F V G Partnership: vrije universiteit brussel (vub)

Partnership: Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Studiegids 2014 - 2015
Faculty and Observatory for the Comparative Study
of Religion and Humanism
Faculteit en Observatorium voor de Vergelijkende Studie van Religie en Humanisme
Faculté et Observatoire pour l’Etude Comparative des Religions et de l’Humanisme
Fakultät und Observatorium fur das Vergleichsstudium von Religion und Humanismus
Bist 164 – B-2610 Wilrijk-Antwerpen
Rectoraat :
tel. +32 3 830 51 58
e-mail: [email protected]
website: http:www.AntwerpFVG.org
Secretariaat :
e-mail : [email protected]
VERANTWOORDING
Op 13 maart 1980 kwamen te Antwerpen meerdere religieus geïnteresseerden van universitair niveau
bij elkaar. Uit hun gesprek bleek de noodzaak van een instelling die gewijd zou zijn aan een grondige
studie van religies en wereldbeschouwingen.
Op 30/04/80 werd dan ook overgegaan tot de oprichting van de FACULTEIT VOOR VERGELIJKENDE
GODSDIENSTWETENSCHAPPEN – afgekort: FVG", waarvan de stichting en de statuten erkend werden
(Min. Justitie) bij KB van 20/06/80 (BS 8/07/80) en 17.02.89 (BS 04.03.89). Raamovereenkomst met
de Vrije Universiteit Brussel (VUB) op 14.10.2005, gevolgd door een Samenwerkingsakkoord
betreffende de uitwisseling van opleidingsonderdelen op 08.12.2005, en een Samenwerkingsakkoord
in toepassing van artikel 8§1,6° (continuatie) van het structuurdecreet d.d. 14.12.2006
Erkend als onderwijsinstelling van het 3de niveau (Ministerie - Sociale Zaken - van 10.08.1993, met
verwijzing naar het KB dd. 28.06.1969). Wijziging naamsverandering beslissing RB dd. 24 mei 2014
zijnde: FVG Faculty and Observatory for the Comparative Study of Religion and Humanism.
Art. 2 van deze Statuten (zie BS 25.09.1980) luidt:
De vereniging heeft tot voorwerp : het op internationaal universitair niveau inrichten van de
vergelijkende studie der godsdienstwetenschappen en van het wetenschappelijk onderzoek op het
vlak van de religies en wereldbeschouwingen.
De tegenwoordige en toekomende leden verklaren plechtig dat de FVG aan geen enkel leerstelsel
onderworpen is. De meest absolute verdraagzaamheid zal voorgaan bij de betrekkingen tussen de
leden en de bij de opzet betrokkenen.
PRINCIPEVERKLARING
Het huidige wereldgebeuren toont ons dagelijks het groeiende contact tussen de verschillende
levensbeschouwingen en de uiteenlopende cultuurpatronen die door de religies en de filosofieën
getekend zijn.
Wanneer, in het beste geval, de hoofdtrekken van die godsdiensten en levensbeschouwingen
plusminus gekend zijn, toch staat de doorsnee intellectueel of homo religiosus meestal vreemd
tegenover de dagelijkse praktijk en de expressies van die uiteenlopende vormen van geestelijk leven.
Dit geeft aanleiding tot heel wat misverstanden en fricties.
Weliswaar wordt de godsdienstwetenschap als vak op academisch niveau bestudeerd. Het valt echter
op dat universiteiten van confessionele oorsprong begrijpelijkerwijs de nadruk leggen op de eigen
religie; daarbij worden dan de overige levensbeschouwingen belicht vanuit een eigen restrictieve en
bewust of onbewust proselytische visie. In niet confessionele instituten zijn religieuze werken en/of
verschijnselen voorwerpen van filologische of historische studie, maar nooit op het vlak van de mens
en diens levenshouding.
Daarom organiseert de FVG op universitair vlak (KB 30.06.1980, art. 2) in dagcursussen lopende over
vier jaar, de grondige studie van wereldgodsdiensten en levensbeschouwingen. Hierbij worden ook, in
de mate van het mogelijke, de z.g. 'lokale' of 'primitieve' religies en de peri- en parareligieuze
verschijnselen betrokken.
Het unieke kenmerk van de FVG komt tot uiting in haar onderwijsproject.
Het is de bedoeling van de FVG :
Inzicht te verwerven in de veelheid van religies, wereld- en levensbeschouwingen zonder uitsluitsel en
vooringenomenheid. Dit betekent :
1. dat zij haar onderzoek niet beperkt tot de wereldgodsdiensten maar ook oog heeft voor
kleinere religieuze groeperingen met lokale betekenis.
2. dat zij zich onafhankelijk van elke ideologie opstelt in de overtuiging dat
religies niet bestudeerd kunnen worden vanuit het gezichtspunt van één
bepaalde religie.
3. Om dit eigensoortig inzicht te verwerkelijken heeft zij een eigen methodiek ontwikkeld.
Omwille van het belang van rechtstreeks contact met de godsdiensten en
levensbeschouwingen, wordt ernaar gestreefd om onderwijs te geven door docenten die
behoren tot de verschillende levensbeschouwingen zelf, die “van binnen uit” informatie
kunnen verstrekken. Dit biedt een waarborg voor gelijkwaardigheid en pluralisme. Vanuit
hun eigen religie en cultuur docerend, brengen zij naast kennisname van de theoretische
lering ook inzicht bij in de praktische beleving. Zo concretiseren zij wat anders teveel een
abstractie blijft. Dit ‘getuigenis’ mag echter niet tot proselitisme leiden.
4. Door elke levensbeschouwing en religie los van elkaar, als gelijklopende parallellen, te
doceren, wordt er geen convergerend theologisch of filosofisch standpunt ingenomen;
veeleer worden levensbeschouwingen en godsdiensten empirisch benaderd als een uiting
van menselijke gedraging. In die zin kan ook de inhoud van theologie voorwerp worden
van godsdienstwetenschappelijk onderzoek.
5. Overeenkomstig haar benaming van ‘faculteit VOOR’ rekent zij de concrete, inhoudelijke
vergelijking niet tot haar onderwijsdoelstellingen, door dit niet als een apart vak te
doceren. Wél wil zij daartoe de student het nodige materiaal en instrumentarium aan de
hand doen, zonder zelf van bovenaf het inhoudelijk vergelijkend aspect te
verwetenschappelijken.
Het zoeken naar overeenkomsten en verschillen is echter elementair voor de verwerking
van de leerstof en draagt wezenlijk bij tot de vorming van de student die zich ook in het
eigen anderszijn dient te verdiepen.
Paradoksalerwijze leidt dit niet alleen tot een beter ‘begrip’ van de ander maar ook tot een
herontdekking en herwaardering van de eigen cultuur- en leefgewoonten. Zo verwerft de
student een houding van ‘actieve tolerantie’.
6. Behalve onderwijsinstelling wil de faculteit ook een forum zijn, een plek van
daadwerkelijke ontmoeting, waar mensen uit verschillende culturen samenkomen, vanuit
eenzelfde ingesteldheid en aspiratie, namelijk elkaar te leren kennen.
Aldus hoopt de faculteit mensen te bekwamen tot het voeren van een efficiënte
interculturele en interreligieuze dialoog, die zich soepel kunnen aanpassen in diverse
sociaal-culturele sectoren.
De inrichtende macht van de FVG is evenwichtig samengesteld uit personen van uiteenlopende
geestelijke of maatschappelijke stromingen. Elk van hen is vanzelfsprekend begaan met de eigen
religieuze of filosofische opvatting, maar doet dit in diepe en bewuste eerbied voor alle andere
wereldbeschouwingen, geheel in de geest van Sir Francis Younghusband, die in 1934 het "World
Congress of Faiths" oprichtte. Het is in deze zelfde geest van inhoudelijke zuiverheid, actieve
tolerantie, objectiviteit en enthousiasme dat het onderricht aan de Faculteit wordt gegeven.
DECLARATION
On 13.3.1980, several religiously interested individuals met in Antwerp. From their conversation it became
apparent that there was a genuine need for a university level institution dedicated to the comparative study of
religions and related sciences.
On 30.4.1980, they established the founding of the International Association Faculteit voor Vergelijkende
Godsdienstwetenschappen - FVG (entitled from 2014 on: Faculty and Observatory for the Comparative Study
of Religion and Humanism). Its foundation and constitution are recognised by Royal Decree, dated 20. 6. 1980
(published in the Belgian Official Gazette 8.6. 1980), 17.2. 1989 (Scientific Research). The FVG is also recognised
by the Ministry of Social Affairs (10.8. 1993 with reference to the Royal Decree of 28. 6. 1969) as an educational
institution of the third level.
Art. 2 of the said Constitution runs as follows:
The objective of the Association is to launch, to organise and to manage at international university level the
comparative study of religions.
All present and future members declare solemnly that the FVG will not and never be submitted to any doctrinal
system.
The most absolute tolerance will bind and lead for all relations between members and all those concerned with
the Faculty.
PRINCIPLES STATEMENT
World events at present demonstrate the ever-increasing contact between the various world-religions and between
man's differing cultural patterns as determined by these religions.
An average intellectual at the most has some idea of the main traits of these faiths, but he usually lacks any
insight into these different forms of spirituality, as they are actually experienced.
True, religion is studied as a science at academic level. However, it is apparent that universities founded on
denominational principles emphasise their own religious beliefs as a matter of course. Other faiths are then treated
mainly from one's own consciously or unconsciously exclusive and proselytising angles. In non-denominational
institutions, religious works may be the object of linguistic or historical study, but they are never really considered
in the light of man as a religious being and his attitude to life.
The FVG is therefore organising in daytime courses in a four-year cycle at international and university-level (OiC
30.06.1980, art. 2) a thorough study of the world-religions but, simultaneously also of the so-called local and
primitive religions, as well as to a certain extent, the peri- and para-religious phenomena.
The FVG’s distinguishing feature is expressed in its educational project.
The FVG has the intention:
To gain insight in the multitude of religions, world conceptions and philosophies without any exclusion or bias. This
means:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
That it does not limit its research to the world religions but also pays attention to religious minorities
with local significance.
That it takes an independent position towards every ideology in the
conviction that religions cannot be studied from the viewpoint of one single
religion.
In order to realize this one-of-a-kind insight the faculty has developed its own methodology. Given
the importance of the direct contact with the religions and philosophies, one aims to provide
education by appointing teachers belonging themselves to the different philosophies, who are able to
provide information “from the inside”. This offers a guarantee for equivalence and pluralism.
Teaching from their own religion and culture they, next to the knowledge of theoretical doctrine, offer
insight in the practical experience as well. As such they give concrete form to what otherwise would
remain too much of an abstraction. This ‘testimony’ however may not lead to proselytising acts.
