettig voelt en
plezier (her-)vindt in het leren. Dit betekent dat wij veel aandacht besteden aan de sociaal
emotionele ontwikkeling van onze leerlingen.
De leerlingen op onze school hebben speciale onderwijsbehoeften. Wij streven ernaar om alle
kinderen daarin zo goed mogelijk te begeleiden. De leerlingen en hun onderwijsbehoeften proberen
wij zoveel mogelijk te clusteren. In incidentele gevallen wordt er gewerkt met een individueel
hulpplan.
Zorgleerlingen
Alle leerlingen op onze school zijn leerlingen met extra onderwijs- en zorgbehoeften. Zij hebben
allemaal te maken met leerachterstanden, en mogelijk ook problemen op het gebied van de sociaal
emotionele ontwikkeling, het gedrag of de werkhouding.
Wij benoemen een leerling tot zorg leerling wanneer:




de sociaal emotionele ontwikkeling, gedrag of werkhouding vragen om extra aandacht
en begeleiding. Het basisarrangement is voor dit kind niet voldoende. De
onderwijsbehoeften van deze leerling zijn nog niet voldoende duidelijk, of het kind heeft
baat bij een intensief of top arrangement.
de didactische ontwikkeling niet verloopt conform het ontwikkelingsperspectief of de
leerrendementsverwachting
er aandacht nodig is voor de thuissituatie van het kind
er aandacht nodig is voor de gezondheid of andere medische zaken betreffende het kind.
4
Opbrengstgericht werken en passend onderwijs
Iedere leerling is uniek. We willen dat elke leerling de kans krijgt zich optimaal te ontwikkelen,
waarbij er niet zozeer gekeken wordt naar wat het kind niet kan, maar juist naar wat de
mogelijkheden van dit kind zijn. Binnen passend onderwijs staat de leerling centraal en wordt het
onderwijsaanbod op hem afgestemd. Dit betekent niet dat iedere leerling een uniek
onderwijsprogramma krijgt. Wij zien ons als school voor speciaal basisonderwijs voor de taak gesteld
om gedifferentieerd onderwijs te organiseren dat recht doet aan de verschillen van leerlingen, maar
dat ook uitvoerbaar is in een groep. Voor de organisatie van het onderwijs maken wij gebruik van het
onderwijscontinuüm zoals dat ontwikkeld is door de CED groep.
Wij werken met arrangementen per vakgebied. Voor ieder vakgebied worden er vier arrangementen
beschreven, een top, een basis, een intensief en een zeer intensief arrangement. Het leerstofaanbod
van de arrangementen is gebaseerd op de leerlijnen. Deze leerlijnen zijn gekoppeld aan de
referentieniveaus en aan de uitstroomprofielen van onze leerlingen. In het schooljaar 2014-2015
worden de arrangementen op de vakgebieden rekenen, technisch lezen, begrijpend lezen en spelling
concreter vormgegeven.
Onderwijs op maat vraagt om kwalitatief goed onderwijs. Dit houdt in dat de opbrengsten van ons
onderwijs moeten passen bij de verwachtingen van de mogelijkheden van de leerlingen, en dat er
gestreefd zal moeten worden om die opbrengsten optimaal te laten zijn. Dit is uitgewerkt in het
schema van opbrengstgericht werken op de volgende pagina.
In schooljaar 2013-2014 heeft de onderwijsinspectie de Cornelis Leeflang bezocht. Het
basisarrangement blijft van kracht. In schooljaar 2013-2014 heeft de onderwijsinspectie de Henry
Dunant bezocht, naar aanleiding van een zwak arrangement in schooljaar 2012-2013. De Kring is in
schooljaar 2013-2014 bezocht door de onderwijsinspectie. Het basisarrangement bleef van kracht.
Aandachtspunten n.a.v. de inspectiebezoeken zijn o.a.: diepgang aanbrengen in de groeps- en
leerlinganalyses en evaluaties, koppeling tussen alle documenten op het gebied van zorg,
vereenvoudigen van alle documenten op het gebied van de zorg, koppeling tussen de
leerkrachtvaardigheden en de leerlingpopulatie.
5
6
Opbrengstgericht werken
Wij streven naar een zo goed mogelijke kwaliteit van ons onderwijs. Dit streven naar kwaliteit (het
beste onderwijs) is een voortdurend proces. Het streven naar kwaliteit betekent ook dat we
voortdurend op zoek zijn naar mogelijkheden om de opbrengsten van ons onderwijs te verhogen. De
resultaten worden gemeten op leerling- , op groep - en op schoolniveau. Wij hebben voor onze
speciale basisschool schoolstandaarden en ambities opgesteld, waarbij recht gedaan wordt aan onze
leerlingen met hun verschillende mogelijkheden. Door aansturing op beleidsniveau (vanuit
leerlingenzorg, vanuit het schoolbeleid en middels expertgroepen van leerkrachten) zullen we
proberen onze ambities te behalen en de opbrengsten van ons onderwijs te verhogen. Er wordt dan
ingezet op het aanpassen van:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Leerstofaanbod in leergebieden, kerndoelen, leerlijnen en tussendoelen.
Klassenmanagement
Leertijd
Didactisch handelen
Pedagogisch handelen
Schoolklimaat
Leerstofaanbod
De scholen zijn gestart met het implementeren van de leerlijnen voor spelling, rekenen, technisch
lezen en begrijpend lezen. Om de schoolstandaarden te behalen zijn de leerlijnen zijn verwerkt in
onderwijsarrangementen. Afgelopen schooljaar was een overbruggingsjaar zijn waarin we toe
hebben gewerkt naar convergente en divergente differentiatie voor deze vakgebieden. Dit proces
wordt in schooljaar 2014-2015 gecontinueerd.
Klassenmanagement
Elk schooljaar vinden er klassenbezoeken plaats, waarbij aan de hand van het competentieprofiel van
het bestuur BOOR, onder andere het klassenmanagement van de leerkrachten gemonitord worden.
Middels een opgesteld POP moet een leerkracht zijn leerpunten op het gebied van
klassenmanagement uitwerken. Indien nodig krijgen de ( startende) leerkrachten begeleiding bij het
uitwerken en handelen in de klas van hun klassenmanagement door een lid van het MT.
Leertijd
De leertijden zijn per vakgebied vastgesteld en zijn als vast onderdeel in de arrangementen verwerkt.
Didactisch handelen
Wij werken op school met het directe instructie model. In de groepsplannen wordt aangegeven hoe
deze vorm krijgt binnen de onderwijsleersituatie met de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Er
wordt gekeken naar mogelijkheden van verkorte en verlengde instructie, het begeleid inoefenen,
maar ook aandacht voor behoeftes van structuur of autonomie van leerlingen. Minimaal 3 maal per
jaar vinden er klassenbezoeken plaats van de Ib’er, waarbij de leerkracht feedback krijgt op zijn
handelen binnen het directe instructie model. Daarnaast is er voor alle vakgebieden een specifieke
didactische aanpak.
Pedagogisch handelen
Het pedagogisch handelen heeft de laatste jaren onze grote aandacht gehad. Via studiedagen,
trainingen en cursussen is hieraan gewerkt. De verwachting van de school betreffende het
pedagogisch handelen van de leerkrachten zijn uitgewerkt en in het bezit van iedere leerkracht. In
het schooljaar 2014-2015 worden er arrangementen voor gedrag samengesteld op basis van de
leerlijnen 'Leren leren' en 'Gedrag' en starten de Henry Dunant en Kring met een nieuwe methode
(PAD, deze wordt reeds op de Cornelis Leeflang gebruikt).
7
Schoolklimaat
Verschillende zaken zijn van invloed op het schoolklimaat. Er zijn duidelijke schoolregels en
afspraken, deze zijn uitgewerkt door collega’s en door leerlingen. De basis hiervoor zijn de regels die
passen bij onze methoden voor de sociale vaardigheden. Naast het pedagogisch handelen van de
leerkrachten draagt ook het gedrag van leerlingen bij aan een veilig schoolklimaat. Er wordt veel
aandacht besteed aan het gedrag van leerlingen in de groepen en tijdens de sociale
vaardigheidslessen. Er zijn diverse protocollen, o.a. een pestprotocol. De protocollen worden in
schooljaar 2014-2015 geactualiseerd en gelijkgetrokken voor de drie scholen. Het schoolklimaat
dient zo te zijn dat het alle leerlingen de mogelijkheid krijgen zich zo goed mogelijk te ontwikkelen.
Ambities
1. In januari en juni behalen de schoolverlaters de ondergrens van de (voorlopige)
inspectienorm voor het SBO.
2. Daarnaast behaalt 80% van de totale schoolpopulatie per locatie de geplande
vaardigheidsgroei (GVG) in het ontwikkelingsperspectief (OPP)
3. Wij streven ernaar dat in schooljaar 2015-2016 75% van de leerlingen het 1F niveau behaald
hebben.
Opbrengsten
De opbrengsten van ons onderwijs worden per half jaar door de ib-er in kaart gebracht en
geanalyseerd op leerling-, groeps-, locatie- en schoolniveau en verwerkt in een trendanalyse over
meerdere schooljaren. Dit wordt gedaan via de schoolfoto, naar voorbeeld van Chris Struiksma in
Duiden en Doen voor het SBO. De analyse vindt plaats met directie en conclusies worden besproken
in het team. Tijdens de OPP- , leerling- en groepsbesprekingen worden de signalen en conclusies
omgezet in handelingsgerichte afspraken. Deze worden genoteerd in het leerlingformulier en/of het
groepsplan.
De opbrengsten voor het schooljaar 2013-2014 (januari toetsen) voor de schoolverlaters (ambitie 1)
waren als volgt:
School
Aantal SV
Gem. IQ
TL Norm
TL % >VS 55
RW Norm
RW VS
BL Norm
BL VS
C. Leeflang
11
80
80%
90%
74
78
26
37
H. Dunant
Kring
3
18
74
77
80%
80%
67%
100%
69
71
56
72
21
23
21
27
8
De structuur van de zorg
Het handelings- en opbrengstgericht werken is de basis geworden van onze zorgstructuur. In het onderstaande schema wordt weergegeven hoe de cyclus is
uitgewerkt binnen onze zorg. Deze cyclus is concreet gemaakt in onze gesprekkencyclus met de bijbehorende formulieren. Zie bijlage.
Interne documenten
Intern handelen
Groepsplan
waarnemen
Groepsoverzicht
6 Uitvoeren
groepsplan
1 Evalueren/
verzamelen
Groepsbespreking
2 Signaleren
realiseren
begrijpen
5 Opstellen
groepsplan
plannen
4 Clusteren leerlingen
met gelijke onderwijs-
Intern
zorgoverleg
3 Onderwijsbehoeften
Leerlingbespreking
Oudergesprek
benoemen
Ontwikkelingsperspectief
(Startdocument, monitor,
leerlingformulier)
Oudergespreks-formulier
(C. Leeflang)
leerlinggesprek
behoeften
MDO formulier
Individueel
plan
(aanhangsel
groepsplan)
Onderwijsarrangement(en)
Zorgarrangement(en)
MDO
ZAT
Indicatiestelling
9
Handelingsgericht werken
Binnen het HGW zijn de volgende uitgangspunten op school de basis van ons werken:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Alle kinderen hebben zorg nodig
Proactief handelen en denken
Denken vanuit onderwijsbehoeften
Werken met groepsplannen
Stimulansen voor optimalisering onderwijsaanbod en zorgstructuur
Eenduidigheid, transparantie en onderlinge afstemming tussen allen die met zorg te maken
hebben
Ouders zijn een belangrijke partner
Registratie van onderwijsaanbod
Aandacht voor instroom en uitstroom
Anticiperen op passend onderwijs – onderwijsarrangementen/zorgplicht
Besprekingen
Signaleren van zorgleerlingen
De groepsleerkracht zal in eerste instanties de zorgleerlingen signaleren. De leerkracht houdt de
signalen bij op de signaleringslijsten per leerling in zijn logboek (Cornelis Leeflang) en in Parnassys
(alle scholen). Ook MT leden en andere leerkrachten kunnen signalen van zorg over een leerling
aangeven bij de ib’er. De leerling wordt besproken op de leerlingbespreking, of indien nodig
tussendoor. Indien nodig volgt er een aanmelding voor het MDO.
