Belgacom Jaarverslag 2013
GECONSOLIDEERD
JAARVERSLAG
MANAGEMENTCOMMENTAAR OVER DE
FINANCIËLE RESULTATEN
Belgacom Groep




Groepsopbrengsten van 6.318 miljoen EUR; 2,2% lager dan in 2012
Groepsebitda1 van 1 713 miljoen EUR, meer bepaald 4,9% lager dan in 2012
Ebitdamarge over het hele jaar van 27,1%
Belgacom genereerde een vrije kasstroom van 505 miljoen EUR in 2013
Opbrengsten
Opbrengsten (in mio €)
voor niet-terugkerende elementen
6.603
6.406
6.462
2011
2012
6.318
5.990
2009
2010
2013
De Belgacom Groep sloot het jaar 2013 af met totale
opbrengsten van 6.318miljoen EUR of 2,2% lager dan in 2012.
2
3
Meerwaarden en andere eenmalige impacten uitgezonderd,
bedroegen de opbrengsten van de Belgacom Groep 2,9% of 186
miljoen EUR minder dan vorig jaar. Net als bij haar Europese
sectorgenoten werden de opbrengsten van Belgacom onder druk
4
gezet door regelgevingsmaatregelen , met inbegrip van lokale en
Europese opgelegde prijsverminderingen. Dit veroorzaakte een
opbrengstenverlies van 85 miljoen EUR voor de Belgacom Groep,
meer bepaald met – 1,3%. Bovendien genereerde Belgacom door
5
de verkoop van een aantal van haar The Phone House-winkels
minder opbrengsten uit dit verkoopkanaal.
Opbrengstenevolutie (in mio €)
6.462
+42
-85
-75
6.318
-44
2012
Netto impact
eenmalige
elementen
Regulatie
impact
-7
-8
CBU
EBU
SDE
S&S
Onderliggend Onderliggend Onderliggend Onderliggend
+22
+10
BICS
Intersegment
eliminaties
2013
Er was een beduidende impact op de opbrengsten van Belgacom sinds oktober 2012 door de moeilijke mobiele markt ten
gevolge van de nieuwe Belgische telecomwet en de agressievere prijsconcurrentie op de Belgische mobiele mark
1
EBITDA voor niet-recurrente items
In 2013 realiseerde de Belgacom Groep 31 miljoen EUR meerwaarde op de verkoop van technische gebouwen in het kader van zijn
netwerkvereenvoudigingsprogramma.
3
Eenmalige bedragen die een impact hebben op het verschil op jaarbasis, met inbegrip van boekhoudkundige aanpassingen en
terugnemingen van voorzieningen.
4
Tariefdalingen door de regelgeving voor roaming en mobiele terminatie.
5
In het kader van de overeenkomst met de Raad voor de Mededinging verkocht Belgacom een aantal The Phone House-winkels in
november 2012.
2
2
Belgacom Jaarverslag 2013
Vooral de mobiele opbrengsten van Belgacom vertoonden een daling door het verlies van mobiele prepaid- en
postpaidklanten en door lagere opbrengsten per gebruiker na de invoering van nieuwe aantrekkelijke mobiele tarieven.
Hoewel Belgacom een daling van de mobiele tarieven toepaste en succesvolle retentieacties voerde waardoor het
churnniveau van de klanten vrij snel hersteld kon worden en het mobiele postpaidklantenbestand weer ging groeien, was
het financiële effect aanzienlijk, zowel voor het Consumer- als het Enterprisesegment.
De druk op de Mobile opbrengsten werd enigermate gecompenseerd door de stevige financiële prestatie voor Fixed, met
groeiende opbrengsten voor vast internet en tv-diensten. Belgacom zag haar klantenbestand voor beide diensten groeien
in 2013 en haar opbrengsten per klant gingen er lichtjes op vooruit ten gevolge van een prijsindexering.
Het International Carrier-segment van Belgacom, BICS, was ook goed voor een positieve inbreng in de opbrengsten
vergeleken met vorig jaar, dit dankzij een flinke stijging van de mobiele opbrengsten.
Bedrijfskosten (in mio €)
voor niet-terugkerende elementen
Evolutie personeelsbestand (in FTE)
16.804
16.308
870
869
924
903
1.107
1.117
1.126
1.142
2.087
2.642
2.517
2.611
2.561
2009
2010
2011
2012
2013
840
1.108
15.788
15.859
15.699
2011
2012
2013
Non HR
HR
COS
2009
2010
Operating expenses
De totale bedrijfskosten van de Belgacom Groep voor 2013 bedroegen 4.605 miljoen EUR voor niet-terugkerende
elementen, 1,2% lager dus in vergelijking met vorig jaar.
De Belgacom Groep sloot het jaar 2013 af met 2.561 miljoen EUR verkoopkosten, dit is 1,9% lager dan vorig jaar. Eenmalige
6
elementen uitgezonderd, lagen de verkoopkosten van Belgacom 0,9% lager. Naast de positieve impact van de
inspanningen van Belgacom om de kosten te drukken door waardebeheer was de gunstige evolutie ook te danken aan
lagere kosten voor The Phone House, waarvan een aantal winkels werden verkocht, en aan een positieve impact van de
lagere mobieleterminatietarieven. De lagere kosten voor de klantensegmenten werden deels tenietgedaan door de
hogere kosten voor BICS.
De HR-uitgaven ten belope van 1.142 miljoen EUR in 2013 lagen 1,4% hoger dan in 2012. Deze stijging was vooral te wijten
aan de inflatiegebonden loonindexering in januari 2013, die grotendeels werd gecompenseerd door de
personeelsinkrimping op jaarbasis tot 15.699 full time equivalents (- 160 fte’s) en een hogere kapitalisatie van de
werkkrachten dankzij de vereenvoudigingsprojecten voor het Belgacom-netwerk en IT in 2013. Begin 2013 verliet de laatste
golf werknemers die ingetekend hadden op het herstructureringsprogramma ‘Peterschap’ Belgacom, maar het effect
hiervan werd gedeeltelijk tenietgedaan door een aantal bedrijfskritieke aanwervingen.
De niet-HR-uitgaven van de Belgacom Groep daalden met 2,3% en bedroegen in totaal 903 miljoen EUR, een gunstig
resultaat dankzij de permanente inspanningen om de kosten te drukken in het hele bedrijf en de lagere kosten verbonden
aan The Phone House. Dit compenseerde grotendeels de impact in 2013 van noodzakelijke resources voor de
vereenvoudigingsprojecten van Belgacom in het segment Service Delivery Engine.
6
Boekhoudkundige aanpassingen geboekt in het tweede trimester van 2012 naar aanleiding van de goedkeuring van de nieuwe
telecomwet en van een boekhoudkundige hertoewijzing in het derde trimester 2013.
3
Belgacom Jaarverslag 2013
EBITDA
EBITDA (in mio €)
32,6%
30,0%
1.955
29,8%
1.984
7
27,9%
De Belgacom Groep rapporteerde 1 713 miljoen EUR ebitda voor
8
2013, of 4,9% minder dan in 2012. Meerwaarden en andere
9
impact van eenmalige elementen uitgezonderd, bedroeg de
ebitda van de Belgacom Groep 8,7% of 160 miljoen EUR minder
dan vorig jaar.
27,1%
1.912
1.801
1.713
De regelgevende maatregelen hadden een negatieve impact
van in totaal 48 miljoen EUR, of - 2,7%. De daling van de ebitda
is voor de rest vooral het gevolg van een lagere directe marge in
de beide klantensegmenten.
2009
2010
2011
2012
2013
Evolution de l'EBITDA (en mio € )
+35
1.801
-48
+36
-47
-61
2013
Eenmalige
elementen 2012
Eenmalige
Regulatie impact
elementen 2013
CBU
Onderliggend
EBU
Onderliggend
1.713
-18
+4
+11
SDE
Onderliggend
S&S
Onderliggend
BICS
2013
Uitgaven voor belastingen
Effectieve aanslagvoet
25,3%
21,0%
21,6%
2009
2010*
2011
19,5%
20,7%
2012
2013
De effectieve aanslagvoet bedroeg 20,7% in 2013. Dit is iets
hoger dan de effectieve aanslagvoet van 19,5% voor 2012
waarin een versneld gebruik van fiscale verliezen is
opgenomen. De aanslagvoet voor 2013 is het resultaat van de
toepassing van de algemene principes van de Belgische en
internationale fiscale wetgeving.
* Genormaliseerde effectieve aanslagvoet, exclusief de niet-terugkerende niet-belastbare meerwaarde van 436 miljoen EUR
7
Voor niet-terugkerende elementen
In 2013 realiseerde de Belgacom Groep 31 miljoen EUR meerwaarde op de verkoop van technische gebouwen in het kader van haar
netwerkvereenvoudigingsprogramma.
9
Eenmalige bedragen die een impact hebben op het verschil op jaarbasis, met inbegrip van boekhoudkundige aanpassingen en
terugnemingen van voorzieningen
8
4
Belgacom Jaarverslag 2013
CAPEX
2013 Capex per BU (in mio €)
Capex (in mio €)
972
734
777
3%
753
17%
CBU
1%
4%
597
EBU
BICS
SDE
75%
2009
2010
2011
2012
S&S
2013
De Belgacom Groep investeerde in totaal over het hele jaar 2013 852 miljoen EUR of 13,5% van de
groepsopbrengsten. Dat is 972 miljoen EUR met inbegrip van de 800 MHz-spectrumlicentie die Belgacom verwierf
tegen de minimumprijs van 120 miljoen EUR. Aangezien de netwerkkwaliteit een belangrijke differentiator vormt in
een intensere Belgische concurrentiemarkt, vertegenwoordigen de investeringen in de vaste en mobiele netwerken
het merendeel van de geïnvesteerde bedragen. Naast de lopende basisnetwerkinvesteringen in hernieuwing en
uitbreiding van de capaciteit heeft Belgacom geïnvesteerd in de verhoging van haa r downloadsnelheden op het
breedbandnetwerk via de implementatie van Dynamic Line Management, een intern ontwikkelde technologie, en is
ze gestart met de voorbereiding van het netwerk op de vectoringuitrol in 2014. Bovendien verhoogde Belgacom in
het mobiele domein de mobiele datasnelheid tot gemiddeld 6 Mbps voor 3G, heeft ze Dual Carrier uitgerold en de
4G-technologie verder uitgebouwd tot een bereik buitenshuis van meer dan 50% eind 2013, met 4G-beschikbaarheid
in meer dan 260 Belgische steden. De divisie SDE&W implementeert ook een netwerkvereenvoudigingsprogramma
en een IT-veranderingsplan op bedrijfsschaal.
Vrije kasstroom*
Vrije kasstroom (in mio €)
980
797
788
691
505
2009
2010
2011
2012
2013
Belgacom sloot het jaar 2013 af met een vrije kasstroom van
505 miljoen EUR, of 186 miljoen EUR minder dan in dezelfde
periode in 2012, dit hoofdzakelijk door de hogere
inkomstenbelastingen, de hogere cash betaald voor capex,
en de lagere ebitda, hetgeen gedeeltelijk werd
gecompenseerd door een positieve evolutie van het
bedrijfskapitaal.
De aanschaffing van de licentie voor de 800 Mhz
frequentieband betaald over de periode van 20 jaar (EUR 120
miljoen) is niet opgenomen in de vrije kasstroom. Verwerving en
financiering zijn behandeld als niet-cash transactie. De
terugbetaling in 2013 van 6 miljoen EUR is opgenomen in de
financieringsactiviteiten in het kasstroomoverzicht.
* Kasstroom voor financieringsactiviteiten
5
Belgacom Jaarverslag 2013
Netto financiële posititie
Vergeleken met eind 2012 steeg de netto financiële schuld met 214 miljoen EUR tot 1.815 miljoen EUR eind 2013
aangezien de cash die naar de aandeelhouders terugvloeide in de vorm van dividenden in 2013 hoger lag dan de
vrije kasstroom.
De uitstaande brutolangetermijns financiële schuld (geherwaardeerd naar reële waarde) bedroeg op dezelfde
datum 1,9 miljard EUR. Het uitstaande bedrag van 114 miljoen EUR uit de uitgestelde betalingsovereenkomst voor de
800 MHz-licentie is niet begrepen in de netto financiële schuld.
Netto financiële positie (in mio €)
-1.601
-1.815
-701
505
-38
Netto schuld
Vrije
December kasstroom
2012
25
Dividenden Minderheids
Netto
belangen verwerving
van eigen
aandelen
6
-6
Andere
Netto schuld
December
2013
Belgacom Jaarverslag 2013
Consumer Business Unit - CBU