By teaching every philosophy and religion independently one from the other as equal parallels, no
theologically or philosophically convergent viewpoint is taken; philosophies and religions are rather
being approached empirically as an expression of human behaviour. In that sense the contents of
theology may become object of scientific research of the religions as well.
In correspondence with its denomination, it does not count the concrete comparison at contents level
under its educational objectives by not teaching this as a separate course. What it rather aims to
achieve is providing the student with the necessary material and tools without trying to turn into
science the comparative aspect at contents level from above. The search for correspondences and
differences is however elementary for the elaboration of the subject-matter and essentially
contributes to the student’s formation and the student has to go into his or her own being different.
Paradoxically this not only leads to a better ‘notion’ of the other but also to a rediscovery and
revalorization of the own cultural and philosophical habits. As such, the student acquires an attitude
of ‘active tolerance’.
Except being an educational institution, the faculty wants to be a forum, an actual meeting place
where people from different cultures come together breathing a same spirit and aspiration, namely to
get to know each other.
As such the faculty hopes to make people competent in leading an efficient
intercultural and interreligious dialogue in order to adapt themselves in a
flexible way to the different socio-cultural domains.
Admission
Persons who are seeking admission must submit the following:
1)
Application for Admission.
2)
Application fee of € 100 by bank transfer or money order. The total amount for an
academic year is € 700. (fees are not refundable)
When a candidate is accepted, the Secretary will send the information concerning the Academic year.
Foreign students (from countries which do not belong to the European Union) should never come with a tourist
visa. They must have an authorisation for provisional sojourn. A visit to the Belgian Embassy is highly
recommended.
JUSTIFICATION
Le 13 mars 1980, plusieurs personnes intéressées par le fait religieux se réunirent à Anvers. Leur entretien
démontra la necessité d’une institution de niveau universitaire, qui serait entièrement consacrée à l’enseignement
des religions et des sciences religieuses.
Le 30 avril 1980 fut fondée l’ « Association Internationale FACULTEIT VOOR VERGELIJKENDE
GODSIENSTWETENSCHAPPEN - FVG (A partir de 2014 : Faculté et Observatoire pour l’Etude Comparative des
Religions et de l’Humanisme), dont la fondation et les statuts fûrent reconnus par Arrêtés Royaux du 20 juin 1980
(Moniteur Belge 8 juillet 1980), du 17 février 1989 (recherche scientifique). La Faculté est reconnue par le
Ministère Social comme un Institution d’Education niveau 3 (10 août 1993 en référence de l’ Arrêté Royal de 28
juin 1969).
L’article 2 de ces Statuts (M.B. 25.09.80) est formulé comme suit : L’association a pour but d’organiser au niveau
universitaire et international l’étude comparative des sciences religieuses. Les membres actuels et futurs déclarent
solennellement que la FVG n’est et ne sera soumise à aucune doctrine. La tolérance la plus absolute régira toutes
les relations entre les membres et s’étendra à toutes les relations et à toutes les personnes concernées.
DECLARATION DE PRINCIPE
Le monde contemporain nous montre quotidiennement la multiplication des contacts entre les différents systèmes
philosophiques et religieux aux schémas culturels souvent très divergents, mais qui tous portent les marques des
religions de l'humanité.
Alors que les grands traits de ces religions peuvent être supposés plus au moins connus, il est indiscutable que
l'intellectuel moyen ressent trop souvent comme des choses étranges, étrangères et parfois même ennemies les
expressions vivantes et les comportements propres aux différentes formes de spiritualité.
Il est vrai que les sciences religeuses font déjà l'objet d'études académiques. Il importe toutefois de souligner deux
points marquants de ces études : il va de soi que les universités d'origine confessionnelle accentuent
inévitablement la religion dont elles sont issues ; les autres religions sont éclairées à partir de la vision
fondamentale exclusive qui est, consciemment ou inconsciemment, propre à chacune de ces institutions. Dans les
collèges non-confessionnels, les religions font partie d'un ensemble philologique ou historique, généralement sans
rapport direct avec l'homme religieux et son contexte actuel.
Pour cette raison, la FVG organise au niveau universitaire (MB 30.06.1980, art. 2) en cours de jour se déroulant
en quatre années l'étude approfondie des grandes religions, sans négliger pour autant les conceptions religieuses
dites « mineures », « locales » ou « primitives ». L'objectif est d'inclure dans cette étude également les
phénomènes péri-religieux et para-religieux. Le caractère unique de la FVG s’exprime dans son project éducatif.
La FVG a l’intention :
d’acquérir une connaissance dans la multiplicité des religions, conceptions et philosophies mondiales sans
exclusivité ni prévention. Cela veut dire :
1. qu’elle ne limite pas sa recherche aux religions mondiales mais qu’elle paie également attention aux
minorités religieuses à signification locale.
2. qu’elle affiche son indépendance vis-à-vis chaque idéologie étant convaincu qu’une étude de religions
soit impossible du point de vue d’une seule religion quelconque.
3. Afin de réaliser cette attitude unique elle a développé sa propre méthodologie. Vu l’importance d’un
contact direct avec les religions et philosophies, on aspire à offrir l’enseignement par des professeurs
appartenant eux-mêmes aux différentes religions respectives, pouvant fournir de l’information
“intérieure”. Cette politique est la meilleure garantie d’équivalence et de pluralisme. Partant de leur
propre religion et culture, les enseignants en dehors d’une connaissance de la doctrine théorique offrent
une notion de l’expérience pratique. Ainsi, ils concrétisent ce qui autrement ne reste qu’une abstraction.
Ce ‘témoignage’ ne peut pour autant pas aboutir au prosélytisme.
4. En enseignant chaque philosophie et religion indépendamment l’une de l’autre et parallèlement, on ne
prend aucun point de vue théologique ni philosophique convergent ; plutôt les philosophies et religions
sont traitées de façon empirique comme une expression du comportement humain. Dans ce sens le
contenu de la théologie peut devenir object d’une recherche scientifique des religions.
5. Conformément à sa dénomination ‘faculté POUR les sciences religieuses comparatives’, la FVG ne
compte pas la comparaison concrète au niveau du contenu parmi ses objectifs éducatifs en n’enseignant
pas ceci comme un cours séparé. Ce qu’elle aime bien est de fournir à l’étudiant le matériel et les
instruments nécessaires, sans pour autant vouloir faire de la science elle-même de l’aspect comparatif
au niveau du contenu. Cependant, la recherche des analogies et différences est élémentaire pour
intérioriser les matières du programme et contribue de manière essentielle à la formation de l’étudiant
qui doit s’absorber également dans son propre façon d’être différent du reste. Paradoxalement, ceci ne
mène passeulement à une meilleure ‘compréhension’ de l’autre mais aussi à une
redécouverte et
revalorisation des propres habitudes culturelles et philosophiques. Ainsi, l’étudiant peut acquérir une
attitude de ‘tolérance active’.
6. Sauf être une institution éducative, la faculté aime se présenter comme un forum, une espace de
rencontre véritable, où les gens de différentes cultures se voient partant d’une même aspiration et d’un
même esprit, c’est-à-dire de se faire la connaissance. Ainsi, la faculté espère d’enseigner les gens à
mener un dialogue interculturel et interreligeux efficace afin qu’ils réusissent à s’adapter d’une manière
flexible aux secteurs sociaux-culturels divers.
Admission
Les personnes désireuses de s’inscrire doivent présenter les documents suivants :
1)
2)
Formulaire de demande d’inscription
Un droit d’inscription équivalant à € 100 par virement bancaire. Le minerval est de €
700. (non-remboursable)
Lorsqu’un candidat aura été accepté, il recevra toutes informations utiles concernant l’année académique.
Les étudiants étrangers (de pays n’appartenant pas à l’Union Européenne) doivent obligatoirement être porteurs
d’un permis de séjour provisoire. Des renseignements complémentaires peuvent être obtenus à l’Ambassade
Belge.
INRICHTENDE MACHT
Raad van Bestuur
Voorzitter : J. Rosen
Ondervoorzitter : E. Dralans
Secretaris : F.Stappaerts
Penningmeester : A. Dingemans
Beheerders : V. Kumar, H.M.P. Kersten, K. Poma
Algemene Vergadering
A. De Roose
Shanglie Zhou
S.S. Kapoor
H. Mahdi
C. Vonck
W. Van Moer
T. Van Loon
M. Heirman
J. Van Otten
M. Strubbe
J.J. Keppler
ACADEMISCHE STRUCTUUR
Rector: C. J. G. Vonck
Decanaat: L. Bonte, Fr. Stappaerts, J. Van Reeth
Thesisbegeleiding : R. Van den Bergh
Tutors : S. Landuyt, J. Van Otten, W. Verschueren
Juridisch raadgever: T. Van Loon, Dr. Sociale & morele wetenschappen VUB
ACADEMISCH CORPS
Gewoon hoogleraar
J. Rosen, Ph.D.
H. Rosenberg, LL.D., Ph.D.
S. S. Kapoor, Ph.D.
H.M.P. Kersten, Msc.Ph.D.
N. Shah, Dr. Med., Ph.D.
C. Vonck, Ph.D. Ds.
L.Lambrecht, Ph.D. FVG, Lic.Med.& Soc.Wet.
L. Bonte, Dr. S.S. (H.C.)
J. Van Reeth, Dr. Taal & Letterkunde
C. Willemen, Dr. Orient. Studies
T. Van Loon, Dr. Soc. & mor. Wet.
F. Stappaerts, Lic. Pol.Wet.
Joodse Spiritualiteit
Joods recht
Sikhisme
Bahá’í
Jainisme
Christendom & Kerken uit de reformatie
Mystiek & Functie van de religie
Afro-Amerikaanse religies
Godsdiensten van het Nabije Oosten & methodiek
Boeddhisme en Chinese filosofie
Religieuze Antropologie & mythologie
Humanistiek
Hoogleraar
P. Briot, Dr. L.&.W.
A. Malinsky, Rabbijn
W. Adelaar, Prof. Dr. Letteren
Existentiële Problematiek
Judaïsme
Antropologie
Buitengewoon hoogleraar
H. Dethier, Dr.L.&.W.
V. Kumar, Ph.D., Dr.Sc.
A. Ziani, Dr. Politiek & Soc. Wetenschappen
L.Van den Broeck, Dr.L.&.W.
