De Romeinen op de Balkan

Roemenië, Bulgarije, Servië en Kroatië
De
Romeinen
op de
Balkan
BLIJVEN TOCH
WEL RARE
JONGENS…..
Als er één volk een stempel op de Europese
geschiedenis heeft gedrukt, dan zijn het wel de
Romeinen geweest. Gestart in de stadstaat Rome
in de 6e eeuw voor Christus, toen de stad slechts
een paar honderd inwoners telde, bereikte het in
omvang haar hoogtepunt onder Keizer Trajanus
(98-117 na christus). Het Romeinse rijk strekte
zich uit vanaf de landen rondom de Middellandse
Zee in het zuiden tot aan de Muur van Hadrianus in
Noord-Engeland. Ook in de Balkanlanden hebben
de Romeinen hun voetsporen achtergelaten. Wij
gingen terug in de tijd en bekeken overblijfselen
uit die periode in onder andere Roemenië,
Bulgarije, Servië en Kroatië.
Tekst en Fotografie: Rinus Vrijdag
DE BALKAN
25
Roemenië, Bulgarije, Servië en Kroatië
Alba
Sibiu
Alba
Sibiu
We starten de rondwandeling bij de Piata Mare
(Grote Plein). Het is gezellig druk in de stad en
de terrasjes zitten vol. Hier en daar wordt nog
handelgedreven. In vroeger dagen, toen de stad
nog Hermannstadt heette, was het de belangrijkste stad. In de Romeinse tijd was het slechts
een nederzetting welke wel ommuurd was.
Delen van deze stadsmuur zijn nog bewaard
gebleven. Piata Mare was door de eeuwen heen
de belangrijkste plaats waar na de rechtspraak
ook de terechtstellingen plaatsvonden. We
lopen door een smal straatje en komen op de
plaats waar de oorspronkelijke nederzetting lag.
Veel is er niet meer van te zien maar we kunnen
ons er wel een voorstelling van maken aan de
hand van het verhaal wat ons wordt verteld.
Uiteraard is er van de andere perioden uit de
geschiedenis van Sibiu meer te zien. De hele
binnenstad ademt geschiedenis en het ene
bouwwerk is nog mooier dan het ander. Als we
op een smeedijzeren brug staan in het oude
stadsdeel, vertelt de gids dat we op de 'Leugenaarsbrug' staan. De brug is vernoemd naar de
roddelaars van de stad die op die plaats samen
kwamen.
We verlaten de stad Sibiu en rijden naar Alba
Iulia, een van de grote Romeinse nederzettingen
die vrij goed in tact zijn gebleven.
26
DE BALKAN
Alba Iulia
Als we de camper op de parkeerplaats hebben
geparkeerd, zien we een enorm complex met
tientallen gebouwen. Als we bij de enorme
toegangspoort arriveren, worden we opgewacht
door een man, gekleed in een pij van een
Romeinse senator. Hij zal ons door Alban Iulia
gidsen en ons de geschiedenis vertellen vanaf
de tijd dat hij hier in ´The Roman Castrum´ de
scepter zwaaide tot aan de tijd dat soldaten
van het Habsburgse leger het gebied bezetten.
De nederzetting werd gebouwd in 106 door het
Legioen XIII Gemina op het hoogst gelegen oever gedeelte van de Mures Rivier. De Romeinen
kozen voor deze plaats omdat het op een zeer
strategische plek lag. The Roman Castrum lag in
het midden van het strategische gebied tussen
Dacia en de belangrijkste route die Dacia met
Ulpia Traina Sarmizegetusa verbond. Ook lag
het in een streek waar in de Apuseni Mountains
goud werd gedolven. De totale oppervlakte van
Alba Lulia bedraagt 37 ha. De twee toegangspoorten liggen recht tegenover elkaar. We lopen
door de zuidelijke poort het complex binnen.
De ´senator´vertelt dat bij veel gebouwen die
later zijn gebouwd Romeinse resten te zien zijn
die in de latere nieuwbouw zijn geïntegreerd.
