Johan Veenstra
Stellingwarver Stiekelstokkies 3
radiovertellegies veur Omroep Frieslaand
STELLINGWARVER SCHRIEVERSRONTE
OOSTERWOOLDE
SSR-75
Niks uut disse uutg{fte mag opni'f drokt en/of eupenbaor maekt wodden
op wat veur meniere dan ok, zonder dat daor van te veuren schrjftelik
goedvienen veur geven is.
No pan of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, wit/zout written permission from
the author.
© 1995 Johan Veenstra, Ni'jhooltpae
omslag en illestraosies: Frans Verschoor
zetwark: Trijnie Gibcus-Telkamp
drok: Van der Meer, Oosterwoolde
ISBN 90-6466-079-4
Van Johan Veenstra verscheen bij de Stichting Stellingwarver
Schrieversronte:
Wilde Gaanzen, verhaelen en riempies, 1974
Fluitekruud, verhaelen, 1977
As de wijde roze bluuit, gedichten, 1979
Een vlinder van zuiver, roman, 1981
Naachs goeien de honnen, roman, 1984
Lamert en Lutske, verhaelen, 1987
De toren van De Lichtmis, gedichten, 1988
Lamert, Luiske en Doerak, verhaelen, 1990
Stellingwarver Stiekelstokkies, radiovertellegies, 1991
De boot naar Vaihöli, verhaelen, 1992
Stellingwarver Stiekelstokkies 2, radiovertellegies, 1993
Sleteiparredies, gedichten, 1994
Stellingwarver Stiekelstokkies 3, radiovertellegies, 1995
Stellingwarver Keuninginnedag
Now bin de keuninginne en heur femilie vandaege dus al weer niet in de
Stellingwarven. Kiek en dat begriep ik now niet, hen Waoromme hebben wij die meensken vandaege aenlik niet es bij oons verzocht? Now
moe'n ze heur in Rotterdam weer dood lopen te argeren en te vervelen.
Want jim daenken toch zeker niet dat wij oonze keuninginne d'r een
plezier mit doen, dat ze uren laank ommetoffelen moet bij sprietlopen,
koekhappen, steltlopen en meer van die onzinnige haifwiezigheden. As
wi'j ze now vandaege es vraogd hadden, wat hadden ze hier dan een genoeglike dag hebben kund. Ik zie et zo al veur me.
Lubbers het morgens op 'e tilevisie nog mar krek de fielsetaosies anbenden of de NOS schaekelt over naor Wolvege. En in Wolvege zien we
de keuninidike trein et station inrieden. Burgemeester Heite en de vrouw
staon op et perron en waachten tot de femilie uutstapt. De keuninginne
het een blauwe jurk an mit witte bloemen. lederiene voeskt mit iederiene
en dan zegt de burgemeester: 'We wollen 't hier vandaege mar es wat
aanders as aanders doen, Majesteit. Jow zullen al die onzin van dat steltlopen en zo zo staorigan ok wel goed zat wezen. Dat we bin van doel en
gao mit mekaander es lekker een schoffien naor de Lendevallei. Bi'j
mij thuus he'k al leerzens en verstruperskieren klaor liggen.'
'Eindelik volk dat gewoon dot,' zegt Claus.
En dan rieden ze naor et huus van de burgemeester en daor verstrupen
ze heur.
Kwaolik een half ure laeter zicht hiel Nederlaand hoe as iederiene hint
vermaekt in de Lendevallei. Vandaege gien vervelende schoelekiender
mit tekenings die ze van de memmen zo neudig an Majesteit geven moeten. Vandaege gien opdringerige memmen mit fototoestellen. Mar rust.
De rust van de Lendevallei. Margriet zit lekker te visken en haelt even
laeter vakkundig een aol van de haoke. De preenzen ploempsen in de
Lende omme en doen wie as et eerste van de spoorbrogge naor de Blesbrogge zwemmen kan. Een peer hofdames en adjudaanten doen tikkertien om een petgat henne.
'Hier kun wi'j wel oold wodden,' zegt Majesteit, ze geft heur daele in 't
schaad van een wilgenpolle en zi'j en de burgemeester behaffelen ieder
een krentepoffien.
Preens Claus jut ieder een bakkien koffie in nut een thermoskanne en
de burgemeester vertelt wat over de kultuur van de streek en om Majesteit de eigen tael even goed heuren te laoten, dri'jt hij om goed half ienen Omroep Frieslaand op 'e traansistor en dan luustren ze naor et Stellingwarver Stiekelstokkien van Johan Veenstra.
'Wat mooi,' zegt Majesteit as 't oflopen is. 'Wat kan die man et mooi
kruderig opzeggen. Daor hebben ze in Hollaand nog wel an.'
Et is oonze bekendste schriever,' pocht de burgemeester, 'hier hej 'm
een peer boekjes van him. Hej'm weeromme in de trein wat te lezen.'
Margriet haelt op dat stuit hek heur vuufde aol van de haoke.
'We kun ze drekt wel strupen en toemaeken,' zegt ze, 'dan bakken we
ze boven een vuurtien.'
En hiel tjllevisiekjekend Nederlaand zicht even laeter hoe de vuuf
bakte aolen bepluusd wedden.
'Persoonlik he'k toch liever een varkenribbegien,' zegt preens Claus.
Majesteit kikt op et gelozie.
'Zo laete al?' schrikt ze. 'Dan moe'n we d'r toch es vandeur, burgemeester. We moe'n ok nog op jaorsvesite.'
Rustig fietsen ze weeromme naor Wolvege tussen kloften uutbundige
Stellingwarvers deur. Bi'j de burgemeester thuus verstrupen ze heur
weer. En in heur blauwe jurk mit witte bloemen nemt Majesteit even
laeter op et station ofscheid van de burgemeester en de vrouw.
'Et was fantastisch,' zegt ze.
'Ankem jaor moe'n we weer op 'e kop van Jut ommeboken,' zegt Willem-Alexander proel. 'Kun we iederjaor niet naor Stellingwarf?'
'Et is now ienkeer ieder jaor gien feest, mien jonge,' zegt Majesteit berustende.
In de trein zetten Majesteit en Margriet ieder een sokke op 'e pennen en
preens Claus begint vergènoegd in ien van de boeken van de bekende
Stellingwarver schriever te lezen.
'En toch spiet et me,' zegt Mr. Pieter mit een benepen stemmegien,
'da'k van 't jaor gien boeredaansien maeken kund hebbe mit een vrommes mit een ooriezer op.'
lederiene kikt him verbaosd an en ie zien ze daenken: hier hij' now
toch an marken dat hij d'r een betien uutschaait in de femilie. Buten
flitst een vlaggend Nederlaand veurbi'j. Et is Keuninginnedag 1992.
Zet him op, vrouwluden!
De vrouwluden van et CDA bin de laeste tied hatstikke lelk op 'e kerels
van 't CDA- Ik hebbe dat in de kraante lezen. Want ja, die hoge kerels
van 't CDA, die Brinkman en die Haans Billen, die zollen diepe in de
huud eins et liefste willen, dat de vrouwluden weer naor et aanrecht verwezen wodden Dat daoromme bin de CDA-vrouwluden deur alles
henne woest.
Goed zo, vrouwluden! Kom mat in opstaand! Geef die haenige kerels
mat es een oplawiebus weeromme.
En de SGP-vrouwluden pikken et ok al niet langer, want de SGP-kerels
zeggen dat Eva indertied deur de kni'jen gaon is veur die misselike
slange en dat ze doe die appel plokt het. En dat moch niet! Dat daoromme moe'n de vrouwluden heur now veur iewig koest holen. Gien
praoties. Naor et aanrecht! Dat gooi de bongel d'r mar in, vrouwluden.
Pak die kerels mar an.
En now he' k even een peer weken waacht nao disse opwienende kraanteberichten, want ja, in de Stellingwarven gebeurt alles altied een schoftien laeter, mat now he'k d'r nog nooit wat van heurd, dat de Stellingwarver CDA-vrouwluden zo staorigan ok onder de stok opkornmen. En
dat moet wel. Kom op, Stellingwarver CDA- en SGP-vrouwluden, niet
zo benauwd! As jim as vrouw en meenske mittellen willen in de wereld,
dan moe'n jim drekt een warkgroep oprichten en dan is d'r mat iene
diej'm as veurzitster vraogen moeten. Nel van Burgsteden, de wethoolder van Oost-Stellingwarf, die dust alle kerels wel halverwege te kommen, die dust ze wel een raom te verkopen. Ik begriepe trouwens niet,
Nel, dat ie et initiatief nog niet tot zoks neumen hebben. Want dat
domme gekaekel van die hoge CDA-kerels dat moet jow, a'k jow een
betien kenne, toch ok een gruwel wezen. Daoromme moej' as de wiedeweergao een warkgroep oprichten, Nel, en dan train ie de vrouwluden,
die nog niet zovule durf in de huud hebben as ieje, hoe as ze de kerels
van de huud holen moeten. Maek d'r haaibaaien van hiere in de Stellingwanen, Nel! Weg mit de onderdaonighied!
En dan zie ik, nao een stok of tien lessen van Nel, zoe'n Stellingwarfs
CDA-stel al veur me. Hilbert en Alie. Hilbert is gemienteraodslid. Veur
't CDA dus. En Alie het altieten daon wat as die arrogaante kwal wol.
Lekkere liflaffies toemaeken in de keuken en midden in de naacht, nao
de gemienteraodsvergeerdering, as hij stonk naor de draank, nog ommedonderen mit die wellusteling. Bah!
En dan komt hij op 'n aovend thuus van zien wark en dan staot d'r inienend een hiele aandere Alie in de kaemer. Alie in een kot rokkien en
een deurkiekbioese. De lippen lichies anzet mit wat roze lippestift, een
peer donkere vegies om de ogen en keunstwimpers. Hilbert slat haost
aachterover van ontzetting.
'Wat zul ie, vrouw?' hiemt hi'j.
'Ik gao mit Nel en de aandere vrouwluden van 't CDA naor Liwwadden,' zegt Alie, 'd'r dri'jt een film mit Amold Schwarzenegger en dat
vienen wi'j allemaole zoe'n bliksems lekker stok. D'r staot nog wat
macaroni op et aanrecht, waann dat kliekien mar even op in de magnetron, wij eten dommiet bij de Vietnamees en nao de film gao'we naor
een bar mit de hiele kluit.'
En ze dri'jt heur mit al heur vrouwelike raffinement nog es omme veur
de spiegel en gript heur schooldertassien.
'Vrouw!' ropt Hilbert, die de tasse mit geniientepepieren in de gang
smeten het, 'daenk an de zundeval! Daenk an die ni'jsgierige Eva. Doe
uut die opzichtige kleren, hooi je een schotteldoek om 't gezichte en
maek een fesoenlik prakkien veur me klaor in de keuken. De man is now
ienkeer schepper en schriever.'
Alie plaant de aarms in de zied.
'Ie kun de krits kriegen mit je Adam en Eva,' zegt ze. 'As een vrommes
dat verhael schreven hadde, dan was 't wel even aanders gaon. Dan was
't gien verhael wodden, daor as meensken mekeer nao een peer duzend
jaor nog mit onderdrokken mienen te kunnen. As ik Eva west hadde dan
ha'k zegd: Adam, slao die smerige slange mit de schoffel de kop of en
kom dan naost me onder de boom zitten en dan behaffelen we beidend
zoe'n lekkere ringenette en we laoten oons de kop deur gieniene veerder
gek maeken.'
Hilbert is buten aosem op 'e onderste tree van de trappe daelezakt. Alie
kikt him es vanuut de hoogte an en zegt dan as genaodestoot: 'En morgen he'k een ofspraoke mit de kapper veur een kleurspoeling.'
En dan toet Nel buien op 'e diek en Alie lopt as een vrouw van de wereld de deure nut. Hilbert verslokt him laeter zeuven keer in de macaroni. Krek goed! Dat zet him op, vrouwluden!
10
Lingerie-party
Soms zit ik schuddekoppende de kraante te lezen en dan daenk ik: de
wereld is finaol van de kook, de meensken bin zo staorigan allemaole op
'e giebe. Want wat a'k now toch in de kraante lezen hebbe over Grunninger vrouwluden! Kiek now es even an, waor daenk ie in eerste instaansie an bi'j Grunninger vrouwluden? Now, dan daenk ik dus an degelike, nochteren vrouwluden, die mit beide bienen stevig in de
Grunninger klei staon. Dat daenk ik dus. En dan lees ik dus in de Winschozer Kraante: Lingerie-party verovert Oost-Grunningen.
Zoj' d'r niet hatstikke mal in de huud van wedden? Koppelties vrouwluden kommen daor in huuskaemers bi'j mekeer om opwienend ondergoed te bekieken en te kopen. En now bin 'k toch zo verhipte benauwd
dat as die nochteren Grunninger vrouwluden al an zokke malle meraokels mitdoen, dat zoks dan dommiet zomar overwi'jt naor de Stellingwarven. As die halfwiezighied hier al niet is! Want dat zol me niet iens
verwonderen! Mien hemel nog an toe, wat moe'n we nog beleven?
Ja, ik wus best wel dat zokke koppelties vrouwluden bi'jtieden bi'j
mekaander over de heerd kwammen om van die plestieken bakkies en
trominegies en zo te bekieken en om die troep vervolgens veur grof geld
an te schaffen. Mar now verdringt de lingerie-party de tupperware-party.
Stellingwarf anno 1993. Et tiedpark van de gekte is begonnen.
Op een mooie haastaovend komt een koppeltien vrouwluden bi'j mekeer bi'j Hiltien van Berend Akkerman. Hiltien het Berend die aovend
de deure uutbonsjoerd. En de iene nao de aandere roegelen de vrouwluden bi'j Hiltien over de drumpel. Wietske van Aorend, Trien van Fedde,
Dirkien van Oene, Wuben Annegien, Lies van Knelis en nog een stokmennig aanderen. Hiltien jut iederiene eerst een bakkien slobber in en ze
gaot bi'jlanges mit een schaoltien mit spritsen.
En dan begint de show. Hiltien is tussenpersoon van een Ingels bedrief.
Eerst pat ze wat katalogussen rond. Mit rooie oorties blaederen de
vrouwluden in de kleurige gidsen omme. Wuben Annegien verslokt
heur in et laeste stokkien van de sprits as ze een plaetien van eetbere onderbroeken zicht. Trien bookt Annegien op 'e rogge omme en Hiltien
verdwient intied naor de keuken, die ze die aovend as kliedkaemer inricht het. Een peer menuten laeter showt ze een kesjet ruit een protte
kaanties en frutselties. Et kesjet het de preensesselike naeme Stéphanie
11
kil
12
E
mitkregen. Hiltien kikt tegloeps naor Trien van Fedde, een nogal stevig
vrommes, en zegt dat ze Stéphanie vanzels ok in de grotere maoten in de
verkope het.
En dan showt ze aachter mekaander: zwarte buustehoolders mit deurzichtige cups, kaanten bodystockings en slippies mit et petret van Marilyn Monroe d'r op. En ze vertelt dat Berend daor iederkeer slim van over
de toeren raekt. Wuben Annegien bestelt d'r drekt vufe. Wietske en Lies
zeggen dat zi'j elk een kesjet Caroline hebben willen. Stéphanie is heur
bek een betien té wild.
Hiltien neteert de eerste bestellings, struupt intied gauw even een peignoir an, jut de vrouwluden een glassien fris in en ze gaot bi'jlanges mit
zooltene koekies. Een peer van de vrouwluden bekieken een betien giechelig de bladzieden tiene tot veertien van de katalogus, waor de meerst
pikaante artikels staon, die trouwens niet deur Hiltien showd wodden,
omdat et aanders een wildeboel wodden zol.
An 't aende van de aovend lat Hiltien nog wel wat manludelingerie
zien. Manlude-onderbroeken die de opwienende naemen Sultan, Tarzan
en Thor kregen hebben. Dirkien van Oene graait drekt in de Tarzan-kollektie omme. Et zal veur Oene dommiet wel een malle veraandering
wodden. Dat aemele mannegien het now altieten halfwollen goed an
omdat hij altied zo gauw koolderig is.
Mu mar voldaon zetten de vrouwluden om half twaelf mit volle tassen
vol gewaogd ondergoed op huus an. Hiltien ruumt de katalogussen op,
veegt een verkrummeld koekien van de taofel, stopt de niet verkochte
kesjetten, slippies en buustehoolders in een grote koffer en begint dan
vergenoegd de centen te tellen.
Stellingwarf anno 1993. Et tiedpark van de gekte is begonnen.
13
Een must
Wethoolder Wim Plekkenpol van West-Stellingwarf is ok diplomeerd
sportlerer. En dat zullen ze de kommende lied dus marken op et gemientehuus in Wolvege. Hi'j wil dat de ambteners an fitness doen gaon, dat is
een must neffens him, want de ambteners in Wolvege bin te stief, hebben knarp in de kni'jen en et uutholingsvermogen van een oftaanse
hond. Daor moet dus rap wat an gebeuren, want et ziekteverzuum is Vusen te hoge in Wolvege, 7,9%, en deur de vergriezing moe'n de ambteners dommiet misschien wel tot heur zeuventigste deurwarken, dat de
spieren en de hassens moe'n soepel huilen wodden.
'En fitness is goed veur lichem en geest,' jubelt de wethooider.
En d'r bin al 67 ambteners die heur d'r vri'jwillig vent opgeven hebben
en die kun now kiezen nut zwemmen, squash en een fitness-circuit. En
de overigen, die niks gien nocht an zoks hebben, hoeven niet te daenken,
dat ze d'r zo makkelik veur weg kommen in Wolvege. Hennie Lussing
kan now wel zeggen, dat zij alliend mar gek is op taofeltennissen, niks
mit te maeken, Hennie Lussing, ie wo'n dommiet persoonlik deur de
wethooider et zwembad inkiept.
De sportverdwaezing slat toe op et gemientehuus in Wolvege. Kiek, as
d'r now wât is, dat slecht veur de gezondhied is, dan is et vanzels dat
haifwieze gespring en gevlieg. Zoe'n wethooider is gewoon niet wies.
Meensken leren now werachies ok nooit van de geschiedenis.
De eerste sportman nut de geschiedenis, daor is et vot-en-drekt al poermin mit oflopen. Een zekere Philippides was dat, de ien of aandere halfgere Griek, die et inienend begon te maelen en van Marathon hielemaoie
naor Athene toe draefde en daor drekt hatstikke kreundood daele donderde. Dag Philippides.
En vandaege-de-dag kan praktisch iedere dokter je in elk ziekenhuus
wel vet-tellen dat zo staorigan de meerste pesjenten in sportkleren et ziekenhuus intoffelen of -dreugen wodden.
Ik doe dus niet an sport, dat hebben jim now zeker wel in de gaten? Onzinnig gedoe! Ja, ik hebbe vroeger taofeitennist, tegere mit Hennie van
't gemientehuus. Een jeugdzunde van oons beidend. Aarm jonk, toch.
Solseteer mar gauw naor Oost-Steiiingwarf, mien maegd, daor is 't verbenden dat sportlerers wethoolder wodden meugen.
Een must! Now, laot ze dan ok mar wat ommespringen in Wolvege,
14
mar dan moet et vanzels ok een must wezen, dat de hogeren ok mitdoen.
Die meugen d'r niet, zoas gewoonlik, weer veur wegkniepen. Ofdielingschefs, burgemeester, overige wethoolders, allemaole et sportbroekien of de maillot an en ok henne-en-weer springen. jim. Goed veur de
huud en de geest, mannen. Zet de beerlag d'r mar op. En dan zuwwe es
ofwaachten hoe as et in West-Stellingwarf veerder mit et ziekteverzuum
gaot. Dat gaot netuurlik faliekant mis. Ziej'm et al veurjim?
Et maegien dat de paspoorten verzorgt verstapt heur bij et squashen en
schenneleseert de aankelbanen, goelende wodt et kiend de sporthal
uutdreugen. De man die over de bouwvergunnings gaot, perbeert in een
wat té ovennoedige bujje bek wat té zwaore gewichten boven de macht
te tillen, dat hij gaot deur de rogge en ligt even laeter veur mets in de fitnesszael te krimpen van de piene.
De kreerze tillefoniste het heur deur de wethoolder verleiden laoten om
de rogslag es nut te perberen. Spietig, et maegien batst mit et heufd tegen et beton op, mit een beste hassenschudding raekt ze op huus an.
En de wethoolder zels? Och, de wethoolder, zok soorte van kerels bin
vanzels de grootste iedeltuten die d'r bestaon. Hij zal al zien ondergeschikten wel es evenpies zien laoten wat as hij wel niet kan, hoe'n
trainde superbody as hij wel niet het. Hij perbeert in doldrieste overmoed de spagaatzit nut. Want om dat te kunnen, daor het hij altieten
van droomd. Ofgeunstig het hij altied naor de daansers van et Nationaole Ballet keken. En hij droomde d'r van dat hij de preens in et
Zwannemeer daanste. En in de fitnesszael daenkt hij van aow of nooit...
en hi'j brekt de scharrels.
Nao ien jaor bedriefsfitness en de zegenings veur lichem en geest staot
et ziekteverzuum van de gemiente West-Stellingwarf op 23% en alle
halfwiezeboel wedt op last van de burgemeester verbeuden!
15
Op toernee - 1 Ze zeggen altied dat Friezen wat kil en ofstaandelik in de onigaank binnen. Ze zeggen dat Friezen stroef binnen en niet zo gauw loskommen.
Ze zeggen dat Friezen alle remmen zomar niet losgooien. Dat zeggen ze
altieten allemaole van de Friezen.
En ik zal vandemiddag in ien keer mit al die halfwieze veuroordielen
ofrekenen. Vertel mij asjeblief nooit weer dat de Friezen kil en ofstaandeuk binnen. Ik wete sund een weke of wat werachies wel beter. Ik
hebbe mit eigen ogen zien dat Friezen waarmbloedig en vurig binnen.
De Friezen holen heur hielemaole niet in. Friezen bin hatstochtelik. Ze
geven heurjuust mit huud en haor.
Ik was lestaovens bij een koppel vrouwluden in een dörp argens in
Frieslaand. Een dörp dat mit de tied mitgaot, want ik karde over een supermederne minirotonde et dörp in. Zien jim et veur jim? Schriever
Veenstra op toernee in Frieslaand.
Et begon die aovend allemaole zoas et altieten begint, niks wees d'r an
et begin op, dat et een woeste, enerverende aovend wodden zol in dat
dörpien argens in Frieslaand. Ik gaf et bestuur een haand, gong bij vier
vrouwluden aachter de bestuurstaofel zitten, zag hoe de aandere vrouwluden ien veur iene de zael in roegelden, de naeme op 'e persentieliste
zetten en een plakkien uutzochten. En ik zag ze naor mij kieken en dan
even mit de buurvrouw praoten en die keek dan ok naor mij. En dan
weet ik dus dat zokke vrouwluden zeggen dat ze docht hadden da'k d'r
hiel aanders uutzien zol.
En doe zongen weet bondslied. In et Fries en staonde. Ikke ok, want ik
zinge overal van alles en nog wat nut. Dat wodt trouwens ok van me verwaacht, want schriever Veenstra wodt drekt een stencil of een psalmboek in de hanen drokt, dat ik hebbe zo deur de jaoren henne een repertoire opbouwd van De Heer is mien huder tot de Jnternationao!e en alles
wat d'r tussenin zit. En ik luusterde naor de netulen en heurde dat ze van
doel weren en maek een reisien naor de tunen van dokter Vogel. En ik
dronk een koppien thee en behaffelde een jodekoeke. En alles verleup
nog neffens et vaaste petroon. Nog nooit ien tekentien dat binnen een
half ure de emosies losbreken zollen en dat et waore wezen van et Friese
volk an mij eupenbaord wodden zo!.
Ik was hek mit mien twiede verhae! an 't vertellen, et was doodstille in
16
de zael, de vrouwluden weren ien en al andacht, doe d'r in de buurt van
de tapkaaste piepende een deure losgong. Ik vertelde deur. Och, docht
ik, grif een vrommes dat wat an de laete kaant is vanwegen kalveri'je of
laomeri'je of zok-zo-wat.
Vanuut mien ooghoeken zag ik een hups en hittepetittig maegien de
zael inlopen mit aachter heur an een soldaot in zien veldgrune daegse
uniform. Et leek mij ok een hupse soldaot toe. Alle vrouwluden keken,
krek as ik, naor et maegien en de soldaot. Gien vrommes dat de andacht
nog bij mien verhael hadde. Ik hul op mit vertellen. Zonder een woord
te zeggen leup et twietal tussen alle vrouwluden deur dwas deur de grote
zael, ze gongen raekelings bi'j mi'j langes en an de aandere kaant van de
zael verdwenen ze deur een deure. Ik keek heur stomverbaosd nao.
'Wie is dat?' vreug ik veraltereerd.
'De dochter van de kroegbaos,' zee een vrouw veuran.
'En wie hadde ze bij heur?'
'Een soldaot.'
'En waor gaon die henne?'
'Ja,' zee de vrouw een betien staemerende, 'daor aachter die deure is de
slaopkaemer.'
Et is veerder nog een slim genoeglike aovend wodden mit de vrouwluden en mij. En et maegien en de soldaot hebben et grif ok slimme genoeglik had, want we hebben ze de hiele aovend niet weer zien.
Dat kom mi'j now asjeblief nooit meer anzetten mit et verhael dat Friezen kil en ofstaandelik binnen. Af je netuurlike driften zo min de baos
kunnen, daj' daor zels een optreden van schriever Veenstra veur in 't
wilde jaegen moeten, dan hewwe te maeken mit een waarmbloedig en
vurig volk. En dat is mooi, want zo hoolt een schriever stof tot schreven, bedocht ik me, doe ik om half elven over de supentedeme minirotonde et erotische Friese dörp weer uutkarde.
17
Veenstra is in town
Ik weet aenlik niet of ik in de toekomst nog wel om bosschoppen naor
Wolvege toe gao. A'k eerlik bin, dan hakt me dat niet zo antrekkelik
meer toe, want d'r wodt dommiet op mi) loerd in Wolvege. De winkelmannen daore, die hebben malle plannen in 't zin. Ze overleggen de
laeste lied in Wolvege over een soortement tillefonisch waorschouwingssysteem. Ik zal mar zeggen as een bepaolde winkelier een verdocht persoon zicht, dan kan hij dat straks stiekem deurgeven an de
aandere winkelmannen. Wolvege wodt doukies ien groot verklikkersdörp.
En now heb ik nog nooit van mien leven ok mar ien rollegien druppies
aachterover drokt in Wolvege, mar ik bin vanzels wel in hoge maote
verdocht, want ik hebbe al een keermennig de winkelmannen in Wolvege finaol de gek ansteuken in een radiovertellegien. En daor gniezen
ze vanzels wel wat omme, want ze weten da'k de volksgeunst aachter
me hebbe, mar diepe in de huud grommen ze netuurlik van: 'Dat ellendige, smerige ventien nut Ni'jhooltpae, dat zuwwe aanst as eerste in de
smiezen holen mit oons tillefonische waorschouwingssysteem.'
Now en daoromme weet ik niet of ik nog wel om bosschoppen naor Big
City gao, want lao'we eerlik wezen, ie vulen je om de drommel niet lekker aj' weten daj' van alle kaanten in de gaten huilen wodden. Dan vuul
ik me dommiet hek as zoe'n stoere cowboy in zoe'n wildwest-film.
Kennen jim dat? Zoe'n cowboy komt een stattien inrieden en alles liekt
lieke nutsturven, d'r is gien levend wezen te zien, mar ie weten en ie
vulen gewoon dat hij van alle kaanten beloerd wodt. Hij schrikt van
een katte die mauwende van een regentonne springt, stapt van zien
peerd, hint dat vaaste an et stek veur de saloon en mit de haand bi'j de
holster van zien revolver stapt hij op 'e klapdeurties of. Spannend hen?
Now en zo zal ik mij ongeveer vulen a'k naor Wolvege gao om bosschoppen en a' k wete dat ze dat tillefonische waorschouwingssysteem
in warking hebben. En ik wete niet of ik de spanning dan wel an kan. Et
liekt me slopend toe.
Ik zie mezels Wolvege al inrieden en de auto op 'e mark daeie zeilen en
dan vuul ik dezelde sfeer as die cowboy op zien peerd in die film. En wie
is de eerste die zicht da'k d'r bin: Jan Dragt, mit zien zwarte hoed op
staot hi'j aachter ien van de nemen van zien saloon te koekeloeren en zo
18
gauw as hij me zicht sist hij tegen zien zeune: 'Gen-Jan, Veenstra is in
town.'
Gert-Jan lat van schrik en opwiening een glas bier uut de hanen valen,
draeft naor et tiliefonische waorschouwingssysteem en dri'jt et nommer
van Immie, et heufd van de kassajuffers van de grote supermark, schieve
tegenover de saloon van Dragt. Immie slat van schrik twie keer dezelde
poede siepels an, pakt de mikrofoon waor ze aanders altied deurropt
van: 'Cobie, kassa viere.' Mar now poest ze hies: 'Veenstra is in town.'
De managers van de supermark sidderen en holen me laeter, a'k mit
mien karregien de winkel deurstoeve, sekuur in de gaten. Bij de waspoeier staot een kerel in een rood jassien zogenaemd de veurraod bij te
holen, mar hij loert netuurlik naor wat ik zoal doe en a'k die halfwieze
gooiden munten ok bruke. Nee dus. Gekketroep!
En zo scharrel ik dus deur de winkelstraote van Wolvege over een
schoffien. Ie zoilen d'r schizofreen van wodden, want op et laeste daenk
ie dat alleman op je let. De man van de geloziewinkel, de man van de fotowinkel, de man van de bioemewinkel. En et waorschouwingssysteem
warkt op voile toeren. De aachtergrondmeziek van James Last, die boven de winkelpromenade uut de iuudsprekers komt, wodt keer op keer
onderbreuken en ie heuren dat d'r fluusterend berichten deurgeven wodden.
'Veenstra is d'r. Kiek uut wat hij dot.'
En Frits van de boekewinkel zegt tegen Jan: 'As hi'j hier dommiet
komt, dan moej' him vanaachter de streekromans weg bestrunen, Jan, ik
verdaenke him d'r van dat hij stiekem telt hoevule van zien eigen boeken d'r nog op 'trim liggen.'
Ik wor al misselik van et idee, dat as dat tillefonische waorschouwingssysteem âl deurgaot in Wolvege, ik zal 't jim drekt mar vertellen, winkelmannen, dan hebben jim een klaant minder.
19
Kaemerheer
Now wee'k aenlik niet zo goed hoe a'k d'r mit ankommen moet vandaege, mar ik hebbe lessend op Omroep Frieslaand-tillevisie jonkheer
Van Eysinga zien en die vertelde dat hi'j van 't jaor op een leeftied
komt, dat hij niet meer kaemerheer wezen mag. Ja, en now wee'k dus
niet percies hoe a'k d'r mit an moet en ik weet ok niet aj' argens veur
zoks solseteren kunnen, mar now ja, ik hebbe d'r aenlik wel belang bi'j.
Ik weet niet of jow luustren, jonker, mar za'k jow d'r es over bellen of
zo? Of bellen jow mij? Da's ok best.
Ik weet trouwens ok niet of jow mij kennen, mar ik bin dus een flinke,
fleurige jongkerel, dat ik zol nog jaoren mitkunnen as kaemerheer en ik
bin fesoenlik en netties grootbrocht. En wat de etiquette en zo anbelangt,
dat moet te leren wezen, ik hebbe ulo, en aanders wi'k ok best wel es bi'j
jim in lesbrechtum kommen op Epema Staote, om zien te laoten da'k
aachtersteveuren van een trappe oftoffelen kan en zo. Dat ja, ik vien mezels dus aenlik best wel slimme geschikt veur zoks.