Het Consumersegment genereerde 2.226 miljoen EUR opbrengsten in 2013, 4,1%
minder dan in 2012
De verstoring van de mobiele markt zorgde voor een zware inkrimping van de
mobiele opbrengsten
De opbrengstengroei uit de solide vaste activiteiten bracht enig soelaas
Goede klantengroei in 2013 voor tv, internet en mobile postpaid
De resultaten van het segment over het hele jaar bedragen 971 miljoen EUR, meer
bepaald een daling van 2% in vergelijking met 2012
Opbrensten CBU
Voor het hele jaar 2013 rapporteerde CBU 2.226 miljoen
opbrengsten of 4,1% minder dan in 2012, meer bepaald 10
4,4% op vergelijkbare basis . De daling op jaarbasis is te
wijten aan de impact van de verstoring van de mobiele markt
in België. De hardere concurrentieslag gecombineerd met de
nieuwe telecomwet sinds oktober 2012 heeft een ongeziene
volatiliteit van de mobiele markt veroorzaakt. Hoewel
Belgacom het churnniveau begin 2013 kon terugdringen,
resulteerden het eerdere verlies van postpaidklanten, de
verdere daling van het prepaidklantenbestand en de
tariefherschikking voor bestaande klanten in een aanzienlijk
verlies van mobiele opbrengsten. Dit werd gedeeltelijk
gecompenseerd door een stevig resultaat voor de vaste
producten, met een gezonde opbrengstengroei, zowel voor
tv als internet.
Opbrengsten (in mio€)
voor niet-terugkerende elementen
2.414
2.368
2.288
2.321
2.226
2009
2010
2011
2012
2013
De regelgevingsmaatregelen leidden bovendien tot een inkrimping van de opbrengsten voor 2013 met 27 miljoen
EUR (- 1,2%). Dit omvat het effect van een verdere daling van de tarieven voor spraakroaming, de verlaagde mobiele
terminatietarieven en de daaruit voortvloeiende daling van de vast-naar-mobieltarieven, alsook de gereguleerde
tariefplafonds voor mobiele dataroaming.
Opbrengstenevolutie CBU (in mio € )
2.321
2012
10
7
Netto Impact
Eenmalige
elementen
-27
Regulatie
impact
-14
31
15
-103
Vaste spraak Vast Internet
TV
Uitgezonderd eenmalige boekhoudkundige aanpassingen in 2012 en 2013
7
Mobiele
diensten
12
-16
Filialen
Toestellen &
Andere
2.226
2013
Belgacom Jaarverslag 2013
Vaste ARPU voor spraak (in €)
Vaste spraakklanten (in '000)
Vaste spraakopbrengsten
(in mio €)
21,7
20,7
561
506
454
425
410
2009
2010
2011
2012
2013
2.028
1.933
1.818
1.718
1.634
2009
2010
2011
2012*
2013
Het verschil op jaarbasis verschilt van de
*
2009
2010
19,9
19,9
20,2
2011
2012
2013
nettocijfers door een hersegmenteringsoefening
tussen de businessunits.
Belgacom genereerde 410 miljoen EUR uit vaste spraak of 3,4% minder vergeleken met 2012. De druk op de
opbrengsten is vooral te wijten aan een gestage en onafgebroken erosie van de vaste lijnen. In 2013 daalde het
klantenbestand van vaste spraakgebruikers met 84.000 lijnen. Het gevolg is dat het Consumersegment 2013 afsloot
met een totaal van 1.643.000 lijnen, 4,9% minder dan het jaar ervoor. De ARPU echter steeg licht tot 20,2 EUR (+ 1,5%),
een positieve impact door tariefwijzigingen in 2013.
Vaste internetopbrengsten (in mio €)
Vaste internetklanten (in '000)
Vaste internet-ARPU (in €)
28,7
354
323
2009
337
332
339
2010
2011
2012
1.075
2013
2009
28,2
26,8
26,5
26,6
2011
2012
2013
1.235
1.113
1.156
1.193
2010
2011
2012*
2013
2009
2010
*Het verschil op jaarbasis verschilt van de nettocijfers door
een hersegmenteringsoefening tussen de businessunits.
De opbrengsten uit vast internet vertoonden een groei van 4,5% tot 354 miljoen EUR in 2013. Dit was het resultaat van
een combinatie van een groeiend klantenbestand en een aantal tariefwijzigingen in 2013. Gestimuleerd door de
succesvolle Packs kon het Consumersegment in 2013 42.000 nieuwe internetklanten aan zijn bestand toevoegen
waardoor het klantenbestand steeg met 3,6% tot 1.235.000. De ARPU steeg in 2013 met 0,4% tot 26,6 EUR aangezien
de klantentarieven werden opgetrokken in ruil voor meer volume en snelheid.
TV-klanten (in '000)
TV-opbrengsten (in mio €)
182
208
235
267
975
134
2009
2010
2011
2012
2013
1.211
190
1.386
230
TV ARPU (in €)
20,4
1.479
19,7
260
752
100
135
839
1.021
1.156
1.218
652
2009
2010
2011
2012
2013
18,4
2nd
stream
Gezinnen
2009
2010
2011
18,7
17,9
2012
2013
Belgacom kon de groei van haar tv-opbrengsten bestendigen en bereikte 267 miljoen EUR in 2013. Deze
opbrengstengroei van 13% in vergelijking met 2012 is het resultaat van de succesvolle verkoop van convergente
Packs door Belgacom, waarbij 62.000 nieuwe gezinnen intekenden op Belgacom TV. Tegen eind 2013 telde het
klantenbestand van Belgacom TV 1.218.000 gezinnen, of 1.479.000 met inbegrip van de multiple settopboxen.
Een ander element dat de opbrengstengroei stimuleerde, was de ARPU, die gestuwd werd door een tariefverhoging
voor verhuurde settopboxen sinds februari 2013. De ARPU 2013 steeg vergeleken met het vorige jaar met 4,4% tot 18,7
EUR.
8
Belgacom Jaarverslag 2013
Opbrengsten mobiele diensten
(in mio €)
1.007
2009
975
2010
934
2011
3.824
903
2012
Gemengde mobiele ARPU
(in €)
Mobiele klanten (in '000)
785
2013
3.769
2010
21,9
21
20,3
18,5
2009
2010
2011
2012
2013
3.805
3.643
2009
22,5
2011
2012*
3.568
2013
Het verschil op jaarbasis verschilt van de nettocijfers door
*
een hersegmenteringsoefening tussen de businessunits.
De opbrengsten gegenereerd door het Consumersegment van Belgacom uit mobiele diensten (meer bepaald de
combinatie van de opbrengsten uit mobiele spraak, mobiele data en sms) zakte aanzienlijk in 2013 ten gevolge van
11
de regelgevende maatregelen en de verstoring van de mobiele markt. Deze evolutie werd midden 2012 ingezet en
bereikte haar hoogtepunt met de goedkeuring van de nieuwe telecomwet op 1 oktober 2012. In 2013 daalden de
opbrengsten van het Consumersegment uit mobiele diensten met 119 miljoen EUR of 13% tegenover vorig jaar. Dit was
het gevolg van een verlies van postpaidklanten in 2012, een dalend prepaidklantenbestand en het effect van klanten
die intekenden op de nieuwe aantrekkelijkere mobiele tariefaanbiedingen van Belgacom . Gesteund door haar
superieure mobiele netwerk, aantrekkelijke mobiele aanbiedingen en convergente Packs kon Belgacom de
verhouding 'port-in/port-out' vrij snel herstellen, wat tot een nettogroei leidde van 208.000 mobiele postpaid spraaken datakaarten. Dit bracht de het totale postpaidbestand op 1.928.000 mobiele kaarten tegen eind 2013. De
prepaidkaarten bleven echter een dalende tendens vertonen. Het Consumersegment verloor 283.000
prepaidkaarten, wat resulteerde in een totaal van 1.640.000 kaarten tegen eind 2013. Aangezien de mobiele tarieven
aantrekkelijker werden, deed er zich een erosie voor van de gemengde mobiele ARPU tot 18,5 EUR, 8,9% lager in
vergelijking met 2012.
Bedrijfskosten CBU
Totale uitgaven (in mio €)
1.365
1.295
1.263
1.330
1.255
299
309
345
291
325
294
340
354
349
723
678
624
666
611
2009
2010
2011
2012
2013
297
De totale uitgaven van het Consumersegment bedroegen
1.255 miljoen EUR of 5,6% lager dan het jaar voordien.
Niet-HR
kosten
HRkosten
Verkoopk
osten
De verkoopkosten 2013 daalden met 8,3% tot 611 miljoen EUR.
Dit resultaat is het gevolg van een combinatie van positieve
regelgevingseffecten, de verkoop van een deel van The
Phone
House-winkels
evenals
de
winst
uit een
waardebeheersbenadering.
De HR-kosten van het Consumersegment bedroegen 349
miljoen EUR of 1,3% minder dan vorig jaar. De impact van de
inflatiegebonden loonindexeringen van januari 2013 werd
ruimschoots gecompenseerd door de positieve impact van de
verkoop van een aantal The Phone House-winkels.
Die verkoop had ook een positieve impact op de niet-HRkosten, met een totaal van 294 miljoen EUR of een daling met
4,9% tegenover 2012. Bovendien werden de kosten gedrukt
door permanente kostenoptimalisatieinspanningen.
11
Lagere gereguleerde tarieven voor mobiele terminatie, spraak en dataroaming
9
Belgacom Jaarverslag 2013
Het segmentresultaat van CBU voor het volledige jaar kwam
uit op 971 miljoen EUR, een daling met 20 miljoen EUR of 2%
onder dat van 2012. Het verschil op jaarbasis werd beïnvloed
12
door een eenmalige boekhoudkundige aanpassing ,
voorzieningen voor geschillen en een verlies op verkoop.
Gecorrigeerd voor deze elementen is het segmentresultaat
gedaald met 5,4% vergeleken met 2012. Naast de negatieve
impact van de regelgeving van 8 miljoen EUR was de daling
van het segment vooral het gevolg van de druk op de directe
marge, die gedeeltelijk werd gecompenseerd door een
13
lagere kostenbasis. De contributiemarge voor het volledige
jaar 2013 bedroeg 43,6%.
Segmentresultaat (in mio €) en marge
43,4%
45,3%
44,8%
42,7%
43,6%
1.048
1.073
1.025
991
971
2009
2010
2011
2012
2013
Filialen Tango en Scarlet
Tango Mobile-klanten (in '000)
Opbrengsten Tango (in mio €)
93
99
2009
2010
107
2011
114
2012
2013
Opbrengsten Scarlet (in mio €)
95
127
259
260
264
2009
2010
2011
271
2012
280
2013
2009
84
2010
79
2011
71
69
2012
2013
Belgacoms Luxemburgse mobiele operator Tango bleef het voor het volledige jaar 2013 goed doen en
rapporteerde 127 miljoen EUR opbrengsten, een stijging met 11,2% in vergelijking met 2012. Deze groei is het resultaat
van de positieve trend van de smartphoneverkoop met Tango’s baanbrekende 4G-abonnementen in Luxemburg en
een groeiend klantenbestand voor quadruple play, met inbegrip van tv. Bovendien kreeg Tango er in 2013 9 000 klanten
bij.
Bij Scarlet begon Belgacoms multibrandstrategie op de nationale markt, vruchten af te werpen en lag het verlies van
opbrengsten voor het volledige jaar beduidend lager tegenover de vorige jaren. In het laatste kwartaal van 2013
deed er zich een ommekeer voor in de evolutie op jaarbasis van Scarlet en viel er een vooruitgang waar te nemen
naar een lichte groei.
12
13
In het tweede kwartaal van 2012 werd een boekhoudkundige aanpassing geboekt van 26 miljoen EUR als gevolg van de nieuwe
telecomwet.
Belgacom past geen volledige kostentoerekening toe. De netwerk- en IT-kosten zijn daarom vooral gecentraliseerd bij SDE&W.
10
Belgacom Jaarverslag 2013
Enterprise Business Unit - EBU