Groepsbespreking
Doel:
Wie:
Wanneer:
Verslaglegging:
Werkwijze:
Het evalueren van de groepsplannen en de opbrengsten. Het vaststellen van
de nieuwe onderwijsarrangementen en onderwijsbehoeften, zodat het
nieuwe groepsplan kan worden opgesteld.
Ib’er en leerkracht
5x per jaar. Aan het begin van het schooljaar als start van de nieuwe
groepsplannen. In november en maart zijn er tussenevaluaties van de
groepsplannen. In januari en juni zijn de reguliere groepsbesprekingen
Groepsoverzichten, groepsplannen, evaluatie groepsplannen, notulen van de
bespreking.
Tijdens deze groepsbesprekingen worden de groepsoverzichten en
groepsplannen geëvalueerd. De opbrengsten worden op drie manieren
bekeken: (1) is er voldoende groei in vaardigheid (uitslagen toetsen LOVS),
(2) is er voldoende leerstofbeheersing (methodegebonden toetsuitslagen) en
(3) gedijt een leerling ( observaties van de leerkracht, protectieve en
belemmerende factoren). De evaluaties zijn weer een uitgangspunt voor
nieuwe groepsplannen. Dit is een continu proces. Op de groepsbespreking
kunnen ook kinderen opvallen binnen een bepaald leerstofgebied. Ook dan
kan er direct hulp geboden worden door aanpassingen in het
onderwijsarrangement.
Op de Cornelis Leeflang worden de groepsbesprekingen van januari en juni worden per locatie met
alle leerkrachten gehouden. Op deze manier is iedereen op de hoogte van de ontwikkelingen binnen
de locatie, en is iedereen geïnformeerd over het onderwijsaanbod van zijn/haar leerlingen uit de
stamgroep.
10
Leerlingbespreking/ OPP bespreking
Doel:
Per leerling vaststellen of de leerling zich nog ontwikkeld conform de
verwachte tussendoelen zoals gesteld in het OPP monitor en welk
onderwijsaanbod de individuele leerling nodig heeft om dit doel te kunnen
behalen (toewijzing arrangement). Uitstroombestemming vaststellen (vanaf
DL 40) en bepalen of deze bijgesteld moet worden.
Wie:
Ib’er en leerkracht
Wanneer:
2x per jaar, januari en juni
Verslaglegging:
Ontwikkelingsperspectief: leerlingformulier en monitor
Werkwijze:
Na elke toetsronde volgt er een leerling- en OPP-bespreking. Er wordt
gekeken of de leerling zich ontwikkelt conform het OPP. Ook wordt er
vastgesteld of en zo ja welke hulp de leerling in de komende periode nodig
heeft op het gebied van didactische ontwikkeling, gedrag, sociaal emotionele
ontwikkeling, thuissituatie, medische zaken, enz. Afspraken worden
genoteerd op het leerlingformulier.
Multi disciplinair overleg (MDO)
Wanneer er sprake is van zware of meer complexere problematiek is het raadzaam om samen met
anderen die over specifieke deskundigheid beschikken op het gebied van zorgverbreding te
overleggen over zorgleerlingen.
Doel:
Wie:
Wanneer:
Verslaglegging:
Leerlingen met complexe onderwijsbehoeften worden besproken met
diverse disciplines. Volgens de uitgangspunten van het handelingsgericht
werken wordt er oplossingsgericht gekeken naar vraag van leerkracht en
leerling. Er worden adviezen gegeven voor het handelen in de klas of met
deze leerling die realistisch en haalbaar zijn. Wanneer de behoeften van een
leerling de mogelijkheden van de school overstijgt, kan er doorverwezen
worden voor onderzoek of behandeling.
Ib’er, schoolmaatschappelijk werker, begeleider leerlingenzorg WSNS,
schoolarts, eventueel leerkracht
8-10x per schooljaar.
MDO-notulen en per leerling registratie van besluit en actiepunten in
Parnassys. Dit wordt gedaan door de ib’er.
Op de Cornelis Leeflang is tevens het volgende overleg:
Van zorg op individueel en groepsniveau naar zorg op schoolniveau: intern zorgoverleg
Doel:
Signalen op school-, groeps- en leerling niveau worden in dit overleg
besproken en omgezet in acties op schoolniveau.
Wie:
Leden van het MT, directie en Ib’er
Wanneer:
Wekelijks overleg
Verslaglegging:
Notulen van het MT
11
Ontwikkelingsperspectief
Doel en uitgangspunten
Een ontwikkelingsperspectief is de inschatting van de ontwikkelingsmogelijkheden van de leerling
voor een bepaalde langere periode. Het is gebaseerd op het verwachte uitstroomniveau van de
leerling. Door het instroomniveau en het verwachte uitstroomniveau te verbinden ontstaat de
prognose- of ontwikkelingslijn.
Uitgangspunten bij het opstellen van de ontwikkelingsperspectieven zijn:
In het toezichtkader van de inspectie staan twee normindicatoren specifiek voor het SBO
geformuleerd, indicator 7.3 en 7.4:
1. De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling een ontwikkelingsperspectief vast.
2. De school volgt of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief en
maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzes.
Opbouw ontwikkelingsperspectief
Leerrendementsverwachting:
Vanaf einde leerjaar 5 (dl 30) wordt voor de leerlingen op basis van de verzamelde gegevens
aangegeven welk leerrendementsverwachting er bij uitstroom verwacht wordt op de leergebieden
technisch lezen, begrijpend lezen, spelling en rekenen. Per vakgebied wordt een uitstroomprofiel
vastgelegd.We geven de leerrendementen aan in vaardigheidsscores en functioneringsniveau.
Bij leerlingen met een dl tussen 0 en 30 streven we naar een leerrendementsverwachting van 75%.
Bij de leerlingen met een DL tussen 0 en 30 wordt nog geen uitstroomprofiel vastgelegd, maar wordt
er wel per vakgebied een voorspelling gemaakt op basis van de aanwezig resultaten. Bij leerlingen bij
wie geen resultaten bekend zijn of die starten in groep 3, houden we een
leerrendementsverwachting aan van 75%.
Vanaf groep 6 wordt de leerrendementsverwachting gekoppeld aan een uitstroomverwachting.
Bij een leerrendement tot 50% past een uitstroomverwachting voor praktijkonderwijs.
Bij een leerrendement tot 75 % past een uitstroomverwachting voor VMBO basis of kader
beroepsgerichte leerweg (met leerwegondersteuning).
Bij een leerrendement tot 100% past een uitstroomverwachting voor VMBO theoretische of
gemengde leerweg.
Tussendoelen:
Het ontwikkelingsperspectief is een middel voor het plannen van de leerstof. Aan de hand van de
uitstroomprofielen worden tussendoelen (geplande vaardigheidsgroei) geformuleerd, welke leidend
zijn voor het leerstofaanbod voor de komende periode. De uitwerking en gemaakte keuzes hiervoor
zijn terug te vinden in het leerlingformulier en het groepsplan voor het desbetreffende vakgebied.
Uitstroombestemming:
Vanaf DL 30 wordt voor elke leerling een voorlopige uitstroombestemming bepaald. De school geeft
op basis van de verzamelde gegevens aan welke uitstroombestemming in het voortgezet onderwijs
haalbaar is voor deze leerling. Vanaf didactische leeftijd (dl) 40 wordt voor elke leerling een
defintieve uitstroombestemming bepaald.
Pedagogisch perspectief:
Bij het vaststellen van de leerrendementsverwachting worden protectieve en belemmerende
factoren en specifieke onderwijsbehoeften in beeld gebracht. Daarnaast worden er individuele en
groepsdoelen opgesteld op het gebied van sociale – emotionele ontwikkeling en werkhouding, welke
12
vastgelegd worden in het pedagogisch groepsoverzicht waarna clustering plaatsvindt in het
pedagogisch groepsplan. De uitkomsten van het LVS ZIEN worden hierin meegenomen.
Drie verbonden documenten
Het ontwikkelingsperspectief bestaat uit drie documenten, die onlosmakend met elkaar verbonden
zijn:
1. Startdocument ontwikkelingsperspectief.
2. Monitor ontwikkelingsperspectief
3. Leerling-formulier ontwikkelingsperspectief
In het startdocument zijn gegevens opgenomen van waaruit bij start van een leerling op onze school.
Leerling-kenmerken, protectieve en belemmerende factoren op verschillende domeinen, didactisch
niveau bij instroom, specifieke zorg staan hierin benoemd. De eventuele bijstelling hiervan vindt
jaarlijks plaats tijdens de OPP bespreking.
De monitor is een planning- en evaluatie-instrument. In de monitor worden de werkelijk behaalde
toets resultaten (in vaardigheidsscores en functioneringsniveau) genoteerd.
De monitor wordt twee keer per jaar, na de screening, ingevuld door de leerkracht
Het leerlingformulier en de monitor vormen de basis voor de OPP-en leerlingbespreking, die twee
keer per jaar plaatsvinden. In de leerlingbespreking worden de tussendoelen van de leerling
geformuleerd.
Het leerlingformulier, de monitor en de groepsoverzichten vormen de basis voor de groepsplannen
welke opgesteld worden door de leerkrachten. In de groepsplannen zijn de uitstroomprofielen van
de leerlingen per vakgebied gekoppeld aan onderwijsarrangementen.
Opstellen startdocument en OPP
Wanneer een leerling op onze school wordt geplaatst, zijn er vaak al veel gegevens, op didactisch,
cognitief en sociaal emotioneel gebied, bekend. In het groeidocument van WSNS staat een analyse
van de didactische en sociaal emotionele ontwikkeling van het kind tot nu toe, welke specifieke
begeleiding het kind gehad heeft, met welke resultaten, de onderwijsbehoeften van de leerling enz.
Ook staan de interventies vanuit de basisschool, WSNS en andere instanties erin vermeld.
Al deze aspecten hebben uiteindelijk geleid naar een advies voor aanmelding op een school voor
speciaal basisonderwijs.
De intern begeleider verzamelt de meest recente toets gegevens van de leerling, voor technisch
lezen, begrijpend lezen, rekenen en spelling. In de praktijk zijn dit de toetsgegevens van januari of
juni van het LOVS. Zodra alle gegevens verzameld zijn, stelt de groepsleerkracht het startdocument
op en de interne begeleider stelt het ontwikkelingsperspectief op. Er wordt gestreefd om het
startdocument binnen 4 weken na plaatsing van de leerling te bespreken met ouders.
Onderwijsbehoeften
Om doelgericht en effectief om te met verschillen tussen leerlingen, kan het ene kind meer tijd,
instructie of hulp van de leerkracht nodig hebben, dan het andere. Onderwijsbehoeften van de
leerlingen spelen hierbij een belangrijke rol. De onderwijsbehoeften worden geformuleerd door aan
te geven wat een kind nodig heeft om een bepaald doel te bereiken. Welke benadering, aanpak en
instructie heeft het kind nodig? Wij benoemen de onderwijsbehoeften en vertalen deze naar het
gewenste onderwijsaanbod. Het werken met onderwijsbehoeften is doelgericht en stimuleert ons
om ons handelen af te stemmen op wat een leerling nodig heeft.
13
Binnen ons basisarrangement gaan wij uit van een aantal standaard onderwijsbehoeften voor onze
leerling in het speciaal basisonderwijs. Wij maken een onderscheid tussen orthodidactische en
orthopedagogische onderwijsbehoeften.