H. Gerding, Dr. Phil.
L. Abicht, Dr. Phil.
P. Baekelmans, Ph.D. Theology of Religions
Dr. R.Dericquebourg
Humanistische filosofie
Indologie
Islamitisch Recht
Islam
Metafysica in de geest van de theosofie
Wijsgerige teksten
Katholieke dogmatiek
Observatoire, NRM
Docenten
A. Alsulaiman. Dr. Let. & Wijsb.
M. Ben Siamar, Drs. Lic. Hist. M.A./FVG
A. De Roose, M.A.FVG
R. Dogan, B.A. FVG
N. Reyhani, Dpl. Ing.
P. Anupam, M.A.
S. Zhou, B.A./M.A.
M. Strubbe, M.A./FVG
Chr. Vandekerkhove, Neuro-Pédag. M.A./FVG
E. Van Laerhoven, Drs.Wijsbegeerte
E. Vonck, Drs. M.A. FVG
Geschiedenis van de Islam
Islam
Gnostiek, Iconografie
Soefisme
Bahá’í
Bahá’í
Chinese Filosofie
Boeddhisme
Theosofie
Westerse Filosofie
Religieuze Antropologie
C. De Lauwer, Lic. Oosterse Fil.
J. De Zutter, Lic. Kunst G.
B. Lauvrijs, Lic. K. Recht
H. Lodewyckx, Mph.
H. Peerlinck, Lic. Gesch. Rechten & Economie
C. Mestdagh, Lic.wetensch. Dipl.C.G.Jung Inst.
Jainisme
Neo-paganisme
Volksdevotie
Afrikaanse filosofie
Historische kritiek
Analytische psychologie
Gastdocenten
M. Bromberg, L. Sc.
D. Lefebre, Voorz. S. Mahikari
E. Bruchner, Pfr.StD.,Dir. Interfilm Acad.
Y. Souissi, B.A. Phil.
P.W.M.van de Bogaard, Drs.Psy. /
M. Heirman, Lic.Phil.
D.Verbeke,Lic.Orth.(P.S.)
J. Haazen, Prof. Fil (St.Petersburg)
J. Huysmans, Lic. Ped. Wet. Orthope.
P. Jacques, Lic. Rel.
H.Appels, Lic. Wetensch.Geaggr.Godsdienstw.
Vrije Universiteit Brussel
J.P. Van Bendegem, Dr. Phil.
M. Van den Bossche, Dr. Phil.
G. Cornelis, Dr. Phil
J. Van Bellingen, Dr. Phil.
J. Stuy, Dr. Phil.
De WCJA afvaardiging met o.a. Prof. Dr. Natubhai Shah, Secretary-General of the WCJA, in gezelschap van
Mevrouw Kathleen Van Brempt, Vlaams Minister van Gelijke Kansen
ADMINISTRATIE
Rectoraat :
Secretariaat :
Bist 164 – B-2610 Wilrijk-Antwerpen
tel. +32 3 830 51 58
fax. +32 3 825 26 73
e-mail: [email protected]
web site: http:www.AntwerpFVG.org
e-mail : [email protected]
Ere-econoom : P. Moens
Econoom: H. Peerlinck
Commissaris: E. Dralans, N. Melis
P.R. : J. De Zutter, L. Versweyveld
administratie : E. Vonck
Bibliotheek (lid VVBAD)
Bibliotheekverantwoordelijke: C. Vonck
Supervisie: H. Peerlinck
Adviseurs: E. Van Laerhoven, Wu Jen, Chr. Vandekerkhove (lid VRB)
De bibliotheek omvat tevens verzamelingen van Dr. Ch. H. van Os (1969), Dr. D. Girardin (1993), Dr. R. Boeke
(1994), Dr. H. Wouters (1995), E.H. J. De Vocht (1995), Dr. D.I. Lauf (2001), Dr. W. Lambrechts (2003). en Drs.
C.E. Kruithof (2009). Mgr. Dr. L. De Maere (2011). Zij is toegankelijk voor de studenten naar de modaliteiten van
het Rectoraat. Onder bepaalde voorwaarden kunnen ook niet-studenten van de bibliotheek gebruik maken.
Voor catholica en christiana plus de directe of indirecte aanverwante disciplines zoals psychologie, sociologie, enz.
is er sedert vele jaren een co-operatie met de bibliotheek van het Theologisch en Pastoraal Centrum (TPC),
Groenenborgerlaan 149, Wilrijk
Website : http://anet.ua.ac.be/dekstop/tpcbib - tel. 03.287 35 63
ACADEMISCH JAAR
Het academisch jaar begint op 2 oktober 2014 en eindigt op 25 september 2015.
De studie loopt over vier academiejaren. Elk academiejaar omvat twee semesters die telkens worden
afgesloten met een examenreeks.
Voor het verkrijgen van het Basic diploma (Beslissing Bestuur 23.07.2009. K.B. d.d. 03.12.2009)
wordt het schrijven van een eindverhandeling vereist en voor het Advanced diploma (Beslissing
Bestuur 23.07.2009. K.B. 03.12.2009) het schrijven en verdedigen van een thesis.
Men raadplege het betreffende reglement.
Het aantal contacturen per academisch jaar bedraagt tussen en 420 en 550u uitsluitend in dagcursus.
Hun juiste spreiding en de lessenrooster wordt bij inschrijving medegedeeld.
De mogelijkheid wordt geboden aan de studenten om het studieprogramma te spreiden over
meerdere academiejaren. De modaliteiten hiervoor dienen vooraf met het decanaat besproken te
worden. Voor elk academiejaar blijft evenwel het normale collegegeld verschuldigd.
DATA
Academische zitting
Begin colleges
Herfstvakantie
Kerstvakantie
Begin blokperiode (1e Semester)
Examens
start 2de semester
Voorjaarsvakantie
Paasvakantie
Feest van de Arbeid Hemelvaart
Hemelvaart
Begin blokperiode (2e Semester)
Examens
Proclamatie
INFOdag
2 oktober 2014
6 oktober 2014 vanaf 10u.
27 oktober t/m 2 november 2014
22 december 2014 t/m 4 januari 2015
19 januari 2015
26 januari t/m 6 februari 2015
9 februari 2015 vanaf 10u.
16 februari t/m 22 februari 2015
6 april t/m 19 april 2015
1 mei 2015
14 mei t/m 15 mei 2015
1 juni 2015
8 juni t/m 23 juni 2015
25 juni 2015 vanaf 16u
25 juni 2015 vanaf 17u.
onder voorbehoud
COLLEGEGELD
Naast dossierkosten, zijnde € 100, bedraagt het jaarlijkse collegegeld € 700.
Dit bedrag omvat inschrijvingsgeld en examengelden. Inschrijving als student wordt enkel geldig na
volledige storting van het collegegeld. Het collegegeld dient voldaan te zijn bij de aanvang van het
academisch jaar.
Eens gestorte gelden worden onder geen beding terugbetaald.
Spreiding van betaling, vermindering of vrijstelling van het collegegeld kan om sociale of familiale
redenen toegestaan worden. De met bewijsstukken gestaafde aanvraag dient voor de aanvang van de
cursussen bij het rectoraat ingediend te worden. Elke toelating, vermindering of vrijstelling in deze zin
is slechts voor één jaar geldig en dient telkens vernieuwd te worden.
Studenten welke het FVG-diploma behaalden, mogen te allen tijde en zonder enige betaling, colleges
naar hun keuze volgen.
Z.g. vrije studenten, dit zijn de ingeschrevenen die om een of andere reden niet alle colleges volgen,
genieten in geen geval vermindering of vrijstelling van het collegegeld.
Voor buitenstaanders is het ook mogelijk een of meerdere vakken naar keuze te volgen.
Zij betalen hiervoor € 150 per vak per semester.
ALGEMEEN VORMINGSWERK
Buiten het strikte academische kader, biedt de FVG tevens de gelegenheid tot algemene of
aanvullende vorming.
Hiertoe kunnen ook belangstellenden die niet per se aan de toelatingsvoorwaarden voldoen, naar
keuze één of meerdere colleges volgen. Zij dienen hierin evenwel geen examen af te leggen en
kunnen geen aanspraak maken op graden en/of diploma's eigen aan de FVG
Op aanvraag kan hun wél een certificaat van bijwoning overhandigd worden.
De FVG biedt de mogelijkheid tot bijscholing op het vlak van religies en levensbeschouwingen,
bestemd voor socio-culturele, en andere kaders in de zin van meer openheid en begrip voor andere
culturen. Info: Rectoraat.
TAALSTELSEL
De onderwijstaal is het Nederlands. Sommige vakken worden in het Engels aangeboden. In functie
van de voertaal van de docent bestaat evenwel steeds de kans dat bepaalde colleges in het Frans,
Duits of Engels gehouden worden. Bijgevolg worden de studenten verondersteld over een voldoende
kennis van deze talen te beschikken.
Voor buitenlandse studenten is een degelijke kennis van het Nederlands en het Engels vereist.
ALGEMENE INFORMATIE
* De FVG verleent geen studiebeurzen en komt niet tussenbeide in hun toekenning.
* Buitenlandse studenten zijn allen extern. De huisvesting van de studenten wordt niet door de FVG
voorzien.
* Buitenlandse studenten worden aangenomen onder voorbehoud van inschrijving in het
vreemdelingenregister.
* Arbeidsbemiddeling behoort niet tot de taak van de FVG.
* Aangezien de leerstof principieel één geheel vormt, is het bijwonen van alle colleges verplicht.
Vrijstellingen of afwijkingen op deze regel kunnen enkel, na grondige motivering, door het decanaat
toegestaan worden. Hetzelfde geldt voor eventuele vrijstelling van examens.
* Artikel 2 van de Statuten van de FVG is toepasselijk op docenten en studenten. Elke docent en
student is er bijgevolg toe gehouden zich steeds te gedragen in eerbied en verdraagzaamheid voor de
diverse wereldbeschouwingen. Hij of zij zal zich bovendien onthouden van elke vorm van politieke
propaganda en/of religieus proselitisme.
ONDERZOEKCENTRA BINNEN DE FVG
Kierkegaard Werkgroep
i
Opgericht onder de impuls en met de actieve medewerking van Dr. Julia WATKIN (gest. 2005) werd in
de schoot van de FVG een studie- en werkgroep opgericht met als voorwerp het leven, het werk en
het denken van S. Kierkegaard, onder voorzitterschap van Dr. Inigo Bocken (RUN). De FVG beschikt
in
haar
bibliotheek
over
een
bijzonder
rijke
verzameling
Kierkegaardiana.