Ik hebbe trouwens ok verhipte goed keken op Keuninginnedag wat jow
zoal allemaole bi'j 't aende hebben zoe'n dag. As Majesteit dus uut de
blauwe hofbus komt, dan rek ik heur gewoon even de haand an en ik
fluustere: 'Niet stroffelen, Majesteit.'
Ja, want ik bin dus al van doel om Stellingwarfs praoten te blieven,jonker, dat kan wel, now? Majesteit het toch een taeleknobbel. En moch et
de Friezen al wat op 't zeer kommen, dat d'r een Stellingwarver kaemerheer komt, now, ik wil de beroerdste ok niet wezen, mar dan wi'k die
baene ok best wel in dieltied doen mit een Fries. Jow kun alle kaanten
mit me op. Dan kom ik allienig in 't spier as ze hier in de Stellingwarven
op vesite komt. Dan raek ik d'r ok niet overspannen van, want dat moet
netuurlik niet.
Trouwens, a'k dat baentien al kriege, dan daenk ik wel da'k al gauw
opdraeven moet, want ik verwaachte Majesteit an et aende van dit jaor al
in de Stellingwarven.
An et aende van dit jaor komt naemelik et eerste diel van et Stellingwarfs Woordeboek uut en ik neme now toch mar wel an, dat die manluden en vrouwluden van de Stellingwarver Schrieversronte zo allat west
hebben en vraog Majesteit om et eerste exemplaor in ontvangst te nemen. Wat zullen de mannen van de Fryske Akademy zoe'n dag dan alle20
21
machtig ofgeunstig wezen. Ja, mannen in Liwwadden, ,jim bin niet dcienigsten die woordeboeken maeken kunnen, daor bin wij in de Stellingwarven ok blinderse knap in. Meensken van de Schrieversronte, jim
hebben Majesteit toch wel al vraogd, hen? Jim hebben et toch hoop ik
niet in de hassens kregen om de eerste exemplaoren an de beide burgemeesters an te bieden? Nee toch, now? Zo stom bi'j'm toch niet, now?
Ja, die burgemeester Heite moet dat Stellingwarfs nog wel slimme belangriek vienen, mar burgemeester Lesterhuus, ik weet et niet. Wat
dochtenjim? Zeg now es eerlik. Zol hij et een basisveurziening vienen?
Ja, aj'm vraogen veur dat eerste exemplaor, dan nemt hij dat mit een
grote smile wel in ontvangst. Publiciteit now? En daor bin zokke mannegies poerwild op.
Hielemaole om him henne kun we netuurlik niet, want as Majesteit
komt, dan scharrelt zoe'n Lesterhuus daor vanzels ok bij omme. En om
Wiegel zuwwe ok wei niet henne kunnen. Smile, smile, smile. Mar ie
kun zok volk ok kot holen. En laot dat mar an mij as kaemerheer over.
Ik wete zok volk wel op heur plak te zetten. Vanzels altieten veuran in
de buurt van Majesteit, zodat ze eredaegs toch veural mar ruit heur op
petret in de kraante staon. Bali! Ik moet zoks niet. As zij dommiet
zokke fratsen uuthaelen in Oosterwoolde, dan gao ik gewoon tussen
heur en de keuninginne in lopen en dan hooi ik heur op ofstaand. Wie is
d'r op 't laeste belangrieker? Now, dat docht ik ok! En as die Pieter Jonker van de Schrieversronte een echte Stellingwarver sukerbolle anbeuden het, dan neem ik die mit een hoffelik gebaor van Majesteit over en
dan stop ik dat ldiemse geval in een plestieken poede en ik breng him aovens hoogstpersoonlik naor de oolden-van-daegen in Rikkingehof.
Now, wat donkt jow, jonker, zo'k wel geschikt veur zoks wezen? Ik
vien dus zels van wel. We moe'n d'r mar es over praoten tegere. En hoe
zuwwe et now veerder doen, bel ik jow of bellen jow mi'j?
22
Koezepiene
Et wodt vandaege een slim gemien en bloederig verhaeltien, ik waorschouw jim ajvaast mat, dat as jim daor niet goed over kunnen, dan kun
jim de radio now et beste drekt mat uutzetten.
In Wolvege woont een tandarts, Sjoerd, en Sjoerd is een fan van mij,
hij nemt al mien radiovertellegies altieten op op een baantien en die
baanties dri'jt hi'j laeter weer of in de behaandelkaemer om de pesjenten
in de stoel wat rustiger en ontspannener te kriegen. Eerlik waor, ik fantesere niet, mien verhaelties wo'n bruukt as rustgevende therapie. En as
Sjoerd et veur mekaander kriegen kan, dan dot hij dat nog klaantgericht
ok, dat as hij de vrouw van de burgemeester bij him in de stoel liggen
het, dan dri'jt hij een vertellegien of, daor as zi'j in veurkomt. Mooi
hen? Wat bin ik eins al belangriek wodden!
En now hoop ik vurig, Sjoerd, daj' dit stiekelstokkien ok nog es klaantgericht bruken kunnen. Want et kan vanzels al beten een keer gebeuren,
dat drie illustere leden van B. en W. van Oost-Stellingwarf op vesite binnen in Wolvege en dat ze dan tiedens een cocktail-party op et gemientehuus alle drieje ommeraek koezepiene kriegen en dat ze dan bi 'j jow in
de waachtkaemer belanen: burgemeester Lesterhuus en de wethoolders
Fraans Steenmeijer en Nel van Burgsteden.
Over die drieje wodt de laeste Lied praot en fluusterd in de Stellingwarven, Sjoerd. Die drie smiechten willen oonze kultuur de grond intrappen, et Stellingwarfs, Sjoerd, daor as jow en ikke zo wies mit binnen. De
subsidie van de Stellingwarver Schrieversronte kan best wel een aende
naor beneden, zeggen ze. Ja, ze vienen dat Stellingwarfs vanzels oe zo
prachtig en belangriek, mar 't mag gien cent kosten. Zo wodt d'r over
heur praot in de Stellingwarven, Sjoerd, ie hebben et grif ok al wel
heurd.
En dan zitten ze dus te malkieken bi'j jow in de waachtkaemer, Sjoerd,
dan is d'r inienend niks meer over van al heur poeha. Ziej' ze zitten,
Sjoerd, drie kaele protties ellende. Legje mattelwarktugen alvaast mat
klant, Sjoerd, en hael ze ien veur iene mar op nut de waachtkaemer.
Sjoerd rammelt wat mit taangies en spuiten omme, knipt et lucht boven
de stoel an, lopt naor de waachtkaemer en zicht et drietal zitten te kreunen en te steunen. Sjoerd dot et him an Lied en et is krek as het hij inwendig wille.
23
'Zo,' zegt hi'j dan, 'daor hewwe werachies de drie kulturele nitwits van
Oost-Stellingwarf. Now hej'm gien babbelegoegies, hen? Koezepiene is
't niet? Now hej'm dan zels waj'm de Stellingwarvers bezorgen deurjim
flutbeleid. Wethoolder Steenmeijer eerst mar zeker, die jammert et hadste. Kom mar op, mien jonge, ik zal d'r es lekker inboren bij jow. Heb
ie gien vrouw die in Liwwadden een best traktement verdient an et
Fries? Tineke now? En ie willen et Stellingwarfs even lekker om ziepe
helpen? Gloeperd! Zuwwe 't mar zonder verdoving doen, meneer de
VVD-er. Raos je mar es lekker uut dommiet.'
En dat dot de wethoolder even laeter ok. Hi'j raost gewoon half Wolvege bij mekaander.
Mit malle bloederige plakken op zien witte jasse komt Sjoerd even laeter de waachtkaemer weer in.
'Nommer twieje is an bod.'
Hij kikt van de burgemeester naor Nel, de iene krimmeneert nog hadder as de aander.
'Gaffels dichte,' snauwt Sjoerd, 'eerst de gemientelike hutsjeflut mar.'
Nel komt drekt in de bienen.
'Ie zollen je de ogen uut et heufd schaemen moeten over jow beleid,'
sist Sjoerd, as Nel mit de mond wiedewaegen los in de stoel zit en niks
weeromme zeggen kan. Aachter mekaander raomt Sjoerd d'r twie koezen mit allemachtige wottels uut. De iene is een verzin, mar ja, eIkeniene kan him now ienkeer verzinnen. Nel beult de ere helte van Wolvege
bij mekaander.
De bloedplakken op Sjoerd zien jasse bin nog anmarkelik groter wodden as hij de waachtkaemer weer in komt.
'En now oons lichtgewicht burgemeestertien mar, oonze kulturele kanniebaal. Ik daenke da'k jow mar boren en trekken gao. En dan kuwwe
ondertied lekker over 't voetballen praoten, dat interesseert jow al,
now?'
Wat een vreselik gemien en bloederig verhaeltien, hen? En now daenken jim misschien: och, die Veenstra mient et niet zo kwaod. Now,
Veenstra mient et lekker wel vandaege, dat ik hope vurig dat die drie nitwits nog es best koezepiene kriegen in Wolvege en dat ze dan bi'j mien
fan Sjoerd in de stoel belanen.
24
Hinder van de daarms
Op een mooie deensdagmiddag ree ik vandezoemer mit twie vrouwluden deur Frieslaand. Vrouwluden van in de tachtig. op 'e aachterbaank,
mien mem en heur kammeraodske Jebeltien. De vleerpollen bluuiden
uutbundig, et huj dreugde op et laand, et was waarin.
Naor Dokkum gongen we, want daegs teveuren hadde ik in de kraante
lezen, dat de bisschop van Grunningen mit een peer tikkies van zien staf
de Bonifaosiusbron inwijded hadde en de Liwwadder Kraante berichtte
ei wonderbaorlike ni'js dat tientallen meensken de laeste peerjaor deur
et waeter uur die bron genezen binnen van heur kwaolen.
Richting Dokkum dus, want ik hebbe et mit de daarms te stellen en de
beide vrouwluden krimmeneren bi'jtieden ok om 't hadste over alderhaande ongemakkies.
In et mooie dörp Veenwoolden wedde 'k veur de eerste keer deur twiefel overmaand, want in Veenwoolden woont Douwe Kootstra en ik
dochte: wat een gelok dat Douwe niet wet da'k zokke meraokels uuthaele. Douwe saobelt maendagsmiddags veur Omroep Frieslaand ommes vliemscharp alderhaande volk daele en as Douwe, as overtuugd heiden, dit weten zol van mij, dan zol hi'j grif mit de roege kop naor de
diek stoeven, de voest naor mij opstikken en raozen: 'Veenstra, bi'jgeleuvige Stellingwarver daj' binnen, wat vaalt mi'j dit bliksems van jow
of!'
Ik was zover bliede doe 'k Veenwoolden weer uur was. Och, praotte ik
mezels schone, ie hebben ok meensken die jakkeren mit heur volle verstaand op 'e fiets naor Santiago de Compostela, dan is in de auto naor
Dokkum toch eins ok niet zoe'n groot vergriep.
In Dokkum he'k een keerze opsteuken veur et beeld van de heilige Bonifaosius en ik hebbe vraogd om een goeie gezondhied en om wereldvrede. Want ja, af toch an de gang binnen dan kuj' de wereldvrede in
iene reize mitnemen. Ik hebbe ok mit de hanen in et waeter van de bron
ommespatterd en... ik beseffe dat mien oernochteren Fryske freon
Douwe et now hielendal bedaenkelik begint te vienen en ik schaeme
mi'j ok wel wat, mar ik hebbe dus ok zoe'n flessien van dat waeter
kocht. Veur f3,95. Ik neme drekt een slok, docht ik, des te eerder dat een
algehiele opleving mij dielachtig wedden zal.
In The Old Inn hebben de vrouwluden en ik de hengel d'r in gooid. We
25
raekten daor an de thee mit een beste hiempe waarin appelgebak d'r bi'j.
Wat kon me gebeuren! Ik hebbe zelden lekkerder appelgebak had as in
de Dokkumer Old Inn. Weeromme in de auto he'k drekt weer een slok
heilig bronwaeter neumen.
Now moe'k zeggen dat et vettige appelgebak me in 't Fiskershdske in
Moddergat een betien mal in de huud omme begon te warken, mar och,
et waeter was nog lange niet op.
Mit een gevuulte van en now durf ik de hie!e wereld an, steuven we een
ure laeter weer deur Veenwoolden. Wat Douwe d'r van vienen zo!, interesseerde me gien klap meer: et was mooi weer, de vleer b!uuide, et huj
reuk en ik zong luudkeels et zwalkerslietien van Bennie Huusman over
die lytse boerefaam yn Aldegea.
In Eernewoolde hewwe eten bij Jan en Siep. Rejaol volk, die Jan en
die Siep. Mem heur kammeraodske bestelde twie plakkies bolle, ze
kreeg d'r zes plakken schinke op, haost een oons! Zoks was et kammeraodske dudelik te bar, dat ze stopte zo ongemurken weg drie plakken
schinke in een plestieken poedegien in de tasse. Dat plestieken poedegien het ze veur zokke gelegenheden altied bij heur.
Ik leut me niet kennen, mit Bonifaosius an mien kaant behaffelde ik
manhaftig twie plakken bolle mit twie kanjers van kroketten. Allemachtig wat een joekels!
Ik hebbe de huud nog nooit zo malle overstuur had as op 'e weerommereize naor huus. Topauteur Veenstra: wienderig, builcerig, rommelig en
kramperig in de huud.
Ik bin niet beter wodden van et wonderwaeter nut Dokkum, raar om dat
now drekt Bonifaosius of de Roomse Karke te verwieten... Oonze instelling was vanzels ok veer beneden de maote, want de vrouwluden zeden
nao et heilige bezuuk an Dokkum: 'Die Roomsen valen oons niet of, ie
zaggen d'r gien spinraggien in die karke.'
En ik... ik hadde zundige gedaachten. Ik dochte van: och, netuurlik het
Douwe geliek, ik geleuve ok niet in die halfwieze poppekaaste, mar ik
kan d'r altied nog een mooi verhael veur Omroep Frieslaand van maeken en dan he'k die f3,95 d'r zomar weer uut. Zundig hen?
En zo blief ik dus een ongeleuvige, heidense Stellingwarver, die hinder
van de daarms holen blift.
26
Hennie
Mij donict dat et now zo staorigan tied begint te wodden, da'k oonze
burgemeester Remco Heite mar es in bescharming nemen moet, want
zonder die bescharming van mi'j bin 'k bange dat hij et niet opreddet.
Kiek, we hebben in West-Stellingwarf een aorige burgemeester mit een
heers veurkommen, mar de man het hinder van een mal ongemak, hij
kan slimme muuilik nee zeggen. En as hij niet oppast, dan brekt him dat
nog es toer op. As gewone boerejonge uut Steggerde het hij vanzels ien
groot naudiel, alleman sjort an him omme, et is oonze Remco, dus iederene wil him overal bi'j hebben en aj' weigeren bi'j' eigenwies. En zo
vligt de man van et eupenen van een shoarmazaeke, via een knienetentoonstelling naor een bi 'jienkomst van vrouwluden in de overgaank en
komt zodoende an zien gewone wark haost niet toe. En dat kan niet, dus
dat gevlieg overal henne, dat moet minder wodden, de meensken mossen trouwens ok wiezer wezen. Laot Remco dus mit rust, volk, want dat
gejakker is him dommiet nog an te zien ok. Straks zicht hi'j zo vael as
een schotteldoek deur een tekot an slaop en is zien haor vusen te dof. En
as jongkerel van 47 heur ie d'r glaanzig bij te lopen. En now neem ik
drekt an dat zien vrouw Nans him in heur schoonhiedsselon wel wat opkallefateren kan, mar al die smurrie op 'e huud is me ok niks.
Dat gevlieg moet dus minder wodden, et is me trouwens ok al te mal,
dat iederiene him zomar an de tillefoon kriegen kan. Ie bellen naor 't gemientehuus, vraogen de tillefoniste naar de burgemeester en ja heur, ie
kriegen him d'r veur! Dat kan toch niet! Die man moet toch rustig in
tien pepiereboel ommesnuuien kunnen.
Hi'j moet dus een goeie sikreteresse hebben, iene die de eerste klappen
opvangt en die alle volk netzies mar kerdaot ofpoeieren kan. En d'r is op
et hiele gemientehuus mar ien vrommes dat daor geschikt veur is: Hennie Lussing, et vlaggeschip van et gemientehuus en waor Hennie is, daor
is wat!
En dan zie ik Hennie morgens er gemientehuus al inkommen en op heur
plakkien bi) de tillefoon zitten gaon en ja heur, et zal niet waar wezen,
om kwat over achte et eerste tillefoontien: de veurzitter van de posidoeveverieninge De Lochtbode nut Wolvege. Of hij de burgemeester even
kriegen kan.
'Nee,' zegt Hennie, 'dat kan niet. Wat moej' trouwens op 'e vroege
27
morgen?'
Now ja, de bosschop is dat een dikke grieze doffer nut Plan Zuud ineen
rekordtied weerommevleugen is nut Compiègne en now moet de doeve
eins huldigd wodden deur de burgemeester.
'De burgemeester het gien tied,' zegt Hennie, 'en aj' niet opholen te
zieveren dan hael ik die doeve hoogstpersoonlik op, dri'je him de nekke
omme en stop him in de soppanne.'
En ruit mietert ze de hoorn op 'e haoke.
Drekt weer tillefoon. De veurzitter van de touwtrekklub van SunnegeOoldetriene. Of de burgemeester vrijdag over een weke ok kommen
kan, dan trekken ze tegen Ni'jlaemer en dan zol et 0e zo aorig wezen as
Remco de eerste hot geven kon.
'Nee,' zegt Hennie, 'de burgemeester het gien tied, mar ik weet et goed
maekt, ik komme zels wel veur de eerste hot en dan raom ik al die kerels
wel es evenpies tegen de vlakte.'
En ze gooit de hoorn d'r weer op.
Weer tillefoon. Geert van der Helm van de peerdedrafbaene. Of hi'j
even langes kommen kan om nut de burgemeester te praoten. Mar Hennie is een helder jonk, die zicht de donderbujje al hangen.
'Nee Geert, de burgemeester het et vusen te drok en me donkt, as ik
mien zeggien d'r even over doen mag, de gemiente het an et Lennadrama al meer as genoeg, jim moe'n jimzels mar redden as die verhipte
draf'baene dommiet over de kop gaot. Dan haj'm d'r mar niet zoe'n prestigeobjekt henneldappen moeten. Dag Geert.'
Now, zo ha'k et dus allemaole zoe'n betien bedocht, burgemeester, dat
asjim et in Wolvege now een betien veur 't verstaand hebben, dan zetten
jim Hennie morgen drekt bi'j de tillefoon en dan doe 'k et mitjim dat et
mar een kwessie van tied is, dat de meensken zeggen zullen: 'Wat het
oonze burgemeester eins nog een mooie weerschien over 't haor liggen
en wat zicht de man d'r nog jeugdig, mooi en geve nut. En dat is dan allemaole Hennie heur verdienste.
28
Circus Franz Steinmaier
Ik kan me zo indaenken dat een protte Stellingwarver politici in de vekaansietied docht hebben: hoe zol ik mien imago es een beLlen oppoetsen kunnen? Ik heb netuurlik veur heur mitdocht en ik heb een idee. Ze
mossen gewoon es hiel wat aanders doen gaon, bek as oonze bekende
tillevisiesterren wel doen, Ivo Niche en Ron Brandsteder en zo. Et Gala
of the Stars. Circusnommers veur et ien of aandere goeie doel. En dat
liekt me now ok bek wat veur oonze politici, circusnommers veur et
goeie doel: de Stellingwarver tael en kultuur.
Ziej'm et al veurjim? Op 'e mark in Wolvege staot de grote tente van et
circus Franz Steinmaier. Der Franz is de direkteur en hi'j kondigt de
nummers zels ok an. Zwat pak an, hoge hoed op, gooiden gelozie op 'e
boek. Herr Direktor Franz Steinmaier of zoas et volk him nuumt: Fischfraudefranzl.
De tente stroomt vol, d'r klinkt tromgeroffel, et circus begint en der
Franzl zegt: 'Hooggeëerd publiek, mag ik jim interesseerde andacht
veur et duo Hanelli
En dan kommen Haans Lesterhuus en Nel van Burgsteden de piste in.
Beidend in een glitterpak en Nel op pumps en mit zwatte netkousen an.
En Nel wodt an de aanns en de bienen op een schieve vaastebunnen en
dan krigt die schieve een zwieper mit en daor gaot Nel. En dan is Haans
dus messegooier. Et is centimeterwark, mar et gaot him biesterbaorlike
goed of. Sekuur rond aarms, heufd en wapsetaille van Nel kommen de
vliemscharpe slaachtersmessen trillende in de dri'jende schieve te lane.
En dan klinkt weer tromgeroffel en der Hanzl krigt een zwatte blienddoek veur, et tromgeroffel hoolt op, de schieve krigt weer een zwieper
mit, Haans mikt, gooit... mis... krek in de dikke ti'je van Nel. Misschien
het der Hanzl hek een borrel te vule veur de veurstelling had om de zenuwen in bedwang te holen. Nel kreunt, steunt enjammert et nut.
Mar et pergranime gaot wieder.
'Hooggeëerd publiek, hier bin ze dan, oonze beide kloons, et duo Jajo.'
En dan kommen wethoolder Jan Minger en CDA-raodslid Johan Smale
de ring inrieden, aachter mekeer an, op solexen, mit helms op en leren
jassen an, en dan perberen ze wie 't hadste kan en af op een solex de
honderdvuuftig ok haelen kunnen. Dat lokt hek niet, mar et is wel een
geweldig suksesnommer, et publiek scheurt him de busen nut om heur
til
gekke fratsen. Mit een buging nemen de beide kloons ofscheid en koppienbuitelende tulen ze de ring uur. Er applaus klaetert weer op.
'Und nun, hooggeëerd publiek,' ropt Herr Direktor Steinmaier, 'jim andacht veur der Remco nut een dressuurnommer. Der Remco perbeert
een kroje vol kikkers te huden.'
Alweer applaus en der Remco komt op mit een kroje vol kikkers, mar
hoe der Remco ok bezweert dat ze in de kroje zitten blieven moeten, er
wil niet van rechten, ze wippen d'r an alle kaanten nut. Et bis-bis en de
lachsalvo's van et volk begeleiden der Remco tot aachter de koeliezen.
'Vrouwluden en manluden,' ropt Herr Direktor Franz, 'und min et
hoogtepunt van de aovend, jim andacht veur et trapezenommer, opvoerd
deur de socialisten uur de raoden van Oost- en West-Stellingwarf, applaus veur de Rooie Rakkerds.'
Et volk hooft de aosem in. Et locht in de tente gaot nut en de schienwarpers verlochten hoge in de nokke de huzaorenstaolties van de Rooie
Rakkerds. Wethoolder Jaap Haankel in een lange witte broek en tuit
bloot boverlief zet vaort, slingert deur de tente en kan nog krek de aankels van Nettie Westra griepen. Et is een genot om de Rooie Rakkerds
an et wark te zien. Buugzem as ielestiek slingeren de socialisten alle
kaunten op. En dan wodt et vangnet weghaeld, et tromgeroffel nemt toe,
hooit dan op, doodse stilte veur de salto mortale. En dat wodt et ok, bek
as in de opiniepeilings mietert de hiele zwik naor onderen toe. Et publiek klapt wild en woest.
Om de vreugde nog wat te verhogen wodt wethoolder Oosterveld dan
nog as een levendige kenonskoegel ofscheuten richting Lennaflat en
Hero Werkman komt op een groot Wit peerd as keizer Napoleon de piste
inrieden en speult in zien ientien de slag bi'j Waeterloo nao, Een protte
volk lopt nao ofloop ok nog even naur et appatte tentien van waorzegger
Eduardo, oftewel Eppien P. Oppers. Mar die het niks aanders te zeggen
as: 'Schade, schade, veur al die ongelokken, mar d'r is niks an te doen,
zoks komt now ienkeer over oons.'
Herr Direktor Franz Steinmaier, alias Fischfraudefranzl, telt nao ofloop
de centen en maekt et bedrag zwat over an et goeie doel: de Stellingwarver Schrieversronte.
31
Stellingwarvian Wonderboy
Ik bin beslist niet ontevreden van aord en ik hoeve ok hielemaole niet zo
neudig van alles te hebben in 't leven, mat, now ja, d'r is vanzels altieten
wel wat. D'r blieven altied wel kleine verlangsten over, daor bi'j' vanzels ok meenske veur. Dat zullen jim ok wel hebben, jim liggen misschien aovens ok wel es op bedde te fanteseren aj ' m es een keer niet in
de soeze kommen kunnen. Enjim vienen et misschien wel halfwies van
mi'j wat d'r dan wel es deur mi'j henne gaot as ik ligge te fanteseren,
mar ik zol et diepe in de huud zo stomme aorig vienen as d'r es een bolle
naor mi'j nuumd wodden zol.
Jim hebben grif wel es in de kraante lezen, dat et vandaege-de-dag
schering en inslag is, dat jonge bollen naor bekende persoonlikheden
nuumd wodden. Dat is een rage. President Clinton wodde lessend vernuumd, Falko Zandstra is al een keermennig vernuumd en in et Katlieker Schat leup Youp van 't Hek indertied en misschien lopt die d'r nog
wel.
Now en ik hoeve dus gien broodreuster en ik kan mien levenlaank wel
zonder RTL 5, mat ik zol et wel stomme aorig vienen as d'r zoe'n jong
fokbollegien naor mi'j nuumd wodde. En ik hebbe aenlik best wel goeie
hope dat zoks nog es een keer gebeurt, want de topman van et Fries
Rundvee Syndikaot is een Stellingwarver, Pieter Scheer van Steggerde,
en ik kenne die man en ik kenne zien vrouw ok, dat dat moet toch een
pluspuntien wezen, zoj' zo zeggen. Dat now hoop ik mar dat Scheer en
de vrouw et d'r mit 'n beidend onder 't eten es over hebben zullen binnenkot.
Vrouw Scheer schept de rooie bieties op en zegt zo kwieskwaans weg:
'Zol 't niet es wat wezen, man, as d'r es een jonge bolle naor Veenstra
vemuumd wodt, dat het die man zo staorigan wel verdiend, donkt me
zo.'
Now en dan gaot Scheer daor vanzels drekt aachteran. Mat now wi'k
drekt wel even zeggen, mannen topfokkers, ik wil niet graeg dat zoe'n
jonge bolle Johan Veenstra hieten gaot. Now staot d'r in de kraante dat
d'r overal op 'e wereld een protte vraoge is naor et sperma van Skalsumer Sunny Boy en Blackstar, now, zo wi'k mien naeme toch liever niet
in de kraante hebben, dan weej' eredaegs ok niet hoej' kieken moeten aj'
deur Wolvege lopen. Dat Falko en Clinton dat wel willen, moe'n zij
32
weten, mar et is mi'j bek een betien te gottig.
As ze zoe'n bollegien now es van Han nuuinden tuit wat Ingelstaelige
toevoegings d'r bij, Stellingwarvian Wonderboy Hart Han is mooi, kot
en krachtig en zo wor ik dus nuumd deur de meensken die mij slimme
nao binnen.
En dan staor Stellingwarvian Wonderboy Ban dus bi'j de 1(1 in Gytsjerk en as jonge bolle komt Ban al uutgebreid in de kraanten. Et is Han
veur en Han nao. Ban wodt de beste fokbolle die d'r ooit west het, daorbi'j vergeleken het Skalsumer Sunny Boy gewoon een ramplesaant
west. En op keuringsdaegen stappen de keurmeesters mit ontzag om
mien naemgenoot henne, ze bevulen en bekniepen him hier en daor, kieken mekaander es an, inaeken antekenings en zeggen dat ze nog nooit
zoe' n mooie, kaante, vurige bolle mitmaekt hebben. En ik zitte glunderende op 'e tribune te kieken en mag nao de keuring, as Man eerste wodden is, hint tegere mit Wiegel een erelint om de starke, pezige nekke
hangen en angedaon staon Wiegel, 1-Jan en ik d'r bi'j as even laeter et
Friese volkslied speuld wodt.
En van overal op 'e wereld kommen d'rbestellings veuret zand van de
Stellingwarvian Wonderboy en omdat Stellingwarvers poerwild op geld
binnen, het topman Scheer, naodat de vriezers van et Fries Rundvee
Syndikaot vol weren, stiekem ok nog een flut van dat spul in zien eigen
vriezer stopt tussen de appetsmotze, de stoofpeerties en een poede mit
krentepoffies.
Mar ja, bollen hebben spietiggenoeg et iewige leven ok niet. Nao een
warkzem leven komt ok op een keer et onverbiddelike aende van de
Stellingwarvian Wonderboy. Op een vroege maendagmorgen, die de
Friese geschiedenis ingaon zal as Black Monday, vienen ze Man deur de
kni'jen zakt in zien box. De knapste veeartsen kun d'r niks meer art doen
en om d'r giert liederi'je van te maeken, krigt hij meter op 'e dag een
spuitien.
De Liwwadder Kraante en et Friesch Dagblad kommen die dag mit
een zwat omraand verhael op 'e veurpagina. In grote vette letters staot
d'r: Et aende van de Stellingwarvian Wonderboy. Ban was kruuslant.
33
SheShe
Ik hebbe vandemiddag wat nut te leggen en wat op te biechten. Kiek es,
volk, ik weet dat jim nti'j over et algemien een net en aorig joongien vienen. Een protte van jim luustren graeg naor mien radiopraoties. En och,
jim vergeven et mi'j ok nogal gauw a'k een hooginkelde keer es een
zundig woortien bruke, dat ik kan wel een pottien bi'j jim breken. Wees
eerlik, aj't goed beschouwen bin 'k vule zaachter as die venienige
Friespraoter, die maendagsmiddags zien kommentaor op Omroep Frieslaand geft, die Douwe Kootstra of zo, now, dat mannegien vleert d'r aorig malder over as ikke. Daor gaon je de haoren wel es recht van overaende staon. Wat bin ik dan netties!
Mar ja, now hebben jim misschien lezen dat ik, dat dat nette joongien
nut de Stellingwarven zaoterdagnaacht optreden het op 'e Nacht der
Lusten in Liwwadden. En now weet ik gewoon dat et kristelike pat van
Frieslaand mij ok stomme graeg heden mag, mar ik kan me zo veurstellen dat die now toch wel een betien van de mik binnen.
'Die oerdegelike Veenstra op 'e Nacht der Lusten? Ja, et staot werachies zwat op wit in de kraante! Hoe zit dit? Veenstra toch! En wat mos
Veenstra daor?'
Now, Veenstra hul daor een verhael over seks en erotiek in een klein
taelgebied. Ja, et is waor, volk, mar ik kan et uutleggen...
Doe ze me d'r veur vreugen, hen, eerlik waor, heur, doe docht ik drekt
van: nee, dat moej' niet doen, mien jonge, daenk toch an je rippetaosie,
niet al je fans zullen hier begrip veur opbrengen kunnen. Mar ja, et
meensdom is zwak, et vleis is zwak, ikke ok, want doe zee de man die
mi'j daor veur vreug: 'Weten jow wel wie as d'r ok binnen, Veenstra?
Sandra en Sheila, de dochters van Gert en Hermien, die brengen daor
een erotische show.'
En doe wa'k verleuren, ik zegge et mit et schaemrood op 'e kaeken,
mar ik bin deur de kni'jen gaon veur Sandra en Sheila oftewel et duo
SheShe. Alliend de naeme al, hen. SheShe...
Dat ik heb ze dus zien zaoterdagnaacht in Liwwadden. SheShe. En ze
weren op hoge hakken en ze hadden een zwat geval an en daor koj' dwas
deur henne kieken. En doe begon de meziek en Sandra en Sheila begonnen te zingen. Een kebaol! Et dak vleug haost van Zaelen Schaaf. Mar
mooi! En ik ston vlak veuran, want ja, ik dochte, ik bin hier now toch,
34
dat now wi'k die beide maegies nut Twente ok wel es goed bekieken. En
ze zongen van Oh, my baby en dan reupen ze iederkeer van oehoe, oehoe, en ze smeten de bienen in de hoogte en maekten wellustige bewegings en Sheila dec et deurzichtige geval uut en sprong veerder in een
zwat broekien en een wat groot uutvalen zwatte buustehoolder.