Als basis gaan wij uit van de volgende onderwijsbehoeften:
Pedagogisch:
-
Bieden van een veilige leeromgeving
Bieden van een rustige en geordende leeromgeving
Laten opdoen van veel succeservaringen
Geven van directe (positieve) feedback
Didactisch:
-
Leerstof aanbieden in kleine stappen in het bij het kind passende onderwijsarrangement
Zorgen voor regelmatige herhaling van de leerstof
Aanleren van de juiste denkstrategieën, mogelijk ondersteund met concreet materiaal
Wanneer een leerling specifieke onderwijsbehoeften heeft, wordt dit vermeld in het startdocument
of het leerlingformulier.
De criteria voor het bepalen het ontwikkelingsperspectief
De cognitieve mogelijkheden en het leerrendement op de basisschool bepalen in eerste instantie de
verwachting over de ontwikkeling van het kind op didactisch gebied. Daarbij kunnen protectieve
factoren meegenomen worden zoals bijv. een positieve werkhouding en doorzettingsvermogen of
een stimulerende thuissituatie. Ook belemmerende factoren kunnen van invloed zijn op de
verwachte ontwikkeling. We kunnen dan denken aan bijv. een weinig stimulerende of onrustige
thuissituatie, bepaalde gediagnosticeerde stoornissen, een zeer zwakke motivatie, of een grote
sociaal emotionele of gedragsproblematiek. In de meeste gevallen wordt het profiel vastgesteld door
de cognitieve mogelijkheden, de didactische leeftijd en het leerrendement met elkaar te
combineren.
Voor de verwijzing van het Voortgezet Onderwijs tellen, in navolging van de criteria van Koers VO, de
volgende criteria (theoretisch leerrendement):
IQ
Doellijn qua leerstof
Eind dle
Leerrendement Leerlijn
> 90
Groep 8 niveau
Tussen 50 en 60
80 tot 90 %
VMBO G/T
80-90
Eind groep 6 niveau
40
66 %
VMBO B/K met LWOO
75-80
We streven naar eind
groep 6, lukt dit niet
dan eind groep 5
Tussen 30 en 40
50- 66 %
VMBO B met LWOO of
Praktijk Onderwijs
70 - 75 Eind groep 5
30
50 %
Praktijk Onderwijs
55- 70 Eind groep 4
20
25%
Praktijk Onderwijs
14
Bij de verwijzing naar het voortgezet onderwijs wordt nog gebruik gemaakt van de opbrengstmaat
DLE’s om de leerrendementen te berekenen. Op school werken wij met vaardigheidsscores bij het
opstellen van de ontwikkelingsperspectieven. Bij het vaststellen van het verwachte theoretische
leerrendement gaan wij uit van de 100 %, 75 % en 50% leerlijn. Bij het opstellen van het
ontwikkelingsperspectief zetten wij het theoretische leerrendement af tegen de behaalde
toetsresultaten over een periode van anderhalf jaar, indien deze laatste gegevens beschikbaar zijn.
Hierdoor kan het uitstroomniveau van een vakgebied naar boven of beneden worden bijgesteld. Het
kan dus gebeuren dat een leerling bij één of meerdere vakgebieden een ander uitstroomverwachting
heeft, dan op grond van de theoretische leerrendementsverwachting gesteld wordt.
Wanneer een leerling op onze school geplaatst wordt, heeft de leerling mogelijk binnen het
basisonderwijs al een aantal maanden onderwijs gevolgd (DL) en op één of meerdere leergebieden
een leerachterstand ontwikkeld. Door in het ontwikkelingsperspectief tussendoelen te formuleren,
het onderwijsarrangement aan te bieden dat aansluit bij de uitstroomverwachting van de leerling en
de leerstof aan te bieden die hij nodig heeft om de volgende stap in zijn ontwikkeling te kunnen
maken, waarbij rekening gehouden wordt met de onderwijsbehoefte van de leerling, hopen wij een
groei te bewerkstelligen, waarbij de leerling zijn achterstand kan verkleinen. Dit houdt in dat wij het
onderwijsaanbod aanpassen op de behoefte en de uitstroomverwachting van de leerling, waarbij wij
hoge verwachtingen hebben van de mogelijkheden van het kind en de kwaliteit van ons onderwijs.
12-jarigenmaatregel
Volgens een nieuwe regel van het samenwerkingsverband per schooljaar 2013-2014 moeten
kinderen in het SBO van school in het jaar dat de 12 worden, tenzij verantwoord kan worden dat een
extra jaar baat heeft (didactisch gezien). Eind groep 6 zal bekeken worden welke kinderen onder
deze regel vallen en zal verantwoord worden waarom deze leerlingen wel/niet in groep 7
schoolverlater zullen zijn. Het is nog niet bekend of deze maatregel ook wordt toegepast bij PPO
vanaf schooljaar 2014-2015.
De plaats van het ontwikkelingsperspectief binnen onze school en criteria aanpassen OPP
Tijdens de leerling- en OPP-besprekingen (2x per jaar) wordt de ontwikkeling van de individuele
leerling besproken tussen groepsleerkracht en ib’er. Alle aspecten van de leerling komen dan aan
bod, zoals sociaal- emotionele ontwikkeling, gedrag, thuissituatie, enz. Naar aanleiding van de toets
uitslagen wordt ook de didactische ontwikkeling nader bekeken. Er wordt gekeken of de leerling zich
ontwikkeld conform de tussendoelen zoals die gesteld zijn in het ontwikkelingsperspectief. Het
onderwijsaanbod voor de komende periode wordt vastgesteld. Het ontwikkelingsperspectief wordt
bekeken en indien nodig bijgesteld.
Hierbij spelen de volgende criteria een rol:
15
Didactische ontwikkeling van
de leerling
Naar verwachting van het OPP
Na 1 meetmoment onder
verwachting van het OPP (GVG)
Na 1 meetmoment boven
verwachting van het OPP (GVG)
Na 2 meetmomenten (een jaar)
onder of boven de verwachting
van het OPP
Actie
Het kind gaat verder zoals dat beschreven wordt in het
groepsplan in het arrangement waarin hij geplaatst is.
Er wordt gekeken naar welke factoren de ontwikkeling
belemmeren.
Wat is de specifieke onderwijsbehoefte van deze leerling?
Zijn er specifieke aanpassingen in de leerstof nodig?
Werkt het kind binnen het juiste onderwijsarrangement (lager
plaatsen)?
Er wordt gekeken naar welke factoren de ontwikkeling
bevorderen.
Wat is de specifieke onderwijsbehoefte van deze leerling?
Zijn er specifieke aanpassingen in de leerstof nodig?
Werkt het kind binnen het juiste onderwijsarrangement
(hoger plaatsen)?
Mogelijk is er aanvullend onderzoek of observatie nodig.
Aanpassen GVG, uitstroomprofiel van het desbetreffende
vakgebied en eventueel uitstroombestemming. Argumentatie
wordt genoteerd in het OPP.
Groepsplannen en arrangementen
In januari en juni worden de toetsen van het cito LOVS afgenomen. Dit staat beschreven in de
jaarlijks aangepaste toets kalender. De uitslagen van deze toetsen en de evaluaties van de
groepsplannen vormen de basis van de vorming van nieuwe groepsplannen en plaatsing in de
verschillende arrangementen.
Er wordt gewerkt met 4 arrangementen:
 Top arrangement, deze volgt een 100 % leerlijn, en sluit aan bij referentieniveau 1S. De
uitstroomverwachting voor de leerlingen die dit arrangement volgen is VMBO theoretische
of gemengde leerweg
 Basisarrangement, deze volgt de 75 % leerlijn, en sluit aan bij referentieniveau 1F. De
uitstroomverwachting voor deze leerlingen is VMBO basis of kaderberoepsgerichte leerweg.
 Intensieve arrangement, deze volgt de 50 % leerlijn, en sluit aan bij de passende
perspectieven. De uitstroomverwachting voor deze leerlingen is praktijkonderwijs.
 Zeer intensieve arrangement, hierbij wordt het onderwijsaanbod sluitend gemaakt op de
mogelijkheden en onderwijsbehoeften van de leerlingen. De uitstroomverwachting voor
deze leerlingen is praktijkonderwijs of VSO Cluster III.
Op deze wijze kan er voor alle leerlingen een passend onderwijsaanbod zijn voor de vier
vakgebieden. Indien een leerling nog specifieke begeleiding krijgt op een bepaald vakgebied of op
het gebied van gedrag of sociaal emotionele competenties kan er een individueel hulpplan opgesteld
worden.
Schooljaar 2013-2014 was een overgangsjaar naar het werken met convergente en divergente
differentiatie. Vanaf schooljaar 2014-2015 werkt de hele school op deze wijze. Hierdoor wordt op
school ook de overstap gemaakt van het werken in niveaugroepen naar combinatieklassen. Het
groepsplan wordt opgesteld door het indelen van de leerlingen in de juiste arrangementen. Deze zijn
uitgewerkt voor de vakgebieden technisch en begrijpend lezen, spelling en rekenen. De
16
arrangementen worden aansluitend gemaakt op de specifieke onderwijsbehoeften van de leerlingen.
Hoewel er zoveel mogelijk werkt wordt met arrangement op top, basis en intensief niveau, is dit
vanwege de combinatiegroepen niet altijd mogelijk. In deze gevallen wordt het aanbod en manier
van werken in de basisgroep aangepast.
(Niet-) Methode gebonden toetsen
Bij het evalueren van de groeps- en hulpplannen worden zowel de uitslagen van de methode
gebonden toetsen als de uitslagen van de toetsen van het cito LOVS geanalyseerd.
De toetsuitslagen worden bijgehouden in Parnassys.
17
Dossiervorming
De dossiervorming zal in schooljaar 2014-2015 worden herzien. De dossiers worden volledig digitaal
en de papieren dossiers worden vernietigd.
Voorwaarden:
1.
Alle dossiers moeten bewaard worden in een afgesloten kast in een gesloten lokaal
2.
Ouders hebben recht op inzage in het dossier
3.
Wanneer leerlingen onze school verlaten, worden de dossiers nog 5 jaar bewaard ( dit is een
wettelijke termijn), daarna worden de dossiers vernietigd.
Opbouw dossiers
Op De Kring zijn er twee plaatsen waar leerlinggegevens bewaard worden:
1.
Parnassys
2.
Een digitaal dossier op de harde schijf
Op de Henry Dunant worden de gegevens op de volgende plaatsen bewaard:
1. Het papieren dossier in een afgesloten dossierkast bij de IB-er
2. In Parnassys worden scans van documenten opgenomen
3. Een digitaal dossier op de harde schijf
Op de Cornelis Leeflang worden de gegevens op de volgende plaatsen bewaard:
1.
Algemeen dossier bij de administratie
2.
Zorgdossier bij de ib ‘er
3.
Leerlingdossier in de leerlingmap bij de leerkrachten.
4.
Een digitaal dossier op de harde schijf
Inzage in dossiers
Ouders hebben het recht van inzage in het dossier van hun kind.
De procedure hiervoor is als volgt:
1. De ouders dienen een verzoek tot inzage in het dossier in bij de directie
2. De directie maakt binnen twee weken een afspraak met de ouders om dit te doen.
3. Iemand van de directie is aanwezig wanneer de ouders het dossier inzien.
Leerlingvolgsysteem
Er wordt gewerkt met het digitaal LVS Parnassys. De leerlingadministratie en het volgsysteem wordt
hierin verwerkt. Ook het leerlingvolgsysteem wordt gebruikt. De uitslagen van methode gebonden en
alle niet-methode gebonden toetsen worden erin verwerkt. We gebruiken de overzichten vanuit
LOVS van de niet methode gebonden toetsen per leerling. Er worden notities per leerling gemaakt en
er worden documenten en afspraken toegevoegd. De taken binnen het werken met Parnassys zijn
besproken en vastgelegd in het team. Een verdeling van de taken is als bijlage toegevoegd.