Overloopeffect mobiele disruptie naar de businessmarkt met een impact op de
opbrengsten en de directe marge
Stevige groei van de mobiele klanten basis
Afremming van de ICT-groei door de slabakkende economie
Beduidende impact van regelgevende prijsverlagingen op de opbrengsten en het
segmentresultaat
Totaal segmentresultaat in 2013 van 1.023 miljoen EUR
Opbrengsten EBU
Opbrengsten voor
niet-recurrente items (in mio €)
2.501
2009
2.421
2.349
2010
2011
2.294
2012
2.198
2013
In 2013 genereerde het professioneleklantensegment van
Belgacom 2.198 miljoen opbrengsten, m.a.w. 4,2% minder dan
in 2012. Deze daling werd gedeeltelijk veroorzaakt door de
14
regelgevende maatregelen, die de opbrengsten van EBU in
2013 met 54 miljoen EUR of - 2,3% drukten. Verder was de
daling vooral het gevolg van de verstoring van de Belgische
mobiele markt, die een beduidend overloopeffect had op de
businessmarkt. De invoering van meer omvattende
aanbiedingen, met inbegrip van hogere volumes gratis
minuten
en
sms’en,
evenals
hogere
datavolumes,
veroorzaakte een aanzienlijke druk op de mobiele
opbrengsten. Dit kon niet volledig worden gecompenseerd
door de hogere opbrengsten uit ICT, met een groei die
afgezwakt werd door de zwakke economie.
Evolutie opbrengsten EBU (in mio € )
2.294
2
-54
-12
2013
14
Netto Impact
Eenmalige
elementen
Regulatie
impact
Vaste spraak
2. 198
-8
9
-26
-7
Vast Internet
ICT
Mobiele
diensten
Toestellen &
andere
Tariefdalingen door de regelgeving voor roaming, mobiele terminatie en de doorvloeing van Vast-naar-Mobiel tarieven
11
2013
Belgacom Jaarverslag 2013
Vastespraakopbrengsten (in mio €)
574
539
496
481
463
2009
2010
2011
2012
2013
Vastespraakklanten (in '000)
1.491
1.441
1.385
1.356
1.292
2009
2010
2011
2012*
2013
ARPU voor vaste spraak (in €)
30,8
30
28,7
28,5
28,6
2009
2010
2011
2012
2013
*Het verschil op jaarbasis verschilt van
cijfers van het nettoaantal nieuwe klanten
door een hersegmenteringsoefening tussen
de businessunits.
Doordat vele bedrijven een rationalisering van hun vaste lijnen doorvoerden, bleef de daling van de
vastespraakactiviteiten van EBU zich voortzetten in 2013. De vaste spraak genereerde over het volledige jaar 2013 463
miljoen EUR of 3,8% minder dan in 2012. Dit is gedeeltelijk te wijten aan de daling van de vast-naar-mobieltarieven en ook
gedeeltelijk door de verdere erosie van de vastespraaklijnen. In 2013 verloor EBU 64.000 vastespraaklijnen, wat het totaal
15
op 1.292.000 bracht. De prijsaanpassingen in 2013 brachten wat verlichting voor de ARPU voor vaste spraak 2013, die
lichtjes steeg tot 28,6 EUR.
Klanten vast internet (in '000)
Opbrengsten vast internet (in mio €)
446
445
443
441
2012*
2013
434
401
392
389
388
380
2009
2010
2011
2012
2013
2009
2010
2011
ARPU voor vast internet (in €)
39,9
39,1
39,2
39,1
39,3
2009
2010
2011
2012
2013
*Het verschil op jaarbasis verschilt van cijfers
van het nettoaantal nieuwe klanten door
een hersegmenteringsoefening tussen de
businessunits.
in het tweede kwartaal van 2009 (+11,1%).
Voor het volledige jaar 2013 rapporteerde EBU 380 miljoen EUR vastedataopbrengsten, 2,1% minder dan in 2012. Dit
omvat opbrengsten uit vast internet en dataconnectiviteit. De daling is gedeeltelijk het gevolg van een voortgezette
migratie van oudere technologieën naar het Belgacom Explore-platform, waarvan de tarifering voordeliger uitvalt
voor de klanten. Bovendien sloot EBU het jaar 2013 af met een lichtjes verminderd klantenbestand van 441.000
klanten (- 0,5% op jaarbasis), hetgeen gedeeltelijk werd gecompenseerd door een stijging met 0,5% van de ARPU
tot EUR 39.3, voornamelijk gedreven door prijswijzigingen. Dit werd gecompenseerd door de impact op de ARPU van
SOHO en SME-klanten, die steeds meer kiezen voor voordelige convergente
ICT-opbrengsten (in mio €)
701
697
692
692
670
2009
15
2010
2011
2012
EBU rapporteerde EUR 701 miljoen ICT opberngensten in 2013.
Dit is EUR 9 miljoen of 1,3% meer dan in 2012, ondanks het
defavorabele economische klimaat, met klanten die hun IT
projecten uitstellen of opteren voor private Cloudgebaseerde oplossingen, die een shift van eenmalige
opbrengsten naar een maandelijkse bijdrage veroorzaken.
2013
Gemiddelde opbrengsten per gebruiker op maandbasis
12
Belgacom Jaarverslag 2013
Mobiele klanten (in '000)
Opbrengsten mobiele diensten (in mio €)
Gemengde mobiele ARPU (in €)
52,4
754
2009
687
646
626
555
2010
2011
2012
2013
1.235
1.303
1.408
2009
2010
2011
1.486
1.633
2012*
2013
2009
45,3
2010
41,0
2011
36,3
2012
29,9
2013
*Het verschil op jaarbasis verschilt van
cijfers van het nettoaantal nieuwe klanten
door
een
hersegmenteringsoefening
tussen de businessunits.
De opbrengsten uit mobiele diensten, meer bepaald de gecombineerde opbrengsten uit mobiele spraak, mobiele
data en sms, voor het Enterprisesegment daalden van 626 miljoen EUR in 2012 naar 555 miljoen EUR in 2013 of – 11,4%.
16
De regelgevende prijsdalingen hadden een aanzienlijke daling van de mobiele opbrengsten tot gevolg, waarbij
vooral de mobiele data werden beïnvloed door de invoering van een plafond voor retaildataroamingtarieven sinds
juli 2012, die nog meer beperkt werden op 1 juli 2013. Daarnaast werden de opbrengsten uit mobiele diensten van
EBU beïnvloed door een overloopeffect op businessklanten door de herziene mobiele tarieven ten gevolge van de
nieuwe telecomwet. De nieuwe mobiele tarifering van EBU, onderbouwd door de erkende superieure kwaliteit van
het mobiele network, resulteerde in een snelle herstelling van de verhouding 'port-in/port-out' sinds midden 2013. Met
een geannualiseerde mobiele churn van 11,9% voor 2013 zakte de churn zelfs onder de 12,7% van 2012. De mobiele
kaarten verkocht in een mulltiplaypack deden het heel goed in 2013 en dreven de mobiele verkoop op tot een sterke
groei van 147.000 mobiele kaarten, met inbegrip van mobiele spraak, mobiele data en machine-to-machinekaarten. Dit
bracht het mobiele klantenbestand van EBU tegen eind 2013 op 1.633.000 kaarten, 10% meer op jaarbasis.
Doordat de mobiele tarieven onder zware druk kwamen en door het stijgend aantal machine-to-machinekaarten tegen
een lage ARPU daalde de gemengde mobiele ARPU met 17,6% in vergelijking met het jaar ervoor tot 29,9 EUR. De grootste
druk op de ARPU werd echter veroorzaakt door het succes van meer omvattende tariefplannen, met inbegrip van meer
gratis spraakgebruik.
Bedrijfskosten EBU
Totale uitgaven (in mio €)
1.269
1.209
149
375
1.164
144
381
1.181
1.175
142
379
160
155
402
418
Non-HR
costs
HR costs
748
685
639
619
603
Cost of
Sales
2009
2010
2011
2012*
2013
De totale bedrijfsuitgaven van de Enterprise Business Unit
voor 2013 bedroegen in totaal 1.175 miljoen EUR, 0,5% minder
dan het jaar voordien. Dit is het resultaat van de lagere
verkoopkosten en andere bedrijfskosten, die gedeeltelijk
werden tenietgedaan door hogere HR-kosten.
Voor 2013 rapporteerde EBU 603 miljoen verkoopkosten, of
2,6% minder dan voor 2012. Dit resultaat omvat een positief
effect van lagere mobiele terminatietarieven, die de
volumegerelateerde commissies en sms-interconnectiekosten
ruimschoots compenseerden.
Op jaarbasis stegen de HR-kosten met 3,9% tot 418 miljoen
EUR, voornamelijk door het toegenomen personeelsbestand
tegenover het jaar ervoor om de toenemende diensten aan
businessklanten en de migratie van 'oude' naar 'nieuwe'
technologieën te ondersteunen en door de inflatiegebonden
loonindexering in januari 2013.
16
Laatste verlaging van de mobieleterminatietarieven (1 januari 2013) en de verminderde spraak- en dataroamingtarieven
13
Belgacom Jaarverslag 2013
Segmentresultaat en contributiemarge EBU
Segmentresultaat (in mio €) & marge
49,2%
50,0%
50,4%
48,5%
46,5%
1.231
1.212
1.185
1.113
1.023
2009
2010
2011
2012
2013
Het totale segmentresultaat van EBU voor het volledige jaar
2013 bedraagt 1.023 miljoen EUR, 8,1% lager dan in 2012 of 8,8%
17
lager op vergelijkbare basis. Dit omvat een negatieve impact
door de regelgeving van 37 miljoen EUR (-3,3%). De verdere
daling was vooral te wijten aan een lagere directe marge die
voortvloeide uit de druk op de opbrengsten van mobiele
diensten en vaste spraak.
18
De contributiemarge is gedaald tot 46,5% in 2013.
Service Delivery Engine & Wholesale – SDE&W
Totale uitgaven (in mio €)
Opbrengsten (in mio €)
386
2009
342
2010
318
2011
304
2012
294
2013
450
451
185
202
193
398
417
175
187
204
174
37
2012*
172
40
2013
410
203
199
72
46
2009
2010
36
2011
Non-HR
costs
HR costs
Cost of
Sales
Opbrengsten SDE&W
De opbrengsten binnen het SDE&W-segment hebben vooral betrekking op de wholesaleactiviteiten van Belgacom.
Voor het volledige jaar 2013 bedroegen de opbrengsten van SDE&W 294 miljoen EUR, 3,4% minder dan in 2012.
19
Daarin zit het negatieve effect van een aantal regelgevende maatregelen, die de opbrengsten van SDE&W met 4
miljoen EUR hebben verlaagd (- 1,2%) in 2013. Voor de rest is de daling te wijten door de lagere breedbandvolumes,
wat slechts ten dele werd geneutraliseerd door het commerciële wholesaleaanbod aan Base en de groei van de
roamingvolumes die zowel de gereguleerde als commerciële tariefdalingen compenseerden .
Bedrijfskosten SDE&W
Voor het volledige jaar bedroegen de totale HR-kosten van EBU 172 miljoen EUR, een lichte daling t.o.v. het
voorgaande jaar. De loonindexeringen van januari 2013 werden ruimschoots tenietgedaan door de impact van de
lagere headcount en de hogere kapitalizatie van de werkkrachten door hogere netwerkinvesteringen en ITontwikkelingen in 2013.
De totale niet-HR-kosten voor het volledige jaar 2013 beliepen 204 miljoen EUR. Behoudens de eenmalige terugname
van een voorziening in het derde kwartaal 2012 stegen de kosten op jaarbasis door de resources die nodig waren
voor de vereenvoudigingsprojecten van Belgacom.
17
Gecorrigeerd met een boekhoudkundige aanpassing van 8,1 miljoen EUR in het tweede kwartaal van 2012, na de goedkeuring van de
nieuwe telecomwet.
18
Belgacom past geen volledige kostentoerekening toe. De netwerk- en IT-kosten zijn daarom vooral gecentraliseerd bij SDE&W.
19
Impact van de regelgeving door de mobiele terminatietarieven en de lagere tarieven voor de ontbundeling van het lokale net en
bitstream
14
Belgacom Jaarverslag 2013
Staff & Support – S&S
Opbrengsten (in mio €)
Totale uitgaven (in mio €)
60
370
358
374
372
358
47
35
33
2009
204
34
2010
2011
2012
2013
192
215
217
201
166
165
160
153
158
2009
2010
2011
2012*
2013
NonHR
costs
HR
costs
Opbrengsten S&S
De opbrengsten van Staff & Support bedroegen voor het volledige jaar 2013 in totaal 60 miljoen EUR, waarvan 31
miljoen EUR voortvloeide uit meerwaarden geboekt in het eerste en laatste kwartaal van 2013. Deze meerwaarden
vloeiden voort uit de verkoop van technische gebouwen in het kader van het netwerkvereenvoudigingsplan.
Bedrijfskosten S&S
De niet-HR-kosten voor het volledige jaar 2013 daalden met 7,7% vergeleken met de hoge cijfers van het vorige jaar.
Dit kwam vooral ten gevolge van een aantal ongunstige eenmalige elementen geboekt in 2012
(waardevermindering, provisie voor om milieuredenen uit te voeren grondwerken) evenals de financiering van het
kostenefficiëntieproject gelanceerd in 2012. De HR-kosten stegen met 3% door de inflatiegebonden
loonindexeringen in januari 2013, die voor een deel werden gecompenseerd door de lagere headcount in vergelijking
met eind 2012.
International Carrier Services – BICS