(http://werkgroepkierkegaard.blogspot.com)
Samenkomst FVG laatste vrijdag van de maand van 16.00 tot 18.00
Native American Studies
Native American Studies is een studiegroep waarbij het studieprogramma een multidisciplinaire
introductie biedt tot de inheemse culturen van Noord-, Midden- en Zuid-Amerika. Het daagt studenten
uit om te reflecteren over kwesties als culturele verscheidenheid, autonomie en andere inheemse
problematieken
Het NAS beschikt over een grote uitgebreide “Native Americans” bibliotheek
[email protected] - www.nativeamericanstudies.be
WCJA Department of Jain Studies
Het WCJA Department of Jain Studies werd op 27 juni 2007 officieel ingehuldigd door
Dr. N. Shah en Kathleen Van Brempt, Vlaams minister van Gelijke Kansen, Mobiliteit en Sociale
Economie.
Het departement staat in voor de wekelijkse colleges, onderzoek en de uitgaven van informatie over
de soteriologische, filosofische, psychologische, en kosmologische invalshoek.
Gezien te Wilrijk-Antwerpen thans de 1e Jain tempel van het Europese vasteland opgericht wordt, is
de opzet van dit departement een bijkomende belangrijke ondersteuning. Het departement staat
onder de verantwoordelijkheid van Prof. Dr. N. Shah ([email protected]), secretaris-generaal
van het WCJA te Londen.
FVG Avondlezingen & Projecten
Maandelijks zijn er diverse avondlezingen op woensdagavonden waar zowel de FVG docenten thema’s
uiteenzetten als gastdocenten, buitenlandse sprekers en verantwoordelijken van diverse
levensbeschouwingen toelichtingen geven.
Tijdens de vakantie periodes zijn er tentoonstellingen in de lokalen van de FVG die steeds een
religieuze invalshoek hebben. Zo waren er de tentoonstellingen; “Goden op doek”, “De magie van het
masker”, “Religieus Leven in het Rijk van het Midden” en “Fascinerende Middeleeuwen en Religieuze
Kunst ?”
Het Moment
Het Moment – Opleiding ‘Ritueel begeleiden bij afscheid’
Sinds 2014 kan deze opleiding gevolgd worden aan de FVG.
Het Moment bestaat sinds 2002 en is geregistreerd bij het Centraal Register Kort Beroeps Onderwijs
van het Centrum voor Post Initieel Onderwijs Nederland (CPION). Het Moment traint
ritueelbegeleiders en legt nadruk op het afscheidsritueel, ook wel afscheidsdienst of de
afscheidingsviering genoemd
Voor nadere informatie:
http://www.hetmoment.nu
CURRICULUM
De leerstof werd in drie reeksen verdeeld. Dit houdt geen enkele intrinsieke waardebepaling in, maar
beantwoordt uitsluitend aan een didactische behoefte.
De volledige studie loopt over vier academiejaren. Elk academiejaar omvat twee semesters die
telkens worden afgesloten met een examenreeks.
Voor het verkrijgen van het diploma wordt het schrijven en verdedigen van een eindverhandeling
vereist.
Het aantal contacturen per academisch jaar ligt tussen de 420-550 uren
Research door de studenten kan extra plaatsvinden op vrijdag. De vrijdag wordt speciaal
voorbehouden voor zelfstudie en onderzoek en begeleiding door o.a. tutors.
BESCHRIJVING CURRICULUM 2014-2015
Hoofdstam
BAHA'I
Vakverantwordelijke: Dr. H.M.P. Kersten
Docenten: Drs. P. Anupam, Drs. N. Reyhani
In het eerste en tweede jaar worden de volgende onderwerpen globaal behandeld en uiteengezet:
Geschiedenis van deze jonge religie en de centrale figuren ervan (de Báb, Bahá’u’lláh en ‘Abdu’lBahá), de hoofdthema’s (eenheid van God, van Religie en van de mensheid) en de leringen van het
geloof (vooruitgang van de ziel, onafhankelijk onderzoek naar de waarheid, uitbannen van alle
vormen van vooroordeel, hand in hand gaan van religie en wetenschap, gelijkwaardigheid van man en
vrouw, verplicht onderwijs voor iedereen, een wereldhulptaal, uitbannen van uiterste van armoede en
rijkdom, een internationaal gerechtshof voor het beslechten van conflicten tussen natiën, verheffing
van arbeid tot de rang van aanbidding van de Schepper, gerechtigheid als leidend principe in de
samenleving, religie als vesting voor de bescherming van alle volkeren en naties, vestiging van
permanente wereldvrede als hoogste doel van de mensheid), het bahá’í-leven (gebed en vasten,
properheid, gezondheid en genezing, vergaren van kennis, bevorderen van liefde en eenheid,
liefdadigheidswerk, ontwikkeling van deugden, sociaal leven), Bahá’í-literatuur (heilige boeken en
algemene literatuur), Bahá’í-bestuurstelsel (Locale en Nationale geestelijke Raden, het Universele
Huis van Gerechtigheid), Heilige Plaatsen en Huizen van Aanbidding, onderdrukking van de Bahá’ígemeenschap in Iran.
In de derde en vierde jaar wordt gewerkt met onderzoekprojecten op het gebied van o.a. literatuur,
ontwikkeling van de bahá’í-wereldgemeenschap en betrokkenheid bij de samenleving.
ISLAM
Vakverantwoordelijken: Dr. L/O. Van den Broeck, Dr. J. Van Reeth
Docenten: Drs. M. BenSiamar, Drs. R. Dogan, Dr. A. Ziani, Dr. J. Van Reeth
Beknopte geschiedenis van de islamitische wereld vanaf het begin tot aan het einde van het
Ottomaanse Rijk (begin 20ste eeuw); het behandelde gebied: de Arabische staten van Marokko tot
aan de Arabische Golf, Perzië en Turkije, met verwijzingen naar de rest van de moslimwereld.
Het leven van de profeet. Inleiding tot de Koran.
Klassieke Arabisch-islamitische beschaving, De leer en de religieuze ontwikkelingen van de islam in
de kristallisatiefase van de klassieke Arabischislamitische beschaving (10e eeuw)
Klassieke Arabischislamitische beschaving, Schets van de klassieke Arabischislamitische beschaving
en beschrijving van de voornaamste maatschappelijke instellingen van de moslims door de eeuwen
heen.Hedendaagse stromingen; Voornaamste hedendaagse stromingen, bewegingen en
ontwikkelingen binnen de moderne moslimwereld.
Interacties met jodendom en christendom; Interacties met jodendom, christendom in West-Europa.
Voorbeelden: de Verenigde Staten van Amerika, Afrika, Azië, Australië.
Soefisme
“Godsdienst is een kaars in een veelkleurige lantaarn. Iedereen kijkt door een bepaalde kleur, maar
de kaars is altijd daar”. Met dit ‘islamitisch/soefistische’ citaat van
M. Naguib willen we de islam op verschillende perspectieven benaderen. Deze zijn:
De wetenschap van de islam, Kosmologisch kader, Geestelijke geografie en tijden, Geloofsbelijdenis,
Wezen van de islam, Cultus en congregatie, Geloofsbelijdenis, Moraal
Kalâm
Kalâm is het Arabische woord voor ‘theologie’ en vertegenwoordigt een geheel andere denkstroming
dan de veel meer bekende rationalistische wijsbegeerte van de falsafa. Men duidt er inzonderheid de
speculatieve, rationele godsleer mee aan, die gedurende de eerste eeuwen van de islam ontwikkeld
werd, niet alleen door islamitische, maar ook door christelijke en joodse filosofen en theologen, om
vanuit de geopenbaarde teksten de grote vragen te beantwoorden over de natuur van God, de
goddelijke eigenschappen of attributen, het zijnsstatuut van de Openbaring, de scheppingsleer, de
menselijke vrijheid en verantwoordelijkheid. Geleidelijk werd van daaruit in de islam een orthodoxie
gevormd. We trachten de kalâm te begrijpen in zijn historische ontwikkeling, o.m. vanuit zijn antieke,
filosofische en patristische bronnen.
BOEDDHISME
Vakverantwoordelijke: Dr. Ch. Willemen
Docent: Drs. Shanglie Zhou
Leven van de Boeddha. Kennismaking met basiselementen: voorgeschiedenis, leven van de Boeddha,
leer van de Boeddha: de Vier Edele Waarheden.
Boeddhistische Literatuur; Problematiek van de mondelinge en schriftelijke overdracht van de leer en
van de vertalingen. Kennismaking met de boeddhistische literatuur.
Bestudering van enkele sutta’s uit het Pali Canon.
Mahayana teksten; In de Mahayana teksten wordt kennisgemaakt met enkele nieuwe concepten en
ontstaat de mogelijkheid enkele belangrijke verschillen tussen Hinayana en Mahayana te duiden.
Boeddhistische Filosofie ; Diversificatie van de Leer – Evolutie van Hinayana naar Mahayana –
Filosofische scholen van India (Abhidhamma – Madhyamaka).
Vijnāñavada, China (hoofdzakelijk Hua-yen), Tibet (Tantra) en Japan (Zen, Reine Land)
Geschiedenis van de verspreiding van het boeddhisme wereldwijd.
Nadere beschouwing van enkele belangrijke stromingen en nieuwe ontwikkelingen in Europa, de V.S.
en België (o.a. het ‘geëngageerde boeddhisme’).
Kennismaking met de Kyoto School of Philosophy.
CHRISTENDOM
Vakverantwoordelijken: Dr. C. Vonck, Dr. L. Bonte,
Dr. J. Van Reeth, Dr. Th. Venckeleer
Docenten: Dr. C. Vonck, Dr. J. Van Reeth, Dr. P. Baekelmans, Drs. A. De Roose
historische context; Palestina in de tijd van Jezus. De historische Jezus. De geloofsbronnen. Marcion
en de canon. Constantijn. Concilies. Schisma tussen Oost en West.
Bijbel
Dit college biedt vier vaste onderdelen. Het eerste deel bevat een uitvoerige inleiding op het Oude en
het Nieuwe Testament (ontstaan, inhoud, vertalingen, canonisering, bronnenkritiek, enz, …).
In het tweede en het derde deel worden teksten gelezen en besproken uit beide Bijbeldelen. Hierbij
wordt vooral gebruik gemaakt van de narratieve methode (de Bijbeltekst zoals ze voor ons ligt). De
keuze van de teksten kan bepaald worden in overleg met andere docenten en studenten die het
college volgen (zie bvb. overzicht vorig academiejaar). In elk geval wordt één bijbelboek (bvb. een
evangelie) volledig gelezen. Het laatste deel tenslotte behandelt een aantal vraagstukken die in
verband staan met het bijbellezen zelf (bvb. geweld in de Bijbel, Bijbel en moraal, verschillende
Bijbelvertalingen, …). Hierbij kan ingespeeld worden op actuele kwesties en is ook een lees –en
verwerkingsopdracht voorzien
Oosterse kerken
In een inleidend gedeelte wijzen we erop dat de Oosterse Kerken zijn ontstaan in zeer oude
cultuurgebieden (Egypte, Syrië), waarbij we enkele elementen bespreken die vanuit antieke
(mysterie)godsdiensten in het christendom verder leven.