Leerlingvolgsysteem sociaal emotioneel
Om de sociaal emotionele ontwikkeling van onze leerlingen te monitoren wordt 2 maal per
schooljaar het LVS sociaal emotioneel ingevuld door de leerkracht, en in de bovenbouw en de
eindgroepen ook door de leerlingen.
In het schooljaar 2013-2014 zijn de drie scholen overgegaan op ZIEN!, het sociaal-emotionele
leerlingvolgsysteem horende bij Parnassys. In 2014-2015 krijgt het team een aanvullende scholing.
18
Instroom en uitstroom
Instroom: nieuwe leerlingen
Na de inschrijving van een nieuwe leerling neemt de intern begeleider contact op met de intern
begeleider van de basisschool, met het verzoek om het dossier naar ons toe te sturen. Wij
verwachten in het dossier de volgende stukken:
1.
2.
3.
4.
5.
Onderwijskundig rapport van de basisschool
Alle onderzoeksgegevens
Het groeidocument van WSNS (vanaf 2014-2015 PPO) en een PCL-beschikking (vanaf 20142015 een toelaatbaarheidsverklaring)
Een uitdraai uit het digitale LVS ( Esis of Parnassys) met de meest recente toetsuitslagen
Alle andere relevante stukken
Kennismaking nieuwe leerling
Voor een leerling op onze school geplaatst wordt, krijgt het kind de mogelijkheid om zich te
oriënteren op zijn nieuwe school en in de nieuwe klas. Het doel hiervan is om het kind te informeren
over onze school en wat hij/ zij bij ons kan verwachten. De leerling wordt met zijn ouder(s)
ontvangen door een collega van de school. In een kort gesprek (circa 10 minuten) kan het kind zijn
vragen stellen, en geven wij voor hem relevante informatie over de school. Daarna gaat het kind naar
de klas waar hij/zij geplaatst zal worden. In de klas is er een voorstelrondje en een gesprek om de
kinderen met elkaar kennis te laten maken. Daarna sluit het kind aan bij het programma waar de
groep mee bezig is. Na ongeveer 45 minuten wordt het kind opgehaald door haar/zijn ouders.
Plaatsing van leerlingen
In overleg met ouders en basisschool wordt afgesproken wanneer een leerling bij ons gaat starten.
Na een vakantie is hier vaak een goed moment voor. Indien nodig kan een leerling ook sneller
geplaatst worden. Belangrijk is dat de leerling het op de oude basisschool goed kan afsluiten.
In de eerste 3 weken wordt het kind geobserveerd en eventueel worden er nog toetsen afgenomen
om een compleet beeld te krijgen van de leerling. Het startdocument en het OPP worden door de
leerkracht opgesteld. Na ongeveer 3 weken worden de ouders uitgenodigd door leerkracht voor een
kennismakingsgesprek. De eerste ervaringen worden besproken en vragen kunnen beantwoord
worden. Het startdocument en OPP worden besproken en door de ouders ondertekend.
Observatieplaatsen
Observatieplaatsen in het SBO zijn bedoeld voor leerlingen bij wie het welbevinden ernstig onder
druk staat, terwijl de handelingsverlegenheid van de school groot is en het nog niet helemaal
duidelijk is welk schooltype het best tegemoet kan komen aan de onderwijsbehoeften van de
leerling. Observatieplaatsing in het SBO kan alleen op advies van het zorgteam van WSNS. Tijdens de
observatieplaatsing van maximaal dertien weken wordt bekeken of SBO het meest geschikt is voor
de leerling. De leerling blijft gedurende de observatieplaatsing ingeschreven op de eigen school.
Noot: het is nog niet bekend of de observatieplaatsen SBO binnen PPO in 2014-2015 op dezelfde
wijze zullen blijven bestaan.
Uitstroom: schoolverlaters
Over het algemeen gaan leerlingen bij ons naar het voortgezet onderwijs, wanneer ze 12 jaar zijn. De
grootste groep van onze leerlingen stroomt uit naar het VMBO, de basis of kaderberoepsgerichte
leerweg met LWOO en het praktijkonderwijs. In ons onderwijs volgt de uitstroombestemming
praktijkonderwijs op leerroute 3 en VMBO BB/KB op leerroute 2. Indien leerlingen voldoende
cognitieve mogelijkheden en hun didactische ontwikkeling past bij de criteria, kunnen deze leerlingen
uitstromen naar VMBO, theoretische of gemengde leerweg (leerroute 1). Leerlingen die gebaat zijn
19
bij een zeer intensieve begeleiding in het voortgezet onderwijs en die voldoen aan de criteria die
daarvoor gelden, kunnen worden geadviseerd om zich aan te melden op een school voor VSO
(volgens de criteria van het REC).
Als school werken wij samen met en volgens de richtlijnen van Koers VO in Rotterdam (zorgleerling in
beeld). In samenwerking met een medewerker van de CED-groep worden de onderzoeken gedaan
om de cognitieve mogelijkheden van de leerlingen te bepalen. De didactische toetsen worden op
school afgenomen, evenals de vragenlijst voor de sociaal emotionele ontwikkeling. Het advies voor
het voortgezet onderwijs wordt in een OKR bespreking door de intern begeleider en GZ psychologe
van de CED-groep bepaald.
De laatste jaren krijgen wij steeds vaker een terugkoppeling van de scholen van voortgezet onderwijs
over de door ons verwezen leerlingen en hun ontwikkeling. Er wordt een koppeling gemaakt naar het
door ons gegeven advies, en de daadwerkelijke uitstroom richting van de leerlingen in het voortgezet
onderwijs. Met deze gegevens kunnen wij zien in hoeverre onze adviezen aansluiten bij de praktijk
van het voortgezet onderwijs, waardoor wij steeds beter in staat zullen zijn om de juiste adviezen te
geven aan onze schoolverlaters.
Het traject voor de schoolverlaters wordt per schooljaar uitgewerkt en is in de bijlage te vinden.
20
Schoolondersteuningsprofiel (SOP) en rugzakleerlingen
Schoolondersteuningsprofiel (SOP)
Op weg naar passend onderwijs zal er in de toekomst het een en ander veranderen wat betreft de
begeleiding van leerlingen. Een overzicht van de ontwikkelingsgebieden waar wij ons als school
kundig in voelen, een ambitie in zien of voor ons een grens zijn, met daarbij de afspraken
betreffende scholing van onze leerkrachten is het schoolondersteuningprofiel. Deze is te vinden op
de website en zal in schoolaar 2014-2015 worden aangepast in overeenstemming met de visie van
PPO op het sbo.
Passend onderwijs en leerlingen met extra zorgbehoefte (voorheen rugzak)
Wanneer een leerling een geldige PCL (TLV) verklaring heeft voor Rotterdam, zullen wij als school het
kind toelaten. Wij zullen als school wel in staat moeten zijn om het kind dat te bieden wat het nodig
heeft. Wanneer de zorg van de leerling onze mogelijkheden en ons onderwijsaanbod overstijgt,
zullen we samen met de ouders zoeken naar een school die de leerling wel kan bieden wat het nodig
heeft.
De leerlinggebonden financiering (rugzakken) zullen in het schooljaar 2013-2014 in de huidige vorm
worden afgeschaft. Tot 1 augustus 2014 kan het Rugzakje nog worden aangevraagd. Daarna vervalt
deze regeling. Wat dat betekent voor het Rugzakje van de leerling, is afhankelijk van het beleid dat
de scholen in het samenwerkingsverband passend onderwijs hebben gemaakt.
Met de komst van passend onderwijs vervalt de landelijke indicatiestelling voor speciaal onderwijs en
leerlinggebonden financiering (LGF). Hierdoor verandert de geldigheid van de huidige indicaties. Op
de beschikking van de Commissie van Indicatiestelling (CvI) staat tot wanneer de indicatie geldig is.
Voor leerlingen die met een leerlinggebonden financiering (Rugzakje) deelnemen aan het regulier
onderwijs vervalt de Rugzak op 1 augustus 2014. Vanaf die datum hebben scholen een zorgplicht.
Dat betekent dat zij voor alle kinderen die extra ondersteuning nodig hebben een passend
onderwijsprogramma en begeleiding moeten bieden.
Het samenwerkingsverband krijgt vanaf 1 augustus 2014 het geld van het Rugzakje dat nu naar de
reguliere scholen gaat. De scholen in het samenwerkingsverband moeten afspraken maken over de
bekostiging van extra ondersteuning op de reguliere scholen.
PPO Rotterdam is momenteel bezig met het samenstellen van arrangementen voor kinderen met
een extra ondersteuningsbehoefte.
21
Bijlage 1: Taken binnen de zorgstructuur
In schooljaar 2014-2015 wordt de taakverdeling aangepast binnen SBO3BOOR. Onderstaand staan de
zaken rondom de zorg benoemd.
TAKEN VAN DIRECTEUR
 Dragen van de eindverantwoordelijk voor de zorg binnen de school.
 Direct betrokken zijn bij complexe leerling problematiek
 Initieert veranderingen en ontwikkelingen samen met de interne begeleider
 Plannen van structureel overleg met de interne begeleider
 Stimuleren van scholing op het gebied van zorg
 Onderhandelen en maken van afspraken met externe zorginstanties ( contracten, financiën
e.d.)
 Borgen van de ingezette ontwikkelingen
 Blijft op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen m.b.t. de zorg
 Verantwoording afleggen aan het bevoegd gezag
TAKEN VAN DE INTERNE BEGELEIDER
Voor SBO3BOOR zijn er vanaf schooljaar 2014-2015 3 interne begeleiders. Zij hebben de
taakverdeling aangepast, waardoor elke intern begeleider een nieuwe focus heeft. Er is een verdeling
gemaakt rondom drie zaken: leerkrachtbegeleiding, leerlingenzorg en zorgstructuur & beleid.
Onderstaande taken worden verdeeld over de drie ib-ers.
Coördinerende taken
 Coördineren van alle ontwikkelingen op het gebied van de zorg.
 Opstellen van procedures en richtlijnen
 Coördineren van het opstellen en bijstellen van de ontwikkelingsperspectieven
 Opstellen van de ontwikkelingsperspectieven bij start van een leerling op school
 Coördineren van de instroom van nieuwe leerlingen
 Coördineren van diagnostisch onderzoek en mogelijke vervolgstappen
 Bewaken van procedures en afspraken
 Voorbereiden en voorzitten van alle zorgbesprekingen, leerlingbesprekingen,
groepsbesprekingen en MDO
 Coördineren van de zorg betreffende leerlingen met een LGB
 Structureel overleg met directeur over de zorgstructuur
 Dossiervorming en dossierbeheer
 Opstellen van de toets- en bespreekkalender
 Analyseren van alle toets gegevens en /of groepsoverzichten
 Coördineren van aanmelding en verwijzing van leerlingen voor interne zorg ( logopedie,
Caesartherapie, SMW)
 Bijwonen Ib netwerken WSNS
 Onderhouden van contacten met andere interne begeleiders uit het werkverband
 Kennis hebben van de sociale kaart
 Onderhouden van contacten met externe instanties
 Coördineren activiteiten m.b.t. schoolverlaters
 Coördineren van het terugplaatsen van leerlingen van het SBO naar het BAO
Begeleidende taken
 Ondersteunen van leraren in het vergroten van de vaardigheden voor handelingsgericht en
opbrengstgericht werken
22









Stimuleren van collegiale consultatie;
Geven van handelingsadviezen aan collega’s m.b.t. zorgleerlingen, didactische vragen e.d.
wanneer daar behoefte aan is
Begeleiden van leerkrachten om vanuit de opgestelde ontwikkelingsperspectieven invulling
te geven aan gedifferentieerd onderwijs.
