Drinkwater en gezondheid in (inter)nationaal perspectief

Drinkwater en gezondheid in
(inter)nationaal perspectief
Gertjan Medema, leerstoel Water & Gezondheid
Waarde van WLN 5 juni 2014
Delft
University of
Technology
Challenge the future
Vermeer, 1661. Gezicht op Delft
2
Delft, 1649. Kaart van Joan Blaeu
3
Ernest Board. A. van Leeuwenhoek
4
www.vanleeuwenhoek.com
5
Giardia lamblia, Meyer
6
Van Poppel e.a., CBS, 2005
7
Van Poppel e.a., CBS, 2005
8
www.engelfriet.nl
9
10
Watercyclus =
ziektecyclus
11
11
12
Aanleg drinkwatervoorziening
Waterbedrijf Groningen
www.engelfriet.nl 13
70
100
60
90
50
80
40
70
30
60
20
50
10
40
% huishoudens met waterleiding
Aantal gevallen buiktyfus per 100.000
Buiktyfus en drinkwatervoorziening
0
30
1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970
Data: CBS 14
Most important advance
Number
Proportion (%)
Anaesthesia
1574
13.9
Antibiotics
1642
14.5
Chlorpromazine
73
0.6
Computers
405
3.6
Discovery of DNA structure
1000
8.8
Evidence-based medicine
636
5.6
Germ theory
843
7.4
Immunology
182
1.6
Medical imaging (x-rays, etc.)
471
4.2
Oral contraceptive pill
842
7.4
Oral rehydration therapy
308
2.7
Risks of smoking
183
1.6
Sanitation
(clean water and sewage disposal)
1795
15.8
50
0.4
Vaccines
1337
11.8
Total Respondents
11341
100.0
Tissue culture
15
Water & gezondheid
• Unsafe water supply, sanitation and hygiene is associated with
1.7 million deaths per year
• Majority is young children in developing countries
• Diarrheal diseases
16
World Health Report 2002
17
Global burden of disease
Deze middag: -780
18
Cryptosporidium uitbraak april 1993
19
Milwaukee
20
Hoge vuillast bij regen
21
Troebelheid drinkwater Milwaukee
22
Milwaukee uitbraak
•
•
•
•
400.000 mensen ziek
4400 ziekenhuisopnames
50 – 70 sterfgevallen
$ 96 miljoen
• 1/3e zorgkosten
• 2/3e verloren arbeid
23
Milwaukee uitbraak: cascade
1.
2.
3.
4.
5.
Voldoende
berging in riool
Hevige regenval
Keuze
Overstort riool in rivier + hoge vuillast rivier
inlaatlocatie
Inlaat drinkwater in vuilpluim
Onervaren met nieuwe coagulatie
Chloordosering heeft geen effect op Cryptosporidium
 Halve stad ziek
Meerdere
barrières
Drinkwatercontrole
ineffectief
24
Door Cryptosporidium veel vaker
bestraling met UV
Evides, foto Paul Oostdam 25
Door dergelijke outbreaks inzien
beperkingen controle drinkwater
• Too little
• Outbreaks via drinkwater dat aan huidige eis
voldoet is niet altijd adequaat
• Nieuwe pathogenen resistenter
• Too late
• Huidige controle is altijd te laat
• Ontwikkelingen in maatschappij
• Niet achteraf controleren of het goed was,
maar vooraf aantoonbaar kunnen maken dat
het veilig is
• Consumentenveiligheid op basis risico-analyse
• Sensoring
• Vergrijzing, minder afweer
26
26
Water Safety Plans as backbone of WHO
guidelines on drinking water
27
27
NL: Aantoonbare veiligheid in het
waterleidingbesluit
Nieuwe eis Analyse Microbiologische Veiligheid Drinkwater:
Oppervlaktewater, infiltratie en oevergrondwater als bron?
Uitvoeren risicoanalyse!