In een eerste deel maken we vervolgens kennis met de diverse Oosterse (Syrische, Koptische,
Ethiopische, Armeense, Georgische Kerken) Kerken: hun taal, literatuur, liturgie en kunsten
In een tweede deel lezen en becommentariëren we enkele Oosterse christelijke teksten, beginnend
met de Aramese woorden in de Griekse tekst van het Evangelie; vervolgens een bloemlezing uit een
genre dat in de literatuur- en godsdienstgeschiedenis vaak veronachtzaamd wordt: de volkse
literatuur van het vroege christendom, vertegenwoordigd door apocriefen, heiligenlevens en oosterse
monnikenliteratuur zoals de Grot der Schatten en de Apophthegmata patrum. Door hun eenvoud
geven deze teksten een goede inleiding op de “Sitz im Leben” van het oude christendom.
Het christendom was aanvankelijk vooral een Griekse aangelegenheid.
Weldra ontstaan echter nationale kerken, met een eigen interpretatie van de christelijke leer. Hoe is
dit (politiek-historisch) te verklaren? Welke denkvorm schuilt achter de afwijkende leerstellingen,
achter orthodoxie en ketterijen - Nestorianen, Monofysieten en Chalcedonianen ?
Het ontstaan van oosterse christelijke literaturen en een eerste gouden tijd, met o.a. Efrem. Het
belang van deze literatuur voor de hele christenheid: voor de mystiek en de ascese (H. Antonius,
martyria) voor de liturgie en voor de muziek (het genre van de hymnen, Romanus Melodes). De
bijbelvertalingen en -commentaren.
De Oosterse Kerken onder de Islam, met het ontstaan van een christelijk-Arabische literatuur,
waarnaast nochtans de oude christelijke talen blijven leven (Jacob van Edessa). De dialogen tussen
christenen en moslims (Johannes van Damascus) en de dogmatische problemen van deze tijd
(beeldenstrijd).
De "Syrische renaissance" in de 12e/13e eeuw (Michael de Grote; Barhebraeus).
De oosterse kerken vandaag: de uniaten, de migratie.
Rooms-Katholieke Kerk
Apostolische successie
Pausdom - primaatschap
Wijdingen - Sacramenten
Mariologie - Martelaren en Heiligen
Kerken uit de reformatie
Practicum: bestaande uit het bezoek aan een protestantse of evangelische gemeente in Vlaanderen,
gevolgd door een schriftelijk verslag omtrent de opbouw van de eredienst, de inbreng van theologie,
muziek, het sociale kader. Persoonlijke reflectie over ‘Het aandeel van Zinzendorf in de studie van het
numineuze’ van W. Lutjeharms, Brusselse Theologische Studies, 1976.
Moderne theologie; Fr. Schleiermacher, het godsbeeld bij Mary Baker Eddy, N. Söderblom, R. Otto, A.
Schweitzer, R. Bultmann, P.Tillich, K.Barth, J.Hromadka, D.Bonhoeffer, G.van der Leeuw, D. Sölle.
Occitaanse Katharen
De Gnostische bewegingen (o.a. de katharen) in de middeleeuwen: de geschiedenis van de katharen
en het verdwijnen, de religie van de katharen en de mythen die ontstaan zijn vanaf de 19° eeuw en
vooral in de 20° eeuw.
Christelijke Iconografie
Christelijke Iconografie van de Roomse kerk en de Othodoxe kerk,: de iconografie en de symboliek
van het vroege Christendom, de Angelsaksische en Spaanse manuscripten, de iconografie van de
middeleeuwen, de Maaslandcultuur en de contrareformatie.
HINDOEÏSME
Vakverantwoordelijke: Dr. V. Kumar
Docent: Drs. Anupam Premanand
Eigenheid van het Hindoeïsme. De Indusbeschaving. Moedergodin in Pre- en Portohistorische periode.
Moedergodin in de Vedische periode. Moedergodin in het Hindoeïsme.
Shaktisme; Shakti. Harsha en Shakti-cultus. Kali en haar verering.
God in het hindoeïsme: Brahman, Paramatman en Bhagavan – het Hindoepantheon.
Het volkshindoeïsme – de Hindoe-ethica: purusartha’s, varna’s en asrama’s.
De Hindoesacramenten – de rituelen – de Hindoekalender.
Het concept van avatara’s, de vier yuga’s en trimurti.
De wet van karma en de doctrine van wedergeboorte – zelfrealisatie – het begrip zonde en haar
kwijtschelding in de Veda’s, de Brahmana’s, de Upanisads, de Sutra’s, de Purana’s en in de Bhaktibewegingen.
De bedevaarten en de heilige mannen.
Het Saivisme en Saiva-siddhanta.
De negentiende en twintigste eeuwse hervormingsbewegingen en de belangrijke hervormers. De
huidige situatie.
Rammohan Roy. Devendranath Tagore. Keshub Chunder Sen. Dayananda Sarasvati. Ramakrishna.
Vivekananda. Mahadev Govind Ranada. Bal Gangadhar Tilak. Gopal Krishna Gokhale. Rabindranath
Tagore. Mohandas Gandhi. Aurobindo Ghose. Sarvepalli Radhakrishnan. Vinoba Bhave.
De Bhagavadgita. Kritische analyse van de Bhagavadgita vanuit verschillende perspectieven:
ontologie, epistologie, theologie, kosmologie, antropologie, eschatologie, ethica en mysticisme.
Indische Filosofie
Het doel van de hindoefilosofie.
De invloed van Sankara, Ramanuja, Madhva, Kasmira Saivisme.
Doel, filosofie, literatuur van de verschillende scholen : Nyaya, Vaiseka, Sankhya, Yoga, Mimamsa,
Vedanta.
Behandeling van: Sankara's doctrine van louter non-dualisme, Bhaskara's doctrine van eenheid en
verschil, Ramanuja's doctrine van het niet-dualisme van het onderscheidene, Madhva's doctrine van
het dualisme, Nimbarka's doctrine van het dualistisch niet-dualisme, Vallabha's doctrine van het
zuiver niet-dualisme, Caitanya's doctrine van het ondenkbare dualistisch niet-dualisme,
Swaminarayana's nieuwe doctrine van het niet-dualisme van het onderscheidene.
Kasmira Saivisme: doel, filosofie, literatuur.
Bespreking van de hoofd Upanishads.
Thema's uit de hedendaagse Indische filosofie.
Studiemateriaal: S.Radhakrishnan: Indian Philosophy
Karl Potter: Presupposition of India's Philosophies
JAINISME
Vaverantwoordelijke: Dr. N. Shah
Docent: Drs. Chr. De Lauwer
Origin of Jainism and its evolution. Jina. Tirthankara. Svetambara and Digambara sects. Ahimsaa,
aparigraha. Anekaantavaada. Six substances. Nine real entities. Jain Literature. Tattvartha Sutra.
Samayasara. Atmasiddhi Sastra. Kalpasutra. Kundkunda. Hemchandrachrya. Vallabhvijay. Srimad
Rajchandra. Jains and animal welfare. Difference between vegetarians and vegans. Jainism and
environment. Commonalities between Jainism and Christianity. And Jainism and Buddhism.
HUMANISTIEK
Vakverantwoordelijke: Dr. H. Dethier
Docent: Drs. Fr. Stappaerts
Historisch overzicht van de wortels van hedendaags humanisme: stromingen en personen die
bijdragen (bijdroegen) tot een humanistisch streven, gericht op de handhaving, verdediging,
verheffing van de menselijke waardigheid, los van enige binding aan overgeleverde, Godsdienstige
leerstukken over de mens.
Soorten humanisme; Alan Bullock / Jaap Van Praag / een humanistische beginselverklaring
De Oudheid + de Middeleeuwen; Natuurfilosofische of Presocratische periode / de Academie de
Peripatetische school / de tuin van Epicurus / de Stoa / Het gevoel van universele menselijkheid /
Pythagoreërs en Empedocles / de Stoa / Godsdienstkritiek / Atheïsme / Democratie / de Griekse
mythologie: Oedipus, Odysseus en Prometheus / het Romeinse humanisme: Scipio Aemilianus
Africanus Minor / Cicero / Lucretius
De Middeleeuwen: Humanisme en christendom / Het essentialisme / Het existentialisme /
Humanistische tendensen vóór de 12de eeuw: Augustinus / Humanisme in de 12de eeuw: De “school
van Chartres”, Johannes van Salisbury, Alanus van Rijssel, Suger van St.-Denis en Peter van Blois,
Peter Abailard / Humanisme in de 13de eeuw: Niet-scholastieke ‘humanisten’, Robert Grosseteste,
Roger Bacon / Aristotelisme in de middeleeuwen: de radicale aristotelisten: de averroïsten en de
orthodoxe aristotelisten / Albertus de Grote / Thomas van Aquino / De veroordeling van 1277 /
Humanisme in de crisis van de veertiende eeuw: Willem van Ockham, Nicolaas van Autrecourt / De
middeleeuwse wortels van het humanisme der renaissance
Terminologie: humanitatis, twee humanismen / Platonisme: Marsilio Ficino, Giovanni Pico della
Mirandola / Aristotelisme: Pietro Pomponazzi, Julio Cesare Vanini / Gebied van de praktisch-morele
filosofie: Politiek humanisme (Niccolo Machiavelli), Moreel humanisme (Desiderius Erasmus, Thomas
More), Skeptisch humanisme (Michel de Montaigne) / Conclusie - 17de eeuw: Spinozisme /
Humanisme in de moderne wereld: Newton, Diderot, Lessing, Von Humboldt, Rousseau, Goethe, Kant,
Voltaire.
Rationalisme / kritische bijbelwetenschap: D.F.Strauss, Ernest Renan, Bruno Bauer en Ludwich
Feuerbach / Auguste Comte, Jacob Burckhardt, Friedrich Nietzsche, Tolstoi, Emerson
20ste eeuw - Engelstalige wereld; De rationalistisch-positivistische traditie: Bertrand Russell, Alfred
Ayer, Karl Popper, Sidney Hook en Corliss Lamont / Traditie van het politiek pluralisme: Bertrand
Russell, Karl Popper, Isaiah Berlin en Leszek Kolakowski / Pragmatistische traditie: William James,
F.C.S. Schiller
Humanisme in England: Bertrand Russell, Alfred Ayer, Karl Popper, Isaiah Berlin, Leszek Kolakowski,
H.J. Blackham
Humanisme in de Verenigde Staten: Pragmatisme, Verlichtingsdenken, Evolutionisme / Irving Babbitt,
William James, F.C.S. Schiller, George Santayana, John Dewey, Corliss Lamont, Sidney Hook.