Indien nodig ondersteunen van leerkrachten bij het opstellen van diverse documenten
binnen de cyclus handelings- en opbrengstgericht werken.
Begeleiden van leerkrachten bij het zoeken van remediërend materiaal / wegwijs maken in
de orthotheek
Begeleiden van nieuwe leerkrachten conform de afspraken in het stappenplan
Coachen van leerkrachten
Uitvoeren van klassenobservaties
Begeleiden van leerkrachten in het onderhouden van contacten met ouders
Innoverende taken
 Stimuleren van nieuwe ontwikkelingen binnen de zorg
 Implementeren en borgen van ingezette ontwikkelingen
 Systematische gegevensverzameling en rapportage ten behoeve van beleidsontwikkelingen
 Analyseren van de tussen - en eindopbrengsten op didactisch en sociaal emotioneel gebied
en het bepalen van vervolgacties.
 Evalueren van de planmatigheid van de zorg
 Motiveren van leerkrachten bij ingezette innovaties
 Opstellen van de zorgparagrafen van het schoolplan en de schoolgids, en het opstellen van
het zorgplan
TAKEN VAN DE GROEPSLEERKRACHT
 Zorgdragen voor het stimuleren en begeleiden van de didactische en sociaal-emotionele
ontwikkeling van alle leerlingen in zijn groep, hierbij rekening houdend met de verschillende
onderwijsbehoeften van zijn/haar leerlingen.
 Opstellen van het startdocument van nieuwe leerlingen in zijn/haar groep
 Opstellen van de ontwikkelingsperspectieven van de leerlingen van zijn/haar groep
 Vertalen van de onderwijsbehoeften van de leerlingen en de ontwikkelingsperspectieven
naar de groepsplannen
 Bekend zijn met de cyclus handelingsgericht werken zoals dat vertaald is naar de school
 Bekend zijn met de zorgstructuur van de school.
 Afnemen van de methode gebonden en niet methode gebonden ( CITO LOVS en SCOL), en de
toets resultaten per vakgebied interpreteren en analyseren.
 Maken van groepsoverzichten per vakgebied en sociaal emotioneel.
 Invoeren van de toets uitslagen in het digitale LVS (Parnassys)
 Noteren van signalen uit de groep op signaleringslijsten
 Evalueren van zijn/haar onderwijs, en indien nodig het didactisch en pedagogisch handelen
bijstellen. Dit is een continu proces
 Evalueren van de groepsplannen tijdens de groepsbespreking ( 2 maal per schooljaar),
waarbij de evaluatiegegevens als input worden gebruikt voor de nieuwe groepsplannen
 Voorbereiden van leerlingbesprekingen d.m.v. het invullen van de individuele leerling volg
formulier en het OPP met monitor
 De leerkrachten van de schoolverlaters dragen zorg voor de afname van de nodige toets
gegevens op sociaal emotioneel en didactisch gebied, stellen het OKR op en voeren advies
gesprekken met ouders
 Aanmelden van zorgleerlingen bij de Ib’er voor het maken van concrete vervolgacties
23





Zorgdragen dat alle relevante stukken in de dossiers van leerlingen komen
Onderhouden van contacten met de ouders van de leerlingen uit zijn/haar groep
Opstellen van rapporten voor de leerlingen
Op de hoogte blijven van recente ontwikkelingen op het gebied van zorg en leerling
problematieken
Bijdragen aan innovaties en ontwikkelingen binnen de school.
TAKEN VAN DE AANDACHTSFUNCTIONARIS
 een adviserende rol richting de beleidsontwikkeling in de aanpak van huiselijk geweld en
kindermishandeling
 een coördinerende rol bij de uitvoering van de stappen van de meldcode indien er een
vermoeden is van kindermishandeling.
TAKEN VAN DE EXPERT- EN WERKGROEPEN
 De expertgroep is verantwoordelijk voor het zorgdragen van een kwalitatieve goede
voorbereiding, uitvoering, nazorg en borging van de vakbekwaamheid binnen SBO3BOOR
 het formuleren van de opdracht, smart doelstellingen en beschrijven de werkwijze om de
beoogde resultaten te behalen. De doelen in het jaarplan zijn hierbij leidend.
 het voorbereiden en uitvoeren van de werkzaamheden binnen een expertgroep;
 het maken van handleidingen - protocollen en/of ondersteunend informatie - of
lesmateriaal;
 het bewaken van de kennis en uitvoering van gemaakte afspraken;
 het organiseren van bijeenkomsten om kennis over te dragen en te delen;
 de leden van de expertgroep zullen daarnaast een belangrijke rol vervullen bij de uitvoering
van deze innovaties op de locaties van SBO3BOOR en dragen zorg voor eenduidige
uitvoering;
 ieder lid van de expertgroep is aanspreekbaar voor elke professional m.b.t. de inhoud van
het onderwerp.
TAKEN VAN EXTERNEN BINNEN DE ZORGSTRUCTUUR VAN ONZE SCHOOL
Taken van schoolmaatschappelijk werk
 Verrichten van huisbezoeken n.a.v. genomen besluiten in de leerlingbesprekingen of het
MDO. Een verzoek voor een huisbezoek, of voor een oudergesprek lopen altijd via de interne
begeleiders.
 Maken van een start- en eindverslag van de begeleiding van ouders en dit bespreken met de
Ib’er.
 Eventueel verrichten van een klassenobservatie, voorafgaand aan het gesprek met de
ouders, of voorafgaand aan een gesprek met de leerkracht.
 Terugkoppelen naar het MDO van contacten met de ouders, waarna vervolgafspraken
worden gemaakt.
 Doorverwijzen van ouders naar externe instanties (zoals Bavo-RNO, Mee, Jeugdzorg,
Algemeen maatschappelijk werk e.d.), indien gewenst.
 Nemen van initiatieven in innovatieve veranderingen m.b.t. het sociaal-emotioneel
functioneren van de leerlingen of m.b.t. het sociale klimaat binnen de school
 Deelnemen aan het MDO, voor zover de leerling-problematiek op zijn/haar terrein ligt.
 Indien gewenst, leerkrachten ondersteunen bij oudergesprekken.
24





Leveren van een bijdrage m.b.t. kennisoverdracht op inhoudelijke vergaderingen (bijv. op het
gebied van gesprekstechnieken, rouwverwerking e.d.), indien gewenst
Ouders de mogelijkheid bieden om een gesprek aan te vragen met de school maatschappelijk
werkster.
Voeren van individuele begeleidingsgesprekken met leerlingen
Onderzoeken van mogelijkheden om de betrokkenheid van ouders bij school te vergroten
Organiseren van oudercursussen of thema-avonden, indien gewenst.
Taken van medewerker PPO (WSNS)
 De medewerker van PPO is een orthopedagoog. Indien nodig kan hij psychodiagnostische
onderzoeken doen. Hier zijn gesprekken over tussen school en de coördinator van PPO
 Verricht van klassenobservaties, pedagogisch didactisch onderzoek,
 Terugkoppelen van zijn/haar bevindingen naar de Ib’er, leerkracht en/ of ouders d.m.v.
schriftelijke rapportage en een gesprek.
 Ondersteuning bieden naar leerkrachten en Ib’er bij het opstellen van individuele, of
groepsgerichte handelingsplannen.
 Structureel overleg voeren met de Ib’er, maatschappelijk werkster in het MDO.
 Begeleiden van leerkrachten m.b.t. leerlingen met ontwikkelingsproblemen op didactisch of
sociaal-emotioneel gebied.
Noot: in schooljaar 2014-2015 wordt de medewerker WSNS vervangen door een medewerker van
PPO, een schoolcontactpersoon. Wat de taken worden van deze SCP is nog niet bekend.
25
Bijlage 2: overzicht besprekingen en formulieren in het kader van handelingsgericht en opbrengstgericht werken
Alle leer
lingen
Augustus/
September.
Oktober
November
Toetsen
nieuwe lln.
LVS sociaal
emotioneel
Nieuwe
leerlingen
indelen op
leerjaar
Opstellen
groeps
plannen
sociaal
emotioneel
Groeps
Voorbereiden Toetsen LOVS zie
bespreking, rapporten
toets kalender
tussen
evaluatie
Rapport
groeps
bespreking
plannen
Groepsbespreking
December
Start
groepen
Start groeps
bespreking
Januari
Febr.
Maart
April
Tussen
evaluatie
Groeps
plannen
Toetsen soc.
emotioneel
Mei
Juni/juli
Toetsen LOVS zie
toets kalender
Groepsbespreking
Leerling
bespreking
Leerling en OPP
bespreking
Rapport en OPP
bespreking
opstellen nieuwe
groepsplannen
opstellen nieuwe
groepsplannen
overdracht
bespreking
School
verlaters
traject
Voorlichting VO voor
ouders en
lln.
Toetsen:
OKR’s invullen
cognitief
sociaal
Advies
emotioneel bespreking
met
leerkrachten
Toetsen
didactisch
Advies
Gesprekken
Met ouders
26
Bijlage 3: Toetskalender
Alle groepen
Groep 5 t/m 8
ZIEN
ZIEN
Groep 3
Alle groepen
Alle groepen
Alle groepen
Protocol dyslexie
LIST
LIST
LIST
Groep 3
Groep 4 t/m 8
Alle groepen
Alle groepen
Alle groepen
Groep 7 + 8
Alle groepen
Alle groepen
Alle groepen
Protocol dyslexie
CITO
CITO
CITO
CITO
CITO
CITO
LIST
LIST
Groep 3 + nieuwe ll
LIST
Groep 3
Groep 3
CITO
Protocol dyslexie
Alle groepen
Alle groepen
ZIEN
ZIEN
Alle groepen
Alle groepen
Alle groepen
Alle groepen
Groep 7 + 8
Alle groepen
Alle groepen
Alle groepen
CITO
CITO
CITO
CITO
CITO
CITO
LIST
LIST
September
Oktober
Leerkrachtenvragenlijst
Leerlingenvragenlijst
November
Grafemen, nieuwe woorden, tekst
Motivatie- en gedragsvragenlijst
Stilleestoets
Vragenlijsten leerkrachten, schoolleider, kartrekker
December
Januari
Grafemen, nieuwe woorden, tekst
AVI (A-toets) + DMT (zie map DMT voor A, B of C toets)
Rekenen toetsen voor speciale leerlingen
Begrijpend lezen toetsen voor speciale leerlingen
Spelling toetsen voor speciale leerlingen
Werkwoordspelling
Woordenschat
Stilleestoets
Aantal gelezen boeken
Februari
Kijk en kies toets
Maart
AVI A-toetsten DMT (zie map voor DMT toets)
Grafemen
April
Leerkrachtvragenlijst
Leerlingvragenlijst
Mei
AVI (B-toets) + DMT (zie map DMT voor A, B of C toets)
Rekenen toetsen voor speciale leerlingen
Begrijpend lezen toetsen voor speciale leerlingen
Spelling toetsen voor speciale leerlingen
Werkwoordspelling
Woordenschat
Stilleestoets
Aantal gelezen boeken
Juni
Juli
-
27
Bijlage 4: overzicht besprekingen en formulieren in het kader van
handelingsgericht en opbrengstgericht werken
Uitgewerkt.
Augustus/
september
oktober
november
december
Wat
Toetsen nieuwe leerlingen.
Door wie
Lkr/ Ib’er
Formulieren
Invoeren
Parnassys
Opstellen startdocumenten en OPP’s
van nieuwe leerlingen
Ib’er/ lrk
Startdocumenten
en OPP
Nieuwe leerlingen indelen in de
niveaugroepen.
Lkr
Groepsplannen
Start groepen
Lkr
Groepsplannen
Start groepsbespreking,
Lkr/Ib’er
Ingevulde
groepsplannen
Invullen Zien en verwerken
resultaten,
Opstellen groepsplannen sociaal
emotioneel
Groepsbespreking, tussenevaluatie
didactische en stamgroepsplan.