Bezoekers kunnen een speciale route volgen
´The Three Fortifications Route. Wie de stad van
bovenaf bekijkt, ziet de zevenpuntige stervorm
Alba
die sterk overeen komt met de Nederlandse
vestingstad Naarden. Naast Romeins geklede
mensen zien we ook soldaten en officieren in
18e eeuws uniform lopen die onder andere
de wacht houden bij de toegangspoorten en
met vaandel en tromgeroffel over het grote
binnenplein marcheren. Een officier gezeten op
een paard inspecteert de troepen tijdens de wisseling van de wacht. Overal op het terrein staan
kleine karretjes waar je souvenirs en andere
dingen kunt kopen. Ook zien we diverse beeldengroepen die een deel van de geschiedenis
uitbeelden. Ondanks het feit dat de periode
na de Romeinen heel interessant is, gaat onze
eerste aandacht uit naar de vroegste bewoners
van Alba Iulia, de Romeinen. We komen bij de
Roman Vestiges Hall, een gebouw waarin het
museum gevestigd is en we veel veel overblijfselen zien zoals gebruiksvoorwerpen, stenen
zuilen met inscripties en beelden uit onder
andere de Romeinse tijd. Omdat het complex zo
groot is, beperken wij ons tot de straat waaraan
de meeste bezienswaardigheden liggen, de
Strada Mihai Viteazul. Het complex is zo immens
groot dat je minstens een dag nodig hebt om
alles goed te bekijken
Roman Settlement
of Zarmizegetusa
Dan vertrekken we naar het Cortesti Fortres,
Roemenië, Bulgarije, Servië en Kroatië
onderdeel van het Romeinse complex in Dacia.
De officiële benaming is ´Roman Settlement of
Zarmizegetusa´ wat betekent ´Fort op de top
van de heuvel´. Als we arriveren zien we inderdaad ruines van gebouwen, welke verspreid
liggen over diverse heuveltoppen. Het was
niet zo maar een nederzetting. Om een beeld
te geven van de omvang van de nederzetting
wordt verteld dat de stadsoppervlakte 33 ha
bedroeg, ommuurd door stadsmuren met een
lengte van 500x600 meter. Buiten de muren
behoorden nog eens 60 to 80 ha tot het grond
gebied van de stad. Het werd gebouwd in de
tijd dat Keizer Trajan er regeerde. Hij bestuurde
vanuit deze plaats zijn ´imperium´ welke zich
uitstrekte van het Balkan gebergte in Bulgarije in
Dobrogena in het zuiden en van de rivieren de
Bug en Dnjesrt in het oosten tot aan de Donau
in Hongarije en Moravië.
stammen gaf Keizer Aurelianus in 271 na Chr.
Darcie op en trok zich met zijn troepen terug
achter de Donau. Veel Romeinse burger bleven
er achter om voor hun spullen te zorgen.
Vanwege het goud hadden de Romeinen hun
zinnen gezet op Dacie. Tijdens de Romeinse
bezetting, die 165 jaar duurde, haalden zij
voor miljarden euro´s (omgerekend naar de
huidige maatstaven) aan goud uit de grond. Ze
bouwden er steden, handelden in zout met de
vrije Daciërs die buiten de Romeinse gebieden
woonden, legden wijngaarden aan en trouwden
met de leden van de plaatselijke bevolking.
Onder dreiging van Germaanse en Aziatische
De volgende dag verlaten we Roemenie en
rijden Bulgarije binnen. Bij de grens tussen
beide landen moeten we minimaal een uur
wachten voordat alle grensformaliteiten zijn
afgehandeld. De grensbeambten zijn vriendelijk
maar nemen hun werk erg serieus. Als we na
ruim een uur weer verder rijden, wacht ons een
dag met wijnproeverijen. Een welkome afwisseling na een dag oude stenen bekijken. Na onze
wijn ervaring wacht ons een nieuwe grensover-
Baile Herculane
Onze laatste Romeinse bezichtiging van die
dag is Baile Herculane, een Romeins badhuis
in de buurt van Brobeta Turnu Severin. Baile
Herculane was een kuuroord waar de Romeinen
hun kwalen genazen in het heilzame water. Als
we over het terrein van het badhuis lopen en
we naar de overblijfselen kijken kunnen we ons
er geen voorstelling van geven, hoe groot het
complex geweest moest zijn. Dat zien we later
wanneer we bij een grote maquette komen. na
de rondleiding nemen we afscheid en rijden
naar de stad Baile Herculane om daar de nacht
door te brengen.
gang, die van Bulgarije naar Servië. Wederom
een uur wachten en controle van paspoorten
en goederen. Ook deze keer niets anders dan
vriendelijkheid en zonder problemen worden we
in Servië toegelaten. Vandaag geen wijn maar
ruïnes, maquettes en verhalen over die rare
jongens uit Rome.