En doe scheut et me inienend in 't zin dat zok soorte van vrouwluden
nog wel es een kerel uur et pebliek bij heur op et teniel haelen willen. Et
scheut me d'r van in de kni'jen, dat ik dochte: ik moet zien da'k hier
wegkomme, stel toch, dat ze mi'j domxniet anwiezen en dat ik dan bij
heur kommen moet en mitspringen moet en ik kan de bienen nooit zoe'n
aende in de hoogte kriegen. En da'k mitzingen moet van oehoe, oehoe
en da'k wellustige bewegings maeken moet. Dat kan ik niet, ja, ik kan et
wel, mar niet as d'r zeshonderd man naorje zit te kieken.
En stel dat Sandra en Sheila dan fluusteren zollen van: 'Doe krek as
oons, Veenstra, trek es wat uur, ie hebben vusen te vule kleren an.'
0e nee, toch, want dan zol uutkommen da'k winters altieten een halfwollen hemd an hebbe. En dan zo'k veur gek staon.
Dat ikke mit et zwiet dikke op 'e kop tussen alle volk deur een aende
aachteruut, totda'k me veilig vuulde veur de gezusters Timmerman. En
't was mar hek op 'e tied, want even laeter hadden ze een zekere Robert
te pakken en Sheila zat bij him op 'e kni'jen en Sandra streek him zo
ongeveer overal waor as ze him mar stzieken kon en ze zongen mar van
oehoe, oehoe, oh, my baby. Ik was an een groot geveer ontsnapt.
Dat as et kristelike volksdiel now al een betien bedaenlcelik toekeken
het omdat die aorige, nette Veenstra van de radio op 'e Nacht der Lusten
was, och, as 't d'r echt op ankomt, dan bin 'k gewoon een bang Stellingwarfs mannegien, zo benauwd as een wezel veur de twie sexy dochters
van Gert en Hermien.
Dat now hoop ik mar dat jim et mij vergeven kunnen. Dokkum en omstreken ok. Ik kan jim mit de haand op et hatte vertellen, da'k zaoterdagnaacht in Liwwadden et halfwollen hemd niet uur had hebbe.
35
Meta
Ik ken een vrouw, ze woont in Ielst, ze hier van Meta en ik hebbe wat
biezunders mit heur. Meta is naemelik de aldereerste vrouw in mien leven, die mij om een foto mit haandtekening vraogd het.
En ik was d'r hielemaole niet op veurbereid dat zoks gebeuren zol, ik
was daor gewoon in Ielst bi'j de plattelaansvrouwluden in et Mienskipshûs en et was d'r gezellig en ik hadde mien verhaelties verteld, de veurzitster hadde me bedaankt, een peer vrouwluden mossen nog een boekien van me hebben, en doe kwam zij op me of en Zee: 'Ik bin een hiele
grote fan van je en ik wil graeg een foto mit haandtekening van je hebben.'
Now weet ik niet hoe Rob de Nijs die vraoge de aldereerste keer ondergaon het, mar ik wodde omstebeurten waarin en koold, et zwiet brak me
nut en ik vuulde een geweldig lekker gevuulte deur de huud trekken.
Mar ik beheerste me en Zee: 'Af je naeme en adres even op een kladdegien zetten, dan za'k d'r veur zorgen, dan krieg ie een foto mit haandtekening.'
En doe 'k op et kladdegien keek, zag ik hoe ze hiette: Meta. En ik heb
heur de aandere daegs drekt een foto toestuurd. lene waora' k op een alderveurdieligsten op stao: fleurig, jeugdig, een zoemers bloesien an, een
foto van zes jaor leden.
En et is misschien best wel wat kienderachtig, mar now bin 'k toch zo
vreselike benijd wat as Meta mit die foto daon het, hen. Ik ligge daor
nao et eten op 'e baank wel es over te fanteseren en dan daenk ik: zo'k
now bij Meta op et naachtkassien staon of zo'k mit een spelde in 't behang boven heur bedde prikt wezen tussen Gerard Joling en Tom Cruise
in, die beide aandere spetters.
En wat zol heur man d'r van vienen, daenk ik dan, zol die op 'e lange
duur ok nottelig en dwas in de kop wodden as zi'j, veurdat ze slaopen
gaot, smachtende naor mi'j, Gerard en Tom kikt? Ik heur him al tekeer
gaon.
'Hej' misschien ok nog een betien andacht veur mi'j, Meta, af verdikkeme niet oppassen, dan rats ik die kwallen nog es een keer van de mure
of.'
As hij dat op een keer mit de roege kop dot, dan bel ie mar, heur Meta,
ik stureje zo weer een ni'je foto toe.
36
Dat now hoop ik zo dat Meta een ni'je trend inluded het, ei zol mfj
werachies niet iensen verbaozen as d'r staorigan meer vrouwluden kommen, die een foto mit haandtekening van me hebben willen.
En dan kommen d'r op een aovend drie vrouwluden op me of in de
pauze van de veurstelling: Jantsje, Bankje en Tetsje. En Jantsje zegt:
'Veenstra, wij bin zokke allemachtige grote fans van je, wat zei' d'r
van vienen as wij mit 'n drienend es een fanklub oprichten en dan geven we drie keer in 't jaor een blattien over jow nut.
Ik zal jirn wel vertellen, ik wor d'r now al omstebeurten waarin en
koold van. En dan gaat et me vanzels krek as Gerard Joling, de echt
grote fans, die reizen heur idool altieten nao, waor ze optreden moeten.
En waor a'k dan ok komrne, bi'j de bejaarden in Harlingen, bi'j de histelike plattelaansvrouwluden in Drachten, bi'j een buurtverieninge in
Metslawier, wie zitten d'r overal op 'e eerste riegel: Jantsje, Baukje en
Tetsje. In een volkswaegenbussien stoeven ze me drie keer in de weke
nao. En veurofgaonde an de veurstelling staon ze wit een dissien inkt
negosie in de hal en ze verkopen mien boeken en cassettebaanties, zoda'k daar zels gien drokte meer wit hebbe, en ze verkopen t-shirts mit
diejeugdige foto van mi'j d'r open sjalen ruit mien naeme d'r op. En alleman kan vanzels lid wedden van de fanklub en ze verpatten vergees
anstikkers.
En as Veenstra tiedens zien optreden dan mit zien bekendste verhael
over Lamert en Lutske nut aende zetten zal, dan floepen de tochten in de
zael nut en alle vrouwluden stikken de anstikkers an en dan deinen ze
zachies henne-en-weer. En laeter, a'k een stiekelstokkien van de radio
veurdrege, dan golft d'r onophooldelik een wave deur de zael, zels de
ooldste vrouwluden, die toch al beheurlik stief in de kni'jen binnen,
doen d'r an mit.
Och, ik weet et wel, et is allemaole nog niet zowied en iene Meta ~kt
nog gien zoemer, runt diepe in de huud vuul ik et, ik bin zo staorigan op
weg om een megaster te wedden!
37
Lendetrek, Wolvege Airport
Ik hebbe de Iaeste tied gewoon heufdzeerte van 't naodaenken wawwe
now dommiet mit die drafbaene in Wolvege an moeten. Ja, de hoge
mannen perberen de boel vanzels wel een betien te sussen, dat die kommen mit een reddingsplan en de burgemeester praot oons ok zo geruststellend toe, dat et mit die drafbaene best nog wel een betien toevalen
kan. Now, as politici zo beginnen te praoten, dan moej't mar weten, ik
hebbe bi'jtieden aorig meer vertrouwen in et gewone burgermaans- en
boereverstaand van de Stellingwarvers, die bij de kapper zitten en op 'e
dissiesmark bij de viskarre staon. En die bin allemaole bange dat dat
verhipte ding nao verloop van tied toch om de klinke gaot en dat de gewone man et dan weer betaelen kan.
En now heb ik een plan, want die drafbaene moet d'r doukies netuurlik
niet renteloos henne liggen, dat now heb ik ok een prestige-objekt bedocht, dat ik zal de hoge mannen strakkies wel an de tillefoon kriegen,
want die bin now ienkeer poer op zokke dingen.
Zowwe van die drafbaene niet een vliegveld maeken kunnen? Ja, how
now mar even mit alle kritiek, ik snappe ok wel dat d'r gien jumbojets
lanen kunnen, mar dat hoeft ok niet, ik hadde een vliegveld in 't zin veur
zaekevloggies, veur kleine toestellegies dus, en dat kan best, even een
keermennig een rontien over de asfalteerde draeversbaene, goed gang
zetten, en dan de locht in. Now, af een betien piloot binnen, dan moet
dat toch op te redden wezen, donkt me zo.
En dan richten we oonze eigen Stellingwarver lochtveertmaotschoppi'je op. De S.A.C. De Stellingwarvian Air Company en dat staot dan
vanzels ok in rood-witte letters op 'e vliegtugies. En dan wo'n Rob
Feenstra, Remco Heite en Geen van der Helm de drie LA. C.-direkteuren. En et grote gebouw op 'e drafbaene hoeft mar kwaolik verspiekerd
te wodden, ien schut deur de grote zael en ie hebben een ankomst- en
een vertrekhal. En de naeme Lendet rek kan mooi zo blieven, mar et
moet wel in neonletters op 'e gevel en dan zetten we d'r ok in neonletters
onder: Wolvege Airport. En d'r moet vanzels ok een taxfreeshop kommen waor as de passegiers mien boekies mit flink wat koning kriegen
kunnen. En d'r moe'n ok stewardessen kommen netuurlik, mar daor
he'k ok al goenend veur op 't oge: de maegies van et postkantoor in
Wolvege.
38
39
Ja. even d'r tussendeur, volk, d'r staot een splintemi'j postkantoor in
Wolvege, nog mar een peer jaor oold, en daor hebben ze now al weer
veur tonnen in verklapt veur de ni'je huusstijl. En de ptt mar an oons
vraogen om toch veural meer as iene overschrieving in et kevot te doen,
aanders wedt et allegeer zo duur. En de gekken verklappen wel veur tonnen in een splintemi'j gebouw. Wie zol dat betaelen? En die maegies
daore, mooie ni'je pakkies an, kleurige sjaalties omme, kiek stewardessen, dat kom op, meiden, jim kun mooi bij de S.A.C.
En now wee'k niet of die drie direkteuren d'r an willen, zij bin de baos
vanzels, mar ik zol ok zo graeg een baentien hebben willen op oons
nationaole Stellingwarver vliegveld. Et is mien idee ok, dat vienen jim
et wel goed, mannen? Kom aanders es mit 'n drienend bij mi'j thuus,
dan kun we es brainstormen over dit ni'je prestige-objekt, en dan zien
we in de toekomst wel waor as de wal dit schip weer keert.
Weej'm wat veur baentien ik graeg hebben willen zol? Ik zol zo
stomme graeg de vlochten ommeroepen willen. Woj'm ok al hiete van
de opwiening, mannen direkteuren? Leven jim jim d'r ok al hielemaole
in? Ziej'm et al veurjim?
De grote vertrekhal is vol bedrievighied, de lopende baand mit koffers
warkt volop, d'r lopen een peer pelisies mit karabijnen op 'e rogge, de
maegies van 't postkantoor stappen ginnegappende mit een piloot naor
een vertrekkend vliegtugien, in de taxfreeshop wo'n nog gauw wat boekies verkocht, en dan klinkt de stemme van omroeper Veenstra beschaefd mar krachtig twietaelig. in 't Stellingwarfs en 't ingels, deur de
hal: 'Even andacht. Et volk veur vlocht S.A.C.-47 naor Ooldemark, Tuk
en Stienwiek moet as de wiedeweergao naor uutgaank 16. Attention
please. Passengers for flight S.A.C.-47 to Old Juije, Tuck and Stonewich, please report at gate 16 immediately. Thank you!'
Mooi hen? Kommen jim vandemiddag om d'r over te praoten. manluden? Dan maeken we d'r wat moois van mit 'n vierend!
40
Een groot schriever
Now weet ik niet sekuur hoe hoge et ]culturele gehalte van de beide Stellingwarver gemienteraoden is, mar ik hebbe een vraoge an dat fluttien
vrouwluden en manluden en ik hope dat ze me een groot genoegen doen
willen.
Mit hiele grote schrievers is 't in et butenlaand zo, dat as die doodgaon,
dan wodt et huus waor as ze woond hebben een museum van maekt. Dan
blift alles in dat huus percies op 't zelde plak staon, hek as is de bekende
schriever gewoon evenpies vot om een mingel oolde klaore naor de harbarg en kan hij elk ogenblik weeromine kommen.
En zoks zol ik dus laeter ok graeg zo hebben willen, dat zol dat niet wat
wezen, gemientebestuurders, dan laotenjim alles percies zo as 't is, jim
metselen alliend een herdaenkingssüen in de veurgevel mit de tekst:
Hier woonde en warkte topauteur Veenstra. Enjim stellen een vromrnes
an dat rondleidings verzorgen kan. En dan hebben jim d'r midden in de
Stellingwarven zomar een trekpleister van groot belang bi'j.
En dan liekt me zoks laeter hek wat toe veur de literaire busreizen van
Hindrik en Beitske van der Meer uut Goinge, veur et gemak now mar
even annemende dat Hindrik en Beitske allebeide taoier binnen as ik en
et langer volholen zullen.
Ik zie zoe'n koppel volk al bij mij veur 't huus uut de bus roegelen, et
pattien opstraampelen en bi 'j de veurdeure opvongen wodden deur de
gemientelike rondleidster. Prominent anwezig in de grote hal is een
glaezen vitrine ruit rnien petret d'r boven en in die vitrine liggen de literaire priezen en onderscheidings die de produktieve schriever in zien leven kregen het: zes keerde Bergveld-pries, een zuiveren anjer en de versiersels die heuren bij et officierschop in de Odder van Oranje-Nassau.
Jim hebben now drekt al wel in de gaten hoop ik, dat ik nog lange niet
van doel bin en doe et vel veurgoed over de ogen. D'r moet nog wel et
ien en aander uut de wege zet wodden.
Now en dan mag et ni'jsgierige volk et huus van de schriever vanzels
bekieken, mar ze meugen nargens mit de fikken anzitten, want overal
staon en hangen twietaeiige botties bij ruit de tekst: Niks anraeken.
Please don't touch.
'Vrouwluden en manluden,' ropt de rondleidster, 'we gaon eerst de
trappe op naor de slaopkaemer van Veenstra.'
41
Aachter mekaander an gaot et volk de trappe op. Op rnien naachtkassien staot de wekker stille op kwat over drieje en d'r ligt een eupensleugen boek mit een brult d'r boven op.
Veenstra is stoeken bleven op bladziede drienentachtig,' zegt de rondleidster.
Een peer vrouwluden kriegen et zuver al wat te kwaod. De rondleidster
trekt de klerekaaste los en wist op een Mcle staepel ketoenen en halfwollen hemden.
'De schriever was nogal koolderig,' zegt et vrommes, 'zoemers had hij
et ketoenen goed an, mar tegen aende september kwanunen de halfwollen hemden al nut de kaaste.'
As ze even laeter in de keuken kieken, dan staot daor et etersbod van de
schriever op 't taofel en et vrommes vertelt in geuren en kleuren dat de
schriever et liefste zoerkool tuit een tippien Gelderse west hadde.
In de kaemer ligt de opstapte katte van de schriever op 't bruunleren
twiezits baank.
'Hier lag de schriever nao et middageten vaeke even te sloegen,' vertelt
de rondleidster, 'veurdat hij naor zien warkkaemer gong. Omdat hi'j
een protte last van de daarms hadde, brak et eten Mm vaeke nogal mal
op, dat dan lag hi'j hier wat te bekommen.'
Bi'j de opstopte katte ligt ok een kaortien: Niks anraeken. Please don't
touch.
Ei beste vertrek dat te bezichtigen is, is de warkkaemer van de schriever, al kun een peer vrouwluden de ni'jsgierighied niet bedwingen en
kiek even an de aandere kaant van de husiesdeure. Op zien buro in de
warkkaemer ligt de penne en een stok pepier waor heufdstok 1 o staot.
'Veenstra was van doel en begin krek an zien tiende roman,' zegt de
rondleidster.
Mit drokt ze op et knoppien van de cassetterekorder en de krachtige
stemme van de schriever klinkt deur de kaemer. Hij lest ien van zien radio-stiekelstokkies. Een rooms vrommes nut Sunt Niek slat angedaon
een kruus.
Et effekt van de stemine is butengewoon, in de hal verkocht de rondleidster drekt daornao volop cassettebaanties en boekies.
Even Jaeter ridt de bus weer wieder,
'Et was een groot schriever,' zegt Hindrik van der Meer veur de mikrofoon.'
'En dat was et,' zegt Beitske.
42
Hap toe, Annie!
Ik bin zo langzemerhaand een beden misselik van al die berichten in de
kraante over al die wonderbaorlike mooie vrouwluden in Frieslaand.
Veur een tied lang hawwe al dat gedoe over mooie miss Hilda uut Ooldeschoot en doe ston d'r inienend in de kraante, dat een wondermooi
vrommes uut lesbrechtum halfnaekend in et ien of aandere blad staon
zol.
Ik schrok me trouwens hatstikke te pletter, doe 'k dat bericht staon zag,
want ik kenne een vrommes in Jesbrechtum, ik kenne mar ien vrommes
in lesbrechtum: mien kammeraodske, de bekende Friese schriefster
Hylkje Goïnga. En een onderdiel van een tel docht ik: et zal toch niet
waor wezen? En et harte sleug me drienenhalf keer over. Now, et was
gelokkig niet waor, et betrof een aander vrommes.
Ja, da'k zo misselik van die haifwiezeboel bin, dat het niks mitjeloersighied of zo te maeken, heur, jim moe'n veural niet daenken, dat de
Stellingwarver vrouwluden minder mooi of opwienend binnen as de
Friese vrouwluden. Ik wil beslist niet overdrieven, mar wij kun d'r hier
in de Stellingwarven wel een dubbeldik nommer van de Playboy vol mit
kriegen, en dan bin d'r nogal wat vrouwluden bij, now, daor hebben
Hilda en dat jonk uut Iesbrechtum wel an.
Nee, waor as ik hatstikke misselik van wor, dat is die ellendige diskriminaosie. Et moet verdikkeme ok altieten jong en mooi wezen. En al is
et jaor van de oolderen dan ok krek veurbi'j, ik neme et vandemiddag
veur heur op. Ik neme et vierkaant veur heur op. Waoromme moe'n et
altied van die jonge dingen wezen, die in een badpak en op hoge hakken
an zoe'n halfwieze missverkiezing mitdoen. Waoromme bin et altieten
van die jonge dingen, die in wuft ondergoed of nog minder in of veurop
de Playboy staon. Waor blieven de ooldere vrouwluden? Asof daor gien
mooie foto's van te maeken binnen. Okee, okee, ze zitten een betien roemer in 't vel deurgaons en d'r willen hier en daor ok nog wel es wat rillegies vet zitten en ze hebben ok niet van dat wufte ondergoed an in de regel, daor hebben ze trouwens ok groot geliek an, want d'r zit niks gien
waannte an die rommel.
Ik weet wat veur ondergoed ooldere vrouwluden an hebben. Nee, hoe
ik dat weet, dat gaot jim gien snas an, alles weten maekt niet gelokkig,
mar ik weet et.
43
Neem Margien. Margien is vanzels een verzonnen naeme, aanders zei
dit verhaeltien krek een betien té pikaant wodden, mar Margien staot dus
medel veur een hiele protte ooldere Stellingwarver vrouwluden. En
Margien zit dus wat losser in 't vel as die Hilda, mar charmes het ze bij
de roes.
En Margien het dus bi'j de winterdag twie peer panties an, dat dot ze
St zin, want ooldere vrouwluden willen nogal gauw es hinder van
blaosontsteking hebben, dat twie peer panties over toekeer herme an,
da's een behoold veur de blnoze. En Margien het een halfwollen hempien zo op et blote vel, gien beha dus, en over dat halfwollen hempien
het ze een wit ketoenen hempien. Margien het hempies mit warkies d'r
in veur as ze in 't ziekenhuus belanen moch en hempies zonder warkies
veur deurdedag. En ze kocht dat spul bij een kerel op 'e mark in Wolvege, want de winkels verkopen allienig mar van die iosbaandige ronmei want dus gien waarmte an zit. En de direktoires van Margien bin
groot en wied nut ieiestiek in de piepies. Margien het ze St en zonder
kaanties. 0k van die kerel van de mark in Woivege.
En now hangt et me de keel nut, dat de Margiens in oonze saemenleving nooit es de kaans kriegen en kom op et omslag van zoe'n blad.
Mat... ik bin ok redakteur van een blad, De Ovend, et glossy magazine
van de Stellingwarver Schrieversronte. Opkoge: duzend exemplaoren.
Dat now zo'k vraogen willen: Welk oolder Stellingwarver vrommes wil
daor wel es veurop staon in de onderkleren? En dan hoeven jim niet wellustig op 'e cover zoas dat jonk nut lesbrechtum, mar gewoon injim daegelikse gedoente, gewoon aj'm in 't ondergoed an 't eerpelschellen binnen of ruit die twie peer panties an an 't raemelappen binnen.
Bel me, vrouwluden, bel me, tot half twieje zit ik bij de tillefoon. En
dat geit ok veur vrouw Mulder nut Noordwoolde, die nü'j praktisch wekeliks belt nao dit donderdagse verhaeltien. Dat ik zol zeggen: Hap toe,
Annie, dit is je kaars!
44
Hero Hood
Ik heb de laeste tied zo es wat naodocht over et gedrag van oons bekende
raodslid Hero Werkman, en al heb ik dan een zwak veur Hero, de man
slat de laeste tied zo verhipte mal om him henne, da'k zuver wat ongerust beginne te wodden. In de gemienteraod beschuldigt hi'j de aanderen
van aachterkaemerties-poletiek, dat ze dingen veur 't volk veibargen, en
hi'j, Hero, hi'j nemt et op veur et volk, want et volk heurt de waorhied te
weten. En dan onthult hi'j alderhaande details uut half en half geheime
rappotten en zo en hi'j veegt de vloer an mit al die aandere bestuurders.
Een soepien is 't! Gevolg: alle aanderen bin deur alles henne lelk op
Hero. Et zal jim now wel dudelik wezen, dat de verkiezings d'r in WestStellingwarf ok an zitten te kommen. En Hero speult veur volksheld.
Hero leeft gewoon in een verkeerde lied, docht ik gister inienend bij
mezels, Hero leeft een peer honderd jaor te laete. As Hero een peer honderd jaor eerder leefd hadde, dan was Hero de Stellingwarver Robin
Hood wodden. Ik zie dat zo veur me.
Diepe verscheulen in ei onlaand onder Zaandhuzen, veer van de bewoonde wereld, woont Hero in een plaggehutte. As hi'j morgens van
bedde komt, dan jut hi'j him bi'j de putte eerst een flutse waeter over de
houd, zodat hi'j ldaor wakker is, en dan galmt hi'j stoer en macho over
de velden onder Zaandhuzen: Hem Hood! Die kreet is aenlik een betien
nao-aeperi'je van Ivanhoe, mar now ja, et het wel wat en daor gaot et
mar omme. Op die meniere raost hi'j zien beide maoten, die nog in een
hoeke van de plaggehutte op een nust van dreugde adderveren liggen te
snorken, morgens ok wakker: Wilde Wietze en Bennie de Beu!, twie
lompstarke kerels. As die heur ok zoe'n betien behemmeld hebben, eten
ze zo in de loop weg een hiempe bolle en Bennie de Beul zet een peer
knienestrikken veur et aovendmaol en dan maeken ze heur plannen veur
de dag, want iedere dag bevechten ze dus et korrupte gezag in Wolvege.
Behalven in et weekaende, dan blift Hero in de plaggehutte, want in et
weekaende komt zien geliefde, lady Geke, een maegien van hoge
komof, dat indertied drekt deur de kni'jen gong veur de Stellingwarver
prince of thieves en heur eigen volk de rogge toekeerd het. In et weekaende stopt ze zien sokken, ze maekt de plaggehutte es goed schone en
ze mietert alle lege draankflessen in een venedobbe.
Mar deurdeweeks, as lady Geke d'r niet is, dan streupen de drie maoten
45
de Stellingwarven of en in alle dôrpen kriegen ze halpe van koppelties
keuterboerties en de grauwe smid van Hooitpac staot ok an heur kaant.
En dan bestelen ze die rieke bekketrekkers, et gezag uut Wolvege, dat et
volk in de kleine dtirpen nutzogt, de onroerend goedbelasting en de bonnebelasting opschroft en stiekem alderhaande slechte dingen bedisselt.
'We gaon Jan Minger, de Zwarte Ridder, vandaege overvalen.' zegt
Hem Rood tegen zien beide kaxnmeraoden.
Wilde Wietze en Bennie de Real springen overaende.
'Hej' een plan, Hero?'
Hero grinnikt.
'Mit zien rnaot Herry int hij vandaege de belasting op Der Jzzerd.'
'Mawwe iets ok wat van de opbrengst holen?' glundert Wilde Wietze,
belast op eigenbelang.
Wietze het al hiel wat perti'jen versleten veurdat hij him ansleut bi'j
Hero en zien maoten. Mar now zal et lokken, hi'j zicht hinizels nao de
verkiezings al mit 1-kro in de raodszael op et pluche zitten vlakbi'j heur
grote tegenstaander Ridder Remco.
'Tien percent,' zegt Hem,
'Zollen Jan en Heny gien pelisies bi'j heur hebben?' vragt Bennie de
Beul, die in een panne bri'j staot te reuren.
'Mit de smid van l-{ooltpae en een koppel keuterboerties lao'we ze in
een hinderlaoge lopen bi'j de Haemersweg,' fluustert Hero, 'ik heb et allemaol al veur mekeer. En deur die reorganisaosie bi'j de pelisie bin de
pelisies toch niet motiveerd meer. Kom op, mannen, d'r op of! We zullen die smiechten en nutzoegers vandaege es te fleter nemen. Leve et gewone volk!'
Mat Hero, as et gewone volk now ankem weke toch niet op je stemt,
hen, aj' neffens et gewone volk toch een betien té wild omje henne meppen, in Blesdieke komt een kesteel, Hero, en as dat klaor is en et is toch
niks wodden mit de verkiezings, dan Min ie op ien van de torens en dan
blaos en raos ie je naeme nog es lekker ien keer hoge van de toren, veer
over de Stellingwarven henne: Hero Rood!
VRI
Oold gelok
Et kan netuurlik niet uutblieven, mar d'r is dommiet bij oons in de Stellingwai-ven vanzels ok zoe'n geval. Dan staot de ni'jste trend ok mit
grote vette koppen in oonze Stellingwarver kraanten. En dé ni'jste trend
is, dat vrouwluden van dikke in de zestig nog een kiend hebben willen,
d'r hielendal veur naor Italië vliegen, en dat kiend dan ok kriegen, en zodoende alle netuurlike wetten op 'e kop zetten. Jim zullen zien, dat zoks
in de Stellingwarven strakkies ok een feit is. Et zol mij niks verbaozen
as d'r op dit mement al een vromines is, dat mit zokke plannen ommelopt en d'r, misschien vandaege al wel, mit heur man over begint.
Trien van Homme de Groot. Trien is vuvenzestig. Zij en Homme zitten in een anleunhusien bi'j Rikkingehof in Oosterwoolde. Dat is op 'e
lied, mat Homme is vuufjaor oolder as Trien en Homme het een keermennig een akkefietien mit de rikketik had en zien longen, daor is 't
beste ok van of. En omdat ze een groot en bewarkelik huus hadden mit
een beste lappe ruim, die niet meer te beredden was, bin ze op doktersadvies in dat anleunhusien bi'j Rikkingehof te lane kommen.
En dat bevaalt heur best, Homme het niet al te vule hinder van zien ongemakkies en Trien het weliswaor jaorenlaank een protte last van de
overgaank had, mat doe ze daor uutraekte, kend' ie Trien gewoon niet
weeromme. Trien is as een levenslustig en kaant wief uut de overgaank
te veurschien kommen, dat ze hebben et oe zo mooi tegere. De jongen
bin allemaole trouwd en onder de pannen en ze hebben ondertussen al
acht kleinkiender en twie aachterkleinkiender. Trien is bij de welfare
van 't Rooie Kruus en Homme is bij de Rotary. En ze hebben ieder een
snorfiets, dat bi'j de zoemerdag bin ze nogal gauw es een daggien
Drenthe in, Vledder, Haovelte, een peer poeden mit bolties, een Hiermoskanne koffie en een peer benanen in de fietstasse en dan mooi argens op een stil plakkien op een baank wat zitten te bekomnien. En zo
zollen ze prachtig mooi oold wodden hebben kund as Trien gien roet in
't eten gooid hadde.
Homme was morgens nog mat hek van bedde en hadde een kannegien
thee zet en Trien hadde heur bek de kleren anstruupt en maekte heur
bi'j et aanrecht een statpannegien ruit beschutebri'j waarrn, stri'jde wat
keneel over de stoofpeerties, die ze alvaast op een zaacht pittien zette,
doe ze heur inienend ommedri'jde, Homme recht in de ogen keek en
47
48
zet: 'Ik wil nog een kiend, Homme.'
Now, Homme leut de theekanne deur alle alteraosie haost uur de banen
knoffelen en vreug of Trien wel hielemaole goed bij 't spul was. Mar
Trien was doodeernstig.
'Ja, Homme, ik bin verhipte goed bi) 't spul, mar ik wil nog een kiend.
En now hoej' niet zo mal te kieken, Homme, dat kan tegenwoordig, ja,
niet op 'e gewone meniere, dat wee'k ok wel, dat zol mit jow rikketik
trouwens ok niet verantwoord wezen, mar d'r is een dokter in Rome,
Homme, ik hebbe d'r van lezen in de Liwwadder en et het ok op Nova
west en ik weet niet wat et is, Homme, nar ik kreeg dat gevuulte zomar,
doe 'k de veurige maendag an 't stofzoegen was, ik docht inienend: verroest Trien, ie hebben verlet van een kiend. En ik weet ok best wel,
Homme, dat et een hanebiendertien wodt, mar we zetten gewoon een
zittien bij mi'j op 'e snorfiets, Homme, en as 't een twieling wodt, dan
zetten we ok een zittien bij jow op 't snorfiets en dan kun de beide poppen mooi mit Drenthe in. Want dat zit d'r wel in beur, Homme, dat et
een twieling wodden kan. We moe'n zien dawwe een vrommesien van
een jaor of dattig opscharrelen, dat heur eigies beschikber stellen wil en
dan mit jow zand d'r bij, Homme, en dan plaant die dokter uut Rome et
hiele zwikkienbi'j mij d'r weer in. Een keunsien van niks, Homme. En
't kost mar een duzend of wat, we doen gewoon een jaor of wat langer
mit et baankstel en de vloerbedekking. 0e, Homme toch, een kiend, ik
vuul et in mien fantesie al in me bewegen, ik daenke da'k alvaast mar
een grote pot augurken van de supermark haele vandemiddag.'
Now ja, jim zien Trien en de beide poppen dommiet wel op 'e veurpagina van de Liwwadder Kraante en op 'e tillevisie bij Paul Witteman en
Ria Bremer. Oold gelok in een anleunhusien bi'j Rikkingehof.