20ste eeuw – Continent; Existentialistisch humanisme in Frankrijk: Jean-Paul Sartre, Albert Camus,
Michel Foucault en Jean François Lyotard / Existentialistisch humanisme in Duitsland: Karl Jaspers,
Martin Heidegger / Socialistisch humanisme: Erich Fromm, Louis Althusser.
Actuele Problemen; Bespreken van actuele problemen en teksten over en van het humanisme. Deze
kunnen van jaar tot jaar verschillen. (C.S. 26-5)
JUDAÏSME
Vakverantwoordelijke: Dr. J. Rosen
Docenten: Rabbijn. A. Malinsky, Dr. H. Rosenberg, Dr. J. Rosen
moedergodsdienst; het joods monotheïsme –Jodendom als moedergodsdienst van het Christendom en
de Islam – identiteit godsdienst – volk – de geloofsprincipes en gebrek aan dogma’s.
De bronnen van de godsdienst, de bijbel en de mondelinge wet: Talmud.
Overzicht van de geschiedenis van het Jodendom; discussie van actuele problemen - wrijvingen
Jodendom/Christendom, de holocaust.
Basiselementen van Bijbels Hebreeuws – de 13 principes van Maïmonides.
Rituelen; De joodse kalender: de sabbat en de feesten – het joods gebed – de synagoog – de joodse
levensloopbaan. Stappen van het joods leven: geboorte, besnijdenis, bar/bat-Mitsvah, huwelijk,
overlijden, begrafenis.
Joodse aanwezigheid ; Voedingsregels: ‘koosjer’, ‘zuiver’ en ‘onzuiver, enz
De Joden in België, Vlaanderen, Antwerpen.
Joodse spiritualiteit
De vormen van het gebed zoals gezien in Shemot 23.25, Devarim 11.14
Tevens de illustratie van Yitschak (Breishit 25.21) en ‘het uitroepen tot G-d’, met name bij TsAka. Het
dankgebed (u BeraCHta) bezit een bijzondere invalshoek. TeFilla (Breishit 20.7) en de diverse
interpretaties. Het formalistische gebed – in de tempel en na 586 BCE (Babylonië). Het rabbijnse
gebed in tegenstelling tot het torahgebed, de functie van geest en lichaam.
De structuur en de talen van de eredienst (Shema Ysrael – Devarim 6.4) – de minyan – tien mannen
vanaf de leeftijd van dertien. De dichotomie.
De bijbelse traditie: vertaalde teksten vanuit de pentateuch en de midrash – G-d en de mens.
De talmud traditie: vertaalde teksten van de talmud – geschiedkundige en literaire achtergrond,
beloning en straf, zonde en vervreemding, messianisme en ‘afterlife’, gebed en devotie.
Post talmoed traditie: vertaalde teksten van de besproken denkers – historische en literaire
achtergrond. Filosofische teksten: Maïmonides/Yehuda Halevy. Mystiek: Kabballa. Vroomheid:
Luzzato. Chassidim: Nachman van Bratslav.
Joods recht
De cursus behoort een inzicht te verschaffen in wat het jodendom in wezen is en benadert het
judaïsme vanuit een legalistisch en een sociologisch oogpunt. Het behandelt het ontstaan en de
ontwikkeling van de halocho (= joodse wet). Vertrekkend van de torah (= de geschreven wet, 14de
eeuw voor de jaartelling) wordt uiteengezet hoe de joodse wet o.i.v. de misjna (2de eeuw) en talmud
(= orale wet, 5de eeuw) geëvolueerd is. Een bijzondere belangstelling gaat naar de evolutie van de
codificatie van de joodse wet vanaf de 12de eeuw. Tevens wordt de historische en maatschappelijke
achtergrond bestudeerd van de joodse gemeenschappen, waarin de joodse wet doorheen de eeuwen
vorm kreeg.
Er wordt nader ingegaan op de hermeneutische technieken waarmee de talmudgeleerden de joodse
wet extraheerden, extrapoleerden en deduceerden uit de torah en/of de joodse wet in de torah
inlazen. In de cursus wordt aangetoond in hoeverre de talmudgeleerden een uitermate openheid van
geest, kritische benadering, scepsis en scherpzinnige vindingrijkheid aan de dag hebben gelegd. Niets
werd door de talmudisten klakkeloos aanvaard, alles werd in vraag gesteld en over alles werden ook
vragen gesteld.
In de cursus en syllabus wordt ook de originele theorie afgekondigd en verdedigd over de manier
waarmee, en reden waarom, de talmudgeleerden de misjna dermate herinterpreteren, dat de erin
besproken –ogenschijnlijke algemene- casussen in feite herleid worden tot extreme randgevallen. De
13 hermeneutische interpretatieregels, alsook de beslissingsprincipes waarop de Rabbinale
decisionairs hun beslissingen of gerechtelijke uitspraken grondden, krijgen in het tweede deel van de
cursus ruime aandacht. Er worden ook twee sugios (= talmuddiscussies) in extenso doorgenomen met
de commentaren van de tossafisten (12-13de eeuw) en besproken, inclusief een biografische schetst
van de in de discussie betrokken Rabbijnen. Tenslotte wordt de Responsa-literatuur doorheen 15
eeuwen bestudeerd, zowel historisch als inhoudelijk. Er wordt een korte biografische schetst van de
Respondenten gegeven en uit de talrijke geciteerde Responsa worden in klasverband de normatieve
wetten gededuceerd en besproken. Van groot praktisch nut voor leergierige studenten is de
gecirconstanciëerde historische tabel in de cursus met de geschiedkundige mijlpalen van 5763 jaar
joodse geschiedenis, temidden van het tijdsgebeuren van de wereld- en godsdienstgeschiedenis.
SIKHISME
Vakverantwoordelijk: Dr. S.S. Kapoor
Docent: Dr. S.S. Kapoor
The prophets
The scriptures I & II.
The doctrines and ceremonies
Sikhism and other religions.
Hulpwetenschappen
NIEUWE RELIGIEUZE BEWEGINGEN (NRB)
Vakverantwoordelijke: Dr. C. Vonck
Docent: Dr. C. Vonck, Dr. R.Dericquebourg
Het verschijnsel openbaring
De impact van het geopenbaarde
Het universele karakter van het religieuze
Structuren en religie; problematiek van het proselitisme, syncretisme
Definities - culten, sekten, kerken.
Regionale en Internationale verwevenheid
Werkcolleges in overleg met gastdocenten: o.w. S. Mahikari, Scientologie, Antoinisten, Sai Baba,
Verenigingskerk, Osho, Falun Dafa.
FUNCTIE VAN DE RELIGIE
Vakverantwoordelijke: Dr. L. Lambrecht
Docent: Dr. L. Lambrecht
Onderscheid oosterse en westerse mystiek
Twee grote tradities die in verscheidenheid en schijnbaar tegenstrijdige perspectieven dezelfde
eenheid en samenhang denken van het werkelijke.
Westerse mystiek en idealistische filosofie; De idealistische filosofie, met haar gerichtheid op de
‘geest’ en het ‘bewustzijn’, is een stuwende en soms zelfs leidende factor geweest in de Westerse
mystiek, waardoor de vraag ontstaat naar de samenhang van het denken en wat in de mystiek
geschouwd wordt.
Cultuur en religie;
Tussen het oorspronkelijk religieus denken en de cultuur zijn er nauwe verbanden. Er is geen
cultuurloos denken. Aan deze wetmatigheid ontsnapt ook het religieus denken niet.
Godsdienst en religie; Vooral volgens hun culturele bepaaldheid nemen de religies meestal vormen
van godsdienst aan. De cultuur is daar een sterkere factor voor dan de religieuze inzichten.
Historiciteit van het religieus denken; Ook als een religie gelooft het ‘absolute’ te hebben bereikt, of er
openbaring van te hebben ontvangen, dan nog is er geen ‘absoluut weten’ van het absolute. Zoals alle
beperkte kennis en weten is ook het religieus weten daardoor aan historiciteit gebonden.
Historiciteit van het westers religieus denken in de 20e eeuw; Voortgaand op de ‘ontdekking’ in het
Westen van de geschiedenis, op het eind van de 18° eeuw en ontwikkeling van een filosofie van de
geschiedenis in de 19° eeuw, is dat in het Westen in de 20° eeuw ook op godsdienst en theologie
toegepast geworden, met bijzondere gevolgen voor het zelfbewustzijn van de religies, vooral in het
Westen.
HISTORISCHE KRITIEK
Vakverantwoordelijke: Dr. P. De Meyere
Docent: Drs. H. Peerlinck
Geen enkele geschiedkundige uitspraak, ook niet in theoretisch of hypothetisch verband, is volwaardig
mogelijk zonder voorafgaandelijk wetenschappelijk onderzoek qua afkomst en betrouwbaarheid van
de gebruikte bronnen. Vanuit deze noodzaak is het historisch-kritisch denken voortgekomen. Het
heeft in de jongste eeuwen nieuwe, vaak geraffineerde technieken ontwikkeld. Deze cursus behandelt
deze evolutie vanaf het Oud-Chinese bibliotheekwezen tot en met de actuele toepassingen van
filologisch, elektronisch en nucleair onderzoek.
Historisch-literair onderzoek van enkele bekende religieuze teksten.
PSYCHOLOGIE VAN DE RELIGIE
Vakverantwoordelijke: Dr. S. Landuyt
Docent: Drs. Cl. Mestdagh
Godsdienstpsychologie sedert de publicaties van Marx, Freud en Jung. Inleidend beeld met nadruk op
Rümke, Fortmann, Faber, Sierksma en Vergote. Godsdienstpsychologie in relatie tot bepaalde
wetenschappen en als onderdeel van de godsdienstwetenschap, de psychologie, filosofie en theologie
(als ziende de Onzienlijke/cirkelen om een geheim). Algemene definities en termen. Beleving van het
Heilige (Otto).