Bespreken groepsplannen sociaal
emotioneel
Voorbereiden leerlingevaluaties
Lkr
Lrk
lkr/Ib’er
groepsplannen
Lkr
individueel
volgformulier
Voorbereiden rapporten
januari
februari
Lkr
Lkr/ Ib’er
Diverse rapport
formulieren
Invullen in
Parnassys
Invullen leerling formulier door lkr
Lkr.
LF formulier
Opstellen startdocumenten en OPP’s
van nieuwe leerlingen
Lkr/ Ib’er
Startdocumenten
en OPP
Groepsbesprekingen evaluatie
didactische groepsplannen
Lkr/ib’er
Groepsplannen
geëvalueerd
Leerling/OPP besprekingen
Lkr/ Ib’er
Rapporten schrijven en
Lkr
Ingevulde lln. volg
formulier, OPP
Rapporten
Rapportbespreking
Lkr/ouders
Toetsen LOVS
( zie toets kalender)
28
maart
Tussenevaluatie alle groepsplannen
Didactische, sociaal emotionele en
stamgroepsplannen.
Lkr/Ib’er
Groepsplannen
met
tussenevaluatie
april
Invullen van Zien door zowel lln. als
lkr.
Lkr.
Parnassys
Toetsen LOVS
( zie toets kalender)
Lkr/ Ib’er
Invullen in
Parnassys
Invullen leerling formulier door lkr
Lkr
Individueel
volgformulier
Groepsbespreking, evaluatie groepsplannen
Lkr/Ib’er
Groepsplannen,
met evaluatie
Voorbereiden rapporten
Lkr
Diverse rapport
formulieren
Leerlingbespreking
Lkr/Ib’er
Ingevulde
individueel
volgformulier
OPP en Rapportbespreking
Lkr/ouders
Rapporten en OPP
opstellen nieuwe groepsplannen
Lkr
Groepsplannen
overdrachtsbespreking
Lkr
Individuele
volgformulieren
Mei
Juni/juli
Schoolverlaterstraject:
Dit traject wordt per schooljaar in september uitgewerkt door de Ib’er.
Formulieren:
Alle formulieren zijn als bijlage toegevoegd.
Op Sharepoint zijn de formulieren digitaal te vinden.
29
Bijlage 5: afspraken administratie en formulieren van de cyclus HGW
Doel van deze afspraken:
 Op schoolniveau zijn er eenduidige afspraken gemaakt:
 Rond de inrichting van Parnassys en de leerling administratie
 Rond de toepassing van gegevens en formulieren en de rollen van de gebruikers
 Rond de borging op inhoud en kwaliteit
Parnassys:
Wat
Leerling gegevens
/administratie
startdocument
Wie
Administratie/ib-er/lrk
leerkracht
Controleren juiste DL en IQ
gegevens
Verzuim
Ib’er
Uitslagen methode gebonden
toetsen ( nu nog taaltrapeze en
wis en reken)
Uitslagen niet methode
gebonden toetsen
leerkracht
Documenten/
notities/individuele
hulpplannen met evaluatie
Verslagen van Cesar/ SMW/
observaties /MDO
Wie het verslag gemaakt heeft
leerkracht
Wie de toets afneemt, vult de
uitslagen in
Wanneer
Bij start van leerling op school
en bij tussentijdse wijzigingen
Nadat startdocument met
ouders besproken en
ondertekend is.
Na invoeren startdocument
Elke dag/ minimaal 1 maal per
week
Na afname van methode
gebonden toetsen
Na afname niet-methode
gebonden toetsen, in januari
en mei, en bij tussentijdse
afnames
Zo spoedig mogelijk na gesprek
of activiteit
Cesartherapeut en
schoolmaatschappelijk
werkster
Observaties en MDO: Ib’er
Bovenstaande zaken worden
gedaan door de leerkracht die
de groep, of een deel van de
leerlingen opvangt.
Wanneer er een invalleerkracht
is: er is een gebruikersnaam en
wachtwoord voor de inval
leerkracht.
Opvragen bij de Ib’er
z.s.m. na maken van verslag
Server
Wat
OPP formulier
Wie
Lkr.
OPP formulier
Leerkracht
Groepsoverzichten en
Leerkracht
Wanneer
Bij start nieuwe leerlingen, en
na bespreking met ouders
Aanvullen en wijziging na elke
toets ronde en bespreking
Na elke periode van evaluatie
bovenstaande zaken bij
langdurige afwezigheid van de
leerkracht
Indien aan de orde, zie boven.
30
groepsplannen
Zorgformulieren en
documenten
Taken bij Parnassys:
Wie
Leerkracht
Ib’er
Administratie
Ib’er/ administratie
en opstellen groepsplannen
Bij veranderingen in tekst of
lay out
Wat
Invoeren van absentie
Invoeren resultaten methode toetsen
Invoeren resultaten niet methode gebonden toetsen
Invoeren van notities en documenten
Invullen OKR’s, indien nodig
Uitdraaien van de benodigde overzichten bij de besprekingen
Beheer van methode gebonden en niet methode gebonden toetsen
Invoeren van notities en documenten.
Controleren van DL en IQ gegevens
Klaarzetten en afwerken OKR’s indien nodig.
Monitoring van inhoud en kwaliteit van de notities en documenten
Zorg voor de leerling gegevens
De volgende overzichten worden bij besprekingen gebruikt van Parnassys:
Bespreking/actie
Formulieren LVS
Overzichten Parnassys
Leerling en OPP bespreking
OPP, startdocument,
Uitdraai niet methode
individueel leerling formulier,
gebonden toetsen per kind, en
uitdraai methode gebonden
toetsen
groepsbespreking
Groepsoverzichten en
Uitdraai van de methode
groepsplannen,
gebonden toetsen of monitor
locatieoverzicht Exel
per kind
Opstellen groepsplannen
Zie boven
Geen
Hoe verkrijgen we de overzichten:
Uitdraai overzicht niet
Ga naar tab: Overzichten
methode gebonden toetsen
Klik aan: leerlingvolgsysteem
Ga naar niet methode gebonden toetsen leerlingen
Klik aan PDF knop niet methode gebonden toetsen leerlingen
Selecteer de leerlingen van je eigen groep en druk af
Uitdraai overzicht niet
methode gebonden toetsen
Ga naar tab: Overzichten
Klik aan: leerlingvolgsysteem
Ga naar methode gebonden toetsen
Klik aan PDF knop niet methode gebonden toetsen leerlingen
Selecteer de leerlingen van je eigen groep en druk af
Monitoring en borging van de inhoud, volledigheid en kwaliteit
Wie
Wanneer
Ib’er
In de voorbereiding voor de leerlingbespreking neemt de Ib’er de
ingevoerde documenten door op inhoud, kwaliteit en volledigheid. Tijdens
de bespreking worden de punten hieruit meegenomen, en feedback op de
inhoud gegeven, zodat we de kwaliteit van de documenten kunnen
verbeteren.
31
Bijlage 6: handleiding invullen startdocument en ontwikkelingsperspectief
Algemene gegevens
Dit blad vullen we in met de gegevens die bekend zijn bij plaatsing.
De didactische leeftijd kan berekend worden via het groepsverloop op de basisschool.
Bijv. een leerling heeft op de basisschool groep 1-2-3-3-4doorlopen en start bij ons in november op
school: dl is dan 33 ( per heel schooljaar vanaf de kleuterperiode op bao 10, en de resterende
maanden tot november). Wanneer een kind in het buitenland onderwijs heeft gehad, telt dit gewoon
mee. Geef dit wel erbij aan, want het kan een belemmerende factor zijn.
De resterende onderwijstijd is: 60- de dl van de leerling. Bij bovenstaand voorbeeld dus: 60-33=
27maanden. Een kind verlaat de school met in het jaar waarin hij/zij 12 jaar wordt. Aan de hand
hiervan kan dus het verwachte jaar van schoolverlaten genoteerd worden.
Een gediagnostiseerde stoornis staat in het dossier als zodanig vermeld. Een “vermoeden van” is
geen gediagnostiseerde stoornis.
Kind- en omgevingsfactoren:
Vanuit het dossier de relevante onderdelen overnemen. Zaken die voor de ontwikkeling van het kind
belangrijk zijn. Dit kan protectief zijn of belemmerend voor de ontwikkeling van het kind.
Bij het sociaal-emotioneel functioneren wordt bij “internaliserend gedrag het naar binnengekeerd,
teruggetrokken gedrag bedoeld. Er is sprake van een te sterke controle op de emoties en het gedrag
is naar binnen gericht.
Bij externaliserend gedrag, buiten gericht gedrag. Hierbij valt te denken aan: grote mond opzetten,
tegen de regels ingaan, veel ruzie maken
Didactische ontwikkeling:
Bij de toets uitslagen geven we aan of de toetsen op BAO of onze school zijn afgenomen, N.B. De
toetsgegevens van de laatste LOVS worden op het startdocument ingevuld. De toetsen die niet zijn
afgenomen halen we weg uit het startdocument, zo blijft het overzichtelijk. Indien er
handelingsplannen zijn geweest op een vakgebied, wordt dit tevens bij didactische ontwikkeling
genoteerd.
Specifieke Onderwijsbehoeften:
Deze worden vaak al aangeven bij de conclusies in het zorgbesluit en het psychodiagnostisch
onderzoeksverslag. Ook kan het aangevuld worden met eigen conclusies n.a.v. het maken van het
startdocument.
De verwachte uitstroombestemming geven we pas aan bij lln. met een dl vanaf 40.
32
Bijlage 7: handleiding voor het invullen van het leerllngformulier
Individueel leerling formulier voor de leerling en OPP bespreking. Dit formulier wordt per schooljaar
2 maal ingevuld, in januari en juni. Voor de gegevens wordt de datum van invullen gezet zodat later
te zien is wanneer de desbetreffende verandering genoteerd is. Het Leerlingformulier gaat de gehele
schoolloopbaan van de leerling mee. In de leerlingbespreking van mei wordt aangegeven of het OPP
bijgesteld dient te worden.
Bladzijde 1:
Hier worden alleen zaken ingevuld die veranderd zijn t.o.v. het startdocument. Dit kunnen
wijzingingen en/of aanvulling zijn. Oude gegevens blijven altijd staan. Zet ook altijd de datum van de
wijziging, de groep waar het kind op dat moment inzit en je eigen initialen erbij.
Bladzijde 2:
Het gaat erom per leerjaar en per leerlingbespreking ( Jan./mei ) aan te geven welke belemmeringen
en/of protectieve factoren een rol spelen bij dit kind. En waar dus aan gewerkt zal moeten worden:
wat zijn onderwijsbehoeften en handelingsadviezen bij dit kind? Er hoeft alleen wat ingevuld te
worden als er wat in te vullen is.
De protectieve en belemmerende factoren in januari worden met normale opmaak getypt.
De protectieve en belemmerende factoren in juni worden met cursieve opmaakt getypt.
Deze punten zullen in het groepsplan soc.-emotioneel op een geclusterde wijze aan de orde komen.
Bij deze punten is de invulling van “zien” van groot belang.
Sociale competentie:
Korte omschrijving van de meest belangrijke protectieve en belemmerende factoren voor deze lln. in
de sociale omgang met anderen. Gebaseerd op de zien lijst en op eigen observaties, bv. Reacties op
leerlingen, Reacties op leerkrachten, Gedrag bij uitjes e.d.
Internaliserend gedrag:
naar binnen gekeerd, teruggetrokken gedrag. Er is sprake van een te sterke controle op de emoties
en het gedrag is naar binnen gericht. Voorbeelden hiervan zijn: o.a. Angst , teruggetrokkenheid,
Depressiviteit, Verlegenheid, Stressgevoeligheid, Faalangst, Psychosomatische klachten.