49
StelAir
AI bi'jtieden op een aovend hatstikke lamlendig bin en echt nargens
aanders nocht an hebbe, dan kiek ik wel es naor Veronica, naor dat in- en
inkleffe en kliemse pergramme Showtime. Da's een soortement Story op
'e tillevisie mit allemao)e ni'jgies over de sterren. Over mien Hollaanse
kollega's dus en ja, et mag dan nog zo klef en kliems wezen, ie moe'n
vanzels wel een betien op 'e hoogte blieven. Dat Willeke Alberti al 49
wodden is en dat Imea Marina heur aankel verstoekt het. Zoks heur ie te
weten.
En doe ha'k lestdaegs weer es zoe'n lammenadige bujje, dat ik keek
dus naor Showtime en wie zag ik? Gerard Joling! En wat was et grote
ni'js? Gerard komt mit een eigen geurlijn. Now, dan bi'j' d'r dus!
Mooier kan je as ster niet overkommen en zoks overkomt allienig ok
mat de aldergrootsten. Een eigen geurlijn... Dan kommen d'r dus parfums en after-shaves en zo onder jow naeme op 'e mark.
En now ha'k zo docht, hen, ja, ik durve d'r mat kwaolik mit veur de
draod te kommen, mat as d'r now vandemiddag een producent van zok
spul luustert, die wel es wat een grotere ofzet in Frieslaand en de Stellingwarven hebben wil, now, ik bin hatstikke bekend in Frieslaand,
mien naeme is zo staorigan gewoon een begrip. Ik wil niet overdiieven,
runt ik bin hiere minstens zo bekend as Gerard Joling. Dat zol 't ok wat
wezen as Johan Veenstra mit een eigen geurlijn op 'e mark komt? Dat
zo'k toch zo alderiewigsten mooi vienen, hen. Dat zol me toch zo allemachtige mooi toelieken. En ik hebbe ok al een naeme veur niien eigen
geurlijn bedocht. Half Stellingwarfs, half Ingels. Wat donkt jim van
StelAir?
StelAir. En dan mit kleindere letterties d'r onder: de geurlijn van Johan
Veenstra. En dan moet d'r eerst eins een opwienende eau de toilette veur
manluden op 'e mark kommen en dan moe'n daor de typisch oolderwetse Stellingwarver lochies in verwarkt wodden. De lochies van oonze
Stellingwarver netuur, industrie en oons boerebedrief. Ik hadde docht nu
een geraffineerde mix van bosvioelties, rivella en runemiege. En as jim
ok mat een betien fantesie hebben, dan roeken jim disse kniderige Stellingwarver eau de toilette now al. En et kan haost niet aanders of zoks
m6ét wel een sukses wodden, daor staot mien naeme toch ok wel borg
veur, donkt me zo. Dat as ik producent van zoks was, dan wus ik et wel,
50
dan zo'k now mar toehappen, want hier bin centen mit te verdienen en as
ik dan es een daelder van elk flessien kriegen zo!...
Ja en dan moet d'r vanze!s eerst wel even omineraek reklame veur
maekt wedden, de meensken moe'n weten dat et d'r is. Adverteensies in
kraanten en blaeden en wat me nog beter toeliekt: hiel indringende reklamespots op Omroep Frieslaand Tillevisie. En veur zoe'n spottien
moe'n we dan een kreerze kerel hebben, awwe Gerard van der Veer now
es nammen, de glamourboy van de Friese tillevisie en dan maeken we
een reklaniespot van drie shots mit Gerard.
Shot iene: Gerard komt morgens van bedde en gaot zo van bedde of onderde douche en dan zien we Gerard zien silhouet deur et douchegedien
henne in een flut waesem van hiet waeter.
Shot twieje: Gerard komt onder de douche weg, wrift him dreuge mit
een baddoek, staot veur de spiegel, en bespuit him mit StelAir, en mit
een gezicht dat een geweldig groot genot uutstrao!t struupt Gerard een
boezeroen aix.
En dan shot drieje, want d'r bin dus mar drie shots, et moet in ien keer
pats boem, krek as et lochien van mien eau de toilette wodt. Shot drieje
dus: ie zien inienend een vrouwludehaand die bij Gerard tussen de knopies deur bij de boezeroen inglidt. Mooi en origineel, hen.
En dan moet d'r een opwienend meziekien bij en een verleidelike
vrouw!udestemme en daor docht ik bij an Aly van der Mark. Dat kan
Aly best. Ja, ze moet vanze!s even overschaekelen op een aandere toonhoogte as dat ze een plaete van Anneke Doornat ankondigt in et zaoterdagse verzuukp!aetepergramme. Anneke Douma en de ni'je geurlijn van
Johan Veenstra, da's vanze!s ok niet te verge!ieken. En Aly zegt dus pas
wat as dat dadde shot praktisch oflopen is, af die vrouw!udehaand dus
bij Gerard de boezeroen infiutten zien. En dan heur ie Aly heur zwoele,
geraffineerde en verleidelike stemme zeggen van: StelAir, de ni'je geurlijn van Johan Veenstra, dan overkomt je nog es wat!
51
Op toernee - 2 In wezen bin 'k een in- en ingoed joongien, ik bin gewoonweg zo goed
as koeke. Ik neem jim even ruit et laand in, schriever Veenstra op toernee, en ik kan dit verhael best vertellen, want et is veer baten de Stellingwarven en Friesiaand gebeurd, dat gien meens daore die dit heurt en
et is ok al een hiele poze leden.
Veenstra wodt held, via via hebben ze heurd dat Veenstra zo hier en
daor wel es wat veurdreegt en of Veenstra dat ok wei es bij oolden-vandaegen dot. Ja, ik zegge vandaege ruit zin oolden-van-daegen, ik wete
bliksemse goed dat dat woord taboe is, wis bejaorden maj' al haost niet
meer zeggen, oolderen kan ok mar kwaolik meer, senioren kan nog bek,
mar een zael vol zeuventigers en tachtigers wil vandaege-de-dag vuuftig-plussers nuumd wodden. Mar ik zegge vandaege lekker oolden-vandaegen, d'r is verdikkeme niks mis ruit dat woord en ik vule me vandaege opstaandig in de huud.
Now, Veenstra vertoont zien keunsies dus ok wei es veur oolden-vandaegen.
'Mooi,' zegt et vromines, 'wi'j' dan ok wel es een middag bi'j oons
kommen en hoevule moet zoks kosten?'
Now, dat moet dus honderd gulden plus de reiskosten kosten. En dat is
dus te geef, daor dot haost gieniene Friese schriever zien keunsies veur,
neem dat mar van rni'j an.
'Honderd gulden en reiskosten, oe nee, dat kan echt niet, Veenstra, wij
bin mar mit een klein koppeltien, as d'r twintig kommen, dan kniep ik de
hanen dichte. Zovule kuwwe niet opbrengen. Vuvenzeuventig gulden
zonder reiskosten. Zoj't daor niet veur doen willen, zoj' oons niet es een
keer gerieven willen, Veenstra? Die oolde meensken hebben veerder al
zo weinig.'
En dan bin ik dus dat deur- en deurgoeie joongien, ja, d'r gaot best wei
even in een flits deur me henne, dat a'k de reiskosten en de belasting van
die schieterige vuvenzeuventig gulden oftrekke, dat d'r dan mar twie
voege tienties veur de schriever overschieten, mar och, dan zie 'k mezels
as oolde vuuftig-plusser van vuventachtig naor een bejaordemiddag in
oonze eigen harbarg De schieve dew-e straampelen. Tussen twie buurvrouwen in, die me van huus haeien, omda'k allienig niet al te best meer
vertrouwd bin. Oolde Veenstra, gien femilie, alle oolde kunde zowat nut
52
de tied, nooit gien anloop meer. Alliend die maondelikse bejaordemiddag in De schieve deure. Now en dan zeg ik dus van ja en dan vlieg ik de
wereld uur veur vuvenzeuventig gulden en ik hebbe d'r nog een goed gevuulte bi'j ok. De baarmhattige Stellingwarver.
Et is aorig volk, dat koppeltien oolden-van-daegen, daor a'k te lane
komme, staorigan roegelt et zaeltien aachter de harbarg vol. Ik telle stiekem, zoe'n kleine vuvendattig bin d'r zeker en dat hadden d'r nog wel
een peer meer wezen kund, want ik wor geweer uut de praoteri'jgies, dat
een zekere Annegien in Amsterdam zit veur de trouweri'je van heur
kleinzeune, Pieter vandemorgen naor et ziekenhuus gaon is mit de ziekenauto en Trien en Auke allebeide toegeliekertied de griep hebben.
En dan vertelt Veenstra op zien onnaovolgbere meniere zien verhaelties, drinkt een koppien thee mit in et schoft en behaffelt een plakkien eigenbakte keek van een vrommes dat bek een weke eerder jaorig west
het en zodoende vandemiddag trakteert.
Nao ofloop wodt Veenstra bedaankt en de ponghoolder komt bi'j me
mit een deusien vol geld, want d'r hebben nogal wat meensken de maondelikse kontribusie betaeld. Dat is me niet ontgaon.
'Wat is d'r mitjow ofpraot indertied?' vragt hi'j. 'Flonderdvuuftig gulden?'
Even stao ik mit de mond vol tanen.
'Gewoonlik krieg ik van zoe'n koppeltien een honderd gulden en reiskosten,' zeg ik, 'mar jim zeden daj 'm dat lange niet betaelen konnen.'
Hi'j smoest even wat mit de veurzitster.
'De veurzitster staot zo bij daj'm honderd gulden ofpraot hebben.'
Hi'j legt een briefien van vuuftig en twieje van vuventwintig veur me
op 'e taofel.
'We hebben vuvenzeuventig ofpraot,' zeg ik eerlik, 'meer koj'm beslist
niet betaelen, zeej'm.'
Hij wiefelt een tel of wat en pakt dan risseluut ien briefien van vuventwintig weeromme.
'Dan moet et zo mar,' zegt hij.
Wie goed is wodt grif bedonderd in disse wereld en et bin oe zokke
malle woorden, die 'k d'r onderwegens in de auto, weeromme naor huus
toe, uutbraokt hebbe.
53
Manana...
Et komt hielemaole niet goed mit West-Stellingwarf. Hem Werkman
het et zels zegd. Et komt niet goed. Hij was de grote winner van de verkiezings en de PvdA de grote verliezer en wat gebeurt d'r? Hem wodt
deur de aanderen lekker butenspul zet en now kan hij gien wethoolder
wodden. Dat Hero is lelk votlopen nut et gemientehuus en hij het dingen zegd, daor as de griezels me iedere dag nog van over de rogge gaon.
'We glieden in West-Stellingwarf of naor Zuud-Amerikaanse toestaanden,' zee Hem, 'we hebben in West-Stellingwarf een demokraosie zoas
ze die in Zuud-Amerike hebben.'
En stel now toch es dat Hero geliek het, hen, dan loop ik as Stellingwarver stiekelstokkies-schriever, die et gezag zo graeg es even lekker op
'e hakke nemen mag, groot geveer. In mien benauwdens zie 'k mezels al
as schriever in de benane-gemiente West-Stellingwarf.
Zomarop een dag heb ik veur et ien of aander een bewies van goed gedrag neudig, dat ik stappe op een middag in de auto om op et gemienteboos in Wolvege zoe'n ding op te haelen. Et is een zoele middag. Et is
gewoon snik- en snikhiete. Wolvege ligt d'r bij zoas de dörpies d'r bij
liggen in de boeken van Gabriel Garcia Mârquez. De straoten bin nutsturven. A'k veur me uutkieke, dan trilt de hitte boven de klinkers van
de Lyckiemeweg. Een peer oolde vrouwgies in zwarte kleren straampelen et pad op naor de Roomse karke toe veur de biecht. Praktisch overal
bin de zunneblienen daelelaoten. De locht is staolblauw, d'r is in de
veerste veerte gien wolkien te zien.
Op 'e mark zet ik de auto daele, et laeste aentien naor et gemientehuus
loop ik liever. Bij de veurdeure van zien harbarg zit Jan Dragt op een
oolde keukenstoel, et heufd aachterover tegen de more an, een sombrero
over de ogen henne. Naost him ligt een grote zwarte hond mit de kop
tussen de veurpoten. Ze snorken beidend, Jan Dragt en de hond. Bij de
grote supermark sliept ien van de slaachters een mes op 'e mure. Hij het
bloed- en zwietpiakken op zien grote witte schölk zitten. De oleaanders
en chinese rozen in de tuun van et gemientehuus bluuien uutbundig.
Ik stappe et gemientehuus in en lope op et leket of. Een man mit een
grote zwarte snor zit aachter et leket de kraante te lezen. Veerder zie 'k
gien meens. Ik tikke even tegen et rutien. Verstoord kikt de man op, hij
gaept es en komt traoge in de bienen. Een grote ventilator zwiept boven
54
zien buro henne-en-weer.
'Ik bin Johan Veenstra,' zeg ik, 'en ik wij graeg een bewies van goed
gedrag.'
Hij klakt es mit de tonge.
'Ah, senor Veenstra, dat zal vandaege niet gaon, senor Veenstra. Manana. Misschien manana. Misschien de dag nao manana. Wie zal et zeggen, amigo.'
'Marie kun me toch wel even zoe'n kladdegien uuttikken,' zeg ik, 'wat
bin dit veur wondere keunsten.'
'Kalmpies an, senor Veenstra,' zegt de man en zien ogen flikkeren as
koolties vuur, 'kaimpies an en veural gien babbelegoegies. En ieje zeker
niet. Senor Veenstra van de stiekelstokkies, hen, an zokke schrieverties
hebben we vandaege-de-dag de pest in Wolvege. De amigo wil een bewies van goed gedrag?'
Hi'j begint te schatteren van 't lachen.
'Ik wil drekt mit de burgemeester praoten,' zeg ik lelk.
'De burgemeester,' schattert de man, 'senor Heite zit mit senorita
Nancy op zien hacienda op 'e pampa van Steggerde. Vekaansie amigo.'
En mit pakt hij me deur et leket henne bij de strotte.
'En a'k jow was zo'k niet al tevule praoties hebben, amigo.'
Krek op dat mement komt ien van de wethoolders, die deur et volk mit
ontzag El Rey nuumd wodt, de deure in.
'Zo kan et wel, Henrico, nokkert de wethoolder, 'laot dat schrievertien
mar weer Jos. Zo is 't wel genoeg veur vandaege. Manana is d'r weer een
dag.'
In de branende zunne loop ik even beter weerornme naor de mark. Zo!len ze ok zo mal tegen Hero doen, daenk ik, wat het die man een veuruutziende blik had. Jan Dragt zit nog onder zien sombrero te snorken a'k
bi'j him langes lope. De grote zwarte hond ligt nog naost him. Mar a'k
tien meter veerder bin heur ik zien stemme aachter me. Hij is krek wakker wodden. Ik dri'je me omme.
'Amigo!' ropt hij en hij stikt de haand op.
'Amigo,' roep ik weeromme.
Dan doe 'k de autodeure los. De hitte komt me integen.
Onderwegens naor huus zie 'k in de veerte staepelwolkens boven de
pampa van Steggerde. D'r komt regen. Misschien vanaovend al. En aanders manana...
55
Cluster
Ik weet echt niet of et now nog wel goed komt op et gemientehuus in
Wolvege. Et liekt mij daor zo staorigan een verleuren spullegien toe.
D'r moe'n vule meer vrouwluden op et gemientehuus kommen te warken, dat is veur de kommende jaoren et beleid in Wolvege. En wethoolder Anke de Vries van et CDA, die pakt de boel drekt in jeu keer grondig
an. D'r rnoe'n ok vak meer leidinggevende vrouwluden kommen en kerels die op et gemientehuus in West-Stellingwarf hogerop willen, die
rnoe'n mar zien dat ze in aandere gemienten an de bak kommen. Vot mit
de kerels, leve de vrouwluden!
Now, et is mi'j wel goed, beur, mar hoevule vrouwluden zitten d'r eins
in de CDA-fraktie, daenk ik dan. Gieniene? Now, zoj' dan niet es opstappen, De Vries? A'k jow was zo'k mat rap plak maeken veur een
kreers CDA-vrommes, dan zien jow mat daj' argens in }Jollaand weer
onderdak kommen of zo.
Mat ja, jirn zullen et zien, de wethoolder blift lekker zitten en in de
CDA-fraktie kommen de vrouwluden d'r niet an te passe. Mat die kerel
drift wel deur dat et op et gemientehuus iene grote wildeboel wodt, want
hij wil op ofdielings waor nog gien vrommesies werken, de vrouwluden
in clusters annemen, want, zegt de wethoolder, een cluster vrouwluden
is beter in staot om weerstaand te bieden.
Waortegen in hemelsnaeme? Bin de kerels op et gemientehuus in Wolvege dan zokke malle griezels van haenige seksisten, dat zoks neudig is?
Wat een woord trouwens ok, clusters, ie moe'n werachies politikus wezen en wel Mei veer van et volk ofstaon om zoks verzinnen te kunnen. Ik
zie de adverteensie dommiet al in de kraanten stoort: de gemiente WestStellingwarf vragt op 'e ofdieling BOR (dat is Beheer, Onderhoold en
Reiniging) een cluster vrouwluden. En wie zit d'r in de solsetaosiekemmissie? Wethoolder Anke de Vries. Want in de deelnotitie positieve actie voor vrouwen in de gemeente Weststellingwerf staot dat bij gelijke
geschiktheid mooie wijven de voorkeur hebben.
Now, die kaans zal de wethoolder him niet ontgaon laoten, hij zit dus
in de solsetaosiekemmissie mit twie maniuden van de ofdieling BOR.
En mit ogen op staelties bekieken ze de iene cluster vrouwluden nao de
aandere. En nao lange praoten en loeren naor bienen, tailles en veurkommens zuken ze d'r iene cluster nut: Rosa, Hilda en Wanda, drie oe
56
57
zokke levendige Scellingwarver vrouwluden, die alle drieje een stel
beste koplaampen hebben, om et mar es in tulen mooiste, meerst plastische Stellingwarfs te zeggen. De manluden bekieken de ekster slikkebekkende, niet wetende dat ze mit disse cluster et peerd van Troje binnen de muren van et gemientehuus haeld hebben.
Een vrornmes mag dan in heur ientien op een ofdieling van et gemientehuus niet genoeg weerstaand bieden kunnen tegen de manluden, de
ekster Rosa, Hilda en Wanda is binnen de kotste keren de schrik van et
hiele gemientehuus.
Op mooie zonnige daegen kommen ze in hotpants op 'e ofdieling BOR
en as ze zien dat d'r een kerel wellustig naor beur kikt, dan sist Wanda:
'Veur je kieken en de gaffel holen, ongelok daj' binnen, en aj' niet om
Hek willen, dan griepen we je en dan zuwwe je lubben.'
Roege praat, ja, ik geef et toe, nar dat kriej' tuit zoe'n passenielsbeleid.
En as de chef van de ofdieling BOR al es een gewaagde toespeuling
maekt op de wel slim strakke bloesies van de ekster, dan hebben de drie
vrouwluden him binnen de kotste keren onder et buro bij de vodden. En
de wethoolder, och de wethoolder...
'Hej 'm wel zien hoe as die kerel mit et solseteren naor oons loerde?'
zegt Hilda tegen de beide aanderen.
'Zuwwe him ok es mores leren?' gniffelt Rosa.
En as de wethoolder op een middag et gemientehuus inkomt mit een air
die bi'j passende vint bi'j et wethoolderschop. zitten Rosa, Hilda en
Wanda aachter de balie op 'e loer.
'Cluster, griep toe!' raost Hilda as de man de drumpel over stapt en dan
bespringen ze de aarine man in de hal.
'Zuwweje burgemeester maeken,' sist Wanda.
'Ja,' hiemt de wethoolder, die broest van geldingsdrang, max in de
veerste veerte gien Stellingwarver mit de Stellingwarvers is en gien
flauw benul van dit Stellingwarver gezegde het.
Even laeter ligt de wethoolder ofzeumd midden in de hal en de cluster
zwarft veerder deur et gemientehuus. Op 'e struun naor kerels die anstoot geven.
58
Kultuurschok
Ik hebbe lestdaegs een kultuurschok ondergaon en dat he'k wonder boven wonder glaansriek deurstaon. Ik zal jim vertellen wat mi'j overkommen is. Mien hiele leven het een kapper mi'j et haor knipt in een manludekapselon, waor dan meerstal ok nog een stokmennig aandere kerels
bi'j zatten en now, hooi jim mar evenpies goed vaaste, now het een kapster mi'j et haor knipt, waor een stokmennig vrouwluden bi'j zatten. Is
me dat een kultuurschok of niet? En et kan best wezen dat d'r now manluden zitten te luustren, die de griezels over de rogge gaon, allienig al
bi'j de gedaachte daj' mit een laeken omme tussen een koppeltien
vrouwluden in zitten moeten. Now, tien jaor leden zol ik hirn ok knepen
hebben en now, et is gewoonweg wonderbaorlik, mat ik vun et eins biel
enerverend en opwienend en ik hebbe d'r een allemachtige lekkere kick
van overhullen.
Ja, et was vanzels wel even hielemaole wat aanders. Knipt wodden tussen een koppel kerels of knipt wodden tussen een koppel vrouwluden, et
is een verschil van dag en naacht. Jim weten allemaole wel, manluden,
hoe et d'r in een manludekapselon an toe gaot.
Ik gong altieten naor Wolvege, vuventwintig jaor naor dezeide kapper.
Vuventwintig jaor tussen aandere kerels, waachten op je beurt, wat ommesnuuien in de kraanten, de roddelblatties en de Panorama mit een
haifblote meid op et omslag. En luustren naor kerelspraot: ni'je auto's,
dat de gemientelike poletiek d'r niks van terechte brengt, de laeste inbraoken in Wolvege en dat de pelisie d'r nooit is aj' ze hebben moeten,
voetballen, de kni'je van Marco van Basten en praot over vrouwluden,
mooie vrouwluden zoas dat halfblote jonk veur op 'e Panorama.
Vuventwintig jaor laank kerelspraot in een manludekapselon en een
kapper die me zonder al te vule halfwiezigheden et haor een tippien inkorte. Gewoon en degelik, zonder poespas. En dat voldee al die vuventwintig jaor mat meraokelse best. Ik zol niet graeg aanders wild hebben.
En doe hul de kapper d'r mit op en ik mos een aandere kapper zien te
vienen. En now wol et toeval dat hek op dat mement in de Stellingwarf
ston dat twie vrouwluden nut Wolvege mit een riedende kapselon een
stokmennig dörpen bi'jlanges wollen. En woensdags zollen ze in mien
dörp, Ni'jhooltpae, staon. Now, dat was et overwegen weerd.
Dat ikke lestdaegs naor de riedende kapselon bi'j oons op 'e hoeke
59
midden in et dörp. En daor zatten allienig mat vrouwluden. En ik kan me
dus best indaenken dat aandere kerels ei zwiet in de hanen had hebben
zeilen, mar wat kwam ei mi'j doe van passe, dat ik aovens vaeke veurdrege out eigen wark bi'j plattelaansvrouwluden en zo. Ik zitte hatstikke
vaeke stief tussen de vrouwluden.
Lestdaegs nog argens bi'j een koppel kristelike vrouwluden en we mossen een psalm zingen en d'r laggen briefies op 'e taofel mit de tekst d'r
op. En ik zat tussen t'wie vrouwluden in en we mossen et mii 'n drienend
ruit ien kladdegien doen. Dat ik hul ei briefien beet en zi'j scheuven zo
dichte meugelik tegen me an. Ziej'm ei veur jim? Een psalmzingende
Veenstra, klem tussen twie vrouwluden, boven op 'e Friese klei. En
toch, zoks zingt barre lekker. Dat ik bin wel wat wend.
En die kapster, ze pluusde mi'j in ei haor omme, zo het tulen kapper in
Wolvege me in al die vuventwintig jaor nog nooit in et haor ornmepluusd. En dat vuulde eins best wel hatstikke lekker. En ze zee ok da'k
zokke mooie krullen hadde. En de vrouwluden die d'r bi'j zatten doe ok
allernaole beren over mien mooie huilen. Now heb ik vanzels ok mooie
krullen, dat weet ik zels ok wel, mar et is toch oe zo aorig as aanderen
dat tegen je zeggen. Mien kapper in Wolvege het in die vuventwintig
jaor nog nooit iene keer tegen me zegd: 'Wat heb ie toch een mooie krullen, Veenstra.'
Ik bedoel mar: wat een totaal aandere praot Niks gien auto's, poletiek
en blote meiden, mar mien mooie krullen. Mit naost me een vrommes
onder een dreugkappe en aachter me een peer vrouwluden die op beur
beurt waachtten.
Dat ik bin de kultuurschok glaansriek te boven kommen, ik zal 't jim
nog aanders vertellen: ik vuulde me daor tussen al die vrouwluden in die
riedende kapselon tuit die kapster, die me lekker in 't haor omrnepluusde, as een balsturige pinke in de ni'jweide.
60
Marjan Berk
Soms gebeurt et dat de bekende Stellingwarver schriever in de kunde
komt mit een bekende Nederlaanse. ik zal 't jim nog starker vertellen: ik
hebbe de laeste tied algedurig kontakt mit een bekende Nederlaanse. Ik
hebbe de laeste tied tot drie keer toe kontakt had mit Marjan Berk. Ja,
daor bi'j'm wel evenpies stille van, hen? Dat haj'm niet van mí'j verwaacht. Marjan Berk, kaberetière, columniste en schriefster van Vrouwenvleugel op 'e tillevisie. Now en daor gao ik dus mit omme.
De eerste keer da' k mit Marjan in de kunde kwam was op een talkshow
in Berkoop. Ja, zoks hebben wi'j in de Stellingwarven. Talkshows. En
Marjan en ikke, wi'j wodden daor die aovend interviewd en we mossen
d'r allebeide wat veurdregen uut eigen wark. En ik kwam dus naost heur
te zitten. De hiele aovend moch ik naost heur zitten. Now, as bekende
Stellingwarver bi'j' vanzels al wel hiel wat wend, mar hier wodde 'k
toch wel even wat aanders van. Inienend zat ik naost Marjan Berk, bekend van de tillevisie en de roddelblatties. Ja, want ze was krek bi'j de
man weg en zo. Daor murk ik trouwens niks van, beur, Marjan was gewoon een gezellig, hups en lacherig jonk. Dat we hebben ce zo genoeglik praat tegere en ze kon et Stellingwarfs ok hiel goed verstaon, zee ze.
En ik hebbe ok nog een boekten van heur kocht, die aovend, en daor het
ze in zet: Voor Johan, die weet hoe moeilijk 't is. Met liefde. Marjan!
Ja, jim heuren et goed. Met liefde! Mooi is zoks, hen? Ik bedoel mar,
daor gruui ie toch van, van zokke dingen. En ze zag d'r ok hielemaole
niet deftig uut of zo, jim moe'n veural niet daenken, dat daor een sjiek
vromtnes in een dure jurk naost me zat in Berkoop, och heden nee, tuien
mem zol 't zuver voege en slobberig vunnen hebben wat ze an hadde.
Mar aj' an de top staon, dan hoej' je vanzels ok niet meer zo halfwies op
te dirken.
Dat zo zatten wi'j dus tegere in Berkoop en eerlik waor, heur, van zoks
woj' toch wel een betien wieselik. Dat ik docht bi'j mezels: now, daor
kun die Berkopers mar naar kieken! En d'r wodden ok foto's maekt en
echt waor, hiel even docht ik bi'j mezels: now zo'k et niet iensen onaorig eienen as d'r een fotograaf van de Privé ommestruunde en dat die
Marjan en mi'j stiekem op petret zette en da'k die foto dan de aandere
weeks op et omslag van de Privé zien zol. Staepels Privé's mit oons tegere op 'e cover tuit de pakkende kop: De nieuwe vriend van Marjan
6!
Berk. Ze zijn overgelukkig. Ja, niet da'k echt wat mit Maijan Berk willen
zot, heur, allienig tegere mit op 'e Privé. Meer niet. Gek hen, aow bin 'k
altieten zo nochteren as wat, mar wat hij' dan toch halfwies beginnen te
doen asje zokke dingen overkommen.
Niet iens zo verschrikkelik lange nao die hoogst opwienende aovend in
Berkoop zag ik Marjan weer. Op 'e Nacht der Lusten in Liwwadden. Ik
mos daor wat veurdregen en zij prissenteerde de boel. Dat och, as een
man van de wereld leup ik, veurofgaonde an grif opni'j een opwienende
aovend, op heur toe, gaf heur de haand en vreug in mien beste Stellingwarfs hoe et mit heur was en dawwe ornmes een schoffien eerder op 'e
talkshow in Berkoop mit mekeer in de kunde raekt weren.
Ze keek mi'j an as kwam ik van een aandere pieneet. Talkshow in Oerkoop? Stellingwarfs? Johan Veenstra? Nooit van heurd! Now, dat tikt
an, dat za'k jim vertellen, dan lied' ie een aorige bok. De bekende Stellingwarver schriever, nooit van heurd! En een schoffien daorveur
hawwe nog genoeglik een aovend naost mekeer zeten, ze hadde Met
liefde veur me in heur boekien schreven en ik hadde nog wilde visioenen
had, dawwe tegere veurop 'e Privé staon zollen. De blei! Et prenteboek!
Dat zol me dus niet weer overkommen!
Hiel gauw al zag ik Marjan weer. Op et schrieversfestival in Ooldemark, ik mos daor wat veurdregen en zi'j prissenteerde de aovend. En
daor in Ooldemark gaf ik heur de haand en we praotten zo wat over et
Stellingwarfs, want ze mos me nog interviewen ok. En ze gaf de hiele
aovend gien teken van herkenning en ikke ok niet.
Doe ze an 't aende van de aovend vot zol en ofscheid nam van alleman,
keek ze me inienend even stief an en ze Zee: 'Hebben wij elkaar al niet
eens eerder gezien. Ergens in Drenthe of zo?'
Ik keek heur ok stief an.
'Nee,' zee ik, 'in Berkoop.'
'0,' zee ze, 'nou daag.'
'Daag,' zee ik.
En ik docht: of ie bin nog vule wieseliker as ikke of ie bin al griezelig
an 't dementeren, mien maegd.
62
Lux Mundi
Zomar een berichien in de kraante: de paus is d'r oe zo schoftig veur, dat
de emancipaosie meer en meer terrein winnen zal in de kloosters. Ja, aj'
niet mit je tied mitkommen kunnen en mienen dat kerels et haast overal
veur 't zeggen hebben moeten, dan kan 'k me indaenken daj' zo staorigan benauwd wodden en wel es wat minder goed slaopen kunnen. Mar
as de paus even goed bij himzels te mode gaot, dan mag hij werachies
de hanen nog dichte kniepen, dat de Stellingwarvers indertied niet overwegend rooms bleven binnen. Want de Stellingwarver vrouwluden bin
van neture al hatstikke emancipeerd en as die praktisch allemaole rooms
west hadden en d'r hadde hiere ok een klooster staan, dan hadde die man
in et Vatikaan, die mient dat hij alleman zien wil opleggen kan, naachs
hielemaole gien wink meer in de ogen kregen.
Stel now es even dat wij hier overwegend rooms west hadden, dan
hadde in de buurt van Appdsche et nonneklooster Liv; Mundi staan. Een
groot gebouw mit torenties, wat stalleboel d'r aachter, een grote gniuntetuun en een appelhof. Liv; Mundi. Et Lacht van de Wereld.
Moeder-overste is Lutske van Ties Oosterhof nut Steggerde, een kring
van een wief, die as zuster Lucretia wanhopig perbeert om alles bij et
oolde te halen. Mar et waeter lopt zuster Lucretia meet en meer over de
hoge schoenen henne. Ja, niet letterlik vanzels, dat kan ok niet, want de
zusters van Liv; Mundi heuren tot de odder van de ongeschoeide karmelitessen. Dat is trouwens mitien et eerste striedpunt in et klooster. De
nonnen verhippen et langer en toffel op blote voeten over die ieskoolde
stienen vloeren, dat zuster Theresia, heur wereldse naeme is Trien van
Koene Mulder, het op et laeste de mond losscheurd, doe de zusters op
een morgen an 't boeke-inbienen weren veur de Stellingwarver
Schrieversronte.