Labanalyses ziekteverwekkers in de bron: Enterovirussen,
Cryptosporidium, Giardia en Campylobacter
En andere pathogenen waarvan bedrijf kan weten dat deze relevant zijn
Zuiveringskennis en metingen (lab en procesparameters): aantonen
eliminatiecapaciteit zuiveringsprocessen
Eis: gehalte ziekteverwekkers in drinkwater dermate laag dat
infectierisico < 10-4 pppj
28
28
Microbiologische risicoanalyse
Ken je
wingebied
Ken je
grondstof
VROM 5318 Analyse Microbiologische Veiligheid Drinkwater
Richt/beheers
je zuivering
Bescherm de
distributie
Veilig
drinkwater
29
29
Cryptosporidium
en Giardia in NL
Surface water treatment
Dune infiltration
RIWA, 2001
Bank filtration
Reservoir bank filtration
30
31
Voorbeeld
Index pathogeen
Max. bron
(C/PFU/L)
Water
kwaliteits
doel (n/L)
Benodigd
e
verwijder
ing (log)
Enterovirus
Giardia
Cryptosporidium
Campylobacter
1
35
3.5
20000
1.2 * 10-6
1.2 * 10-6
1.2 * 10-6
1.2 * 10-6
6.0
7.5
6.5
10.3
Van der Maas, Soppe, Wubbels, Veenendaal, WLN
32
Log verwijdering nodig vs
aangetoond
14
12
UV
Log reduction
10
Filtr SSF
Filtr
8
Coa/sed
6
Reservoir
Required
4
2
0
Enterovirus
Campy
Giardia
Crypto.
33
Intensive operational monitoring
Validation of UV performance
Picture: Trojan UV
Trojan
CFD based UV fluence model
90
UVT monitor
80
70
REFmean = 1.023 * dosimeter + 3.17
REF (mJ/cm2)
60
Flow meter
50
40
30
Biodosimetry to calibrate
UV fluence model
UV sensor
REF95%CL = 1.0215 * dosimeter - 1.2889
20
10
0
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Dosimeter fluence (mJ/cm 2)
34
Microbiologische risicoanalyse
Ken je
wingebied
Ken je
grondstof
Lab-analyses
Zuiveringskennis
en lab-analyses
Richt/beheers
je zuivering
Bescherm de
distributie
Sensoring
Veilig
drinkwater
35
35
Koeling
36
De koeltoren en de voorbijganger
bron: Infectieziektenbulletin
Amsterdam, 2003
Normaal: 10-20 gevallen van legionellose gemeld per jaar
6 juli
3 gevallen van legionellose
7 juli
nog 5 gevallen van legionellose
10 juli
spoedberaad GGD, Streeklab, RIVM:
totaal 17 gevallen, 1 
clustering oosten van centrum/centraal station
Legionella pneumophila serogroep 1
eerste ziektedag ca 1 juli
 op zoek naar risicovolle waterinstallaties (fonteinen,
natte koeltorens)
 op zoek naar meer gevallen
37
Natte koeltorens
Zoeken met Google Earth
Navraag bij gebouwen
38
Resultaat
31 mensen ernstig ziek, aantal nu
nog gezondheidsklachten
3 mensen overleden
Koeltoren opgestart op 9 juni,
zonder toevoeging chemicalien
Rechtzaken en schadevergoeding
Nu registratie koeltorens, zodat
bronopsporing verbeterd kan
worden
Foto: ANP
39
Preventie
Watersysteemkennis
Lab-analyses
1986 Gezondheidsraad: kleine koeltorens en
verdampingsinstallaties zijn risico
1988 RIVM: Legionella in koeltorens
1999 RIZA: Legionella in koeltorens gebouwen
2001 KWR: natte koeltorens met recirculatie grootste
risico, slecht onderhoud en beheer als voornaamste
oorzaak Legionella in koeltorens. Aanbevelingen voor
goed ontwerp, bedrijf, onderhoud
2007 KWR Snelle testmethode (qPCR) voor screening
(koel)water
2008 ISSO richtlijn 55.3
40
41