Kalle Fortress
De eerste Romeinse stop is bij Kalle Fortress,
welke werd gebouwd in de 6e eeuw maar dankzij een aardbeving in 518 met de grond gelijk
werd gemaakt. Kalle Fortress werd gebouwd
onder de heerschappij van Keizer Justinian I en
werd verder uitgebouwd in de 10e en 11e eeuw
onder diverse keizers. De daarop volgende oorlogen brachten veel schade aan het fort maar
het werd toch telkens weer opgebouwd.
Felix Romuliana
De laatste Romeinse nederzetting van die dag
was Felix Romuliana, her Keizerlijk paleis van
Keizer Galerius. Hij koos de Tomok Vallei in
Oost-Servie om zijn paleis te bouwen. Het ligt
op 11 kilometer van Zajecar. Het paleis besloeg
een oppervlakte van 6.5 ha en een hoofdingang
aan de oostkant van het paleis. Het paleis werd
beveiligd door een sterke muur en niet minder
dan twintig torens. Binnen de muren waren er
diverse gebouwen waaronder een luxe badhuis.
DE BALKAN
27
Roemenië, Bulgarije, Servië en Kroatië
De vloeren van het paleis waren belegd met
mozaïek. In het zuidelijke deel van het paleis
stond de tempel van drie verdiepingen. Opgravingen hebben veel gebruiksvoorwerpen en
munten blootgelegd die in het museum te zien
zijn. Naast veel ruines zijn enkele mausoleums
gerestaureerd. Als we over het terrein lopen
krijgen we een indruk hoe groot dit paleis moet
zijn geweest. Galerius stierf in 311. De nacht
brengen we door in Nish.
Sirmium
Als we na het ontbijt met de bus een kleine
stadstour maken arriveren we in de loop van de
ochtend onze Romeinse nederzetting voor die
dag in de stad Sirmium. Als we voor een groot
gebouw parkeren verwachten we in eerste instantie geen Romeinse opgraving. Toch herbergt
het gebouw één van de belangrijkste opgravingen in Servië. Het is een modern gebouw welke
over de opgraving is heen gebouwd. Sirmium
was oorspronkelijk lllyrische stad maar werd
door de Romeinen in de 1e eeuw veroverd.
Daarna werd het ingedeeld bij de Romeinse
provincie Pannonia. Het was in die tijd een
belangrijk bestuurlijk centrum. Bij de opsplitsing
van Pannonia in meerdere provincies door
Diolectianus, werd de stad de hoofdstad van
Pannonia en Secunda en tevens een van de
vier hoofdsteden van het rijk. We bekijken de
overblijfselen van de stad vanaf een galerij
die langs de opgraving loopt. Bij uitzondering
mogen we de opgraving zelf ook even betreden
28
DE BALKAN
en zo lopen we tussen stenenmassieven van
rond de jaartelling.
Na een uurtje in Romeinse sferen te hebben
doorgebracht wandelen we de stad in en worden verrast op nog een opgraving. Weliswaar
kleiner maar toch de moeite waard om te zien.
Ook deze opgraving is overdekt en van buitenaf
is het net een winkelpand in een winkelstraat.
Binnen zien we oude muren en ruimten waar
vroeger de Romeinen hebben geleefd.
Amfitheater Pula
De volgende dag passeren we weer een grens
en nu die tussen Servië en Kroatië. Van niet EU
landen zijn we nu in een EU land waar we onze
Euro's, die we in Roemenie, Bulgarije en Servië
niet kwijt konden, kunnen uitgeven.
We maken een stadswandeling door Zagreb en
rijden dan door naar het Andautonia Archaeological Park. Het park is een openlucht museum
met gerestaureerde gebouwen uit het Romeinse
tijdperk. Het geeft een beeld hoe het er in die
tijd ongeveer moet hebben uitgezien en hoe de
mensen er toen leefde. Sommige van de gebouwen zijn ook van binnen te bezoeken. We maken een wandeling door het dorp en vertrekken
daarna richting het eiland Brijunie. Dit eiland
was ooit het favoriete eiland van Tito die er ook
regelmatig verbleef. Na onze rondleiding over
het eiland kunnen we ons indenken waarom dit
eiland bij Tito geliefd was.