'Now he'k verdikkeme disse winter veur de vierde keer blaosontsteking,' foetert zuster Theresia, 'en now kan dat fladde van een wief om
mi'j hoge of lege springen, mar ik trekke dommiet een peer geitewollen
sokken en slippen art. Ik verpoffe et, ik laot me hier niet hielemaole verIdumen, ik weet niet wat jim van doel binnen, maegies, mar aansten lopen we hier allemaole as hoepels zo rond van de rimmetiek. En zoks kan
van hogerhaand nooit de bedoeling wezen. Dat now he' k een veurstel,
maegies, we laoten die rottige boeken van de Schrieversronte hier zo
63
lange liggen en we gaon in optocht naor zuster Lucretia en dan zeggen
we wawwe hier allemaole wel niet veraanderd hebben willen. Ik zal et
woord wel doen. Ze kan wel daenken dawwe benauwd veur heur binnen, mar ik lusse ze rauw.'
En daor gaon ze, op naor zuster Lucretia, die in heur kaemer zit te
schrieven en lieke zoer en wrange toekikt as aanders. Zuster Theresia
gaot veur heur staon, zet de hanen in de zied en zegt: 'Now moej' es
evenpies goed luustren, Lucretia, d'r gaon hier van now of an een peer
dinkies veraanderen.
Eerstens: we trekken dommiet allemaole geitewollen sokken en slippers an, wat as ie doen moet ie weten, mat wij laoten oons niet langer
beklumen.
Twiedens: we verpoffen et langer en kom morgens op zoe'n idioot
vroege tied uut oons nust. We blieven in 't vervolg tot half achte op
bedde, da's nog vroeg zat om d'r of te kommen.
Daddens: we willen hiere een fitnesszael in et klooster.
Vierdens: pattie zusters willen et haor blonderen laoten. En dat gebeurt
vandemiddag en ik laot et kestanjebmun varven.
Vuufdes: we willen in 't vervolg naor All you need is love op 'e tillevisie kieken. Et biebellezen kan makkelik naor een aandere aovend verscheuven wodden.
En zesdes: en hool je now mat vaaste, Lucretia, Albertien van Knelis
Boek en Annegien van Jan Pit, oftewel zuster Appolonia en zuster Annucencia, die vienen mekeer slimme aorig en die hebben dus wat gedoente, dat die moe'n een twiepersoons kaemer en een twiepersoons
bedde hebben. En daenk d'r omme, mien maegd, daj' dit niet verklikken, en reken d'r ok mat niet op dat Appolonia en Annucencia heur opbargen laoten in een klooster in België. De raopen bin geer, Lucretia, de
ni'je tied komt d'r an.'
Ik bin d'r wisse van dat et zo gaon was in et nonneklooster Lux Mundi
bi 'j Appelsche as de Stellingwarvers indertied overwegend rooms bleven weren. Mat dat is niet gebeurd en de paus die mag verdikkeme elke
dag wel op 'e kni'jen en de veurzienighied daanken dat de meerste Stellingwarvers gewoon veredelde heidens binnen.
nl
Eten bij Dragt
Now moej'm echt niet dacaken dat ik d'r zo staarigan wel es ruit art bin
wa'k jim iedere weke mar weer vertellen moet. Nee, ik bin daor nog
hielemaole niet ruit an, ik hebbe nog ingevings zat. Mar ja, ie daenken
netuurlik toch ok wel es an de toekomst, et kan vanzels zomar zowied
wezen da'k niet meer wete wa'k jim iederkeer mar weer vertellen moet
en wat moet Veenstra dan? Dat ja, now weet ik niet hoede mannen van
Omroep Frieslaand d'r tegenan kieken, mar ik heb een idee veur een
ni'je rebriek. Een culinaire column.
In alderhaande blaeden hej' wel van die verhaelen van meensken, die
gaan naor jeu af aander restauraant en dan eten ze daar en dan schrieven
ze daor meter een verhael over van hoe et eten was en hoe de bediening
was en of de husies wel schone weren en zo. Now en zoks zol dus ok
best wel op 'e radio kunnen. En dan zeggen we dus veuruut dat Veenstra
zoe'n column doen gaat en dan kan 't dus zomar gebeuren dat Veenstra
argens komt te eten en dan neem ik as partner Hester van Omroep Frieslaand mit. Ik hebbe d'r now al nacht an. Ik zie et al gebeuren!
Ik riede ruit Hester in de auto naor de mark in Wolvege en zette de auto
stief veur kefé-restauraant Markzicht daele. Jan Dragt staot zoas gewoonlik veur et raem en hoolt in de gaten wat d'r zoal in Wolvege gebeurt. En dan zicht hi'j mij en Hester en wij lopen dus op 'e veurdeure
of van zien restauraant. Jan Dragt vligt veur et raem weg en raost onder
an de trappe tegen zien zeune: tiert-Jan, kom as de wiedeweergao naor
anderen, neem Bankje ruit en bel drekt of je mem komt te helpen. Veenstra komt d'r art, hij wil hier grif eten en...' Jan Dragt hapt naar aosem,
'hi'j het een vrommesien bi'j him, een jong ding nog, ze verschillen wel
vuventwintig jaar.'
Dan strikt hi'j in de gauwighied nog vlogge even een peer pluusters van
zien jassien, pakt een schone haanddoek en begint aachter de tap wat
bierglaezen of te vegen.
Intied kommen Hester en ik de deure in, zeggen 'dag Dragt', vraogen
om de grote kaarte, bestellen een rooie port en gaan an een taofeltien bij
't raem zitten. Dragt brengt et spul en zet een betien wiebelig van de zenuwen de rooie port op et taofeltien daele. Wij nikken naar him. Dan
lopt Dragt naar de keuken waor zien vrouw, zien zeune en die zien
vrouw hielemaole over de toeren staan te waachten. Gert-Jan in een
65
H
(4
66
donker pak, de beide vrouwluden mit kaanten, witte schölkies vent.
'Jaeg de hond tot de keuken uut,' ropt Dragt, 'ik moet d'r niet an daenken dat Veenstra zoks geweer wodden zo! en Bankje, niet mit de Innen
in de pot mit augurken te griemen. En Tiny, mien maegd,' zegt hij tegen
de vrouw, 'bonn ie de husies nog es een keer goed nut en spuit nar flink
wat mit de spraybusse om je toe.'
Gert-Jan vragt tiener en ini'j even laeter of we al een keuze maekt hebben. Now, dat hebben we, we bestellen beidend gruuntesop en ik neme
de scholfilet en Hester de cordon bleu. Of meneer Veenstra en de dame
een protie of weinig ballegies in de sop willen, vragt Gen-Jan onderdaonig.
'Een protte,' zeggen we beidend toegelieke.
Een tel of wat laeter zien we Dragt naor de supermark vliegen om een
extra blikkien sopballegies en een stange prei. Intied trekt een deurdringende dennelocht-spray vanuut de husies et restauraant in.
Een kertier laeter brengt Gen-Jan de sop, d'r (Int een klein betien over
de raand van 't bod. Ik netere een klein minpuntien. Jan Dragt komt even
laeter vraogen of alles naor genoegen is, dat vragt hij ok awwe de scholfilet en de cordon bleu behaffelen en nog weer laeter awwe an de griesmaelpudding zitten. Wi'J nikken.
'Et is in odder, Dragt.'
Awwe vot gaon, gaon we nog even naor de husies en daor geven we
Tiny een ploempien veur 't buiten en in de keuken Baukje veur 't eten
klaormaeken. Jan Dragt en Gen-Jan helpen Hester en mij in de jasse.
We leggen een rejaole fooi op 'e tapkaaste in een paantien. Omroep
Frieslaand betitelt toch.
De hiele femilie Dragt zwaait oons nao awwe de mark ofiieden en gaot
dan bij de keukentaofel zitten te bekommen.
'Dat was Veenstra,' zegt Dragt, 'die man kan oons now maeken en breken.'
En zo is dat, Dragt, as dit ni'je projekt deurgaot, dan wo'n et nog spannende tieden veur jow, dat ik zol alvaast nar slimme aorig tegen mij
doen, a'k jow was.
67
Seksistisch?
Wat kan 't leven toch allemachtig spannend en enerverend wezen en wat
kan ien Stellingwarver stiekelstokkien veur een opwiening en een emosie zorgen.
Weten jim nog da'k drie weken leden die meesterlike column vertelde
over wethoolder Auke de Vries van 't CDA, de man die op et gemientehuus in Wolvege de vrouwluden in clusters annemen wil, en laeter deur
Rosa, Hilda en Wanda in de hal van et gemientehuus besprongen wodt
en burgemeester maekt wodt. En doe he'k zegd dat Rosa, Hilda en
Wanda een stel beste koplaampen hadden.
Now, dat he'k weten. Wat een reakties! Et volk vun et lieke meesterlik
as ikke zels. Jan Dragt nut Wolvege zag mi'j toevallig op 'e straote veur
zien beroemde restauraant, mit et dienblad nog in de haand steuf hij de
weg over om mij te vertellen hoe Hek oonze Stellingwarver tael toch
wel niet is en dat hij nog wel vule meer van die mooie uutdrokkings
kent, die de weelderighied van et vrouwvolk uutbeelden. Wat kuj' dan
een sukses hebben, hen? Alliend de wethoolder...
Dit stiekelstokkien het de gemienteraod zels haeld, zo wodde mi'j deur
goenend verteld. Auke de Vries zol in de gemienteraod zegd hebben dat
hij d'r vanzels best tegen kon dat hi'j deur die Veenstra veur gek zet
wodde op 'e radio, mar veur de vrouwluden was dat radiovertellegien
hielemaole niet zo mooi, et was hatstikke seksistisch.
Seksistisch! Ikke seksistisch? Mien verhael seksistisch? Goh... wat
he'k et trouwens al veer brocht, dat mien stiekelstokkies al in de gemienteraod ter spraoke kommen. Dan bi'j' toch wel belangriek onderhaand. Marja, et zit d'r vanzels dikke in dat disse vraoge van 't zoemer
een hot item in de Stellingwarver poletiek wodt. Schrift Veenstra seksistische stiekelstokkies? Jim zullen zien dat alleman et daor bi'jkotten
over het. De gemienteraod dot binnenkot niks aanders as daor allienig
nog mar over vergeerderen. Gemienteraodsleden moe'n d'r omme van
vekaansie weerornme kommen. GruunLinks pleit veur een gemientelike
parlementaire enquête en veurop 'e Stellingwarf staot mit grote letters:
Hoe seksistisch is schriever Veenstra? Enquête moet uutkomst brengen!
En die enquête wodt dan vanzels een soortement perces, leided deur
Auke de Vries, die bek as Hirsch Ballin opkomt veur nonns en weerden. Dat veur de zekerhied za'k de gebroeders Anker alvaast mar bellen.
68
Mar d'r bin gelokkig ok meenskcn die et veur mi'j opnemen, ik hebbe
onder de politici toch ok wel een protte fans. Willem de Vries van de
PvdA woont een peer huzen veerderop as mi'j an dezelde straote.
Et is een schaande,' ropt Willem, 'Jehan is een doodgoeie jonge, die
woont mit zien oolde mem vlak bi'j mi'j, ik fletse vaeke bi'j heur langes,
en hij het de tuun d'r ok hatstikke mooi bij liggen.'
'Zo is-'t mar hek,' ropt Van der Lende van de VVD, 'doe ik d'r lestdaegs langes fietste was hij krek an 't grösrni'jen, ik hebbe nog even mit
him praot, mar d'r zit gien kwaod in dat mannegien, dit is me hiere een
schaandelike vertoning!'
En Hennie Lussing, de leading lady van 't geniientehuus, raost: 'Jehan
en ikke weren vroeger bij dezelde taofeltennisklub in Berkoop, et roemruchte OTC, en we verstruupten oons wel es in dezelde ldiedkaemer,
nooit ien keer he'k last had van dat kereltien. Hij keek niet iens stiekem! En zoe'n !ene zal seksistisch wezen?'
En et vroegere raodshd Nettie Westra vertelt as veurzitster van de
FNV-vrouwluden: 'Veenstra het een keer een aovend veur oons verzorgd en we hadden d'r een lopend buffet bi'j mit keerslocht, et was zuver schiemerig, en Veenstra het die aovend tussen twie vrouwluden in
zeten en die vrouwluden is daor hielemaole niks van overkommen!'
En zo pleit alleman haost veur me, hoe Auke de Vries ok perbeert om
mi'j in de seksistische hoeke te drokken, et lokt him niet, hi'j moet mi'j
op et laeste vrijspreken: 'Veenstra is niet seksistisch, zien verhaelen bin
niet seksistisch, mar wel oe zo puntig en humoristisch. Veenstra is zuverd van alle blaom.'
En as iederiene nao een long hot summier weer mit beide bienen op 'e
grond staot en oge krigt veur de aandere dingen in de wereld, bliekt, dat
zonder dat ien van de politici d'r arg in had het, de drafbaene intussenlied falliet gaon is...
69
Hylkje en ikke
Wat kuj' ok stom doen, hen. A'k now toch een betien meer fantesie en
durf in de huud had hadde, dan hadde ik now et gesprek van de dag wezen kund in Frieslaand en in 't biezunder in de Friese literaire wereld.
Ik mos lessend wat veurlezen nut eigen wark in een mooi oold Fries
stattien. En now hadde de bekende Friese schriefster Hylkje Goïnga zoal
es tegen me zegd: 'As ie es een keer bij mi'j in de buurt binnen, dan
kom ik te luustren.'
Now, zoks is oe zo aorig, dat ze was d'r dus die aovend.
We weren d'r beidend nogal betied, d'r heisterden allienig nog mar een
peer bestuursleden omme, de gewone vrouwluden mossen nog kommen. Dat ik vreug de veurzitster as 't goed was, dat ik eerst, en ok tiedens et zaekelike pat, bi'] Hylkje zitten gong, want ik hadde heur sund
de boekemark in Drachten niet zien, dat we hadden wel wat te bepraoten.
Now, dat was best, dat wij flutten argens daele en staorigan roegelde
de zael vol vrouwluden. Ze kwammen ok bij oons an et taofeltien te zitten en... ze keken naor oons. Now was et die vrouwluden vanzels al rap
dudelik wie ik was, mar dat vrommesien dat naost Veenstra zat en daor
hij zo drok mit an de praot was... En ik zag ze wel kieken en et zwiet
brak me an alle kaanten nut, want ik dochte: dommiet daenken die
vrouwluden netuurlik dat Hylkje en ik bij mekaander heuren, dat wij
wat hebben. En ik zag ze daenken van: et is gien onaorig stel, mar dat
wiefien moet toch wel een jaormennig oolder wezen as die Veenstra. Op
zien minst toch wel een jaor of vuuftien. En now is 't beslist gien onaorig vrommesien, mar et is toch wel wat wonder, dat zoe'n man op een
oolder vrommes vaalt. Et is dus bliekber toch wel zo dat schrievers en
dat soort volk d'r wat wonder in omme slaon.
En doe vreug ien van de vrouwluden zomar an Hylkje: 'En hoe is 't bij
jim in Ni'jhooltpae?'
En grote stommeling da'k was, doe zee ik dat zij niet in Ni'jhooltpae
woonde. Grote stomkop da'k ok was! Hylkje en ikke, we hadden ze netuurlik in de waon laoten moeten. We hadden gewoon et spullegien
mitspeulen moeten. Hylkje hadde gewoon zeggen moeten van: 'Now,
wel goed, je, as 't morgen mooi weer is, bin 'k van doel en doe de beddeboel d'r nut.'
70
En dan hadde ik zegd: 'Dan za'k je daar wel bi'j helpen moeten, mien
maegd. Dekens uutkloppen en zo.'
Dan hadden ze echt docht dawwe bi'j mekeer heurden. En een peer
aandere vrouwluden herkenden beur in de loop van de aovend ok as de
bekende Friese schriefster, dat dan was 't grote ni'js vanzels as een lopend vuurtien veerder gaan. In een dag of wat was et hiel Frieslaand
deur West.
De Frieslaand Post hadde vanzels drekt beld veur een dubbelinterview
en de verslaggever hadde over de tillefoon al vraogd wanneer awwe now
definitief saemenwonen gaan zollen en of dat in lesbrechtum of Ni'jhooltpae wezen zol.
En Tineke Steenmeijer van et Fries Letterkundig Museum zol hielemaole overstuur naor de Schrieverstonte in Oosterwoolde bellen om
materiaal van schriever Veenstra, want in Liwwadden hebben ze zels
gien foto van de bekende Stellingwarver schriever, en dat hoefde ok
nooit, mat now hij ommescharrelt St de bekende Friese schriefster
Hylkje G. moet et weer wel.
'Ik wil ze graeg naost mekaander in een glaezen vitrine liggen hebben,'
zegt Tineke tegen Pieter Jonker, 'awwe de Troelstra-sainling dan toch
kwiet weken, hewwe d'r in elk geval wat moois veur in 't plak, mar
stuur ie et wel vlogge, Pieter, want as mien man Fraans as wethoolder es
een malle bujje het, dan dii'jt hij de Schrieversronte binnenkot misschien de nekke wel omme. Dat stuur ie et wel gauw, Pieter? Jim bin d'r
now nog.'
En dan belt ze drekt de ferneaxnde Fryske skriuwer Douwe K. of die et
al heurd het van }lylkje G. en Johan V. Douwe is een tel of wat spraokeloos.
'Et wil me niet an,' zegt Douwe, 'ik iniende altieten...'
'Ja, dat miende ik ok,' zegt Tineke, 'mar dat is dus niet zo.'
Laeter op 'e dag belt ze de KFFB ok nog. Now, die zollen zokke scharrelderi'je vroeger zundig vunnen hebben, mat now bin ze hieleniaole uut
de schroeven en ze kommen St een extra edisie van beur blad De Fleanen.de Krie.
Dat alles was d'r gebeurd, literair Frieslaand in opperste staat van opwiening, as ik gewoon wat meer fantesie en lef in de huud had hadde.
Mat ik hebbe gien lef en fantesie in de huud, dat ik zal altied wel een
kleurloos schrievertien blieven.
71
Een helblonde lellebelle
Ik zitte toch zo verschrikkelike mal in de knieperd, now moe'k overmorgen naor een feest, ik moet naor een geweldig groot feest en ik bin in de
veerste veerte gien feestnommer. Op een feest vuul ik me vaeke doodallienig. Mar ik moet d'r henne, want elke echte Stellingwarver komt op
dât feest.
Et eerste grote, swingende Stellingwarver Boekebal, orgeniseerd deur
dé bekende boekhaandel in Wolvege. De man van die boekhaandel het
zo deur de jaoren henne zo alderreerst vule Stellingwarver boekies verkocht, dat die is daordeur in goeie doen raekt en as daank geft hij now
dat knalfeest veur de Stellingwarver schrievers en alle aandere Stellingwarvers die wel es wat wufts willen. Dat now is et de bedoeling dat
iederiene over een rooie loper et daanspeleis betredet en dan krigt alleman drekt een glas champagne anbeuden. Zoe'n soort feest wodt et dus.
Stellingwarfs en sjiek toegelieke.
En ik moet d'r wel henne, want d'r wodt die aovend een ni'je gedichtebundel van mi'j prissenteerd en et zol wel wat gek wezen a'k daor dan
zels niet bij bin. Dat ik gao overmorgen eerst de hiele dag sutelen, dan
spring ik onder de douche en spule alle sutellocht van me of, ik verstrupe
me, en dan op naor dat knalfeest!
Mar ik zie d'r as een barg tegenop, want ik hebbe nog gieniene om mit
naor dat feest toe te gaon. Want ja, naor zoe'n feest gaoj' dus niet allienig. Dat past niet. Jim moe'n jim zoks ongeveer veurstellen as et filmfestival van Cannes. Kennen jim dat? Et filmfestival van Cannes. Hebben jim wel es op 'e tillevisie zien hoe die grote sterren bi'j zoks
ankommen? Dan ziej' de boelevard van Cannes mit riegels palmbomen
in de aovendzunne en drommen volk aachter de dranghekken. En dan
deden aachter mekaander de limousines veur, de autodeuren wo'n losdaon deur manluden mit witte haansken an en dan stappen de stenen
nut: Tom Cruise, Richard Oere en Harrison Ford. In smoking mit een
rooie baand om de midden en een bratse briljantine in 't haor. En wat
komt d'r dan steevaaste mit zoe'n kerel mit nut de auto? Juust ja, een
mooi jonk. Een sensueel zunnebaank-bruun vrommesien op hoge hakken in een lange jurk mit blote aarms, blote schoolders, een blote rogge
en helblond haor. Et bin haost altieten van die helblonde lellebellen
waor as zokice kerels mit anzetten kommen en dan lopen ze dus in Can72
nes ok over zoe'n rooie loper en ze gaan daor drekt ok art de champagne.
Beginnen iS al an te vulen waor as bij mi'j beide schoenen omrneraek
wringen? Hoe kom ik in hemelsnaeme veur overmorgen art zoe'n jonk?
Ik hebbe wél krek een ni'je auto, dat wat dat angaot kan 'kwel aorig mitdoen, man ik kan daor toch niet allienig nut de auto kommen? Dat beurt
toch niet?
En now he'k ok best wel es vrouwuden in de auto. Ik bin vandezoemer
vier keer nut deden West mit mien mem en heur kammeraodske lebeltien. Man die bin beidend in de tachtig. Moe'k daor dan mit anzetten
kommen? En mem en lebeltien bin ok nogal koolderig, die hebben beidend nog een bostrok an en onder zoe'n blote jurk kuj' gien wollen hostrok an. En ze hebben er haor allebeide op een nilegien. Nee, hoe aorig as
ze veerder ok binnen, ik moet gewoon wel wat representatievers hebben
die aovend, ik kan daor toch niet over die rooie loper lopen mit twie
vrouwluden van dikke in de tachtig, die giert champagne hebben willen,
man drekt art de advekaot gaan.
Wat een perblemen now toch ok. Ik moet gewoon zoe'n zwoele meid
zien te kriegen, ik moet gewoon mit zoe'n mooie klitse over die rooie loper, zodat et volk in Wolvege aachter de dranghekken in de Schoelestraote heur de ogen nut et heufd kikt. Ja, en veerder wi'k giert gedoente
mit dat jonk, heur. & wil d'r alliend gniezende mit nut de auto kommen
en ik wil d'r mit op petret. Veerder niks. ik wil ok niet daansen, dat kan
'k trouwens niet en et is ok niet goed veur me, want ik hebbe knarp in de
kni'jen. En ik wil ok niet dat ze an me omme zit te friemelen. We drinken gewoon tegere die champagne op en laeter bij de bar eten we genoeglik een vette gehakballe mit mosterd. Ie moe'n d'r toch wat van weten te maeken.
Mar hoe kom ik an zoe'n meid? Weten jim et? Willen jim S'j asjeblief
wel helpen? Bel me asjebhef as jim weten hoe ik hier mit an moet. Hoe
kom ik in hemelsnaeme veur zaoterdagaovend art een helblonde lellebelle?
73
Homo erectus Stellingwarvum
Een peer weken leden hebben geleerden in Ethiopië wat bonkeboel van
een koppeltien meensken vunnen. De ooldste bonkeboel van meensken,
wat tot now toe opspit is. Wel een peer miljoen jaor oold. En weten jim
wat ik now niet begriepe? Ik snappe in de goedighied niet dat die geleerden altieten in Afrike en Azië in de grond an 't vrotten en porken binnen.
As dat volk heur nochteren verstaand now eerst es warken leut en heur
de simpele vraoge stelde van: waor zollen de aldereerste meensken indertied wonen gaon wezen?
Now, de aldereerste meensken hebben netuurlik et mooiste plakkien
van de wereld opzocht. Da's nogal wiedes. De Stellingwarven dus, want
et was hier vroeger ok nog tropisch ok en stel jim dat now even veur.
Tropische bossen mit kleurige voegels en prachtige bloemen, daor de
Kuunder en de Lende deur henne slingeren. Kan et mooier? Nee! Dat ik
snappe werachtig niet waoromme die geleerden hier niet es an 't spitten
gaon. En waor moe' n ze dan spitten? Waor hebben ze et volk vroeger
begreuven? Krek ja, op een hoogte. Ze moe'n dus vrotten gaon op 'e es
van Riesberkaampen. Et ligt zo veur de haand as wat. En as ze dat doen
zollen, now, ik doe 't mit jim, dan zollen ze binnen een dag of drieje op
een graf stuiten en dan zol et geve geraemte van een vrommes veur 't
locht kommen, prachtig beweerd in et Stellingwarver zaad, mit naost
heur onmiskenber et geraemte van een maanspersoon. Drie miljoen jaor
oold. De aldereerste meensken. En de geleerden zollen heur de wetenschoppelilce naeme mitgeven van Homo erectus Stellingwarvum en de
troetelnaemen Lamert en Lutske. En wat zol de wereld op 'e kop staon!
Omdat et bonkerak van Lamert en betien schenneleseerd is, wedt dat in
de ooldhiedkaemer van Wolvege mit velpon weer wat oplapt, zodaj'
gien baste meer van de bassies zien, en dan kommen ze daore in een
glaezen vitrine te liggen.
En dan gaon de geleerden vanzels stokkien veur stokkien de geheimen
van Lamert en Lutske ontraffelen. Hoe ze leefden, wat ze atten en-zowat-henne. Dan wodt echt et ontstaon van de meenselike soort aachterhaeld.
Lamert en Lutske blieken dan rechtstreeks of te stammen van de
Lende-aepe, een vorlik soort aepe, die al daenken en rekenen kon. Pattie
Stellingwarver politici bin die kundigheden een stok henne al weer
74
75
kwiet. En op een dag in augustus dochten twie van die aepen: we konnen
ok wel es rechtop lopen gaon. Now, dat mos eerst wennen vanzels, aj'
altied van boom tot boom slingerd hebben, dan vaak je dat eerst niet toe.
Dat ze hadden et nao een dag dan ok best in de schoolders en de kuten.
Marjim moe'n niet daenken dat ze 't opgavven, et weren onverzettelike
aepen. Dat onverzettelike hebben de Stellingwarvers dus van heur. Ze
wreven heur de huud aovens gewoon in mit wat midalgan en eredaegs
gong 't weer op 'n lopen.
Drie generaosies aep laeter was de Homo erectus Stellingwarvum een
feit: Lamert en Lutske, de aldereerste meensken in et tropische twiestromenlaand van Lende en Kuunder. Et parredies.
Ze scharrelden overdag gewoon heur kossien zo wat bij mekaander:
viegen, benanen en rooie beien. En Lamert klom alle daegen as een aepe
zo vlogge in een klapperboom om een lekkere kokesneute en de klappermelk bruukten ze veur in de koffie. En Lutske breidede foeken en die
zetten ze uut in de Lende en laeter rookten ze de aol in een oold roestig
eulievat. En ze kuierden tegere ok hiele aenden, ze bongelden de hiele
Stellingwarven deur, van Riesberkaampen tot Spangehoeke.
Totdat de dag kwam dat de netuurlike driften in Lutske op begonnen te
borrelen. Et was op een vroege julimorgen, dat ze in de Koepelbos bi'j
Berkoop an 't blekberplokken weren, ze hadden al haost een plestieken
broodpoede vol, doe Lutske heur inienend hiel uutdaegend tegen Lamert
androkte en in poergeef Stellingwarfs fluusterde: 'Ik bin zuver wat laanterig, Lamert, zuwwe oons onder die palm even daelegeven, dan behaffelen we ieder eerst een Bounty en dan gao'we wat gezelligs doen.'
En zo is et kommen. Daoromme bin wi'j d'r now. De eerste meensken
weren dus Stellingwarvers. Et is zo veur de haand liggend as wat, een
gek hadde et bedaenken kund. Mar breng et die geleerden mar es an • t
verstaand, dat ze mit heur schoppen en schoffels op 'e Riesberkaamper
es an 't vrotten gaon moeten op zuuk naor de Homo erectus Stellingwarvum.
76
Johan Veenstra from the Fram
Een klein stokkien in de kraante het mij kotlings nogal opwunnen. Bij
de Fram hebben ze drie ni 'je toeringcars naor schrievers vernuumd:
Louis Couperus, Fedde Schurer en Simon Vestdijk. En now zo'k zo
kooidweg evenpies twie dinkies zeggen willen: De Fram ridt ok in de
Stellingwarven en ik bin ok schriever. Is dit een betien dudelik, mannen
van de Fram? Komt de bosschop zo een betien over?
Och, neem et me mar niet kwaolik, ik lochtfietse weer es, mar zoks liekt
mi'j now toch zo blinderse mooi toe, hen. Datje naeme op een bus staot.
Ja, ik weet ok wel dat zoks nooit wat wodt. Ik bin gewoon niet genoeg
van belang as schriever en... ik bin nog niet dood. Want ie moe'n eerst
wel dood wezen wij' vernuumd wodden. Wat een gekkeboel eins! Dan
hej' d'r zels toch ok nooit wat an. Gieniene sodemieter!
Ik daenke da'k van alle konsternaosie wel een weke laank gien wink
meer in de ogen kriegen zol as zoe'n hoge topman van de Fram me bellen zol en as die dan zeggen zol van: 'Veenstra, we kriegen d'r ankem
weke een ni'je bus bij en now hewwe hier de koppen es bij mekeer
steuken en now hawwe zo docht om die bus naor jow te vernumen en
dan zol 't wel aorig wezen aj' ni'je weke vri'jdagmiddag disse kaant opkwammen om die ni'je bus te deupen. Hoe kiek ie daor tegenan?'
Now, inwendig zo'k vanzels een gat in de locht springen, mar tegen die
topman zo'k zeggen: 'Es even inde agenda kieken, ni'je weke vrijdagmiddag, zeggen jow, now, dat lokt nog krek, daenk ik. Ja, ik zitte beheurlik vol, zie. Gaot et trouwens om een toeringcar of om een lijnbus?'
'Een toeringcar,' zegt de man.
'Nee, dan is 't goed,' zeg ik, 'ik bin d'r wel op 'e tied.'
Ja, want ik hebbe d'r vanzels niks gien belang bi'j dat mien naeme op
een lijnbus komt. Dan zuj' hek beleven dat mien bus inzet wodt op een
superonrendaobele lijn, waor mar aanderhalve kop mit mitgaot.
En dan ikke de aandere weeks in et beste pak naor Et Vene toe. En daor
staot hij, de ni'je toeringcar, en in mooie strakke letters staot mien
naeme naost de deure. Mit een brokke in de keel schudde ik de hanen
van de Fram-top en neme de flesse champagne an. En ik zal hek mikken
of de topbaos raost van: 'Niet gooien, Veenstra, aanders moet dat verhipte ding drekt weer uutdeukt wodden. Dat blik kan niks hebben, man,
ie moe'n de flesse over jow naeme henne leeggieten.'
77
En dat doe 'k dan mit een big smile en mit die big smile stao 'k dan eredaegs in de kraanten.
En dan ridt mien bus laeter mit koppels vrouwluden naor de Huushooidbeurs, de Keukenhof en de tunen van dokter Vogel.
'We gaon mit de Johan Veenstra,' fluusteren de vrouwluden morgens
bij et instappen op et Burgemeester Kuperusplein en een stevige dragonder die drekt de stoelen uutpeiteert rept luudkeels deur de bus:
'Veenstra veert goed!' En dan gript ze heur tasse uut et net en begint an
heur eerste boltien van die dag. lene mit keze.
En as ze dan goed en wei onderweg binnen zegt de sjefeur deur de mikrofoon: 'Goeiemorgen vrouwluden, jim sjefeur hiet vandaege Egbert
Punter, mar jim zeggen mar Eppien tegen mij, dat dot de vrouw ok. De
Johan Veenstra brengt oons vandaege naor de Huushooidbeurs in de
Rai. Ik zal Veenstra dommiet evenpies goed op 'e stat trappen en dan
stoeven we dwas deur de poolder bij Emmeloord, Lelystad en Almere
langes, zo op Amsterdam an. Eppien weenskt jim een genoeglike dag
toe.'