THEMATIEK VAN DE WESTERSE WIJSBEGEERTE
Vakveranttwordelijke: Dr. J. Van Reeth
Docent: Dr. J. Van Reeth
Origin and growsts of Western philosophy / Inleiding tot de thematiek van de westerse wijsbegeerte
(t/m Plato)
Philosophical Method / Filosofie tussen theoria en praxis
(Socrates, Plato, Aristotle), godsproblematiek
Wijsbegeerte van de Moderne Tijden (empirisme, rationalisme)
Critical Thinking Kritische wijsbegeerte (transcendentaalfilosofie: Kant – Schopenhauer –
Wittgenstein)
Hedendaagse filosofie (selectie) (selection of metaphysical, epistemological and ethical problems)
Vergelijkende epistemologie van de mystieke ervaring Comparative Epistemology of Mystical
Experience
CHINESE FILOSOFIE
Vakverantwoordelijke: Dr. Ch. Willemen
Docent: Drs. Shanglie Zhou
In het wijsgerig denken van de mensheid neemt de Chinese filosofie een aparte plaats in: mede door
de nadruk te leggen op de praktische problematiek van de menselijke samenleving als dusdanig, en
het socio-cultureel aspect ervan. Het vertrekt vanuit de preconfuciaanse context (b.v. de politieke
vraagstellingen van de Late Chou-dynastie) met de soms tegenstrijdige antwoorden die de filosofen
van het Confucianisme en het Mohisme geformuleerd hebben, de diverse taoïstische visies (voor of
tegen) op de maatschappij en haar evolutie, de uiteenlopende pogingen om tot een legalistische
omschrijving van de macht te komen. Dit alles binnen de toch korte periode van het formatieve
denken van de Chinese sociale structuur (5de / 3de eeuw voor onze tijdrekening), met de niet te
onderschatten ‘anarchiserende’ denkers zoals Yang-chu en Zhuang-zi … Wat hebben de latere Chinese
denkers vanuit die creatieve periode verder uitgewerkt? De confrontatie, eerst met het uit Indië
ingevoerde boeddhisme, het zoeken naar een passende synthese, later nog de spanningen ontstaan
door contact met het Westers denken en o.a. het marxisme.
AFRIKAANSE FILOSOFIE
Vakverantwoordelijke: Dr. L. Abicht
Docent: Drs. H. Lodewijckx
De geschiedenis en het huidige debat. Wijsheidsfilosofie: de basisvragen en methodologie. Filosofische
wijsheid in de Afrikaanse filosofie, wijsheid in ontwikkeling, een debat over de toepassing van de
wijsheidsfilosofie, teksten van de 'wijzen'.
De vraag naar de Afrikaanse filosofie. De filosofische zingeving van de bantoe nomenclatuur.
Hedendaagse Afrikaanse filosofie op zoek naar een methode. Deconstructieve en reconstructieve
uitdagingen binnen de Afrikaanse filosofie. Het racisme bij Hegel en Kant.
Studiemateriaal: John Mbiti, African Religions and Philosophy.
Odera Oruka: Sage Philosophy.
GNOSTIEK
Vakverantwoordelijke: Dr. P. De Meyere
Docent: Drs. A. De Roose
Ontstaan van het Gnostisch dualisme, Wereldbeelden en Godsbeelden in en buiten de Gnostiek.
Invloeden van de Griekse filosofie op het dualisme. Christendom en Gnostiek in het vroege
Christendom.
Bespreking van de voornaamste bronnen zoals de teksten van de kerkvaders en de Gnostische
teksten die bekend waren vanaf de 17° tot de 20° eeuw.
Het Lied van de Parel, de brief van Ptolemeus aan Flora, het Geheime Evangelie van Johannes,
Hermetische literatuur.
INLEIDING OOSTERS DENKEN
Vakverantwoordelijke: Dr. Ch. Willemen
Docent: Drs. Shanglie Zhou
Ontwikkeling van het denken in India en China.
Specifieke kenmerken en verschillen van de beide culturen.
GODSDIENSTEN VAN HET NABIJE OOSTEN
Vakverantoowrdelijke: Dr. J. Van Reeth
Docent: Dr. J. Van Reeth
Doel van de cursus is een thematisch en chronologisch overzicht te geven van de geschiedenis van de
godsdiensten van het Nabije Oosten, het gebied waar de grote Abrahamische godsdiensten zijn
ontstaan. Na een methodologische introductie geven we in een inleidend gedeelte een overzicht van
de menselijke (historische) aardrijkskunde van het Nabije Oosten.
Vervolgens behandelen we de vroegste periode: de prehistorie en het ontstaan van de eerste
landbouwgemeenschappen, waarin voor het eerst complexere vormen van godsdienst ontstaan, om te
eindigen met de godsdienst van de Sumeriërs.
De cursus omvat de godsdienstgeschiedenis van Egypte. Na een geografisch en historisch overzicht,
behandelen we achtereenvolgens de protodynastische periode, de verschillende mythen over de
kosmogonie, de Osiris-cyclus en de opvattingen over het hiernamaals.
Aansluitend bij de cursus van BA2 (de Sumeriërs), behandelen we de godsdiensten van Voor-Azië uit
de glorietijd van de Mesopotamische cultuur: Babylonië en Assyrië, waarbij grondig wordt ingegaan op
de scheppingsmythe en het nieuwjaarsfestival van Babylon; vervolgens bespreken we de
godsdiensten van het Syro-Kanaänitische gebied.
OOSTERSE MYSTERIEGODSDIENSTEN
Vakverantoowrdelijke: Dr. J. Van Reeth
Docent: Dr. J. Van Reeth
Aansluitend bij het vak "Godsdiensten van het Oude Nabije Oosten", zoeken we naar de betekenis van
de Oosterse mysteriegodsdiensten, die vooral vanaf de keizertijd zich over het hele Romeinse rijk
hebben verspreid: Orfisme, Dionysus-mysteriën, Isis-mysteriën, Mithracisme.
AFRO – AMERIKAANSE GODSDIENSTEN
Vakverantwoordelijke: Dr. L. Bonte
Docent: Dr. L. Bonte
De als slaven weggevoerde zwarten vanuit Afrika naar de Amerika’s behielden veel van hun
oorspronkelijke animistische en islamitische tradities die zich vermengden met invloeden vanuit het
Rooms-katholicisme, het Protestantisme. Afro-Amerikaanse religies ontplooiden zich tot o.m.
Rastafari (Jamaica), Winti (Suriname), Candomblé (Brazilië), Voodoo (Haïti), Santeria (Cuba).
Recente bewegingen, o. a. M.L.King, Malcolm X..
AMERICAN NATIVES
Vakverantwoordelijke: Dr. W. Adelaar
Docent: Drs. E. Vonck
Ontdekking van Noord-, Zuid- en Centraal Amerika: conquest, motivatie(s) van Europeanen,
frustratie(s).
Oorsprong van American natives: antropologisch, religieus-ecologisch, linguïstisch.
Nederzettingen: diversiteiten, grondgebied en interpretatie van beide kanten, sociaal aspect –
familieverband/stamverband.
Impact bij blanken: in de Amerika’s, elders, huidige beeldvorming.
SJAMANISME
Vakverantwoordelijke: Dr. T. Van Loon
Docent: Drs. P. Van den Bogaard
als religieus verschijnsel: het godsbeeld, godenbeelden; als cultuurverschijnsel: het mensbeeld, het
cultuurbeeld van enkele sjamanistische tradities Noord-Amerika, Zuid-Korea, Indonesië, Siberië,
sjamanistische praktijken, rituelen, trance en droomverschijnselen, bijzondere vormen en toestanden
van bewustzijn, als psychologisch verschijnsel: psychologische kenmerken van de sjamaan, de
mudang, de dukun, kunstenaar, zanger; de sjamaan als genezer, holisme en holistische
benaderingen van de sjamaan, het begrip‘balans’, ‘homeostase’, het gebruik van kruiden en planten.
Sjamanistische rituelen in de westerse wereld.
PARAPSYCHOLOGIE
Vakverantwoordelijke: Dr. H. Gerding
Docent: Drs. Chr. Vandekerkhove
De rol van de parapsychologie in de studie van religies.
Systematiek der parapsychologische verschijnselen.
Het wetenschappelijk onderzoek der parapsychologie.
Fraude in de productie der parapsychologische verschijnselen.
THEOSOFIE
Vakverantwoordelijke: Dr. H. Gerding
Docent: Drs. Chr. Vandekerkhove
De theosofie als religieuze démarche,
Historiek van de moderne theosofische beweging.
Sleutelideeën der theosofie: wet van de cycli, cosmogenesis, antropogenesis, evolutie, karma,
reïncarnatie. - Stromingen binnen de theosofische beweging en afgeleide bewegingen. - Applicaties
in het dagelijks leven.
METHODOLOGIE
Vakverantwoordelijke: Dr. J. Van Reeth
Docent: Dr. J. Van Reeth
De studenten worden ingeleid in de wetenschappelijke studie van de godsdienstige verschijnselen en
in de diverse benaderingswijzen van de godsdienstwetenschappen en de vergelijkende
godsdienstwetenschappen: historisch, taalkundig, fenomenologisch, (diepte)psychologisch,
sociologisch en antropologisch. Ook wordt het onderscheid verklaard tussen
godsdienstwetenschappen en de godgeleerdheid of theologie.
Er worden diverse werkinstrumenten aangereikt en worden achtereenvolgens behandeld : de
heuristiek van de bronnen, de interpretatiemethodes en de redactie van de onderzoeksresultaten. De
bronnen voor de godsdiensten van de mediterrane wereld (met ingebrip van Jodendom, Christendom
en Islam); de godsdiensten van het Verre Oosten (en van de Nieuwe Wereld); alsook het humanisme,
het neo-paganisme, en andere, komen aan bod. Zo leert de student waar de bronnen over de
godsdiensten te vinden zijn, welke bibliografische en electronische (gedigitaliseerde) hulpmiddelen en
zoekinstrumenten er bestaan en hoe hij deze gegevens kritisch moet beoordelen en verwerken.
Variabele Vakken
RELIGIEUZE ANTROPOLOGIE
Vakverantwoordelijke: Dr. T. Van Loon
Docent: Dr. T. Van Loon
Deze cursus neemt elke wetenschap ter hand die het verschijnsel mens tot haar specifiek object
neemt en hierbij gebruik maakt van de verschillende – aan het object aangepaste – methodes en
hulpwetenschappen.
De geschiedenis van de antropologie, het preantropologisch denken, de
toonzetters van de antropologie, de fysische of biologische, de psychologische, filosofische, religieuze
en culturele antropologie.
NEO-PAGANISME
Vakverantwooredelijke: Dr. C. Vonck
Docent: Drs. J. De Zutter
1)Paganisme en neo-paganisme, een historisch overzicht
2)Neo-paganistische strekkingen: druïdisme, wicca, Asatru en sjamanisme
3)Thealogie, het godsdbeeld in het neo-paganisme
4)Paganisten in de moderne wereld, ethiek, feminisme en ecologische actie
De cursus biedt een overzicht van de ontwikkeling van het Westerse neo-paganisme sinds de 18e
eeuw, en schets het ontstaan van nieuwe paganistische groepen zoals de Britse druïdenordes, de
moderne paganistische hekserij, reconstructionistische religies zoals Asatru en Odinisme, het het
stedelijk sjamanisme (urban shamanism). Daarnaast worden specifieke kenmerken van de neopaganistische groepen, zoals hun godsbeeld, hun religieuze feesten en gebruiken, inwijdingen, en hun
sociologische achtergronden geschetst.