Stijging van de opbrengsten met 1,3% tegenover 2012
Gunstige bestemmingenmix, grotendeels tenietgedaan door verlaging van mobiele
terminatietarieven op Europees niveau en dollareffect
Voortgezette sterke groei van mobiele data
Brutomarge in 2013 3,9% hoger dan in 2012
Opbrengsten ICS
Opbrengsten (in mio €)
voor niet-terugkerende
elementen
1.610
1.562
1.645
1.666
2010
2011
2012
2013
892
2009
Over het hele jaar 2013 genereerde BICS 1.666 miljoen EUR
opbrengsten, een stijging met 22 miljoen EUR of 1,3% t.o.v.
2012 ten gevolge van de niet-spraakactiviteiten van BICS. De
opbrengsten uit de spraakactiviteiten waren eerder stabiel
vergeleken met het jaar voordien doordat de betere
bestemmingenmix geneutraliseerd werd door het negatieve
effect
van
de
dalingen
van
de
Europese
mobieleterminatietarieven en het negatieve dollareffect.
15
Belgacom Jaarverslag 2013
Brutomarge ICS
Brutomarge (in mio €)
226
224
2010
2011
244
254
2012
2013
De brutomarge van BICS voor het volledige jaar 2013 bedroeg
254 miljoen EUR, goed voor een stijging met 3,9% op jaarbasis.
Terwijl de spraakopbrengsten stabiel bleven, evolueerde de
spraakbrutomarge positief met 8,2% door het verkeer naar
Azië met hoge marge, terwijl het effect van de
mobieleterminatietarieven en de dollar beperkt bleven voor
de
brutomarge.
Anderzijds
stegen
de
nietspraakopbrengsten met 12,9%, terwijl de brutomarge daalde
met 0,9% door de harde prijsconcurrentie.
143
2009
Ebitda en marge ICS
Segmentresultaat (in mio €) en marge
8,7%
Dankzij de groei van de directe marge en de licht lagere
uitgaven rapporteerde BICS voor het volledige jaar 2013 een
segmentresultaat van 140 miljoen EUR, een stijging met 8,6%
tegenover 2012, en een segmentmarge van 8,4%.
8,4%
8,0%
7,8%
7,8%
129
122
129
140
2010
2011
2012
2013
78
2009
Volumes ICS
Volumes (in mio €)
800
1 074
1 557
25.290
27.442
28.382
2010
2011
2012
1 964
549
19.316
2009
28.127
NonVoice
De spraakvolumes daalden lichtjes tegenover 2012 terwijl de
niet-spraakvolumes sterk bleven groeien in 2013, een toename
met 26% vergeleken met het jaar voordien.
Voice
2013
16
Belgacom Jaarverslag 2013
KWARTAALRESULTATEN
ZOALS GERAPPORTEERD
Groep – Financiële resultaten
(in miljoen EUR)
Q112
Q212
Q312
Herwerkt
Q412
2012
Q113
Q213
Q313
Q413
2013
Totale opbrengsten van de Groep (1)
1.588
1.611
1.620
1.644
6.462
1.586
1.583
1.568
1.582
6.318
577
579
78
9
382
-37
575
576
76
7
409
-34
587
560
75
7
424
-33
581
579
76
11
430
-33
2.321
2.294
304
34
1.645
-137
553
554
75
18
417
-31
567
554
74
7
413
-32
549
533
73
10
437
-34
556
557
72
25
401
-30
2.226
2.198
294
60
1.666
-127
Kosten van aan omzetgerelateerde materialen en
diensten
-614
-667
-649
-680
-2.611
-637
-645
-636
-643
-2.561
Personeelskosten en pensioenen
-278
-281
-290
-278
-1.126
-290
-283
-288
-282
-1.142
Andere bedrijfskosten
-226
-224
-217
-256
-924
-218
-225
-216
-244
-903
EBITDA (1)
470
438
464
429
1.801
441
430
428
413
1.713
29,6%
27,2%
28,6%
26,1%
27,9%
27,8%
27,2%
27,3%
26,1%
27,1%
0
-10
-1
-4
-15
0
0
1
-15
-14
470
428
463
425
1.786
441
430
430
398
1.699
Consumer Business Unit
Enterprise business unit
Service Delivery engine & Wholesale
Staff&Support
International Carrier Services
Intersegment eliminaties
EBITDA marge (1)
Niet-recurrente elementen
Ebitda na niet-recurrente elementen
(1) Voor niet-recurrente elementen
Van gerapporteerd naar onderliggend voor de Groep
Q112
Herwerkt
GROEP - OPBRENGST
Gerapporteerd
Eenmalige elementen
Like-for-like
Regelgeving
Onderliggend
GROEP - EBITDA
Gerapporteerd
Eenmalige elementen
Like-for-like
Regelgeving
Onderliggend
1.588
0
1.588
1.588
470
0
470
470
Q113
Var in %
1.586
-11
1.575
24
1.599
-0,1%
441
-11
430
15
446
Q212
Herwerkt
-0,8%
1.611
12
1.623
0,7%
1.623
-6,1%
-8,4%
438
34
472
-5,2%
472
Q213
Var in %
1.583
0
1.583
30
1.612
-1,7%
430
0
430
20
450
Q312
Herwerkt
-2,5%
1.620
0
1.620
-0,6%
1.620
-1,9%
-9,0%
464
-2
462
-4,7%
462
Q313
Var in %
1.568
1
1.569
16
1.585
-3,2%
428
-8
421
7
428
Q412
Herwerkt
-3,1%
1.644
0
1.644
-2,1%
1.644
-7,7%
-9,0%
429
4
433
-7,4%
433
Q413
Var in %
1.582
-20
1.561
15
1.576
-3,8%
413
-16
397
5
402
2012
Herwerkt
-5,0%
6.462
12
6.474
-4,1%
6.474
-3,7%
-8,3%
1.801
36
1.838
-7,1%
1.838
2013
Var in %
6.318
-30
6.288
85
6.373
-2,2%
1.713
-35
1.678
48
1.726
-4,9%
-2,9%
-1,6%
-8,7%
-6,1%
Eenmalige elementen: netto impact van provisies, de boekhoudkundige aanpassingen door de nieuwe Telecom wet in Q2'12, gerealiseerde meerwaarde op de verkoop van technische gebouwen, de boekhoudkundige
herclassificatie in Q3'13 (deze laatste is EBITDA-neutraal) en het verlies op een verkoop
Regulation: bevat de impact van de lagere Mobile Termination en Roaming rates, en andere regelgevende impacten
17
Belgacom Jaarverslag 2013
Evolutie van de opbrengsten in percentages
Q112
Q212
Q312
Q412
2012
Q113
Q213
Q313
Q413
2013
Gerapporteerde variatie op jaarbasis
Like-for-like variatie op jaarbasis
Onderliggende variatie op jaarbasis
0,3%
0,1%
1,0%
-0,1%
0,8%
1,8%
1,5%
0,4%
2,7%
1,7%
0,7%
2,1%
0,9%
0,5%
1,9%
-0,1%
-0,8%
0,7%
-1,7%
-2,5%
-0,6%
-3,2%
-3,1%
-2,1%
-3,8%
-5,0%
-4,1%
-2,2%
-2,9%
-1,6%
Gerapporteerde variatie op jaarbasis
Like-for-like variatie op jaarbasis
Onderliggende variatie op jaarbasis
2,1%
0,5%
1,7%
-0,7%
-0,8%
0,7%
2,8%
0,3%
2,8%
1,5%
-1,0%
0,7%
1,4%
-0,3%
1,5%
-4,2%
-4,2%
-3,1%
-1,5%
-3,1%
-1,8%
-6,5%
-5,9%
-4,7%
-4,2%
-4,2%
-3,2%
-4,1%
-4,4%
-3,2%
Gerapporteerde variatie op jaarbasis
Like-for-like variatie op jaarbasis
Onderliggende variatie op jaarbasis
-2,2%
-1,0%
0,1%
-2,9%
-0,3%
0,8%
-2,2%
-2,5%
1,3%
-2,1%
-2,4%
-0,3%
-2,3%
-1,5%
0,4%
-4,4%
-4,4%
-1,5%
-3,8%
-4,2%
-0,7%
-4,7%
-4,7%
-3,1%
-3,8%
-3,8%
-2,4%
-4,2%
-4,3%
-1,9%
SDE&W
Gerapporteerde variatie op jaarbasis
Like-for-like variatie op jaarbasis
Onderliggende variatie op jaarbasis
-4,3%
-5,1%
-4,3%
-4,9%
-6,1%
-4,9%
-3,2%
-4,5%
-3,3%
-5,0%
-6,3%
-5,0%
-4,4%
-5,5%
-4,4%
-3,0%
-3,0%
-1,8%
-3,4%
-3,4%
-1,7%
-2,4%
-2,4%
-1,9%
-4,7%
-4,7%
-3,2%
-3,4%
-3,4%
-2,1%
2,6%
5,5%
5,7%
7,3%
5,3%
9,1%
0,9%
3,0%
-6,8%
1,3%
GROEP
CBU
EBU
BICS
Variatie op jaarbasis
Like-for-like: i.e. zonder impact van fusies & overnames, de hersegmentering, de boekhoudkundige aanpassingen door de nieuwe Telecom wet, de gerealiseerde meerwaarde op de verkoop van een
technisch gebouwen, boekhoudkundige herclassificatie en schikking van een geschil in Q3'13
Onderliggende i.e. like-for-like zonder de impact van de regelgeving
Groep – Capex
(in miljoen EUR)
Capex van de Groep
Consumer Business Unit
Enterprise business unit
Service Delivery Engine & Wholesale
Staff&Support
International Carrier Services
Q112
Q212
Q312
Q412
2012
Q113
Q213
Q313
Q413
2013
186
174
160
234
753
193
177
176
426
972
61
4
116
5
1
33
4
126
8
3
30
3
114
8
5
40
5
158
19
12
164
15
514
40
20
48
3
134
2
6
30
3
137
5
2
26
2
139
7
3
61
5
315
18
26
164
13
725
33
37
Q112
Q212
Q312
Herwerkt
Q412
2012
Q113
Q213
Q313
Q413
2013
CBU – Financiële resultaten
(in miljoen EUR)
Totale opbrengsten
577
575
587
581
2.321
553
567
549
556
2.226
Van Vast
274
270
274
277
1.096
279
281
282
283
1.124
Spraak
Data
TV
Toestellen (excl. TV)
Scarlet
110
85
55
6
19
105
84
57
6
18
105
85
61
7
17
105
85
62
7
18
425
339
235
25
71
104
87
64
6
17
103
89
66
6
17
102
90
67
6
17
101
89
69
5
18
410
354
267
23
69
Van Mobiel
281
282
292
278
1.133
255
262
250
252
1.019
Spraak
Data
Toestellen
Tango
130
97
27
27
123
102
29
28
133
98
32
28
120
100
28
30
505
398
116
114
100
97
29
29
107
98
25
32
99
95
25
32
94
96
29
33
399
386
109
127
Andere
22
23
22
25
92
19
24
17
22
82
-162
-182
-157
-166
-666
-149
-165
-139
-159
-611
Personeelskosten en pensioenen
-89
-87
-91
-87
-354
-88
-86
-88
-87
-349
Andere bedrijfskosten
-74
-73
-77
-86
-309
-68
-74
-65
-88
-294
Segment resultaat
252
234
263
243
991
248
243
258
223
971
43,7%
40,6%
44,7%
41,8%
42,7%
44,9%
42,8%
46,9%
40,0%
43,6%
Kosten van aan omzetgerelateerde materialen en
diensten
Marge segment bijdrage
18
Belgacom Jaarverslag 2013
CBU – Operationele resultaten
Q112
Q212
Q312
Q412
2012
Q113
Q213
Q313
Q413
2013
VAN VAST
Aantal toegangskanalen (in duizenden)
Spraak
Breedband
2.938
1.780
1.159
2.926
1.758
1.169
2.918
1.737
1.181
2.912
1.718
1.193
2.912
1.718
1.193
2.895
1.693
1.203
2.883
1.673
1.210
2.872
1.653
1.219
2.870
1.634
1.235
2.870
1.634
1.235
Verkeer (in miljoen minuten)
Nationaal
Vast naar Mobiel
Internationaal
1.086
828
164
94
1.027
754
179
93
965
703
170
92
1.060
768
187
104
4.138
3.053
701
383
1.086
787
190
110
988
696
184
108
901
639
164
98
971
689
174
108
3.945
2.810
712
423
TV (in duizenden)
waarvan gezinnen
waarvan 'multiple settop boxes'
1.254
1.057
196
1.301
1.093
209
1.340
1.125
216
1.386
1.156
230
1.386
1.156
230
1.412
1.170
242
1.428
1.184
245
1.447
1.198
249
1.479
1.218
260
1.479
1.218
260
20,2
26,9
17,6
19,7
26,4
17,6
19,7
26,5
18,1
20,0
26,1
18,2
19,9
26,5
17,9
20,1
26,3
18,3
20,2
26,7
18,6
20,3
26,9
18,7
20,3
26,4
19,0
20,2
26,6
18,7
3.805
2.116
1.690
3.811
2.071
1.739
3.748
1.992
1.756
3.643
1.923
1.720
3.643
1.923
1.720
3.561
1.815
1.746
3.572
1.733
1.838
3.560
1.684
1.876
3.568
1.640
1.928
3.568
1.640
1.928
20,4%
19,9%
25,8%
36,0%
25,9%
33,3%
26,5%
26,1%
26,5%
28,0%
14,0
27,9
20,1
11,6
8,5
14,2
27,3
20,1
11,1
9,0
13,6
28,9
20,8
12,0
8,7
14,4
26,6
20,1
11,1
9,0
14,0
27,7
20,3
11,5
8,8
13,3
24,1
18,5
9,5
9,0
14,0
24,4
19,2
10,2
9,1
12,6
23,5
18,3
9,5
8,8
12,5
22,8
18,0
9,0
9,0
13,1
23,7
18,5
9,5
9,0
377,9
101,5
279,8
391,7
104,7
291,3
357,5
100,5
262,1
389,9
101,7
294,2
379,1
102,1
281,7
375,3
102,2
279,8
384,4
109,4
283,0
348,6
108,1
249,2
373,3
110,4
272,3
370,7
107,6
271,4
ARPU (in EUR)
ARPU Spraak
ARPU Breedband
ARPU Belgacom TV
VAN MOBIEL
Aantal actieve klanten (in duizenden)
Prepaid
Postpaid
Geannualiseerde churn rate (gemengd - variatie in
p.p.)
Netto ARPU (in EUR)
Prepaid
Postpaid
Gemengd
Gemengd Spraak
Gemengd Data
UoU (eenheden)
MoU (min)
SMS (eenheden)
EBU – Financiële resultaten
(in miljoen EUR)
Totale opbrengsten
Q112
Q212
Q312
Herwerkt
Q412
2012
Q113
Q213
Q313
Q413
2013
579
576
560
579
2.294
554
554
533
557
2.198
Van Vast
408
409
398
418
1.633
406
406
391
412
1.615
Spraak
Data
Toestellen
ICT
124
99
18
167
120
99
18
172
118
96
18
167
119
95
18
186
481
388
72
692
118
96
18
174
117
96
18
175
114
94
17
166
114
95
17
186
463
380
71
701
Van Mobiel
166
162
158
155
640
143
144
137
141
565
Spraak
Data
Toestellen
106
56
3
102
58
3
100
55
3
96
54
5
403
223
14
88
53
2
88
53
2
83
52
2
83
54
4
343
212
10
5
5
4
6
21
5
5
5
5
19
-149
-157
-150
-163
-619
-148
-149
-146
-159
-603
Personeelskosten en pensioenen
-99
-102
-102
-100
-402
-107
-105
-104
-102
-418
Andere bedrijfskosten
-40
-39
-39
-41
-160
-38
-37
-38
-41
-155
Segment resultaat
291
278
268
276
1.113
260
263
245
255
1.023
50,2%
48,3%
48,0%
47,6%
48,5%
47,0%
47,5%
45,9%
45,7%
46,5%
56
58
55
54
223
53
53
52
54
212
26
28
103
120
25
28
24
29
23
29
24
30
96
117
Andere
Kosten van aan omzetgerelateerde materialen en
diensten
Marge segment bijdrage
Mobiele Data - detail
Aangepast*
SMS
Geavanceerde data
26
31
26
32
25
30
*De opsplitsing tussen sms en geavanceerde mobiele data w erd gecorrigeerd als gevolg van een verfijning in de toerekening van de databundels van EBU. De resultaten van
2012 w erden op basis hiervan gecorrigeerd om een correcte vergelijkbare basis te behouden.
19
Belgacom Jaarverslag 2013
EBU – Operationele resultaten
Q112
Q212
Q312
Q412
2012
Q113
Q213
Q313
Q413
2013
VAN VAST
Aantal toegangskanalen (in duizenden)
Spraak
Breedband
1.841
1.394
446
1.824
1.379
445
1.815
1.370
444
1.799
1.356
443
1.799
1.356
443
1.781
1.338
444
1.760
1.318
442
1.746
1.305
441
1.732
1.292
441
1.732
1.292
441
Verkeer (in miljoen minuten)
Nationaal
Vast naar Mobiel
Internationaal
754
502
167
84
699
459
161
79
636
416
147
73
686
451
160
75
2.775
1.828
635
311
695
457
161
77
654
422
156
76
592
382
140
69
630
410
151
70
2.571
1.672
607
292
ARPU (in EUR)
ARPU Spraak
ARPU Breedband
28,9
39,5
28,4
39,0
27,9
39,1
28,6
38,8
28,5
39,1
28,7
39,0
28,8
39,3
28,3
39,5
28,7
39,2
28,6
39,3
1.413
1.413
1.449
1.449
1.470
1.470
1.486
1.486
1.486
1.486
1.516
1.516
1.549
1.549
1.589
1.589
1.633
1.633
1.633
1.633
11,7%
11,0%
10,8%
16,8%
12,7%
14,2%
13,6%
10,0%
10,4%
11,9%
38,7
25,3
13,5
37,2
23,7
13,5
35,5
22,9
12,6
33,9
21,6
12,2
36,3
23,3
12,9
31,5
19,7
11,8
30,8
19,2
11,6
28,8
17,8
11,1
28,4
17,2
11,2
29,9
18,4
11,4
375,8
327,8
106,6
377,0
326,6
111,7
339,9
293,3
104,7
366,8
314,3
118,1
364,7
315,4
110,3
360,2
310,2
117,7
363,9
315,8
118,9
337,4
290,9
113,1
361,4
311,1
125,3
355,7
306,8
119,0
VAN MOBIEL
Aantal actieve klanten (in duizenden)
Postpaid
Geannualiseerde churn rate (gemengd - variatie in
p.p.)
Net ARPU (EUR)
Postpaid
Postpaid spraak
Postpaid data
UoU (eenheden)
MoU (min)
SMS (eenheden)
SDE&W – Financiële resultaten
(in miljoen EUR)
Q112
Q212
Q312
Herwerkt
Q412
2012
Q113
Q213
Q313
Q413
2013
Totale opbrengsten
78
76
75
76
304
75
74
73
72
294
Kosten van aan omzetgerelateerde materialen en
diensten
-9
-9
-9
-10
-37
-11
-10
-10
-10
-40
Personeelskosten en pensioenen
-43
-43
-46
-43
-174
-45
-42
-44
-41
-172
Andere bedrijfskosten
-48
-50
-41
-48
-187
-50
-52
-51
-50
-204
Segment resultaat
-23
-26
-21
-25
-94
-30
-31
-32
-30
-122
Q213
Q313
Q413
2013
SDE&W – Operationele resultaten voor retail en MVNO-klanten
Q112
Q212
Q312
Q412
2012
Q113
VAN VAST
Aantal toegangskanalen (in duizenden)
Spraak (1)
Breedband (1)
12
1
11
1
11
1
11
1
11
1
10
1
10
1
10
1
10
1
10
1
8
5
9
7
8
8
8
8
8
8
8
5
7
7
9
7
9
6
9
6
VAN MOBIEL
Aantal actieve Mobiele klanten (in duizenden)
Retail (1)
MVNO
(1) i.e. Belgacom retail producten verkocht via SDE&W (OLOs eigen gebruik en doorverkoop)
20
Belgacom Jaarverslag 2013
S&S – Financiële resultaten
(in miljoen EUR)
Q112
Q212
Q312
Herwerkt
Q412
2012
Q113
Q213
Q313
Q413
2013
Totale opbrengsten
9
7
7
11
34
18
7
10
25
60
Kosten van aan omzetgerelateerde materialen en
diensten
1
-1
0
-2
-2
0
0
0
0
0
Personeelskosten en pensioenen
-37
-38
-40
-38
-153
-40
-38
-40
-40
-157
Andere bedrijfskosten
-50
-50
-49
-67
-217
-50
-50
-50
-50
-201
Segment resultaat
-78
-82
-81
-96
-338
-71
-82
-80
-65
-298
Q112
Q212
Q312
Q412
2012
Q113
Q213
Q313
Q413
2013
Totale opbrengsten
382
409
424
430
1.645
417
413
437
401
1.666
Kosten van aan omzetgerelateerde materialen en
diensten
-326
-347
-361
-367
-1.400
-355
-347
-370
-340
-1.412
Personeelskosten en pensioenen
-10
-10
-11
-11
-43
-11
-11
-12
-12
-45
Andere bedrijfskosten
-18
-17
-17
-20
-73
-16
-18
-17
-18
-69
28
34
35
32
129
35
37
38
31
140
7,3%
8,4%
8,3%
7,3%
7,8%
8,3%
8,9%
8,6%
7,7%
8,4%
ICS – Financiële resultaten
(in miljoen EUR)
Segment resultaat
Segment EBITDA marge
ICS – Operationele resultaten
Volumes (in miljoen)
Q112
Q212
Q312
Q412
2012
Q113
Q213
Q313
Q413
2013
Spraak
Niet-spraak (SMS/MMS)
6.907
323
6.984
361
6.934
428
7.556
445
28.382
1.557
7.267
451
6.701
461
7.287
540
6.872
512
28.127
1.964
21
Belgacom Jaarverslag 2013
RISICOMANAGEMENT
Deze sectie geeft een overzicht van de Groep’s Risicobeheersystemen inclusief een beschrijving van de belangrijkste
risico’s en onzekerheden en de belangrijkste maatregelen om ze te beheersen.
Risico’s nemen is inherent aan bedrijfsvoeren en succesvol omgaan met risico’s levert een return op voor de
stakeholders van Belgacom. Belgacom gelooft dat risicobeheer cruciaal is voor deugdelijk bestuur en voor het
uitbouwen van een duurzame business. De Groep hanteert een risicofilosofie die gericht is op het maximaliseren van
het commerciële succes en de aandeelhouderswaarde door risico en beloning op effectieve wijze af te wegen. Het
doel van risicobeheer is niet enkel de activa en de financiële slagkracht van de Groep te beschermen, maar ook de
reputatie van Belgacom te vrijwaren. De doelstellingen en policy's in he t kader van het financieel risicobeheer
worden beschreven in toelichting 33 van de geconsolideerde jaarrekening, die is gepubliceerd op de website van
Belgacom. De risico's in verband met belangrijke lopende vorderingen en rechtsprocedures worden beschreve n in
toelichting 35 van deze jaarrekening. De ondernemingsrisico's en de risico's m.b.t. d e financiële rapportering worden
hieronder in detail beschreven, evenals de risicobeheersings- en controlemaatregelen die erop betrekking hebben.