Applaus van de vrouwluden.
En van de hoge mannen van de Fram het Eppien de opdracht mitkregen
om ok even wat in et Ingels te zeggen, omdat d'r twie vrouwluden uut
Amerike in de bus zitten. Ja, we kommen zo staorigan omme in de konsessies, Omroep Frieslaand dot bij de zoemerdag ok al een half ure Nederlaans op 'e radio. Dat Eppien pakt de mikrofoon weer: 'Attention ladies, Pm Eppien from the Fram. Welcome on board our new bus, the
extraoidinaiy Johan Veenstra is taking us to Amsterdam. Have a nice
day.'
Een half ure laeter snort de Johan Veenstra mit vuuftig kaekelende
vrouwluden an boord dwas deur de poolder op Amsterdam an en et hotsevodserige vrommes gript bij Emmeloord heur tasse al weer uut et net
en begint an heur twiede boltien van die dag. lene mit schinke.
78
Een held op sokken
Ik weet vanzels niet percies wat jim van mi 'j daenken, mar ik kan me zo
veurstellen, dat jim zo tussen de middag wel es bij de eterstaofel naor
mi 'j zitten te luustren en daj 'm dan bij jimzels daenken: dat mannegien
nut de Stellingwarven is niet benauwd uutvalen, zoas die de plaetselike
politici de waorhied zegt, dat is niet misselik. Dat heldhaftige kereltien
staot grif nargens veur. Ik kan me indaenken dat jim deur de jaoren
henne zoe' n beeld van mij kregen hebben.
Wat moet et vandaege dan een bittere ontnochtering veurjim wodden,
want ik zal jim vandemiddag nut de doeken doen hoe as ik in warkelikhied bin. En dat vaalt of, dat ik hebbe d'r alle begrip veur dat jim nao
vandaege weinig respekt meer veur mij hebben zullen, mar ik moet et
toch kwiet.
Een peer weken leden hewwe hier in de Stellingwarven et eerste swingende Stellingwarver Boekebal had en jim weten niet half hoe as ik
daorover in de piene zeten hebbe, want ik hadde hier en daor zo half en
half opvongen dat d'r een komplot tegen mij gaonde was. Ooit hebbe ik
naemelik een akkefietien had mit Nans, de vrouw van oonze burgemeester. Ik hadde argens optreden en zij was d'r ok, d'r was toevallig daansen nao en doe vreug zij of ik mit heur daansen wol. En doe mos ik tot
mjen schaande bekennen dat ik niet daansen kon. Dat het indertied een
traumatische gebeurtenis west, die 'k laeter van mi'j ofschreven hebbe
in et verhael De vrouw van de burgemeester. En dat verhael dreeg ik zo
rondomme vaeke veur.
En wat heurde ik een dag of wat veur dat eerste swingende Boekebal?
De burgemeester wol een kopie hebben van dat verhael. Et zwiet brak
me an alle kaanten nut doe 'k dat heurde. Want dat eerste spetterende
Boekebal zul eupend wedden deur de burgemeester en zien vrouw en de
burgemeester zol mi 'j die aovend ok et eerste exemplaor van mien ni'je
dichtbundel geven. Levensgroot zag ik et komplot inienend veur me.
Jaoren en jaoren heb ik veur de radio de gek had en de draek steuken mit
oons toch oe zo geliefde en wardeerde burgemeestersechtpeer Remco en
Nans. En now hadde Remco Heite inienend de kaans om mij es lekker
weerornme te pakken en mi'j veur een peer honderd man alderheiseliksten mal veur schut te zetten. In alle gruwelike details zag ik veur me
hoe as et gaon zol.
79
Netuurlik zol Remco Heite zeggen dat hi'j diepe onder de indrok van
mien dichtbundel was, mar dan zo'k inienend wat kwaodaordigs in zien
ogen schitteren zien en hi'j zol zeggen: 'As de grote dichter en gekanstikker van de radio een kerel is, dan daanst hi'j now een keer mit mien
vrouw.' En dan was et vanzels de opzet dat ik hatstikke veur gek staon
zol, want ik kan dat dus niet. Mar as ik zeggen zol da'k hek op dat mement neudig naor 't husien mos of da'k slimme knarp in de kni'jen
hadde, dan zo'k ok veur gek staon. Angstvisioenen begonnen mien leven te beheersen.
An Pieter Jonker van de Schrieversronte vreug ik nodeloos wat de burgemeester eins mit een kopie van dat verhael mos en of et misschien de
bedoeling was dat hi'j mij een hakke zetten zol.
'Nao vuufjaor hunen en gekanstikken op 'e radio wodt dat ok wel es
tied, donkt jow ok niet?' zee Pieter mit een vals lachien.
Wat is et dan mooi daj' toch iene goeie kammeraod hebben. Ik belde
Haarm Hooltman in Et Vene op en ik vertelde wat a'k allemaole an 't
vermoeden was.
'Ik hebbe d'r ok al wat van opvongen,' zee Haarm begrotelik, 'hier
moe'we wat an doen, Jehan.'
'Ma'k bij je kommen?' vreug ik. 'ie kun goed daansen, dat as ie mi'j
de foxtrot now es leerden.'
'Best,' zee Haarm, 'kom drekt mar.'
En doe bin 'k die weke dus een keer of wat naor Haarm toe west en
Haarm trok de gedienen dichte, zette een cd van Abba op en zo hebben
wij tegere daanst. Ikke as mezels en Haarm speulde een dag of wat veur
Nancy Heite, de vrouw van de burgemeester. En op Fernando en Dancing Queen van Abba het hi'j mij de eerste beginsels van de foxtrot
bi'jbrocht.
En doe kwam et Boekebal en ik kreeg et eerste exemplaor van mien
dichtbundel van burgemeester Remco Heite. En d'r bleek gien komplot
te wezen, hi'j was gewoon aorig zoas altied. Nao al die jaoren da'k him
en de vrouw op 'e radio zo vaeke bij de kop had hebbe, pakte hi'j me
niet weeromine. Dat is groots. Oonze burgemeester is een man mit kerakter en ik... bin niks aanders as een held op sokken.
80
Oolderi-van-daegen
Wat veur veursteiling hebben jim bij et woord oolden-van-daegen?
Warschienlik dezelde veursteiling as ik. Ik komine vacke bij ooldenvan-daegen om wat veur te drogen. En wat zie ik dan? In de lift naor de
rekreaosiezael hangt een anplakbiljet mit daor in grote letters op: woensdagmiddag Johan Veenstra, vri'jdagniiddag bingo. Komt allen!
En in de rekreaosiezael van zoe'n tehuus zitten dan zeg mar zoe'n zestig bejaorden: zeuvenenvuuftig vrouwluden en drie manluden. Daor
ziej' dus an dat vrouwluden oolder wedden as manluden en de manluden, die d'r nog wél binnen, hebben gewoon nargens nocht an en kuj'
mit nog gien vier peerden naor zoks toeslepen. Op die drieje nao dan.
En et is altieten oe zo genoeglik. De vrouwluden in keurige mar ienvooldigejurkies, op een peer pronkstatten nao die d'r uutschaaien, want
ze hebben twie oorlogen mitmaekt. En veurdat Veenstra dan begint vent
te drogen, zingen we eerst mit inekaander wat mooie, oolde lieties: Een
karretje op de zandweg reed en In een blauw geruite kiel. En onder et
veurdregen prissenteert Lutske Wietske een pepermuntien, Trien zit an
heur ielestieken kouse te friemelen en Gesien dot wat ooldeklonie op 'e
buusdoek.
Mar stel now toch es dat ik over zeg mar zestig jaor nog uut veurdregen
gaon kunnen zo!. Wat zollen de oolden-van-daegen d'r dan aanders nutzien! Ziej'm mi'j weer in de lift staon naor de rekreaosiezael op 'e
twiede verdieping? D'r hangt een anplalcbiljet waoras in grote letters op
staot: woensdagmiddag Johan Veenstra, vri'jdagmiddag houseparty.
Komt allen!
In de rekreaosiezael zitten weer zeuvenenvuuftig vrouwluden en drie
manluden, want kerels gaon nog altieten eerder dood en die d'r nog binnen willen de hieltied nog nargens naor toe. Beha!ven die drieje dan:
Erik Mulder, Sven de Jong en Patrick Poepjes. Alle drieje begin tachtig.
Patrick Poepjes vangt me een beden krebentig bi 'j de deure op.
'Dag Veenstra, ik brenge jow wel even naor de rest van 't bestuur.'
Aachter een taofel zitten drie vrouwluden in spiekerbroeken. Ze stellen
heur ien veur iene veur. Manuela de Vries, Jessica Punter en Ann-Jean
Hoekstra. Ik zie drekt dat Ann-Jean keunstwimpers het. Een peer vri'jwilligers brengen koffie en thee rond. Veuran zie 'k een peer vrouwluden op een stok kauwgom zitten te haffelen.
81
Et is de bedoeling, Veenstra, dat veurdat ie losbranen, we eerst even
een peer lieties zingen,' zegt Patrick Poepjes tegen me. 'Wat denkt jow
daor van?'
Now, et is mi'j allemaole wel goed en as iederiene de koffie en de thee
op het gaot et los. Manuela de Vries zet in en aachter mekeer spetteren
de oolde suksesnommers van Michael Jackson, Prince en Duran-Duran
deur de zael. Tiedens J'm on fire van Bruce Springsteen komt Agneta
Klutenbarg swingende in heur karregien de deure in en Jessica Punter
lopt d'r evenpies uut.
Zuwwe now veurdat Veenstra begint nog even wat van Julio Jglesias
doen,' vragt een vrornmesien in een knalgele tuunbroek.
'Sentimentele blei,' heur ik Manuela foeteren, mar even laeter zingt
iederiene toch uut volle bost Por un pocco de tu amor.
En dan mag ik dus, naodat Manuela en Ann-Jean iederiene anvieterd
hebben om vri'jdagmiddag toch veural op 'e houseparty te kommen. Ik
wieze naor de lege stoel naost me.
'Moe' we niet even op Jessica Punter waachten,' vraog ik, 'ze is d'r tiedens Bruce Springsteen uuttoffeld.'
'Aj' daor op waachten willen kuj' lange waachten,' zegt Patrick Poepjes, 'Jessica zit iedere middag een schoft op et husien te blowen.'
Ziej'm et veur jim? Zo stel ik me dus over zestig jaor een koppel oolden-van-daegen veur. Mar ik hoeve daor vanzels niet meer henne te
veurdregen, tegen die tied jokken mij de koezen al lange niet meer. A'k
et haele, en Kok en zien helpers hebben alle sociaole veurzienings nog
niet tot de grond an toe sloopt, dan zit ik over vuventwintig, dattig jaor in
zoe'n tehuus. En dan bin ik ien van die drie kerels. Want ik wil nog wél
wat. Mooie lieties van vroeger zingen veurdat de ien of aandere wondere
schriever wat veurdregen zal uut eigen wark. En mit die zeuvenenvuuftig vrouwluden en twie aandere kerels zing ik dan zo vals as 't mar kan:
Banjo Boy van Jan en Kjeld, Are you lonesotne tonight van Elvis de
Schelvis en JittieShip keep sailing van de Blue Diamonds. Ik hebbe d'r
now al nocht an!
82
Veenstra wint de Ako-literatuurpries
Weten jim wat ik ankem jaor zo stomme graeg willen zal? De Ako-literatuurpries winnen! Ja, now heur ik jim al daenken van: now kon et
Veenstra wel es in de hassens sTegen wezen. Nee, et is me niet in de hassens stegen en ik hebbe van 't zoemer ok gien zunnesteek oplopen. Netuurlik weet ik ok wel da'k zoe'n pries van mien leven nooit winnen zal,
nar daoromme zo'k et wel willen en ie meugen je fantesie toch wel es
lekker warken laoten.
Stel now toch es dat Hedy d'Ancona, oonze vroegere kultuurmenister,
op een dag een helder idee krigt, ja, ik begriepe ok best wel dat zoks misschien wel wat te vule vraogd is, mar ie weten vanzels nooit. Hedy het
gewoon bij stom toeval mien laeste boekien ruit radiovertellegies in banen kregen. Ja, hoe kuj' dat zo hebben, ze hebben mit inekeer as PvdAkopstokken een keer bi'j Thijs Wöltgens thuus in Limburg West 01fl d'r
over te praoten hoe ze 't allemaole nog zoe'n betien bepnutsen zullen en
doe lag daar dat boekien op 't husien, et ienige plak daor Thijs an kultuur dot, en Thijs bromde zo wat in de baord, dat hij et van zien zuster
Marian kregen hadde, doe hi'j burgemeester in et duustere zuden wodden was. En zien zuster woonde in Oosterwoolde in de Steilingwarven,
zee Thijs, een heldere wiekel, die zuster van him, en die kende die Veenstra wel aonig goed.
Now, een sensaosie, Hedy wet niet wat ze lest, zo verni'jend, zo verfrissend, zoe'n mooie leesbere tael. Hedy hadde nog nooit van et Stellingwarfs heurd, Hedy hadde as menister gien nosie van streektaelen,
och nee, aj' in Nederlaand as kultuurnlenister weet hebben van er 1-lollaans en er Fries, dan bi'j' al speksnieder.
Dat et was zuver een roezige middag wodden daor bij Thijs. Kok
hadde op 'e husiesdeure ommebookt, omdat Hedy zolange votbieef, man
ja, die zat te lezen en bedee hem- haost van 't lachen en waor kuj' dat beter doen as op 't husien, dat ze was man rustig zitten bleven.
Doe ze laeter op 't middag ailemaole an de dreuge sherry en de rooie
port zatten en de borreineuties op 'e bi'jzettaofelties stormen, zee Hedy:
'Die Veenstra nos eins nomineerd wodden veur die Ako-litenatuurpries.
Wat vien ie, Wim?'
Now, Wim was toevallig krek as juryveurzitter vraogd en die was 't allemaole best. Viiie verstaand hadde hij ok niet van literatuur, man as ju83
84
ryveurzitter hoefde dat ok niet, af mar knap et juryrappot veurlezen
kennen. Wim hadde him d'r al lange bij daelelegd dat hi'j nooit zoe'n
bevleugen politicus wodden zo] as Den Uyl, die indertied tiedens kongressen zo wel es gedichten citeerde: Ik heb een ceder in mijn tuin geplant. De goeie oolde tied.
En zo kwam et, dat mien boek mitdee en nomineerd wedde. Bij de
laeste zesse mit Harry Mulisch, Tessa de Loo, Geerten Meijsing, Monica van Paemel en Adriaan van Dis. En ik bin op et grote feest krek as
Harry en Adriaan in smoking, ik hebbe zoe'n ding in Et Vene huren
kund en ik zitte mit Hedy en mien uutgever, manager en kritisch begeleider Pieter Jonker van de Schrieversronte an een taofeltien in de mooiste zael van et Sonesta Hotel. En we beloeren de boel zo zoe'n betien en
we zien ze naor oons loeren, de Hollaanse kultuurbaronnen. Geringschattend, mit een lachien, en ze smiespelen stiekem wat aachter de
haand en ik wete best wel wat ze besmiespelen. Ze zeggen vanzels: 'Die
stomme plattelaanderties, wat hebben die hier now te zuken, kiek ze es
onwennig in heur huursmokings zitten, vanzels zo onder de koenen weg,
die boerties van buten.
En dan komt Kok en die maekt et kevot los, voolt et juryrappot eupen
en vertelt dat Johan Veenstra mit zien Stellingwarver Stiekelsto/ckies diel
2 de Ako-literatuurpries wunnen het. Et wark is neffens de jury: prikkelend, origineel, verni'jend, verfrissend, scharp en mitnemend.
Pieter Jonker springt drekt overaende en omhelst Wim Kok, Hedy en
mi'j en most van We are the champions en dat nos ik ok mit, want we
geven d'r gien sier omme dat et aepespullegien uutzunnen wedt deur
Nova. Dan wodt et mar hek zoe'n rommeltien as bij Sonja! Wat mieten et oons! Pieter, Hedy en ik springen finaol uut de baand. Even laeter
interviewt Maartje van Weegen mi'j ok nog, ze stelt de stomste vraogen,
mar et maekt oons gien klap uut. Ik kniepoge es naor Tessa en Monica,
die verstiend toe zitten te kieken as Pieter et Waor de Lende inzet. Maartje vragt Harry ok nog om een reaktie.
'Och.' zegt Harry, 'ik hadde van teveuren wel verwaacht da'k mit disse
jury weer niet winnen kon.'
Pieter, Hedy en ik laoten et zwikkien mooi et zwikkien en duken mit 'n
drienend et broezende Amsterdamse naachtleven in.
85
Ereburger Veenstra
Et angstzwiet brekt me de laeste tied bi'jtieden uut. Weten jim waor as
ik zo verschrikkelike mal over in de piene zitte? Dat, as ik mit disse radiovertellegies ophole, da'k dan op Lubbers beginne te lieken.
Even tussen twie haokies: hebben jim wel deur da'k zo now en dan de
hieltied weer beginne te zinspeulen op et feit dat et aende van disse stiekelstokkies zo staorigan toch wel es in 't zicht kommen kan? En hoe vienen jim dat? Want ja, ik bin netuurlik oe zo gevulig veur de miening van
et volk. Dat ik zal mat zeggen as Omroep Frieslaand de kommende daegen ommekomt in de post, de tillefoniste raodeloos, over de toeren en
mal raozende de studio uutvligt naor de Preenzetuun toe, omdat ze alle
tillefoonties niet meer an kan en de Preenzetuun haost niet inkommen
kan, omdat d'r drommen volk mit spandoeken veur de studio staon mit
Veenstra moet blieven d'r op, ja kiek, as dat vanzels allemaole gebeurt,
dan blief ik nog een poze en za'k et veurlopig niet meer over opholen
hebben. Zokke reakties zollen me trouwens best wel hiel wat weerd wezen, want et liet me zo vreselike gruwelik a'k dommiet krek as Lubbers
in een diep zwat gat tumele.
Hebben jim wel in de gaten dat die man et om de drommel niet makkelik het? En weten jim wie et nog vule muuiliker het? Ria! As d'r iene is
diej' beklaegen moeten dan is et Ria. Om mit zoe'n kerel de dag deur te
kommen, da's gien kleinighied. Acht dat niet te licht! Want die man zit
vanzels hatstikke in de put, die het jaoren en jaoren droomd en fanteseerd over dat hoge baentien in Brussel en doe brak him dat an alle kaanten bij de hanen of. En al het Majesteit d'r, as pleister op 'e wonde, ok
ien van de hoogste onderscheidings van et keuninkriek tegenan smeten,
et helpt allemaole gien mieter, de man is finaol mit himzels an.
In een wilde riete begint hij de geuten van de gerage, die vol blad zitten, leeg te haelen, mat halverwege lat hi'j de hiele zwik d'r weer bij
liggen. En dan toffelt hi'j ongedurig deur de keuken henne-en-weer as
Ria in een jasschölk bi) et aanrecht doende is om wat slakkies uut de
gruunte te wasken. En hi'j vragt om 't hottien wat ze an 't doen is en hij
loert in de pannegies die op et gasstel stamt. Totdat Ria, ondaanks et
flessien valeriaandruppen, dat ze algedurig onder haandberiek het,
hielemaole overstuur ropt van: 'Gao now asjeblief doen waj' et volk beloofd hebben, man, gao asjeblief in je warkkaemer zitten te bidden en te
86
mediteren.'
En dat dot hi'j dan ok wel, mar iederkeer as hij nog mar vuuf menuten
an 't mediteren is, dan zicht hi'j de kop van Kohl veur hint en dan springt
hi'j mit een malle galp aachter zien buro weg en staot even iaeter mit et
erelint van Majesteit omme in de tuun tussen de boeremoespollen en hi'j
stikt de voest op richting Duutslaand en raost van: 'Scheisse!' Is 't niet
om deur en deur medelieden mit te hebben?
En ik bin doodsbenauwd da'k dommiet ok zo wor, a'k disse radiovertellegies niet meer hebbe. Hier ontlien ik omines alles an. Dat ik bekend
bin, dat ik wat veurstelle in de wereld, en da's in ien keer vot a'k d'r mit
ophole. Dan zit ik hek as Lubbers thuus te malkieken. Ik lees jim oolde
kaorten en brieven nog es deur en ik zette uut gewoonte donderdagsmiddags de radio an om naor mezels te luustren, man ik bin d'r niet meer, en
d'r belt ok nooit meer !ene op.
En dan zal 't ok best wel zo wezen da'k een hoge onderscheiding kriege
a'k d'r mit ophole. Dat verwaacht ik temeensen al. Ei zol mi'j toch
zwaor ofvalen a'k niet op et gemientehuus kommen moet. En dan zitten
de beide burgemeesters en alderhaande kunde van me daor en dan maeken ze me ereburger van zowel Oost- as West-Stellingwarf. En dan
krie'k een gooiden speltien veur op 'ejasse en een bod van Makkumer
eerdewark veur an de mure.
Mar et helpt allemaole niks. 0, ik verzette me echt wel, heur, ik gao
echt wel an de gang om de geute van de gerage schone te maeken, mar et
wil niet, hen. Et wil gewoon niet meer. Ik bin finaol uut miert doen. En
dan fiets ik zo wel es een aende deur Berkoop en Wolvege mit mien
speltien op 'e jasse en dan blieven de meensken staon as ze me fietsen
zien en dan zeggen ze begrotelik tegen mekeer: 'Daor fietst ereburger
Veenstra ok.' Mien hemel toch, wat een verschrikkelik veuruutzicht!
87
Shy Di, her true stiekelstory
Ie zullen Lady Di hieten in een wereld vol geldwolven, journalisten die
over lieken gaon en et gepeupel dat mit een hongerige blik in de ogen
naor nog meer schandaolen, nog meer sensaosie en nog meer pikaante
onthullings de zundagsblaeden uut de kraantestallegies weggraaien. Ie
zullen Lady Diana hieten in zoe' n wereld, now, dan bi'j' allemachtig
gesjochten.
En now wee'k in de veerste veerte niet hoe groot et beriek van Omroep
Frieslaand is. Ie heuren soms starke staolties van meensken, die veer hoten disse perveensie, Omroep Frieslaand nog op 'e radio kriegen kunnen. Dat misschien zit ie vandemiddag in Kensington Palace ok wel mit
een peer plakkies bolle en een beker soepe bij de radio, hej' d'r hek
wat an ommedri'jd en heur ie now inienend dat ik et over jow hebbe. En
ik zal 't je mar eerlik zeggen, ie lieken me een aorig jonk toe, ie zullen
best ok wel niet altieten lieke schone op 'e huud west hebben, mar de
meniere waorop zejow now an 't ofmaeken binnen, daor is 't aende van
weg. Dat now zo'k et jow over de radio wel toeraozen willen: Gao asjeblief zo gauw meugelik uut mekaander, pik die veertig miljoen in, gao
uut dat aekelike rotlaand weg en kom disse kaant op. Kom naor de StelIingwarven toe. Hier kuj' rustig leven. Dan laoj' hier argens een geriefelik husien daelezetten en zolange dat nog niet klaor is kuj' wel bi) mi'j
uutvanhuus kommen. Ik hebbe wel een slaopkaemer over.
Now, hoe liekt jow dit toe? Ja, verslik je now mar niet in de soepe, mar
liekt jow dit gien geweldig goed plan toe? Laot die hiele kliek daor toch
in heur eigen vet geersmoren. En ie kun op mi) art, ik brude niet van die
gemiene plannegies uut zoas die flikflaaierige James Hewitt, die eerst
mit je ommedonderde en doe alles in een voeg boekien opschreef om
flink an je verdienen te kunnen. De gore smeerlap Laot die hiele keet
daor toch gewodden, mien maegd, hier kuj' temeensen weer vrij aosemhaelen.
Ja, ik weet ok wel, ie moe'n d'r hier vanzels even inkommen in de Stellingwarven. Ie kennen d'r gien meens, mar ie hebben misschien ok
hielemaole niet de behoefte en gao drekt mit Jan en alleman omme. En
aj' laeter toch wel weer es wat anslag willen, dan gaoj' gewoon naor
zoe'n aovend veur alliendstaonden. Die bin hier rondomme zat te vienen.
88
En weej' wawwe dan tegere doen gaon? De zinnen verzetten! As 't ankern meitied mooi weer is dan pakken we de fietsen, we stoppen een
peer poeden broties en een thermoskanne thee in de fietstassen en we
peddelen op een middag lekker over et pattien bij de Lende langes naor
de Driewegsluus toe en dan eten we onderwegens bij een petgat de broties op en we ploempsen tegere wat mit de blote bienen in 't waeter
onime.
En ie hoeven echt niet benauwd te wezen veur de Stellingwarverjournalisten. Ja, ze perberen oons vanzels wel evenpies nut. Ie moe'n d'r
echt niet mal van opkieken, dat as wij tegere over et Lendepattien fietsen, daj' dan inienend in de gaten kriegen, dat d'r al een hiele tied een
kerel mit een grote snor aaehter oons an fietst. Mar daor moej' niet van
over de toeren raeken, dat is Jan Krol van de Stellingwarf mar, en ik
hebbe behalven broties en thee ok een fluttien kopspiekerties in de fietstasse, dat die gaeperd van een Jan Krol staot even laeter mit beide banen
lek bij de Sas te foeteren en te raozen.
Weef trouwens waj' ok doen moeten om mit wat meer meensken in de
kunde te kommen? Ie moe'n ankem haast mit te sutelen. Da's oergezellig en dan gao'we mit 'n beidend ok naor de boekemark op et Fraanse
Pleintien in Drachten, dan kuj' ok mit Rink van der Velde en Douwe
Kootstra en zo in de kunde kommen. Aorige kerels! En tussen de middag eten we altied grauwaten mit spek in et Markkefé. Lus ie wel grauwaten? En we zollen ok wel mit 'n beidend naor 't Stellingwarver Boekebal toe kunnen.
En aj' dan nao een jaor of wat alle zeerte wat te boven binnen, aj' dan
weer wat lekker in je vel zitten, dan vertel ie mi'j jow echte verhael en
dan schrief ik daor een waorhiedsgetrouw boek van en dat venten we
dan tegere uut in de kroje mit de sutelaktie. Een mooi dik boek van 620
bladzieden mit op et omslag een foto van oons tegere op 'e fiets bij de
Lende langes naor de Driewegsluus toe en in grote letters de titel: Shy
Di, her truc stiekelstory.
89
Stellingwarver weke
Al een zoemer of wat aachter mekaander kom ik op Epema Staote van
Jonkheer Van Eysinga in Iesbrechtum Ik bin daor al op 'e Italiaanse, de
Ingelse en de Fraanse Weke west en eerlik waor, veur mien gevuul is d'r
alle keren zo ongeveer etzelde te zien, mar toch mien ik da'k d'r ieder
jaor weer henne moet, want et hét wei wat As ik onder die toegaankspoorte deuriope dan wo'k toch een betien een aander meens. Et is krek
as woj' een betien mit optild, as maek ie inienend ok een hiel klein betien diel uut van et veurnaeme volk. En a'k de Jonkheer en zien vrouw
dan doodgewoonties wat ommescharrelen zie en hier en daor minzem
wat uutleg geven heure over wat femiliepetretten in de mooie kaemer,
dan daenk ik: wat leef ik toch in een demokraotische tied, da'k hier zomar nissen de aodel ommestappen kan. Al daenk ik vanzels ok wel es,
dat as ze niet slimme verlet van mien intreegeld hadden, da'k dan misschien wel nooit ok mar iene tree op heur gerechtighied zetten moch.
Mar now Ja, now ze mien intreegeld wel stomme graeg hebben willen,
zo'k de jonkheer aenlik ok wel es wat vraogen willen. Kuj' oons asjeblief een Duutse, een Deense en een Griekse Weke besperen, Jonker? Ik
weet niet wat jow ankem zoemer van doel binnen, mar neffens mi'j is allienig een aandere vlagge in de veurtuun et grootste verschil en aanders
bin 't verdikkeme allemaole kraompies mit zulveren trekpotten, peperduur diggelgoed, kussens en hoolten wastobben waor aj' afrikaonties in
zetten kunnen. Alliend in de koffietente koj' aachterienvolgens cappuccino, coffee en café au lait kriegen.
Man toch, as jim now echt es hiel wat aanders willen, weej' waj'm dan
doen moeten? Een Stellingwarver Weke op Epema Staote! Ik wil Jow
daor mit alle soorten van genoegen bij helpen. ZieJ' de anpiakbilJetten
al veurjow? Stellingwarver Weke op Epema Staote! En aj' mien naeme
d'r dan bij zetten, dan zullen Jow es zien hoe'n vlocht as Jow op 'e kooi
kriegen. En dan wil ik hier en daor in de tuun ok best wel een stokkien
veurdregen en d'r is vanzels een kraompien mit mien boekjes. Zoks is
veur de gewone man temeensen te betaelen, die zitten niet te waachten
op zuiveren trekpotten en Wedgwood-diggelgoed. Vot mit dat elitaire
en eksklusieve spul veur een stokmennig vrouwluden in tweedmaantelpakicies.
En bi'j alle aandere dissies kuj' dan ok echt degelilce oer-Stellingwar90
ver perdukten kriegen: lekkere vette piekepoties van de Friki in Oosterwoolde, beeltjes van Pieter Stoevezaand, en in de koffietente wodt koffie zet van waeter nut een petgat bij Ni'jtriene. Et smaekt lekker gronderig.
En weef wawwe dan ok doen, jonker? We leggen een vlot in de slotgrachte en daor komt et koortien op te staon van de plattelaansvrouwluden van Berkoop en dan zingen die ieder kertier et Stellingwarfs Volkslied mit drekt daor aachteran et oe zo folkloristische Hup
soepengottenbri j, de bok is an de schieteri )'. En dan bomen de vrouwInden et vlot een aentien veerder en dan zingen ze daor weer.
Now, hoe liekt jow zoks? Wees now asjeblief es evenpies eerlik, zoks
is toch wel een tikkeltien opwienender as een peer oolde kerels mit alpinomussen op, die op et veurplein hek doen of ze jeu-de-boulen kunnen.
Hebben jow en de vrouw trouwens wel een betien gevuul veur humor,
jonker? Hoe zit dat eins mit de Friese laandaodel van vandaege-de-dag?
Kuj'm een goeie grap een betien warderen? Jaowel hoop ik. Weej'
wawwe doen? We hangen veur de poele grap een sehilderd petret van
mij injim mooie kaemer tussen alle Van Bysinga's en Van Harinxnia's
in. Now en dan lopt jow vrouw daor uutleg te geven tussen al dat gewone volk en dan zicht ze dat simpele arbeidersvrouwgien van De klommens iederkeer weer veur mien petret langes slinteren. En dan legt jow
vrouw hiel evenpies de haand op heur schoolder en ze zegt: 'Af wat weten willen, vraog mar op, mien maegd, de aodel is dienstber.' En dan
wist dat vrouwgien naor mien petret en ze zegt schaemelties: 'Dy moaie
krollekop is fêst jimme âldste soan en stamhâlder, mefrou de baronesse.'
Wat een bak, now jonker? Dat ik zol zeggen: Man, hooi op mit dat butenlaanse gedoe, verpiaets jow in wat de meensken écht willen en waor
as ze nog vule massaler op ofkommen: een Stellingwarver Weke op
Epema Staote.
En dan kun jim van alle intreegeid de muren mooi opni'j invoegen laoten.
91
Aarm Wolvege
Aarm Wolvege, now wil et zo verhipte graeg de metropool van WestStellingwarf wezen en et brekt heur iederkeer mar weer bi'j de hanen of.