Ook het eiland heeft herinneringen aan de
Romeinse tijd. In Pula domineert het Amfitheater net als het Colosseum in Rome. Volgens
de legende werd Pula gesticht door inwoners
van Kolchis. Vierhonderd jaar later kwamen de
Romeinen. Het Amfitheater is het belangrijkste
gebouw van de stad. Voor de bouw van het theater werd gebruik gemaakt van lokaal gevonden
kalksteen. Het ligt net buiten de stadsmuur aan
de Via Flavia (Romeinse Weg) van Pula via Poreç naar Triëst. De weg dateert waarschijnlijk uit
de 1e eeuw. De bouw van het Amfitheater werd
gestart onder Keizer Augustus en voltooid in de
tijd van Keizer Vespasianus en dateert daarmee
uit de vrijwel zelfde periode als het Colosseum
in Rome. Het theater meet 132 bij 105 meter
en is daarmee op vijf na het grootste in de
wereld. Het bood in die tijd plaats aan 20.000
toeschouwers. De opmerkelijk goed gebleven
buitenmuur is 32 meter hoog en is versierd met
twee rijen bogen. De arena wordt nog steeds
gebruikt voor evenementen. Gevechten met
gladiatoren en leeuwen hebben plaats gemaakt
voor concerten en opera's.
Het is erg druk op het moment dat wij Pula
bezoeken omdat even voor onze komst er in het
Amfitheater een Heiligverklaring plaats vond die
door ruim 10.000 gelovigen werd bijgewoond. Wij
gaan nog even de stad in en betreden de oude
binnenstad via de Romeinse poort. In totaal telde
Pula in de Romeinse tijd twaalf toegangspoorten
waarvan er nog twee bewaard zijn gebleven.
Roemenië, Bulgarije, Servië en Kroatië
CAGROM ROUTEBOEK
Jaargang 9
“WEL VOORBEREID, NIET BEGELEID”
Alexandra Land
George Land
North East Land
Franz Josef Land
Barents I.
Prins Karls Forland
(Russian Fed.)
Edge Island
Svalbard
Spitzberg
Wilczek Land
Roemenië
(Norway)
Tsjechië
Slowakije
Hongarije
Bulgarije
New Zemlya
Bear Island
(Norway)
(Russian Fed.)
Magerøya
Sørøya
Tromsø
len
terå
Ves
ten
Lofo
Mezhdusharsky I.
Vaygach Island
Vadsø
Kolguyev Island
Murmansk
Vorkuta
Een activiteit van “CAGROM PROMOTIE & REIZEN” (Hans Groenendijk - 06 53192547)
Nar'yan Mar
FINLAND
NORWAY
Luleå
Mezen
Oulu
Umeå
Trondheim
Lakes Region
Petrozavodsk
Drammen
STOCKHOLM
Vänern
Saaremaa
Gothenburg
Kalmar
COPENHAGEN
Malmö
Öland
Kaliningrad
Weser
R hi
ne
GERMANY
Frankfurt
Stuttgart
be
Danu
Zürich
Munich
Milan
Wenen
Ljubljana
Venice
Zagreb
Pula
Kroatië
Budapest
Alba Iulia
Hongarije
Baile Herculane
Sirmium
Sarajewo
KOSOVO
ROME
Napels
Sardinia
Bari
Albanië
TUNISIA
Sfax
Gabes
Chott
El Jerid
Simbirsk
Saratov
Ufa
Kustanay
Samara
Volg a
Uralsk
Aktyubinsk
Volgograd
Rostov-na-Donu
Stavropol'
Maykop
Cherkessk
ARAL SEA
Nal'chik
Groznyy
UZBEKISTAN
Makhachkala
Bursa
ANKARA
Izmir
TBILISI
ARMENIA
YEREVAN
TURKEY
Lake Van
Kayseri
Konya
Campings:
ATHENS
Adana
AZERBAIJAN
Tigris
Lake Urtnia
Tabriz
Nukus
Kara-Bogaz
Bay
GEORGIA
Sinop
Istanbul
KAZAKHSTAN
Atyrau
Astrakhan'
Elista
Bulgarije
Salonica
Orenburg
U r al
Voronezh
Krasnodar
Chelyabinsk
Tol'yatti
Réservoir
de Saratov
Tambov
Sevastopol'
Yekaterinburg
BAKU
Urgench
TURKMENISTAN
Turkmenbashi
Turkmenabat
Verzekeren
ASHGABAT
Mary
Gorgan
K U R
D I S T A N Check de camperverzekering en je reisverzekeMashhad
Al Mawsil
Gaziantep
een overzicht
er in de Balkanlanden (nog) niet AntalyaServië: voorMersin
Euphrates
Aleppo
www.camps-serbia.com.
(Eng/Duits).
ring TEHRAN
voordat je op pad gaat. Zorg dat je papieren
MALTA
NICOSIA
Kirkuk
veel
en meest bijzonder eenvoudig, een veldje
SYRIA
Heràt
CYPRUS
Crete
LEBANON
Roemenië: www.campings-in-roemenie.nl
goed op orde
IRAQ
Qom zijn om geen last bij de grenzen te
met een douche en toilet. Niet altijd stroom.