Externaliserend gedrag:
Naar buiten gericht gedrag. Hierbij valt te denken aan: grote mond opzetten, tegen de regels ingaan,
veel ruzie maken ( met ouders, leerkrachten, medeleerlingen )
Werkhouding:
Concentratie, taakgerichtheid, werktempo, zelfcontrole, motivatie ( intern/extern )
Positieve aspecten:
Wat zijn de positieve eigenschappen van deze leerling
Bladzijde 3 e.v.:
Didactisch ontwikkeling:
Eerst wordt de afgelopen periode geëvalueerd. Je vult in:
- In welk groepsplan (bijv. naar M4 stof) en welk arrangement (basis/top/(zeer) intensief) de
leerling afgelopen periode heeft gezeten
33
-
Wat de vorderingen zijn
Of het doel is behaald
Wat het uitstroomprofiel is (vanaf DL 30; anders noteer je ‘nvt’
Vervolgens geef je aan wat het kind de komende periode aangeboden gaat krijgen:
- Welk groepsplan (bijv. naar E4) en welk arrangement (basis/top/(zeer) intensief); deze maak
je vet
- De verantwoording voor plaatsing in dit arrangement. Als het kind in hetzelfde arrangement
blijft kun je noteren dat het kind in dit arrangement gedijt.
- Bij specifieke onderwijsbehoefte geef je aan wat een leerling aan extra nodig heeft op dit
vakgebied buiten het groepsplan om.
- Geeft aan of het uitstroomprofiel aan gewijzigd moet worden en zo ja, naar wat (vanaf DL 30;
anders noteer je ‘nvt’)
Overige vakgebieden
Bij de andere vakgebieden wordt aangegeven met welke leerstof het kind nu bezig is. Indien er
bijzonderheden zijn, op het gebied van motivatie, ontwikkeling of specifieke onderwijsbehoeften
worden deze ook aangegeven. Probeer zoveel mogelijk inhoudelijk aan te geven wat de vorderingen
zijn.
Leerlingbespreking:
Hierin worden de tijdens de leerlingbespreking de afspraken genoteerd. Vanaf groep 6 ook
wijzigingen op het gebied van de uitstroombestemming. Dit kan alleen als er een goed onderbouwde
redenering is.
34
Bijlage 8: observatieplaatsing Speciaal Basisonderwijs WSNS
Noot: het is nog niet bekend of de observatieplaatsen SBO binnen PPO in 2014-2015 op dezelfde
wijze zullen blijven bestaan.
Doel
Observatieplaatsen in het SBO zijn bedoeld voor leerlingen bij wie het welbevinden ernstig onder
druk staat, terwijl de handelingsverlegenheid van de school groot is en het nog niet helemaal
duidelijk is welk schooltype het best tegemoet kan komen aan de onderwijsbehoeften van de
leerling. Tijdens de observatieplaatsing van maximaal dertien weken kunnen leerling en ouders
kennismaken met het SBO. De SBO-school levert in deze periode aanvullende informatie aan. Op
basis hiervan maakt het zorgteam, in samenspraak met school en ouders, de afweging of aanmelding
bij de PCL geadviseerd gaat worden.
Procedure
Eerst wordt de leerling met toestemming van ouders/voogd aangemeld bij het zorgteam.
De handelingsverlegenheid is voldoende onderbouwd met SMART-geformuleerde en geëvalueerde
handelingsplannen en het negatief welbevinden van de leerling is voldoende aannemelijk gemaakt.
Als het zorgteam inschat dat een uiteindelijke plaatsing in het SBO zeer waarschijnlijk is maar er ook
nog andere opties zijn, kan het zorgteam een observatieplaatsing in het SBO voorstellen.
Als de basisschool en de ouders/voogd hebben ingestemd met (de voorwaarden van) de
observatieplaatsing, ondertekenen zij een plaatsingsovereenkomst die is opgesteld door WSNS
Rotterdam-Noord. Het zorgteam vraagt de ouders naar welke SBO-school hun voorkeur uitgaat. Het
zorgteam informeert deze SBO-school hierover en stuurt (na schriftelijke toestemming van
ouders/voogd) de volgende documenten uit het dossier: het groeidocument met het zorgbesluit
waarin de observatievraag duidelijk verwoord staat en indien aanwezig het verslag van het
psychodiagnostisch onderzoek. De SBO-school beoordeelt zelf op welke manier de observatieplaats
gerealiseerd wordt. Indien op een SBO-school alle observatieplaatsen bezet of gebruikt zijn, weegt de
SBO-school af of er aan de leerling toch een observatieplaats geboden wordt. Als het zorgteam in
overleg met alle betrokken partijen aanmelding bij de PCL adviseert, wordt de PCL-beschikking
binnen de periode van de observatieplaatsing afgegeven (mits de PCL de benodigde stukken op tijd
ontvangen heeft), zodat de leerling op een SBO-school ingeschreven kan worden.
Voorwaarden
De leerling blijft gedurende de observatieplaatsing ingeschreven op de eigen basisschool en in die zin
blijft de basisschool verantwoordelijk. De basisschool is verplicht de leerling na afloop van de
observatieplaatsing weer op te nemen op school indien er voor de leerling geen PCL-beschikking
afgegeven wordt. De directeur of intern begeleider van de eigen basisschool, de ouders en een
medewerker van WSNS Rotterdam-Noord zijn aanwezig bij ten minste twee besprekingen
betreffende de voortgang van de leerling op de school voor speciaal basisonderwijs.
Door middel van het ondertekenen van de plaatsingsovereenkomst gaan de basisschool en de
ouders/voogd akkoord met bovengenoemde voorwaarden.
Financiering
De SBO-school ontvangt vooraf €8.000,- voor het realiseren van minimaal drie observatieplaatsen
per schooljaar (ongeacht of hiervan gebruik gemaakt wordt). De SBO-school verplicht zich hiermee
tot het plaatsen van drie leerlingen als deze door het zorgteam worden aangemeld voor een
observatieplaats. Indien de SBO-school een leerling weigert, wordt de volledige vergoeding van
€8.000,- terugbetaald. De totale uitgaven bedragen €72.000,- (9 SBO-scholen x €8.000,-) en komen
uit het budget van WSNS Rotterdam-Noord.
35
Bijlage 9: formats
-
Format ontwikkelingsperspectief startdocument
-
Format ontwikkelingsperspectief monitor
-
Format ontwikkelingsperspectief leerlingformulier
-
Format groepsplan / arrangement
-
Format groepsoverzicht
-
Format groepsplan sociaal-emotioneel
-
Format groepsoverzicht stamgroep
-
Format groepsplan stamgroep
36
STARTDOCUMENT ONTWIKKELINGSPERSPECTIEF
ALGEMENE GEGEVENS
Verwijzende school:
Naam:
Geb.datum:
Kalenderleeftijd:
Gediagnosticeerde stoornis:
PCL datum:
Groepsverloop:
Plaatsingsdatum:
Didactische leeftijd:
Datum analyse:
Resterende onderwijstijd:
In Nederland sinds:
Verwacht schooljaar schoolverlaten:
KIND- EN OMGEVINGSFACTOREN: PROTECTIEF (P) EN ONDERWIJSBELEMMEREND (B)
(dossieranalyse)
Domein
Cognitieve
mogelijkheden:
Spraak-taalontwikkeling:
Test + d.d.:
TIQ: VIQ: PIQ:
Motorische ontwikkeling:
Thuissituatie:
(stabiel – onrustig)
Gezinssamenstelling
Thuistaal:
(één of meertalig)
Medische zaken:
Sociaal-emotioneel functioneren
Sociale competentie:
Internaliserend gedrag:
Externaliserend gedrag:
Werkhouding:
Positieve aspecten:
Didactische ontwikkeling
Technisch lezen:
Spelling:
Begrijpend lezen:
Rekenen en wiskunde:
Woordenschat:
P/B
Protectief/
belemmerend
Protectief/
belemmerend
Protectief/
belemmerend
Protectief/
belemmerend
Protectief/
belemmerend
Protectief/
belemmerend
Protectief/
belemmerend
Protectief/
belemmerend
Protectief/
belemmerend
Protectief/
belemmerend
Protectief/
belemmerend
Protectief/
belemmerend
Didactisch niveau bij instroom
AVI beheerst:
Protectief/
DMT kaart 1 VS: FN:
belemmerend
DMT kaart 2 VS: FN:
DMT kaart 3 VS: FN:
DMT krt 1+2+3 VS: FN:
CITO
Protectief/
VS: FN:
belemmerend
CITO
Protectief/
VS: FN:
belemmerend
CITO
Protectief/
VS: FN:
belemmerend
CITO
Protectief/
VS: FN:
belemmerend
Externe betrokkenheid bij zorg
naam instantie
omschrijving hulp
SPECIFIEKE ONDERWIJSBEHOEFTEN
Didactische onderwijsbehoeften
Pedagogisch onderwijsbehoeften
37
BESPROKEN MET OUDER(S) / VERZORGER(S)
Uitstroombestemming (zie monitor
ontwikkelingsperspectief voor toelichting)
Ontwikkelingsperspectief besproken met ouders d.d.
Handtekening voor akkoord/gezien
38
MONITOR ONTWIKKELINGSPERSPECTIEF
Leerling
Naam:
Geb.datum:
Plaatsingsdatum:
Gediagnosticeerde stoornis:
TIQ:
VIQ:
PIQ:
Test + d.d.:
Toelichting:
Cursief: score behaald op voorgaande
scho(o)l(en)
Dik: startniveau op SBO.
Grijze balk: tussendoelen vaardigheidsscores
Algemeen
Schooljaar
2007-2008
2008-2009
2009-2010
2010-2011
2011-2012
2012-2013
Afnamedatum toets
jan
jun
jan
jun
jan
jun
jan
jun
jan
jun
jan
jun
Didactische leeftijd
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
Groep
3
4
5
6
7
Technisch lezen
Doel
Uitstroomprofiel per
vakgebied
8
TL
Vaardigheidsscore DMT
Functioneringsniveau
Leerrendement DMT
Tussendoelen AVI
Beheersingsniveau AVI
Spelling
SP
Vaardigheidsscore
Functioneringsniveau
Leerrendement
Begrijpend lezen
BL
Vaardigheidsscore
Functioneringsniveau
Leerrendement
Rekenen / wiskunde
RW
Vaardigheidsscore
Functioneringsniveau
Leerrendement
Uitstroombestemming:
Toelichting op uitstroombestemming:
Handtekening ouders:
Datum:
39
LEERLINGFORMULIER ONTWIKKELINGSPERSPECTIEF
van Naam Leerling (00-00-0000)
WIJZIGINGEN OF AANVULLINGEN M.B.T. HET STARTDOCUMENT
Domein
Cognitieve
mogelijkheden:
Datum (groep, leerkracht). Wijziging of aanvulling.