Vroeger, ja vroeger, doe stelde Wolvege nog wat veur. Aj' as treinreiziger bi'j Wolvege langes kwammen, dan zaj' an de raand van de mark
een groot bod staon nut daor in grote letters op: Wolvega, de grootste
varkensmarkt van het Noorden. En waor kwam de rivella weg? Krekja.
Wolvege hadde wat om wies op te wezen. Wolvege was wat. En now?
Een treurige boel.
Aj' van et zuden uut Wolvege inrieden ziej' de Lennaflat staon mit vuvendattig lege appattementen, et stienen symbool van gemientelik onvermogen. En aj' van et noorden uur Wolvege inrieden, dan ziej' daore
de ni'je drafbaene liggen en daor wodt een meenske ok niet fleuriger
van. Zol die d'r over vuuf jaor nog liggen of zoden d'r dan gewoon huzen staon? Aarmoede troef in Wolvege, de grandeur wil mar niet kommen.
Mar... now hebben ze op et gemientehuus in Wolvege, dat ze daor nog
krek gien stadskantoor numen, een ni'j ambitieus plan ontwikkeld.
Wodt een meens d'r dan niet fleuriger van aj' vanuut et zuden en noorden Wolvege inrieden, now moet, as alles deurgaot, de autobestuurder
die van et oosten nut Wolvege inkomt mit zien ogen zitten te knipperen.
Want op 'e mark hebben ze een blikvanger pland om Wolvege et broodneudige kerakter te geven. Een groot appattementegebouw veur senioren. Da's ni'j Stellingwarfs veur oolden-van-daegen.
En as ik naor Wolvege gao, dan kom ik dus ok altieten vanuut et Oosten. En daenken ze now echt op dat gemientehuus, dat as ik donimiet
zoe'n moonster van stien, beton en glas staon zie, dat ik dan daenke van:
wat is me dit een blikvanger, wat het dit ding et kerakter en de herkenberhied van Wolvege goed daon. Veurdat ik die blokkedeuze zie, moet
ik eerst over die verhipte Lycklemaweg, nut die paolen midden in de
diek, waoraj' omhenne slalommen moeten. En jim daenken op dat gemientehuus toch niet, dat a'k eindelik bi'j die machtige blikvanger bin,
da'k daor mit de huud vol argenis dan ok nog nar ien goed woord veur
over hebbe. Trouwens aj'm centen hebben veur zoe'n kostbere blikvanger, dan moej'm eerst alle wegen in West-Stellingwarf mar es opknappen waoraj'm zo rejaol botties mit Slecht Wegdek d'r op bi'j zetten. Ik
92
r
93
woon in Ni'jhooltpae ok an zoe'n weg vol gatten en koelen. En wat
Wolvege anbelangt, aj 'm echt wat willen, dan hej ' m eerst meensken mit
visie neudig op dat gemientehuus. Ik zal jim bi'j gebrek an visie wel een
ideegien an de haand doen.
Autoresen veur de formule iene dwas deur et centrum van Wolvege.
Nee, dat kan best, zoks doen ze in Monte Carlo ok. En dan wereidwied
op 'e tillevisie en dan ok wat smaekmaekende topcoureurs d'r bi'j: Michael Schumacher en Jos Verstappen.
En dan heurt d'r vanzels ok een plaetselike favoriet mit te doen: Siemen
Schram. Aj' hadde op een moter jakkeren kunnen, dan moet dat in een
auto ok lokken en aanders oefent hij eerst mar wat op die drafbaene.
Dot die ok es echt nut
En dan moe'n ze op et gemientehuus niet vergeten dat ze et centrum
veur et aandere verkeer ofsluten moeten. Jos Verstappen moet onderwegens gien koppeltien vrouwluden tegenkommen die hek naor 't zwembad toe zullen en Siemen Schram moet bi'j de supermark gien winkelkarregien mit benanen en sinesappels an smotze jaegen. En de pelisies
moe'n, as ze tied hebben, et volk wel aachter de strobaolen zien te holen.
Now en dan de coureurs, as gekken, ronkende deur Wolvege, slalommende de Lycklemaweg daele, over de winkelpromenade, een slinger
over de Karkstraote en de Pieterslaene, zo hadde meugelik om et Van
der Sandeplein henne en dan weer richting Tuundörp. En dat honderd
keer aachter mekeer. lene grote sensaosie! Mit zoks kuj' ere inleggen!
Dan gaot Wolvege de hiele wereld over en et kost niks, et brengt allienig
mar centen op. Now ja, de kaans bestaot vanzels dat Michael Schumacher halverwege de wedstried et stuur niet holen kan en dwas deur de
vrouwlude-klerewinkel van Wierda jakkert. Mar Schumacher staot nargens veur, mit een peer panties en een onderjurk nog an de rutewisser
stoft hij veerder. Op naor de finish bi'j et stadskantoor, waor de Grote
Fries van West-Stellingwarf uutreikt wodt deur Remco Heite, oonze
Stellingwarver preens Reinier.
94
Mister Stellingwarf
We zullen et toppunt van domhied in de Stellingwarven now wel zo ongeveer had hebben, dat heb ik vaeke docht as de ien of aandere plaetselike politikus weer es wat stoms dee. Mar nee heur, et kan altieten nog
stommer en gekker. Wat zag ik tot mien grote ontzetting een schoffien
leden in mien eigen streekblad de Stellingwarf staon? Mit mitwarking
van diezelde Steil ingwarf zol d'r morgenaovend op 6 janrewaori, op
mien vetjaonlag nota bene, een schoonhiedswedstried in Wolvege ballen wodden. Morgen zollen veur de eerste keer miss en mister Stellingwarf keuzen wodden. Now, dommer gedoe as een schoonhiedswedstried bestaot d'r niet, dat de Stellingwarvers bin now dan eindelik bek
zo diepe zonken en bek zo idioot doende as de rest van de wereld, docht
ik. En ik hadde gien hope dat et ooit weer goed kommen zo!. Mar gelokkig, et aepespul gaot niet deur, d'r weren gien dielnemers genoeg.
Nee, wie heur ik daor stiekem smeels lachen en zeggen dat et allemaole
jeloersighied van mi'j was, omdat ik te oold veur zoks bin en niet mooi
en opwienend genoeg bin om an zoks mitdoen te kunnen? Wat daenken
jim now toch? Daenken jim dat ik et niet opnemen dust hadde tegen die
mooie jonge jongen, die nog mar kwaolik dreuge aachter de oren binnen? Ik hebbe zo staorigan meer as achthonderd keer argens wat veurdreugen nut eigen wark, dat ik wete werachies wel hoe as ik mij an een
zael vol volk prissenteren moet, zit daor echt mar niet over in. Mit al
mien flair en overtugingskraeht zol ik die jonge spetterties in iene goeze
van dat plankier ofjacht hebben, daor af over henne lopen moeten. Eerst
in vri'jetiedskleren en dan in een zwembroek. In de grote wereld, buten
de Stellingwarven, heur ie dan eins ok nog aovendkleren te showen, mar
dat hoefde morgen in Wolvege al niet. De orgenisaosie zal wel docht
hebben: et het hier altied een aarrnoedige streek west mit arbeiders en
keuterboerties, awwe d'r ok nog aovendkleren bi'j doen, dan dot d'r
vanzels gieniene mit, want zoks kan gieniene hier bestuveren. Dat goed
bekeken was 't me morgen ok nog een aarmoedig rommeltien wodden
ok. Aj' dan wat willen, doe et dan ok in ien keer goed.
Ziej'm mi'j daor al in vri'jetiedslderen over zoe'n plankier deur zae!
Dragt in Wolvege paraderen? Mooie vlotte Wit linnen broek an, gimmestiekschoenen, strak t-shirtien, truigien lossies over de schoolders en
een strao!ende lach. Veenstra zal mooi en opwienend henne te zeilen. En
95
die peer grieze haoren in mien bos krullen, daor wodt een man allienig
nog mar mooier van.
En dan zollen je ok vraogen steld wodden, want ie zollen niet allienig
mister Stellingwarf wodden kunnen deur mooi en opwienend te wezen,
mar ie mossen ok wat intellektuele begage an boord hebben. Now, ik
hebbe ulo-A, dat ik hadde alleman wel andust. Trouwens, d'r ston geruststellend in de Stellingwa rf dat et niet al te muuilike vraogen wodden
zollen. Now, da's me werachtig ok al wat, daor hij' vanzels ok twie
kaanten mit op. Of de orgenisaosie hul de Stellingwarvers, die an zoks
mitdoen wollen, ok veur hatstikke dom of de orgenisaosie was niet in
staot om muuilike vraogen te bedaenken. Ja, da's een scharpen iene!
Mar et het dus allemaole gien mieter hulpen.
Ziej'm mi'j trouwens al in een zwembroek lopen over dat plankier
dwas deur zael Dragt in Wolvege? Zo deur de weke he'k maot zesse,
mar dan zo' k vanzels maot vufe anstruupt hebben. En mit maat vufe kan
ik zo wel bij de Chippendales. Behalven...
D'r was dus ien klein dinkien waoromme as ik morgenaovend niet mitdoen kund hadde in Wolvege. Ze hebben mi) drie jaor leden in et ziekenhuus de boek eupen fiekt, dat daorornme heb ik now een lidteken,
een rooie strepe, van rechtboven de naevel naor anderen toe, om de naevel henne, en rechtonder de naevel nog een aende naor onderen toe. En
dan kuj' zoe'n verkiezing dus wel vergeten! Mit een grote groete over de
huud kuj' dus gien mister Stellingwarf wodden. len schramrnegien en ze
hebben je niet meer neudig. Zoe'n schoonhiedswedstried, et zol dus niet
alliend een oerdom gedoe west hebben, et zei nog hatstikke diskriminerend west hebben ok.
Mar och, waor maek ik me ok drok omme, waor praot ik aenlik over,
d'r is toch zeker al jaoren een mister Stellingwarf...
Ei
Friezen en Stellingwarvers
Now hewwe d'r al haost weer een maond in et ni'jejaor opzitten en now
hoop ik mat dat et zere stee de laestc weken wat bezaacht is, dat now
zo'k de Friezen vraogen willen of ze nog lelk op 'e Stellingwarvers binnen en of ze al over dat anhisserige stok in de Liwwadder Kraante henne
binnen. Dé verrassing van et heufdblad van Frieslaand, de ooldejaorsbi'jiaoge van 1994 mit een verhael van Philippus van der Meulen mit de
pakkende titel Over de Tjonger zijn de Friezen anders.
De journalist vreug een stokniennig Stellingwarvers hoe die over de
Friezen dochten. Now, ie moe'n as kraante ok wel hielendal niks meer
weten te bedaenken veurdaj' zoe'n ofgezaegd flutonderwarp bij de kop
pakken, mat goed, dejournalist belde mi'j ok. Wat de bekende schriever
van de Friezen docht?
'En,' zee de journalist d'r drekt bij, 'et meugen ok wel negatieve dingen wezen, heur.'
Ja, hoe negatiever des te mooier vanzels, opschudding en sensaosie
moe'we hebben, leve et Privé-gehalte van de Liwwadder Kraanie!
Now, dejournalist hadde niet botte vule an de bekende schriever. Ik zee
dat de Friezen bek etzelde weren as de Stellingwarvers en ik kan et weten, want ik komme overal en eerlik waor, een zael vol Friese vrouwluden boven op 'e klei is lieke gezellig as een zael Stellingwarver vrouwluden hier bij oons op 'e zaandgrond. Ik hebbe nog wel zegd dat de
Friezen beter veur heur eigen tael opkommen as de Stellingwarvers. Ik
was dus positief over et Friese volk, mat dat kwam dus niet in de
kraante, de man hadde verlet van veuroordielen en daor hebben aandere
Stellingwarvers him doe riekelik van veurzien, dat zodoende kon hij
toch nog een lekker, sappig stokkien schrieven, dat ik mit schaemte lezen hebbe.
Mien hemel, wat kun de Stellingwarvers heurzels ophemelen en heurzels boven de Friezen plaetsen! Wetenjim et nog. Friezen, komt dat flutverhael nut al die onthullings al weer boven borrelen en woj'm zuver al
weer wat heilig in de huud? Wat zeden de Stellingwarvers ok al weer?
Wij bin vule gezelliger as jim, vule vlotter en lossieser. Jim Friezen,
jim bin stug, jim geven jim niet, jim bin ongezellig in 't ankommen en
jim zitten vule meer op 'e centen as wij. Wij niet, heur, wij Stellingwarvers, wij bin toch wei zokke allemachtige losbollen! As wij ok nog
97
mar iene gulden in de buse hebben dan verpatsen we die, al zitten we ok
nog zo krap, et zal oons nooit gebeuren dawwe zonder een lekkere
stoombokken van de mark thuuskommen. Wi'j Stellingwarvers, wi) bin
de Zuudeuropeanen van Frieslaand!
Zie der, een bonte verzaemeling Stellingwarver uutspraoken in de Liwwadder Kraante. Harrekrastes! Ik hebbe drekt inien eerste euliekoeke
van rnisselikhied weer uutspi'jd. De Liwwadder Kraante zol werachies
wiezer wezen moeten en de Stellingwarvers hielemaole.
Wij lossieser! We bin gewoon stieve harken! Veur die miss- en misterverkiezing hebben heur hier lessend in Wolvege mar viere opgeven:
iene jonge en drie maegies. Wat een spetterend risseltaot veur de
Zuudeuropeanen van Frieslaand!
De Zuudeuropeanen van Frieslaand! Dan bin ik zeker rnediamagnaot
Berlusconi, omda'k ien keer in de weke vuuf menuten op 'e radio bin.
En 0e, wat bin wij Stellingwarvers gezellig! Bij de laeste verkiezings
stemden d'r 618 Stellingwarvers op 'e Centrum Perti'j en de perti'j van
Janmaot. Praktisch de hoogste score van Frieslaand! Ce, wat bin wi'j
Stellingwarvers gezellig! We zollen oons de ogen tot de kop nut schaemen moeten! De kleindochter van Mussolini zol 't hier grif ok goed
doen! Toch nog een betien Zuudeuropa, ja! Dat me denkt, lao'we eerst
es naor oons zels kieken veurdawwe deur de kni'jen gaon veur een op
sensaosie beluste journalist van de Liwwadder Kraante.
Kennen jim die bak van dat Friese boertien van vroeger op 'e Kniepe?
Nee, ik vertelle aanders nooit gien bakken, mar now moet et even, om de
veuroordielen weer wat in liekwicht te kriegen. Dat boertien kocht een
koe. Een half jaor laeter vreug zien buurman hoe of de ni'je koe bevul.
'Praot me d'r niet van,' zee et boertien. 'die verhipte koe wil niet onder
de bolle. lederkeer as de bolle springt dot me die smerige koe krek een
stappien naar veuren en mis is 't weer.'
'Komt die koe soms nut de Stellingwarven?' vreug de buurman.
'Ja,' zee et boertien, 'mar hoe weet ie dat?'
'0,' zee de buurman, 'daor heb ik een vrouw weg...'
98
Emily
Ik leup lestdaegs deur de supermark in Berkoop en doe zag ik daor mit
grote koppen in de kraante staon: Vriendin van prins heet Emily. Now,
ik zal jim wel vertellen, dat et me een pak van 't halte was. WillemAlexander het now zels verteld dat hi'j scharrelderi'je het, et is een studente rechten nut Nijmegen en ze hiet dus van Emily. En ik bekeek
Emily zo es op 'e foto en ik keek de kraan tekoppen nog es over en ik zag
in ien keer dat et goed was. En zo zal Majesteit d'r grif ok over daenken,
want ja, ie moe'n as mem vanzels altieten mar ofwaachten waor as
zokke jongen mit thuuskommen en neem now mar van mij an, dat alle
memmen in wezen geliek binnen, of et now om Majesteit in Den Haag
gaot of om een gewoon arbeidersvrouwgien op 'e Langelille.
Vrouw Visser. Gatske Visser. Heur man is timmerknecht bij een baos
op 'e Gediek en ze hebben iene zeune, Jochum, een knappe vent, mar
een betien een wildeman. Jochum geniet van alle kaanten van 't leven,
za'k mar zeggen. Mit een peer maoten van him zet hi'j alle bars in de
vere ornkrieten of en et is vaeke al tegen de morgen as vrouw Visser de
brommer weer heurt. Krek as alle memmen mit jongen van die leeftied
het ze dan nog gien oge dichte daon. Eerst moet ze Jochum thuuskommen heuren. En as ze de brommer ankommen heurt, flut ze stiekem
naost heur snorkende Gasnet, de timmerknecht, weg en gaot de trappe
of naor onderen toe. Jochum komt krek de deure in.
'Ik hebbe nog een kliekien eerpelties mit boeremoes en spekkies
staon,' zegt ze zorgzem, 'za'kje dat even opwaarmen, mien jonge?'
Now, een naacht op 'e struun en aeventuur maekt hongerig, dat even
laeter zit Jochem an et opwaarmde prakkien en zij kikt vergenoegd toe.
As hi'j et proesien op het kikt hi'j heur even an en dan zegt hi'j: 'Ik
hebbe ok een meid, mem, et is dikke an, we bin staepelgek op mekaander, ze komt van De Harkema, heur heit is piekevanger. Za'k ze mar es
mitnemen?'
'Jonge toch,' zegt vrouw Visser, 'hoe hiet ze?'
'Sijke,' zegt hi'j, en hi'j tiepelt zuver wat verlegen mit et taofelzwilkien
omme.
As ze laeter op bedde ligt daenkt ze: wat bin ik bliede dat et gewoon een
maegien van De Harkema is, et hadde vanzels bek zo goed een stads
ding wezen kund, dat van Noraly, Kimberly of Emily hieten hadde. Mar
99
et is gelokkig een doodgewone Sijke, daenkt vrouw Visser en ze raekt
even laeter gelokzaolig in de soeze.
En daenken jim now echt dat Majesteit lessend aanders reageerd het as
Gatske Visser van De Langelille? Ja, we kennen Majesteit et beste as ze
in een mooie jurk nut erelint en juwelen uut de Gooiden Koetse stapt,
mar neem now mar van rni'j an dat et ok mar doodgewone meensken
binnen. As de tuunman van 't peleis zien vri'je dag het, haelen zij gewoon de eier nut, want ze holen dus een stokmennig kiepen. En now
weet ik haost wel zeker dat jim daenken, dat ik d'r weer op los fantesere.
Nee, dat doe ik dus niet, dat van dat eier uuthaelen is hatstikke waor,
want ik hebbe zo mien konnekties, tot in de hoogste kringen dus.
En dan zit Majesteit dus op een aovend iaete nog aachter heur buro om
wat muuilike pepiereboel deur te snuuien en dan beurt ze de jeep van
Alex de oprielaene daelekommen. Zo laete nog, daenkt Majesteit, ze flut
aachter et buro weg en ze is krek beneden as heur ooldste zeune de deure
inkomt
'Za' k je nog gauw een eigien bakken, mien jonge?' vragt ze, 'de kiepen
leggen de laeste daegen dat zowat dot.'
Now, aj' op 'e struun west hebben dan gaot een eigien d'r wel in, dat
even laeter zitten ze tegenover mekaander bi'j de keukentaofel.
'Ik moet mem ok wat vertellen.' zegt Alex.
Hij pluust zuver wat verlegen an et taofelzwilkien omme.
'Ik hebbe een meid, mem.'
0e heden, daenkt Majesteit, now zuwwe 't beleven, ik heb him al een
keermennig naor een Duutse aodellike bruIloft stuurd en daor is nooit
wat van kommen en now bin alle meensken me echt lieke vule weerd,
mar stel now toch es dat hij tegen de dochter van een piekevanger van
De J-Iarkema an lopen is, op die universiteiten huust van alles, en dat ze
van Sijke hiet. Alex en Sijke. De huvers gaon Majesteit zuver een betien
over de leden.
'Vertel mar op, mien jonge,' zegt ze dapper.
'Ze studeert rechten in Leiden.' zegt Alex, 'ze komt nut Nijmegen, et is
hatstikke dikke an en ze hiet van Emily.'
'Ie weten niet half hoe bliede aj' me daor mit maeken,' zegt Majesteit.
'Emily... Alex en Emily...'
En een schoffien laeter raekt ze hek zo gelokzaollg in de soeze as
Gatske Visser op 'e Langelille.
100
All you need is love
Et is aovens om een ure of tiene op een deurdeweekse dag in Wolvege.
Et is een klein betien diezig. Over de parallelweg naost de Stienwiekerweg lopt een man, die even laeter et pattien naor ien van de riaantste huzen van de buurt oplopt. Et is Robert ten Brink, de prissentator van ét
suksespergramme van de Nederlaanse tillevisie All you need is love. Hij
drokt op 'e belle van et riaante huus. Evenpies laeter floept et ganglocht
an, de deure wedt los daon en een verbaosde burgemeester Remco 1-leite
van West-Stellingwarf staot in de deure.
'Robert,' fluustert Remco.
'Jow kennen mi'j dus,' zegt Robert.
'Da's te zeggen,' zegt Remco, 'de vrouw het et altieten over jow, zels
kan 'k et eins nooit waachten en kiek naor jow pergramine. Koj' argens
veur?'
'Ja,' zegt Robert, 'hier vlakbi'j staot de All you need is love-caravan en
asjow now mit mij mitlopen naor die caravan toe, dan dri'j ik daor een
videofilmpien veurjow of, want d'r is iene die je graeg wat zeggen wil.
Hej' ok een idee wie dat wezen kan?'
'Nee,' staemert de burgemeester, 'nee, ik zol 't niet weten, d'r is toch
zeker gien vremd wief dat gek op me is of zo. Ik wete vanzels da'k nogal
good-looking bin, mar as 't om zoe'n dweilerige blei gaot, dan gao 'k
niet mit.'
'Nee,' zegt Robert, 'et gaot om een man enjim hebben wel es spul had
en dat Zit him an 't aende van 'tjaor z6 in de wege, dat hij now schoon
schip maeken wil. tien flauw idee wie et wezen kan?'
'Een politikus?' vragt Remco haeperende.
'Et zol kunnen,' zegt Robert raodselachtig, om de spanning d'r veur et
miljoenepebliek een betien in te holen. Loop ie mit me mit?'
En dan struupt de burgemeester gauw et wiendjak an en ze toffelen
deur duuster Wolvege: Robert en Remco, onderwegens naor de All you
need is love-caravan op et parkeerterreintien van et verzorgingstehuus
Klein Soolstede.
In de caravan ridt Remco zenewaachtig op 'e stoel henne-en-weer.
'Ik zal je niet langer in spanning zitten laoten,' zegt Robert.
Evenpies blift et scharm nog gries, dan komt de robuuste kop van Here
Werkman in beeld.
101
102
'Hoj Remco,' zegt die zuver een betien angedaon, 'dat haj' niet docht,
hen, oolde rakkerd.'
Even wodt et Hero dan te machtig en de kamera lat de kaptaole Zaandhuzemer woonboerderi'je zien, dan het Hero him weer in bedwang.
'Weej' wat et is, Remco, et is de leeftied en et is de bed van 'tjaor. Ik
bin vandezoemer vuuftig wodden. Vuuftig! En now wa'k zoni'jsies hek
doende en hang de ballen in de kastboom en doe vleug et me an, dat ik
dochte: veurdat et jaor omme is, moe'k et mit Remco eerst hielemaole
goed maeken. A'k in de Raod wel es wat klierderig daon hebbe, et spiet
me, ik wete da'k in jim ogen bi'jtieden een dwasbongel bin, man ik vien
jow een goeie burgemeester en ik mag jow persoonlik ok stomme graeg.
Weef wat et is? Ik was de stadse, waarmbloedige allochtoon tussen de
kat-uut-de-boom-kiekerige, onzekere Stellingwarver autochtonen. Ik
zat now ienkeer zovule lossieser in mien vel as jim. Mien hemel, wat
he'k me vaeke argerd an dat veurgekookte gedoe mit die begrotingsbehaandelings. Jim weren ok zo allemachtige star en staf, ik was altied zovule verfrissender. Ik hadde et jim indertied wel toeraozen wild: Kom
nut de plooi, Stellingwarvers, laot jim gaon, wor hek as mij: flitsend,
spraankelend, geestig en ad-rem. Man now bin 'k vuuftig en ik hong de
ballen bek in de kastboom en doe kwam d'r inienend een wonderbaorlike rust over me, dat ik docht: et komt ok mar zo 't komt. Ik daenke,
Remco, da'k eindelik een betien een Stellingwarver an 't wodden bin,
dat zuwwe now kammeraoden wezen?'
Dan wodt et beeld weer gries.
'En?' vragt Robert.
'Ja,' zegt Remco, hies van emosie, 'ik wil wel goeie buisies mit Hero
wodden.'
En dan zitten we inienend in de studio en Robert ropt: 'En ze bin hier
vanaovend! Remco en 1-lero!'
En tillevisiekiekend Nederlaand zicht heur beidend de All you need is
love-trappe ofkommen en ze gaon naost mekeer op 'e baank zitten.
'Now, dit is me werachtig wel wat aanders as een hottien in de hoogte
holen bij Sonja, of niet dan?' zegt Robert, 'en dit is nog niet alles,
Remco, Hero gaot ok veurje zingen.'
En dan zingt Hero op 'e wieze van Daar in dat kleine café aan de haven
van Vader Abraham: Je bent een man naar m'n hart, beste Remco.
In West-Stellingwarf zit alleman op dat mement goelende veur de tillevisie.
103
Op toernee - 3 -
Schriever Veenstra op toernee. De bekende schriever was vraogd om in
et grote dorp Drachten te kommen op een aovend van geriffermeerde bejaorden. En daor hadde de schriever ommeraek nocht an, want zoks is
meerstal slimme aorig en genoeglik, dat de schriever tufte welgemoed in
zien rooie autogien over de snelweg naor Drachten.
Doe 'k op et ofpraote adres de deure inkwam keken de meensken mi'j
wat wonderlik an en ik zag ze daenken van: wie is die man en wat moet
die man hier. En aanders is 't altieten drekt van: 'Dus jo wiene der al,
Veenstra. Koene jo it in bytsje fine?' En now zee gieniene dus wat.
Alom vraogende gezichten. En ik zag dat d'r een projektor klaor ston.
0 jee, docht ik, dat ik zee mar wie a'k was en waor a'k veur kwam. De
bekende Stellingwarver schriever komt veurdregen uut eigen wark.
Now, daor was gieniene wat van bekend. Ze hadden een dia-aovend. En
de man die mij bliekber besteld hadde was d'r niet. Een malle zaeke, ja.
Mar Veenstra kon d'r wel evenpies bi'j zitten gaon, ze zollen die man
bellen, dan kwam die daolik wel en dan mo'k daor mar mit pramen. Of
Veenstra koffie wol? Nee, dat mag Veenstra dus niet hebben en butendat
as Veenstra et wel hebben mocht hadde, dan hadde Veenstra et niet hebben wild, want Veenstra was ornmeraek gremietig in de huud. Dit was
verdikkeme de zoveulste keer dat de schriever vergees op een aovend
half Frieslaand deuijachte, dit was de zoveulste koppel bejaorden die d'r
vergeetachtig een pottien van maekte. En daor vlieg ie je dan veur uut de
naod.
Dat daor zat Veenstra in Drachten tussen de bejaorden te waachten en
d'r laggen stencils op 'e taofel, dat d'r mos ok zongen wodden en Veenstra wus al lange wat, want de orgeniste was zeker al een menuut of tiene
an 't inspeulen mit Wat de toekomst brengen moge. En et duurde mar en
et duurde mar veurdat die man kwam, dat de veurzitter eupende de aovend en ze mossen zingen: Wat de toekomst brengen moge. Ik had et
goed scheuten.
En now daenken jim misschien dat ik een aorig, rustig en gemoedelik
Stellingwarfs joongien bin, now, meerstal is dat ok zo, mar wat kan 'k
dwas en verkeerd wezen as 't moet. Aanders zing ik Wat de toekomst
brengen moge altied uut volle bost mit, want ik vien et een prachtlied,
mar now wa'k deur en deur dwas in de huud. Verdikkeme ok! Dat ik
104
dochte: ik verpoffe et, ik zinge niet mit, ik pakke dat stencil niet. Dat
ha'k trouwens niet iens neudig had, heur, want Veenstra kent de tekst
wel uut et heufd. De schriever het zo deur de jaoren henne een geweldig
repertoire opbouwd, want ik zinge overal van alles mit: Werde dyk ii lân
omklaninjet, de Jnternationaole en alles van Jehannes de Heer. Mar now
dus evenpies niet!
En die oolden-van-daegen zongen as liesters in Drachten. Een wrange
tekst trouwens: Wat de toekomst brengen moge, mij geleidt des Heren
hand. Naor Drachten ja, waor a'k hielemaole niet hoefde te wezen. Nee,
ik hebbe now hielemaole de gek niet mit et geleuf of mit dit mooie gezang, ik hadde gewoon de bokkepruke op. En ik zegge jim gewoon eerlik wa'k docht. Mag dat ok es een keer? Dat ik hul de lippen stief op
mekaander en zi'j mar zingen, et schalde deur 't gebouw: Moedig sla ik
dus de ogen naar het onbekende land. Drachten of all places! Wanneer
kwam die kerel now eindelik es een keer, zoda'k naor huus toe kon en
veur de tillevisie mit een eierkoeke bij All you need is love weer wat tot
ruste kommen kon. Leer mij slechts het heden dragen met een rustig kalmen moed! Ok nog rustig en kalm blieven zeker, neem mi 'j asjeblief
evenpies niet kwaolik, mar et broesde me van binnen.
En doe 't lied nut was wodde de Here vraogd om een genoeglike aovend. Daor krigt Hi'j een hi'js an, docht ik. En dit is alweer niet on-kristelik bedoeld, jim hoeven dus niet van de stoel te springen om duvels
naor de studio te bellen.
En doe kwam die man en ik hebbe zegd da'k drekt naor huus wol en of
ik misschien wel evenpies de reiskosten kriegen kon, omdat Stellingwarver auto's niet op waeter rieden.
Hadden jim wel van mij verwaacht da'k zÔ opsternaot wezen kan?
Nee, hen? Now, dan hej'm now ok es kennis maekt mit de aandere kaant
van dit deurgaons toch wel oe zo aorige Stellingwarverjoongien.
105
Tessel as een geite
Een verontrustend bericht in et ni'js lestdaegs: de hieltied meer jonge
kiender hebben eetperblemen. Dat now hebben de geleerden ok drekt
mar onderzocht hoe zoks soms komt, want dat is wel zo makkelik. En
wat hebben ze ontdekt? Een protte oolden hebben vandaege-de-dag een
'laot de boel mar wi'jen gedrag'. As een kiend et eten niet lekker vint,
dan hoeft et et niet op te eten, mar mag et wel wat lekkerders hebben. En
op die meniere kriej' dus onuutstaonbere, vervelende kieskauwerige tiewerds van kleinjongen. En we kennen ze allemaole:• zokke oolden en
zokke kleinjongen.
Martin en Linda wonen in zoe'n malle kronkelige ni'jbouwwiek in
Oosterwoolde. len joongien hebben ze: Dennis-Pieter, mit een strepien
tussen Dennis en Pieter. En meer jongen kommen d'r ok niet, want
Linda wol én een kiend én een carrière butenshuus Dat as pedicure
komt ze now bi'j meensken an huus, dat zodoende bekubbet ze oolde
kerels de kalknaegels en zo. En now schets ik jim gewoon even een huselik taferieltien bi'j Martin en Linda in die malle ni'jbouwwiek in Oosterwoolde.