Merk op dat dit niet bedoeld is als een exhaustieve analyse van alle potentiële risico’s waarmee Belgacom te maken
kan krijgen.
1.
Ondernemingsrisico’s
Enterprise Risk Management (ERM) van de Groep behandelt het spectrum van risico's ('potentieel schadelijke
gebeurtenissen') en onzekerheden waarmee Belgacom kan worden geconfronteerd. Belgacom ERM vormt een
gestructureerd en consistent kader voor het evalueren van, het reageren op en het rapporteren van risico's die een
impact kunnen hebben op het bereiken van de strategische ontwikkelingsdoelstellingen van Belgacom. Het streeft
ernaar de waarde voor de aandeelhouders te maximaliseren door het risicobeheer af te stemmen op de
bedrijfsstrategie, het aankomende risico van de regelgeving, de nieuwe technologieën of de markt in te schatten en
door strategieën voor risicotolerantie en -beperking te ontwikkelen. Belgacom ERM wordt sinds 2006 elk jaar
geëvalueerd en bijgestuurd. Deze risico-inschatting en -beoordeling maken integraal deel uit van de jaarlijkse
strategische planning cyclus van Belgacom. Het eruit voortvloeiende rapport van de belangrijkste risico's en
onzekerheden wordt dan geëvalueerd door het Belgacom Management Committee, de Gedelegeerd Bestuurder en
het Audit & Toezichtscomité. Onder de risico’s die in het kader van de oefening van 2013 werden geïdentificeerd,
werd aan de volgende risicocategorieën de hoogste prioriteit toegekend: flexibiliteit in zake menselijke middelen,
dynamiek van de concurrentiële markt, druk van de regelgeving en afhankelijkheid van apparatuur en
technologieën.
Belangrijkste risico's
Beschrijving
Beheersmaatregelen
Flexibiliteit inzake
menselijke middelen (HR)
Door de specifieke HR context, de strikte
HR regels en de onderhandelingen die
hierover steeds met alle vakorganisaties
moeten gevoerd worden, zou Belgacom
de nodige flexibiliteit kunnen ontberen om
haar arbeidskosten fors te verlagen en
aldus de EBITDA op peil te houden
Het HR-departement van Belgacom onderhandelt
momenteel met de vakorganisaties om meer
flexibiliteit van het personeel te bekomen. Intussen
heeft Belgacom een vereenvoudigingsprogramma
uitgewerkt dat de onderneming wendbaarder en
flexibeler moet maken, de structurele nood aan
personeel moet verminderen en de klantendienst
moet verbeteren.
Dynamiek van de
concurrentiële markt
Een nieuwkomer op de markt of een
radicale prijzenslag zou het marktaandeel
van Belgacom verder onder druk kunnen
zetten en Belgacom ertoe dwingen haar
tarieven nog te verlagen, wat een
negatieve impact zou hebben op de
opbrengst en de winst. Het gedrag van
de concurrenten zou Belgacom ervan
kunnen weerhouden om in nieuwe
technologieën te investeren.
Belgacom past een strakke prijzenstrategie toe,
waarbij ze erover waakt om geen verdere
marktwaarde te vernietigen. Ze hanteert een
multimerkenstrategie om het prijsgevoelige
segment gericht aan te pakken. Belgacom beschikt
over andere hefbomen dan de prijs dankzij haar
convergentiestrategie en investeringen in een
superieur mobiel netwerk, die haar een
concurrentieel voordeel opleveren.
22
Belgacom Jaarverslag 2013
Druk van de regelgeving
De resultaten van Belgacom zouden
aanzienlijk negatief kunnen worden
beïnvloed door wijzigingen in het
regelgevingsbeleid of door acties van
Europese of nationale regelgevende
instanties.
Belgacom communiceert en onderhandelt met de
Belgische en EU-regulatoren om hen ervan te
overtuigen (i) geen ongunstige voorwaarden op te
leggen en (ii) een billijk en evenwichtig regelgevend
kader te implementeren.
Belgacom heeft nog altijd af te rekenen
met een regelgevingsveld dat sterk
verschilt van dat van de kabeloperatoren
in België.
Afhankelijkheid van
apparatuur en
technologieën
1.1.
De netwerksystemen kunnen mogelijk de
impact ondervinden van beschadiging,
computervirussen, natuurrampen en
ongeoorloofde toegang, wat kan leiden
tot verlies van activiteiten en
aansprakelijkheidsvorderingen. Een deel
van Belgacoms nationale vaste
toegangsnetwerk is sinds lang in gebruik.
Door de veroudering van de koperkabels
zou het storingspercentage kunnen
toenemen en de performantie
verminderen.
Momenteel wordt een cyberveiligheidsplan over
meerdere jaren geïmplementeerd en een speciale
Cyber Defence Unit gecreëerd. Om de
veroudering van de koperkabels aan te pakken
wordt Belgacom’s strategie i.v.m. de vernieuwing
van de vaste toegang in lijn gebracht met de
toekomstige bestemming van haar netwerk. De
klassieke systemen worden vervangen door
geïntegreerde systemen.
Er wordt strikt toegezien op service- en
licentieovereenkomsten met leveranciers en
verkopers.
Flexibiliteit inzake menselijke middelen
Aangezien de opbrengsten van Belgacom de voorbije jaren onder druk stonden, moeten de kosten van de onderneming
beduidend worden verlaagd om de EBITDA op peil te houden. Een belangrijk deel van de kosten van Belgacom heeft
betrekking op het personeel, zowel intern als in onderaanneming, waarvoor de onderneming met een globale stijging
wordt geconfronteerd die niet houdbaar is voor de toekomst.
Door de specifieke HR context, de strikte HR regels en de onderhandelingen die hierover steeds met alle vakorganisaties
moeten gevoerd worden, zou Belgacom de nodige flexibiliteit kunnen ontberen. Met name wanneer de complexiteit van
de business toeneemt, wat het nodig maakt om de competenties te upgraden en aan upstaffing te doen in functies met
rechtstreeks klantencontact. Bovendien past België automatisch inflatiegebonden loonindexeringen toe, die niet enkel
leiden tot een hogere kostprijs van het eigen personeel van Belgacom, maar ook van de medewerkers in
onderaanneming, doordat ook de outsourcingbedrijven onder de indexeringen vallen.
Op het niveau van de Belgacom Groep is zowat een op drie werknemers statutair, met een veel betere bescherming
tegen ontslag dan de contractuele werknemers. Dit kan het vermogen van Belgacom beperken om de efficiëntie te
verbeteren en de flexibiliteit te verhogen tot niveaus die vergelijkbaar zijn met die van haar concurrenten.
Om de broodnodige structurele maatregelen door te voeren voert het HR-departement van Belgacom momenteel
onderhandelingen met de vakorganisaties. Deze onderhandelingen zijn erop gericht om meer flexibiliteit te bekomen om
de medewerkers doorheen de organisatie te laten evolueren, het personeelskader sneller aan de reële werklast aan te
passen en de verloningselementen op de gangbare marktpraktijken af te stemmen. Belgacom heeft een omvangrijk
vereenvoudigingsprogramma opgezet dat de onderneming wendbaarder en flexibeler moet maken, de structurele nood
aan personeel moet verminderen en de klantendienst moet verbeteren. Het vereenvoudigingsproject zal de onderneming
voorbereiden op de golf van toenemende pensioneringen die eraan komt (tijdsbestek 2018-2023). De noodzaak om
personeel te vervangen zal tot het minimum worden beperkt door het ontwikkelen van een strategische workforce
planning, door een vlotte mobiliteit en door de producten en diensten, processen, systemen en organisatie van Belgacom
drastisch te vereenvoudigen en/of te automatiseren.
1.2.
Dynamiek van de concurrentiële markt
Belgacom focust voor haar business hoofdzakelijk op België, een klein land met slechts enkele grote telecomspelers, van
wie Belgacom de historische speler is. Belgacom is actief in mature, volgens sommigen zelfs vrijwel gesatureerde markten.
In deze omstandigheden is de marktwaarde kwetsbaar voor marktverstorend gedrag van de concurrentie. Bovendien zijn
de belangrijkste concurrenten van Belgacom, Mobistar, BASE en Telenet, dochterondernemingen van grote internationale
operatoren, respectievelijk France Telecom, KPN en Liberty Global. Wat tv-diensten betreft, vervult Belgacom de rol van
uitdager, waarbij ze forse concurrentie van de kabel ondervindt.
Een nieuwkomer op de markt of een radicale prijzenslag met de concurrentie zou Belgacom marktaandeel kunnen kosten
en haar opbrengsten en winst onder druk kunnen zetten. Zo heeft de nieuwe Belgische telecomwet, aangemerkt als een
van de belangrijkste risico's in het Risk Management-hoofdstuk van het jaarverslag van 2012, bijvoorbeeld sinds 1 oktober
2012 geleid tot een sterke stijging van het klantenverloop voor mobiele producten. In combinatie met de agressieve
mobiele tarieven van de concurrentie (zowel voor retail als wholesale) heeft dit Belgacom ertoe gedwongen haar aanbod
van mobiele tarieven eind 2012 en in april 2013 aan te passen, wat de waarde voor klanten van gelijkaardige maandelijkse
tariefverbintenissen aanzienlijk verhoogde. Met churnniveaus die in 2013 opnieuw normaal werden en de netto aangroei
van mobiele klanten die opnieuw positief werd, hanteert Belgacom een strakke prijszettingsstrategie en waakt erover om
geen verdere marktwaarde te vernietigen. In geval van verlies van marktaandeel door een verdere forse verlaging van de
23
Belgacom Jaarverslag 2013
prijzen van de concurrenten zou Belgacom er echter toe gedwongen kunnen worden haar mobiele tariefplannen op basis
hiervan aan te passen, wat zou kunnen leiden tot bijkomende druk op de mobiele opbrengsten. Dankzij haar
langetermijnstrategie en haar volgehouden netwerkinvesteringen heeft Belgacom voor zichzelf echter een voordelige
concurrentiepositie gecreëerd, waardoor ze nu over nog andere hefbomen dan alleen de prijs beschikt. Belgacom biedt
mobiele diensten op een superieur mobiel netwerk en haar convergentiestrategie biedt de onderneming een stevige basis
om te concurreren, aantrekkelijke multiplayaanbiedingen voor te stellen en tegelijk de churn te verminderen.
Een andere onderscheidende factor voor Belgacom is het feit dat ze de leiding inzake mobiele innovatie heeft genomen.
Zo lanceerde ze als eerste 4G in België en werd 2013 afgesloten met 258 steden en gemeenten met 4G-bereik, goed voor
50 % van de bevolking van België. Belgacom wil een degelijke return op haar investeringen door de introductie van de
notitie snelheid in haar mobiele prijspakketten. Dit vertaalt zich in het beschikbaar stellen van de volledige
snelheidsmogelijkheden van de 4G technologie enkel aan haar high-end mobiele prijspakketten. Abonnees op de mid- en
low-end mobiele aanbiedingen met een een 4G toestel zullen ook van hogere snelheid genieten maar deze zal beperkt
worden tot 20 Mbps. De rendabiliteit van 4G zou echter uitdagender worden indien de concurrentie zou beslissen de
volledige 4G-mogelijkheden gratis aan alle klanten aan te bieden. Aldus loopt Belgacom het risico om niet te kunnen
profiteren van de dure investeringen die ze doet.
Op de fixed markt heeft Belgacom af te rekenen met sterke concurrentie van de kabeloperatoren. Een mogelijke
consolidering tussen kabeloperatoren of tussen kabeloperatoren en mobiele netwerkoperatoren, alsook de openstelling
van het kabelnetwerk voor nieuwe spelers, zou de posities van de concurrenten verder kunnen versterken. De vervanging
van vaste lijn diensten (bv. door apps en sociale media zoals Skype, Facebook e.d.), alsook tv-inhoud (zoals Bhaalu, Stievie
en Netflix in de toekomst) kunnen de opbrengsten en de marges mogelijk verder onder druk zetten. Belgacom reageert op
deze dreigingen via een convergente en gebundelde benadering en door nieuwe diensten aan te bieden (bv. TV Replay,
Belgacom Cloud, Smart en Safe Living).
Om haar vaste en mobiele premiummerken te kunnen behouden, volgt Belgacom een multimerkenstrategie, waarbij ze het
prijsgevoelige segment bespeelt via haar filiaal Scarlet, dat aantrekkelijk geprijsde mobiele en tripleplayproducten
aanbiedt.
Op de KMO-markt ondervinden we, naast de concurrentie van spelers die ook actief zijn op de consumentenmarkt,
concurrentie van nichespelers op de verschillende productenmarkten. Belgacom blijft een referentie op deze markt dankzij
haar convergente aanbiedingen, die vast en mobiel, alsook telecom en IT combineren. Wat de grotere ondernemingen
betreft, ondervindt Belgacom concurrentie van internationaal georiënteerde operatoren zoals Orange Business Services,
Colt, Verizon Business en BT Belgium, en ook van integratoren zoals Dimension Data, Getronics, Cegeka en RealDolmen.
Het versplinterde concurrentielandschap verscherpt de prijsconcurrentie en kan mogelijk een verdere impact hebben op
de opbrengsten en de marges.
Op de markt van de internationale carrierdiensten zijn de marges per minuut voor spraak de voorbije jaren zwaar onder
druk gekomen als gevolg van prijsconcurrentie, consolidering van de concurrenten en het gemak waarmee klanten van
provider kunnen veranderen. Als de druk op de marges voor spraak zou aanhouden en/of indien de Groep de
prijsverlagingen niet compenseert door hogere volumes, kunnen het groeipercentage, de bedrijfsopbrengsten en de
nettowinst van International Carrier Services de weerslag daarvan ondervinden. Bovendien kan de druk op de mobiele
datamarkt nog verhogen en daardoor een impact hebben op het groeiprofiel van ICS.
1.3.
Druk van de regelgeving
Belgacom is actief op sterk gereguleerde markten, wat een rem zet op haar flexibiliteit om de business te beheren. De
resultaten van Belgacom kunnen mogelijk sterk te lijden hebben onder wijzigingen in het regelgevingsbeleid of onder
acties van Europese of nationale regelgevende instanties.
De opbrengsten en de winst van de Groep zouden onder meer de impact kunnen ondervinden van een verhoging van de
belastingen en van bijkomende regelgeving op het vlak van roaming, consumenten en wholesale. De huidige
wholesaletarieven weerspiegelen de economische waarde van de onderliggende netwerkactiva niet. Dit zou een
negatieve impact kunnen hebben op de rendabiliteit van de vernieuwing van de activa (herinvesteringen) en investeringen
in 'next-generation'-netwerken. Belgacom kijkt nog altijd aan tegen een speelveld dat sterk afwijkt van dat van haar
belangrijkste concurrenten voor fixed diensten: de regionale kabeloperatoren. Dit geeft hen een concurrentievoordeel dat
de eerlijke concurrentie verstoort en dat het vermogen van Belgacom om te strijden om marktaandeel mogelijk negatief
kan beïnvloeden.
Belgacom communiceert en onderhandelt met de Belgische en Europese regelgevers, persoonlijk of via handelsassociaties
zoals ETNO en GSMA, om te trachten deze instanties te overtuigen (i) geen ongunstige voorwaarden op te leggen en (ii)
een eerlijk en evenwichtig regelgevend kader te voorzien dat investeringen aanmoedigt en een vlak speelveld met de
kabeloperatoren creëert. In het kader van de regelgeving ontwikkelt Belgacom ook gedegen kostenmodellen om haar
tarieven tegenover de regelgevers te rechtvaardigen. Ten slotte vecht Belgacom ook ongunstige en oneerlijke beslissingen
voor de rechtbank aan.
1.4.
Afhankelijkheid van apparatuur en technologieën
De business van Belgacom is sterk afhankelijk van de technische infrastructuur, zoals telecomapparatuur en IT-platformen.
Belgacom is alleen in staat om diensten te leveren voor zover ze haar netwerksystemen kan beschermen tegen schade
van telecommunicatiestoringen, computervirussen, natuurrampen en ongeoorloofde toegang. Een systeemfout, incident of
veiligheidsinbreuk die een onderbreking van (een deel van) de operaties van Belgacom tot gevolg heeft, zou haar
vermogen kunnen aantasten om diensten te leveren aan (een deel van) haar klanten en kan potentieel financiële gevolgen
en een impact op het imago hebben.
24
Belgacom Jaarverslag 2013
Om de risico's op incidenten met een impact op de technische gebouwen (bv. brand) te beperken, heeft Belgacom haar
technologieën verspreid over verschillende locaties en gebouwen (bv. drie datacenters, opsplitsen van ICT-diensten voor
grote klanten en particulieren), tien knooppunten voor netwerkdiensten en honderden lokale centrales.
Om de veiligheid van haar IT- en telecomsystemen te waarborgen, wordt momenteel een nieuw meerjarig
cyberveiligheidsplan geïmplementeerd om het detecteren en verhelpen van cyberaanvallen te vergemakkelijken. Dit
nieuwe cyberveiligheidsplan omvat een breed scala van acties, die bestaan uit:



best-in-class beveiliging van IT-platformen en netwerken voor een verbeterde preventie;
de oprichting van een Cyber Defence Unit die exclusief is toegespitst op het detecteren en verhelpen van
cyberincidenten;
organisatorische maatregelen en governance en de ontwikkeling van een meer op cyberveiligheid gerichte cultuur
en bewustzijn voor de interne organisatie, alsook voor partners, verkopers en leveranciers.
De dienstenportefeuille van Belgacom wordt almaar meer afhankelijk van verschillende IT-platformen. Om de kwaliteit
van de service aan haar klanten op peil te houden dient Belgacom waarborgen te bieden op het vlak van stabiliteit,
behandelingstijd en reactiviteit. Verstoringen van of inbreuken op de veiligheid die resulteren in verlies of beschadiging van
data of applicaties van klanten of die leiden tot het ongepast openbaar maken van vertrouwelijke informatie, kunnen
ertoe leiden dat Belgacom aansprakelijk wordt gesteld. Bovendien kan de Groep mogelijk bijkomende kosten dienen te
maken om de schade te herstellen die het gevolg is van deze verstoringen of inbreuken. Belgacom is in het bezit van een
foutenverzekering ('errors and omissions'), een verzekering tegen onderbreking van de activiteiten en een verzekering die
er specifiek op gericht is om te beschermen tegen bepaalde verliezen onder meer te wijten aan computervirussen en
veiligheidsinbreuken.
Voor kritieke IT-applicaties werd in 2013 een omvangrijk resiliëntieplan doorgevoerd dat volledige segregatie mogelijk
maakt, alsook merkelijk betere herstelcapaciteit na rampen. Om problemen in de toeleveringsketen te voorkomen, ziet
Belgacom bovendien nauwlettend toe op haar service- en licentieovereenkomsten met leveranciers en verkopers.
Belgacom beschikt over een nationaal vast toegangsnetwerk, waarvan een deel al sinds lange tijd in gebruik is: het
klassieke kopernetwerk. Door de veroudering van de koperkabels zouden de storingspercentages kunnen oplopen en zou
de performantie kunnen verminderen, wat tot een bijkomende vervanging van koperkabels zou kunnen nopen. Met het
oog hierop brengt Belgacom haar vernieuwingsstrategie in lijn met de toekomstige bestemming van haar netwerk. Het
mobiele netwerk zal mogelijk af te rekenen krijgen met technische storingen, die een impact op de kwaliteit van de dienst
kunnen hebben of tijdelijke dienstonderbrekingen kunnen veroorzaken, wat tot ontevredenheid bij de klanten kan
leiden. Er werden doorgedreven netwerkresiliëntieprogramma's opgezet om het vermogen om het netwerk in geval van
problemen operationeel te houden, te vergroten.
Belgacom blijft investeren in stabiliteitsverbeteringen voor zowel haar vaste als haar mobiele netwerk door nieuwe
technologieën en architecturen in gebruik te nemen die een hogere redundantie mogelijk maken (4G, vectoring, enz.).
Belgacom focust ook op het vereenvoudigen van haar klassieke netwerk d.m.v. een omvangrijk
netwerktransformatieprogramma, waarvan de implementatie mogelijk vertraging kan oplopen, wat de besparingen door
het uitfaseren van technische gebouwen zou kunnen uitstellen.
Dit neemt niet weg dat, in geval van netwerk- of IT-storingen, Belgacom diverse maatregelen heeft geïmplementeerd om
problemen zo spoedig mogelijk te verhelpen. Enerzijds heeft Belgacom een geavanceerd controlecentrum, dat toelaat om
alle eventuele problemen die de goede werking van de operaties in gevaar brengen, heel snel te detecteren en te
identificeren. Daarnaast heeft Belgacom uitgebreide en beproefde procedures ingevoerd om incidenten met een grote
impact zo snel mogelijk het hoofd te bieden door middel van Emergency Response Teams, die de beste experts in hun
domein omvatten en alle dagen en de klok rond paraat staan.
2. Risico's m.b.t. de financiële rapportering
In het domein van de financiële rapportering zijn de belangrijkste risico's, naast de algemene ondernemingsrisico's die ook
een impact hebben op de financiële rapportering (bv. personeel), onder meer: nieuwe transacties en evoluerende
boekhoudnormen, wijzigingen in de fiscale wet- en regelgeving en de procedure voor het afsluiten van de financiële
staten.
2.1.
Nieuwe transacties en evoluerende boekhoudnormen
Nieuwe transacties zouden een significante impact kunnen hebben op de financiële staten, zowel rechtstreeks op de
resultatenrekening als op de toelichtingen. Een onjuiste boekhoudkundige verwerking zou kunnen resulteren in financiële
staten die niet langer een waarheidsgetrouw beeld geven. Wijzigingen in de wetgeving (bv. pensioenleeftijd, bescherming
van de klanten) kunnen ook een significante impact op de gerapporteerde financiële cijfers hebben. Nieuwe
boekhoudnormen kunnen het vergaren van nieuwe informatie en het aanpassen van complexe (facturatie)systemen
vereisen. Indien hier niet tijdig en adequaat op wordt geanticipeerd, kan de tijdige afhandeling en de betrouwbaarheid
van de financiële rapportering in gevaar komen.
Het is de verantwoordelijkheid van het Corporate Accounting-departement om de evolutie op het vlak van de
veranderende normen, zowel lokale General Accepted Accounting Principles (GAAP) als International Financial Reporting
Standards (IFRS), te volgen. De veranderingen worden in kaart gebracht en de impact op de financiële rapportering van
Belgacom wordt proactief geanalyseerd.
25
Belgacom Jaarverslag 2013
Voor elk nieuw type van transactie (bv. een nieuw product, nieuw werknemersvoordeel, businesscombinatie) wordt een
grondige analyse gemaakt vanuit het oogpunt van financiële rapportering, risicobeheer, thesaurie en belastingen.
Bovendien worden de ontwikkelingsvereisten voor de financiële systemen tijdig gedefinieerd en wordt de conformiteit met
de interne en externe normen systematisch nagegaan. De nadruk ligt op het uitwerken van preventieve controles en het
opzetten van rapporteringstools die controles achteraf mogelijk maken.
Het Audit and Compliance Comittee (A&CC) en het Directiecomité worden regelmatig geïnformeerd over nieuwe
aankomende normen voor financiële rapportering en de potentiële impact ervan op de financiële cijfers van de Belgacom.
2.2.
Wijzigingen in de fiscale wet- en regelgeving
Wijzigingen in de fiscale wet- en regelgeving (vennootschapsbelasting, B.T.W. e.d.) of in de toepassing ervan door de
fiscus kan een significante impact hebben op de financiële staten. Om de conformiteit ervan te verzekeren, moeten vaak
op korte termijn bijkomende administratieve procedures worden opgezet om relevante informatie te verzamelen of
moeten updates van bestaande IT-systemen worden doorgevoerd (bv. facturatiesystemen).
Het departement Tax volgt mogelijke veranderingen in de fiscale wet- en regelgeving, alsook interpretaties van bestaande
fiscale wetten door de fiscus, voortdurend op. Op basis van wetgeving, doctrine, rechtspraak, politieke verklaringen,
beschikbare wetsontwerpen, enz. wordt een financiële en operationele impactanalyse uitgevoerd.
2.3.
Procedure voor het afsluiten van financiële staten
De voorlegging van tijdige en betrouwbare financiële informatie blijft afhankelijk van een procedure voor het adequaat
afsluiten van financiële staten.
Voor de procedure m.b.t. het afsluiten van de financiële staten van Belgacom werden duidelijke taken en
verantwoordelijkheden vastgelegd. Tijdens de procedures voor de maandelijkse, driemaandelijkse, halfjaarlijkse en
jaarlijkse afsluiting van de rekeningen worden de verschillende stappen voortdurend gemonitord. Daarnaast worden nog
verschillende controles uitgevoerd om te waken over de kwaliteit en de conformiteit met de interne en externe vereisten en
richtlijnen.
Voor Belgacom en haar belangrijkste filialen wordt een heel gedetailleerde kalender voor de afsluitingen opgemaakt, met
een gedetailleerd overzicht van de divisieoverschrijdende voorbereidende vergaderingen, de deadlines voor het afsluiten
van specifieke procedures, de exacte datum en het uur wanneer IT-subsystemen worden vergrendeld,
valideringsvergaderingen en de vereiste elementen voor de rapportering.
Voor elke procedure en subprocedure worden verschillende controles uitgevoerd, zoals preventieve controles, waarbij de
informatie wordt getest vooraleer ze wordt verwerkt. Daarnaast zijn er ook opsporende controles, waarbij het resultaat
van de verwerking wordt geanalyseerd en bevestigd. Er gaat specifieke aandacht naar redelijkheidstests, waarbij
financiële informatie wordt geanalyseerd door meer onderliggende operationele drivers en coherentietests, waarbij
financiële informatie van verschillende domeinen wordt samengevoegd om resultaten, trends e.d. te bevestigen. Voor
belangrijke of niet-terugkerende transacties worden tests op de individuele opnames in de boekhouding gedaan; voor de
andere transacties gebeurt dit steekproefsgewijs. De combinatie van al deze tests biedt voldoende zekerheid over de
betrouwbaarheid van de financiële cijfers.
INTERNE CONTROLE
De Belgacom Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor de evaluatie van de doeltreffendheid van de interne controle en
van de systemen voor risicobeheer.
Belgacom heeft zijn systeem van interne controle gebaseerd op het COSO model van 1992, d.i. een geïntegreerd
referentiekader voor interne controle en ondernemingsrisicobeheersing zoals opgesteld door het Committee of Sponsoring
Organisation of the Treadway Commission (“COSO”) in 1992. Dit COSO referentiekader is opgesteld rond 5 componenten:
de controleomgeving, de risicoanalyse, de controleactiviteiten, de informatie en communicatie en tot slot de monitoring.
Het systeem van interne controle van Belgacom wordt gekenmerkt door een organisatie met duidelijk gedefinieerde
verantwoordelijkheden, naast voldoende middelen en kennis, alsook aangepaste informatiesystemen, procedures en
praktijken. Uiteraard kan Belgacom niet garanderen dat dit interne controle systeem afdoende zal zijn onder alle
omstandigheden. Misbruik van activa en vergissingen kunnen immers nooit volledig worden uitgesloten. Belgacom
organiseert wel een doorlopend nazicht en opvolging van al de componenten van zijn systemen van interne controle en
risicobeheer, teneinde zich ervan te vergewissen dat ze adequaat blijven.
Belgacom beschouwt het tijdig verstrekken van volledige, betrouwbare en relevante financiële informatie in
overeenstemming met IFRS en met andere Belgische verslaggevingsvereisten aan al zijn interne en externe
belanghebbenden als een essentieel element van beleid en deugdelijk bestuur. Daarom heeft Belgacom zijn interne
controle en risicobeheerssystemen over zijn financiële verslaggeving zodanig georganiseerd dat hieraan wordt voldaan.
26
Belgacom Jaarverslag 2013
1. De controleomgeving
1.1.
De organisatie van de interne controle:
Overeenkomstig de statuten beschikt Belgacom over een A&CC, dat bestaat uit vijf niet-uitvoerende bestuurders, waarvan
de meerderheid onafhankelijk moet zijn. Overeenkomstig haar charter wordt het voorgezeten door een onafhankelijke
bestuurder.
Alle leden van het A&CC hebben voldoende ervaring in financiële zaken om hun functies waar te nemen. De voorzitter, de
Heer Pierre-Alain De Smedt, is onderlegd op vlak van accounting en auditing. Hij is houder van een licentiaatsdiploma in
commerciële en financiële wetenschappen. Gedurende zijn loopbaan heeft hij verschillende functies van CEO, CFO en
COO waargenomen. In zijn niet uitvoerende functies is hij lid van het Auditcomité van Avis Europe.
Het A&CC heeft als taak de Raad van Bestuur bij te staan en te adviseren met betrekking tot (i) het proces van financiële
rapportering, (ii) de efficiëntie van de systemen voor interne controle en risicobeheer van Belgacom, (iii) de interneauditfunctie van Belgacom en de efficiëntie ervan, (iv) de kwaliteit, de integriteit en de wettelijke controle van de statutaire
en geconsolideerde jaarrekeningen van de onderneming, waaronder de opvolging van de vragen en de aanbevelingen
geformuleerd door de commissarissen, (v) de relatie met de commissarissen van de Groep en de evaluatie van en het
toezicht op de onafhankelijkheid van de commissarissen, (vi) de conformiteit van Belgacom met de juridische en
regelgevingsvereisten, (vii) en de conformiteit binnen de organisatie met de Gedragscode en de Dealing Code van
Belgacom.
Het A&CC vergadert minstens eenmaal per kwartaal.
1.2. Integriteit en ethiek:
De Raad van Bestuur heeft een Handvest van Deugdelijk Bestuur en een Gedragscode “Onze manier van verantwoord
ondernemen” goedgekeurd. Alle werknemers moeten hun dagelijkse activiteiten en hun zakelijke objectieven volgens de
meest strikte ethische standaarden en principes uitvoeren, met daarbij de Groepswaarden (Respect, Can do en Passion)
als leidinggevende principes in het achterhoofd.
De Code “Onze manier van verantwoord ondernemen”, beschikbaar op www.belgacom.com, legt de bovenvermelde
principes uit en heeft als bedoeling iedere werknemer te inspireren in zijn of haar dagelijks gedrag en houdingen. Het
ethisch gedrag is niet beperkt tot de tekst van de Code. De Code is een samenvatting van de hoofdprincipes en is dus niet
exhaustief.
Bovendien hecht Belgacom in het algemeen en de Finance divisie in het bijzonder veel belang aan het zich strikt houden
aan een tijdige en kwalitatieve rapportering.
1.3. Reglementen en procedures:
De principes en de regels in de Code “Onze manier van verantwoord ondernemen” zijn in verschillende interne
reglementen en procedures verder uitgewerkt. Deze groepsreglementen en -procedures zijn op de Belgacom intranetsites beschikbaar. Ieder reglement heeft een verantwoordelijke, die deze op regelmatige basis opnieuw bekijkt en updates
doet indien nodig. Op regelmatige tijdstippen en wanneer er updates gebeurd zijn wordt een gepaste communicatie
hieromtrent georganiseerd.
Op het vlak van de financiële verslaggeving zijn de algemene en meer gedetailleerde boekhoudprincipes, richtlijnen en
instructies samengebracht in de boekhoudhandleidingen, alsook in andere referentiedocumenten, die alle beschikbaar zijn
op de Belgacom intranet website. Bovendien organiseert het departement Corporate Accounting regelmatig
boekhoudseminaries teneinde medewerkers uit financiële en niet financiële departementen up to date te houden met
betrekking tot boekhoudreglementen en procedures.
1.4. Bevoegdheden en verantwoordelijkheden:
Het interne controlesysteem van Belgacom doet haar voordeel met het feit dat in de hele Belgacom organisatie de
bevoegdheden en verantwoordelijkheden duidelijk bepaald zijn. Iedere business eenheid, divisie en departement heeft zijn
visie, missie en verantwoordelijkheden. Op individueel vlak heeft iedere werknemer een duidelijke taakomschrijving en
objectieven.
De voornaamste rol van de Finance divisie bestaat erin de divisies en filialen te steunen door hen accurate, betrouwbare
en tijdige financiële informatie te bezorgen. Deze moet hen toelaten de juiste bedrijfsbeslissingen te nemen, de
rendabiliteit op te volgen en op een efficiënte manier de financiële diensten te beheren. Het opstellen van de externe
financiële verslaggeving behoort tot de verantwoordelijkheid van het departement Corporate Accounting.
De accounting teams van het Corporate Accounting departement nemen de boekhoudkundige verantwoordelijkheid
waar voor de moederonderneming Belgacom en voor de grote Belgische dochterondernemingen. Zij verlenen eveneens
ondersteuning aan de andere dochterondernemingen. Voor deze gecentraliseerde ondersteuning is de organisatie
opgesplitst volgens de belangrijkste (financiële) processen. Deze processen omvatten investeringen en activa, voorraden,
werken in uitvoering en omzeterkenning, financieel boekhouden, bedrijfsuitgaven, voorzieningen en geschillen,
personeelskosten, voordelen na actieve dienst en belastingen. Deze gecentraliseerde ondersteuning laat toe een
diepgaande kennis en ervaring op te bouwen en draagt op die manier bij tot de naleving van de richtlijnen van de Groep.
De consolidatie van de verschillende legale entiteiten in de geconsolideerde financiële rapporteringen van de Belgacom
Group wordt centraal gerealiseerd. Het consolidatiedepartement bepaalt en verdeelt de informatie m.b.t. de
implementatie van boekhoudstandaarden, procedures, principes en regels. Het volgt de regelgeving op teneinde ervoor te
27
Belgacom Jaarverslag 2013
waken dat de financiële verslaggeving conform blijft met IFRS zoals die werden aangenomen door de Europese Unie. De
maandelijkse consolidatie-instructies bepalen niet alleen de financiële informatie nodig voor de externe rapportering, maar
bevat eveneens gedetailleerde deadlines en aandachtspunten, zoals complexe zaken en nieuwe interne richtlijnen.
1.5. Bekwaamheden en ervaring:
Belgacom ziet nauwgezet toe op een gepaste personeelsbezetting. Dit vereist niet alleen voldoende personeel, maar
tevens de gepaste bekwaamheden en ervaringen. Met deze vereisten wordt al rekening gehouden tijdens het
aanwervingsproces, maar ook nadien in de coaching en opleidingsactiviteiten, die begeleid worden door de Belgacom
Corporate University.
Op het vlak van de financiële verslaggeving werd er een specifieke opleidingscyclus uitgewerkt, waaraan junior en senior
personeelsleden verplicht dienen deel te nemen. Deze seminaries, intern en extern georganiseerd, bestrijken niet alleen het
domein van IFRS, maar eveneens de lokale wetgeving en normen op het gebied van boekhouding, belastingen en
vennootschapswetgeving. Daarenboven wordt de kennis en ervaring up to date gehouden en uitgebreid in meer
specifieke domeinen (revenue assurance, pensioenadministratie, financiële producten, enz.) door het bijwonen van
seminaries en zelfstudie. Bovendien nemen de werknemers ook deel aan algemene opleidingen en informatiesessies m.b.t.
de nieuwe producten en diensten van Belgacom.
2. Risicoanalyse
De risicoanalyse werd uitvoerig besproken onder de sectie “Risicomanagement”.
3. Risicobeperkende factoren en controlemaatregelen
De risico beperkende factoren en controlemaatregelen werden uitvoerig besproken onder de sectie “Risicomanagment”.
4. Informatie en communicatie
4.1. Financiële IT-rapporteringssystemen:
De boekhouding van Belgacom en van de meeste van haar dochterondernemingen wordt gehouden op grote
geïntegreerde IT-systemen. Operationele processen zijn vaak geïntegreerd in hetzelfde systeem (vb. toeleveringsproces,
salarisadministratie). Voor de facturatiesystemen, die niet geïntegreerd zijn, zijn er doeltreffende interfaces en
opvolgingstools ontwikkeld. Voor het financiële consolidatieproces wordt gebruik gemaakt van een specifieke
consolidatietool.
De organisatorische opzet en het toegangsbeheer van deze systemen zijn opgebouwd om een adequate
functiescheiding te ondersteunen, en om niet-geautoriseerde toegang tot gevoelige informatie en niet geautoriseerde
verandering van gegevens te voorkomen. De opzet van het systeem is regelmatig het onderwerp van een nazicht door de
interne alsook de externe audit.
4.2. Effectieve interne communicatie:
Momenteel worden de meeste boekhoudregistraties zowel volgens IFRS als lokale regelgeving gedaan. In het algemeen
wordt financiële informatie die aan het management geleverd wordt en gebruikt wordt voor budgettering, vooruitzichten
en controleactiviteiten, opgemaakt volgens IFRS. Een uniforme financiële taal, gebruikt doorheen de organisatie, draagt
positief bij tot de effectiviteit en de efficiëntie van de communicatie.
4.3. Rapportering en validering van de financiële resultaten:
De financiële resultaten worden intern gerapporteerd en op verschillende niveaus gevalideerd. Op het niveau van de
processen zijn er validatievergaderingen met de business procesverantwoordelijken. Op het niveau van de belangrijkste
filialen wordt een validatievergadering georganiseerd met de verantwoordelijke voor de boekhouding en voor controlling.
Op Belgacom Groep niveau worden de geconsolideerde resultaten gesplitst per segment. Voor elk segment bevat de
analyse en validatie gewoonlijk een vergelijking met historische cijfers alsook een analyse van de vergelijking budgetwerkelijk en vooruitzicht-werkelijk. Validering vereist de analyse en afdoende verklaring van (de afwezigheid van)
afwijkingen.
Daarna wordt de financiële informatie gerapporteerd en verklaard aan het Belgacom managementcomité (maandelijks)
en voorgesteld aan het A&CC (per kwartaal).
5. Toezicht en monitoring van de interne controle
De effectiviteit en efficiëntie van de interne controle worden regelmatig op verschillende manieren en door verschillende
partijen geëvalueerd:


Elke verantwoordelijke van een business activiteit is verantwoordelijk om deze op regelmatige basis te herzien en
te verbeteren. Dit omvat o.a. de documentatie van het proces, rapportering over indicatoren en de bijsturing
hiervan.
Teneinde een objectieve overweging en evaluatie van de activiteiten van elk organisationeel departement te
hebben, voert Belgacom’s Interne Audit departement regelmatig audits uit over gans de groep. De
onafhankelijkheid van de Interne Audit is verzekerd door haar directe rapporteringslijn naar de Voorzitter van het
A&CC. Uitgevoerde auditopdrachten kunnen een specifiek financieel proces betreffen maar zullen ook de
effectiviteit en de efficiëntie van de operaties en de naleving van de wetten en regels die van toepassing zijn,
evalueren.
28
Belgacom Jaarverslag 2013


Het A&CC kijkt de tussentijdse kwartaalrapportering en de specifieke boekhoudmethodes na. De belangrijkste
geschillen en risico’s waarmee de Groep geconfronteerd wordt, worden overwogen, de aanbevelingen van de
Interne Audit worden opgevolgd, de naleving binnen de Groep van de Gedragscode en Dealing Code wordt
regelmatig besproken.
Alle legale entiteiten van Belgacom Groep, met uitzondering van enkele kleine buitenlandse filialen, zijn het
voorwerp van een externe audit. In het algemeen omvat deze audit een evaluatie van de interne controle en leidt
tot een opinie over de statutaire jaarrekeningen en over de (halfjaarlijkse en jaarlijkse) cijfers die voor de
consolidatie aan Belgacom gerapporteerd worden. Indien de externe audit een zwakte aan het licht brengt of
een mogelijkheid identificeert voor de verdere verbetering van de interne controle, dan worden aanbevelingen
gemaakt aan het management. Deze aanbevelingen, het gerelateerde actieplan en de implementatiestatus
worden minstens jaarlijks gerapporteerd aan het A&CC.
ANDERE INLICHTINGEN
Rechten, verbintenissen en voorwaardelijke verplichtingen per 31 december 2013
Toelichtingen bij rechten, verbintenissen en voorwaardelijke verplichtingen zijn opgenomen in toelichting 35 van de
geconsolideerde jaarrekening.
Het gebruik van financiële instrumenten
Toelichting bij het gebruik van financiële instrumenten is opgenomen in toelichting 33 van de geconsolideerde
jaarrekening.
Gebeurtenissen welke een belangrijke impact kunnen hebben op de ontwikkeling
van de Groep
Gebeurtenissen welke een belangrijke impact kunnen hebben op de ontwikkeling van de Groep worden
opgenomen onder de secties Risicomanagement en Interne Controle van dit jaarverslag.
Activiteiten op het gebied van onderzoek en ontwikkeling:
De activiteiten van onderzoek en ontwikkeling omvatten in het algemeen 4 belangrijke stappen in de cyclus van de
aanvaarding van een technologie of van een dienst gebaseerd op technologie:

Studie betreffende het potentieel van de technologie: bepalen van de commerciële en technische mogelijkheden
van de technologie en de positionering in een technisch portfolio;

Introductie van de technologie: eens de technologie geselecteerd is, is de engineering van de oplossing nodig
opdat deze zou kunnen ontwikkeld, geëxploiteerd en van dag tot dag beheerd worden;

Evolutie van de technologie: eens ontwikkelt, zal deze technologie verder evolueren volgens haar potentieel en
de marktvraag;

Voorbereiding van de introductie van nieuwe diensten.
De activiteiten van onderzoek en ontwikkeling concentreerden zich in 2013 op de volgende punten:

Studie betreffende het potentieel van nieuwe technologieën:
o Verdere gedetailleerde studies rond mogelijke oplossingen voor het uitfaseren van traditionele technologieën
en om te migreren naar een volledig IP gebaseerd netwerk. Meer bepaald werden oplossingen voor het
vervangen van PSTN en ISDN (Acces Gateway, ISDN Access Devices en alternatieven) verder onderzocht op
hun technische, economische en operationele mogelijkheden.
o Studie voor het bepalen van de toekomstige architectuur van het transport netwerk en de ondersteunende
technologieën, met als doel een oplossing te bieden voor de disruptieve groei van het verkeer, een hogere
betrouwbaarheid en een vereenvoudiging van het backbone netwerk te realiseren.
o Bijkomende studies naar de introductie van IPv6 in de data netwerken.
o Fibre To The Home (FTTH): verdere technische en economische studies werden uitgevoerd en
voorbereidingen werden voortgezet om FTTH uit te rollen in nieuwe verkavelingen. In de gemeente Brecht
werd een eerste pilootproject gerealiseerd voor het aansluiten op basis van glasvezel in een nieuwe
verkaveling.
o Een nieuwe studie werd opgestart naar het potentieel van het uitrollen van glasvezel tot dicht bij de
woningen, met hergebruik van de laatste meters van het bestaande koperpaar voor het realiseren van de
aansluiting (oplossing gebaseerd op de G.Fast standaard).
o Onderzoek naar haalbare oplossingen voor het optimaliseren van dataverkeer op het vaste en mobiele
netwerk, met als doel een optimale dienstkwaliteit voor datadiensten.
o Belgacom startte een analyse naar de mogelijkheden van de laatste nieuwe video coderings technieken
(HEVC / H265 video coding).
o Tevens werd er gekeken naar het potentieel van integratie van WiFi met het mobiele data-netwerk om op
deze wijze altijd de best mogelijke klant-ervaring te kunnen aanbieden.
29
Belgacom Jaarverslag 2013
o Belgacom blijft een continue focus behouden op het “Groen” aspect. Met “Groene ICT” en “ICT voor Groen”
werkt Belgacom actief aan het verminderen van haar eigen ecologische voetafdruk, alsook die van anderen.
Er wordt hierbij gekeken naar verschillende domeinen (e-voorschrift, smart grids…).

Introductie van nieuwe technologieën:
o Belgacom heeft in haar mobiel netwerk de nieuwste evolutie in 3G geïntroduceerd (HSPA+ of “3G+”). Dit biedt
de mogelijkheid om de gemiddelde download snelheid te verdubbelen en de upload datasnelheid
substantieel te verhogen voor toestellen die deze evolutie ondersteunen.
o Belgacom en Alcatel-Lucent hebben binnen een samenwerkingsovereenkomst verder gewerkt aan een
volgende stap in de VDSL2 technologie (‘Vectoring’). Met deze oplossing wordt interferentie in de
telefoonkabel opgeheven, waardoor substantieel hogere datasnelheden kunnen worden aangeboden. Er
werd een nieuwe modem (“Bbox3”), die deze Vectoring oplossing ondersteunt, ontwikkeld en gelanceerd.

Evolutie van de technologie met verbetering en uitbreiding van de bestaande diensten:
o Belgacom heeft zijn aanbod voor Cloud-gebaseerde diensten verder verbeterd en uitgebreid met een Cloud
oplossing specifiek gericht op de residentiële markt (bewaren en delen van inhoud).
o Tevens werd de portfolio van diensten rond “internet-of-things” uitgebreid met de introductie van Home
Control & View: alarmen en interactie met meerdere detectoren in de woning.
o Belgacom TV diensten werden verder uitgebreid. Een nieuwe decoder en een snellere toepassing voor TV
Overal werden ontwikkeld. Een nieuwe dienst (TV-Replay) werd geïntroduceerd. Deze geeft gebruikers de
mogelijkheid om TV programma’s later te bekijken op een tijdstip dat hen het beste schikt.
o Door de verdere verbetering van DLM (Dynamic Line Management), een technologie die volledig intern werd
ontwikkeld, werd de download snelheid van een VDSL2 verbinding verder verhoogd (tot maximaal 50 Mbps).

De voorbereiding van de introductie van nieuwe diensten:
o Belgacom was een van de belangrijke deelnemers in het piloot project met glasvezelnetwerk in Kortrijk,
waarin testgebruikers beschikken over een toegang met hoge snelheid. Deze proeftuin stelt ontwikkelaars
van toepassingen in staat om hun toepassingen te testen in een reële omgeving met een representatief aantal
testgebruikers. Belgacom heeft in dit kader ook een aantal geavanceerde diensten uitgetest.
Belgacom werkt samen met de universiteiten, industriële partners en verschillende instituten, zoals iMinds (onafhankelijk
onderzoeksinstituut opgericht door de Vlaamse Overheid), I.W.T. (Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en
Technologie). In dit verband heeft Belgacom deelgenomen aan verschillende R&D programma’s in verscheidene
domeinen. Belgacom zetelt ook in verschillende gebruikerscommissies voor strategisch onderzoek.
Eigen aandelen
Toelichtingen bij eigen aandelen zijn opgenomen als toelichting 17 van de geconsolideerde jaarrekening.
Beheer van kapitaal
Het doel van de Groep inzake het beheer van het kapitaal bestaat erin om een gezonde financiële positie, en een gezond
eigen vermogen te bewaren, die de Groep op elk moment een gemakkelijke toegang verleent tot de financiële markten,
teneinde in staat te zijn strategische projecten te financieren, en om een aantrekkelijke vergoeding aan de
aandeelhouders te bieden. Het beleid inzake de winstuitkering werd laatst herzien door de Belgacom Raad van Bestuur
van 25 februari 2010 en sinds dan heeft Belgacom zich ertoe verbonden, in principe, het merendeel van haar jaarlijkse
geconsolideerde kasstroom vóór financieringsactiviteiten (of ‘vrije kasstroom’) te laten terugvloeien naar haar
aandeelhouders. De uitkering van dergelijke vrije kasstroom, hetzij via dividenden, hetzij via aandeleninkoop, wordt echter
jaarlijks bekeken teneinde voldoende strategische financiële flexibiliteit te behouden voor toekomstige organische groei of
groei via selectieve fusies en acquisities, met een duidelijke focus op waardecreatie. Dit houdt tevens bevestiging in van
adequate niveaus van uitkeerbare reserves.
Over de twee voorgestelde jaren, heeft de Groep geen nieuwe aandelen of andere verwaterende instrumenten
uitgegeven.
Gebeurtenissen na balansdatum
Toelichting bij de gebeurtenissen na balansdatum is opgenomen in toelichting 40 van de geconsolideerde jaarrekening.
Namens de Raad van Bestuur,
Brussel, 27 februari 2014.
Dominique Leroy
Gedelegeerd Bestuurder
Stefaan De Clerck
Voorzitter van de Raad van Bestuur
30

Belgacom - Resultaten tweede kwartaal (1.8.2014)

Belgacom - 10 jaar Belgacom Corporate University

OVERZICHT PROMOTIES

Frank Vanmeenen

Koolstofarme maatschappij - Jaarverslag 2013

Sénat de Belgique – Séance plénière du 20 février

Presentatie infosessie applicatiemanagement en projecten binnen

Stoute kinder fuif - Gezinsbond bottelare

Tarieven Koude Warmte Opslag Veld F

141222 Persbericht FNG rondt obligataire operatie af vx