Spraak-taalontwikkeling:
Motorische ontwikkeling:
Thuissituatie:
Gezinssamenstelling:
Thuistaal:
Medische zaken:
Contact met ouders
en eventuele afspraken:
Interne/externe zorg
en eventuele afspraken:
Didactische onderwijsbehoeften:
P/B
Protectief/
belemmerend
Protectief/
belemmerend
Protectief/
Belemmerend
Protectief/
belemmerend
Protectief/
belemmerend
Protectief/
belemmerend
Protectief/
Belemmerend
Pedagogische onderwijsbehoeften:
40
SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING
Domein
Sociale
competentie:
Internaliserend
gedrag:
Externaliserend
gedrag:
Werkhouding:
Positieve
aspecten:
Leerjaar
3
4
5
6
7
8
3
4
5
6
7
8
3
4
5
6
7
8
3
4
5
6
7
8
3
4
5
6
7
8
Protectief
Belemmerend
41
Leerjaar 3
DIDACTISCHE ONTWIKKELING: Technisch lezen
Evaluatie sep-jan
Vorderingen:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Toewijzing jan-jun
Verantwoording toewijzing arrangement:
Tussendoel behaald:
ja/nee
Uitstroom profiel:
Specifieke onderwijsbehoefte:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Evaluatie jan-jun
Vorderingen:
Tussendoel behaald:
ja/nee
Uitstroom profiel:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Toewijzing sep-jan
Verantwoording toewijzing arrangement:
Specifieke onderwijsbehoefte:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Leerjaar 4
Uitstroomprofiel bijstellen:
nee/ja, naar …
Evaluatie sep-jan
Vorderingen:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Toewijzing jan-jun
Verantwoording toewijzing arrangement:
Tussendoel behaald:
ja/nee
Uitstroom profiel:
Specifieke onderwijsbehoefte:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Evaluatie jan-jun
Vorderingen:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Verantwoording toewijzing arrangement:
Uitstroomprofiel bijstellen:
nee/ja, naar …
Tussendoel behaald:
ja/nee
Uitstroom profiel:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Toewijzing sep-jan
Uitstroomprofiel bijstellen:
nee/ja, naar…
Specifieke onderwijsbehoefte:
Uitstroomprofiel bijstellen:
nee/ja, naar…
42
Leerjaar 3
DIDACTISCHE ONTWIKKELING: Spelling
Evaluatie sep-jan
Vorderingen:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Toewijzing jan-jun
Verantwoording toewijzing arrangement:
Tussendoel behaald:
ja/nee
Uitstroom profiel:
Specifieke onderwijsbehoefte:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Evaluatie jan-jun
Vorderingen:
Tussendoel behaald:
ja/nee
Uitstroom profiel:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Toewijzing sep-jan
Verantwoording toewijzing arrangement:
Specifieke onderwijsbehoefte:
Leerjaar 4
Groepsplan: M4
Arrangement: basis/top/intensief
Evaluatie sep-jan
Vorderingen:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Toewijzing jan-jun
Verantwoording toewijzing arrangement:
Uitstroomprofiel bijstellen:
nee/ja, naar …
Uitstroomprofiel bijstellen:
nee/ja, naar…
Tussendoel behaald:
ja/nee
Uitstroom profiel:
Specifieke onderwijsbehoefte:
Uitstroomprofiel bijstellen:
nee/ja, naar …
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Evaluatie jan-jun
Vorderingen:
Tussendoel behaald:
ja/nee
Uitstroom profiel:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Toewijzing sep-jan
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Verantwoording toewijzing arrangement:
Specifieke onderwijsbehoefte:
Uitstroomprofiel bijstellen:
nee/ja, naar…
43
Leerjaar 3
DIDACTISCHE ONTWIKKELING: Begrijpend lezen
Evaluatie sep-jan
Vorderingen:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Toewijzing jan-jun
Verantwoording toewijzing arrangement:
Tussendoel behaald:
ja/nee
Uitstroom profiel:
Specifieke onderwijsbehoefte:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Evaluatie jan-jun
Vorderingen:
Tussendoel behaald:
ja/nee
Uitstroom profiel:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Toewijzing sep-jan
Verantwoording toewijzing arrangement:
Specifieke onderwijsbehoefte:
Leerjaar 4
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Evaluatie sep-jan
Vorderingen:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Toewijzing jan-jun
Verantwoording toewijzing arrangement:
Specifieke onderwijsbehoefte:
Vorderingen:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Verantwoording toewijzing arrangement:
Uitstroomprofiel bijstellen:
nee/ja, naar …
Tussendoel behaald:
ja/nee
Uitstroom profiel:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Toewijzing sep-jan
Uitstroomprofiel bijstellen:
nee/ja, naar…
Tussendoel behaald:
ja/nee
Uitstroom profiel:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Evaluatie jan-jun
Uitstroomprofiel bijstellen:
nee/ja, naar …
Specifieke onderwijsbehoefte:
Uitstroomprofiel bijstellen:
nee/ja, naar…
44
Leerjaar 3
DIDACTISCHE ONTWIKKELING: Rekenen
Evaluatie sep-jan
Vorderingen:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Toewijzing jan-jun
Verantwoording toewijzing arrangement:
Tussendoel behaald:
ja/nee
Uitstroom profiel:
Specifieke onderwijsbehoefte:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Evaluatie jan-jun
Vorderingen:
Tussendoel behaald:
ja/nee
Uitstroom profiel:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Toewijzing sep-jan
Verantwoording toewijzing arrangement:
Specifieke onderwijsbehoefte:
Leerjaar 4
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Evaluatie sep-jan
Vorderingen:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Toewijzing jan-jun
Verantwoording toewijzing arrangement:
Specifieke onderwijsbehoefte:
Vorderingen:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Verantwoording toewijzing arrangement:
Uitstroomprofiel bijstellen:
nee/ja, naar …
Tussendoel behaald:
ja/nee
Uitstroom profiel:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Toewijzing sep-jan
Uitstroomprofiel bijstellen:
nee/ja, naar…
Tussendoel behaald:
ja/nee
Uitstroom profiel:
Groepsplan:
Arrangement: basis/top/intensief
Evaluatie jan-jun
Uitstroomprofiel bijstellen:
nee/ja, naar …
Specifieke onderwijsbehoefte:
Uitstroomprofiel bijstellen:
nee/ja, naar…
45
OVERIGE VAKGEBIEDEN
Domein
Taal:
(mondeling, schriftelijk,
woordenschat)
Schrijven:
Creatieve vakken:
(muziek,
handvaardigheid,
drama)
Wereldoriëntatie
(aardrijkskunde,
geschiedenis, natuur)
Bewegingsonderwijs:
(gymles, zwemmen)
Groep
3
4
5
6
7
8
3
4
5
6
7
8
3
4
5
6
7
8
3
4
5
6
7
8
3
4
5
6
7
8
Aanbod (bijv. deel)
Functioneren
Specifieke onderwijsbehoefte
46
LEERLINGBESPREKING
Groep
Leerlingbespreking
Afspraken
Februari
3
Juni
Februari
4
Juni
Februari
5
Juni
Groep
Leerlingbespreking
Februari
6
Juni
Februari
7
Juni
8
Februari
Afspraken
Uitstroombestemming
gewijzigd:
Toelichting
Vastgestelde bestemming:
nee/ja, van … naar…
nee/ja, van … naar…
Advies VO:
47
Groepsplan vakgebied
…e halfjaar groep ...
Periode: februari 20.. t/m juli 20…
Leerkracht:
Groep:
Arrangement
Doelen/leerstofaanbod
Top:
Opbrengstdoel
Uitstroom: TL of
Streefdoel cito
hoger
Methodegebondentoetsen:
Vaardigheids
80% score
score op
Zie basisarrangement
VS
LOGO SCHOOL
Didactisch handelen
Leertijd
Specifiek voor
Specifiek voor
Namen:
Basis:
Uitstroom bb/kb
Vaardigheid
Score op
VS
Pedagogisch handelen
Zie basisarrangement
Leerstofdoelen:
Zie basisarrangement
Opbrengstdoel:
Streefdoel cito
Methodegebondentoetsen:
80% score
.
Namen:
Leerstofdoelen:
Intensief:
Uitstroom: Pro
Vaardigheids
score op
VS
Namen:
Opbrengstdoel
Streefdoel cito
Methodegebondentoetsen:
< 80% score
Zie basiarrangement
Leerstofdoelen:
Specifiek voor
Als basisarrangement:
Specifiek voor
Zie
basisarran
gement
+
Specifiek voor
Zie basisarrangement
Specifiek voor
Zeer intensief:
Uitstroom:
Klassenmanagem
ent:
Onderwijskundige
evaluatie:
Tussenevaluatie na 10 weken gepland op: ….. maart 20…
Eindevaluatie gepland in … juni 20…. tijdens de groepsbespreking
48
GROEPSOVERZICHT
Groep:
Leerkracht:
Naam
Evaluatie
individuele
maatregelen
LOGO SCHOOL
Opbrengsten
(vaardigheidsscores)
Leerstofbeheersing
Gedijen
Vorig
Meth. toetsen
JA/NEE
Recent
Datum van afronding:
Periode:
Signaleren
Toewijzing
specifieke
arrangement
onderwijs(top, basis,
behoeften
(zeer)intensief
v
Handelingsgerichte gegevens
Specifieke
onderwijsbehoeften
Protectieve
factoren
Doel
Belemmerende
factoren
Nodig
49
Groepsplan sociaal-emotioneel
Vakgebied:
Arrangement
Leerkracht:
Doelen
Methode en materiaal
Periode:
Aanpak (didactisch en
pedagogisch)
Organisatie
Evaluatie (wanneer en
waarmee)
Basisarrangement:
Talentarrangement:
Intensiefarrangement:
50
Groepsoverzicht Stamgroep
Schooljaar:
Naam:
DL bij
start
school
jaar
Leerkracht(en):
Uitstroom
verwachting
Specifieke
kindkenmerken
Bel. medische
gegevens
Stagiaires:
Medicijn
gebruik op school,
indien ja: welke en op
welk tijdstip
Cesar
Therapie
Ja/nee
SMW
Ja/nee
Externe instanties als
logopedie, MEE
pameijer, Riagg enz.
NB. Dit overzicht wordt aan het begin van het schooljaar ingevuld. Daarna worden wijzigingen en aanvullingen regelmatig ingevuld, zodat het overzicht Up
tot date blijft
51
GROEPSPLAN STAMGROEP
Stamgroep:
__________________________________
Groepsplan voor de periode:
__________________________________
Pedagogisch klimaat:
Algemeen:
Sociale Vaardigheden:
PAD deel:
Kanjertraining:
Leerlingen met specifieke
onderwijsbehoeften:
Zie verder groepsplan sociaal emotioneel.
Zelfstandig werken en
werkhouding:
Leerlingen met specifieke
onderwijsbehoeften:
Kring:
Algemene regels:
Taal:
Taaltrapeze deel ……, thema’s: ……..
( begrijpend lezen, zie
groepsplan begrijpend
lezen)
52
Basis:
Intensief:
Schrijven:
Deel of delen: …………
Top:
Schrijven in de
basisschool:
Leerlingen met specifieke
onderwijsbehoeften:
Wereldoriëntatie:
De grote reis, deel: ……….
( zie bijlage: jaaroverzicht
de Grote reis)
Verkeer:
Leerlingen met specifieke
onderwijsbehoeften:
Creatieve ontwikkeling
Moet je doen, deel:………
Drama, Muziek, tekenen,
handvaardigheid.
Moet je doen:
Leerlingen met specifieke
onderwijsbehoeften:
Lichamelijk ontwikkeling:
Gym:
Zwemmen:
53
Leerlingen met specifieke
onderwijsbehoeften:
Technisch lezen:
( zie bijlagen: niveaugroep indeling en groepsoverzichten en groepsplannen technisch lezen)
In de stamgroep extra aandacht voor:
Spelling:
( zie bijlagen: niveaugroep indeling en groepsoverzichten en groepsplannen spelling)
In de stamgroep extra aandacht voor:
Rekenen:
( zie bijlagen: niveaugroep indeling en groepsoverzichten en groepsplannen rekenen)
In de stamgroep extra aandacht voor:
Klokkijken:
Meten/wegen:
Tafels:
Engels:
Schooltv les:
Methode deel:
54

Download het BMS informatie

Nieu wsbrief Re-Fit VO en M BO novem b er 2014

Kijkwijzer naar Groepsplannen - Trans-Plan

Steunpunt SO Fryslân start per 1 augustus 2014

TAFEL BBQ Keuzes, keuzes

€ 20,00 p.p.

Bijzonder arrangement voor mensen met beginnende dementie en

Persbericht (pdf) - Maatwerk in gedrag en sociaal

Van WSNS naar Kind op 1

Schooljaarplan 2014-2015 Teake Jan Roordaschool