Et is kwat veur zesse aovens, Martin is bek thuus van zien wark op 'e
grösdreugeri'je en Linda is mit de eteri'je doende. Op et aanrecht staon
drie schaolties mit yoghurt en muesli en Linda het bek een kaant en
klaor praldcien in de magnetron drokt, want tied om fesoenlik eten klaor
te maeken het ze niet, want ze het om kwat veur zeuven al weer een
ofspraoke om de naegels van een oolde kerel art de Snellingerdiek in te
kotten, en et is Martin zien joggingaovend. Twie keer in de weke vligt
Martin, tegere mit een buurman, in een trainingspak mit een waes veur
de ogen en een hatverlamming riskerende, Oosterwoolde een keer in de
ronte. Dat Dennis-Pieter, mit een strepien d'r tussen, zal dommiet zolange naor de buurvrouw toe.
En dan begint et daegelikse gesodemieter as Linda et kaant en klaore
prakkien nut de magnetron op 'e taofel zet het. Eerpelties mit rooie kool
en appelties. Ze het Dennis-Pieter bek wat in 't bod schept of et misbakseltien begint zoas gewoonlik te mierken.
'Dennis-Pieter lust gien rooie kool. Dennis-Pieter wil een milky way.'
En zo lammeteert die kleine verrekkeling nog een schoffien deur en hij
slat d'r bij mit de lepel op et bod.
106
'Dennis-Pieter wil een milky way!'
Now, Martin wil dan nog wel es opspatteren.
'Vreet op, jonge, eers kuj' een oplawaaierkriegen.'
Ja, aanders praot Martin vanzels altieten Hollaans, daor komt DennisPieter laeter zo verschrikkelik vule veerder mit, mar as Martin lelk is,
dot hij inienend gewoon.
Mar et helpt allemaole gien spatter. Dennis-Pieter is tot in de stobbe
verwend en zeurt deur, totdat hi'j van Linda een milky way krigt.
Wat een huusholing! De medeme tied! D'r komt laeter gien klap van
die Dennis-Pieter terechte. Ze mossen dat smerige jankertien gewoon es
over de kni'je nemen en een pak rammel geven. Daor zol hij van opknappen. Mar dat is pedagogisch vanzels niet verantwoord, want dat
kleine mispuntien belt vanzels drekt de kiendertillefoon dat hij thuus
mishaandeld wodt. Wat eentied!
Dan wij vroeger, as kiender in de krappe vuuftigerjaoren, hek nao de
oorlog. Wij atten wat mem op 'e taofel zette. Ikke ok. Ik... How, now
moe'k vanzels wel eerlik blieven, now vergaloppeer ik mezels lillik, ik
zal 't jim mar eerlik opbiechten: ik was vroeger ok zoe'n kleine verrekkeling. Jakkes, ik walge van mezels op dit mement.
'Han lust gien koevleis. Han lust gien varkenvleis.'
En mem was geduldig mit Han. Now hoefde mem netuurlik de diek ok
niet nut om de naegels van oolde kerels te beknippen.
'Lust Han dan wel lamsvleis?'
'Ja, dat lust Han wel.'
En zo het Han jaorenlaank koevleis eten in de waon dat et lamsvleis
was. Mem heur psychologie van de vuuftiger jaoren. En dan kostte et
n6g muuite zat om Han et proesien eerpelties mit gele knollegies op te
voeren.
'Han lust niet meer.'
'Ae, jaowel je, nog een happien van Kiaosien en nog een happien van
Gesien. Op is 't. Han is een grote jonge.'
Mit et zwiet op 'e kop beken ik dat ik eertieds bek zoe'n zinnig geval
was, bek as Dennis-Pieter in Oosterwoolde, zo tessel as een geite. En
toch bin 'k nog poerbest terechte kommen, dat Dennis-Pieter, mit een
strepien d'r tussen, kan laeter altieten nog schriever wodden.
107
Revival
Ankem jaor wor ik vuuftig en eerlik waar, ik overdrieve niet, mar et
griest me an. Vuuftig! Ik beginne verdikkeme staorigan oolder te wodden en ik zie d'r tegen op om oolder te wodden en daj' dan niet al te vule
meer kunnen, dat de tied zal grif kommen da'k ophole mit mien schrieveri'je. Wat moej' altied beschrieven? En hoe oolder a'k war, hoe knoffeliger en stiever as de hanen me misschien wel wodden zullen. En dan...
raek ik staorigan uut de belangstelling, mien naeme dunkt niet riegelmaotig meer op in de kraantekelommen, Johan Veenstra wodt staorigan
vergeten deur de meensken. Wat een gruwelik veuruutzicht! Een schrikbeeld!
Ik zie mezels al as oold, maeger mannegien in een tehuus in Wolvege
zitten. Klein Soolstede of zo. Ik hadde vanzels liever niet naor zoe'n tehuus gaon, ik hadde liever in mien eigen husien in Ni'jhooltpae blieven
wild, mar de meensken vunnen dat et niet meer vertrouwd was op 't
laeste en ze vunnen ok da'k d'r in vergriemde. Ik was niet meer in staat
en hooi de tuun netties bi'j, dat et was iene wildeboel om huus en in huus
was 't ok een smeertroep, omda'k nooit wild hadde dat d'r een vrouwgien van de gezinshuipe kommen zol. Veenstra het now ienkeer altieten
wat schoftig west veur vrouwluden. De boot was hieiemaole aa, doe 'k
de eteri'je een keermennig op et gas verbranen leut, dat doe maekten de
buren risselvaosies en hebben ze de oolde man gewoon oppakt.
En dan zit ik dus in Klein Soolstede. Onwennig. Et oolde kassien en de
klokke mit et peertien d'r op moch ik mitnemen. En mien boekies, cassettebaanties, de beide Bergveldpriezen en alle plakboeken mit kraanteknipsels van mien vroegere suksessen.
Ziej'm mi'j zitten in mien kaemertien? In een rolstoel omda'k slimme
krebentig bin en mit een heurapperaot omda'k zo doof as een lotte bin.
En wat misschien nog wel et malste is: ik hebbe een zwakke blaoze, dat
et bedde is morgens wel es nat. En zoks roek ie in zoe'n klein kaemertien.
Ziej'm mi'j al zitten? Vanwendig biaederende in mien plakboeken,
schuddekoppende dat et allemaole al zo lange leden is. Schriever Veenstra, een oolde stumper die meerst in et verleden leeft. Flatstikke koppig,
eigenzinnig en ienzelvig. Veenstra wil niet naor de bingo, Veenstra wil
niet naor de koffiekaemer, Veenstra wil niet dat een vrijwilliger him
108
deur Wolvege kart. Veenstra raost et hiele huus bi'j mekaander as hi'j
naor de therapeut moet. Wat een toekomstbeeld!
Dat now hoop ik toch zo dat ik as oolde man een revival beleven mag.
Ere artiesten overkomt zoks ok wel es. Inienend was Jacques Herb ommes weer populair mit Manuela. Dat wat zol 't mooi wezen as d'r laeter
zomar een zustertien zeggen zol: 'Mar Veenstra, waoromme gaoj' niet
nog es wat veurdregen? Ie bin dan wel min op 'c gang, mar ie kun best
nog wel een verhaeltien veurdregen. Weef wat, we slaon donderdagmiddag dat verhipte bingo een keer over en dan vertel ie in de rekreaosiezael een stokmennig vertellegies.
En dat gaot dan an. En is 't niet wonder, al zit ik dan in een karregien,
veerder bin 'k inienend weer de oolde Veenstra van vroeger. Uur et
heufd en mit een krachtige stemme boei ik alle aandere oolden-van-daegen. De revival van schriever Veenstra is een feit, de oolde man ondergaot gewoon een veraandering van dag en naacht. Van een vergeten
oolde stumper veraander ik in een vieve, levenslustige bejaorde.
En de anbiedings stromen weer binnen. Bij alle aandere bejaordehuzen in de Stellingwarven moe'k kommen en et Rooie Knus belt a'k een
weke laank mit de Henri Dunant mit wil. En dan elke dag een ure veurdregen. En ik zegge vanzels van ja, dat op een morgen komt een bussien
van 't Rooie Knus me ophaelen en ze schoeven mi'j mit een koffertien
mit verschonige in et bussien en ei zustertien geft in de gauwighied nog
een peer pakken pampers mit. En daor tuffen we henne.
En et wodt in ien woord een geweldige weke. Ik leve weer! Et ienige
vervelende is die zwakke blaoze, want elk applaus gript me zo an, da'k
et dan niet opholen kan, dat nao elk applaus drokken een peer Rooie
Knus-helpsters me aachter een gedien en dan strupen ze me een dreuge
pamper an. En dan drokken ze me weer veur et gedien en kan de revival
van Veenstra weer deurgaon.
109
De Marilyn Monroe
van de Weperpoolder
Eindelik weer es een keer een verhael over Oost-Stellingwarf! Wat heb
ik et al een poze niet over Oost-Stellingwarf had! Maonden en maonden.
En ik hebbe de kraanten echt wel goed lezen, heur, mar niks, d'r gebeurde hielemaole niks. Niks spannends, daor as een Steliingwarver
stiekelstokkiesschriever wat hoolvaaste an het!
En 't is me now ok wel dudelik wodden waoromme a'k gien beet meer
in Oost-Stellingwarf kriegen kan. Ik overdrieve absoluut niet, mar now
bin ik de laeste tied al een keermennig vraogd of ik de ien of aandere
grote manifestaosie in Oost-Stellingwarf wel eupenen wol. En wat zee
me zoe'n vrommesien da'k dan an de tillefoon kreeg: 'We willen jow
graeg hebben, Veenstra, want ie trekken volk en now kuwwe burgemeester Lesterhuus of wethoolder Nel van Burgsteden wel opciraeven
laoten, mar daor komt gien kop meer op of. En op jow dus wel.
Now, mien agenda zat vol, dat et is niks wodden, mar dit soort tillefonische opmarkings, die geven toch wel te daenken, zo'k zo zeggen. Et
komt op disse wieze vanzels niet goed mit de Oost-Stellingwarver bestuurders, de ofstaand tussen burger en poletiek is now wel griezelige
groot an 't wodden. Et zit me gewoon in de wege, dat za'k jim wel vertellen, et is toch te gek veur woorden dat ze een schrievertien nut WestStellingwarf vraogen om de Oost-Stellingwarver representaosie op him
te nemen. Waor moet dit henne? Dit moet aanders en dit kan ok wel aanders want et bin meerstal de kleine dinkies die 't him doen.
Wat zag ik lestdaegs in de Ni 'je Ooststellingwarver? Et kollege van B.
en W. van Oost-Stellingwarf op petret mit wat loslopend volk d'r bij,
mit mekaander toffelende deur een ni'jbouwwiek van Donkerbroek of
zo. En wat zag ik tot mien stomme verbaozing? Wethoolder Nel van
Burgsteden in een lange broek. Een lange broek! Ja, ik weet ok wel dat
bossies vrouwluden in lange broeken ommetoffelen en daor he'k niks op
tegen, mar af op 'e representatieve toer binnen dan kan zoks niet. Ja,
Hedy d'Ancona dot zoks wel man ik zol me toch mar liever niet an Hedy
spiegelen a'k Nel was. Uutschaaiers hooi ie altied.
Lao'we een beter veurbeeld nemen. Zien jim Majesteit wel es in een
lange broek argens officieel op bezuuk gaon? Ik zie oonze Majesteit op
Preensiesdag al in een lange broek nut de Gooiden Koetse stappen en zo
de troonrede veurlezen: lange broek, jakkien, hoed en erelint. Now, et
110
111
hiele laand zol overstuur wezen en zeggen dat zoks niet kon. En now kan
Nel wel zeggen: Ik bin Majesteit niet, nee inderdaod, trouwens as alle
bestuurders in Nederlaand zoe'n uutstraoling as Majesteit hadden, dan
ston dit laand d'r niet zo belabberd veur. Nee Nel, ie bin Majesteit niet,
mar ie bin wel een veuranstaond vrommes in Oost-Stellingwarf en dan
heur ie je ok as een veuranstaond vrommes an et volk te prissenteren.
Uut die broek dus, in de voddezak dat ding, en een mooie jurk an ieje,
een mooie wufte jurk. Dat past bij jow en dan zuj' es zien, dan bin ze
mi'j niet meer neudig, dan dri'jt alles om jow.
Kennen jow Marilyn Monroe? Kennen jow die film waor Marilyn
Monroe zoe'n witte jurk in an het. Een witte jurk zonder mouwen, mit
een riempien om de midden en een wiede rok en die wiede rok komt de
wiend dan onder en dan hoolt ze die opwi'jende zoemeijurk mit een
wulps lachien te plak. Now, zoe'n jurk moe'n jow hebben. En in zoe'n
jurk kommen jow in 't vervolg in Donkerbroek, op 'e Flaule en in Raevenswoold. En dan gien degelike CDA-panties onder die jurk mat nylonkousen en jarretels en dat moet et volk dan krék zien kunnen as die
jurk een tippien opdwarrelt. En op daegen dat d'r gien wiend staot dan
bel ie van te veuren et betreffende Plaetselik Belang en dan zeg ie: 'Mit
Nel, a'k bi'j jim komme dan wi'k graeg een krachtige ventilator op et
plak waor a' k mien toespraoke holen moet.' En verzin dan mat daj'
glundige opvliegers hebben veur mien pat, et maekt me niet uut, mat et
is dus om die jurk opdwarrelen te laoten en die hooi ie dan mit een kirrig
lachien te plak.
En now moej' veural niet daenken da'k een dom blontien van je maeken wil. Dat daenken de meensken misschien eerst wel van je, mat tussen die kirrige lachies deur zeg ie inienend zomar allemachtig zinnige
dingen. Ja, schrik now mar niet, dat kuj' ok best wel, af je d'r mar op
zetten. Ie moe'n d'r gewoon an warken en dan gaot et mitjow image een
stok de goeie kaant op. Binnen de kotste keren bin jow de megaster van
de Oost-Steiiingwarver poietiek en de Marilyn Monroe van de Weperpoolder.
112
Big Brother is watching you
Vandaege laot ik Roelie an et woord. Roelie is een achtjaorige Friese
fokmere en ze weidet op 't ogenblik mit heur vooltien van een weke op
ien van de mooiste plakkies van de Stellingwarven. Een klein kaampien
laand tussen smoeke boswallen in. En de vraoge is: wat vint Roelie, die
mooie, zwatte fokmere van et leven? As ze praoten kon, dan zol ze jim
vermoedelik et volgende verhael doen.
'Goeie, ik bin Roelie. Jim daenken grif aj'm me hier zo lopen zien mit
mien kleine vooltien op zoe'n lekker beschut plakkien inde Stellingwarven: dat peerd het et zo mal nog niet. En ik wil hielemaole niet mierkerig
overkommen, begriep me goed, et is hier prachtig in de Stellingwarven,
ik moet d'r niet an daenken da'k boven op die koolde, kaele klei ommestappen mos, en ik bin ok hatstikke wies mit mien vooltien, en de baos is
ok best wel goed veur me, hij klopt me temeensen zo now en dan best
wel es op 'e nekke en hi'j praot tegen me, mar... Och, ik weet et niet, ik
zit wel es wat in de put, ik bin wel es wat depri zoas ze dat numen. Misschien is 't wel een postnatale depressie. Wie zal 't zeggen.
Now he'k mien vooltien nog mar een weke en now moe'k ankem weke
al weer naor de hingst. En daor he'k gewoon gien nocht an. Et staot me
gewoon tegen. Vienen jim dat gek? Och ja, de eerste peer keer vun 'k et
wel aorig, mar et wo'n op et laeste van die verplichte nommerties. En as
't now nog een aorige hingst was. Mar ik moet weer naor die onverschillige bok van een Roelf op 'e Gediek. Roelf Frisia. En ik moet d'r een dag
of wat blieven, mar mien vooltien mag mit. Gelokkig al ja, ik moet d'r
niet an daenken da'k al die daegen alliend ruit Roelf ommeheisteren
mos. As 't Jochem now nog was.
Jochem bin 'k de eerste keer henne brocht. Jochem was aorig, die
drokte me de neuze wel es speuls tegen de huud an. Mar mit Roelf is 't
drekt van... Now ja, jim begriepen me wel. En daor hooi ik niet van.
Van Jochem he'k indertied twie voolties kregen. Et is had, heur, as ze
die nao een half jaor bij je weg haelen. Daor bin 'k de eerste keer best
overstuur van west. En a'k dan laeter op keurings en zo kwam, dan dee
'k niks as om me henne kieken, a'k mien beide volen ok zag. Mar et was
allemaole van dat halfwassen goed. Misschien dat ze d'r wel bi'j west
hebben, mar ik kende ze d'r gewoon niet meer nut. Dat is slim, volk, aj'
je eigen volen niet meer kennen. Och, ik bin wat depri, moej'm mar
113
daenken. Mar ik daenke dus wel es van: zolien zi'j nog wel es an mij
daenken? Zollen zij op zoe'n keuringsdag wei es docht hebben van: zol
oonze mem d'r ok wezen? Now ja, et slit vanzeis wel deur de jaoren
henne, mar toch... Dat kleine ding dat now zo mooi om me henne dangeit, dat haeien ze over een half jaor ok bij me weg, ach, ie steilenje d'r
op in, hen, mar et biift een gemis.
Larissa hiet ze. Och ja, die haifwieze naemen van vandaege-de-dag,
meensken hebben bi'jtieden van die wondere beviiegings, Larissa! Mien
mem hiette van Lammegien. Et hadde om mij wel een Lammegien wezen mocht. Ja, begriep me goed, ze is me d'r heke lief omme, mar Larissa... Ik weet et niet. Mien vooltien van 't veurige jaor hiette van Casandra, naor mien ooidste zuster Kee.
Weej'm wat a'k graeg had hadde? Da'k mien voolties hiel stiekem, liekern ailienig, kriegen kon. Mar ze hebben me zoe'n videokamera in de
stal monteerd, zodat ze in huus op 'e tillevisie zien kunnen hoe veer a'k
bin. En daor vuui ik me toch zo ongemakkeiik bij. Dat is toch zo verhipte onvri'j. Ie beleven je intiemste mementen en drekt hej' d'r meensken op 'e snufferd bi'j te loeren of 't wei goed gaot. Och, et is allemaole
een kwessie van money, hen. Ik bin mar een nornmer, een volefebriek,
ik bin money. Een videokamera in de stal... Big Brother is watching you.
En now moe' k ankem weke weer naar die ellendige woesteling van een
Roelf Frisia op 'e Gediek. Och, aj'm ze now toch es zien konnen, Larissa die biest inienend dwas deur 't kaampien laand henne-en-weer. En
ze hinnikt. Kuj'm 't heuren? Geniet d'r nog mar van, mien maegd. Ie leven je eerste veuijaor. Spring en draef je mar nut. Dejonkhied is rap genoeg veurbi'j. Nog even en ie bin ok een fokmere. En dan hoop ik twie
dingen veur je: daj' laeter in de Steiiingwarven blieven meugen en daj'
naor een aoriger hingst meugen as die bieterige Roelf op 'e Gediek. En
now moe'k ophoien mit mien verhaei, volk. Larissa het dust en wil drinken.'
114
Op toernee - 4 Schriever Veenstra op toernee, oftewel wat een Stellingwarver stokkiessclniever allemaole wel niet mitniaeken kan!
Et vrommes dat mij argens boven in Frieslaand bij de deure opvong
keek mij an asof ze docht: now, as die et hier vanaovend vertonen zal,
dan hooi ik mien hatte vaaste. Mar dat zee ze vanzels niet. Ze zee: 'Jo
binne hap op tiid, Veenstra.' En dat was ok zo. Ik was meer as twintig
menuten te vroeg, now bin 'k graeg argens op 'e tied, mar et hadde ok
nog wat vlotter opreden as da'k docht hadde. Ze leut mij een zaeltien in
waor een aander vrommes doende was en zet de koppies en paanties te
plak. Ik gaf heur ok een haand en mit et eerste vrommes gong ik aachter
de bestuurstaofel zitten, want zij bleek de veurzitster te wezen. Ze keek
mij zoe'n betien wat op-en-daele an.
'Ik hawjo noch nea op 'e radio heard, mar der binne guon dy't sizze dat
it wol aardich is, dêrom hawwe wyjo frege om hjirjûn te wézen.'
'D'r is aanders nog niet zovule vlocht op 'e kooi,' zee ik.
'Dat sil ek wol in toer wurde as jo it my freegje,' zee ze, 'der is hjir
koartby in jûn fan de E.O. Henk Binnendijk sprekt dêr. Ik hie der sels ek
o sa graach hinne wold, marja, jo sitte yn't bestjoer en dan is soks min te
dwaan, is't net sa? Mar it spyt my slim,'
'Hoevule vrouwluden kommen d'r meerstal op zoe'n aovend,' vreug
ik.
'Mei sa'n tritich hâldt it wol op,' zee ze, 'mar it sil my jûn nij dwaan, it
sil my nij dwaan.'
En doe leup ze naor et aandere vrommes toe om die te helpen mit de
koffie- en theezetteri'je. Now, docht ik, daor zit Veenstra dan mit zien
goeie gedrag, boven in Frieslaand, as konkurrent van Henk Binnendijk
en de E.O.
Mar et is wonder mit mij, hen, om niks kan 'k bi'jtieden daegenlaanlc
in de put zitten, mar as zoe'n man van de E.O. mj'j nao an de huud komt,
dan wo'k inienend slimme striedber. Kom mar op, mienjoongien, docht
ik bij mezels, we zullen nog wel es zien wie as d'r hiere boven in Frieslaand populairder bij et vrouwvolk is. leje of ikke. Ik durvejow wel an,
E.O.-mannegien. Een aovend lachen of een aovend luustren hoe aj' leven moeten zollen, now ik moet nog zien waor de vrouwluden hiere gevuliger veur binnen. Me donkt, die willen op die koolde wienderige Hei
115
wel es een fleurige aovend hebben. Ik zol 't tenieensen wel weten.
En a'k me zo oplaede, dan bin 'k dus op 'n besten en kwaolik te verslaon. Dan moet de E.O. mit groffer geschut op 'e lappen kommen as
Henk Binnendijk.
Ik heurde gestommel en praoteri'je in de gang en even laeter roegelde
d'r een koppeltien vrouwluden et zaeltien in en ik wodde geweer dat een
zekere Wietske ofzegd hadde, omdat ze heur niet lekker vuulde. De
veurzitster was weer naost mij zitten gaon en keek et hiele spul es over.
'Der binne yn elts gefal al sân,' zee ze, 'wy sille sjen oft der noch wat
bykomt. Oer flif menuten geane wy los.'
Weer gestommel op 'e gang en now begon et echt te lopen. Kom op,
vrouwluden, docht ik, en ik telde stiekem: zestien, zeuventien, twintig.
'It fâlt my net iens ôf,' zee de veurzitster.
'We bin d'r nog niet,' bromde ik en de deure gong weer los.
Et roegelde deur tot negenentwintig vrouwluden. En as Wietske heur
niet rilderig vuuld hadde, weren ze d'r alle dattig west. Ik hadde gienien
vrommes an de E.O. verspeuld! Die aovend ha'k gewoon de geest, et
veurdregen leup as een trein.
Now zo'k willen da'k Henk op 'e diek tegenkwam, docht ik nao ofloop,
dan zo'k op him toelopen en dan zo'k hiel vrundelik zeggen: 'Mag ik es
even mit je praoten?' Dat dot Henk ok vaeke. Kennen jim dat van de tillevisie? Henk is hiel aorig, mar as hi'j mit meensken praot, die gewoon
zeggen dat ze niet geleuven wat Henk geleuft, dan kan Henk oe zo vies
zeggen van: 'Wat spiet mi'j dat veurjow.' En daor klinkt dan hiel vies in
deur dat Henk en zien klub et in 't leven toch mar hiel wat beter troffen
hebben en daj' as ongeleuvige wel een protte missen. En dat superieure
toontien, hen, dat ma'k dus niet lieden, ik zeg etjim mar eerlik.
En a'k hint dus tegenkommen was, dan ha' k zegd: 'Ik bin schriever
Veenstra nut de Stellingwarven en ik hebbe hier ok optreden. Had ie wel
kristelike plattelaansvrouwluden in de zael, Henk?'
'Nee,' zol Henk dan van zien stok brocht zeggen.
En dan zee ik hiel superieur: 'Dat klopt, Henk, die zatten allemaole bij
mi'j. Wat spietig veurjow.'
En dan zo'k gewoon deurlopen, want ie kun wel an 't tjaantelen blieven, mar iens wo'n Henk en ik et toch nooit.
116
De groeten, tot kiek
Jim hebben d'r grif wel begrip veur, nar ik zitte vandemiddag dus een
klein heden triest en wit een volscheuten gemoed veur de mikrofoon. En
et wedt me bi'jtieden zuver een betien te machtig. Nao zes seizoenen en
255 verhaelties is dit 255-ste verhaeltien dan echt et laeste Stellingwarver stiekelstokkien veur Omroep Frieslaand. Spietig hen? Now, dat vien
ik zels ok, heur, et was gewoon hatstikke prachtig wark en jim hebben
d'r altied 0e zo aorig op reageerd. Mar ik dochte lestdaegs zo bij mezels: ie moe' n doen wat alle grote artiesten doen, rnien jonge, ie moe' n
opholen aj' nog op je hoogtepunt binnen. Et zol doodzunde wezen as de
meensken mekeer domrniet donderdagsmiddags over et vetpannegien
henne ankieken zollen en zeggen zollen: 'Now, die Veenstra taekelt toch
of. Ie kun heuren dat hij haost niet meer wet waor as hi'j et over hebben
moet. Veurig jaor was 't wel dubbeld zo mooi. Of zo! 't oolderdom wezen? Zol hij d'r in omme beginnen te tiezen?'
Kiek meensken, zokke praoties wi'k dus veur wezen. Ik neme dus fier
ofscheid, recht in de rogge en helder in 't heufd.
En weej'm wa'k now hope, Friezen en Stellingwarvers? Daj'm d'r wat
van opsteuken hebben. Daj'm niet allienig nar docht hebben van: ha, et
is donderdagmiddag, we moe' n al even heuren wat die Johan Veenstra
vandaege weer veur haifwies verhaeltien het. Aj'm dat dus alliend war
docht hebben, dan het alles die zes jaor vanzels veur niks west. Dat begriepen jim toch hopelik ok wel, of niet? Ik geve drekt toe, ik vertelde
vaeke halfwieze veihaelties, mar onder die half wiezighied zat dus vaeke
wél een bosschop verburgen.
Et is jim Friezen nao disse zes jaor now vanzels wel geraoden daj'm
nooit weer wat smeels en geringschattend over oons Ste!lingwarvers
praoten. Wi'j bin now dus niet meer dat appatte volkien an de ginne
kaant van de Tjonger. Dat hej'm now toch zeker wel in de gaten, hoop
ik. Volk dat in staot is om zes jaor aachter mekaander prachtige verhae!ties te vertellen, zok volk dat is dus niet zo min. Dat volk is wet argens
toe in staot. Een betien respekt dus in 't vervolg, ja? En we willen dus ok
nooit meer van een Fries heuren dat et Stellingwarfs minder wezen zol
as et Fries. Wi'j bin niks minder as jim en et Stellingwarfs is niks minder
tael as et Fries. Wij bin geliekweerdig. Verdikkeme nog an toe ok.
How, how... lao'k me now niet overstuur en lelk maeken die laeste keer
117
om dat haantienvol hadieerse toppezetters, dat dat nog niet goed veur 't
vet-staand het. Zokken leren et toch nooit.
En jim Stellingwarvers. Hebben jim de moraal in mien verhaelties wel
goed begrepen? Wij bin dus niet minder as wie dan ok! Kneup dat now
veur iens en veur altied in jim oren. Wees d'r wies op daj'm Stellingwarvers binnen. Nee, niet eigenwies. Wies! Now hej'm zes jaor aachter
mekaander heurd hoe hatstikke mooi as die ieuwenoolde tsel van jim is.
Verpruts him dan niet, koekebakkers daj ' m binnen! Hooi him een betien
zuver en in ere. Maek d'r niet haifgebakken Hollaans van. En geef et
deur an de kiender. Wo'n ze echt niet minder van, heur! En dat geit ok
veur jim, aaime paken en beppen, wring jim mar niet in die malle Hollaanse bochten, heur. Doe mar gewoon. En wie tjaantelt daor van: 'Mar
ie kommen d'r niet zoveer mit.' Verduld nog an toe ok, ik bin d'r ja ok
hatstikke veer mit kommen. Een populaire schriever en een populaire radio-columnist bin 'k. Wie dot je wat. Wat zuwwe now kriegen!
Begriep et goed, Stellingwarvers, awwe dat mooie Stellingwarfs mit
mekeer om de klinke hulpen hebben, dan is 't vot. Foetsie. En dan komt
et nooit weer. Dan bin we een stokkien van oons zels kwiet. Dat et ligt
an jim, Stellingwarvers, ik kan in mien ientien wel twintig boeken
schrieven en wel duzend verhaelties veur de radio vertellen, mar et leit
anjim. Of jim holen de kop d'r veur en holen de boel in ere of jim laoten
de kop hangen en laoten de boel vet-sloffen en verslonteren. Kop op,
Stellingwarvers!
En now hooi ik op mit dit moralistische geziever. Misschien bin 'k toch
al wel over mien hoogtepunt henne. Weej'm wat, ik daenke da'k de
koffers pakke en da'k van al dat geld da'k bi'j de radio verdiend hebbe
mar es een schoft an de boemel gao!
Dag volk. Tot kiek. Et gao jim goed. Ik zie jim hier en daor nog wel es
a' k argens wat veurdrege. De groeten nut de Stellingwarven.
118
Inhoold
Stellingwarver Keuninginnedag
.7
Zethim op, vrouwluden .........................................................................9
Lingerie-party .......................................................................................11
Eenmust ...............................................................................................14
Optoernee-1- .....................................................................................16
Veenstra is in town ...............................................................................18
Kaemerheer..........................................................................................20
Koezepiene...........................................................................................23
Hinder van de daanns ...........................................................................25
Hennie..................................................................................................27
Circus Franz Steinmaier .......................................................................29
Stellingwarvian Wonderboy .................................................................32
SheShe..................................................................................................34
Meta......................................................................................................36
Lendetrek, Wolvege Airport.................................................................38
Een groot schriever...............................................................................41
Haptoe, Annie! .....................................................................................43
HeroNood ............................................................................................45
Ooldgelok ............................................................................................47
StelAir........................................................... .......................................50
Optoernee-2- .....................................................................................52
Manana.................................................................................................54
Cluster..................................................................................................56
Kultuurschok........................................................................................59
MaijanBerk..........................................................................................61
LuxMundi ............................................................................................63
Etenbij Dragt ......................................................................................65
Seksistisch? ..........................................................................................68
Hylkjeenikke......................................................................................70
Een helblonde lellebelle .......................................................................72
Homo erectus Stellingwarvum ............................................................74
Johan Veenstra from the Fram .............................................................77
Eenheld op sokken ...............................................................................79
Oolden-van-daegen ..............................................................................81
Veenstra wint de Ako-literatuur pries...................................................83
119
Ereburger Veenstra
.
86
Shy Di, her true stiekelstory
88
Stellingwarver weke ...........
Aarm Wolvege....................
92
Mister Stellingwarf ............
Friezen en Stellingwarvers
Emily .................................
Altyouneedislove ........................................................................... lol
Optoernee -3- ..................................................................................104
Tesselas een geite ..............................................................................106
Revival ...............................................................................................108
De Marilyn Monroe van de Weperpoolder ........................................110
Big Brother is watching you ...............................................................113
Optoernee-4- ..................................................................................115
Degroeten, tot kick.............................................................................117
120

Planungsbogen - Sofas in Motion

Oetneudiging Oetneudiging

Tousproak opening tentoonstelling Zjuul Wiersema Steam Punk

Download pdf

Hoofdstuk 6: Carnaval voor de jeugd

Ge kèkt mar wè Ge doet mar bij ome Neeff komt 2014 helemaal Goed!

Impressie - Topsectoren.nl

Klazienaveen.

14.003923 - Gemeente Brummen

Klik hier en download onze menukaart (nagerechten) als pdf.