Literatuurlijst: Graham Harvey & Charlotte Hardman (ed): Paganism Today, Thorsons, London 1995
(heruitgegeven als Pagan Pathways, Thorsons, London 2000).
Prudence Jones & Nigel Pennick: A history of Pagan Europe, Routledge, London 1995. Tanya Hutton :
Persuasions of the Witch's Craft, Basil Blackwell, Oxford 1989 (doctoraalscriptie).
Ronald Hutton : The Triumph of the Moon, a history of modern pagan wichcraft, Oxford University
Press, Oxford 1999.
Joanne Pearson, Richars H. Roberts & Geoffrey Samuel (ed): Nature Religion Today, Paganism in the
modern world, Edinburgh Press 1998.
Jan de Zutter, Eko, Eko : Een halve eeuw wicca, Houtekiet, Antserpen 2003.
Sarah M. Pike : Earthly Bodies, Magical Selves, Contemporary Pagans and the Search for Community,
University of California Press, Berkeley 2001.
MYTHOLOGIE
Vakverantwoordelijke : Dr. T. Van Loon
Docent : Dr. T. Van Loon
Wat is mythologie ? Hoe kan mythologie betekenis geven aan de wereld? Thematisch overlopen we
mythen van over de hele wereld, we zoeken verschillen en gelijkenissen. We staan stil bij het
ontstaan, bestaan en verdwijnen van mythen. Tevens komen enkele belangrijke onderzoekers aan het
woord.
Mythe en menswetenschappen; We bestuderen de relatie religie/mythe, filosofie/mythe,
psychologie/mythe, geschiedenis/mythe.
EXISTENTIËLE PROBLEMATIEK
Vakverantwoordelijke : Dr. P. Briot
Docent : Dr. P.Briot
Doel van de cursus: de studenten aanmoedigen en de middelen aanbieden om - in een geest van
individuele vrijheid - de zin van hun bestaan te definiëren en te structureren. Dank zij het samenspel
met andere cursussen wordt het zoeken naar een bestaanszin gesteund door de vergelijking van de
inbreng vanuit de voornaamste religies, de wijsbegeerte, de psychologie, zonder hierbij de belangrijke
factor kunstover het hoofd te zien.
Het praktisch gedeelte van de cursus bestaat hoofdzakelijk in het kritisch onderzoek van bepaalde
denkthema's en -patronen, en de werkwijze waarmee crisissen toch nuttig kunnen gebruikt worden,
evenals het ideaal van 'wij-zijn-allen-mensen-zonder-enig-onderscheid'.
Studiemateriaal: P.Briot, 'Levensvervulling',FVG-uitgave
P.Briot, 'La structuration de l'existence',Collections Pensée-Action Forel, Charleroi
RELIGIEUZE COMMUNICATIE
Vakverantwoordelijke : Dr. T. Van Loon
Docent : Drs. E.Vonck
Het verschijnsel 'religie' in de media en film
SHINTO
Shinto wordt wel eens - onterecht - de Japanse vooroudercultus genoemd. Het is veeleer een
lokaalverspreide natuurreligie zonder systematische achtergrond, maar waarin vaak politieke
inmengingen een grote rol gespeeld hebben. Deze cursus behandelt niet enkel de geschiedenis van
Shinto, soms in historische conflicten met het boeddhisme, maar ook zijn doctrinale diversiteit en zijn
plaats in het huidige Japan.
Studiemateriaal: Shinto, the Way of the Gods - W.G. Aston
INDISCHE ABORIGINES
De tribale samenstelling van India. Bespreking van de factoren van culturele verandering zoals
acculturatie en contra-acculturatie zowel als de assimilatie aan de hand van het christendom en het
hindoeïsme. De cursus onderzoekt hoe deze 400 verschillende etnische groepen hun cultuur en
identiteit bewaard hebben en welke weerstand zij geboden hebben aan de sociale en religieuze
externe factoren. Merkwaardig is de vaststelling dat ze een eigen religieuze belevenis ontwikkeld
hebben onder de invloed van het hindoeïsme en het christendom.
Studiemateriaal : Iha, M : Glipses of Tribal Life. New Delhi 1993, & Srinivas, M. : Religion and Society
among the Coorgs of South India, 1952, Oxford
KUNST EN RELIGIE
Onderzoek naar de juiste verhouding tussen het genieten van schoonheid en het religieuze ervan. Is
iedere esthetische ervaring ook een religieuze? Kan kunstgenot de weg wijzen naar de transcendente
werkelijkheid? Verschil tussen sacrale en profane kunst? Verschil tussen religieuze en godsdienstige
(kerkelijke) kunst? In welke zin kan kunst expressie zijn van geloofservaring? Kan religieuze
(godsdienstige) kunst een theologische vindplaats zijn?
Studiemateriaal: H.E.Mertens, 'Schoonheid is Uw Naam. Essay over esthetische en religieuze
ervaring'. Acco Leuven/Amersfoort 1997
POLYNESISCHE RELIGIES
Met een zeer bewogen verleden dat zich quasi over het geheel van de Stille Oceaan heeft uitgebreid:
Samoa, de Gezelschapseilanden (Tahiti, de Markiezen, enz.), het Paaseiland, de Hawaïaanse archipel,
Nieuw Zeeland … Heel wat van deze religieuze cultuur is door historische omstandigheden verloren
gegaan. In deze cursus wordt de klemtoon gelegd op de situatie op de Hawaïaanse eilanden, vermits
over dit gebied de meest diepgaande studie heeft plaats gevonden (vanaf de moord op Cook tot en
met de opname in de VS) en waar nog steeds levende sporen van de 'verdwenen' Polynesische religie
te vinden zijn.
Studiemateriaal: o.a. Beckwith. Polynesian Religion
ZOROASTRISME
Het ontstaan en de ontwikkeling van het mazdaïsme. Naast de historische situering van deze religie
zal er aandacht geschonken worden aan de stichter, de literatuur, waaronder het ontleden van enkele
gãthã’s uit het Avestisch, het wereldbeeld, de cultus en de ethiek.
De religie van de Pãrsī’s, de huidige belijders van het zoroastrisme en hun diaspora.
De veranderingen in de leer zullen eveneens aan bod komen.
VOLKSDEVOTIE
Docent : B. Lauvrijs
Keuze opleidingsonderdelen – Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Gezien de FVG sedert 23 februari 2006 een samenwerkingsovereenkomst signeerde met de Vrije
Universiteit Brussel (VUB) hebben studenten de mogelijkheid individuele vakken te volgen in het
normale traject van de bachelor studies. De FVG adviseert de studenten om – dadelijk na de
inschrijving te Wilrijk – contact op te nemen met het secretariaat van de Faculteit Letteren en
Wijsbegeerte aan de Pleinlaan 2 te 2050 Brussel. Tel. 02 629 21 60 en 02 629 25 92.
(Vakverantwoordelijke Prof. Dr. Marc Van Den Bossche – [email protected]
Keuzevakken
-
Theorie en praktijk van de argumentatie (Prof. Dr. J.P. Van Bendegem)
Ethiek (Prof. Dr. J. Stuy)
Filosofie en kritiek van de religie (Prof. Dr. J. Van Bellingen)
Hedendaagse cultuurfilosofie (Prof. Dr. M. Van den Bossche)
Wereldbeelden en kosmologie (Prof. Dr. G. Cornelis)
FVG Publicaties
ACTA COMPARANDA
Onder deze benaming publiceert de FVG een serie studies en essays.
Een overzichtlijst is te raadplegen via de FVG website.
Te verkrijgen door storting op rekening 001-1364212-80 van Acta Comparanda, B-2610 Antwerpen
of, voor Nederland, op rekeningnummer van de Postbank 3162270, Faculteit Verg.
Godsdienstwetenschappen, B-2610 Antwerpen, met vermelding
“Acta Comparanda.” (BIC GEBABEBB / IBAN BE 47 0011 3642 1280).
COMPENDIUM LEVENSBESCHOUWINGEN IN DE HAVENSTAD ANTWERPEN
Naar aanleiding van de vraag van de Stad Antwerpen dd. oktober 1982 (document
nr.PT/PC/829/736)) het in kaart brengen van de levensbeschouwingen in de havenstad Antwerpen.
Sedert 2006 mede in coöperatie met Cordoba-Beleid Antwerpen ([email protected]).
Tweede herwerkte druk 2007
BILATERALE AKKOORDEN
De FVG heeft met verschillende internationale en buitenlandse instellingen samenwerkingsakkoorden
gesloten, o.a. met
-
Ecumenical Research Society, Inc., Los Angeles, USA
Interfilm, Paris/Hilversum.Netherlands
Union of Arab Historians/Baghdad, Iraq.
Chiang Mai University, Chiang Mai, Thailand
Maharshi Academy of Vedic Sciences, Ahmedabad, India
World Literature Institute (Russian Academy of Sciences, Moskou, Russia)
University of Jordan, Amman, Jordanië
Silpakorn University, Bangkok, Thailand
Ferdowsi University of Mashhad, Iran
International School of Sikh Studies (World Sikh University), London. U.K.
Center for Jewish Art (Hebrew University of Jerusalem), Israël.
Jiva Institute of Vedic Studies (JIVS), India
Dongguk University, Seoul, Korea
Studiebeurzen
Op initiatief van Prof. em. Dr. G. Wedell (Manchester) werd aan de FVG een fonds opgericht waarop buitenlandse
kandidaat-studenten, vooral studenten uit ontwikkelingslanden, beroep kunnen doen. In eerste instantie komen
kandidaat-studenten in aanmerking uit landen waar de FVG een bilateraal akkoord sloot met een lokale universiteit
of hogeschool. Het fonds ontving de naam Rosemarie Wedell Bursary. Mrs. Wedell was stichtend lid van de FVG in
1980. Zij overleed in 2010.
Bursaries
Thanks to Prof. Emeritus Dr. George Wedell, (Manchester) a Bursary called the Rosemarie Wedell Bursary was
established. Mrs. R. Wedell was one of the founding members of the FVG in 1980. She died in 2010.
The bursary is to assist overseas students; in the first instance candidates from countries where the FVG has
signed a bilateral agreement with one of the local Universities or Institutes of Higher Learning.
Bankrekening: IBAN: BE83 3200 5164 7015 BIC: BBRUBEBB
Nota’s
Deze uitgave van de Studiegids vervangt en vernietigt qua inhoud alle voorgaande edities.
D/4032/2014/3