Kermanshah
BEIRUT
AFGHADAMAS
Bulgarije:
krijgen.
BAGHDAD
Beida
Tel-Aviv-Jaffa
NISTAN
Maar
plaatsen
uitsluitend als
TRIPOLIwanneer je deze
Ispahan
Benghazi
ISRAEL
Tobruk
www.campings-in-roemenie.nl/2Bulgarije.html
Ahvaz
AMMAN
GAZA
overnachtingsplek ziet, zal dat geen probleem
Alexandria
IRAN
Port Said JERUSALEM Dead Sea
Razzaza L.
Handige
links
Abadan
Kerman
Basra
JORDAN
zijn. Voor een vakantie met kleine kinderen zijn CAIRO Suez
Chirâz
Munteenheid:
KUWAIT
KUWAIT www.romaniantourism.com
Zahedan
Sîwa
de campings misschien wat minder geschikt
Roemenie: Lei 1 € is 4.4 Lei
www.roemenie.startpagina.nl
PAKISTAN
vanwegeLIBYA
het ontbreken van veel voorzieningen El Minya Bulgarije: Lev 1 € is 1.9 Lev
www.bulgaarsverkeersbureau.nl
Bandar-e´Abbas
Sabha
EGYPT
Ad Dammam MANAMA
Buraydah
(speeltuin- goed sanitair etc). Kroatië biedt
Servië:
www.serbia.travel
Qena 1 € is 114.2 Dinar
BAHRAIN
Dubai
Luxor
DOHA
echter voldoende goed geoutilleerde campings
www.croatia.hr/nl-NL/Homepage
QATAR
RIYADH
Aswân
ABU
DHABI
Harad
Medina
aan.
Sicilyzijn
Campings
Rhodes
WEST BANK
TUNIS
tantine
Réservoir
de Samara
Donetsk
Corfu
Messina
Overnachten
Lipetsk
D on
Skopje
GREECE
Saransk
Penza
Kharkiv
Odesa
Bukarest
ube
Dan
Sofia
Tirana
Palermo
a
Sibiu
Dacia
Servië
MONTENEGRO
ITALY
VATICAN
sica
Belgrado
Bosnië-H.
Ryazan'
Chisinau
Romenië
Perm'
a
Kam op
Meer informatie
Izhevsk
www.camperreismagazine.nl
Kazan'
YoshkarOla
Cheboksary
Nijni
Novgorod
Vladimir
Kursk
Dnipropetrovs'k
Moldavië
Réservoir
de Nijni
Orel
Dniep
er
Reservoir
Kostroma
Belgorod
UKRAINE
L'viv
Slowakije
Bratislava
Oostenrijk
Slovenië
Po
Genoa SAN MARINO
MONACO Florence
Homyel'
KIEV
Kraków
Tsjechië
ERLAND
Turin
Leipzig
Praag
LIECHT.
Pripet
Vi
WARSAW st
ula
Elbe
dorf
Oder
Briansk
Suk h o n a
Tula
Kaluga
MINSK
BELARUS
POLAND
tref jeSyktyvkar
een aantal goede campings van
vaak
ook Nederlandse camping eigenaVyatka
Kudymkar
ren, in Bulgarije enKama
Roemenië.
Ivanovo
MOSCOW
Smolensk
TIP: in het routeboek van Cagrom
rthern Dvi
na
RUSSIAN FEDERATION
Rybinsk
Reservoir Iaroslavl
CAMPERINFO
Hamburg
Vologda
Tver
LITHUANIA
VILNIUS
Bornholm
BERLIN
Veliky Novgorod
LATVIA
RÌGA
Gdañsk
AM
Lake
Peipous
Pskov
Gotland
DENMARK
Lake
Beloye
St Petersburg
TALLINN
ESTONIA
Hiiumaa
Norrköping
Vättern
d
HELSINKI
Turku
Åland
SWEDEN
OSLO
No
Lake
Onega
Lake
Ladoga
Tampere
Pe t c h o r a
Arkhangel'sk
Lake Vyg
€ 19,50
3
e
Nil
Qeshm
U.A.E4
Wadi Halfa
CHAD
SUDAN
Lake
Nasser
Jeddah
SAUDI ARABIA
Mecca
Port Sudan
DE BALKAN
Abha
MUSCAT
OMAN
29

Download Report