NRC artikel werkstress Bram Bakker

16 Opinie
Werkstress is het
probleem niet
Stress in hetprivéleven,gebrek aan bew eging en te w einig
ontspanning tellen netzo goed m ee,m eentBram Bakker.
D
langs verschenen boek Laat je hersenen niet zitten van professor Erik
Scherder lezen. Lichaamsbeweging
betekent voor onze overbelaste hersenen een vorm van herstel. Dit geldt
eveneens voor andere vormen van
ontspanning, zoals yoga, meditatie,
seks of domweg even niets doen.
Steeds meer mensen gunnen zichzelf
de tijd niet om te lanterfanten of te
pierewaaien.
Doorlopend moet er iets gebeuren,
en als er even niets op de agenda staat
storten we ons massaal op de sociale
media.
Niet werkstress, maar vrijwel permanente overbelasting van ons brein
is het echte probleem. De mensen die
zich dagelijks ziek melden op hun
Term werkstress draagt
ertoe bij dat werknemers
schuilen in slachtofferrol
werk, vertellen in verschillende vormen allemaal hetzelfde verhaal: „Al
heel lang had ik het eigenlijk veel te
druk en wist ik dat ik het wat rustiger
aan zou moeten doen. Maar die signalen heb ik genegeerd en toen kwam er
nog iets bij en ging het ineens niet
meer.” Dat wat er bij kwam, is meestal iets dat geheel los staat van het
werk: een kind met problemen, een
partner die vreemd ging, een zieke
moeder aan de andere kant van het
land en andere variaties op hetzelfde
thema: overbelasting.
Bram Bakker
is psychiater
en publicist.
Als mensen het heel druk hebben,
kunnen er stressverschijnselen optreden. Die zijn echter weinig specifiek:
de een krijgt hoge bloeddruk, de ander is om de haverklap ziek en een
volgende heeft ineens last van angstaanvallen. Stresshormonen, met name cortisol, spelen hierbij een belangrijke negatieve rol, maar de exacte interactie tussen een overbelast
hoofd, een lichaam dat te weinig beweging heeft en stresshormonen is
nog niet precies bekend. Wetenschappers zijn er druk mee bezig, en dit belangrijke werk verdient ruime ondersteuning.
M
aar wat iedereen kan begrijpen is dat er in ons lichaam geen onderscheid
wordt gemaakt tussen
verschillende soorten stress. Er is
geen fundamenteel verschil tussen
stress die wordt veroorzaakt door een
(te) drukke baan en stress ten gevolge
van sores in het privéleven.
Een term als werkstress suggereert
meer kennis dan er is. Het is bovendien misleidend, omdat stress in zijn
algemeenheid wel een grote oorzaak
is bij het ontstaan van arbeidsverzuim, maar een totaal aspecifieke.
Het draagt er aan bij dat werknemers
zich in de rol van slachtoffer kunnen
blijven verschuilen, doordat niet zijzelf maar hun werk de oorzaak van
het verzuim is.
Dat is onzin en draagt niet bij aan
de constructieve aanpak van het probleem van de verstoorde balans tussen in- en ontspanning dat de hele
westerse wereld teistert. Ook mensen
zonder baan, zoals scholieren en bejaarden.
Dat probleem verdient een veel
bredere aanpak dan de insteek via het
werk die minister Asscher nu heeft gekozen. Zolang andere ministeries niet
meedoen zal het aantal slachtoffers
van overbelasting en stress gestaag
blijven toenemen.
ILLUSTRATIE RUBEN L. OPPENHEIMER
e campagne van de
overheid om ons te
waarschuwen voor
werkstress krijgt veel
aandacht. Onder regie
van het ministerie van
Sociale zaken en Werkgelegenheid
wordt iedereen aangemoedigd zijn of
haar werkstress te checken. De Facebook-pagina Check je werkstress heeft
in korte tijd al meer dan 10.000 likes
gekregen. En deze week is zelfs uitgeroepen tot een heuse ‘check je werkstressweek’.
Op zichzelf is het prachtig dat mensen eens even stil staan bij de belasting die het werk hen bezorgt, en de
term ‘werkstress’ is dan ook handig
gekozen. Het probleem is echter dat
het een totaal onzinnige kreet is, die
slechts bijdraagt aan een niet-realistische kijk op de vele burnoutgevallen
die ons land telt.
Iedere week spreek ik nieuwe mensen die ten prooi zijn gevallen aan een
burnout en nog nooit heb ik in zo’n
gesprek gehoord dat werkstress als de
oorzaak van het ziekteverzuim werd
aangeduid. Natuurlijk zijn er heel veel
mensen die hard en met enige regelmaat te hard werken. En er zijn veel te
veel werkgevers die onredelijke verlangens hebben waar het de productiviteit van hun personeel betreft. Maar
daar zit het probleem niet.
Burnouts, maar ook de meeste depressies en angststoornissen, zijn het
gevolg van een verstoorde balans tussen inspanning en ontspanning. Daarbij speelt aanleg zeker een rol, maar
niet de belangrijkste. De ingrijpende
veranderingen die de afgelopen decennia in de leefwijze van de meeste
mensen zijn opgetreden, spelen een
veel grotere rol dan welke veeleisende baan ook.
Allereerst is er het nog steeds toenemende gebrek aan lichaamsbeweging, dat als doodsoorzaak inmiddels
het roken evenaart. Wie daar meer
over wil weten, kan het beste het on-

Download Report